System zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy, a jego wpływ

Seminarium na temat: "System zarządzania bezpieczeństwem i higieną
pracy, a jego wpływ na koszty pracy"
Seminarium na temat: "System zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy, a jego wpływ na koszty pracy",
zorganizowane przez Okręgowy Inspektorat Pracy w Gdańsku, odbyło się w dniu 11.10.2004 r. na terenie Gdańskiej Stoczni
"Remontowa" S.A. im. J. Piłsudskiego w Gdańsku.
od lewej:
Mieczysław Szczepański
Leon Domaradzki
Tomasz Gdowski
Bożenna Walczak-Siwek
W seminarium wzięli udział m.in. przedstawiciele kilkunastu firm związanych z przemysłem stoczniowym. Państwową
Inspekcję Pracy reprezentowali: Pan Tomasz Gdowski - Zastępca Głównego Inspektora Pracy oraz Okręgowi Inspektorzy
Pracy z Gdańska i Szczecina, a także inspektorzy pracy z OIP w Gdańsku. W imieniu Prezesa Gdańskiej Stoczni
"Remontowa" S.A. im. J. Piłsudskiego w Gdańsku uczestników seminarium przywitał Wiceprezes Pan Leon Domaradzki,
który przedstawił charakterystykę stoczni. Stwierdził też, że Stocznia podjęła działania organizacyjne dla wdrożenia systemu
zarządzania bezpieczeństwem pracy, we współpracy z CIOP. Certyfikacja ma być zakończona w I kwartale 2005r.
Zastępca Głównego Inspektora Pracy Tomasz Gdowski podziękował za zaproszenie na seminarium. Stwierdził, że Polska
będzie musiała dostosować się do wymogów związanych z minimalizacją kosztów pracy, kosztów wypadków. Jedna z dróg
do tego celu prowadzi poprzez zarządzanie bezpieczeństwem pracy. Następnie Z-ca GIP zaprezentował systemowe
podejście Państwowej Inspekcji Pracy do tematu zarządzania bhp, przypomniał udział inspektorów pracy w szeregu
programach, których celem było wdrożenie zarządzania bhp w wielu zakładach, oraz omówił wyniki przeprowadzonej przez
PIP w latach 2001-2003 oceny wdrożonych w 49 przedsiębiorstwach systemów zarządzania bhp.
uczestnicy seminarium
w czsie prelekcji
W pierwszej części seminarium starszy inspektor pracy Janusz Białek zaprezentował historię kontroli przemysłu
stoczniowego w latach 1920 - 1939, a także omówił warunki pracy w stoczniach w tym czasie. Okręgowy Inspektor Pracy w
Gdańsku Bożenna Walczak-Siwek podsumowując prezentację stwierdziła, że przez ponad 170 lat podstawowym
zagrożeniem w stoczniach są upadki z wysokości. Dodała też, że zorganizowanie seminarium ma związek z 85-leciem
powstania Państwowej Inspekcji Pracy. W kolejnej części seminarium Okręgowy Inspektor Pracy w Gdańsku
zaprezentowała referat opisujący jak wprowadzanie Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem i Higieną Pracy wpływa na
ponoszone koszty i stan wypadkowości w przemyśle stoczniowym, a także omówiła przyczyny i okoliczności oraz koszty
wybranego śmiertelnego wypadku przy pracy w jednej ze stoczni. Omawiając koszty wypadków w skali gospodarki
narodowej podzieliła je na koszty ubezpieczone /ponoszone przez ZUS/ i nieubezpieczone, ponoszone przez pracodawców,
w tym: straty czasu pracy, straty finansowe, utracone korzyści i straty materialne. Łącznie koszty wypadków w
2003r.stanowiły 2,2% do 2,8% PKB.
Prezentując wypadek zaistniały w jednej ze stoczni związany z transportem sekcji nadbudówki, omówiła przyczyny tego
wypadku, koszty wypadku poniesione przez pracodawcę oraz strukturę pozostałych kosztów wypadku, tym: opieki
medycznej, świadczeń wypłaconych przez ZUS, oraz kosztów postępowania PIP, postępowania prokuratorskiego oraz
postępowania sądowego.
