PL - consilium

RADA
UNII EUROPEJSKIEJ
Bruksela, 22 marca 2007 r. (26.03)
(OR. fr)
7723/07
SAN 53
PISMO PRZEWODNIE
od:
Sekretarz Generalny Komisji Europejskiej,
podpisano przez pana dyrektora Jordiego AYETA PUIGARNAUA
data otrzymania:
21 marca 2007 r.
do:
Pan Javier SOLANA, Sekretarz Generalny/Wysoki Przedstawiciel
Dotyczy:
Sprawozdanie Komisji dla Rady i Parlamentu Europejskiego z funkcjonowania
systemu wczesnego ostrzegania i reagowania (EWRS) działającego w ramach
sieci nadzoru i kontroli epidemiologicznej chorób zakaźnych we Wspólnocie
w latach 2004–2005 (Decyzja 2000/57/WE)
Delegacje otrzymują w załączeniu dokument Komisji COM(2007) 121 wersja ostateczna.
________________________
Zał.: COM(2007) 121 wersja ostateczna
7723/07
at
DG I
1
PL
KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH
Bruksela, dnia 20.3.2007
KOM(2007) 121 wersja ostateczna
SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA RADY I PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO
z funkcjonowania systemu wczesnego ostrzegania i reagowania (EWRS) działającego w
ramach sieci nadzoru i kontroli epidemiologicznej chorób zakaźnych we Wspólnocie w
latach 2004–2005 (Decyzja 2000/57/WE)
PL
PL
SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA RADY I PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO
z funkcjonowania systemu wczesnego ostrzegania i reagowania (EWRS) działającego w
ramach sieci nadzoru i kontroli epidemiologicznej chorób zakaźnych we Wspólnocie w
latach 2004–2005 (Decyzja 2000/57/WE)
(Tekst mający znaczenie dla EOG)
PL
1.
WSTĘP.....................................................................................................................3
2.
FUNKCJONOWANIE EWRS ..................................................................................3
2.1.
Zdarzenia zgłoszone w 2004 r...................................................................................3
2.2.
Reakcja na zdarzenia zgłoszone w 2004 r. i dalsze postępowanie ..............................4
2.3.
Zdarzenia zgłoszone w 2005 r...................................................................................5
2.4.
Reakcja na zdarzenia zgłoszone w 2005 r. i dalsze postępowanie ..............................6
3.
NOWE PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE...................................................................7
4.
USPRAWNIENIE NARZĘDZI INFORMATYCZNYCH.........................................7
5.
ĆWICZENIA SYMULACYJNE „COMMON GROUND” .......................................8
6.
EUROPEJSKIE CENTRUM ZAPOBIEGANIA I KONTROLI CHORÓB ...............9
7.
WNIOSKI.................................................................................................................9
2
PL
1.
WSTĘP
Decyzją 2119/98/WE1 ustanowiono system wczesnego ostrzegania i reagowania (EWRS)
jako element sieci nadzoru i kontroli epidemiologicznej chorób zakaźnych we Wspólnocie.
Decyzja 2000/57/WE2 stanowi, iż EWRS ma być wykorzystywany jedynie w przypadku
zdarzeń mających znaczenie dla Wspólnoty, zgodnie z treścią załącznika I, i ustanawia
procedury postępowania dla EWRS. Każde państwo członkowskie wyznacza oficjalny punkt
łączności struktury i/lub władz odpowiedzialnych za funkcję wczesnego ostrzegania i
reagowania, a następnie powiadamia Komisję i pozostałe państwa członkowskie (art. 9,
2119/98/WE). Po powiadomieniu, punkty łączności otrzymują od Komisji nazwę
użytkownika (login) i hasło dostępu do systemu z pełnymi uprawnieniami do zapisu i odczytu
informacji3 w systemie.
Artykuł 3 ustęp 1 decyzji 2000/57/WE stwierdza, że każdego roku właściwe władze państw
członkowskich przekazują Komisji, nie później niż do dnia 31 marca, sprawozdanie
analityczne na temat zdarzeń, o których powiadomiono w systemie wczesnego ostrzegania i
reagowania. Artykuł ten stwierdza ponadto, że Komisja, na podstawie zgłoszeń, w rocznym
sprawozdaniu bada funkcjonowanie EWRS oraz, stosownie do potrzeb, proponuje
wprowadzenie zmian (artykuł 3 ustęp 2).
