karno skarbowe

PRAWO KARNO-SKARBOWE -dr. M. Kucharska-Derwisz
KKS
- samodzielna ustawa, prawo autonomiczne:
przestępstwa skarbowe
wykroczenia skarbowego
postępowanie w sprawie przestępstw i wykroczeń
postęp. dot.wykroczeń
Art. 20 KKS→ tzw.norma blankietowa
art 20 pozwala odwołać się do innych przepisów
Prawo karne materialne →kodeks karny - mówimy o przestępstwie
‫״‬
procesowe → kodeks post. Karnego- możliwość postawienia zarzutów
przyznanie odpow. karnej.
‫״‬
wykonawcze→ kodeks post. Karnego - jak zastosować określone kary,skazany,i
wykonanie kary.
KKS – prawo karno skarbowe (Kodeks karno skarbowy)
„Materialne prawo karno skarbowe dzieli czyny na zabronione i zagrożone sankcjami za
przestępstwa i wykroczenia skarbowe. Część ogólna KKS ma charakter autonomiczny a
wyłącznie w wyjątkowych sytuacjach poprzez normę blankietową art. 20 KKS odsyłają do
innych przepisów.
§2 KK
KKS
pr. karne materialne
pr. karne procesowe
pr. karne wykonawcze (kpw)
pr. wykroczeń (kw)
pr. procesowe dot. wykr (kpw)
pr. podatkowe
pr. dewizowe
pr. gier i zakładów wzajemnych
pr. celne
prywatyzacji mienia Skarbu Państwa
Przestępstwa i wykroczenia skarbowe
Definicja przestępstwa skarbowego wyprowadza z art 1, 4,22§ 1 i 53 § 1 i 2
Przestępstwo skarbowe jest to czyn zabroniony przez ustawę, obowiązujący w czasie
jego popełnienia, który jest bezprawny, społecznie szkodliwy w stopniu wyższym niż
znikomy, popełnionym umyślnie lub nieumyślnie, czyn zagrożony karą grzywny w
stawkach dziennych, karą ogr. wolności i kary pozb. wolności
Działanie lub zaniechanie działania→ czyn
Art 53 → ocena społeczna czynu →objaśnienie wyrażeń ustawowych
Definicja wykroczenie skarbowego - jest to czyn zabroniony przez ustawę obowiązującą w
czasie jego popełnienia, który jest bezprawny, społecznie szkodliwy w stopniu wyższym niż
znikomy popełnionym umyślnie lub nieumyślnie zagrożony wyłącznie kara grzywny
określonej kwotowo jeżeli: kwota uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie należności
publiczno- prawnej lub wartość czynu nie przekracza 5 krotnej wartości minimalnego
wynagrodzenia za pracę.
2013r. →1600 x 5 = 8000 zł
2014r. →1680 x 5 = 8400 zł
Należność Publiczno-Prawna
jest to należność państwowa lub samorządowa, która jest przedmiotem przestępstwa lub
wykroczenia skarbowego.
należność państwowa → wszystkie należności stanowiące dochód państwa, dotacje
subwencje
należność samorządowa →dochód j.s.t. , rozliczenia z tytułu subwencji, dotacji
3 metody rozgraniczenia przestępstw i wykroczeń skarbowych.
1)
metoda to ustawodawca samodzielnie określa typy wykroczeń skarbowych, np. art 57
art 81 – wykroczenia zaniedbania zgłoszenia i identyfikacji.
2)
metoda to subsydiarność wykroczenia względem przestępstwa skarbowego.
