Prawo pracy - Fabryka Wiedzy

Prawo pracy
nr 134, 30 marca
– 24 kwietnia 2016 r.
????????????????
ISSN 1734-9842
w pytaniach i odpowiedziach
Praktyczne rozwiązania prawne
dla specjalistów do spraw personalnych
Rozwiązujemy 9 najczęstszych problemów
związanych z urlopami wypoczynkowymi
Czy do stażu urlopowego można wliczać pracę na umowach cywilnoprawnych
i prowadzenie własnej firmy? Czy uwzględnieniu podlegają tylko zakończone okresy
zatrudnienia? Jak liczyć pierwszy miesiąc pracy uprawniający do pierwszego
urlopu? W jaki sposób ustalać wymiar urlopu pracownika, który w trakcie roku
przechodzi na niższy etat? To zaledwie kilka z wielu pytań związanych z urlopami
wypoczynkowymi. Poznaj odpowiedzi na 9 najczęściej zadawanych!
Wymiar urlopu wypoczynkowego zależy od stażu pracy, do którego zalicza się jednak nie
tylko okresy zatrudnienia, okresy podlegające wliczeniu do stażu pracy na mocy odrębnych
przepisów (jak np. okresy pobierania zasiłku dla bezrobotnych lub stypendium w trakcie
odbywania stażu z PUP, okresy pracy na roli oraz służby wojskowej), ale także okresy nauki.
Dlatego staż urlopowy nie zawsze pokrywa się z pracowniczym stażem pracy, uwzględnianym np. przy ustalaniu prawa do nagrody jubileuszowej.
ciąg dalszy na stronie 6
Polecenie nadgodzin a gwarancja odpoczynku
dobowego
Pytanie: Pracodawca dosyć regularnie zleca pracownikom pracę w godzinach
nadliczbowych. Często poleca ją w takim wymiarze, że znacząco ograniczany jest
11-godzinny odpoczynek dobowy. Czy w takich przypadkach odmowa wykonywania pracy
mogłaby się wiązać z konsekwencjami dyscyplinarnymi?
Odpowiedź: Odmowa wykonania polecenia dotyczącego pracy w godzinach
nadliczbowych stanowi naruszenie obowiązków pracowniczych i może doprowadzić
nawet do zwolnienia dyscyplinarnego. Dopuścić jednak należy możliwość takiej
odmowy wówczas, gdy polecenie wydane jest z naruszeniem prawa. Za takie można
uznać polecenie – w szczególności powtarzalne – wykonywania pracy nadliczbowej
ze względu na szczególne potrzeby pracodawcy, którego realizacja prowadzi do
pomniejszenia minimalnego odpoczynku dobowego.
Obowiązek wykonania polecenia pracy w godzinach nadliczbowych wynika z istoty stosunku pracy. Zawierając umowę o pracę, pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy
określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie
wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca – do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem (art. 22 § 1 kp).
ciąg dalszy na stronie 5
wyłącznie u nas
ZDANIEM PIP
Jeśli pracownik ma być zatrudniony w celu wykonywania innego rodzaju pracy, przepisy nie
przewidują dodatkowych warunków, umożliwiających ponowne zawarcie z pracownikiem
umowy na okres próbny. W takim przypadku strony mogą zawrzeć kolejną umowę na
okres próbny niezależnie od tego, ile czasu upłynęło od rozwiązania poprzedniej umowy
o pracę. czytaj na stronie 12
Oficjalne stanowiska
MPiPS, PiP
w numerze:
UMOWY I DOKUMENTACJA
Zatrudnienie na okres kadencji jako
przesłanka wyłączająca limitowanie umów 2
Prace przy ochronie przeciwpożarowej lasów
a prace sezonowe wykluczające limitowanie
umów terminowych 3
Treść świadectwa pracy w razie
wypowiedzenia przez pracownika umowy
zawartej na okres nie dłuższy niż 6 miesięcy 3
CZAS PRACY
Co dzieje się z ryczałtem za nadgodziny,
gdy zmienia się wymiar etatu Planowanie 8-godzinnych dniówek
