Kierunek i poziom studiów: filologia, II stopień Nazwa wariantu modułu

Uniwersytet Śląski w Katowicach
Wydział
str. 1
Kierunek i poziom studiów: filologia, II stopień
Sylabus modułu: Główne koncepcje badań literaturoznawczych XX wieku 02-FL-JRTS2-GKBL01
Nazwa wariantu modułu (opcjonalnie):
1. Informacje ogólne
koordynator modułu
rok akademicki
semestr
forma studiów
sposób ustalania
oceny końcowej
modułu
dr Lidia Mięsowska
2014/2015
pierwszy
studia stacjonarne
Kolokwium zaliczeniowe z wykładu.
Ostateczną ocenę końcową z modułu ustala się na podstawie średniej ocen z
kolokwium zaliczeniowego weryfikującego znajomość współczesnych doktryn
literaturoznawczych i ich metodologii; operowania podstawowymi kategoriami
metodologii poszczególnych szkół/metajęzyka opisu.
informacje
dodatkowe
-----------------------------------
2. Opis zajęć dydaktycznych i pracy studenta
nazwa
wykład
prowadzący
grupa(-y)
treści zajęć
kod
02-FL-JRT-S2GKBL01
dr Lidia Mięsowska
język rosyjski, program tłumaczeniowy, 1 rok, studia 2 stopnia
1. Podwaliny współczesnej myśli literaturoznawczej: poetyka Arystotelesowska,
klasycyzm francuski, estetyka formalna Kanta, Heglowski historyzm w estetyce i
literaturze, pozytywizm Taine’a, metoda filologiczno-historyczna.
2. Przełom antypozytywistyczny: badania literackie u progu XX w.; genetyzm;
geneza nowoczesnej teorii; wpływ językoznawstwa na rozwój teorii; cechy
systemowej teorii literatury; kryzys nauk humanistycznych w l. 60 i 70;
fundamentalne pytania poststrukturalizmu.
3. Fenomenologia literatury Romana Ingardena: fenomenologia w badaniach
literackich;
fenomenologia
E.
Husserla;
intencjonalność;
intuicja
fenomenologiczna; koncepcja „czystego opisu”; opis ejdetyczny; teoria literatury
R. Ingardena; fenomenologia wyobraźni G. Bachelarda; niemiecka szkoła estetyki
recepcji ― W. Iser, H.R. Jauss, K.-H. Stierle.
4. Psychoanaliza w badaniach literackich: psychoanaliza i terapia; holistyczna
antropologia; sublimacja popędów; wymiary psychoanalizy; analiza ludzkiej
psyche; S. Freuda topografia psychiki; tekst literacki jako reprezentacja nerwicy;
hermeneutyka i fenomenologia; marzenie senne i jego tłumaczenie; archetypy i
symbole ― C. G. Jung, N. Frye; J. Lacan i literatura.
5. Rosyjska szkoła formalna: OPOJAZ, pojęcie „metoda formalna”; szkoła
lingwistyki J. B. de Courtenay; Wskrzeszenie słowa i Sztuka jako chwyt W.
Szkłowskiego, „chwyt udziwnienia”; esej o futuryzmie R. Jakobsona, kategoria
Uniwersytet Śląski w Katowicach
Wydział
str. 2
nastawienia; badania nad prozą B. Eichenbauma i J. Tynianowa; formy literackie;
formalizm jako teoria esencjalistyczna.
6. Formalizm amerykański ― New Criticism: amerykańska scena literaturoznawcza;
angielskie źródła ― T. S. Eliot i Nowa Krytyka; close reading; kategorie opisu
wiersza; poetyka obiektywna; błąd afektywności, błąd intencji, herezja parafrazy;
koncepcje C. Brooksa, J. C. Ransoma i I. A. Richardsa.
7. Koncepcja dialogowości w literaturze: Bachtina filozofia literatury; krytyka
autonomii
formalistycznych
i
strukturalistycznych
badań
literatury;
różnojęzyczność i różnostylowość powieści; podstawy analizy socjologicznej;
Bachtina koncepcja porozumiewania się; teoria gatunków mowy; Bachtina i
poststrukturalizm; T. Todorova teoria literatury; J. Kristeva i intertekstualność;
metalingwistyka Bachtina.
8. Hermeneutyka:
hermeneutyka
filozoficzna;
W.
Diltheya
koncepcja
hermeneutyczna; rozumienie jako sposób istnienia; świadomość i język; M.
Heideggera koncepcja rozumienia; filozofia P. Ricoeura; hermeneutyka H.G.
Gadamera.
