Warszawa, 10 stycznia 2017 r. BAS- WASGiPU

Transkrypt

Warszawa, 10 stycznia 2017 r.
BAS- WASGiPU - 2404/16
Pan Poseł
Jarosław Sachajko
Przewodniczący
Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Prognozy zbiorów rzepaku i zbóż w ciągu ostatnich 10 lat oraz rzeczywiste
wielkości zbiorów w tym samym okresie
1. Rzepak
W opracowaniu wykorzystano dane Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki
Żywnościowej publikowane w raportach „Rynek rzepaku – stan i perspektywy” (seria
Analizy Rynkowe). Wielkości zbiorów są w tych raportach przyjmowane wg danych
GUS, prognozy i szacunki są opracowywane przez IERIGŻ przy wykorzystaniu ocen
i szacunków GUS. Prognozy zbiorów rzepaku podawane są w tych opracowaniach
na ogół jesienią roku poprzedzającego zbiór. Poza tym wiosną roku zbioru
publikowany
jest szacunek tego zbioru, uwzględniający przezimowanie rzepaku
ozimego. Obie te wartości uwzględniono zatem w tabeli nr 1. Z analizy danych
zamieszczonych w tej tabeli wynika, że jesienne prognozy przyszłorocznych zbiorów
często nie odpowiadają rzeczywistej wielkości zbioru, z uwagi na trudny do
oszacowania wpływ zimowych warunków pogodowych na stan upraw rzepaku. Z
tego względu dokładniejsze są na ogół dane szacunkowe, publikowane na wiosnę w
roku zbiorów.
Zawyżone prognozy plonów były charakterystyczne dla 2011 r. i 2012 r.:
-
zbiory rzepaku w 2011 r. różniły się od opublikowanych jesienią 2010 r.
prognoz tych zbiorów, z uwagi na niekorzystne warunki przezimowania rzepaku. Na
początku 2011 r. (w lutym) wzrosła bowiem temperatura, rozpuściła się pokrywa
śnieżna chroniąca oziminy,
temperatury
a następnie,
(do minus 29oC),
w wyniku
znacznych
spadków
doszło do wymarzania rzepaku. Straty zimowe
oceniono na około 10% zasiewów (wg objaśnień z „Rynek rzepaku” nr 39),
2
- zbiory rzepaku w roku 2012 różniły się znacząco od opublikowanych jesienią
2011 r. prognoz tych zbiorów, ponieważ rzepak przezimował znacznie gorzej niż w
poprzednich latach. Wiosną 2012 r. w skali kraju zakwalifikowano do zaorania ponad
29% powierzchni jego zasiewów. Większość zaoranych plantacji obsiano następnie
rzepakiem jarym (wg objaśnień z „Rynek rzepaku” nr 41).
Tabela nr 1
Zbiory rzepaku w Polsce w latach 2007-2016 w tys. ton - prognozy, szacunki i
rzeczywiste wielkości zbiorów.
Rok
2007
2008
Prognoza
zbioru (jesienna)
1 775,0
1 976,0 – 2 067,0
Szacunek zbioru
(wiosenny)
1 794,0 - 1 988,0
2 084,7 (szacunek
Rzeczywista
wielkość zbioru
2 129,9
2 105,8
przedwynikowy opublikowany w listopadzie 2008)
2009
2010
2 080,0 – 2 160,0
2 322,0 – 2 640,0
1 950,0
2 250,0 –2 350,0
2 496,8
2 228,7
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2 070,0 – 2 150,0
2 288,0 – 2 430,0
1 976,0 – 2 028,0
2 184,0 – 2 288,0
2 670,0 – 2 790,0
2 484,0 – 2 567,0
1 750,0 – 1 800,0
1 575,0 – 1 650,0
2 173,0
2 444,0 – 2 520,0
2 912,0
2 350,0 - 2 500,0
1 861,8
1 865,6
2 677,7
3 275,8
2 700,8
2 249,3
(szacunkowo, dane
nieostateczne)
Źródła danych:
Prognoza na 2007 r. wg Rynek rzepaku – stan i perspektywy, nr 30, IERiGŻ, listopad 2006 r.