Omawiając koszty pracodawców w Polsce, na podstawie danych PIP i CIOP, stwierdziła, że przeciętny koszt wypadku
(ciężkiego, śmiertelnego i zbiorowego) wynosi:
●
●
43 000 zł - w zakładach ogółem
63 000 zł - w zakładach powyżej 250 zatrudnionych.
Społeczne koszty takiego wypadku są odpowiednio wyższe. Koszty ogółem oszacowano na poziomie 486 tys. zł.
Statystyka wypadkowa w podsekcji PKD - produkcja środków transportu dotycząca województwa pomorskiego przedstawia
się następująco:
Województwo pomorskie - podsekcja "produkcja środków transportu"
Źródło: Urząd Statystyczny w Gdańsku
Omawiając założenia systemu zarządzania bhp stwierdziła, że w Polsce część firm opiera się przy wdrażaniu tego systemu
na grupie norm z serii PN-N-18000. Podkreśliła, że istota systemu zarządzania bhp to m.in.: zaangażowanie kierownictwa
firmy i polityka bhp, sprawdzanie funkcjonowania systemu, działania korygujące i zapobiegawcze. W konsekwencji można
ten proces nazwać ciągłym doskonaleniem. W kraju przedsiębiorstw stosujących systemy zarządzania BHP jest: ok. 200, w
tym 10 w województwie pomorskim. Jako wniosek wynikający z treści referatu nasuwa się stwierdzenie:
"System zarządzania BHP zintegrowany z całością funkcjonującego systemu zarządzania w przedsiębiorstwie
wspomaga osiągnięcie takich celów jak: jakość, produktywność, konkurencyjność."
Z kolei referat pt. "Stan bezpieczeństwa i higieny pracy w przemyśle okrętowym" wygłosił nadinspektor pracy Bernard
Dąbrowski z Sekcji Krajowej Gospodarki Morskiej.
Na wstępie zwrócił uwagę na trudności finansowe stoczni, co w części ma wpływ na przestrzeganie przepisów prawa pracy
w tym przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Zagrożenia wypadkami przy pracy w przemyśle okrętowym wielokrotnie
przewyższają średnie zagrożenia występujące u ogółu pracodawców. Ostatnio odnotowano w stoczniach duży wzrost
wypadków lekkich przy pracy, co może mieć związek ze zmianą przepisów dotyczących wypadków, w tym wypadków w
drodze do i z pracy.
Następnie omówione zostały główne rodzaje zagrożeń wypadkowych w stoczniach. Wskaźniki częstości wypadków w
przemyśle stoczniowym są ok. 4-krotnie wyższe od tych wskaźników w całej gospodarce narodowej. Dominujące miejsca w
strukturze zagrożeń czynnikami szkodliwymi w przemyśle okrętowym zajmują: hałas /30%/, zagrożenia związane z
uciążliwością pracy /18%/, inne pyły przemysłowe /16%/, przemysłowe pyły zwłókniające z zawartością krzemionki /13%/.
Omawiając systemy zarządzania bhp w stoczniach pokreślono, że wdrożono je w Stoczni Gdynia S.A. na Wydziale K-2
/obecnie - nie odnowiono go/ oraz w Stoczni Szczecińskiej S.A. - przed upadłością. Według prelegenta, system zarządzania
bezpieczeństwem i higieną pracy powinien być częścią ogólnego systemu zarządzania stocznią.
Przez wprowadzenie systemu zarządzania bhp pracodawca uzyskuje:
●
●
●
Stałą poprawę bezpieczeństwa i higieny pracy
Korzyści społeczne w wyniku ograniczenia ilości wypadków przy pracy i chorób zawodowych
Korzyści ekonomiczne poprzez zmniejszenie: kosztów ubezpieczenia wypadkowego, kosztów wypadków oraz kosztów
nieprawidłowej organizacji stanowiska pracy.
Mimo ewidentnych korzyści, jakie można uzyskać przy wdrożeniu systemu zarządzania bhp, w stoczniach spadło
zainteresowanie wdrażaniem tych systemów. Inne problemy, jakie obecnie obserwuje się w stoczniach to:
utrzymywanie szkieletowego zatrudnienia pracowników i podstawowych wydziałów produkcyjnych, wymuszanie
przez pracodawców rejestrowania działalności gospodarczej przez osoby fizyczne i podzlecanie im wykonywania
robót stoczniowych.