Art 84- zw. z niedopełnieniem obowiązku
Art. 96 i 111
3)
metoda ustanowienia przez ustawodawcę przepołowionych typów czynów
zabronionych (większa część typów jest realizowana przez 3 metodę)
pytanie
2 kryteria
1 – kryterium rzeczowe( 5-cio krotne wartość minimalnego wynagrodzenie za pracę)
pytanie
2 – kryterium ocenne-art 53§- wypadek mniejszej wagi –mała społeczna szkodliwość
czynu
pytanie
( małą wartość 200 X min. wynagrodzenia )
Przedmiot czynu nie może przekraczać małej wartości -200 x min. wynagrodzenie za pracę
Ustawowe znamiona czynu zabronionego
Elementy
1)
przedmiot ( chronione prawem) art 148 →dobro prawem tj. życie, interes fiskalny
2)
strona podmiotowa (zachowanie się sprawcy) →wszystko co związane z
zachowaniem sprawcy, sposób postępowania, zachowanie, użycie określonych przedmiotów.
3)
Podmiot(osoba fizyczna – człowiek) →ponosi odpow. karną, podmiot zbiorowy –
przez osobę reprezentującą podmiot. Kiedy przyniosło korzyść majątkową instytucjom w
wyniku działalności osoby fizycznej odpowiedzialność ponosi podmiot zbiorowy)
Krąg podmiotów podlegają odpowiedz. to:
- osoby prawne( sp. z o.o., fundacje),
- jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej,
- zagraniczne jednostki organizacyjne -Dz.U. 2012 poz 768
Podmiot powszechny to osoba identyfikująca się określonymi cechami : matka,
funkcjonariusz publiczny , podatnik, płatnik
4)
Strona podmiotowa (umyślność i nieumyślność)
-dot. umyślności lub nie umyślności.
Art. 4 §
nabycie towary akcyzowego →nieumyślność
Gdy sprawca ma zamiar popełnienie czynu lub godzi się na jego na popełnienie →umyślność
Nieumyślność →gdy nie ma zamiaru jego popełnienia, ale wskutek nie zachowania
ostrożności dojdzie do jego popełnienia.
Kryteria dostosowujemy do wartości zgodnych z predyspozycjami.
Zasadą jest umyślność,
Umyślnie- gdy zamierza, chce, godzi się
Nieumyślnie- gdy nie ma zamiaru, skutek reakcji reguł ostrożności dochodzi do przestępstwa
(kryteria)
Różnice między umyślnością a nieumyślnością
zamiar
nie ma zamiaru
Podział przestępstw i wykroczeń skarbowych
Podział I
Kryterium
1)
Kwestia czynu
I podział
- przestępstwa i wykroczenia z działania
- przestępstwa wykroczenia z zaniedbania
II podział
- ze względu na kryterium skutku
Skutek to każda zmiana w świecie zewnętrznym dostrzegalna przez przedmiot trzeci.
- przestępstwa i wykroczenia materialne(skutkowe) – uszczuplenie należności
publiczno- prawnej, zaniechanie zaniedbanie , narażenie na uszczuplenie
ważne !
- formalne- bezskutkowe
III ze względu na osobę sprawcy
–
indywidualne
–
powszechne( to każdy z nas, ktoś, czyli skonstruowane co do zasady od zaimka kto,
wyjątek 62 §1 , osoba musi prowadzić działalność gospodarczą)
IV. Dotyczy tylko przestępstw
Kryterium jest : dotyczące strony przedmiotowej , czyli opisu zachowania się sprawcy czynu
3 typy przestępstw
–
podstawowy,
–
kwalifikowany
–
uprzywilejowany
Przestępstwo co do zasady występuje w typie podstawowym.
Typ kwalifikowany przestępstwa tworzy się ze względu na szczególne okoliczności, sposób
postępowania następstwo czynu stanowiące o wyższej odpowiedzialności karnej za ten czyn.
Typ uprzywilejowany tworzy się za względu na takie okoliczności czynu i sposób
postępowania sprawcy , które wpływają na niższy zakres odpowiedzialności karnej., mała
wartość czynu, przedmiotu.
V.
Przestępstwa i wykroczenia
- umyślne,
- nieumyślne (kryteria ostrożności -księgowy)
Czas i miejsce popełnienia przestępstwa
Czas – art. 2 KKS przepisy ogólne
art 2 §. 2 KK - przepisy prawa międzyczasowego.