Szacunek na 2007 r. wg Rynek rzepaku – stan i perspektywy, nr 31, IERiGŻ, czerwiec 2007 r.
Szacunek przedwynikowy na 2008 r. wg Rynek rzepaku – stan i perspektywy, nr 34, IERiGŻ, listopad 2008 r.
Prognoza na 2011 r. wg Rynek rzepaku – stan i perspektywy, nr 38, IERiGŻ, październik 2010 r.
Szacunek na 2011 r. wg Rynek rzepaku – stan i perspektywy, nr 39, IERiGŻ, maj 2011 r.
Prognoza na 2014 wg Rynek rzepaku – stan i perspektywy, nr 44, IERiGŻ, październik 2013 r.
Szacunek na 2014 wg Rynek rzepaku – stan i perspektywy, nr 45, IERiGŻ, czerwiec 2014 r.
Szacunek na 2016 r. wg Rynek rzepaku – stan i perspektywy, nr 49, IERiGŻ, maj 2016 r.
Zbiory w roku 2007 (rzeczywista wielkość) wg Rynek rzepaku – stan i perspektywy, nr 46, IERiGŻ, październik 2014 r.
Zbiory w latach 2008-2015 (rzeczywiste wielkości) oraz zbiór (szacunkowo, dane nieostateczne) w 2016 r. wg Rynek rzepaku –
stan i perspektywy, nr 50, IERiGŻ, listopad 2016 r.
3
Niekiedy mamy do czynienia ze zjawiskiem odwrotnym, kiedy to prognozowane
lub szacowane zbiory okazują się dużo niższe od faktycznie osiągniętych. Zjawisko
takie było szczególnie wyraźne w latach 2009, 2013 i 2014.
- prognozy zbiorów na rok 2009 (opublikowane jesienią 2008 r.) były dość
korzystne, natomiast wg szacunków dokonanych wiosną 2009 r. zbiory miały ulec
ograniczeniu w efekcie wiosennej suszy i spadku nawożenia (odnotowano wysoki
wzrost cen nawozów). Poza tym w szacunku wiosennym uwzględniono mniejszą
powierzchnię zasiewów (750 tys. ha) niż w prognozie z jesieni 2008 r. (800 tys. ha).
Rzeczywista
powierzchnia
zasiewów
okazała
się
jednak
zbliżona
do
tej
prognozowanej jesienią (810 tys. ha), a susza nie wywarła tak negatywnego wpływu
na uprawy, jak się spodziewano. Dane szacunkowe nie okazały się zatem
miarodajne i ostatecznie zbiory rzepaku okazały się bardzo wysokie, wyższe nawet
od tych prognozowanych jesienią 2008 r. (wg objaśnień z „Rynek rzepaku” nr 34, 35 i
50)
- w prognozie na rok 2013 przyjęto powierzchnię zasiewów rzepaku 760-780
tys. ha, a plony - w wysokości 2,6 t/ha. Wiosną 2013 r. okazało się, że w trakcie
zimy nie doszło do poważniejszych uszkodzeń upraw rzepaku, a ponadto
powierzchnia uprawy okazała się wyższa (szacunkowo około 40 tys. ha stanowił
bowiem rzepak jary).
Według wiosennych szacunków (z uwagi na spodziewane
wyższe plonowanie i zwiększoną powierzchnię uprawy) zbiory miały więc być wyższe
od prognozowanych jesienią. Okazało się jednak, że również wiosenne szacunki
zbiorów były zaniżone; powierzchnia uprawy wyniosła ostatecznie 920,7 tys. ha, a
plony – 2,91 t/ha, co oznaczało, że zbiory (2 677,7 tys. ton) były o około 35% wyższe
od jesiennej prognozy (wg objaśnień z „Rynek rzepaku” nr 42, 43 i 50) 1.
