Informacja o realizacji „Programu budowy lokalnego systemu

Informacja o realizacji w roku 2013 „Programu budowy lokalnego systemu
pomocy dziecku i rodzinie w powiecie ostrowskim na lata 2009-2015”
Program budowy lokalnego systemu pomocy dziecku i rodzinie w powiecie
ostrowskim na lata 2009-2015 został przyjęty Uchwałą Nr XXXII/173/09 Rady Powiatu
w Ostrowi Mazowieckiej z dnia 26 marca 2009r. Jest to dokument określający obszary
problemowe i kierunki działania Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Ostrowi
Mazowieckiej na lata 2009-2015 w zakresie opieki nad dzieckiem i rodziną. Realizacja
określonych w Programie zadań odbywa się poprzez działania określone w ustawie o pomocy
społecznej jako zadania własne powiatu z zakresu pomocy społecznej oraz od 1 stycznia
2012r. w ustawie o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.
Realizacja poszczególnych zadań jest ściśle uzależniona od posiadanych środków
finansowych przeznaczonych na ten cel. Oprócz środków przewidzianych w budżecie PCPR
część działań wspierana jest finansowo środkami pochodzącymi z dotacji, otrzymywanych
z Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej na realizację projektów konkursowych.
Informacja niniejsza dotyczy realizacji zadań wynikających z Programu w roku 2013.
1. Utworzenie interdyscyplinarnego zespołu do spraw pomocy dziecku i rodzinie.
Utworzenie Zespołu ma na celu zacieśnienie współpracy z instytucjami i organizacjami
działającymi na terenie powiatu w sferze polityki społecznej, realizującymi zadania na rzecz
pomocy dziecku i rodzinie. W szczególności chodzi o współpracę z sądem i działającym przy
sądzie Zespołem Kuratorów, Ośrodkami Pomocy Społecznej, pedagogami szkolnymi,
Komendą Powiatową Policji oraz organizacjami pozarządowymi. Przedstawiciele
wymienionych instytucji są w stałym kontakcie i w przypadku wystąpienia okoliczności
powodujących konieczność omówienia danego problemu spotkania są organizowane. Zespół
nie został formalnie powołany. Zespoły interdyscyplinarne są tworzone natomiast w każdej
gminie, co wynika z ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie.
2. Szkolenia dla kadr pomocy społecznej i pracowników innych instytucji, pracujących
z rodzinami dysfunkcyjnymi.
Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie kieruje na szkolenia pracowników PCPR w celu
poszerzenia wiedzy i podniesienia kwalifikacji zawodowych. Organizowano spotkania
i narady szkoleniowe dla kadry pomocy społecznej w terenu powiatu w siedzibie PCPR ,
ponadto w 2013 r. PCPR oraz większość OPS z terenu Powiatu Ostrowskiego uczestniczyło
w projekcie realizowanym przez Mazowieckie Centrum Polityki Społecznej z zakresu
budowania partnerstwa lokalnego. Na terenie powiatu liderem w programie było PCPR
w Oterowi Maz. W ramach Programu kierownicy OPS oraz innych instytucji pomocowych
uczestniczyli w seminariach z zakresu współpracy i partnerstwa. W 2013r. spotkania kadry
pomocy społecznej z terenu powiatu odbywały się również wraz z organizacją spotkań
w ramach projektu „Twoja przyszłość w Twoich rękach” Udział kierowników ośrodków
pomocy społecznej w tych spotkaniach miał na celu pokazanie jak w praktyce wygląda
realizacja projektu systemowego, z uwagi na fakt, iż ośrodki pomocy społecznej również
realizują bądź zamierzają realizować projekty na swoim terenie. Ponadto, kadra pomocy
społecznej oraz innych instytucji mogła uczestniczyć w szkoleniu, prowadzonym przez
prokuratorów Prokuratury Okręgowej w Ostrołęce m.in. z zakresu stosowania przepisów
o ubezwłasnowolnieniu, szkolenie zorganizowane zostało przy współudziale Starostwa
Powiatowego i PCPR.
1
3. Promowanie prawidłowego modelu rodziny .
W tym zakresie zachęca się do wspólnego spędzania czasu rodziców z dziećmi, np. podczas
imprezy plenerowej organizowano konkursy i zadania, w których udział miały brać dzieci
z rodzicami. Uświadamia się w ten sposób, iż czas spędzony wspólnie wpływa korzystnie na
rozwój dziecka i kształtuje w jego oczach wizerunek rodzica i rodziny. Ponadto w ramach
zajęć w Poradni Rodzinnej prowadzone są zajęcia z udziałem rodziców i dzieci, po których
zleca się ćwiczenia do wykonywania w domu wspólnie z dzieckiem, czego wyniki są
widoczne na kolejnych spotkaniach . Wpływa to korzystnie na relacje rodzica i dziecka a tym
samym na funkcjonowanie rodziny.