Niedopuszczalne jest stosowanie do jednego przypadku przepisów starej i nowej ustawy.
Depenalizacja – art 2 §6 KKS abonicja już ukaranych, ukaranie uważa się za niebyłe z mocy
prawa.
MIEJSCE POPEŁNIENIA CZYNU ZABRONIONEGO -to takie miejsce w którym
nastąpiło zachowanie się sprawcy, albo gdzie skutek stanowiący czynu zabronionego nastąpił
lub wg zamiaru miał nastawić.
Wiek odpowiedzialności karnej
–
17 lat chyba,że przepisy stanowią inaczej.
Formy popełnienia przestępstwa i wykroczenia (skarbowego)
Stadialne
Pochodz. czynu zabronionego
Zjawiskowe
sprawcze
niesprawcze
Model czynu zabronionego
Stadia
1. zamiar
1) Przygotowania
2)
Usiłowanie
3)
dokonanie
Przygotowanie art. 16 § 1 KK- zachodzi wtedy, gdy sprawca w celu popełnienia czynu
zabronionego podejmuje czynności mające stworzyć warunki, podejmuje czynności mające
do przedsięwzięcia czynu zabronionego, zmierzające do jego dokonania, a w szczególności
chodzi o porozumienie z innymi osobami, zbiera informacje, narzędzia, sporządza plan
popełnienia przestępstwa czyli gotowy do rozpoczęcia przestępstwa.
Przygotowanie na gruncie KK nie jest karalne
Usiłowanie :
–
udolne,
–
nieudolne
art, 21KK, art. 13,14,15 KK
Usiłowanie:
charakteryzuje się 3 elementami:
1)
zamiar popełnienia czynu,
2)
zachowanie sprawcy bezpośrednio zmierzająca do dokonania czynu zabronionego,
3)
brak dokonania czynu zabronionego
Usiłowanie nieudolne to nie dokonanie czynu zabronionego w wyniku nie możności jego
popełnienia ze względu na :
1)
brak przedmiotu nadającego się do popełnienia przestępstwa,
2)
albo ze względu na użycie przez sprawcę środka nie nadającego się do realizacji
przyjętego zamiaru.
3)
Karalność - KK
Usiłowanie jest karalne tylko przy przestępstwach i tylko przy karach pozbawienia wolności
powyżej 1 roku, w przypadku , gdy poniżej – tylko gdy ustawa tak stanowi.
Na gruncie KKS jest inaczej – art 21 § 2
Dokonanie – wypełnienie ustawowych znamion czynu zabronionego ( przygotowanie,
usiłowanie, dokonanie): przedmiot, strona przedmiotowa, podmiot , strona podmiotowa.
2.Formy zjawiskowe- to formy współdziałania osób w popełnieniu przestępstwa lub
wykroczenia skarbowego.
–
forma sprawcza - czynne
–
forma niesprawcza - bierna
Formy zjawiskowe sprawcze to :
–
sprawstwo
–
współsprawstwo
–
sprawstwo kierowane
–
sprawstwo polecające
–
Niesprawcze bierne to :
- podżeganie
- pomocnictwo
Każdy odpowiada w zakresie swojego zachowania.
Formy sprawcze
Sprawstwo – art. 9
Koncepcja jednolitego sprawstwa wg której sprawcą jest nie tylko ten, który realizuje
ustawowe znamiona czynu zabronionego, ale także inne osoby z nim współdziałające
1)Sprawstwo pojedyncze- jest sprawca samoistny, który jednoosobowo dopuszcza się czynu
zabronionego
2. Współsprawstwo polega na wspólnym dokonaniu czynu zabronionego przez co najmniej 2
osoby. Istotą współsprawstwa jest dokonanie porozumienia przed lub w trakcie
popełnienia przestępstwa ( co najmniej 2 osoby)
współsprawstwo sukcesywne – to jest dojście na jakimś etapie dodatkowej osoby, może
również się powoływać do etapu w którym on zaistniał(popełnił czyn na jakimś etapie)
Współsprawstwo równoległe-kilka osób w tym samym czasie dopuszcza się tego samego
czynu w tym samym miejscu.(każdy na własny rachunek, na własny użytek).