- w prognozie na rok 2014 przyjęto powierzchnię uprawy wynoszącą 840-880
tys. ha, a plony – 2,6 t/ha. Wiosną 2014 r. oszacowano (dość ostrożnie) łączną
powierzchnia uprawy rzepaku ozimego i jarego na 840 tys. ha. Plony oszacowano na
około 2,91 – 3,0 t/ha, z uwagi na dobre przezimowanie rzepaku ozimego.
Ostatecznie jednak powierzchnia uprawy rzepaku wyniosła 951,1 tys. ha, a plony –
Wartości zbiorów obliczone jako iloczyny powierzchni uprawy i plonów mogą się nieznacznie różnić od wartości
zbiorów podanych w tabeli nr 1. Różnice te wynikają głównie z zaokrągleń danych liczbowych.
1
4
3,44 t/ha, zbiory zatem wyniosły 3 275,8 tys. ton czyli były o około 50% wyższe od
prognozowanych jesienią (wg objaśnień z „Rynek rzepaku” nr 44, 45 i 50)2.
2. Zboża
W opracowaniu wykorzystano dane IERiGŻ publikowane w raportach „Rynek
zbóż – stan i perspektywy” (seria Analizy Rynkowe). Wielkości zbiorów są w tych
raportach przyjmowane wg danych GUS, a prognozy są opracowywane przez
IERIGŻ przy wykorzystaniu ocen i szacunków GUS. W przypadku zbóż IERiGŻ nie
publikuje prognoz jesiennych dotyczących zbiorów w roku następnym. Prognozy
publikowane są wiosną roku zbioru.
2.1. Pszenica
W analizowanym okresie wyraźne ograniczenia zbiorów pszenicy w stosunku
do prognoz miały miejsce w 2007 i w 2016 roku (tabela nr 2).
W roku 2007 zmniejszenie zbiorów pszenicy w porównaniu do wartości
prognozowanej było spowodowane spadkiem plonowania oraz ograniczeniem
faktycznego areału uprawy (z prognozowanego 2 205 tys. ha do 2 112 tys. ha) na
rzecz uprawy rzepaku. Na spadek plonowania (z prognozowanego 4,16 t/ha do 3,94
t/ha) wpłynęły niedobory wilgoci w glebie jesienią 2006 r. oraz wczesną wiosną
2007 r., deszcze i chłody w maju i czerwcu 2007 r. oraz opady i silne wiatry w okresie
żniw (wg danych i objaśnień z „Rynek zbóż” nr 32, 33 i 50)3.
Na spadek zbiorów w stosunku do prognoz w roku 2016 wpłynęło głównie
zmniejszone plonowanie (4,53 t/ha wg szacunku przedwynikowego, wobec
prognozowanego 4,7 t/ha). Spadek plonów nastąpił w efekcie rozhartowania i
nadmiernego wybujania roślin ozimych w I połowie zimy (panowały wtedy relatywnie
wysokie temperatury), a następnie – zniszczenia roślin przez niską temperaturę i
wiatr (przy braku okrywy śniegowej). Ponadto ujemny wpływ na zbiory wywarły
opady deszczu podczas żniw (wg danych i objaśnień z „Rynek zbóż” nr 50 i 51).
2
Patrz uwaga w przypisie nr 1.
3
5
Tabela nr 2
Zbiory pszenicy w Polsce w latach 2007-2016
Rok
Prognoza
(wiosenna)
2007
2008
9 166
8 966
w tys. ton -
prognozy i
Rzeczywista
wielkość zbioru
8 317
9 275
(szacunek
przedwynikowy opublikowany
w październiku 2008)
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
8 634
8 998
9 474
7 440
9 274
9 170
11 194
10 815
9 790
9 408
9 339
8 608
9 485
11 629
10 958
10 513
(szacunek
Źródła danych:
Prognoza wiosenna na 2007 r. wg Rynek zbóż – stan i perspektywy, nr 32, IERiGŻ, czerwiec 2007 r.