4. Opracowanie i wdrożenie systemu wczesnej interwencji w rodzinach zagrożonych
kryzysem.
Wczesna interwencja w rodzinie jest to podjęcie działań mających na celu zażegnanie kryzysu
w rodzinie i objęcie jej pomocą zanim wystąpi zagrożenie dobra dzieci lub dorosłych
członków rodziny lub też wystąpi zagrożenie odebrania dzieci spod opieki rodziców. Objęcie
pomocą rodzin w celu wsparcia funkcji rodzicielskich i pomocy w rozwiązywaniu problemów
wynikających z niezaradności życiowej wpływa również na zwiększenie zaufania rodzin do
instytucji pomocowych jako tych, które nie tylko odbierają dzieci rodzicom, ale też dbają o to,
aby pomóc stworzyć warunki do pozostania dzieci pod opieką rodziców. System wczesnej
interwencji wdrożony został w gminach, gdzie powołano zespoły interdyscyplinarne,
skupiające przedstawicieli instytucji mających wpływ na udzielenie wsparcia bądź wszczęcie
procedur związanych z umieszczeniem dziecka poza rodziną. Ponadto PCPR powiadamiany
jest przez Komendę Powiatową Policji o interwencjach w rodzinach, gdzie występuje kryzys,
w szczególności dotyczy to zaniedbań wobec dzieci oraz w przypadkach odnotowania
zatrzymań nieletnich pod wpływem alkoholu. Zgłoszenia takie umożliwiają wniknięcie
w sytuację rodziny i podjęcie działań w celu objęcia rodziny pomocą i poradnictwem.
5. Reintegracja rodziny – praca z rodziną biologiczną dzieci przebywających
w rodzinach zastępczych lub placówkach opiekuńczo – wychowawczych.
Praca z rodzinami biologicznymi dzieci przebywających w placówkach opiekuńczo –
wychowawczych i rodzinach zastępczych ma na celu reintegrację rodziny – czyli dążenie do
powrotu dzieci do rodziny naturalnej. Praca z rodziną polega na wspieraniu funkcji
rodzicielskich, wychodzeniu z kryzysu,
motywowaniu do podejmowania leczenia
odwykowego ( z uwagi na występowanie problemu alkoholowego w rodzinie), wskazywaniu
możliwości poprawy własnej sytuacji. Powodzenie pracy z rodziną zależy od dobrej woli
rodziców oraz determinacji w dążeniu do odzyskania dzieci. Praca z rodziną prowadzona jest
przez pracowników PCPR oraz Poradni Rodzinnej, gdzie rodzice biologiczni korzystają
z terapii psychologicznej i pedagogicznej w celu wypracowania umiejętności opiekuńczo –
wychowawczych. Organizowane są spotkania dzieci z rodzicami biologicznymi w siedzibie
PCPR, gdzie zapewnione są warunki do wspólnej zabawy, rozmowy oraz w razie
konieczności nadzór pracownika PCPR nad przebiegiem spotkania. Pracownicy PCPR
dokonują wizyt w miejscu zamieszkania rodziców biologicznych dzieci w celu
monitorowania sytuacji bytowej rodziny i oceny warunków pod kątem ewentualnego pobytu
dziecka do domu, bądź jego pobytu w czasie wskazanym przez sąd pod opieką rodziców.
6. Szkolenia dla rodzin zastępczych i rodziców dzieci niedostosowanych społecznie ,
z zakresu profilaktyki uzależnień.
W 2013r. odbył się cykl szkoleń na zlecenie PCPR dla rodzin zastępczych, m.in z zakresu
radzenia sobie z problemami pojawiającymi się u wychowanków w wieku dorastania, w tym
radzenia sobie rozpoznawaniem objawów zażywania narkotyków oraz innych substancji
2
uzależniających i psychoaktywnych. Szkolenie było współfinansowane ze środków
pozyskanych w ramach projektu konkursowego. W szkoleniu uczestniczyli rodzice zastępczy
oraz prowadzący rodzinne domy dziecka.
7. „Start w dorosłe życie” – wsparcie dla wychowanków placówek opiekuńczo –
wychowawczych i rodzin zastępczych w procesie usamodzielnienia.