W niniejszym sprawozdaniu zbadano funkcjonowanie EWRS w latach 2004–2005 oraz
wyciągnięto wnioski ze sprawozdań przedłożonych przez państwa członkowskie i
doświadczeń związanych z funkcjonowaniem EWRS we wspomnianym okresie.
2.
FUNKCJONOWANIE EWRS
2.1.
Zdarzenia zgłoszone w 2004 r.
W roku 2004 przy pomocy EWRS powiadomiono o 105 zdarzeniach. Wiadomości testowe
wysyłane w celu sprawdzenia działania systemu i komunikaty serwisowe zostały wykluczone
z analizy.
Z ogółu 105 wiadomości 30 stanowiło wiadomości informacyjne, 32 – wiadomości na
poziomie aktywacji 14, 18 – wiadomości na poziomie aktywacji 2, a 3 – wiadomości na
poziomie aktywacji 3; 22 wiadomości dotyczyły działań podjętych w odpowiedzi na
konkretne sytuacje (działania zamierzone, działania zastosowane i koordynacja działań).
Rozmieszczenie geograficzne zdarzeń, które uruchomiły mechanizm powiadamiania, jest
następujące: 12 we Francji, 11 w Wietnamie, 7 w Niderlandach, 6 w Chinach, po 5 we
Włoszech i Niemczech, po 4 w Zjednoczonym Królestwie i Hiszpanii, po 3 w Austrii, Belgii i
Egipcie, po 2 w Finlandii, Norwegii, Tajlandii i Stanach Zjednoczonych oraz po 1 w Grecji,
Irlandii, na Litwie, w Szwecji, Portugalii, Polsce, na Łotwie, Węgrzech, w Islandii, Turcji,
Brazylii, Maroku, Senegalu, Arabii Saudyjskiej, Japonii, Izraelu, na Dominikanie, w
Kanadzie i Indonezji. Dwie wiadomości dotyczyły zdarzeń występujących w więcej niż
jednym kraju Azji. Cztery zaliczono do kategorii „nieokreślone”, 3 – do kategorii „nie
dotyczy”, zaś 2 – do kategorii „nieznane”.
1
2
3
4
PL
Dz.U. L 268 z 03.10.1998 r., str. 1
Dz.U. L 21 z 26.1.2000 r., str. 32
Bułgaria, Rumunia oraz państwa Europejskiego Obszaru Gospodarczego (Islandia, Lichtenstein i
Norwegia) wchodzą w skład sieci EWRS.
Poziomy aktywacji zdefiniowano w załączniku II do decyzji 2000/57/WE.
3
PL
Rozkład zdarzeń z podziałem na choroby lub zespoły chorobowe był następujący: 21
przypadków było związanych z grypą, 8 - z legionellozą, po 6 – z odmianą choroby
Creutzfeldta-Jakoba i salmonellozą, 5 – ostrą biegunką, po 4 – z gruźlicą i zapaleniem opon
mózgowych, po 3 – z cholerą i zapaleniem wątroby, po 2 – z wąglikiem, zapaleniem mózgu,
malarią, wścieklizną, gorączką krwotoczną, dengą, odrą i gorączką, po 1 – z błonicą,
zakażeniem pałeczkami Shigella i świnką. 24 wiadomości zaklasyfikowano do kategorii
chorób „nieokreślonych”, zaś 2 – do kategorii „nie dotyczy”. Rozkład wiadomości z
podziałem na czynniki chorobotwórcze odpowiada podziałowi na choroby lub zespoły
chorobowe. W odpowiedzi na zgłoszone zdarzenia opublikowano ogółem 157 komentarzy.
2.2.
Reakcja na zdarzenia zgłoszone w 2004 r. i dalsze postępowanie
Jedynie kilka zdarzeń zgłoszonych w 2004 r. spowodowało podjęcie konkretnych działań na
poziomie Wspólnoty. Większość poddano kontroli stosując działania w ramach ochrony
zdrowia na poziomie krajowym. Dziewięć zdarzeń wymagało bardziej złożonej reakcji
obejmującej koordynację działań i komunikację między organami zdrowia publicznego w
państwach członkowskich. W odpowiedzi na te zdarzenia podjęto odpowiednie działania, do
nich też odnosiła się znaczna część komentarzy przekazanych poprzez EWRS (126 ze 157
komentarzy, 82,2 %). Tylko w wyjątkowych przypadkach zgłoszone zdarzenia zamknięto
wydaniem oficjalnego komunikatu.
