PROGRAM PROFILAKTYKI SZKOŁY

PROGRAM
PROFILAKTYKI
SZKOŁY
(Dz. U. Z 2002r. Nr 10, poz.96; Dz. U. Z 2002r. Nr 51, poz.458)
Zadaniem
opiekuńczym
szkoły
jest
zabezpieczenie
odpowiedniej
profilaktyki
przeciwdziałającej szeroko podjętej demoralizacji młodzieży. W ostatnich latach, by temu
przeciwdziałać, w szkołach przy współudziale różnych instytucji i organizacji, tworzy się
programy mające zapewnić bezpieczeństwo uczniom. Szkolny Program Profilaktyczny
powstał w wyniku zdiagnozowania najważniejszych problemów wychowawczych szkoły.
Diagnoza trudności była możliwa dzięki rozmowom i ankietom przeprowadzonym wśród
nauczycieli, rodziców, uczniów oraz dzięki doświadczeniom i obserwacjom pedagogów.
W wyniku ciągłej obserwacji zauważono, że wśród dzieci i młodzieży coraz częściej
dochodzi do form zachowań nieakceptowanych w społeczeństwie:
agresywności,
kłamstwa,
nadużywania alkoholu,
odurzania się,
zażywania substancji psychoaktywnych jakimi sa „dopalacze”,
wykroczeń przeciw mieniu,
ucieczek z domu,
wagarowania.
Zachodzi wówczas potrzeba podjęcia takich działań wychowawczych, które pozwoliłyby
na wyrównanie zaistniałych błędów i braków oraz przywróciły osobie nieprzystosowanej
prawidłowy kontakt ze społeczeństwem. Stąd konieczne jest ciągłe poszukiwanie skutecznych
metod oddziaływań, które doprowadziłyby do autentycznej zmiany osobowości wychowanka.
W związku z narastającą agresją wśród młodzieży oraz obniżeniem wieku popełniania
czynów karalnych i demoralizacji nieletnich, a także szerzącą się patologią rodzin podejmuje
się działania mające na celu uświadomienie uczniom i rodzicom tego problemu
oraz konsekwencji z tego wynikających.
Niektóre z dzieci uczęszczających do Gimnazjum Gminnego w Rychnowach
pochodzą z rodzin patologicznych lub zagrożonych alkoholizmem. Sytuacja materialna
tychże dzieci jest bardzo trudna dlatego stworzono program, aby uchronić młodego człowieka
przed degradującym go wpływem rodziny i stworzyć mu możliwość poznania życia
bez alkoholu. Program ma zapewnić uczniom miejsce do odrabiania lekcji, możliwość
kształcenia intelektualnego oraz rozwoju osobowości.
Kolejnym ważnym problemem jest zainteresowanie młodzieży środkami
psychoaktywnymi. Przyczyn sięgania po dopalacze jest wiele, m. in:
2
chęć zaimponowania innym,
negatywny wpływ grupy rówieśniczej,
problemy i niepowodzenia,
nuda, ciekawość, chęć przeżycia czegoś nowego
ucieczka przed stresem,
nieświadomość zagrożenia,
problemy osobowościowe.
Obok zmian legislacyjnych związanych ze środkami psychoaktywnymi, ważne, o ile nie
najważniejsze, są szerokie działania profilaktyczne skierowane do dzieci i młodzieży,
nauczycieli i rodziców.
Podstawowym celem programu jest zaangażowanie nauczycieli, wychowawców
i rodziców w działania o charakterze profilaktycznym w stosunku do uczniów, ponieważ
pomoc w bezpośrednim i częstym kontakcie z młodymi ludźmi okazuje się efektywnym
sposobem zapobiegania wielu zagrożeniom w tym okresie rozwojowym. Treści, zakres
oraz metody pracy wychowawczej uwzględniać będą oczekiwania głównego odbiorcy działań
edukacyjnych – uczniów oraz będą dostosowane do ich problemów i potrzeb. Część programu
realizowana będzie w systemie odrębnych, obowiązkowych zajęć dla uczniów. Za realizację
i przebieg programu odpowiedzialni będą specjaliści i nauczyciele realizujący zajęcia
z uczniami, a więc osoby przygotowane zarówno w zakresie wiedzy jaki i zakresie metodyki
nauczania. Nastąpi integracja wszystkich działań podejmowanych w ramach realizacji
programu. Zostanie stworzona przez otoczenie ucznia ( rodzice, opiekunowie, nauczyciele,
grupa rówieśnicza, pielęgniarka szkolna i pozostali członkowie społeczności szkolnej)
