Sprawozdanie z działalności Bibliotek Publicznych Województwa

Kwiecień 2009 r.
Biblioteka Śląska w Katowicach
SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI BIBLIOTEK PUBLICZNYCH
WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO W 2008 R.
5. Kadra
5.1. Struktura zatrudnienia
W bibliotekach samorządowych województwa śląskiego w 2008 roku zatrudnionych było ogółem 3.178 pracowników
(razem z Powiatową Biblioteką Publiczną w Gliwicach i Biblioteką Śląską).
Stan zatrudnienia podaje poniższa tabela:
Grupa
pracowników
merytorycznych
administracyjnych
obsługi
w tym
Etaty
przeliczeniowe
Ogółem
pełnozatrudnieni
ryczałty
2 169
1 969,57
1 717
452
405
294,15
235
170
604
421,35
223
381
razem
2008
3 178
2 685,07
2 175
1 003
2007
3 177
2 692,23
2 176
1 001
W stosunku do ogółu pracowników,
2008
2007
pracownicy merytoryczni stanowili –
68,3%
69,3%
pracownicy administracyjni stanowili –
12,7%
11,7%
pracownicy obsługi stanowili –
19,0%
19,0%
W podziale na kadrę bibliotek powiatów ziemskich i grodzkich oraz Powiatowej Biblioteki Publicznej w Gliwicach
i Biblioteki Śląskiej zatrudnienie przedstawiało się następująco:
Powiaty ziemskie – ogółem 1.258 osób, w tym:
Grupa
pracowników
Ogółem
Etaty
przeliczen.
merytorycznych
897
753,80
administracyjnych
162
71,65
obsługi
199
razem
w tym
2008
%
2007
%
312
71,3
73,2
36
126
12,9
10,9
54
145
pełnozatrudnieni
585
112,24
ryczałty
15,8
15,9
2008
1 258
937,69
675
583
100
100
2007
1 217
914,35
656
561
100
100
pełnozatrudnieni
ryczałty
2008
%
2007
%
Powiaty grodzkie – ogółem 1.704 osoby, w tym:
Grupa
pracowników
Ogółem
merytorycznych
administracyjnych
obsługi
Etaty
przeliczen.
1 126
1 070,89
989
137
66,1
66,8
188
168,50
148
40
11,0
10,5
390
razem
w tym
157
233
22,9
22,7
2008
1 704
1 535,00
295,61
1 294
410
100
100
2007
1 737
1 559,25
1 309
428
100
100
Strona: 1 z 6
Kwiecień 2009 r.
Biblioteka Śląska w Katowicach
Powiatowa Biblioteka Publiczna w Gliwicach
Grupa
pracowników
Ogółem
Etaty
przeliczen.
merytorycznych
2
administracyjnych
1
obsługi
razem
w tym
pełnozatrudnieni
ryczałty
2008
%
2007
%
2,00
2
0
66,7
66,7
0,25
0
1
33,3
33,3
0
0
0
0
0
0
2008
3
2,25
2
1
100
100
2007
3
2,00
1
2
100
100
ryczałty
2008
%
2007
%
Biblioteka Śląska
Grupa
pracowników
Ogółem
Etaty
przeliczen.
merytorycznych
w tym
pełnozatrudnieni
144
142,88
141
3
67,6
67,8
administracyjnych
54
53,75
51
3
25,4
24,5
obsługi
15
13,50
12
3
7,0
7,7
2008
213
210,13
204
9
100
100
2007
220
216,63
210
10
100
100
razem
5.2. Kwalifikacje bibliotekarzy
Strukturę wykształcenia pracowników merytorycznych bibliotek samorządowych województwa śląskiego w 2008 roku
ilustrują poniższe tabele:
Bibliotekarze etatowi
Wyższe zaw.
