Dalsze informacje - Kostrzyńsko

BIULETYN STREFOWY 02 / 2012Pr
przygotowywane przez Komarnicka Korpalski Kancelaria Prawna (www.law24.pl) we współpracy z Kostrzyńsko-Słubicką Specjalną Strefą Ekonomiczną
Kiedy prezes zarządu może
odejść?
kontrakt menadżerski, istniejące obok stosunku
członkostwa), ale oświadczenie ze strony członka
zarządu ma charakter dorozumiany i nie jest
kontrolowane przez sąd rejestrowy na etapie
rejestracji zmiany w zarządzie. Oznacza to, że w
zasadzie można zarejestrować jako członka
zarządu osobę, która nigdy się na to nie godziła.
Jak ma w takiej sytuacji wybrany członek zarządu
zaoponować przeciwko wyborowi?
Czasy, w których pełnienie funkcji w zarządzie
stanowiło pewną z nobilitacją minęły, a dziś - w
dobie kryzysu - stanowisko w zarządzie kojarzy
się z sporym ryzykiem związanym z
odpowiedzialnością za długi spółki. Dlatego w
obliczu kryzysu gospodarczego należy zwrócić
uwagę na możliwość rezygnacji z funkcji członka
zarządu spółki kapitałowej.
Najprostszym i powszechnie znanym sposobem
jest rezygnacja. Okazuje się jednak, że bez dobrej
woli wspólników rezygnacja może okazać się
nieskuteczna.
Co do zasady kwestię tę regulują przepisy art.
202 §§ 4 i 5 k.s.h. dopuszczające wprost
rezygnację i nakazujące odpowiednie
stosowanie przepisów o wypowiedzeniu
zlecenia. Po szeregu sprzecznych orzeczeń
Sądu Najwyższego zagadnienie to znów stało
się aktualne.
Zastosowanie art. 210 k.s.h. do rezygnacji
oznacza, że może być ona złożona tylko radzie
nadzorczej, a gdy tej nie ma - pełnomocnikowi
wybranemu przez zgromadzenie wspólników. jak
należy postąpić w sytuacji, gdy t ak i
pe ł n om oc n ik n ig d y n i e zos ta n i e po wo ł a n y
pr ze z ws p ó ln ik ó w? C z y c zł o nek za r zą d u
n ie b ę d zi e m óg ł zł o ż yć r e z yg n ac j i ?
Tak naprawdę nie ma jednolitego stanowiska w
doktrynie i orzecznictwie. W związku z tym
pojawiło się kilka koncepcji rozwiązania tego
problemu. Najpierw SN przyjął, że rezygnacja
powinna się odbywać na podstawie art.210 k.s.h.,
czyli odpowiednio na ręce rady nadzorczej albo
pełnomocnika powołanego przez zgromadzenie
wspólników. Następnie SN przyjął, że rezygnacja
powinna zostać złożona w przewidzianym w art.
205 § 2 k.s.h. zwyczajnym trybie składania
oświadczeń woli spółce. Przepis ten przewiduje
reprezentację bierną przez jednego członka
zarządu lub jednego prokurenta, niezależnie od
sposobu reprezentacji spółki. Z kolei w innym
wyroku SN przyjął, że rezygnacja powinna zostać
złożona organowi powołującemu, którym jest
zasadniczo zgromadzenie wspólników; SN
wyłączył składanie rezygnacji na ręce
pełnomocnika powołanego przez zgromadzenie
wspólników w trybie art. 210 k.s.h.
Brak członka zarządu, powoduje, że spółka nie ma
możliwości dokonywania czynności prawnych i
procesowych nawet przez pełnomocnika. Gdy
członek zarządu jest, to nawet, gdy zachowuje się
biernie, spółka może działać przez pełnomocnika,
i to - pełnomocnika wybranego przez poprzedni
zarząd. Czyli, decyzje podejmowane są w starym
gronie, natomiast odpowiedzialność ponosi nowy
zarząd.
