Karta pracy

Część A
Zachwyceni mnogością barw, zapachów i kształtów zwykle zapominamy, że roślina to nie tylko piękny
kwiat czy soczysty owoc. Równie ważne są organy, na które zwracamy znacznie mniejszą uwagę, w
tym także ten, który zwykle ukryty jest przed naszym wzrokiem pod ziemią – korzeń. Pełni on bardzo
ważne dla całego organizmu funkcje: umocowuje roślinę w podłożu oraz dostarcza wodę i sole
mineralne. Zdolność korzenia do pobierania z gleby wody i soli mineralnych wynika z jego
powierzchni chłonnej (skórka korzenia często nie jest pokryta kutykulą, przez co dobrze przepuszcza
wodę), która dodatkowo jest zwiększona przez obecność włośników, czyli jednokomórkowych
wypustek. Są one zlokalizowane w pobliżu szczytowej części korzenia w tzw. strefie włośnikowej.
Korzenie pojedynczej rośliny tworzą system korzeniowy, którego wygląd i modyfikacje uzależnione są
od pozycji systematycznej rośliny oraz od pełnionych przez korzenie dodatkowych funkcji.
System palowy – występuje u roślin nagozalążkowych i dwuliściennych. Jest zbudowany z będącego
przedłużeniem pędu korzenia głównego, od którego odchodzą poziomo bądź ukośnie korzenie
boczne. Korzeń główny rośnie przez całe życie rośliny, osiągając niekiedy znaczną długość
umożliwiającą sięganie do głębiej położonych warstw gleby zasobnych w wodę.
System wiązkowy – charakterystyczny dla roślin jednoliściennych. Brak jest w nim korzenia głównego,
który wcześnie zanika. Jego funkcje przejmują wyrastające z nasadowej części pędu liczne korzenie
przybyszowe tworzące charakterystyczną wiązkę.
W zależności od pełnionych dodatkowych funkcji korzenie mogą ulegać różnorodnym modyfikacjom:
- korzenie spichrzowe (bulwiaste) – umożliwiające magazynowanie substancji pokarmowych np.
korzeń marchwi;
- ssawki – u półpasożytów (np. jemioła), bądź pasożytów (np. łuskiewnik różowy); umożliwiają
pobieranie wody bądź asymilatów bezpośrednio od rośliny żywicielskiej;
- korzenie czepne – korzenie przybyszowe wyrastające na pędach np. bluszczu i umożliwiające mu
przyczepienie się do podpory;
- korzenie kurczliwe – skracają swoją długość, przez co powodują zagłębianie rośliny w podłożu, np. u
kokoryczy;
- korzenie podporowe – najczęściej u roślin tropikalnych; umożliwiają zakotwiczenie rośliny w
grząskim podłożu;
- korzenie powietrzne – np. u tropikalnych storczyków rosnących na drzewach; umożliwiają
pobieranie pary wodnej z powietrza;
- korzenie oddechowe – spotykane u roślin rosnących na bagnach w ciepłym klimacie; rosną pionowo
do góry umożliwiając pobieranie powietrza ponad powierzchnią wody;
- korzenie asymilacyjne – występują u epifitów, tj. roślin, które rosną na innych roślinach; są zielone i
pełnią funkcje asymilacyjne.
Część B
1. Odszukaj, a następnie narysuj systemy korzeniowe świerka (musisz wybrać się do lasu, w którym
znajdziesz wywrócone przez wiatr drzewa), marchwi, buraka, dowolnego jaskra, bluszczu (korzenie
wyrastające na gałązkach). Podpisz, z jakim typem korzenia/systemu korzeniowego masz do
czynienia.
Świerk - ………………………………
Marchew - …………………………………
Burak - …………………………………
Jaskier - …………………………………
Bluszcz - …………………………………
2. Skąd wiadomo, że to właśnie korzeń pobiera wodę potrzebną roślinom? Przekonaj się sam
wykonując proste doświadczenie, do którego potrzebne będzie kilka nasion fasoli, bibuła, dwa
słoiczki, woda i ciemny tusz (najlepiej czerwony). Załóż hodowlę fasoli – kiedy nasiona wypuszczą
korzonki jedno z nich hoduj w słoiku z czystą wodą, natomiast drugie w słoiku z wodą silnie
zabarwioną tuszem. Codziennie sprawdzaj, jak wyglądają obie roślinki. Co stanie się, kiedy po kilku
dniach hodowli przetniesz obie rośliny? Czy czymś się różnią?
Część C
Wykreślanka
R
N
M
A
R
C
H
E
W
P
W
L
O
A
Ł
O
I
M
E
J
U
Ł
C
T
F
D
K
C
K
Ł
M
W
O
A
Z
U
T
Z
D
T
A
A
A
Ś
R
S
O
P
G
D
C
E
G
F
N
J
T
S
D
A
K
C
S
Y
C
I
I
C
Y
A
G
L
B
Ł
Z
D
K
H
P
I
K
W
H
O
Y
O
Ą
I
N
K
O
T
I
K
Z
W
H
P
B
C
Y
U
R
W
L
I
A
Y
J
N
U
L
Z
R
E
L
E
W
I
Y
K
L
L
A
W
E
S
K
O
A
J
D
Poniższe hasła możesz znaleźć w diagramie zapisane w kolumnach, wierszach i po skosach, a także
wspak.
1. Korzeń spichrzowy tej rośliny dobrze smakuje z groszkiem
2. Podziemny organ, ale nie korzeń. Spotkasz je np. u paproci.
3. System korzeniowy występujący u roślin nagozalążkowych i dwuliściennych.
4. Umożliwiają pasożytom pobieranie wody i asymilatów od rośliny żywicielskiej.
5. Korzenie pozwalające roślinom rosnącym na bagnach w ciepłym klimacie na pobieranie powietrza
ponad powierzchnią wody.
6. Jednokomórkowe wypustki zwiększające powierzchnię chłonną korzenia.
7. Najbardziej znany półpasożyt roślinny.
Rozsypanka
Poukładaj rozsypane wyrazy, a dowiesz się co nieco o korzeniu.
Korzenie są w soli podłożu tworzą oraz korzeniowy. dostarczenie i funkcjami mineralnych.
pojedynczej korzenia Podstawowymi rośliny system rośliny wody osadzenie