ST-3.0. Uszczelnienia
Transkrypt
ST-3.0. Uszczelnienia
ST – 3.0. USZCZELNIENIA: Dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z budową kwatery deponowania odpadów balastowych (innych niż niebezpieczne i obojętne) na terenie Zakładu Zagospodarowania Odpadów "Czysta Błękitna Kraina" w Czarnówku. 1 1. CZĘŚĆ OGÓLNA: 1.1. Przedmiot ST: Przedmiotem niniejszej specyfikacji technicznej (ST) są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z uszczelnieniem czaszy kwatery deponowania odpadów balastowych (innych niż niebezpieczne i obojętne) i zbiornika na odcieki wraz z robotami towarzyszącymi tj. wykonaniem zakotwienia uszczelnienia i przejść szczelnych na terenie na terenie Zakładu Zagospodarowania Odpadów "Czysta Błękitna Kraina" w Czarnówku. 1.2. Zakres stosowania ST: Specyfikacja techniczna jest dokumentem przetargowym przy zlecaniu i realizacji robót z zakresu budownictwa inżynieryjnego, przy uszczelnieniach obiektów ziemnych. 1.3. Zakres robót objętych ST: Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą zasad prowadzenia robót związanych z uszczelnieniem czaszy kwatery deponowania odpadów balastowych i zbiornika na odcieki wraz z robotami towarzyszącymi tj. wykonaniem zakotwienia uszczelnienia i przejść szczelnych, zgodnie z projektem budowlanym i wykonawczym. 1.4. Określenia podstawowe: Uszczelnienie - komponent konstrukcyjny złożony z elementów uszczelniających takich jak geomembrana i mata bentonitowa. Mata bentonitowa - geosyntetyk zbudowany z dwóch warstw geotekstylnych: geowłókniny przykrywającej i geotkaniny wypełnionej wsadem bentonitowym (proszek), posiadającym właściwości wchłaniania znacznych ilości wody powodujących jego pęcznienie i znaczne zwiększenie objętości. Geomembrana - folia wykonana PEHD (polietylenu o wysokiej gestości) z atestem dopuszczającym do zastosowania na składowiskach odpadów komunalnych. Geowłóknina - geosyntetyk produkowany z krótkich włókien polipropylenowych w wyniku mechanicznego połączenia włókien w procesie igłowania, charakteryzujący się wysoką odpornością chemiczną, bakteriologiczną, na promieniowanie UV oraz procesy starzenia. Przejście szczelne - połączenie pomiędzy uszczelnieniem, a obiektami przez nie przechodzącymi, zapewniające szczelność konstrukcji. Stosowane określenia podstawowe są zgodne z obowiązującymi, odpowiednimi polskimi normami oraz z definicjami podanymi w ST-0.0. Warunki ogólne. 1.5. Ogólne wymagania dotyczące robót: Ogólne wymagania dotyczące robót podano w ST-0.0. - Warunki ogólne. 2. MATERIAŁY: 2.1. Wymagania ogólne: Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania, podano w ST-0.0. - Warunki ogólne. 2 2.2. Materiały do zabudowy: Mata bentonitowa: Z uwagi na trudność w ułożeniu uszczelnienia mineralnego o wodoprzepuszczalności k nie mniejszej niż 1 x 10-9 m/s, w celu zachowania właściwej, zgodnej z obowiązującymi przepisami jakości uszczelnienia, zaprojektowana została dodatkowa warstwa uszczelnienia w postaci maty bentonitowej o następujących parametrach: masa powierzchniowa: >5300 g/m2, zawartość bentonitu: >5000 g/m2, wytrzymałość na rozciąganie: >8,5 kN/m, wydłużenie przy zerwaniu: 14% (±7%), odporność na rozdzieranie: 85N/10 cm, współczynnik wodoprzepuszczalności: k 1,5 x 10-11 m/s. Warstwa gruntu spoistego przygotowana pod układanie mat bentonitowych musi być pozbawiona elementów, których obecność mogłaby doprowadzić do rozerwania lub przebicia, a w dalszej konsekwencji zmniejszenia skuteczności działania maty bentonitowej. Warstwa gruntowa posiadająca bezpośredni kontakt z bentomatą nie może posiadać