Poniżej zamieszczono krótki opis wspomnianych dziewięciu zdarzeń.
PL
2.2.1.
Dwa nagłe wystąpienia legionellozy zostały zgłoszone przez Włochy i Niemcy. Oba
przypadki skojarzono ze statkami wycieczkowymi, co wymagało pilnej łączności
między organami zdrowia publicznego, aby ustalić dane wszystkich osób narażonych
na źródło zakażenia i powiadomić organy zdrowia publicznego w państwach
członkowskich w celu zaplanowania w odpowiednim czasie działań w portach
docelowych.
2.2.2.
Sześć wiadomości i 55 komentarzy (35 % ogółu komentarzy) przesłano w
odpowiedzi na powiadomienie o pierwszych przypadkach wystąpienia u ludzi
wysoce zjadliwego wirusa grypy ptaków typu A/H5N1 w Wietnamie. Zdarzenie to
zapowiadało szybko rozprzestrzeniającą się epidemię grypy ptaków w Azji.
Regularna wymiana wiadomości przez EWRS oraz częste organizowanie
telekonferencji w ścisłej współpracy z WHO pozwoliły państwom członkowskim i
Komisji na otrzymywanie bieżących informacji o rozwoju sytuacji i działaniach
podejmowanych na poziomie krajowym, jak również wzmocniły skoordynowaną
reakcję na poziomie Wspólnoty.
2.2.3.
O dwóch zdarzeniach związanych z zarażeniem wirusem gorączki Zachodniego Nilu
powiadomiły odpowiednio Irlandia i Francja. Pierwszy przypadek dotyczył
obywatela Irlandii zarażonego w regionie Algarve w Portugalii – działania podjęto w
bliskiej współpracy z Irlandią i Portugalią przy koordynacji ze strony Komisji. Drugi
przypadek to liczne wystąpienia wirusa gorączki Zachodniego Nilu u zwierząt
wskaźnikowych w Sainte Marie de la Mer na południu Francji. Oba zdarzenia
zostały natychmiast zgłoszone do systemu, a zainteresowane państwa członkowskie
podjęły działania w celu wzmocnienia nadzoru i uruchomienia planów na wypadek
zagrożenia na poziomie krajowym, aby zmniejszyć do minimum ryzyko zarażenia
ludzi wirusem gorączki Zachodniego Nilu, a także jego przenoszenia przy
transfuzjach krwi.
4
PL
2.2.4.
W sierpniu Francja powiadomiła o zdarzeniu dotyczącym nielegalnie
wprowadzonego na terytorium UE psa, który był chory na wściekliznę. Pies ten
pogryzł i miał styczność z kilkoma osobami, w tym z dziećmi, w wielu regionach
turystycznych Francji. W tym przypadku informacje otrzymane przez Francję
poprzez EWRS miały podstawowe znaczenie dla dokładnego poinformowania
organów ochrony zdrowia w państwach członkowskich, w celu podjęcia wszelkich
działań zmierzających do ustalenia danych osób, które miały styczność z psem oraz
ich zaszczepienia.
2.2.5.
Niemcy poinformowały w sierpniu o nagłym wystąpieniu przypadków zapalenia
wątroby typu A skupionych w kurorcie w Egipcie. Zdarzenie dotyczyło 274
potwierdzonych przypadków z 7 państw członkowskich i Szwajcarii. Uświadomiło
ono problem potencjalnego ryzyka dla obywateli UE podróżujących za granicę, w
szczególności do obszarów tropikalnych i podzwrotnikowych, oraz możliwości
wykorzystania informacji rozpowszechnianych przez biura podróży w UE.
2.2.6.
W październiku 2004 r., w porcie lotniczym Zaventem w Brukseli, skonfiskowano
dwa ptaki drapieżne sprowadzone z Tajlandii, zarażone wysoce zjadliwym wirusem
grypy ptaków typu A/H5N1, które były ukryte ukryte w bagażu podręcznym jednego
z pasażerów. Po potwierdzeniu zarażenia, belgijskie organy zdrowia publicznego
przekazały przez EWRS ostrzeżenie, które pozwoliło państwom członkowskim
podjąć działania w celu odszukania pasażerów podróżujących tym samym lotem,
którzy mogli być narażeni na kontakt z wirusem. W odpowiedzi na to zdarzenie 11
państw członkowskich zgłosiło 22 komentarze. Odszukano kilku pasażerów, jednak
nie stwierdzono żadnych przypadków grypy typu A/H5N1.