9. Strukturalizm: językoznawstwo strukturalistyczne; Praska Szkoła Strukturalna;
poetyckość ― badania J. Mukarovskiego i R. Jakobsona; pojęcie struktury
artystycznej; estetyka strukturalna; strukturalizm i krytyka literacka ― Genette,
Todorov, Barthes; strukturalizm „wysoki”; C. Levi-Strauss i analiza mitów;
Morfologia bajki W. Proppa; poszukiwania gramatyki literatury; manifest
narratologiczny; polska szkoła teorii komunikacji literackiej: J. Sławiński, A.
Okopień-Sławińska, M. Głowiński, E. Balcerzan, K. Bartoszyński.
10. Semiotyka: teoria znaków; Ch. S. Peirce’a triadyczna teoria znaku; F. de Saussure i
powstanie semiologii; semiologia a badania literackie; E. Benveniste i semantyka
wypowiedzi; semiologiczna szkoła tartuska; J. Łotmana koncepcja modelowania
artystycznego; badania U. Eco ― semiotyka i interpretacja; R. Barthesa mitologia
semiologiczna.
11. Myśl poststrukturalistyczna: konferencja w Baltimore 1966 r.; wystąpienia R.
Barthesa i J. Derridy; początki dekonstrukcji; krytyka tradycyjnej interpretacji; M.
Foucault: podmiot i dyskurs; semiologia i semanaliza; J. Kristevej analiza tekstu.
12. Dekonstrukcjonizm: antymetafizyczny, etyczny i literacki kontekst dekonstrukcji;
krytyka literackości; zarzuty wobec dekonstrukcji; afirmatywny gest dekonstrukcji;
J. Derrida i J. Baudrillard; dekonstrukcja i Nowa Krytyka; estetyka P. de Mana.
13. Feminizm: odmiany feminizmu: socjopolityczny, akademicki, Women’s Studies,
krytyka rewizjonistyczna i ginokrytyka (feminizm afirmatywny), ponowoczesny,
kulturowy.
14. Gender i Queer Studies: Gender w dyskursie humanistycznym; tożsamość i rola
genderowa wg R. Stollera; sex-gender system; esencjalizm kontra
konstrukcjonizm; analiza genderowa; Judith Butler i feminizm korporalny; badania
gejowsko-lesbijskie (Queer Studies ― badania queerowe); interdyscyplinarność
badań queerowych.
15. Pragmatyzm: pragmatyzm W. Jamesa; kultura postfilozoficzna; S. Fisha koncepcja
wspólnoty interpretacyjnej; intencjonalizm; R. Rorty i jego krytyka esencjalizmu;
pragmatyzm a literaturoznawstwo.
16. Badania kulturowe: analiza kulturowa; tożsamość kulturowa; C. Geertza
antropologia interpretatywna; wymiana kulturowa; L. Wittgensteina koncepcja gier
językowych; krytyka dekonstrukcji; Mitologie R. Barthesa; M. Foucaulta analiza
mechanizmów władzy; koncepcja dyskursu.
17. Postkolonializm: dyskurs na temat Orientu; wielka narracja Zachodu; zadania
lektury postkolonialnej; pisarz jako dostarczyciel wygodnych mitów;
postkolonializm a postmodernizm*.
Uniwersytet Śląski w Katowicach
Wydział
metody
prowadzenia
zajęć
liczba godzin
dydaktycznych
(kontaktowych)
liczba godzin
pracy własnej
studenta
opis pracy
własnej
studenta
organizacja
zajęć
literatura
obowiązkowa
str. 3
*Jednostka kontaktowa jest realizowana na podstawie metody podającej (wykład
informacyjny/konwersatoryjny).
Jak w opisie modułu
30
30
Praca własna studenta obejmuje przygotowanie do kolokwium zaliczeniowego.
Wielkość jednostki zajęć: 90 minut.
Jednostki kontaktowe zgodnie z harmonogramem zajęć Instytutu Filologii
Wschodniosłowiańskiej Uniwersytetu Śląskiego.
1. Burzyńska A., Markowski M.P.: Teorie literatury XX wieku. Podręcznik. Kraków
2006.
2. Burzyńska A.: Anty-Teoria literatury. Kraków 2006.
3. Culler J.: Teoria literatury. Bardzo krótkie wprowadzenie. Przeł. M. Bassaj.
Warszawa 1998.
4. Kryzys czy przełom. Studia z teorii i historii literatury. Red. M. Lubelska, A.
Łebkowska. Kraków 1994.
5. Lechte J.: Panorama współczesnej myśli humanistycznej. Od strukturalizmu do
postmodernizmu. Przeł. T. Baszniak. Warszawa 1999.