ziaren większych od 8 mm. Maty bentonitowe należy rozwijać z beli ręcznie. Układanie na zakładkę. Sposób zachodzenia poszczególnych zakładek powinien uwzględniać spadki zboczy. Strefy zakładek mogą być dodatkowo przesypane bentonitem lub szpachlą bentonitową. Maty bentonitowe na czas przechowywania powinny być zawinięte szczelnie w folię i zabezpieczone w sposób wykluczający możliwość ich kontaktu z wodą lub wilgocią zawartą w powietrzu. Rolki wyrobu powinny być ułożone w pozycji poziomej. Geomembrana: Bezpośrednio na uszczelnieniu mineralnym należy ułożyć wysokoodporną geomembranę o grubości 2,0 mm wykonaną z polietylenu o wysokiej gęstości (PEHD >0,94 g/cm3) uszlachetnionego dodatkami zwiększającymi odporność geomembrany na czynniki środowiskowe i substancje chemiczne oraz biologiczne mogące spowodować zanieczyszczenie wód podziemnych. Producent geomembrany musi dostarczyć odpowiednie badania parametrów potwierdzających odpowiednią odporność geomembrany. Dodatek sadzy (2-3%) w połączeniu z równomierna dystrybucją sadzy w materiale (1-2 kategoria) zapobiega rozkładowi polimerów z których zbudowana jest geomembrana i destrukcji samej geomembrany pod wpływem promieniowania ultrafioletowego (UV). Do uszczelnienia dna składowiska należy zastosować geomembrane gładką. Skarpy należy uszczelnić geomembrana obustronnie szorstką. Parametry techniczne wysokoodpornej geomembrany PEHD: tolerancja grubości: 10% dla najniższego odczytu przy ilości pomiarów 10 / rolkę, wysokość teksturowania strony wg ASTM D 7466: >0,9 mm odporność na przebicie wg EN ISO 12236: ≥ 5,3 kN zawartość sadzy wg ASTM D 1603: 2,0 – 3,0 % kategoria rozproszenia sadzy w materiale wg ASTM D 5596: 1 – 2 kategoria OIT (odporność na utlenianie) wg ASTM D 3895: ≥ 100 minut NCTL Test (odporność korozyjna) wg EN ISO 14576: ≥ 300 godzin Przed przystąpieniem do instalowania geomembrany należy dokonać w obecności nadzoru budowy pomiarów grubości geomembrany oraz wyglądu zewnętrznego. Rolki geomembrany posiadające widoczne wady np. nierównomierna grubość, pęcherzyki powietrzne w przekroju, dziury itp. powstające w procesie produkcji itp. 3 należy wymienić na materiał nie posiadający wad. Grubość geomembrany należy pomierzyć w obecności nadzoru budowy dokonując minimum 10-ciu pomiarów na rolkę. Dopuszczalna tolerancja wynosi 10% dla najniższej wartości z 10-ciu odczytów. Ilość odczytów: 10/rolkę. Geomembrany teksturowane mierzymy w miejscach bez teksturowania. Rolki geomembrany nie spełniające wymaganych grubości należy odrzucić i wymienić na materiał nie posiadający wad. Układanie geomembrany należy wykonać specjalistycznym sprzętem zgodnie z Polską Normą PN-B-10290:1997. Podłoże pod geomembranę powinno być odpowiednio przygotowane, wyrównane i pozbawione elementów mogących uszkodzić geomembranę w trakcie montażu (kamienie, korzenie, itd.). Pasma geomembrany rozkładane są ręcznie lub sprzętem ciężkim wykorzystując odpowiednie zawiesia. Sąsiednie arkusze łączone są na zakład specjalistycznym sprzętem metodą ze zgrzewem dwutorowym. Rozkład arkuszy geomembrany należy wcześniej uzgodnić z kierownictwem lub nadzorem budowy. Geomembranę należy układać zgodnie z poniższymi zaleceniami: należy łączyć kolejne arkusze z ułożonymi bezpośrednio wcześniej, eliminując naprężenia wynikające z wysokiej rozszerzalności cieplnej PEHD, parametry zgrzewania 450-600°C, prędkość 1,8-2,4 m/min, docisk 1200 1500 N warunki atmosferyczne w trakcie których należy wykonać spawy: temperatura otoczenia powyżej 5°C, brak opadów, brak silnych wiatrów mogących powodować zanieczyszczenia