2.2.7.
W dniu 5 lipca 2003 r. Światowa Organizacja Zdrowia ogłosiła przerwanie
ostatniego łańcucha przenoszenia zespołu ostrej ciężkiej niewydolności oddechowej
(SARS) u ludzi. Jednak od lipca 2003 r., miały miejsce cztery przypadki zachorowań
na SARS. Trzy zdarzenia przypisano naruszeniu zasad bezpieczeństwa pracy w
laboratoriach biologicznych (Singapur, Tajpej i Pekin), zaś jeden (Guangzhou w
Chinach) był związany z narażeniem na źródła zakażenia od zwierząt i ze
środowiska. Służby Komisji powiadomiły przez EWRS o zdarzeniach związanych z
SARS w roku 2004, w rezultacie czego zintensyfikowano działania na poziomie
wspólnotowym, w celu przygotowania się i reagowania na ewentualne ponowne
wystąpienie SARS, w tym również działania w zakresie bezpieczeństwa w
laboratoriach biologicznych.
2.3.
Zdarzenia zgłoszone w 2005 r.
W roku 2005 korzystając z EWRS powiadomiono o 103 zdarzeniach. Z ogółu 103
wiadomości, 36 to wiadomości informacyjne, 49 – wiadomości na poziomie aktywacji 1, a 7
– wiadomości na poziomie aktywacji 2. W 2005 r. nie stwierdzono wiadomości na poziomie
aktywacji 3. Jedenaście wiadomości dotyczyło działań podjętych w odpowiedzi na konkretne
sytuacje (działania zamierzone, działania podjęte i koordynacja działań). Rozmieszczenie
geograficzne zdarzeń, które doprowadziły do opublikowania powiadomień, jest następujące:
12 we Francji, po 5 w Hiszpanii, Zjednoczonym Królestwie i Szwecji, po 4 w Niemczech i
Danii, po 3 na Litwie, w Niderlandach i Portugalii, po 2 w Estonii, Grecji, Polsce, Finlandii,
Norwegii, Turcji, Angoli i Federacji Rosyjskiej, po 1 w Irlandii, we Włoszech, na Łotwie, w
Republice Czeskiej, Rumunii, Chorwacji, Nigerii, na Komorach, w Indiach, Botswanie,
Kanadzie, Demokratycznej Republice Konga, Wietnamie, Stanach Zjednoczonych, na
PL
5
PL
Ukrainie, w Egipcie i na Kubie. Sześć wiadomości dotyczyło więcej niż jednego państwa w
Europie (w tym państw członkowskich), zaś 20 sklasyfikowano w kategorii „nie dotyczy”.
Rozkład zdarzeń z podziałem na choroby lub zespoły chorobowe był następujący: 15
przypadków związanych z salmonellozą, 13 – z grypą, 10 – z biegunką ostrą, po 5 -z
legionellozą i odrą, 4 – z odmianą choroby Creutzfeldta-Jakoba, 3 – z cholerą, po 2 – z
gorączką krwotoczną, zespołem hemolityczno-mocznicowym, malarią, zakażeniem
pałeczkami Shigella i wścieklizną, zaś po 1 – z wąglikiem, zapaleniem wątroby, zatruciem
pokarmowym, melioidozą, zakażeniem przenoszonym drogą płciową, różyczką, dżumą,
zapaleniem mózgu, błonicą i zatruciem jadem kiełbasianym. 17 wiadomości zaklasyfikowano
w kategorii „nie dotyczy”, zaś 5 - „nieokreślone”. Podobnie jak w roku 2004, podział
wiadomości według czynników chorobotwórczych zasadniczo odpowiada podziałowi na
choroby lub zespoły chorobowe. W odpowiedzi na zgłoszone zdarzenia opublikowano
ogółem 131 komentarzy. Podobnie jak w 2004 r., tylko w wyjątkowych przypadkach
zgłoszone zdarzenia zamknięto wydaniem oficjalnego komunikatu.
2.4.
Reakcja na zdarzenia zgłoszone w 2005 r. i dalsze postępowanie
Działania podjęte przez państwa członkowskie na poziomie krajowym były wystarczające do
kontroli rozprzestrzeniania się znacznej części chorób związanych ze zdarzeniami. Jednak,
sześć zdarzeń wymagało koordynacji działań i komunikacji między organami zdrowia
publicznego w państwach członkowskich. Cztery z nich dotyczyły rozprzestrzeniania się
zagrożenia grypą ptaków na obszarze Europy (Rumunia, Rosja, Ukraina i Turcja).