Szacunek przedwynikowy na 2008 r. Rynek zbóż – stan i perspektywy, nr 35, IERiGŻ, październik 2008 r.
Prognoza wiosenna na 2010 r. wg Rynek zbóż – stan i perspektywy, nr 38, IERiGŻ, maj 2010 r.
Prognoza wiosenna na 2014 r. wg Rynek zbóż – stan i perspektywy, nr 46, IERiGŻ, kwiecień 2014 r.
Zbiory w latach 2007-2015 (rzeczywiste wielkości) i prognoza wiosenna na 2016: wg Rynek zbóż – stan i perspektywy, nr 50,
IERiGŻ, maj 2016 r.
Szacunek przedwynikowy na 2016 r. - wg Rynek zbóż – stan i perspektywy, nr 51, IERiGŻ, październik 2016 r.
Wyraźne zwiększenia zbiorów pszenicy w stosunku do prognoz miały natomiast
miejsce w roku 2009, 2010, 2012 i 2014. W 2009 r. wzrost zbiorów w stosunku do
wartości prognozowanej związany był ze zwiększeniem faktycznej powierzchni
zasiewów (z prognozowanej 2 220 tys. ha do 2 346 tys. ha) oraz ze zwiększonym
plonowaniem (4,17 t/ha, zamiast prognozowanej 3,89 t/ha),związanym z korzystnymi
warunkami pogodowymi (wg danych i objaśnień z „Rynek zbóż” nr 36, 37 i 50)4.
4
6
W 2010 r. wzrost zbiorów spowodowany był zwiększeniem plonowania (4,39 t/ha),
w stosunku do prognozowanego 3,96 t/ha (wg danych i objaśnień z „Rynek zbóż” nr 38 i
50).
W 2012 wzrost zbiorów był efektem zwiększonego plonowania pszenicy ogółem
(4,14 t/ha wobec prognozowanego 3,82 t/ha) i zwiększenia areału uprawy pszenicy jarej
(wg danych i objaśnień z „Rynek zbóż” nr 42 i 50).
W 2014 r. wzrost zbiorów w stosunku do wartości prognozowanej był efektem
rekordowych plonów (wynoszących 4,97 t/ha wobec prognozowanych 4,14 t/ha) oraz
zwiększenia areału uprawy (2 339 tys. ha) w stosunku do przyjętego w prognozie (2 200
tys.
ha).
Wysokie
plonowanie
agrometeorologicznym, które
było
możliwe
dzięki
korzystnym
warunkom
wpłynęły np. na bardzo dobre przezimowanie zbóż
ozimych (wg danych i objaśnień z „Rynek zbóż” nr 46 i 50)5.
2.2. Żyto
W analizowanym okresie wyraźne ograniczenia zbiorów żyta w stosunku do
prognoz miały miejsce w 2007, 2010, 2011 i 2015 roku (tabela nr 3).
W roku 2007 wpływ na ograniczenie zbiorów żyta miały podobne czynniki, jak w
przypadku pszenicy: ograniczenie areału uprawy w stosunku do areału przyjętego w
prognozie oraz spadek plonowania (2,37 t/ha wobec prognozowanego 2,6 t/ha)
spowodowany niekorzystnymi warunkami agrometeorologicznymi (wg danych i
objaśnień z „Rynek zbóż” nr 32, 33 i 50).
W roku 2010 główną przyczyną zmniejszenia zbiorów był spadek areału uprawy
(1 063 tys. ha) w stosunku do prognozowanego 1 370 tys. ha (wg danych i objaśnień
z „Rynek zbóż” nr 38 i 50).
