14826/12 dj/BC/gt 1 DG D 2B RADA UNII EUROPEJSKIEJ Bruksela

RADA
UNII EUROPEJSKIEJ
Bruksela, 16 października 2012 r.
(22.10) (OR. en)
14826/12
Międzyinstytucjonalny nume r
referencyjny:
2012/0036 (COD)
DROIPEN 139
COPEN 223
CODEC 2357
NOTA
Od:
Do:
Nr wniosku Kom.:
Nr poprz. dok.:
Dotyczy:
Prezydencja
Rada
7641/12 DROIPEN 29 COPEN 57 CODEC 656
14575/12 DROIPEN 134 COPEN 220 CODEC 2298
Wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie
zamrożenia i konfiskaty dochodów pochodzących z działalności przestępczej
w Unii Europejskiej
− Aktualna sytuacja i debata orientacyjna
I. AKTUALNA SYTUACJA
1. W dniu 13 marca 2012 r. Komisja przedstawiła Radzie i Parlamentowi Europejskiemu
wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie zamrożenia
i konfiskaty dochodów pochodzących z działalności przestępczej w Unii Europejskiej 1 .
2. Grupa Robocza ds. Prawa Karnego Materialnego (DROIPEN) zakończyła już kilka rund
szeroko zakrojonych rozmów na temat tego wniosku. Prace na forum tej grupy stale
postępują i do końca roku powinien zostać wypracowany kompromis co do tekstu, który
będzie mógł stanowić podstawę do negocjacji z Parlamentem Europejskim w ramach
zwykłej procedury ustawodawczej.
1
7641/12 DROIPEN 29 COPEN 57 CODEC 656 + A DD 1 + A DD 2.
14826/12
DG D 2B
dj/BC/gt
1
PL
3. Należy także pamiętać, że podczas nieformalnego posiedzenia Rady ds. WSiSW w Nikozji,
które odbyło się w lipcu 2012 roku, ponownie wyrażono wyraźną polityczną wolę, by
prowadzić w ramach dyrektywy dalsze prace nad konfiskatą bez uprzedniego wyroku
skazującego,
a jednocześnie
dodać
dobrze
opracowany
katalog
zabezpieczeń
proceduralnych.
4. W dniu 12 września 2012 r. Służba Prawna Rady wydała opinię w związku z podstawą
prawną wniosku przedłożonego przez Komisję. Ponownie stwierdzono w ten sposób, że art.
83 ust. 1 TFUE określa zakres stosowania dyrektywy w związku ze szczególnie poważnymi
przestępstwami w niej wymienionymi − tzw. europrzestępstwami. Na podstawie opinii
Służby Prawnej obecnie toczą się dalsze prace w organach przygotowawczych Rady.
5. Na obecnym etapie rozmów na forum grupy roboczej pojawiła się pewna liczba kluczowych
kwestii, nad którymi potrzebne będą dalsze prace, by określić dające się podtrzymać
stanowisko Rady mające dostateczne poparcie delegacji. Jako przykład można przedstawić,
co następuje:

przepis o rozszerzonej konfiskacie zawarty w art. 4 − należy dalej rozważyć
określanie przestępstw, w których przypadku wyrok skazujący może spowodować
takie postępowanie; innymi słowy, należy dalej zastanowić się nad zakresem
stosowania tego przepisu;

zawarty w art. 5 przepis o konfiskacie bez wyroku skazującego − prace będą skupiać
się na określeniu pewnych konkretnych okoliczności, w których system ten należy
stosować jako
normę minimalną, by zapewnić pewien poziom zbliżenia
ustawodawstw na szczeblu UE;