łączonych powierzchni. spawy należy wykonać specjalistycznym sprzętem pozwalającym kontrolować warunki zgrzewania oraz parametry powstałych spoin. lokalne uszkodzenia powierzchni geomembrany należy likwidować poprzez nakładanie łat i łączenie ich z powierzchnią arkusza geomembrany zgrzewem ekstruzyjnym. lokalne uszkodzenia zgrzewów arkuszy geomembrany należy likwidować poprzez wykonywanie napawania zgrzewem ekstruzyjnym. Wykonane spawy należy skontrolować wykonując próby szczelności jedną z metod nieniszczących (ciśnieniową, próżniową, ultradźwiękową). Wszystkie wykonane kontrole należy zaprotokołować. Geomembrana PEHD jest dostarczana na budowę w rolkach. Rolki mogą być dostarczane bez opakowania. Miejsce składowania należy odpowiednio przygotować oraz zabezpieczyć aby nie uszkodzić składowanych materiałów. Zaleca się badanie każdej dostawy geomembrany. Nadzór i kierownictwo budowy może zadecydować o wykorzystaniu uszkodzonego materiału. Geowłóknina: Po ułożeniu, geomembrana zostanie zabezpieczona geowłókniną o gramaturze ≥400 g/m2. Geowłókninę należy rozwijać z beli ręcznie. Układanie na zakładkę. Sposób zachodzenia poszczególnych zakładek powinien uwzględniać spadki zboczy oraz kierunek wbudowywania warstwy ochronnej. 3. SPRZĘT: 3.1. Ogólne wymagania dotyczące sprzętu: Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w ST-0.0. - Warunki ogólne. 4 3.2. Sprzęt: Do wykonania robót może być wykorzystany sprzęt podany poniżej, lub inny zaakceptowany przez Inżyniera Kontraktu: ciągnik z przyczepą, koparka, dźwig samochodowy, zgrzewarki, samochody ciężarowe. 4. TRANSPORT: Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w ST-0.0. - Warunki ogólne. 5. WYKONANIE ROBÓT: 5.1. Ogólne zasady wykonania robót: Ogólne zasady wykonania robót podano w ST-0.0. - Warunki ogólne. 5.2. Wykonanie warstwy uszczelniającej z maty bentonitowej: Wykonawca może przystąpić do wykonywania robót po ułożeniu uszczelnienia mineralnego z gruntu spoistego. Matę bentonitową należy układać luźno, bez fałd i pomarszczeń, z co najmniej 10 cm szerokości zakładem na łączeniach. Kotwienie łącznie z wszystkimi warstwami uszczelnienia. 5.3. Wykonanie warstwy uszczelniającej z geomembrany: Rozwijanie rulonów należy tak przeprowadzać, aby unikać nadwieszenia geomembrany. Na powierzchniach pochyłych zaleca się, aby wszystkie połączenia przebiegały równolegle do kierunku nachylenia zbocza (z góry do dołu). W przypadku pochyleń mniejszych niż 1:4 łączenie folii może przebiegać w poprzek przy zachowaniu układu dachówkowego. Na powierzchniach pochyłych instalacja powinna być rozpoczęta od najwyższego punktu i zakotwiona. Sposób zakotwienia jest podany w dokumentacji projektowej. Wykonawca jest zobowiązany do dokumentowania w dzienniku budowy, sposobu rozmieszczenia poszczególnych rulonów geomembrany. 5.4. Metody łączenia geomembrany: Do łączenia poszczególnych pasm folii należy zastosować technikę zgrzewania termicznego, Stykające się brzegi folii przed łączeniem należy nałożyć na siebie na zakładkę o szerokościmin. 5 cm, oczyścić z kurzu i w razie zatłuszczenia oczyścić benzyną ekstrakcyjną lub innym środkiem odtłuszczającym. Zgrzewanie folii to jednorodne połączenie dwóch pasm folii uzyskiwane w wyniku nadtopienia łączonych powierzchni i przyłożenie odpowiedniego nacisku. Do zgrzewania gorącym powietrzem stosuje się zgrzewarki automatyczne, posiadające urządzenie napędowe i dociskowe, pozwalające na prowadzenie zgrzewania metodą ciągłą. W celu optymalnego ustawienia temperatury spawania, czasu nagrzewania folii i szybkości przesuwu urządzenia w aktualnie panujących warunkach atmosferycznych konieczne jest przeprowadzenie próbnego zgrzewania. Próbne zgrzewanie należy przeprowadzić każdorazowo w dniu przystąpienia do montażu. Po nagrzaniu zgrzewarki ustnik wprowadza się między łączone powierzchnie. Nagrzane strumieniem gorącego powietrza brzegi folii są dociskane rolką silikonową lub wałkiem metalowym. 