Sprawstwo kierownicze
Sprawstwo polecające
Sprawstwo kierownicze zachodzi , gdy sprawca kieruje wykonaniem czynu zabronionego
przez inną lub inną osobę i w procesie tego kierowania ma rzeczywistą możliwość
praktycznego panowania nad realizacją danego czynu zabronionego, decyduje o rodzaju
przestępstwa, jest w każdym momencie, może przerwać, rozpocząć.
Sprawstwo polecające polega na wykorzystaniu uzależnienia od siebie innej osoby
polecając jej wykonanie danego czynu nie realizując samemu żadnego ze znamion. Element
konstytutywny to uzależnienie jednego od drugiego. Uzależnienie formalne (podlegający),zależność służbowa, pracownicza
Uzależnienie nieformalne – to zależność zbudowana na emocjach - podległość nieformalna –
dziecko-rodzic
Art 9 par. 3→
Za przestępstwo skarbowe odpowiada także ten kto na podstawie przepisów prawa i
decyzji właściwego organu, umowy, lub fakt. wykonywania zajmuje się sprawami gosp. w
szczególności finansowymi, osób fiz., osoby prawnej lub jedn. org. nie posiadających
osobowości prawnych
Odpowiedzialność subsydiarna (nie sprawcze bierne)
Formy niesprawcze : (ważne)
Podżeganie to nakłanianie innej osoby do dokonania czynu zabronionego z zamiarem
bezpośrednim- poprzez działanie bezpośrednie.
Nakłanianie i podżeganie musi być zamiarem bezpośredni , tylko w formie działania, nigdy w
formie zaniechania.
Pomocnictwo- polega na ułatwieniu innej osobie popełnienie czynu zabronionego poprzez
dostarczenie narzędzi, informacji, środka przewozowego, rad, przekazanie materiałów.
Pomocnictwo może być:
- psychiczne- zrób coś
- fizyczne – samochód , towar
Przy pomocnictwie może działać z zamiarem bezpośrednim, poprzez ułatwianie jak i poprzez
zaniechanie czynności )
(musi umyślnie z zamiarem bezpośrednim.)
Ułatwianie działania:
umyślne
pomocnictwo z zamiarem bezpośrednim
pomocnictwo z zamiarem zaniechania ułatwiania zadania.
–
Zaniechanie ukarania sprawcy
3 instytucje degresji karania sprawcy
1)instytucja czynnego żalu,
2)instytucja dobrowolnego poddania się odpowiedzialności- DPO
3) odstąpienie przez sąd od wymierzenia kary.
Art 3 KKS
!!!Czynny żal jest to instytucja wyłączająca karalność bezprawnego zachowania się sprawcy
co oznacza, że w danej sprawie nie wszczyna się postępowania i się jego nie prowadzi.
Nie podlega karze →nie wszczyna postępowania.
Jest obligatoryjne, nie interesuje nas uznaniowość organu.
Wyłączenie karalności następuje z mocy prawa.
Pozytywne przesłanki zastosowania czynnego żalu:
1)zawiadomienie przez sprawcę organu powołanego do ścigania przestępstw lub wykroczeń,
- ujawnienie wszystkich istotnych okoliczności w tym osób współdziałających,
2) uiszczenie w wyznaczonym przez organ terminie w całości wymagalnej należności
publiczno-prawnej, uszczuplonej czynem, a w przypadku obligatoryjnego przepadku
przedmiotu złożyć je lub uiścić ich równowartość
art 16 par. 2
Może być uiszczone przez osobę trzecią.