zawarty w art. 7 przepis o zamrażaniu − pojęcie zamrożenia wstępnego trzeba będzie
poddać staranniejszej analizie.
6. Według oceny prezydencji przedstawione powyżej kwestie należą do najważniejszych
aspektów, które w projekcie dyrektywy mają znaczenie dla spójności systemów zamrażania
i konfiskaty w całej UE, i powinny nadal być traktowane ze szczególną uwagą w trakcie
rozmów w organach przygotowawczych Rady.
14826/12
DG D 2B
dj/BC/gt
2
PL
II. DEBATA ORIENTACYJNA
7. Ogólnie mówiąc, pojęcie rozszerzonej konfiskaty obejmuje możliwość rozszerzenia
konfiskaty na mienie niebędące bezpośrednim dochodem z przestępstwa, za które dana
osoba została skazana. Stosuje się ją często wtedy, gdy dana osoba zostaje skazana za
poważniejsze przestępstwo, a jednocześnie posiada mienie nieproporcjonalne do swoich
legalnych dochodów. Należy pamiętać, że pojęcie rozszerzonej konfiskaty zostało już
wprowadzone do ustawodawstwa UE na mocy decyzji ramowej Rady 2005/212/WSiSW
w sprawie konfiskaty korzyści, narzędzi i mienia pochodzących z przestępstwa.
8. W następstwie długotrwałych rozmów na szczeblu grupy roboczej poczyniono znaczące
postępy w odniesieniu do art. 4 wniosku Komisji, w którym to artykule wprowadza się
dokładniejsze
pojęcie
rozszerzonej
konfiskaty
niż
zawarte
w decyzji
ramowej
2005/212/WSiSW. Aby czynić dalsze postępy w analizowaniu tego przepisu, potrzebne
będą polityczne wskazówki od ministrów w celu określenia zakresu stosowania art. 4.
9. Dotychczas przeprowadzone rozmowy na forum grupy DROIPEN wykazały potrzebę
wprowadzenia pewnego kryterium, które w jakiś sposób ograniczyłoby zakres stosowania
tego przepisu. W trakcie rozmów rozważano różne podejścia, takie jak (i) wprowadzenie
kryterium opartego na czynniku obiektywnym, takim jak korzyść ekonomiczna; lub (ii)
wprowadzenie progu kary, np. 4 lat pozbawienia wolności; lub (iii) rozszerzenie
zastosowania przepisu wyłącznie na pewne rodzaje przestępstw, np. przestępczość
zorganizowaną i terroryzm; lub (iv) ograniczenie zastosowanie przepisu wyłącznie do
poważnych spraw lub poważnych przestępstw. Żadne z tych kryteriów nie zyskało
dostatecznego poparcia umożliwiającego wypracowanie kompromisu.
10. Uznając potrzebę ograniczenia rozszerzonego uprawnienia do konfiskaty na szczeblu
krajowym wyłącznie do niektórych rodzajów przestępstw, które są dostatecznie poważne
i których charakter uzasadniałby szersze możliwości skutecznej konfiskaty mienia,
prezydencja uważa jednak, że przede wszystkim ostateczne rozwiązanie tej kwestii powinno
uwzględniać
potrzebę
jednolitego
stosowania
normy
minimalnej
w państwach
członkowskich.
14826/12
DG D 2B
dj/BC/gt
3
PL
11. Jak stwierdziło szereg delegacji, stosowanie kryterium ograniczenia zakresu stosowania tego
przepisu polegającego na wprowadzeniu progów kar (bez względu na to, czy dotyczy to 3, 4
czy 5 lat pozbawienia wolności) jest rzeczywiście problematyczne, ponieważ tworzy
bezpośrednie powiązanie z krajowymi definicjami przestępstw i sankcji karnych. Te
definicje mogą się znacząco różnić w całej UE, zatem za ten sam rodzaj przestępstwa mogą
obowiązywać bardzo różne poziomy kar. Nie stanowiłoby to zatem spójnej podstawy
zbliżenia ustawodawstw ani równego stosowania rozszerzonej konfiskaty na szczeblu UE,
ani też nie ułatwiałoby wzajemnego uznawania.
12. Wspomniany wniosek można także odnieść do ewentualnego kryterium ograniczającego
zakres stosowania przepisu na podstawie testu na powagę sprawy lub przestępstwa.
Zasadniczo, sprawę określa się na szczeblu krajowym jako poważną głównie na podstawie
obowiązujących poziomów kar przewidzianych przez ustawodawcę krajowego. Zatem
używanie takiego kryterium mogłoby ponownie spowodować niejednolite stosowanie