licencjackie
Wyższe
bibliotekarskie
Wyższe
inne
Biblioteki powiatów
grodzkich
387
39,1%
100
10,1%
55
5,6%
8
0,8%
Biblioteki powiatów
ziemskich
176
30,1%
65
11,2%
34
5,8%
PBP w Gliwicach
2
100%
0
0%
Biblioteka Śląska
40
28,4%
Razem
605
35,2%
Grupa
bibliotek
Średnie
bibliotekarskie
Średnie
Inne
Razem
341
34,5%
16
1,6%
80
8,1%
2
0,2%
989
10
1,7%
185
31,6%
23
3,9%
89
15,2%
3
0,5%
585
0
0%
0
0%
0
0%
0
0%
0
0%
0
0%
2
57
40,4%
3
2,1%
1
0,7%
7
5,0%
0
0%
275
17,7%
8
5,7%
141
222
12,9%
92
5,4%
19
1,1%
533
31,0%
39
2,3%
194
11,3%
13
0,8%
1717
Średnie
bibliotekarskie
Średnie
Inne
Razem
bibl.
Studium
inne
zatrudnieni w niepełnym wymiarze czasu pracy
Grupa
bibliotek
Wyższe
bibliotekarskie
Wyższe
inne
Wyższe zaw.
licencjackie
bibl.
Studium
inne
Biblioteki powiatów
grodzkich
25
18,2%
15
10,9%
10
7,3%
2
1,5%
42
30,7%
6
4,4%
35
25,5%
2
1,5%
137
Biblioteki powiatów
ziemskich
38
12,2%
53
17,0%
9
2,9%
8
2,6%
70
22,3%
3
1,0%
123
39,4%
8
2,6%
312
0
0%
0
0%
0
0%
0
0%
0
0%
0
0%
0
0%
0
0%
0
Biblioteka Śląska
1
33,3%
2
66,7%
0
0%
0
0%
0
0%
0
0%
0
0%
0
0%
3
Razem
64
14,2%
70
15,5%
19
4,2%
10
2,2%
112
24,7%
9
2,0%
158
35,0%
10
2,2%
452
PBP w Gliwicach
Strona: 2 z 6
Kwiecień 2009 r.
Biblioteka Śląska w Katowicach
Razem bibliotekarze
(etatowi i niepełnozatrudnieni)
Grupa
bibliotek
Wyższe
bibliotekarskie
Wyższe
inne
Wyższe zaw.
licencjackie
bibl.
Studium
inne
Średnie
bibliotekarskie
Średnie
Inne
Razem
Biblioteki powiatów
grodzkich
412
36,5%
115
10,2%
65
5,8%
10
0,9%
383
34,0%
22
2,0%
115
10,2%
4
0,4%
1.126
Biblioteki powiatów
ziemskich
214
23,9%
118
13,2%
43
4,8%
18
2,0%
255
28,4%
26
2,9%
212
23,6%
11
1,2%
897
PBP w Gliwicach
2
100%
0
0%
0
0%
0
0%
0
0%
0
0%
0
0%
0
0%
2
Biblioteka Śląska
41
28,5%
59
41,0%
3
2,1%
1
0,7%
7
4,8%
0
0%
25
17,4%
8
5,5%
144
2008
669
30,8%
292
13,5%
111
5,1%
29
1,3%
645
29,7%
48
2,2%
352
16,2%
23
1,2%
2.169
2007
614
27,9%
289
13,1%
100
4,5%
33
1,5%
685
31,1%
54
2,5%
399
18,1%
28
1,3%
2.202
Struktura wykształcenia pracowników merytorycznych
(etatowi i niepełnozatrudnieni)
5.3 Ocena stanu zatrudnienia i wynagradzania pracowników bibliotek
Liczba osób zatrudnionych w bibliotekach województwa śląskiego w 2008 roku (3.178 osób) w stosunku do roku 2007
(3.177 osób) wzrosła o 1 osobę, ale w przeliczeniu na etaty – zatrudnienie zmniejszyło się o 7,16.