pracownikom zatrudnionym w systemie
równoważnym Wyjątkowo to pracodawca może wyjść
z inicjatywą indywidualnego rozkładu czasu
pracy Polecenie nadgodzin a gwarancja
odpoczynku dobowego 4
4
5
5
TEMAT NUMERU
Rozwiązujemy 9 najczęstszych problemów
związanych z urlopami wypoczynkowymi 6–7
URLOPY I ZWOLNIENIA
Dzień wolny za wykonanie wstępnych
badań lekarskich Dokumentowanie okresów zatrudnienia
za granicą do urlopowego stażu pracy WYNAGRODZENIA I ŚWIADCZENIA
Niewyczerpanie okresu zasiłkowego
a prawo doświadczenia rehabilitacyjnego OCHRONA RODZICIELSTWA
Przejęcie urlopu macierzyńskiego
przez innego członka najbliższej rodziny Warunki uzyskania urlopu ojcowskiego
na dziecko z adopcji 8
8
9
10
10
ODPOWIEDZIALNOŚĆ
I OBOWIĄZKI STRON
Pozbawienie premii pracownika ukaranego
karą porządkową za naruszenie
przepisów bhp 11
Staż pracy i zaangażowanie mogą mieć
wpływ na kształtowanie pensji pracowników 11
ZDANIEM PIP
Umowa na czas określony z pracownikiem,
który był zatrudniony przed zmianą
przepisów 12
Umowy i dokumentacja
OD REDAKCJI
Zatrudnienie na okres kadencji jako
przesłanka wyłączająca limitowanie umów
Pytanie: Jedną z przesłanek wyłączających limitowanie umów na czas określony jest
zatrudnienie na czas kadencji. Czy obejmuje to członków zarządu np. spółki z o.o.?
Jeżeli tak, to czy wyłączenie dotyczy również osób zatrudnionych w związku z pełnieniem
przez daną osobę funkcji w zarządzie, np. asystentów, doradców, z którymi inna osoba
wybrana w przyszłości w skład zarządu nie będzie chciała współpracować?
OTWARCIE SEZONU
Majówka za pasem, a wraz z nią początek
sezonu urlopowego. Wydawać by się mogło,
że w kwestii urlopów nic już nie jest w stanie
nas zaskoczyć, kiedy jednak przychodzi co do
czego i trzeba ustalić staż urlopowy albo po
prostu ustalić wymiar urlopu przysługującego
pracownikowi, pojawiają się wątpliwości
i problemy. Jak traktować studia licencjackie,
a jak magisterskie i czy zawsze korzystniej
jest wliczać pracownikowi okresy nauki, a nie
pracy? W jaki sposób obliczyć wymiar urlopu
pracownika w roku, w którym dopiero rozpoczyna
on swoją aktywność zawodową? I czy pracownik
domagający się ekwiwalentu za zaległy urlop
wypoczynkowy (jeszcze w trakcie zatrudnienia)
zawsze odejdzie z kwitkiem? Odpowiedzi
znajdziecie Państwo na stronie 6.
Emilia Wawrzyszczuk
redaktor prowadząca, specjalista w zakresie
prawa pracy i wynagrodzeń
Numery telefonu na dyżur eksperta
od 14.00 do 16.00:
5, 12, 19 i 26 kwietnia 2016 r.
– tel. 22 318 07 52
Prawo pracy
w pytaniach i odpowiedziach
Kierownik grupy wydawniczej:
Agnieszka Konopacka-Kuramochi
Redaktor prowadząca: Emilia Wawrzyszczuk
Konsultant merytoryczny: Halina Tulwin
dyrektor Departamentu Prawnego GIP
Wydawca: Hanna Komorowska
Koordynator produkcji: Mariusz Jezierski
Projekt graficzny: Magdalena Huta
Druk: MDruk
Nakład: 2800 egz.
Korekta, skład i łamanie:
Cała Jaskrawość, www.calajaskrawosc.pl
„Prawo pracy w pytaniach i odpowiedziach” wraz z innymi elementami subskrypcji
chronione jest prawem autorskim. Przedruk materiałów bez zgody wydawcy –
zabroniony. Zakaz nie dotyczy cytowania publikacji z powołaniem się na źródło.
Redakcja nie ponosi odpowiedzialności prawnej za zastosowanie zawartych
w „Prawie pracy w pytaniach i odpowiedziach” lub w innych elementach subskrypcji informacji, wskazówek, przykładów itp. do konkretnych przypadków.