atmosfera sprzyjająca przeciwdziałaniu alkoholizmowi w ogóle oraz rozwojowi społecznemu
i osobistemu ucznia. Ponadto program ma na celu:
wspieranie uczniów w rozwoju psychicznym i osobowościowym,
kształtowanie pozytywnych postaw i zachowań,
przekazanie uczniom wiedzy o substancjach psychoaktywnych,
kształcenie umiejętności świadomego dokonywania wyboru,
wyuczenie asertywnych zachowań, umiejętność odmawiania,
uświadomienie uczniom skutków zażywania środków odurzających,
przeciwdziałanie zjawiskom patologicznym (alkoholizm, narkomania, przemoc,
przestępczość),
3
dostarczenie nauczycielom i rodzicom niezbędnej wiedzy na temat dopalaczy
oraz skutków ich działania,
szeroka współpraca z osobami i instytucjami wspierającymi szkolę w działaniach
związanych z profilaktyką,
prowadzenie bieżącej oceny zagrożeń,
ochrona przed negatywnym oddziaływaniem środowiska szkolnego i lokalnego,
pomoc uczniom ze środowisk trudnych i zagrożonych patologią,
zwiększenie stanu bezpieczeństwa i poczucia bezpieczeństwa w szkole,
ukazywanie zdrowych, społecznych, ekonomicznych i moralnych następstw
uzależnień i negatywnych zachowań.
Opracowany plan zawiera praktyczne wskazówki jak pomóc młodzieży. Wskazuje konkretne
metody pracy z osobą nieprzystosowaną społecznie, takie jak:
sport,
rekreacja,
plastyka, muzyka,
socjodrama,
zajęcia pozalekcyjne,
działalność opiekuńcza świetlicy, biblioteki.
Wskazane są też zalety tych metod, potrzeby stosowania oraz płynące z nich możliwości
przekształcania osobowości jednostki. Przygotowane są też konkretne scenariusze zajęć,
w czasie których dziecko uczy się umiejętności komunikowania się, poczucia własnej
wartości oraz umiejętności asertywnych. We wszystkich metodach kładzie się nacisk
na pobudzanie aktywności wychowanka, dostrzeganie jego zdolności i zainteresowań, a także
stwarza się warunki do osiągania sukcesu na miarę jego możliwości, a tym samym wzrostu
poczucia własnej wartości. Program będzie realizowany także w formie:
lekcji wychowawczych i lekcji z pedagogiem szkolnym na temat zachowań
agresywnych, szkodliwości alkoholu, narkotyków, dopalaczy,
w czasie pozalekcyjnych zajęć z dziećmi mającymi na celu doskonalenie i kształcenie
umiejętności rozwiązywania problemów, wyrabianie postaw asertywnych,
ukazywanie ogólnie przyjętych norm zachowania akceptowanych przez społeczeństwo
i rodzinę,
poprzez organizację warsztatów profilaktycznych realizowanych przez specjalistów
spoza szkoły,
4
umożliwianie uczniom udziału w spotkaniach i spektaklach profilaktycznych na temat
szkodliwości stosowania alkoholu, narkotyków, dopalaczy,
poprzez podnoszenie kompetencji wychowawczych rodziców, zwiększania ich
wiedzy o niedostosowaniu społecznym i uzależnieniach,
poprzez współprace wychowawców z pracownikami specjalistycznych ośrodków
i instytucji fachowo zajmujących się oddziaływaniami profilaktycznymi wśród
młodzieży,
poprzez organizację akcji, konkursów, przedstawień, itp. Propagujących życie
bez nałogów; zorganizowanie szkolnej akcji pod hasłem „STOP PRZEMOCY”,
„DOPALACZOM MÓWIĘ NIE”-konkurs na projekt ulotki profilaktycznej.
Działania szkoły w zakresie profilaktyki:
diagnostyczne,
informacyjne,
edukacyjne,
alternatywne formy spędzania czasu,
pomocowe,
interwencyjne.
Podmioty działań w zakresie profilaktyki szkoły:
uczniowie,
rodzice,
nauczyciele.
5
I. DIAGNOSTYCZNA DZIAŁALNOŚC SZKOŁY
W zakresie rozeznania się w rozmiarze zjawisk patologicznych w szkole oraz
rozeznania się w trudnościach wychowawczych i trudnościach z nauką poszczególnych
uczniów.
Forma oddziaływań
Podmiot
odpowiedzialni
oddziaływań

rodzice

przeprowadzenie i opracowanie Pedagog, członkowie
badań ankietowych,
zespołu wychowawczego,
indywidualne rozmowy
wychowawcy.
z rodzicami.