Zmniejszenie liczby pracowników merytorycznych było często pochodną likwidacji i łączenia filii bibliotecznych. Wzrost
zatrudnienia w administracji spowodowany był m.in. koniecznością zatrudnienia księgowych w wydzielonych ze struktur
innych instytucji bibliotekach, jak też w tych bibliotekach, w których do tej pory obsługę księgową prowadziły biura
rachunkowe.
Wśród pracowników merytorycznych zatrudnienie zmniejszyło się o 33 osoby i 23,77 etatu przeliczeniowego. Średnia
liczba bibliotekarzy przypadająca na placówkę wzrosła od poprzedniego roku i wyniosła 3,8 osoby (3,2 etatu
przeliczeniowego). Nadal jednak 10 bibliotek (jedynych placówek bibliotecznych na terenie gminy) pracuje
z jednoosobowym zatrudnieniem. Taka sytuacja występowała w miastach i gminach: Szczyrk (powiat bielski), Boronów
(powiat lubliniecki), Jejkowice (powiat rybnicki), Koszarawa, Łękawica i Ślemień (powiat żywiecki), Olsztyn i Starcza
(powiat częstochowski), Popów (powiat kłobucki), Irządze (powiat zawierciański) w tym 3 biblioteki (w gminie Boronów,
Starcza i Jejkowice) prowadzone są przez bibliotekarza zatrudnionego w wymiarze 0,5 etatu!
Rok 2008 przyniósł dalsze pozytywne zmiany w wykształceniu kadry bibliotekarskiej. Liczba osób z wykształceniem
wyższym bibliotekarskim wzrosła o 55, a z wyższym zawodowym o 11 bibliotekarzy. Zmniejszyła się liczba pracowników
z wykształceniem średnim bibliotekarskim o 6, średnim ogólnym o 47 i innym o 5. Zmiany te powodowane są zarówno
podwyższaniem kwalifikacji przez bibliotekarzy, jak i polityką kadrową polegającą na zatrudnianiu pracowników
posiadających wykształcenie kierunkowe lub osób, które zobowiązują się do szybkiego uzupełnienia kwalifikacji.
Strona: 3 z 6
Kwiecień 2009 r.
Biblioteka Śląska w Katowicach
Na efektywność pracy bibliotekarzy wpływ miała zmniejszająca się liczba czytelników i udostępnień, a przedstawiała
się ona następująco:
wskaźnik liczby czytelników obsługiwanych przez jednego pracownika wyniósł 423 czytelników (na etat
przeliczeniowy – 466),
liczba udostępnień (wypożyczeń na zewnątrz i udostępnień na miejscu) wyniosła 10.392 w przeliczeniu
na pracownika (na etat przeliczeniowy – 11.444),
wskaźnik liczby pracowników przypadających na jedną placówkę wyniósł 2,6 osoby,
wskaźnik liczby etatów przeliczeniowych w przeliczeniu na jedną placówkę wyniósł 2,39.
Średnia płaca brutto pracowników merytorycznych w 2008 roku wyniosła:
w bibliotekach miejskich – 2.179 zł,
w bibliotekach miejsko-wiejskich – 2.190 zł,
w bibliotekach gminnych – 2.164 zł.
Braki kadrowe uzupełniano stażystami i wolontariuszami. W tym celu już od kilku lat urzędy gmin i biblioteki zawierają
umowy z Powiatowymi Urzędami Pracy, zgodnie z którymi w placówkach bibliotecznych zatrudniani są stażyści w ramach
stażu absolwenckiego. Stażyści pracowali w 77 bibliotekach wykonując różnorakie prace, zarówno te związane
z przygotowaniem technicznym książek do udostępniania (pieczętowanie, oprawa), poprzez pomoc w prowadzonych
zajęciach czytelniczych do udostępniania zbiorów bibliotecznych; stażyści byli także wykorzystywani do prac biurowych
i księgowych (zgodnie z wykształceniem).
Braki kadrowe dotyczące pracowników obsługi starano się uzupełnić zawierając z Ośrodkami Pomocy Społecznej umowy
na prace społecznie użyteczne.