6. Literatura. Teoria. Metodologia. Red. D. Ulicka. Warszawa 1998.
7. Markiewicz H.: Główne problemy wiedzy o literaturze. Kraków 1980.
8. Markiewicz H.: Literaturoznawstwo i jego sąsiedztwa. Warszawa 1989.
9. Markiewicz H.: Wymiary dzieła literackiego. Kraków 1984.
10. Markowski M. P.: Efekt inskrypcji. Jacques Derrida i literatura. Bydgoszcz 1997.
11. Mitosek Z.: Teorie badań literackich. Warszawa 1998.
12. Nowe problemy metodologiczne literaturoznawstwa. Red. H. Markiewicz i J.
Sławiński. Kraków 1992.
13. Nycz R.: Tekstowy świat. Poststrukturalizm a wiedza o literaturze. Kraków 2000.
14. Po strukturalizmie. Współczesne badania teoretycznoliterackie. Red. R. Nycz.
Wrocław 1992.
15. Problemy teorii literatury. Red. H. Markiewicz. T. 1. Warszawa 1967.
16. Skwarczyńska S.: Kierunki w badaniach literackich. Od romantyzmu do połowy XX
wieku. Warszawa 1984.
17. Sporne i bezsporne problemy współczesnej wiedzy o literaturze. Red. W. Bolecki,
R. Nycz. Warszawa 2002.
18. Studia z teorii literatury. Archiwum przekładów „Pamiętnika Literackiego”. Cz. I.
Red. M. Głowiński i H. Markiewicz. Wrocław i in. 1977.
19. Teoria badań literackich w Polsce. Opracował H. Markiewicz. Kraków 1960.
20. Teoria badań literackich za granicą. Antologia. Oprac. S. Skwarczyńska. T. 1-4.
Kraków 1965-1986 ― od romantyzmu do r. 1945.
21. Teorie literatury XX wieku. Antologia. Red. A. Burzyńska, M.P. Markowski.
Kraków 2006.
22. Wellek R., Warren A.: Teoria literatury. Przeł. J. Krycki. Warszawa 1970.
Uniwersytet Śląski w Katowicach
Wydział
literatura
uzupełniająca
adres strony
www zajęć
informacje
dodatkowe
str. 4
23. Współczesna rosyjska teoria literatury i metodologia badań literackich. Cz. I.
Wybór i opracowanie A. Raźny i L. Suchanek. Kraków 1982.
24. Współczesna teoria badań literackich za granicą. Antologia. Oprac. H.
Markiewicz. T. 1-4. Kraków 1976-1996.
25.
1. Słownik rodzajów i gatunków literackich. Red. G. Gazda, S. TyneckaMakowska. Kraków 2006.
2. M. Głowiński, T. Kostkiewiczowa, A. Okopień-Sławińska, J. Sławiński: Słownik
terminów literackich. Wrocław-Warszawa-Kraków 2002.
3. Энциклопедия литературных терминов и понятий. Москва 2001.
---------------------------------------------------
3. Opis sposobów weryfikacji efektów kształcenia modułu
nazwa
kolokwium zaliczeniowe
kod(-y) zajęć
osoba(-y)
przeprowadzająca(e) weryfikację
grupa(-y)
wymagania
merytoryczne
kryteria oceny
kod
02-FL-JRT-S2GKBL01
02-FL-JRT-S2-GKBL01
dr Lidia Mięsowska
język rosyjski, program tłumaczeniowy
1. Przyswojenie wiedzy z zagadnień teoriopoznawczych podejmowanych w ramach
jednostek kontaktowych.
2. Przyswojenie wiedzy z proponowanej literatury obowiązkowej.
3. Student zyskuje wiedzę z zakresu głównych koncepcji badań/doktryn
literaturoznawczych XX i XXI wieku.
4. Student zyskuje umiejętności stosowania współczesnych doktryn badań
literaturoznawczych do czytania/interpretowania tekstów kultury współczesnej;
rozpoznaje mapę współczesnej (post-)/(trans-)/humanistyki.
Kolokwium zaliczeniowe weryfikuje wiedzę z zagadnień teoriopoznawczych,
znajomości doktryn literaturoznawczych, ich metod i kategorii. Kolokwium
zaliczeniowe obejmuje wiedzę merytoryczną prezentowaną w ramach wykładów.
przebieg procesu
weryfikacji
Kolokwium zaliczeniowe jest przeprowadzone w formie pisemnej, zawiera pięć
pytań opisowych (zgodnie z przyjętą zasadą egzaminator nie wyznacza minimalnej
objętości pracy).
Czas trwania kolokwium 90 minut (czas jest liczony od momentu rozdania
przygotowanych wcześniej przez egzaminatora kart zaliczeniowych z pytaniami).
Kolokwium zaliczeniowe jest przeprowadzone zgodnie z harmonogramem sesji
egzaminacyjnej w Instytucie Filologii Wschodniosłowiańskiej Uniwersytetu
Śląskiego.
informacje
dodatkowe
-------------------------------