prof. dr hab. inż. Tadeusz Knych

Prof. Henryk Dyja
Kraków, 8 grudnia, 2011 r.
Profesor Tadeusz Knych laureatem Nagrody im. prof. Mariana Schneidera
w 2011 roku
Seminarium Techniczno-Naukowe „ Nowoczesne materiały i technologie
metali nieżelaznych dla elektroenergetyki” , 8-grudnia 2011, Kraków
Laudacja
Prof. dr hab. inż. Tadeusz Knych
Szanowne Panie i Szanowni Panowie
Czuję się wielce zaszczycony i wyróżniony, że mogę w dniu dzisiejszym przedstawić
Laureata Nagrody im. prof. Mariana Schneidera - Pana Prof. dra hab. inż. Tadeusza Knycha.
Prof. dr hab. inż. Tadeusz Knych po ukończeniu Technikum Hutniczo-Mechanicznego w
Krakowie - specjalność walcownictwo i kuźnictwo podjął studia na Wydziale Metali
Nieżelaznych Akademii Górniczo-Hutniczej, które ukończył w 1976 roku, uzyskując tytuł
magistra inżyniera metalurga o specjalności przeróbka plastyczna metali. W latach 1976-1981
był słuchaczem Studium Doktoranckiego na macierzystym Wydziale. Pracę doktorską pt.
„Badania zjawiska tarcia w procesie swobodnego ciągnienia rur z zastosowaniem
ultradźwiękowych drgań ciągadła” wykonał pod kierunkiem prof. dra inż. Jerzego Bazana i
obronił w 1981 roku.
Bezpośrednio po zakończeniu studiów doktoranckich Laureat podjął pracę na Wydziale
Metali Nieżelaznych AGH, a od 1982 roku pracuje na stanowisku adiunkta w Katedrze
Przeróbki Plastycznej i Metaloznawstwa tegoż Wydziału. W 2001 roku uzyskał stopień
doktora habilitowanego (tytuł monografii: „Obszary plastyczna i sprężyste w ciągnionych
pełnych profilach okrągłych”) i od 2002 roku pracuje na stanowisku profesora
nadzwyczajnego na ww. Wydziale. W roku 2010 uzyskuje tytuł profesora.
Niezwykle bogaty dorobek naukowo-badawczy prof. dra hab. inż. Tadeusza Knycha
obejmuje ponad pięćset publikacji, projektów i prac badawczych dla podmiotów
gospodarczych, ponad trzydzieści patentów i zgłoszeń oraz ponad 100 prac dyplomowych.
Jest promotorem sześciu zakończonych prac doktorskich i sześciu otwartych przewodów
doktorskich. Jest również opiekunem naukowym kolejnych doktorantów. Na szczególne
podkreślenie zasługuje bardzo duża aktywność Laureata w realizacji prac badawczych
wykonywanych dla przemysłu (wykonał łącznie 220prac). Dominującym obszarem Jego
aktywności naukowej były prace zmierzające do opracowania i uruchomienia technologii
produkcji nowych materiałów przewodowych dla nowoczesnej elektroenergetyki.
Technologia przetwarzania walcówki stopowej na samonośne jednorodne przewody oraz
kable z elementami nośnymi, ochronnymi i żyłami powrotnymi ze stopów AlMgSi została
opracowana przez Kandydata w ramach projektów celowych wspólnie z Krakowską Fabryką
Kabli (dziś Tele-Fonika Kable SA).
Kolejne projekty Laureata dotyczą uruchamiania różnych technologii pod potrzeby
nowoczesnej krajowej energetyki napowietrznej i kolejowej. Najważniejsze z nich
zrealizowane przez prof. dra hab. inż. Tadeusza Knycha dla Tele-Foniki Kable SA dotyczą
m.in. opracowania i wdrożenie technologii wytwarzania typoszeregu przewodów
elektroenergetycznych ze stopów aluminium o wysokiej przewodności elektrycznej
przeznaczonych do budowy wysoko-obciążalnych linii przesyłowych.
Innym godnym podkreślenia obszarem działalności naukowej prof. dra hab. inż. Tadeusza
Knych są prace badawcze, wdrożeniowe i ekspertyzy wykonane na zlecenie zagranicznego
przemysłu metalurgicznego w takich krajach jak Niemcy, Włochy, USA, Finlandia, Słowacja,
Szkocja, Hiszpania, Meksyk.
Wymiernym efektem prac Laureata zrealizowanych w polskich zakładach był cały szereg
zastosowanych nowoopracowanych i zmodyfikowanych technologii oraz wdrożeń w
obszarze materiałów wsadowych do procesu ciągnienia jak również procesu ciągnienia, a
między innymi:
• w dziedzinie doskonalenia technologii ciągnienia w Zakładach Tele-Fonika Kable SA
wdrożono komputerowy system projektowania procesu ciągnienia na wielociągach ze
zblokowanym i z indywidualnym napędem; komputerowy system projektowania ciągadeł
profilowych; nowe zestawy ciągadeł profilowych do produkcji przewodów jezdnych;
technologię produkcji drutów emaliowanych zwłaszcza o dużych przekrojach; technologię
produkcji aluminiowych przewodów emaliowanych,
• w dziedzinie doskonalenia technologii walcowania walcówki miedzianej w liniach
ciągłego odlewania i walcowania oraz w liniach ciągłego odlewania w zakładach KGHM i
Tele-Fonika Kable SA i ich przetwarzania zwłaszcza na mikrodruty ,
• badania nad technologią produkcji miedzi beztlenowej metodą odlewania do góry
przeznaczonej na przewody jezdne dla kolei dużych prędkości oraz dla zaawansowanych
zastosowań w elektronice i elektrotechnice,
• W dziedzinie nowych materiałów i technologii dla elektroenergetyki napowietrznej
praktyczne efekty działalności Laureata dotyczą między innymi współpracy z zakładem
Nowoczesne Produkty Aluminiowe Skawina
w obszarze nowych materiałów
przewodowych na bazie aluminium o ponadstandardowej przewodności elektrycznej i
wytrzymałości mechanicznej
oraz produkcji i przetwarzania walcówki z
wysokoodpornych cieplnie stopów Al-Zr przeznaczonych na najnowszej generacji
wysokotemperaturowe przewody typu HTLS.