Swoje miejsce w bibliotekach znaleźli także wolontariusze, którzy zajmowali się m.in.: prowadzeniem stron WWW
(w Łazach), dostarczali książki do domu (np. w Bielsku-Białej), prowadzili zajęcia językowe (w Jastrzębiu Zdroju),
udzielali pomocy przy tworzeniu Śląskiej Biblioteki Cyfrowej (w społecznej pracowni digitalizacji Biblioteki Śląskiej).
5.4. Udział pracowników w doskonaleniu zawodowym.
W 2008 roku kwalifikacje zawodowe podnosiło 320 bibliotekarzy, o 12 osób mniej niż w roku poprzednim.
Kierunki bibliotekarskie
10 osób uczęszczało do Pomaturalnego Studium Zawodowego Zaocznego (Centrum Edukacji Bibliotekarskiej,
Informacyjnej i Dokumentacyjnej – Filia w Katowicach) w podziale:
pracownicy bibliotek miejskich – 7 osób
pracownicy bibliotek gminnych – 3 osoby
Studium zakończyło kształcenie słuchaczy wraz z końcem poprzedniego roku szkolnego (czerwiec 2008 r.).
90 osób kształciło się na studiach licencjackich w dziedzinie bibliotekarstwa w podziale:
pracownicy bibliotek miejskich – 75 osób
pracownicy bibliotek miejsko – gminnych – 1 osoba
pracownicy bibliotek gminnych – 14 osób
81 osób kształciło się na studiach magisterskich bibliotekarskich w podziale:
pracownicy bibliotek miejskich – 68 osób
pracownicy bibliotek miejsko – gminnych – 1 osoba
pracownicy bibliotek gminnych – 12 osób
50 osób kształciło się na studiach podyplomowych w zakresie bibliotekarstwa w podziale:
pracownicy bibliotek miejskich – 32 osoby
pracownicy bibliotek miejsko – gminnych – 8 osób
Strona: 4 z 6
Kwiecień 2009 r.
Biblioteka Śląska w Katowicach
pracownicy bibliotek gminnych – 10 osób
Studia magisterskie na kierunku Zarządzanie instytucjami kultury ukończyła 1 osoba.
Studia podyplomowe na kierunku Zarządzanie i marketing w bibliotekach ukończyły 4 osoby.
Studia podyplomowe na kierunku Zarządzanie instytucjami kultury ukończyła 1 osoba.
Łącznie na kierunkach bibliotekarskich kształciło się 237 osób, o 5 mniej niż w 2007 r.
Pracownicy bibliotek studiowali także na:
studiach licencjackich (24 osoby) na kierunkach: samorząd terytorialny, informatyka, pedagogika i resocjalizacja,
zarządzanie, finanse i rachunkowość, pedagogika, zarządzanie i marketing, socjologia, zarządzanie kulturą
i oświatą, administracja, doradztwo zawodowe i personalne, pedagogika społeczna.
studiach inżynierskich (2 osoby) na kierunkach: informatyka, ekonomika.
studiach magisterskich (39 osób) na kierunkach: animacja społeczno – kulturalna, animacja pracy kulturalno –
oświatowej, administracja, doradztwo zawodowe i personalne, grafika, etnografia, ekonomika; rachunkowość
zarządcza, finanse i bankowość, filologia polska, informatyka, kulturoznawstwo, pedagogika, pedagogika
opiekuńczo – wychowawcza, psychologia, prawo, politologia, rachunkowość, socjologia, marketing, zarządzanie,
zarządzanie i marketing, zarządzanie inżynierią produkcji, zarządzanie przedsiębiorstwem i marketing,
zarządzanie systemami informacyjnymi, wychowanie fizyczne.
studiach podyplomowych (8 osób) na kierunkach: edytorstwo, finanse i rachunkowość, informatyka,
międzynarodowe studia menedżerskie, pedagogika socjalna, pozyskiwanie funduszy unijnych, samorząd
terytorialny.
studiach doktoranckich (1 osoba ) na kierunku: ekonomia.