Prelegent zwrócił też uwagę na szereg działań PIP, związanych z prowadzeniem od kilku lat tematów kontrolnych w sposób
bezpośredni nakierowanych na uzyskanie poprawy stanu bhp zarówno na poszczególnych stanowiskach pracy, jak i ciągów
technologicznych.
Następnie Kierownik Działu BHP Gdańskiej Stoczni "Remontowa" Jerzy Mirski wygłosił referat pt. "Wdrażanie
systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy w Gdańskiej Stoczni "Remontowa" im. J. Piłsudskiego".
Omawiając zagadnienie specyfiki ryzyka zawodowego w stoczni remontowej, zwrócił m.in. uwagę na następujące
uwarunkowania:
●
●
●
●
Krótkie terminy realizacji często bardzo złożonych i pracochłonnych zadań;
Występowanie nietypowego i złożonego pionowego transportu technologicznego;
Duże nasycenie rejonów prac ręcznymi narzędziami o napędzie mechanicznym oraz tymczasowymi instalacjami
elektro-energetycznymi do zasilania prac remontowych;
Duża ilość ręcznego transportu w warunkach utrudnionych przejść i dojść.
Według prelegenta warunkiem dobrego stanu bhp w zakładzie jest pozytywne zderzenie 2 światów: "behapowskiego" i
świata produkcji.
Pan Jerzy Mirski podkreślił, że każdy pracownik w stoczni powinien cechować się postawą aktywnej i ciągłej troski o
bezpieczeństwo swoje i innych, oraz wykraczać poza swoje obowiązki, jeżeli chodzi o identyfikację zagrożeń i ryzykownych
zachowań oraz realizację działań korekcyjnych. Następnie omówił podstawowe formy kształtowania kultury bezpieczeństwa
pracy w zakładzie. Ma to również związek z wdrażaniem w stoczni Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem Pracy wg
polskiej normy z serii 18000.
Główne wnioski wynikające z referatu p.Jerzego Mirskiego są następujące:
●
●
●
System zarządzania BHP w stoczni powstaje w oparciu o doskonalenie dotychczasowych rozwiązań lub
wdrażanie nowych, tak aby jedne i drugie realizowały podstawowe funkcje systemowe, ale w sposób wynikający z
realiów stoczniowych. Takie rozwiązania muszą wynikać z praktyki i być poddane praktycznej weryfikacji.
Rozwiązania systemowe są budowane przede wszystkim na obszarze wydziału produkcyjnego i remontowanego
statku, czyli tam gdzie bezpieczeństwo pracy jest najważniejsze.
O skuteczności systemu będzie decydować zmniejszenie ilości wypadków przy pracy i stały wzrost kultury
bezpieczeństwa pracy, która to przejawia się w codziennym działaniu wszystkich stoczniowców.
W dyskusji, która odbyła się w końcowej części seminarium głos zabrali przedstawiciele PIP oraz przedstawiciele
Gdańskiej Stoczni "Remontowa" im. J. Piłsudskiego panowie Leon Domaradzki i Jerzy Mirski. Zastępca Głównego
Inspektora Pracy Tomasz Gdowski podkreślił, że siła pracodawcy oraz wynik ekonomiczny przedsiębiorstwa zależą w dużej
mierze od sprawności i kompetencji służby bezpieczeństwa i higieny pracy. Zwrócił się do zgromadzonych na seminarium
pracodawców do inwestowania w służbę bhp i wszelkiego typu działania prewencyjne dla osiągnięcia jeszcze lepszego
stanu bhp.
Okręgowy Inspektor Pracy w Gdańsku Bożenna Walczak-Siwek podsumowując seminarium, zwróciła się do obecnych
na sali przedstawicieli pracodawców ze słowami zachęty dla wprowadzenia systemu zarządzania bhp. Stwierdziła, że w
Finlandii wszystkie firmy mają obowiązek wprowadzać system zarządzania bhp, natomiast w Norwegii aż 65% firm stosuje
system zarządzania bezpieczeństwem pracy. Zarządzanie bhp daje im wymierne korzyści i jest symbolem nowoczesności
przedsiębiorstwa.
Opracowanie: Zbigniew Długokęcki
Publikacja: Hubert Bogusławski
Aktualizacja 25.10.2004: Hubert Bogusławski
OIP Gdańsk