Streszczenie pracy

Lek.med.Mariola Wodzińska
Streszczenie
„Występowanie zakażeń układu moczowego a funkcjonowanie fizyczne
u osób po udarze mózgu.”
Udar mózgu powoduje obniżenie funkcjonowania fizycznego i jest główną przyczyną
niepełnosprawności. Rehabilitacja poudarowa ma na celu poprawę funkcjonowania
fizycznego osób po udarze mózgu. Zakażenia, w tym ZUM, są jednym z powikłań udaru
mózgu, występują u osób rehabilitowanych po udarze mózgu w stacjonarnych oddziałach
rehabilitacji neurologicznej i mogą istotnie wpływać na skuteczność rehabilitacji.
Cele badania
Głównym celem badania była ocena zależności pomiędzy występowaniem ZUM
a funkcjonowaniem fizycznym pacjentów po udarze mózgu oraz pomiędzy występowaniem
ZUM a wynikami rehabilitacji u osób po udarze mózgu.
Grupa badana
Badaną grupę stanowili wszyscy pacjenci po udarze mózgu poddani rehabilitacji
w
stacjonarnym
Oddziale
Rehabilitacji
Neurologicznej
ORNR
„Krzeszowice”
w Krzeszowicach, wypisani w okresie od 01.01.2012 do 31.12.2014. Z badania wyłączono
osoby, które z powodów zdrowotnych przerwały rehabilitację. Ostatecznie do badania
zakwalifikowano 400 osób po udarze mózgu.
Metody
Przeprowadzono badanie obserwacyjne typu kliniczno – kontrolnego z naturalnym doborem
do badanych grup według występowania ZUM. Dane dotyczące klinicznej charakterystyki
udaru
mózgu
zebrano
na
podstawie
dokumentacji
medycznej
i u wszystkich pacjentów potwierdzono udar mózgu zgodnie z definicją udaru mózgu według
WHO.
Występowanie
ZUM
w
czasie
hospitalizacji
stwierdzane
było
zgodnie
z kryteriami ustalonymi przez Europejskie Centrum Zapobiegania i Kontroli Chorób
z 2009 roku. Zmienną zależną było funkcjonowanie fizyczne, które oceniano przy pomocy
skali Barthel i skali Rankina. Za funkcjonowanie fizyczne znacznie ograniczone przyjęto
wynik oceny w skali Barthel <12 punktów oraz wynik w skali Rankina ≥3 stopień. Dane
społeczno-demograficzne (wiek, płeć, wykształcenie, zamieszkiwanie samotne lub z innymi)
oraz dane o innych potencjalnych czynnikach zakłócających (tj. nadciśnienie tętnicze,
cukrzyca, otępienie, depresja, założenie cewnika do pęcherza moczowego) zebrane zostały na
podstawie informacji zawartych w dokumentacji medycznej. Do oceny zależności pomiędzy
występowaniem ZUM a funkcjonowaniem fizycznym przy przyjęciu i przy wypisie, z
uwzględnieniem wpływu czynników zakłócających, zastosowano wieloczynnikową analizę
regresji logistycznej. Do oceny dynamiki zmian w funkcjonowaniu fizycznym, w okresie
pomiędzy przyjęciem do oddziału a wypisem ze stacjonarnego oddziału
rehabilitacji
neurologicznej, w grupie z ZUM i bez ZUM, zastosowano analizę wielokrotnych pomiarów z
użyciem modeli liniowych.
Wyniki
W badanej grupie ZUM wystąpiło u 37,5% badanych. W analizie wieloczynnikowej
wykazano, że szansa wystąpienia ZUM była o 69% niższa u mężczyzn niż u kobiet,
zwiększała się o 2%, gdy wiek wzrastał o rok; była 3,5 razy większa u osób po udarze
krwotocznym mózgu i o 40% mniejsza u osób po udarze lewostronnym mózgu. Pacjenci z
cukrzycą mieli o 70% większą szansę wystąpienia ZUM a osoby z grupy RNP miały o 62%
mniejszą szansę wystąpienia ZUM. Występowanie ZUM było związane z gorszym
funkcjonowaniem
fizycznym
przy
przyjęciu
i
przy
wypisie,
w porównaniu do pacjentów bez ZUM. W trakcie hospitalizacji wykazano poprawę
funkcjonowania fizycznego w obydwu grupach, ale w grupie pacjentów z ZUM dynamika
tych zmian była istotnie większa niż pacjentów bez ZUM. Po uwzględnieniu wpływu wieku i
pozostałych
czynników
zakłócających,
funkcjonowanie
fizyczne
u pacjentów z ZUM wzrosło o 1,23 punktów więcej niż u pacjentów bez ZUM.
Występowanie
z
oddziału,
znacznie
po
ograniczonego
uwzględnieniu
funkcjonowania
wpływu
wyjściowego
fizycznego
przy
funkcjonowania
wypisie
fizycznego
i innych czynników zakłócających, nie było związane z występowaniem ZUM.
Wnioski
ZUM było częstym powikłaniem u pacjentów skierowanych na stacjonarną rehabilitację
neurologiczną. ZUM częściej występowało u kobiet i osób starszych, wiązało się
z: przebyciem udaru krwotocznego mózgu, prawostronną lokalizacja udaru mózgu,
współwystępowaniem cukrzycy. ZUM stwierdzano częściej u osób, które rozpoczęły
rehabilitację neurologiczną stacjonarną przed upływem 30 dni od zakończenia hospitalizacji
po
udarze
mózgu
i
występowały
niemal
u
wszystkich
(97%)
pacjentów
z cewnikiem założonym na stałe do pęcherza moczowego. Nie wykazano istotnej zależności
pomiędzy występowaniem ZUM a liczbą przebytych udarów mózgu, występowaniem afazji,
występowaniem depresji i występowaniem otępienia, nadciśnienia tętniczego oraz
współzamieszkiwaniem z rodziną lub innymi bliskimi osobami. W porównaniu do pacjentów
bez ZUM, pacjenci z ZUM mieli obniżone funkcjonowanie fizyczne w czasie przyjęcia i w
czasie wypisu z oddziału stacjonarnej rehabilitacji neurologicznej. Występowanie różnic przy
wypisie można było wyjaśnić różnicami w stanie wyjściowym, gdyż występowanie ZUM nie
miało związku z funkcjonowaniem fizycznym przy wypisie po uwzględnieniu wpływu stanu
wyjściowego i innych czynników zakłócających. U pacjentów z ZUM stwierdzano bardziej
dynamiczną poprawę funkcjonowania fizycznego w czasie stacjonarnej rehabilitacji
neurologicznej.