Programy ochrony powietrza w województwie mazowieckim

PROGRAMY OCHRONY POWIETRZA W WOJEWÓDZTWIE MAZOWIECKIM.
Województwo mazowieckie było pierwszym województwem w Polsce, w którym okre lone
zostały programy ochrony powietrza. Sze
rozporz dze
Wojewody Mazowieckiego
sprawie:
-
okre lenia programu ochrony powietrza dla aglomeracji warszawskiej,
-
okre lenia programu ochrony powietrza dla powiatu pruszkowskiego,
-
okre lenia programu ochrony powietrza dla powiatu otwockiego,
-
okre lenia programu ochrony powietrza dla powiatu wołomi skiego,
-
okre lenia programu ochrony powietrza dla powiatu piaseczy skiego,
-
okre lenia programu ochrony powietrza dla powiatu nowodworskiego
wydanych zostało 8 grudnia 2003 roku. Rozporz dzenia opublikowane zostały w Dzienniku
Urz dowym Województwa Mazowieckiego nr 314 z 2003 roku, poz. 9934 do 9939. Tre
rozporz dze
dost pna jest równie
Wojewódzkiego:
na stronie internetowej Mazowieckiego Urz du
www.mazowieckie.pl
(WYDZIAŁY→Wydział
rodowiska
i Rolnictwa →Oddział Ochrony Powietrza Atmosferycznego W R.II→Okre lanie programów
ochrony powietrza).
Programy ochrony powietrza okre lone zostały w oparciu o klasyfikacj stref dokonan
w rocznej ocenie jako ci powietrza w województwie mazowieckim za rok 2002, ze wzgl du
na przekroczenia dopuszczalnych poziomów pyłu zawieszonego PM10 powi kszonych
o margines tolerancji.
Programy okre lone zostały na okres 2 lat, ze wzgl du na bardzo krótki czas ich
przygotowania, a tak e brak do wiadcze w tym zakresie. Okre lone w programach działania
i wytyczone kierunki działa miały na celu przywracanie poziomów dopuszczalnych pyłu
zawieszonego PM 10 w powietrzu.
Dokumentacja niezb dna do okre lenia programów sfinansowana została ze
Wojewódzkiego Funduszu Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie.
rodków
W rozporz dzeniach okre lono 4 bloki podstawowych kierunków działa zmierzaj cych do
przywracania poziomów dopuszczalnych pyłu zawieszonego PM10 - przykładowo dla
aglomeracji warszawskiej:
1) W zakresie ograniczenia emisji zanieczyszcze komunikacyjnych:
a) cało ciowe, zintegrowane planowanie rozwoju systemu transportu w aglomeracji,
z uwzgl dnieniem mi dzy innymi zanieczyszczenia powietrza,
b) zintegrowany system kierowania ruchem ulicznym (zwi kszenie płynno ci ruchu,
ograniczenie tworzenia „korków”),
c) budowa obwodnic drogowych miast, kierowanie ruchu tranzytowego z omini ciem
miast lub ich cz ci centralnych i najbardziej zanieczyszczonych,
d) tworzenie stref z zakazem ruchu samochodów,
e) tworzenie stref z zakazem ruchu okre lonych typów pojazdów, w szczególno ci
pojazdów ci kich,
f) rozwój systemu transportu publicznego, w szczególno ci szynowych systemów
transportu zbiorowego,
g) polityka cenowa opłat za przejazdy zach caj ca do korzystania z systemu transportu
publicznego,
h) organizacja systemu bezpiecznych parkingów na obrze ach miasta ł cznie z systemem
taniego transportu zbiorowego do centrum miasta,
i) tworzenie systemu cie ek rowerowych,
j) tworzenie systemu płatnego parkowania w zatłoczonym centrum miasta,
k) wprowadzanie nowych niskoemisyjnych paliw i technologii, szczególnie w systemie
transportu publicznego i słu b,
l) intensyfikacja okresowego czyszczenie ulic,
m) wprowadzanie ogranicze pr dko ci na drogach o pyl cej nawierzchni,
n) modernizacja i utwardzanie dróg, ulic i parkingów z zastosowaniem materiałów
i technologii ograniczaj cych pylenie.
2) W zakresie ograniczenia emisji z istotnych ródeł punktowych - energetyczne spalanie
paliw:
a) ograniczanie powstawania zanieczyszcze poprzez optymalne sterowanie procesem
spalania i podnoszenie sprawno ci procesu produkcji energii,
b) zmiana paliwa na inne, o mniejszej zawarto ci popiołu,
c) stosowanie technik gwarantuj cych nisk emisyjno
procesów,
d) stosowanie technik odpylania spalin o du ej efektywno ci,
e) stosowanie poza spalaniem paliw odnawialnych ródeł energii,
f) zmniejszenie strat przesyłu energii,
g) likwidacja ródeł emisji.