W podsumowaniu działalności naukowo-badawczej prof. dra hab. inż. Tadeusza Knycha
można stwierdzić, że zgromadził on pokaźny i na wysokim poziomie dorobek naukowy w
zakresie projektowania i wdrażania technologii wytwarzania wyrobów z metali nieżelaznych
o spójnej tematyce dotyczącej głównie elektroenergetyki napowietrznej (w tym najnowszej
generacji wysokotemperaturowe przewody zapobiegające kryzysom energetycznym typu
blackout) i kolejowej (koleje dużych prędkości).
Prof. dr hab. inż. Tadeusz Knych podjął wieloletnią współpracę naukowo-techniczną z
wieloma zakładami i instytucjami tworzącymi polski system energetyczny, takimi jak: Polskie
Sieci Elektroenergetyczne (właściciel linii elektroenergetycznych wysokich napięć), Zakłady
Energetyczne (właściciel linii elektroenergetycznych średnich napięć), Zakłady Projektowe
Elektroenergetyki, Instytut Energetyki, PKP Polskie Linie Kolejowe (właściciel infrastruktury
kolejowej), Miejskie Przedsiębiorstwa Komunikacyjne (właściciel linii tramwajowych i
trolejbusowych), Instytut Kolejnictwa, Polskie Centrum Certyfikacji Wyrobów dla Energetyki
oraz szereg zakładów branży kablowej w kraju i za granicą.
Kandydat jest członkiem Rady Naukowej Kolei Dużych Prędkości oraz członkiem Rady
ds. Certyfikacji przy Instytucie Centrum Kolejnictwa. Jest On także wieloletnim konsultantem
w zakresie problemów technologicznych w wielu zakładach przemysłowych w Polsce i za
granicą (KGHM Polska Miedź SA, TF-Kable SA, NPA Skawina, Eko-Świat, Eurometal,
Upcast OY (Finlandia), De Angeli (Włochy), Fata Hunter (USA), International Copper
Association (USA), European Copper Institute (Belgia), etc.).
Ważnym przedsięwzięciem organizacyjnym realizowanym przez Kandydata jest
koncepcja i odpowiedzialność merytoryczna utworzenia Centrum Badawczego o
proponowanej nazwie Narodowe Centrum Badań i Aplikacji Nowych Materiałów i
Technologii dla Elektroenergetyki (NCBiA). Zamierzenie dotyczy zbudowania infrastruktury
badawczej konsolidującej potencjał intelektualny polskiego środowiska naukowego i
technicznego, ukierunkowanej na badania i rozwój nowy materiałów, technologii i wyrobów
na potrzeby szeroko rozumianej elektroenergetyki.
Godnym podkreślenia jest fakt, że Laureat otrzymał wielokrotnie nagrody za działalność
badawczą i dydaktyczną, a w tym m.in. nagrody JM Rektora AGH i nagrodę Ministra za cykl
artykułów z teorii i technologii procesu ciągnienia i walcowania, W 2001 roku otrzymał Złoty
Krzyż Zasługi, a w latach 2002, 2008, 2010 Zespołowe Nagrody Prezesa Rady Ministrów za
wybitne osiągnięcia naukowo-techniczne, które przyniosły wymierne korzyści gospodarce
kraju.
Prof. dr hab. inż. Tadeusz Knych otrzymał w roku 2010 Nagrodę im. Marshalla V.
Yokelsona nadawaną przez Wire Association International (WAI) w USA za najlepszy
artykuł roku z zakresu metali nieżelaznych wygłoszony na Międzynarodowej Konferencji
WAI w Istambule w roku 2009, a w roku bieżącym uzyskał tę samą nagrodę za artykuł
wygłoszony w Monterrey w roku 2010.
Prof. dr hab. inż. Tadeusz Knych jest od wielu lat członkiem Sekcji Teorii Procesów
Metalurgicznych Komitetu Metalurgii PAN, a od 2009 roku członkiem prestiżowego
międzynarodowego stowarzyszenia Wire Association International z siedzibą w Guilford
(USA). W roku 2010 został wybrany v-prezesem
polskiego Oddziału WAI
(Międzynarodowego Stowarzyszenia Ciągarskiego) z siedzibą w Politechnice
Częstochowskiej.
Moim zdaniem działalność Profesora Tadeusz Knycha jest wszechstronna zarówno w
zakresie inspirowania i organizacji badań naukowych, jak też wychowania młodej kadry
naukowej. Kandydat posiada wybitne osiągnięcia z zakresu przeróbki plastycznej metali
nieżelaznych, ze szczególnym uwzględnieniem teorii i technologii procesu ciągnienia.
Stworzył szkołę naukową, cieszącą się uznaniem w kraju i za granicą. Jest pasjonatem
współpracy z młodymi naukowcami.
Uważam zatem, że wyróżnienie Nagrodą im. prof. Mariana Schneidera Profesora
Tadeusza Knycha - wybitnego uczonego i szlachetnego człowieka - jest w pełni uzasadnione.