jak rozwijać inteligencję emocjonalną u dzieci

JAK ROZWIJAĆ INTELIGENCJĘ
EMOCJONALNĄ U DZIECI
wskazówki dla rodziców
Najlepszym czasem do rozwoju inteligencji emocjonalnej jest dzieciństwo, gdyż
właśnie wtedy dziecko uczy się reakcji, sposobów myślenia i postępowania.
Aby dziecko rozwinęło inteligencję emocjonalną musi opanować kilka ważnych
umiejętności:
 umiejętność rozpoznawania i nazywania swoich uczuć oraz wyrażania ich w sposób
respektowany przez innych
 wiary we własne siły i umiejętności
 empatii – umiejętności słuchania innych, okazywania zrozumienia i współczucia
 umiejętności nawiązywania i podtrzymywania kontaktów społecznych.
W jaki sposób rodzice mogą pomóc dziecku w nauce rozpoznawania uczuć i
panowania nad nimi?
 reagując zawsze - zarówno na płacz jak i na radość dziecka,
 nazywając to, co dziecko odczuwa,
 okazując akceptację i zrozumienie dla każdego uczucia dziecka, nawet złości czy
gniewu, jednocześnie przypominając obowiązujące zasady zachowania (np. „Wiem,
że się gniewasz, a w złości nie można jasno myśleć. Ale nawet jeśli jesteś wściekły,
pamiętaj, że nie wolno nikogo bić.”),
 rozmawiając z dzieckiem o uczuciach przy każdej okazji (kogo lubi, czego się boi, co
sprawia mu radość),
 nie dopuszczając do eskalacji złości czy gniewu – wymknięcia się emocji spod
kontroli (nakłaniając np. do głębokich wdechów lub liczenia, odwracając uwagę od
przyczyny złości),
 dając samemu dobry przykład, odpowiednio się zachowując, bo dziecko uczy się
przez obserwację,
 będąc wytrwałym, konsekwentnym i opanowanym.
Ucząc dziecko panowania nad uczuciami, trzeba jednak zawsze brać pod uwagę wiek
dziecka i do niego dostosowywać swoje wymagania. Im młodsze dziecko, tym mniejsze ma
możliwości kontroli emocji.
Co zrobić, by dziecko było świadome własnych zdolności i możliwości, miało
poczucie własnej wartości oraz przekonanie, że wiele zależy od niego?
 okazywać dziecku zainteresowanie, obdarzać uwagą, respektować jego prawa i
potrzeby,
 mądrze zachęcać do zdobywania nowych umiejętności, pozwalając jednocześnie na
błędy,
 dodawać otuchy, gdy pierwsze próby kończą się niepowodzeniem,
 dbać o bezpieczeństwo dziecka w granicach rozsądku, bez zbytniej ostrożności i lęku,
 udzielać pochwał zgodnych z prawdą, by dziecko mogło właściwie oceniać swoje
możliwości i zdawać sobie sprawę ze swoich braków; dziecko powinno też usłyszeć
od rodziców informację, że nie jest w stanie i nie musi być we wszystkim jednakowo
dobre,
 namawiać dziecko zwłaszcza do tego, co robi dobrze i co daje mu satysfakcję.
Aby dziecko szybciej nauczyło się dostrajać emocjonalnie do innych, czyli nauczyło się
empatii, ważne jest, aby:
 zwracać uwagę na emocje innych (np. gdy dziecko wyrządzi komuś krzywdę lub
sprawi radość – nazwać, co czuje ta osoba),
 okazywać dziecku współczucie w chwilach smutku czy zmartwienia, być dla niego
oparciem, choćby powód wydawał się błahy,
 samemu okazywać wrażliwość na cierpienie innych, pomagać, pocieszać,
 dużo rozmawiać.
Mając opanowane umiejętności samokontroli i empatii oraz wierząc w siebie, dziecko łatwo
i szybko rozpocznie nawiązywanie kontaktów społecznych. Pierwszy wzór wzajemnych
relacji stanowi dla dziecka rodzina i zachowania rodziców. Najlepszym zaś miejscem na
zacieśnianie kontaktów między dziećmi jest przedszkole.
Małe dziecko łatwiej uczy się nawiązywania kontaktów, gdy:
 często może przebywać wśród innych ludzi,
 uczestniczy z rodzicami w codziennych sytuacjach społecznych ,
 korzysta z placów zabaw,
 odwiedza innych i przyjmuje gości w domu.
Bardzo ważne jest, by dziecko miało grupę kolegów czy przyjaciół, wśród których czuje się
dobrze, Bez głębokich kontaktów z innymi nie będzie w pełni szczęśliwe i zadowolone z
życia. Jednak, aby znajomość przerodziła się w przyjaźń to już prawdziwa sztuka.
Prawdziwa przyjaźń jest możliwa tylko wtedy, gdy dziecko ma w pełni rozwiniętą
inteligencję emocjonalną - rozpoznaje i nazywa swoje emocje, umie nad nimi panować,
wierzy w siebie, potrafi współczuć i chce poznawać nowych ludzi. I w rozwijaniu tych
właśnie umiejętności rodzice mogą mu najlepiej pomóc.
Warto przeczytać:
1. „Jedna chwilka uczuć kilka czyli z uczuciem o uczuciach” M. Brykczyński, L.
Gałażewska Dańko
2. „Nie, które buduje” M. Moneta-Malewska, J. Malewska
3. „Zabawy fundamentalne” C. Rose, G. Dryden – część „Kocham, lubię, szanuję 1 i 2
(zabawy rozwijające inteligencję emocjonalną od 2 do 6 roku)”
Opracowała: mgr Honorata Jamróz, psycholog