3) W zakresie ograniczenia emisji z istotnych ródeł punktowych – ródła
technologiczne:
a) stosowanie efektywnych technik odpylania gazów odlotowych,
b) zmiana technologii produkcji, w tym likwidacja ródeł o znacz cej emisji pyłu,
c) zmiana profilu produkcji wpływaj ca na ograniczenie emisji pyłu,
4) W zakresie ograniczenia niskiej rozproszonej emisji komunalno-bytowej
i technologicznej:
a) rozbudowa centralnych systemów zaopatrywania w energi ciepln ,
b) zmiana paliwa na inne, o mniejszej zawarto ci popiołu lub zastosowanie energii
elektrycznej oraz indywidualnych ródeł energii odnawialnej,
c) zmniejszenie zapotrzebowania na energie ciepln poprzez ograniczanie strat ciepła –
termomodernizacje budynków,
d) ograniczanie emisji z niskich rozproszonych ródeł emisji technologicznych,
e) zmiana technologii i surowców stosowanych w rzemio le, usługach i drobnej
wytwórczo ci wpływaj ca na ograniczenie emisji pyłu.
Organy administracji (starostowie, burmistrzowie, prezydenci) zobowi zani zostali do
przekazywania Wojewodzie Mazowieckiemu informacji o:
a) decyzjach dotycz cych planowanych działa
kierunków
zmierzaj cych
do
przywracania
wynikaj cych z podstawowych
poziomów
dopuszczalnych
pyłu
zawieszonego PM10,
b) wydawanych pozwoleniach na budow , pozwoleniach na u ytkowanie obiektów,
decyzjach dla instalacji niewymagaj cych pozwolenia na wprowadzanie gazów lub
pyłów do powietrza, decyzjach zobowi zuj cych do pomiarów emisji;
c) przyjmowanych zgłoszeniach instalacji, z których emisja nie wymaga pozwolenia,
mog cych
negatywnie
oddziaływa
na
rodowisko
oraz
prowadzonych
wykonania
działa
post powaniach kompensacyjnych.
Konkretne
podmioty
zobowi zane
zostały
do
okre lonych
w rozporz dzeniach, zmierzaj cych do przywracania poziomów dopuszczalnych pyłu
zawieszonego PM10 i do przekazania Wojewodzie Mazowieckiemu informacji o zako czeniu
ich realizacji.
Do kontroli realizacji poszczególnych zada
naprawczych programów wyznaczono
Mazowieckiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony rodowiska
Nie było konieczno ci opracowywania programów ochrony powietrza w 2004 roku, gdy
roczna ocena jako ci powietrza w województwie mazowieckim – raport za 2003 rok
wykazała,
e przekroczenia dopuszczalnych poziomów pyłu zawieszonego PM10
powi kszonych o margines tolerancji nadal wyst powały w pi ciu strefach, dla których
obowi zywały
programy
ochrony
powietrza.
Nale y
podkre li ,
e
w
powiecie
piaseczy skim, obj tym programem ochrony powietrza, w 2003 roku nie notowano
przekrocze poziomów dopuszczalnych pyłu zawieszonego PM10.
Z „Rocznej oceny jako ci powietrza w województwie mazowieckim, raport za rok 2004”,
wynika, e w pi ciu strefach – powiatach:
nowodoworskim, otwockim, piaseczy skim,
pruszkowskim i wołomi skim, dla których okre lono programy ochrony powietrza, w 2004
roku nie wyst piły przekroczenia poziomów dopuszczalnych pyłu zawieszonego PM10.
W aglomeracji warszawskiej, poziom pyłu PM10 w powietrzu nadal przekracza poziom
dopuszczalny, dodatkowo stwierdzono przekroczenia dopuszczalnego poziomu dwutlenku
azotu. Ponadto w trzech strefach: mie cie Radomiu, mie cie Ostroł ce i powiecie
yrardowskim odnotowano przekroczenia poziomów dopuszczalnych pyłu zawieszonego
PM10. W zwi zku z powy szym, dla wymienionych czterech stref, istniała konieczno
okre lenia, programów ochrony powietrza w ustawowym terminie do ko ca sierpnia 2006
roku.
Ze wzgl du na brak w bud ecie rodków finansowych na wykonanie programów ochrony
powietrza, w czerwcu 2005 roku zło ony został w Wojewódzkim Funduszu Ochrony
rodowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie, wniosek wst pny o przyznanie na ten cel
dotacji. Dopiero w sierpniu 2006 roku Wojewódzki Fundusz Ochrony
rodowiska
i Gospodarki Wodnej poinformował o zakwalifikowaniu zadania do dofinansowania w 2006
roku. Przyznanie dotacji na okre lenie programów ochrony powietrza uwarunkowane zostało
przedło eniem wniosku wraz z kompletem dokumentów do ko ca wrze nia 2006 roku.
Poniewa z rocznej oceny jako ci powietrza za 2005 rok wynika, e dla strefy – Ostroł ka
grodzka nie jest konieczne okre lenie programu ochrony powietrza, ze wzgl du na ust pienie
w 2005 roku przekroczenia poziomu dopuszczalnego pyłu zawieszonego PM10, programy
ochrony powietrza za 2004 rok wykonane zostan dla trzech stref: aglomeracji warszawskiej,
miasta Radomia i powiatu
yrardowskiego. Aktualnie, po przeprowadzeniu procedury
przetargowej wyłoniony został wykonawca dokumentacji: „Okre lenie programów ochrony
powietrza dla stref na terenie województwa mazowieckiego, w których zostały przekroczone
poziomy dopuszczalne substancji w powietrzu” a umowa z wykonawc podpisana została na
pocz tku pa dziernika br. Termin wykonania dokumentacji okre lono na cztery miesi ce, ok.