uczniowie
przeprowadzenie i opracowanie Pedagog, członkowie
badań ankietowych,
zespołu wychowawczego,
indywidualne rozmowy
wychowawcy.
z uczniami,

kierowanie uczniów trudnych
wychowawczo i z trudnościami
w nauce na badania do PPP.
nauczyciele

przeprowadzenie i opracowanie pedagog
badań ankietowych.
II. INFORMACYJNA DZIAŁALNOŚĆ SZKOŁY
W zakresie przekazania rzetelnej wiedzy na temat etapów rozwoju człowieka, zasad
zdrowego żywienia i szkodliwości używek.
Forma oddziaływań
Podmiot
odpowiedzialni
oddziaływań
Prelekcje na temat:
Pedagog, członkowie

okresu dojrzewania, w którym
zespołu wychowawczego,
znajdują się uczniowie
wychowawcy,
gimnazjum,
nauczyciele przygotowani

zasad zdrowego żywienia,
do nauczania życia

szkodliwości używek i ich
w rodzinie i biologii.
rodzice
6
wpływie na psychikę
i organizm młodego człowieka.
Zajęcia warsztatowe, w małych
grupach dyskusyjnych, poświęcone
przekazaniu sobie wiedzy
i spostrzeżeń dotyczących wiedzy
na w/w tematy.

lekcje biologii, wos-u,
Nauczyciele biologii,

spotkania z lekarzem,
życia w rodzinie,
przedstawicielem Sanepidu,
pedagog, bibliotekarz.
uczniowie
policji,

lektura własna na bazie
zasobów biblioteki szkolnej.

szkolenie rady pedagogicznej
dyrektor
w ramach WDN, przekazanie
specjalistycznej wiedzy
nt. okresu dojrzewania, stanu
emocjonalnego nastolatków
i zmian zachodzących w ich
rada pedagogiczna
organizmie,

wykład, warsztaty z zakresu
Lider Eko-Szkoły Życia
wiedzy nt. narkotyków
Wandzin, pedagog.
oraz dopalaczy i ich wyglądu,
wpływu na zachowanie
i wygląd człowieka.
III.
EDUKACYJNA DZIAŁALNOŚĆ SZKOŁY
W zakresie kształtowania pozytywnych postaw i zachowań w obszarze radzenia sobie
ze stresem, umiejętności komunikacji, asertywności i poczucie własnej wartości.
Forma oddziaływań
Podmiot
odpowiedzialni
oddziaływań
uczniowie

działania w ramach zajęć
Pedagog, wychowawcy,
integracyjnych,
nauczyciele sztuki,
7


realizacja kampanii szkolnej
biblioteki oraz pozostali
„Człowiek wobec AIDS”,
nauczyciele.
oddziaływanie poprzez wzorce
osobowe,

zajęcia warsztatowe
kształtujące oczekiwane
postawy,

szkolenia z przepisów BHP i
udzielania pierwszej pomocy,

udział w spektaklach
organizowanych przez szkołę,
MOK, CPR o tematyce
dotyczącej zagrożeń XXI wieku

organizowanie wystaw
szkolnych typu: „ Nie
narkotykom!”, „Dziękuję – nie
palę!”, „AIDS-dźuma XXI
wieku”, „Tolerancja”,

zajęcia korekcyjnoterapeutyczne,

konkursy i zawody,

spotkania z doradcą
personalnym, sędzią, kuratorem
sądowym, policjantem
do spraw prewencji,

promowanie bezpieczeństwa w
sieci,

zwiększenie aktywności
fizycznej uczniów oraz
atrakcyjności zajęć
wychowania fizycznego.
rodzice

spotkania warsztatowe
kształcące lub utrwalające
8
Pedagog, wychowawcy.
odpowiednie postawy i reakcje
(jak radzić sobie ze stresem,
komunikacja międzyludzka,
asertywność),

proponowanie stosowanej
literatury pedagogicznej
dla rodziców.