Bezskuteczność zawiadomienia o popełnieniu czynu
2 przypadki:
1) Organ miał już wyraźnie udokumentowany materiał stanowiący informację p popełnieniu
czynu (co najmniej informacja pozwalająca na czynności sprawdzające)
PR O C E S
czynności sprawdzające dochodzenie
postępowanie
postęp.
w niezbędnym zakresie
przygotowawcze
sądowe
wykonawcze
2) Organ podjął czynności służbowe w szczególności:
* przeszukania,
* kontroli
*czynności sprawdzające
nie było zawiadomienia a organ już czegoś szuka
nie może być związku
Przypadki wyłączenia instytucji czynnego żalu dot. okoliczn. . podmiotowych:
postęp.
1.
nie stosujemy do sprawcy kierowniczego
2.
nie stosujemy do sprawcy polecającego.
3)
W odniesieniu do sprawcy, który zorganizował grupę lub związek przestępczy lub taka
grupa lub związkiem kierował (co najmniej ugrupowanie 3 osób)
4)
niemożność zastosowania stosunku do prowokatora tj. osoby przygotowuje konkretną
osobę, która weźmie na siebie
↓
odpowiedzialność karną
( nie myśli o
popełnieniu czynu)
art 16 a KKS – musimy uzasadnić dlaczego możemy powołać się na ten artykuł
korekta deklaracji podobna do instytucji czynnego żalu.
!!!Dobrowolne poddanie się odpowiedzialności:↓
związek pomiędzy zainteresowanym a organem(jedna z form ukarania sprawcy w KKS)
Tradycyjna instytucja znana w prawie międzywojennym.
Zmiana historyczna → ustalenia między dokonuje sąd, przeniesienie instytucji z etatu
przygotow. do sądu.
Istota dobrowolnego poddania się karze (DPO) polega na tym, że z inicjatywy sprawcy
występującego do finansowego organu postępowania, sprawca i organ ustala kwestie dot.
wysokości kary grzywny i zast. ewentualnych środków karnych zatwierdzając tym samym
wniosek sprawcy o ukaraniu.
Inicjatywa sprawcy co do zasady:
-wnosi o skazanie,
- negocjuje wysokość sankcji,
zatwierdza się warunki ukarania
art. 17.18KKS
art 142-149 KKS (instytucja o charakterze mieszanym, prawo
mater. Procesowe )
1) organy finansowe post. przyg. : Urząd Skarbowy, Insp. Kontr. Skarb., Urząd Celny
!!!
2) organy niefinansowe postęp. przyg. Straż Graniczna Policja, CBA, ABW,
Żandarmeria Wojskowa
art 53§37, 38
* Właściwość rzeczowa
* Właściwość miejscowa (ten organ jest właściwy, którego przestępstwu zostało popełnione,
gdy jest kilka okręgów- okręg w którym popełnione pierwsze przestępstwo.
Elementy poddania się DPO
Dodatnie przesłanki udzielenia zezwolenia na dpo (muszą być kumulatywnie spełnione, czyli
łącznie:
1)
wina sprawcy i okolice popełnienia czynu nie buda wątpliwości(kwestia ustalenia
przez organ czy ten czyn można przypisać sprawcy),
2)
uiszczenie w całości wymagalnej należności publiczno-prawnej, jeżeli w związku z
popełnionym czynem doszło do jej uszczuplenia ( nie jest istotne kto będzie uiszczał
należność),
3)
sprawca uiścił kwotę odpowiadająca co najmniej najniższej wysokości kary grzywny
przewidzianej za ten czyn (potwierdzenie woli samo-ukarania)
przestępstwo – stawki dzienne
wykroczenia – stawki kwotowo
1/10 minimalnego wynagrodzenia
4)
sprawca składa oświadczenie o wyrażeniu zgody na przepadek przedmiotów co do
których przepadek jest obligatoryjny lub uiszcza ich równowartość w przypadku nie możności
ich złożenia.
Interwencję można cofnąć.
5)
Uiszczenie przez sprawcę zryczałtowanych kosztów postępowania ( może być osoba
trzecia), kosztów związywanych z podejmowaniem postęp. przez organy. 1/12 minim. Wynagrodzenie
Spełnienie 5 przesłanek powoduje uzyskanie zgody na DPO.