W roku 2011 silnemu ograniczeniu uległ areał uprawy (z prognozowanego
1 375 tys. ha do 1 085 tys. ha). Poza tym warunki agrometeorologiczne były
niekorzystne (nadmiar opadów w okresie siewów, uszkodzenia upraw w trakcie zimy,
wyleganie w lipcu utrudniające żniwa). Dane dotyczące plonowania nie uległy jednak
znacznym
zmianom;
wg prognoz plon miał wynieść 2,3 t/ha, a wg danych
ostatecznych był równy 2,4 t/ha (wg danych i objaśnień z „Rynek zbóż” nr 40, 41 i
50)6.
5
6
7
W roku 2015 spadek zbiorów w stosunku do prognoz był spowodowany głównie
ograniczeniem areału uprawy, który wg prognoz wynieść miał 960 tys. ha, a
ostatecznie był równy 725 tys. ha (wg danych i objaśnień z „Rynek zbóż” nr 48, 49 i
50).
Tabela nr 3
Zbiory żyta w Polsce w latach 2007-2016 w tys. ton - prognozy i rzeczywiste
wielkości zbiorów.
Rok
2007
2008
Prognoza
(wiosenna)
3 513
3 390
Rzeczywista
wielkość zbioru
3 126
3 449
(szacunek
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
3 302
3 348
3 163
2 808
2 912
2 815
2 688
2 668
3 713
2 852
2 601
2 888
3 359
2 793
2 013
2 682
(szacunek
przedwynikowy
opublikowany w
październiku 2016)
Źródła danych:
Zbiory w latach 2007-2015 (rzeczywiste wielkości) i prognoza wiosenna na 2016: wg Rynek zbóż – stan i
perspektywy, nr 50, IERiGŻ, maj 2016 r.
Szacunek przedwynikowy na 2016 r. wg Rynek zbóż – stan i perspektywy, nr 51, IERiGŻ, październik 2016 r.
Wyraźne zwiększenie zbiorów żyta w stosunku do wielkości prognozowanych
wystąpiło natomiast w roku 2009 i
2013. W 2009 r. był to głównie efekt
zwiększonego w stosunku do prognoz plonowania żyta (2,66 t/ha, wobec
8
prognozowanego 2,35 t/ha). Plonowanie takie było możliwe do osiągnięcia wskutek
korzystnych warunków pogodowych w trakcie uprawy (wg
danych i objaśnień z
„Rynek zbóż” nr 36, 37 i 50).
W roku 2013 zarówno areał jak i plony okazały się wyższe od prognozowanych.
Według prognoz areał uprawy miał wynieść 1 120 tys. ha, a plon
- 2,6 t/ha, a
ostatecznie areał był równy 1 173 tys. ha, a plon – 2,86 t/ha7 (wg danych i objaśnień
z „Rynek zbóż” nr 44, 45 i 50).
2.3. Jęczmień
W analizowanym okresie wyraźne ograniczenie zbiorów jęczmienia w stosunku
do wielkości prognozowanych wystąpiło w roku 2011 (tabela nr 4). Było to głównie
spowodowane spadkiem areału uprawy, z prognozowanego 1 150 tys. ha do 1 018
tys. ha (według danych i objaśnień z „Rynek zbóż” nr 40,41 i 50).
Wyraźne wzrosty zbiorów jęczmienia w stosunku do wartości prognozowanych
miały natomiast miejsce w roku 2009, 2012 i 2016.
Wzrost zbiorów w roku 2009 w stosunku do wielkości prognozowanej był
efektem zwiększenia plonowania jęczmienia (3,44 t/ha wobec prognozowanego 2,96
t/ha); na poprawę plonowania wpłynęły korzystne warunki agrometeorologiczne w
trakcie wegetacji jęczmienia (według danych i objaśnień z „Rynek zbóż” nr 36, 37 i
50).