5 Należy wykonywać zgrzewanie z kanałem powietrznym, gdzie każdy szew ma szerokość 1 cm, a odstęp między nimi wynosi również 1 cm. Pozwala to na bieżąco kontrolować szczelność połączenia. W celu kontroli personelu oraz sprzętu do zgrzewania geomembran, każda brygada musi wykonać zgrzewanie próbnych patów, zarówno przed rozpoczęciem jak i po zakończeniu robót. Wykonane próbki należy poddać badaniu na zrywanie na zrywarce polowej. W miejscach poboru próbek do badań niszczących, należy wstawić łaty, których połączenie z ułożoną geomembraną należy wykonać poprzez spawanie metodą ekstruzyjną. W metodzie tej ułożone na zakładkę dwie folie sczepia się ręcznie, aby zabezpieczyć je przed przemieszczaniem, a następnie łączy się je poprzez przykrycie górnej krawędzi folii spoin. Nałożona spoina musi być rozmieszczona równomiernie na górnej i dolnej folii. W celu kontroli personelu oraz sprzętu do spawania geomembran, każda brygada musi wykonać spawanie próbnych patów, zarówno przed rozpoczęciem jak i po zakończeniu robót. Wykonane próbki należy poddać badaniu na zrywanie na zrywarce polowej. Podczas prac należy zwrócić szczególną uwagę na panujące warunki atmosferyczne: Temperatura: Zaleca się wykonywanie uszczelnień z geomembrany przy temperaturze powietrza od +5o C do +40o C. Niższe i wyższe temperatury mają niekorzystny wpływ na transport, składowanie, przenoszenie, układanie i łączenie poszczególnych pasm geomembrany. Nie zaleca się również wykonywania warstwy ochronnej geomembrany w niższych temperaturach, ze względu na duże prawdopodobieństwo jej uszkodzenia. Łączenie geomembrany przy niskich temperaturach otoczenia jest możliwe pod warunkiem stosowania na budowie specjalnych tuneli ociepleniowych. Temperatura geomembrany w miejscach połączenia nie może być jednak nisza niż +5o C. Wiatr: Silny wiatr ma niekorzystny wpływ na układanie poszczególnych patów geomembrany, wyrównywanie zakładek przy wykonywaniu spoin oraz na czystość łączonych powierzchni. Wiatr może również, na skutek sił ssania, uszkodzić poszczególne partie wykonanej izolacji. Jako elementy zabezpieczające zaleca się stosować worki z piaskiem lub zużyte opony. Nie należy prowadzić prac montażowych przy silę wiatru powyżej 40 km/h. Deszcz: Zawilgocenie łączonych powierzchni stykowych wyraźnie wpływa na obniżenie jakości wykonywanych spoin, dlatego też nie należy prowadzić prac montażowych podczas opadów deszczu. 5.5. Wykonanie warstwy ochronnej z geowłókniny: Wykonawca może przystąpić do wykonywania robót po ułożeniu uszczelnienia z geomembrany. Geowłókninę nalezy układać luźno, bez fałd i pomarszczeń, z co najmniej 10 cm szerokości zakładem na łączeniach. Kotwienie nalezy wykonać łącznie z wszystkimi warstwami uszczelnienia. 5.6. Kotwienie: W celu ustabilizowania uszczelnienia wykonanego z warstwy geomembrany należy wykonać kotwienia w koronie obwałowań kwatery, zgodnie z rysunkami szczegółowymi w dokumentacji projektowej. Rów kotwiący należy wykonać ręcznie, 6 a po wyłożeniu jego ścian i dna, wypełnić przestrzeń żwirem, który po zagęszczeniu należy przykryć warstwą gruntu. 