Wiedza i Praktyka sp. z o.o.
ul. Łotewska 9a, 03-918 Warszawa
KRS: 0000098264,
Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie,
Sąd Gospodarczy, XIII Wydział Gospodarczy Rejestrowy,
wysokość kapitału zakładowego: 200 tys. zł
Zamówienia:
tel.: 22 518 29 29 • faks: 22 617 60 10, mail: [email protected]
Centrum Obsługi Klienta czynne pon.–pt. w godzinach 8.00–17.00,
poza godzinami pracy można pozostawić wiadomość na skrzynce głosowej
2
Odpowiedź: Przesłanka ta jak najbardziej obejmuje członków zarządu spółki z o.o.,
których powołanie połączone będzie z zawarciem z nimi umów o pracę na czas
określony. Nie można jej jednak rozszerzać na osoby, które zostaną zatrudnione
do bezpośredniej współpracy z członkami zarządu.
Obecnie umowy o pracę na czas określony zawierane pomiędzy tym samym
pracodawcą i pracownikiem nie mogą
łącznie przekraczać 33 miesięcy, a ich
liczba nie może być większa niż 3.
Obowiązują cztery grupy wyłączeń, do których limitów nie stosujemy. Są to umowy
na czas określony zawarte:
1) w celu zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy;
2) w celu wykonywania pracy o charakterze dorywczym lub sezonowym;
3) w celu wykonywania pracy przez okres
kadencji;
4) w przypadku gdy pracodawca wskaże
obiektywne przyczyny leżące po jego
stronie
– o ile ich zawarcie w danym przypadku
służy zaspokojeniu rzeczywistego okresowego zapotrzebowania i jest niezbędne
w tym zakresie w świetle wszystkich okoliczności zawarcia umowy.
WAŻNE
Brak limitowania oznacza, że zarówno
umowa zawierana w jednej z wymienionych czterech sytuacji może być powtarzana bez ograniczeń oraz opiewać łącznie na czas przekraczający 33 miesiące,
jak też to, że w razie, gdy po takiej umowie
zostanie zawarta zwykła umowa na czas
określony, to wcześniejsze zatrudnienie
(np. na zastępstwo) nie będzie wpływało
na sytuację związaną z limitami (limitowana będzie dopiero zwykła umowa).
Zasadniczo zarząd spółki z o.o. powoływany jest na rok, bądź – jeżeli umowa spółki
na to wskazuje – okres dłuższy niż rok lub
czas nieokreślony. Nie ma przy tym ograniczenia czasowego dotyczącego długości kadencji wprowadzonej umową spółki.
Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku
z 4 marca 2015 r. (sygn. akt IV CSK
340/14), w braku wyraźnej regulacji
WEJDŹ NA STRONĘ: www.prawo-pracy.wip.pl
w umowie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, iż członkowie zarządu są
powołani na czas nieoznaczony, przy jednoczesnym braku wskazania, że są oni
powoływani na określoną tam kadencję
(np. 3 lat), przepis art. 202 § 1 Kodeksu
spółek handlowych (ksh) wprowadza domniemanie, że kadencja członka zarządu
trwa rok. Oznacza to, że zarządcy muszą
co roku poddać się weryfikacji wspólników. Wspólnicy niezadowoleni z pracy
zarządu nie odnowią mandatu członkom
zarządu, których roczna kadencja się zakończyła.
Powołanie w skład zarządu wiąże się z zawarciem porozumienia umownego. Może
być to umowa cywilnoprawna (kontrakt
menedżerski) lub umowa o pracę. W przypadkach najczęściej chyba występujących – kadencyjności członków zarządu
– stosując umowę o pracę, wybierana będzie obecnie umowa na czas określony.
Z całą pewnością umowa ta (lub umowy te)
jest objęta wyłączeniem spod limitowania,
jako umowa zawarta w celu wykonywania
pracy przez okres kadencji.
Ten wyjątek od zasady limitowania umów
nie może być jednak odczytywany w sposób
rozszerzający. Nie obejmuje tych wszystkich
osób, których zatrudnienie będzie powiązane z obsługą lub bezpośrednią współpracą
z zarządem lub jego poszczególnymi członkami, jak np. doradca czy asystent.
n Marek Rotkiewicz
prawnik, specjalista prawa pracy
Podstawa prawna:
art. 251 ustawy z 26 czerwca 1974 r. –
Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U.
z 2014 r. poz. 1502 ze zm.),
art. 202 ustawy z 15 września
2000 r. Kodeks spółek handlowych
(tekst jedn.: Dz.U. z 2013 r.
poz. 1030 ze zm.).