2 - 3 miesi cy potrzeba b dzie na opracowanie projektów rozporz dze (zasi gni cie opinii
wła ciwych starostów, zapewnienie udziału społecze stwa). Prawdopodobny termin
okre lenia programów ochrony powietrza dla stref: aglomeracja warszawska, miasto Radom
i powiat yrardowski to koniec maja 2007 roku.
Z rocznej oceny jako ci powietrza w województwie mazowieckim za 2005 wynika równie
konieczno
Płocka,
okre lenia programów ochrony powietrza dla nast pnych o miu stref: miasta
powiatów:
uromi skiego,
pruszkowskiego,
nowodworskiego, grodziskiego i ciechanowskiego.
piaseczy skiego,
otwockiego,
Ustawowy termin okre lenia programów to koniec sierpnia 2007 roku.
Wniosek wst pny o udzielenie dotacji na ten cel został zło ony w Wojewódzkim Funduszu
Ochrony
rodowiska i Gospodarki Wodnej w kwietniu 2006 roku, a wi c jeszcze przed
otrzymaniem oficjalnych wyników rocznej oceny jako ci powietrza (wzi to pod uwag
informacje uzyskane z Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony rodowiska w Warszawie o
mo liwo ci wyst pienia w 2005 roku przekrocze
poziomów dopuszczalnych pyłu
zawieszonego PM10 w kolejnych strefach). Po otrzymaniu informacji o przyznaniu rodków
finansowych rozpoczn
si
prace nad sporz dzaniem kolejnych programów ochrony
powietrza.
TRUDNO CI NAPOTYKANE PRZY OKRE LANIU PROGRAMÓW OCHRONY
POWIETRZA.
Zasadniczym problemem napotkanym przy okre laniu programów ochrony powietrza jest
brak
rodków
finansowych.
Opracowanie programów ochrony powietrza zgodnie
z wymogami okre lonymi w rozporz dzeniu Ministra rodowiska wymaga du ego nakładu
prac, jak równie posiadania odpowiednich narz dzi wykorzystywanych w analizach stanu
zanieczyszczenia powietrza, w zwi zku z czym nie jest mo liwe do wykonania jedynie przez
słu by
wojewody.
Brak
odpowiednich
programów,
sprz tu
komputerowego
oraz
wystarczaj cej ilo ci osób powoduje, e konieczne jest zaanga owanie specjalistycznych
zespołów z zewn trz, wybieranych w drodze przetargu.
Ze wzgl du na brak
rodków finansowych w bud ecie wojewody przeznaczonych na
programy ochrony powietrza szukano innych ródeł finansowania, i dlatego te zwracano si
do Wojewódzkiego Funduszu Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej, którego rodki –
zgodnie z art. 409 ustawy Prawo ochrony
rodowiska – przeznacza si
m. in. na
dofinansowywanie zada słu cych ochronie rodowiska i gospodarce wodnej, wynikaj cych
z zasady zrównowa onego rozwoju, w tym na programy ochrony powietrza. O ile
w przypadku opracowywania pierwszych programów ochrony powietrza rodki finansowe
zostały przyznane w do
szybkim terminie, to w przypadku programów za 2004 roku - jak
ju wspomniano - odpowied Funduszu o zakwalifikowaniu zadania do dofinansowania w
2006 roku przekazana została na pocz tku sierpnia 2006 (wniosek zło ony został w czerwcu
2005). Brak rodków finansowych uniemo liwił rozpocz cie procedury przetargowej i prac
nad sporz dzaniem programów, konsekwencj
czego jest niedotrzymanie ustawowego
terminu
ich
okre lenia
i
opó nianie
procesu
poprawy
stanu
jako ci
powietrza
w województwie mazowieckim.
Do chwili obecnej brak jest odpowiedzi w sprawie wniosku zło onego w kwietniu 2006 roku
na dofinansowanie programów, których sporz dzenie których wynika z oceny jako ci
powietrza za 2005 rok.
Nale y podkre li , e niezwłocznie po otrzymaniu rocznej oceny jako ci powietrza za 2005
rok podj to pewne działania niezb dne do okre lenia programów, mo liwe do wykonania we
własnym zakresie, tj. skierowano wyst pienia do organów samorz du terytorialnego
działaj cych na terenie stref, dla których konieczne jest okre lenie programów, z pro b
o przekazanie wszelkich informacji odno nie podejmowanych na terenach swej wła ciwo ci
działa
w kierunku poprawy jako ci powietrza, które mogłyby by uj te w programach.
Odpowiedzi na powy sze pisma zostały przekazane do Wydziału
i zostan wykorzystane przy sporz dzaniu programów.
rodowiska i Rolnictwa