W 2013r. usamodzielniło się 7 wychowanków pieczy zastępczej, którzy otrzymali pomoc
pieniężną na usamodzielnienie, natomiast 36 wychowanków korzystało z comiesięcznej
pomocy pieniężnej na kontynuowanie nauki. Ponadto 3 wychowanków otrzymało pomoc na
zagospodarowanie w formie rzeczowej. 13 usamodzielniających się wychowanków było
objętych pomocą w ramach projektu „Twoja przyszłość w Twoich rękach”, podczas którego
otrzymali dodatkowe wsparcie finansowe, specjalistyczne doradztwo oraz możliwość
ukończenia szkoleń zawodowych
8. Utworzenie na terenie powiatu mieszkania chronionego, dla pełnoletnich
wychowanków rodzin zastępczych i opuszczających placówki opiekuńczo –
wychowawcze.
Zadanie to zostało zrealizowane w całości w roku 2011. W 2013r. w mieszkaniu chronionym
zamieszkiwało 3 osoby ( tj. matka z 2 dzieci).
9. Utworzenie placówki opiekuńczo – wychowawczej typu rodzinnego.
W 2012r. została zlikwidowana placówka opiekuńczo – wychowawcza typu rodzinnego –
Pierwszy Dom Dziecka w Ostrowi Mazowieckiej. Placówka opiekuńczo – wychowawcza
typu rodzinnego, która zostałaby utworzona w powiecie , z założenia przyjmowałaby dzieci
i młodzież, które z różnych powodów, w szczególności z uwagi na wiek, nie mogą zostać
umieszczeni w rodzinach zastępczych. Na chwilę obecną , mimo potrzeby utworzenia tego
typu placówki , żadna rodzina nie zgłosiła gotowości podjęcia się jej prowadzenia, co jest
warunkiem utworzenia placówki opiekuńczo – wychowawczej typu rodzinnego.
10. Wspieranie i tworzenie środowiskowych form pomocy.
Środowiskowymi formami pomocy w obszarze opieki nad dzieckiem i rodziną jest przede
wszystkim tworzenie placówek wsparcia dziennego dla dzieci z rodzin niewydolnych
wychowawczo i zagrożonych kryzysem oraz udzielanie wparcia indywidualnego dla rodzin
w sytuacji kryzysu w miejscu ich zamieszkania i otoczeniu. Powiat może prowadzić placówki
o charakterze ponadgminnym, niemniej jednak z uwagi na brak środków na utworzenie
i funkcjonowanie placówki w roku 2013 placówka tego typu nie była utworzona. Nadmienia
się, iż zadania związane z prowadzeniem świetlic i placówek wsparcia dziennego należą
głównie do zadań gminy.
11. Promowanie rodzicielstwa zastępczego.
Promowanie rodzicielstwa zastępczego prowadzone jest przez PCPR w Ostrowi Maz.
w trybie ciągłym. Działania w tym zakresie polegają na druku i kolportażu ulotek,
rozwieszaniu plakatów, zamieszczaniu ogłoszeń w lokalnych mediach, w tym w ostrowskiej
telewizji kablowej . Promocję rodzicielstwa zastępczego stanowią również imprezy otwarte
z udziałem rodzin zastępczych, a także materiały w prasie lokalnej opisujące funkcjonowanie
konkretnych rodzin, które gotowe są podzielić się swoimi doświadczeniami. W 2013r.
przeprowadzono 2 cykle szkoleniowe dla kandydatów na rodziny zastępcze, w wyniku
których 3 rodziny uzyskały kwalifikacje do pełnienia funkcji niezawodowej rodziny
zastępczej. Wszystkie te rodziny były ustanowione przez sąd rodzinami zastępczymi na okres
sześciu miesięcy i zobowiązane do odbycia w tym czasie szkolenia, które uprawni ich do
3
sprawowania opieki nad dziećmi w formie rodziny zastępczej. We wszystkich przypadkach
kandydaci byli wujostwem dla przyjętych dzieci. W 2013r. powiat ostrowski promował
rodzicielstwo zastępcze poprzez przyznawanie dotacji na realizację projektów konkursowych
m.in. z zakresu wspierania pieczy zastępczej. W tym zakresie PCPR uczestniczył
w organizowanym przez Ostrowskie Stowarzyszenie Inicjatyw Lokalnych pikniku dla rodzin
zastępczych, ich wychowanków a także ich rodzin biologicznych.
12. Utworzenie punktu informacyjno - doradczego dla ofiar przemocy w rodzinie.
Porad dla ofiar przemocy udzielają pracownicy PCPR i Poradni Rodzinnej, w tym pracownicy
socjalni, prawnik i psycholog. Utworzenie wyodrębnionego punktu będzie możliwe po
pozyskaniu lokalu na ten cel oraz bieżące funkcjonowanie.