W roku 2012 na wzrost zbiorów w stosunku do prognoz wpłynęło zwiększenie
areału uprawy (1 161 tys. ha wobec prognozowanego 1 000 tys. ha) oraz
plonowania, które wyniosło 3,6 t/ha wobec prognozowanego 3,31 t/ha (według
danych i objaśnień z „Rynek zbóż” nr 42, 43 i 50). Podobne przyczyny wzrostu
zbiorów wystąpiły w roku 2016; powierzchnia uprawy wyniosła 964 tys. ha (szacunek
przedwynikowy) wobec prognozowanej 840 tys. ha, a plony - 3,72 t/ha (szacunek
przedwynikowy) wobec prognozowanych 3,68 t/ha (według danych i objaśnień z
„Rynek zbóż” nr 50 i 51)8.
7
Wartości zbiorów obliczone jako iloczyny powierzchni uprawy i plonów mogą się nieznacznie różnić
od wartości zbiorów podanych w tabeli nr 4. Różnice te wynikają głównie z zaokrągleń danych
liczbowych.
8
9
Tabela nr 4.
Zbiory jęczmienia w Polsce w latach 2007-2016 w tys. ton - prognozy i rzeczywiste
wielkości zbiorów.
Rok
Prognoza
(wiosenna)
2007
2008
4 027
3 565
Rzeczywista
wielkość zbioru
4008
3 619
(szacunek
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
3 493
3 582
3 725
3 314
3 165
3 415
3 068
3 094
3 984
3 397
3 326
4 180
2 934
3 275
2 961
3 590
(szacunek przedwynikowy opublikowany
Źródła danych:
2.4. Owies
W analizowanym okresie spadki zbiorów owsa w stosunku do wartości
prognozowanych miały miejsce w roku 2011, 2013, 2014 i 2015 (tabela nr 5).
10
W roku 2011, 2013 i 2014 główną przyczyną ograniczenia zbiorów w stosunku
do prognoz był spadek areału uprawy; w roku 2011 areał uprawy wyniósł 1 745 tys.
ha, wobec prognozowanego 2 009 tys. ha, w roku 2013 – 1 446 tys. ha, wobec
prognozowanego 1 734 tys. ha (poza tym w 2013 siewy zbóż jarych były spóźnione),
a w roku 2014 – 1 359 tys. ha, wobec prognozowanego 1 700 tys. ha (według
danych i objaśnień z „Rynek zbóż” nr 40, 41, 44, 45, 46, 47 i 50).
W roku 2015 doszło do poważnego spadku plonowania w wyniku suszy – z
prognozowanego 3,08 t/ha do 2,72 t/ha (owies ma duże wymagania wodne; stąd tak
wyraźny spadek plonowania w efekcie suszy) oraz do zmniejszenia areału uprawy, z
prognozowanego 1 400 tys. ha do 1 274 tys. ha (według danych i objaśnień z „Rynek
zbóż” nr 48, 49 i 50)9.
Tabela nr 5.
Zbiory owsa i mieszanek zbożowych w Polsce w latach 2007-2016 w tys. ton prognozy i rzeczywiste wielkości zbiorów.
Rok
2007
2008
Prognoza
(wiosenna)
5 462
4 904
Rzeczywista
wielkość zbioru
5 720
4 935
(szacunek
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
4 871
4 893
5 171
5 013
4 609
4 731
4 305
3 928
5 299
4 857
4 754
5 387
4 211
4 381
3 470
4 500
Źródła danych:
obliczone jako iloczyny powierzchni uprawy i plonów mogą się nieznacznie różnić od wartości
9
11
Zbiory w latach 2007-2015 (rzeczywiste wielkości) i prognoza wiosenna na 2016: wg Rynek zbóż – stan i perspektywy, nr 50,
IERiGŻ, maj 2016 r.
