Joanna Graca: Konstruktionen der Identität in der Prosa von Werner

Joanna Graca: Konstruktionen der Identität in der Prosa von Werner Heiduczek
W rozprawie niniejszej przedstawione zostały konstrukcje tożsamości w wybranych utworach
prozatorskich Wernera Heiduczka.
Wener Heiduczek jest pisarzem niemieckim urodzonym w Zabrzu w 1926 roku. W czasach
NRD należał do grona pisarzy, których utwory publikowane były w dużych nakładach
zarówno w kraju, jak i za granicą – również poza krajami demokracji ludowej. Po
zjednoczeniu Niemiec Heiduczek powrócił na rynek wydawniczy swoją autobiografią (2005),
kilkoma zbiorami esejów oraz wznowieniami swoich popularnych kiedyś utworów.
Autorka pracy koncentruje się na zbadaniu uwarunkowań oraz przeżyć osobistych bohaterów
omawianych utworów warunkujących konstrukcje ich tożsamości. W swoich rozważaniach
autorka opiera się na najważniejszych, klasycznych już teoriach tożsamościowych XX wieku
stworzonych przez Georga H. Meada, Erika H. Eriksona czy Jamesa Marcię, biorąc również
pod uwagę nowsze badania w tej dziedzinie prowadzone m.in. przez Heinera Keuppa
(patchworkowa koncepcja tożsamości).
Tłem dla analizy wybranych utworów staje się omówiona w rozdziale drugim polityka
literacka NRD wraz z pozycją pisarza w tym kraju, a także biografia Wernera Heiduczka
(rozdział trzeci). Biografię uzupełnia przegląd artykułów z czołowego organu prasowego
NRD „Neues Deutschland” z lat 1959-1989, w których pojawia się nazwisko Heiduczka
w kontekście jego twórczości literackiej oraz aktywności w sferze społeczno-politycznej.
Drugi biegun w rozważaniach o twórczości pisarza z Zabrza stanowi analiza jego
autobiografii (rozdział dziewiąty).
Ze względu na fakt, iż Werner Heiduczek jest pisarzem o śląskich korzeniach, autorka
poszukuje w jego utworach śladów autobiograficznych oraz wszelkich przejawów jego
związków z Górnym Śląskiem (rozdział ósmy). O tym, że związki te istnieją i są dla pisarza
bardzo ważne świadczą również jego wypowiedzi pochodzące z wywiadu, który autorka
pracy przeprowadziła podczas wizyty u pisarza w Lipsku w roku 2011. Transkrypcja
wywiadu jest integralną częścią rozprawy.
Rozprawa niniejsza jest pierwszym opracowaniem twórczości Wernera Heiduczka. Jest to
również próba przybliżenia szerszemu gronu znawców, badaczy i miłośników literatury
sylwetki autora, który jest od dziesięcioleci obecny na niemieckim rynku literackim, pozostaje
natomiast zapomniany lub nawet niezauważony na ziemi, z której pochodzi.
The Constructions of Identity in Werner Heiduczek’s Prose Works
This PhD thesis presents the constructions of identity found in selected prose works of
Werner Heiduczek.
Werner Heiduczek is a German writer born in Zabrze in 1926. During the era of the GDR
(German Democratic Republic) he belonged to a group of authors whose titles were being
published in many numbers of copies both in the country and abroad, also beyond the
people’s republics. After the reunification of the German countries, Heiduczek returned to the
publishing market with his autobiography (2005), a few essay collections and the reissues of
his once popular woks.
The author of this thesis focuses on examining the determinants and the personal experiences
of the characters in the works discussed which condition the constructions of their identities.
In her considerations, the author uses the most significant, perceived currently as classical,
identity theories, created by George H. Mead, Erik H. Eriksson and James Marcia, taking also
into account the newer studies within that field conducted by, among others, Heiner Keupp
(identity as a ‘patchwork’ conception).
In the second chapter of this thesis the literary policy of the GDR was presented as well as the
position of the writer in the country which, along with the biography of Werner Heiduczek
(third chapter), serves as the background to the analysis of the aforementioned works. The
biography is complemented by a review of articles being published in the leading press organ
of the GDR “Neues Deutschland” in the years 1959-1989 in which the name Heiduczek
appears in the context of both his literary output and his political and social activism. An
analysis of the autobiography of the writer from Zabrze (chapter nine) constitutes the second
dimension of this dissertation.
Given the fact that Werner Heiduczek has his roots in Silesia, the author is trying to find in his
works any autobiographical traces as well as all the signs of his ties with Upper Silesia
(chapter eight). What proves that those ties do exist and are of the essence for the writer is his
statements found in the interview that the author conducted during her meeting with the writer
in Leipzig in 2011. A transcript of that interview is an integral part of this thesis.
The present thesis emerges as the very first study on the work of Werner Heiduczek. It also
aims at introducing wider circles of experts, researchers and literature aficionados to a profile
of a writer who has been present on the German literary market for decades, yet remains
forgotten or even unnoticed on his native soil.