5.7. Przejścia szczelne: W celu zabezpieczenia szczelności miejsc, w których przechodzą rury odprowadzające odciek z czaszy kwatery przez warstwy uszczelniające, należy wykonać zabezpieczenie zgodnie z rysunkiem szczegółowym w dokumentacji projektowej. Połączenie geomembrany z płytą PEHD należy wykonać poprzez spawanie. Dodatkowo wokół przejścia należy wykonać warstwę zabezpieczającą z bentonitu. Dopuszcza się zastosowanie innych niż prefabrykowanych przejść szczelnych, jednakże zastosowanie takiego rozwiązania wymaga bezwzględnej akceptacji Inżyniera Kontraktu przed jego montażem. 6. KONTROLA ROBÓT: 6.1. Ogólne zasady kontroli jakości robót: Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w ST-0.0. - Warunki ogólne. 6.2. Badania przed przystąpieniem do robót: Przed przystąpieniem do robót Wykonawca powinien: uzyskać wymagane dokumenty, dopuszczające wyroby budowlane do obrotu i powszechnego stosowania (certyfikaty na znak bezpieczeństwa, aprobaty techniczne, certyfikaty zgodności, deklaracje zgodności, ew. badania materiałów wykonane przez dostawców itp.), sprawdzić cechy zewnętrzne gotowych materiałów z tworzyw. Wszystkie dokumenty oraz wyniki badań Wykonawca przedstawia Inżynierowi do akceptacji. 6.3. Kontrola jakości robót 6.3.1. Warstwa uszczelniająca z maty bentonitowej: Kontrola warstwy uszczelniającej z maty bentonitowej polega na sprawdzeniu jakości zastosowanego materiału oraz poprawności jego ułożenia (bez fałd i załamań). 6.3.2. Geomembrana: Wśród metod badania połączeń płatów folii rozróżniamy metody: Nieniszczące, czyli takie, które nie powodują naruszenia struktury spoiny i przylegającego do niej materiału geomembrany, niszczące, czyli takie, które polega na pobraniu próbki poprzez wycięcie paska prostopadle do zgrzeiny, który poddaje się próbie rozciągania Do metod nieniszczących należą: Metoda ciśnieniowa – nieniszcząca metoda określania jakości spoin dwuciekowych polegająca na nadmuchiwaniu wąskiej przestrzeni między dwiema ściekami spoiny i obserwowaniu zmian ciśnienia w spoinie. Bada się spoiny długości nie przekraczającej 50 m. W przypadku spoin dłuższych należy je podzielić na krótsze odcinki badawcze. Za pomocą pompki ręcznej należy wywrzeć w spoinie ciśnienie 300 kPa. Jeżeli w ciągu 10 min. nie spadnie więcej niż 10%, spoinę można uznać za szczelną. 7 Metoda próżniowa – nieniszcząca metoda określania jakości wykonanych spoin przy wykorzystaniu szczelnej komory próżniowej. W przezroczystej komorze należy za pomocą pompki próżniowej wytworzyć podciśnienie rzędu 3-4 kPa. Jeżeli w ciągu 5-10 sek. nie pojawią się na zwilżonej roztworem mydlanym powierzchni spoiny pęcherzyki powietrza, to spoinę należy uznać za szczelną. Metoda wysokonapięciowa – nieniszcząca metoda określania jakości wykonanych spoin; aby skorzystać z tej metody kontroli, należy przed rozpoczęciem procesu spawania ułożyć drut metalowy przy krawędzi górnej folii, który w procesie spawania jest przykryty spoiną. Przed rozpoczęciem kontroli złącza drut należy uziemić. Na tak przygotowane złącze skierowuje się końcówkę pistoletu wysokonapięciowego w odległości około 20 cm, przesuwając go nad całą długością spoiny. W miejscu, gdzie występuje nieciągłość (wady) spoiny, strumień wyładowczy ucieka do uziemienia. Napicie prądu indukowanego powinno wynosić około 20 kV. Metoda ultradźwiękowa – nieniszcząca metoda badania ciągłości wykonanej spoiny defektoskopem ultradźwiękowym. Do metod niszczących należą: Badanie niszczące - próba rozciągania zgrzeiny. Próbkę stanowi wycięty – prostopadle do zgrzeiny– pasek zgrzeiny o szerokości 20 mm, który poddaje się próbie rozciągania. Próbki należy pobierać w sposób