Wyraźne wzrosty zbiorów owsa w stosunku do wartości prognozowanych miały
miejsce, podobnie jak w przypadku jęczmienia, w roku 2009, 2012 i 2016. W roku
2009 wzrost zbiorów w stosunku do wartości prognozowanych był głównie efektem
zwiększonego plonowania; korzystne dla owsa warunki agrometeorologiczne (opady
w maju) wpłynęły na wzrost plonowania z prognozowanego 2,54 t/ha do 2,84 t/ha
(według danych i objaśnień z „Rynek zbóż” nr 36, 37 i 50). Podobna sytuacja miała
miejsce w roku 2012; plony owsa wzrosły z prognozowanych 2,79 t/ha do 3,01 t/ha
(według danych i objaśnień z „Rynek zbóż” nr 42, 43 i 50). W roku 2016 na wzrost
zbiorów owsa w stosunku do prognoz decydujący wpływ miał natomiast zwiększony
areał uprawy – z prognozowanego 1 330 tys. ha do określonego w szacunku
przedwynikowym na poziomie 1 505 tys. ha (według danych i objaśnień z „Rynek
zbóż” nr 50 i 51).
2.5. Pszenżyto
W analizowanym okresie wyraźne spadki zbiorów w stosunku do prognoz
odnotowano w roku 2012 i 2016 (tabela nr 6). Były to głównie efekty przeszacowania
powierzchni uprawy. Według prognoz powierzchnie uprawy w powyższych latach
miały wynosić odpowiednio 1 140 tys. ha i 1 450 tys. ha; powierzchnie te okazały się
jednak niższe i wyniosły 992 tys. ha w roku 2012 i 1 292 tys. ha wg szacunku
przedwynikowego w roku 2016 (wg danych i objaśnień z „Rynek zbóż” nr 42, 43, 50 i
51).
Wyraźne wzrosty zbiorów pszenżyta w stosunku do wartości prognozowanych
miały natomiast miejsce w roku 2009 i 2014.
W roku 2009 wzrost zbiorów w stosunku do prognoz był efektem korzystnych
warunków
agrometeorologicznych,
zwiększenia
powierzchni
zasiewów
(z
prognozowanej 1 298 tys. ha do 1 465 tys. ha) oraz wzrostu plonów w stosunku do
wartości prognozowanej - z 3,16 t/ha do 3,57 t/ha (według danych i objaśnień z
„Rynek zbóż” nr 36, 37 i 50)10.
W roku 2014 na wzrost zbiorów w stosunku do prognoz wpłynęły głównie
zwiększenie powierzchni zasiewów (z 1 215 tys. ha do 1 306 tys. ha) i plonowania (z
10
12
3,39 t/ha do 4,02 t/ha) w stosunku do wartości prognozowanych (według danych i
objaśnień z „Rynek zbóż” nr 46, 47 i 50)11.
11
13
Tabela nr 6
Zbiory pszenżyta w Polsce w latach 2007-2016
Rok
Prognoza
(wiosenna)
2007
2008
3 864
4 385
w tys. ton -
prognozy i
Rzeczywista
wielkość zbioru
4 147
4 460
(szacunek
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
4 103
4 529
4 103
3 815
4 018
4 124
5 086
5 349
5 234
4 576
4 235
3 349
4 273
5 247
5 339
4 644
Źródła danych:
2.6. Kukurydza
W analizowanym okresie spadki zbiorów kukurydzy w stosunku do wartości
prognozowanych odnotowano w roku 2015 i 2016 (tabela nr 7). W roku 2015 główną
przyczyną spadku zbiorów w stosunku do prognozy było zmniejszenie plonowania
kukurydzy w efekcie suszy. Plonowanie zmniejszyło się z prognozowanego 6,73 t/ha
do 4,71 t/ha (według danych i objaśnień z „Rynek zbóż” nr 48,49 i 50).
14
Tabela nr 7
Zbiory kukurydzy w Polsce w latach 2007-2016
Rok
2007
2008
Prognoza
(wiosenna)
1 568
1 836
w tys. ton -
prognozy
i
Rzeczywista
wielkość zbioru
1 722
1 844
(szacunek
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
1 856
1 653
1 920
2 412
3 519
3 781
4 443
4 416
1 707
1 994
2 392
3 996
4 040
4 468
3 156
3 936
(szacunek
przedwynikowy
opublikowany w
październiku 2016)
Źródła danych:
Szacunek przedwynikowy na 2016 r. - wg Rynek zbóż – stan i perspektywy, nr 51, IERiGŻ, październik 2016 r
W roku 2016 na ograniczenie zbiorów w stosunku do prognoz wpłynął głównie
spadek areału uprawy; wg prognozy wyniósł on 690 tys. ha, a wg szacunku
przedwynikowego – 577 tys. ha (według danych i objaśnień z „Rynek zbóż” nr 50 i
51).