Wśród pracowników bibliotek znalazły się również osoby, które w ubiegłym roku zdały egzamin dojrzałości oraz osoby
kształcące się w dwuletnich szkołach pomaturalnych.
5.5. Udział pracowników w innych formach doskonalenia
Bibliotekarze województwa śląskiego korzystali w roku ubiegłym z wielu różnorodnych form doskonalenia zawodowego
i samokształcenia. Poniżej podano przykłady kursów, szkoleń, konferencji itp., które były udziałem naszych pracowników.
Tematyka bibliotekarska:
VIII Ogólnopolska Konferencja Automatyzacja bibliotek publicznych (Biblioteka Publiczna m.st. Warszawy,
Warszawa)
XIV Forum Bibliotekarzy – Konferencja Psychologia w bibliotece. Cz.2 (Biblioteka Wyższej Szkoły Bankowej
w Poznaniu, Wydział Zamiejscowy w Chorzowie)
Zlot Ludzi Książki – spotkanie koordynatorów DKK (Instytut Książki, Warszawa)
Korczakiada – konferencja dla bibliotekarzy dziecięcych zorganizowana w 130. rocznicę urodzin Janusza
Korczaka (Biblioteka Śląska, Katowice)
Zaistnieć w mediach – warsztaty dziennikarskie dla bibliotekarzy (Biblioteka Wyższej Szkoły Humanitas,
Sosnowiec)
5 Katowickie Prezentacje Biblioteczne organizowane w ramach Śląskich Targów Książki (Biblioteka Śląska,
Katowice)
VI Ogólnopolska Narada Bibliografów (SBP Warszawa)
Bibliografia Regionalna (ZG SBP Warszawa)
Wyjazd Studyjny – biblioteki publiczne, szkolne i uczelniane w Szwecji i Norwegii
Konferencja Czas na czytanie (Fundacja ABCXXI, Zabrze)
Konferencja Informacja w świecie cyfrowym (Wyższa Szkoła Biznesu, Dąbrowa Górnicza)
XIX i XX Ogólnopolska Konferencja Liderów Kultury (Tarnowska Fundacja Kultury, Zakopane)
IV Forum Bibliotekarzy Województwa Śląskiego pt. Nowe formy i środki pracy z czytelnikiem; Realizacja programu
dydaktyczno – wychowawczego placówki; Bibliotekarz i użytkownik w Multimedialnym Centrum Informacji;
Wizerunek biblioteki i bibliotekarza w społeczeństwie informacyjnym (Regionalny Ośrodek Doskonalenia
Nauczycieli i Informacji Pedagogicznej WOM, Rybnik)
Wyjazd studyjny Skomputeryzowane biblioteki – centra informacyjne i multimedialne we Francji (Ośrodek Edukacji
Informatycznej i Zastosowań Komputerów), Lille – Paryż
I Międzynarodowy Festiwal Czytania nad Olzą – Konferencja Animacja czytelnictwa dziecięcego w bibliotekach
publicznych (Biblioteka Miejska, Cieszyn)
Strona: 5 z 6
Kwiecień 2009 r.