przepisu o rozszerzonej konfiskacie, przez uzależnienie ich
od krajowych definicji
poważnych spraw lub przestępstw.
13. Jak już stwierdzono podczas rozmów na forum grupy DROIPEN, prezydencja uważa, że
jakiekolwiek rozwiązanie kompromisowe w związku z zakresem stosowania tego przepisu
powinno opierać się na kryteriach obiektywnych, które byłyby interpretowane w sposób
spójny we wszystkich państwach członkowskich, niezależnie od polityki karnej i wysokości
kar przewidywanych na szczeblu krajowym. Na tej podstawie zakres stosowania tego
przepisu można by ograniczyć, by zadośćuczynić zasadzie proporcjonalności,
a jednocześnie nie dopuszczałoby to do niepotrzebnego ograniczania zakresu stosowania
tego przepisu ani do wprowadzania dalszych rozbieżności do całości ustawodawstwa UE.
14826/12
DG D 2B
dj/BC/gt
4
PL
14. W związku z tym można by twierdzić, że określając zakres zastosowania tego przepisu
zgodnie z ogólnym zakresem dyrektywy, zastosowanie systemu rozszerzonej konfiskaty
zostałoby skutecznie ograniczone wyłącznie do niektórych obszarów przestępczości
wymienionych w art. 83 ust. 1 TFUE 2 , które z definicji mają charakter szczególnie
poważny. W połączeniu z wymogiem korzyści gospodarczej z danego przestępstwa, którą
samą w sobie można by postrzegać jako obiektywne kryterium umożliwiające równe
stosowanie tego przepisu w całej UE, przedstawione powyżej główne cele mogą być
zrealizowane. Na ostatnim posiedzeniu grupy DROIPEN, które odbyło się w dniach 10 i 11
października 2012 r., prezydencja przedłożyła projekt wniosku uwzględniający powyższe,
ale wniosek ten nie uzyskał dostatecznego poparcia delegacji. Niektóre delegacje były
zdania, że wymóg korzyści gospodarczej nie jest wystarczający, by zagwarantować, że
rozszerzone uprawnienie do konfiskaty byłoby wykorzystywane wyłącznie w konkretnych
(poważnych) sprawach.
15. Prezydencja pragnie także przypomnieć, że w praktyce przepis o rozszerzonej konfiskacie
byłby stosowany przez sądy krajowe na podstawie konkretnych okoliczności każdej sprawy,
− normalnie sędzia będzie musiał rozpatrzyć wiele innych obiektywnych okoliczności −
takich jak dysproporcja wartości przedmiotowego mienia względem legalnych dochodów
osoby skazanej lub poważny charakter konkretnej sprawy − by postanowić o tym, czy
zastosować rozszerzoną konfiskatę.
2
Artykuł 83 ust. 1 TFUE
(1)
Parlament Europejski i Rada, stanowiąc w drodze dyrektyw zgodnie ze zwykłą procedurą
ustawodawczą, mogą ustanowić normy minimalne odnoszące się do określania przestępstw oraz kar
w dziedzinach s zczególnie poważnej przestępczości o wymiarze transgranicznym, wynikające z
rodzaju lub skutków tych przestępstw lub ze szczególnej potrzeby wspólnego ich zwalczania. EN C
83/80 Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej z dnia 30.3.2010.
Powyższe dziedziny przestępczości są następujące: terroryzm, handel ludźmi oraz seksualne
wykorzystywanie kobiet i dzieci, nielegalny handel narkotykami, nielegalny handel bronią, pranie
pieniędzy, korupcja, fałszowanie środków płatniczych, przestępczość komputerowa i przestępczość
zorganizowana.
14826/12
DG D 2B
dj/BC/gt
5
PL
III. PODSUMOWANIE
16. W związku ze sprawami przedstawionymi powyżej ministrowie są proszeni
o przedstawienie wskazówek w następującej kwestii:

Spośród kryteriów, o których mowa w pkt 9 niniejszej noty, które kryterium powinno
być
wykorzystane
do
utrzymania
skuteczności
przepisu
o rozszerzonych
uprawnieniach do konfiskaty, ułatwienia jednolitego stosowania go w państwach
członkowskich oraz przestrzegania zasady proporcjonalności i spełnienia wymogów
dotyczących wzajemnego uznawania?
_____________________
14826/12
DG D 2B
dj/BC/gt
6
PL