Wyraźne wzrosty zbiorów kukurydzy w stosunku do wartości prognozowanych
miały natomiast miejsce w roku 2010, 2011, 2012, 2013 i 2014. Trafne oszacowanie
zbiorów kukurydzy wydaje się zatem stosunkowo najtrudniejsze. Kukurydza siana
jest bowiem stosunkowo późno, i dlatego dość trudno jest wczesną wiosną
oszacować areał uprawy. Poza tym jest to roślina wyjątkowo wrażliwa na niedobór
wody w okresie kwitnienia – stąd ostrożne szacunki plonowania.
15
W latach 2010, 2011 i 2012 na wzrost zbiorów w stosunku do prognoz miały
wpływ niedoszacowania powierzchni uprawy i plonowania w stosunku do wielkości
ostatecznych (szczególnie znaczące było niedoszacowanie powierzchni uprawy
kukurydzy w prognozie na rok 2012).
W roku 2010 prognozowana powierzchnia uprawy wyniosła 290 tys. ha, a
rzeczywista – 334 tys. ha. Plon prognozowany wyniósł 5,7 t/ha, a rzeczywisty – 5,97
t/ha. W roku 2011 prognozowana powierzchnia uprawy wyniosła 320 tys. ha,
a
rzeczywista – 333 tys. ha. Prognozowany plon wyniósł 6 t/ha, a rzeczywisty – 7,18
t/ha (według danych i objaśnień z „Rynek zbóż” nr 38, 39, 40, 41 i 50).
W roku 2012 powierzchnia uprawy kukurydzy wg prognoz miała wynieść 360
tys. ha, natomiast ostatecznie była równa 544 tys. ha. Równolegle zwiększyło się
plonowanie - z prognozowanego 6,7 t/ha do 7,35 t/ha (według danych i objaśnień z
„Rynek zbóż” nr 42,43 i 50)12.
W roku 2013 i 2014 na zwiększenie zbiorów kukurydzy w stosunku do prognoz
wpłynął głównie wzrost powierzchni uprawy; prognozowane powierzchnie uprawy dla
tych lat wyniosły odpowiednio
510 tys. ha i 580 tys. ha, zaś rzeczywiste
powierzchnie uprawy wyniosły 614 tys. ha i 678 tys. ha (według danych i objaśnień z
„Rynek zbóż” nr 44, 45, 46, 47 i 50).
Autor:
Dr Dorota Stankiewicz
specjalista ds. systemu gospodarczego
w Biurze Analiz Sejmowych
Akceptował:
Wicedyrektor
Biura Analiz Sejmowych
Jakub Borawski
Deskryptory bazy Rex: rolnictwo, rośliny
12
Wartości zbiorów obliczone jako iloczyny powierzchni uprawy i plonów mogą się nieznacznie różnić od wartości zbiorów
podanych w tabeli nr 7. Różnice te wynikają głównie z zaokrągleń danych liczbowych.

Warszawa, 10 stycznia 2017 r. BAS- WASGiPU

Transkrypt

Podobne dokumenty

Regionalne Centrum Doradztwa

INFORMACJA O PRZEBIEGU ŻNIW W WOJEWÓDZTWIE

Komunikat Prasowy: Nadchodzą ciężkie czasy dla polskiego rolnictwa

Kryzysowa sytuacja francuskiego sektora zbóż

Postęp i ogólne zagrożenia w hodowli, uprawie it

Komunikat prasowy - Copa

Kenia i Arabia Saudyjska przekonały się do polskiej pszenicy. Aby