Podsumowując, prawidłowa wykładnia przepisów
o rezygnacji powinna prowadzić do wniosku, że
rezygnację składa się zgodnie z przepisami o
rezygnacji (art. 202 § 4 i 5 k.s.h.) i reprezentacji
biernej spółki (art. 205 § 2 k.s.h.), z pominięciem
przepisów o umowach spółki z członkiem zarządu
(art. 210 k.s.h.). Przemawiają za tym następujące
argumenty:
Nie ulega wątpliwości, że rozbieżność stanowisk
judykatury w kwestii rezygnacji jest
problematyczna dla ustalenia uniwersalnego
rozwiązania i wymaga każdorazowej analizy stanu
faktycznego. Co do zasady stosunek członkostwa
w organach spółki jest dobrowolny, tak jak
dobrowolna jest każda umowa. Sprawa jest o tyle
delikatna, że powołanie do zarządu następuje
uchwałą wspólników, w podejmowaniu, której
kandydat nie uczestniczy. Wprawdzie przyjmuje
się, choć nie powszechnie, że stosunek
członkostwa ma charakter umowy z członkiem
zarządu (nie chodzi tu o umowę o pracę lub
1. Skoro stosunek członkostwa w zarządzie jest
stosunkiem umownym musi być traktowany jako
dobrowolny. Do pojęcia dobrowolności należy też
wolność od umów wiążących wieczyście
1
(analogicznie art. 365 k.c. w zw. z art. 2 k.s.h.).
Ustawowym odbiciem nieskrępowanego prawa
wspólników do powołania każdej osoby na członka
zarządu powinno być nieskrępowane prawo tak
wybranej osoby do rezygnacji z funkcji.
1
BIULETYN STREFOWY 02 / 2012Pr
przygotowywane przez Komarnicka Korpalski Kancelaria Prawna (www.law24.pl) we współpracy z Kostrzyńsko-Słubicką Specjalną Strefą Ekonomiczną
2. Przepis o rezygnacji (art. 205 § 5 k.s.h.) odsyła
do przepisów o wypowiedzeniu zlecenia, w tym do
art. 746 §§ 2 i 3 k.c., który przewiduje możliwość
wypowiedzenia, obwarowując interes
zleceniodawcy (tu: spółki) sankcją
odszkodowawczą, a nie uzależnieniem od
aktywności tegoż.
„czynności prawnych”. Tymczasem o
czynnościach prawnych mówi dopiero art. 210 § 2
k.s.h., odnoszący się tylko do aktów notarialnych
w spółce jednoosobowej, wymaganych przy unii
personalnej wspólnika i członka zarządu.
6. Trudno stwierdzić, w jakich okolicznościach
złożenie rezygnacji przez członka zarządu z
pominięciem trybu art. 210 § 1 k.s.h. mogłoby
spółce zaszkodzić. Reakcja spółki nie ma wpływu
na skuteczność rezygnacji. Dlatego, dopuszczalne
powinno być nawet złożenie rezygnacji samemu
sobie w trybie stosowanych analogicznie art. 109
k.c. w zw. ze 108 k.c., w zw. z art. 2 k.s.h.
3. Stosunek członkostwa w organach spółki jest
stosunkiem podwyższonego zaufania i nie
powinien być utrzymywany mocą przepisów
bezwzględnie obowiązujących, gdy to zaufanie
się wyczerpało.
4. Ze stosunkiem członkostwa wiąże się
odpowiedzialność za długi spółki w razie
niezłożenia prawidłowego i kompletnego wniosku
o ogłoszenie upadłości w przepisanym czasie. Nie
trzeba przekonywać, że sam członek zarządu w
razie obstrukcji osób mających dostęp do danych
finansowych i organizacyjnych spółki takiego
wniosku nie jest w stanie złożyć.
Przedstawione wyżej problemy z największą siłą
występują w spółce z ograniczoną
odpowiedzialnością pozbawionej rady nadzorczej.
Takie spółki stanowią zdecydowaną większość
spółek kapitałowych w Polsce.
Beata Komarnicka - Nowak
radca prawny
5. Przepis art. 210 § 1 k.s.h. mówi o
reprezentowaniu zarządu w umowach ze spółką.
Rezygnacja jest jednostronną czynnością prawną i
co najwyżej zmierza do rozwiązania umowy.
Rezygnacja należy, więc do szerszej kategorii
Komarnicka Korpalski
Kancelaria Prawna
______________________________________________________________________________
Disclaimer:
Zastrzega się, iż powyższe informacje nie mają charakteru porad prawnych. Wyłączona jest jakakolwiek
odpowiedzialność cywilnoprawna za treść informacji.
Dalsze informacje:
Jeżeli mieliby Państwo pytania do powyższych tekstów do Państwa dyspozycji pozostają:
Komarnicka Korpalski
Kancelaria Prawna sp. j.
ul. Śląska 20
60-614 Poznań
Tel.: +48 61 843 40 30
Fax: +48 61 843 40 29
email: [email protected]
www.law24.pl
Kostrzyńsko-Słubicka Specjalna
Strefa Ekonomiczna S.A.
ul. Orła Białego 22
66-470 Kostrzyn n. Odrą
Tel.: +48 95 721 98 31
Fax: +48 95 752 41 67
email: [email protected]
www.kssse.pl
2