usystematyzowany tj. 1 próbkę na każde 150 m spoiny. Próbę rozciągania uważa się za pozytywną, jeżeli zniszczenie próbki wystąpi poza złączem. Wszystkie inne charaktery zniszczenia świadczą o niepoprawności złącza wynikającego z różnych czynników, tak materiałowych, jak i parametrów procesu łączenia. Przed próbą rozciągania wycięta próbka poddana zostaje ocenie wzrokowej i pomiarom kształtu. Każda wykonana na budowie spoina powinna być na całej swej długości skontrolowana na szczelność za pomocą jednej z metod nieniszczących. Kierownik budowy ma obowiązek prowadzenia dziennika badań kontrolnych szczelności połączeń . W szczególnych przypadkach Inżyniera Kontraktu, może zadać wykonania dodatkowego badania metodą niszczącą, wówczas spoiny lat wstawionych w miejscu poboru próbek do badań niszczących, należy skontrolować metodą wysokonapięciową. 6.3.3. Warstwa ochronna z geowłókniny: Kontrola warstwy ochronnej z geowłokniny polega na sprawdzeniu jakości zastosowanego materiału oraz poprawności jego ułożenia (bez fałd i załamań). 6.3.4. Przejścia szczelne: Kontrola jak w pkt. 6.3.2. 7. OBMIAR ROBÓT: 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót: Ogólne zasady obmiaru robót podano w ST-0.0. - Warunki ogólne. 8 7.2. Jednostka obmiarowa: Jednostką obmiarową robót związanych z wykonaniem uszczelnienia jest: m2 (metr kwadratowy) ułożenie maty bentonitowej, m2 (metr kwadratowy) ułożenie geomembrany PEHD, m 2 (metr kwadratowy) ułożenie geowłókniny, szt. (sztuka) wykonanie przejścia szczelnego. 8. ODBIÓR ROBÓT: 8.1. Ogólne zasady odbioru robót: Ogólne zasady odbioru robót podano w ST-0.0. - Warunki ogólne. Roboty uważa się za prawidłowe jeżeli zostały spełnione warunki zawarte w pkt.6 niniejszej ST. 8.2. Odbiór robót zanikowych: Przed rozpoczęciem układania kolejnych warstw uszczelnienia, należy dokonać odbioru warstw poprzednich. Jeżeli wymagane są próby szczelności, należy załączyć protokoły z jej wykonania. Wykonawca jest zobowiązany do dokumentowania rozładunku przywiezionych rulonów geomembrany z podaniem daty i numerów seryjnych rulonów. Wykonawca jest zobowiązany do wykonania dokumentacji powykonawczej z planem rozmieszczenia i numeracją poszczególnych rolek folii, z informacją o wykonywanych połączeniach zgrzewanych lub spawanych wraz z atestami producenta każdej rolki ułożonej folii, z opisem parametrów wykonania poszczególnych zgrzein wraz z protokołami odbiorów przejściowych. 8.3. Odbioru wykonanego uszczelnienia: Po wykonaniu poszczególnych warstw uszczelnienia czaszy składowiska można przystąpić do odbioru uszczelnienia. Warunkiem pozytywnego odbioru jest załączenie wszystkich atestów i aprobat zastosowanych materiałów, dokumentacji powykonawczej oraz protokołów z poszczególnych odbiorów, w tym protokół z próby szczelności ekranu z geomembrany PEHD. Sprawdzeniu podlegają również zapisy w dzienniku budowy dokumentujące rozmieszczenie poszczególnych rulonów geomembrany. 9. PRZEPISY ZWIĄZANE: PN-C-89035:1992 (PN-92/C-89035) Tworzywa sztuczne. Metody oznaczania gęstości i gęstości względnej tworzyw nieporowatych. PN-B-10290:1997 Geomembrany. Ogólne wymagania dotyczące wykonawstwa geomembran na budowie składowisk odpadów stałych. PN-C-89034:1981 (PN-92/C-89034) Tworzywa sztuczne. Oznaczanie cech wytrzymałościowych przy statycznym rozciąganiu. PN-C-89049:1976 (PN-92/C-89049) Tworzywa sztuczne. Oznaczanie korozji naprężeniowej polietylenu w środowisku substancji powierzchniowo czynnej. Wyniki badania korozji naprężeniowej. Instytut Przemysłu Tworzyw Sztucznych i Farb. Sprawozdanie z badań nr 7/96/Z. 9