zajęcia warsztatowe w ramach
samokształcenie.
WDN,

lektura własna na bazie
zasobów biblioteki szkolnej
i biblioteczki pedagoga,

lektura znajdujących się
w bibliotece scenariuszy lekcji
warsztatowych i wykorzystanie
nauczyciele
ich jako inspiracji pracy z klasa,

udział w szkoleniach
organizowanych przez WODN,
poradnie i ośrodki
profilaktyczne,

szkolenie z przepisów BHP i
udzielania pomocy
przedmedycznej
IV.
PRZEKAZANIE MŁODZIEŻY ALTERNATYWNEGO
WZORCA DZIAŁALNOŚCI I ZACHOWAŃ.
Forma oddziaływań
odpowiedzialni
Wzorce osobowe.
Wszyscy pracownicy szkoły.
Program zajęć pozalekcyjnych.
Dyrektor, opiekunowie kół i zajęć.
Zajęcia poświecone rozmowom
Wychowawcy, pedagog.
i propagowaniu różnych form
spędzania czasu.
9
Zajęcia poświecone poszukiwaniu
Prowadzący zajęcia korekcyjno-terapeutyczne,
celu i sensu życia.
rozmowy terapeutyczne, koło filozoficznoteologiczne, koło poetyckie.
Wyjazdy szkolne i klasowe:
Nauczyciele historii, biologii, wf-u, geografii,

muzea,
wychowawcy, pedagog i inni.

parki i ogrody,

wycieczki i rajdy,

obozy zimowe i letnie,

kino, teatr,

zabytki,

przeprowadzenie i opracowanie
badań ankietowych.
Współpraca z MOK i Centrum
Sportu i Rekreacji, propagowanie
zajęć w/w placówkach.
V. POMOCOWA DZIAŁALNOŚC SZKOŁY
W zakresie pomocy finansowej najuboższym uczniom:
zapewnienie dzieciom z najuboższych rodzin dożywiania oraz podręczników,
przydzielanie dzieciom z najuboższych rodzin zapomóg losowych,
opiniowanie przez szkołę wniosków do GOPS-u i MOPS-u.
VI.
INTERWENCYJNA DZIAŁALNOŚĆ SZKOŁY
W zakresie udzielania konkretnej pomocy by przerwać niebezpieczne
eksperymentowanie ucznia z używkami:
rozmowy interwencyjne z zainteresowanymi osobami (uczniowie, rodzice),
odsyłanie rodziców/opiekunów i ich dzieci do specjalistycznych środków
terapeutycznych i wychowawczych oraz poradni, CPR, MOPS,
zobowiązanie rodziców/opiekunów do stałego informowania szkoły o kontaktach
i terapii dziecka w ośrodku,
stała współpraca z dzielnicowymi-korekcja działań.
10
Przewidywane efekty:
 ograniczenie przemocy, agresji, zła,
 ograniczenie zjawiska uzależnienia od nikotyny, alkoholu, narkotyków, dopalaczy,
 uczeń:
potrafi być asertywny – umie powiedzieć NIE,
zdaje sobie sprawę z zagrożeń otaczających nas w świecie,
dużo wie na temat alkoholu, narkotyków, środków odurzających,
promuje zdrowy styl życia,
poznaje wartości życia w trzeźwości, zachowań pozytywnych,
podwyższa swoją samoocenę,
rozwija wrażliwość, zaufanie i współżycie w grupie;
 rodzic:
korzysta ze wsparcia instytucji profesjonalnych,
wspiera dziecko w trudnych sytuacjach,
są przekonani, że podejmowane wspólnie ze szkołą działania
profilaktyczne stwarzają szansę na zapobieganie patologiom w rodzinie;
 nauczyciel:
kształci umiejętność stosowania nowych procedur i strategii pracy
z dzieckiem i grupą,
ma pozytywny wpływ na młodzież, którą uczy, szczególnie tzw. uczniów
trudnych,
posiada wiedzę z zakresu profilaktyki, a także umiejętność postępowania
i współdziałania oraz stosowania różnorodnych form pomocy,
występuje lepsza komunikacja i współdziałanie z uczniami i rodzicami;
 zintegrowanie wszystkich podmiotów w zakresie wsparcia i przeciwdziałania
wymienionych problemów.
Realizujący program:
pedagog,
wychowawcy klas, nauczyciele,
dyrektor,
pielęgniarka.
11
Współrealizujący program:
Komenda Powiatowa Policji w Człuchowie,
Straż Gminna,
Zespół Kuratorów Sądowych przy Sądzie Rejonowym w Człuchowie,
Poradnia Pedagogiczno-Psychologiczna,
Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie,
Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej,
Gminna Komisja ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych,
Powiatowa Stacja Sanitarno – Epidemiologiczna w Człuchowie,
Eko-Szkoła Życia w Wandzinie.
12