13. Utworzenie Ośrodka Interwencji Kryzysowej.
Utworzenie placówki w formie ośrodka interwencji kryzysowej dla osób i rodzin
znajdujących się w trudnej sytuacji w związku z nagłym wystąpieniem kryzysu będzie
możliwe po pozyskaniu odpowiedniej bazy lokalowej. Zaznacza się , iż funkcjonowanie takiej
placówki jest uzależnione od tego, czy istnieje zapotrzebowanie. Z analizy sytuacji z lat
poprzednich wynika, iż schronienia w formie noclegu osoby w sytuacji kryzysu szukają raczej
wśród rodziny i znajomych niż w instytucjonalnych formach pomocy. Zwłaszcza że
schronienie w tego typu placówkach jest formą przejściową i krótkotrwałą. Interwencja
kryzysowa jakiej najczęściej oczekują mieszkańcy powiatu to uzyskanie profesjonalnej
pomocy psychologicznej i prawnej oraz wskazanie możliwości rozwiązania problemu.
Te czynności wykonują pracownicy PCPR i Poradni Rodzinnej.
14. Wsparcie dla rodziców i opiekunów osób niepełnosprawnych.
Wsparcie dla rodziców i opiekunów osób niepełnosprawnych udzielane jest w kilku formach.
Pierwszą z nich jest prowadzenie spotkań w grupie z rodzicami dzieci niepełnosprawnych
w Poradni Rodzinnej. Kolejna forma to praca z dziećmi niepełnosprawnymi w Poradni
Rodzinnej, podczas której pedagog specjalny poprzez zabawę prowadzi tez pewne formy
terapii. Pedagog opracowuje również indywidualne metody pracy z dzieckiem, które mogą
być wykorzystywane przez rodziców do prowadzenia ćwiczeń w warunkach domowych.
Kolejna forma wsparcia to działania w ramach projektu „Twoja przyszłość w Twoich rękach”,
w ramach którego pomocą obejmowane są osoby niepełnosprawne , ich opiekunowie i osoby
z otoczenia. W roku 2013 w ramach projektu objęto pomocą 50. rodziców wychowujących
dzieci niepełnosprawne , a jako ich otoczenie objęto różnymi formami terapii ich dzieci.
Dzięki wsparciu finansowemu w ramach projektu zakupiono pomoce i sprzęty do
prowadzenia terapii, a także sfinansowano koszty prowadzenia terapii pedagogicznej,
psychologicznej, logopedycznej i terapii integracji sensorycznej.
15. Inicjowanie działań samopomocowych i tworzenie grup wsparcia.
Utworzono grupę wsparcia opiekunów zastępczych przy PCPR, kontynuowano spotkania w
ramach grupy wsparcia rodziców dzieci niepełnosprawnych przy Poradni Rodzinnej,
utworzono grupę wsparcia rodziców dzieci niepełnosprawnych w ramach projektu
systemowego Twoja Przyszłość w twoich Rękach .
16. Utworzenie punktu zbiórki i dystrybucji sprzętów gospodarstwa domowego.
Do PCPR czasami zgłaszają się osoby, które posiadają zbyteczne sprzęty, które są gotowi
przekazać osobom potrzebującym. Wówczas PCPR ustala osobę, spośród korzystających z
pomocy, która według posiadanej wiedzy może być zainteresowana przyjęciem danego
sprzętu. Od czasu poprawy warunków lokalowych PCPR możliwe jest przyjęcie takich
4
sprzętów i składowanie ich w PCPR do czasu wskazania osoby potrzebującej. Do sprzętów
najczęściej przekazywanych za pośrednictwem PCPR należą wózki, łóżeczka dziecięce oraz
inne artykuły dla dzieci.
17. Współpraca ze stowarzyszeniami i organizacjami pozarządowymi i w celu
wzajemnego wspierania działalności.
W roku 2013 PCPR współpracowało z organizacjami pozarządowymi w zakresie rekrutacji
uczestników wypoczynku letniego spośród dzieci z rodzin z problemem alkoholowym
z terenu powiatu ostrowskiego ( obóz harcerski organizowany przez Chorągiew Mazowiecką
Związku Harcerstwa Polskiego). Ponadto w zakresie rekrutacji uczestników projektu
systemowego Twoja przyszłość w Twoich rękach” oraz w zakresie dotarcia z informacją o
programie Aktywny Samorząd do jak najszerszego grona odbiorców, nawiązywano
współpracę z organizacjami pozarządowymi, takimi jak Stowarzyszenie Osób
Niepełnosprawnych ISKIERKA, Polski Związek Niewidomych, oraz Towarzystwem
Przyjaciół Dzieci – Koło osób niepełnosprawnych. Nawiązano również współpracę z
Ostrowskim Stowarzyszeniem Inicjatyw Lokalnych w zakresie realizacji zadań na rzecz
wspierania rodzicielstwa zastępczego.
Ostrów Maz. 16.04.2014r.
Opracowała: Katarzyna Sobieska
5