Negatywne ( ujemne przesłanki ) →wyłączające możliwość uzyskania zgody na DPO:
1.
nie stosuje się DPO w stosunku do przestępstw
- zagrożone karą ograniczenia wolności
karą pozbawienia wolności
3 typy kar:
grzywny,
ograniczenia wolności,
pozbawienia wolności
1.
nie można zastosować DPO do czynu zagrożonego tylko karą grzywny ale zostały
popełnione w warunkach nadzwyczajnego obostrzenia kary
art. 37, 38 KKS
2.
kiedy co do przepadku przedmiotu zgłoszono interwencję (właściciel tych
przedmiotów, które mogą ulec przepadkowi)
Uzyskanie pozwolenia na DPO
2 FAZY
1)
Faza negocjacyjna
2)
Faza decyzyjna
Ad1) następuje na etapie postępowania przygotowawczego, jest prowadzona przez sprawcę
i
organ finansowy.
Ad2) odbywa się przed sądem
Postępowanie przygotowawcze
in rem (w sprawie)
Rodzaje stron :
in person(p-ko osobie)
art 120 KKS
1).
Przy przestępstwach skarbowych :
•
oskarżyciel publiczny,
•
oskarżony, inter veniem
•
podmiot pociągnięty do odpow. Posiłkowej
2) Przy wykroczeniach skarbowych:
nie ma osoby, podmiot pociągniętej do odpow. Posiłkowej
DPO → oskarżyciel publiczny →finansowy organizacyjne
•
•
•
•
•
•
Oskarżonym będzie sprawca (podejrzany na etapie przygotowawczego może korzystać z
instytucji z przedstawiciela ustaw.:
obrońca
pełnomocnik
przedstawiciel ustawowy
Wniosek może zgłosić na piśmie lub ustnie.
Przedmiotem negocjacji jest:
wysokość kary grzywny
czy w dobrej wys. uiszczono należność publiczno-prawną
przepadek przedmiotu
art 145 § 2 KKS co zawiera wniosek na DPO
Może być cofnięty po upływie 1 m-ca art 144 KKS
Ponowne złożenie jest niedopuszczalne
Nie można go cofnąć po złożeniu do sądu.
II Faza decyzyjna
art 53 § 39 zażalenie na decyzję sądu
Sąd orzeka 1- osobowo, na posiedzeniu tylko i wyłącznie w granicach wniosku na tym etapie
nie ma modyfikacji.
Jest wyrazem konsensu, który strony przyjęły. , orzeka zawsze wyrokiem (na DPO)
jeśli sad stwierdzi nie[prawidłowość, ma obowiązek zwrócić do uzupełnienia, lub zwrócić
wniosek bez wchodzenia w merytorykę.
Od wyroku służy apelacja w przypadkach – 2 przypadki:
•
jeżeli doszło do uchybienia w innej wys. karę grzywny w orzeczeniu, inna uiszczona,
tj błąd ludzki
•
przeczono przepadek przedmiotu w zakresie nie objętym zgoda sprawcy (wyrok
przekroczył zgodę sprawcy)
Skutki zezwolenia na poddanie się DPO:
•
nie podlega wpisowi KRK (pomimo wyroku)
•
uiszczenie kary grzywny w wyniku zezwolenia na DPO nie stanowi przesłanki
recydywy skarbowej
Odstąpienie od wymierzenia kary lub środka karnego dot. przestępstw i wykroczeń
skarbowych.
↓
art 19 KKS
dotyczy przestępstw jak i wykroczeń skarbowych.
Jest to instytucja samodzielna, która ma charakter fakultatywny czyli zależy od uznania sądu.
Sąd może odstąpić od wymierzenia kary jeżeli:
•
usiłowanie nieudolne
•
ograniczona poczytalność
•
w odniesieniu do podżegacza lub pomocnika
•
przypadki możliwości skorzystania z tej instytucji.
Kary, środki karne, nadzwyczajne obostrzenia