Biblioteka Śląska w Katowicach
Konferencja Biblioteka 2.0 – zasoby cyfrowe w nauce, kulturze i administracji (Biblioteka UŚ, Biblioteka Śląska,
Katowice)
Konferencja Wielkomiejskie Pokolenie 50+ w świecie kultury (MBP, Wrocław)
II Zebranie Uczestników Śląskiej Biblioteki Cyfrowej (Biblioteka Śląska, Katowice)
Konferencja Rozwój bibliotek publicznych w Polsce a standardy europejskie (Polski Związek Bibliotek, Toruń)
Światowy Dzień Książki i Praw Autorskich (Warszawa)
53. Międzynarodowe Targi Książki (Warszawa)
XII Targi Książki (Kraków)
Festiwal Kultury Dziecięcej (Pacanów)
Warsztaty metodyczne Ania z Zielonego Wzgórza – 100 lat powieści. Metody prowadzenia lekcji i zajęć
z wykorzystaniem lektur szkolnych (Wydawnictwo Literackie, Kraków)
Otwórzmy biblioteki – spotkania biblioteczne dla grup integracyjnych - cykl szkoleniowo – warsztatowy (Biblioteka
Śląska, Katowice)
X Ogólnopolskie warsztaty Języka Haseł Przedmiotowych BN (Biblioteka Narodowa, Warszawa)
Kurs Organizacja i zarządzanie bibliotekami publicznymi (CEBID, Jarocin)
Wyjazd studyjny do Mediateki we Wrocławiu (biblioteki publiczne powiatu będzińskiego)
Zagadnienia prawno – organizacyjne:
Szkolenie Prawidłowość stosowania przepisów ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej
oraz innych ustaw obowiązujących kierowników i pracowników Instytucji Kultury (Pro Publico Bono, Katowice)
Szkolenie Fundusze unijne dla bibliotek na lata 2007–2013 (zorganizowane przez prof. G. Grabowską wraz
z Biblioteką Śląską, Katowice)
Konferencja Ekon- Kultura – Społeczność – Innowacje pt. Nowoczesne zarządzanie sektorem Kultury w Polsce.
Prezentacja dobrych praktyk w kontekście realnych szans i wyzwań ery informacyjnej
Szkolenie Nowoczesne zarządzanie strategiczne w sferze kultury – jak zwiększyć efektywność zarządzania (Con
Arte Sp. z o.o., Katowice)
Szkolenie Planowanie oraz udzielanie zamówień publicznych o wartości do 14 000 Euro i wybrane zagadnienia
ustawy – Prawo zamówień Publicznych (RIO, Katowice)
Szkolenie Sekretariat i kancelaria – organizacja pracy, obieg dokumentów w administracji publicznej (Europejskie
Centrum Doskonalenia Kadr, Katowice)
Szkolenie Planowanie oraz zasady finansowania zamówień publicznych w kontekście naruszenia dyscypliny
finansów publicznych (IZAR Centrum Doradczo – Szkoleniowe, Katowice)
Szkolenie Zarządzanie instytucją kultury w świetle ustaw, przepisów wykonawczych oraz najnowszych zmian
w rozporządzeniach płacowych MKiDN (ROK, Katowice)
Lodołamacze – działania na rzecz osób niepełnosprawnych (POPON, Katowice)
Jak osiągnąć sukces w drodze po unijne pieniądze – przygotowanie Jednostki Administracji Publicznej
do efektywnego pozyskiwania środków finansowych z UE (Grupa Ergo, Centrum Szkoleń Administracji Publicznej,
Wrocław)
Zagadnienia kadrowo – księgowe:
Szkolenie Prawna ochrona danych osobowych (Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej, Ośrodek Kształcenia
Samorządu Terytorialnego im. W. Pańki, Katowice)
Wybrane zagadnienia z zakresu rachunkowości w instytucjach kultury z uwzględnieniem zmian obowiązujących
od 1 stycznia 2008 roku
Szkolenie Świadczenia pieniężne z ubezpieczenia chorobowego oraz z ubezpieczenia wypadkowego – stan
prawny na dzień 1 sierpnia 2008 r. (RIO, Katowice)
Przeciwdziałanie lobbingowi oraz molestowaniu w stosunkach pracy; zatrudnianie niepełnosprawnych
Szkolenie Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych wraz ze wzorem regulaminu (Centrum Kształcenia
APROBA, Rybnik)
Szkolenie Excel – platforma analiz biznesowych z elementami budżetowania (INFOR Training Sp. z o.o., Kraków)
Szkolenie Księgowych Instytucji Kultury (MK – Serwis Marek Kwiek w Tarnowie, Zakopane)
Szkolenie Odpowiedzialność głównego księgowego w świetle ustawy o rachunkowości, dyscypliny finansów
publicznych oraz prawa podatkowego (Międzynarodowa Szkoła Bankowości i Finansów, Katowice).
Strona: 6 z 6