PL
2.4.1.
Wysoce zjadliwy wirus grypy ptaków typu A/H5N1 pojawił się w Rosji w sierpniu
2005 r. O zdarzeniu tym, jak również o trzech innych nagłych przypadkach grypy
ptaków w Rumunii, Turcji i na Ukrainie Komisja natychmiast powiadomiła państwa
członkowskie. W rezultacie wymiany informacji poprzez wiadomości i konferencje
telefoniczne podjęto wymierne działania w celu koordynacji i wprowadzenia
środków zmierzających do zwiększenia gotowości do reakcji na możliwy rozwój
pandemii. Państwa członkowskie były regularnie informowane w drodze EWRS o
działaniach podjętych na poziomie krajowym, zaś na poziomie wspólnotowym
uzgodniono wspólną reakcję (głównie poprzez stałą kontrolę sytuacji, stosowanie
procedur nadzoru aktywnego, porady dla obywateli podróżujących do i z obszarów
zagrożonych, wzmocnienie synergii ze służbami weterynaryjnymi i opracowanie
planów na wypadek pandemii).
2.4.2.
W marcu 2005 r. wiele nagłych przypadków gorączki krwotocznej Marburg
wymagało pomocy technicznej pracowników europejskich organizacji
pozarządowych w Angoli. W wyniku tych zdarzeń jeden obywatel UE zmarł w
Luandzie; innych pracowników organizacji pozarządowych, którzy mieli styczność z
pacjentami chorymi lub zakażonymi, poddano kwarantannie i ewakuowano do
krajów ich zamieszkania (głównie do Włoch i Portugalii). Informacje podane przez
EWRS pozwoliły na koordynację szybkiej reakcji mającej na celu podjęcie działań
na poziomie krajowym, aby przygotować specjalne izolatki w szpitalach (poziom
bezpieczeństwa biologicznego 4), poddać osoby, które zetknęły się z wirusem,
kwarantannie oraz przewozić na terenie UE próbki do badań laboratoryjnych.
2.4.3.
W dniu 13 kwietnia 2005 r. Komisja przekazała poprzez EWRS wiadomość o
zdarzeniu polegającym na błędnej wysyłce próbek żywego wirusa grypy A/H2N2 do
wykonania badań kontroli jakości (badanie biegłości). Wirus A/H2N2 był podobny
6
PL
do szczepu A/H2N2, który przenosił się wśród ludzi w latach 1957–58 - na początku
pandemii tzw. grypy azjatyckiej. Fiolki z żywym wirusem zostały przesłane przez
College of American Pathologists do ponad 3 700 laboratoriów w 18 krajach w
okresie od października 2004 r. do początku kwietnia 2005 r. W UE szczep został
przesłany do Belgii, Francji, Niemiec, Włoch i Zjednoczonego Królestwa. Punkty
łączności EWRS w państwach członkowskich, których to dotyczyło, zostały
poinformowane przez Komisję o zdarzeniu i na poziomie krajowym natychmiast
zastosowano procedury operacyjne w celu zniszczenia wirusa. Wszystkie otrzymane
próbki zostały zniszczone. U osób mających styczność z próbkami nie stwierdzono
przypadków przypominających grypę.
3.
NOWE PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE
Dziesięć nowych państw członkowskich ma pełen dostęp do EWRS począwszy od daty
przystąpienia do UE w maju 2004 r. Państwa te aktywnie wykorzystywały system zarówno do
powiadamiania o nowych zdarzeniach, jak również przesyłania komentarzy do zdarzeń
zgłoszonych przez inne państwa członkowskie lub Komisję. W 2004 r. sześć nowych państw
członkowskich (Estonia, Węgry, Łotwa, Litwa, Polska i Słowenia) oraz sześć w 2005 r.
(Republika Czeska, Estonia, Łotwa, Litwa, Polska i Słowenia) zgłosiło łącznie 7
komunikatów w 2004 r. i 10 w 2005 r. Z 7 komunikatów zgłoszonych w 2004 r. 3 miały
poziom aktywacji 1, 2 - poziom aktywacji 2, a kolejne 2 dotyczyły działań podjętych w
odpowiedzi na konkretne okoliczności epidemiologiczne (działania zamierzone). W
odniesieniu do charakteru zdarzeń, które w 2004 r. doprowadziły do powiadomienia, 3 były
związane z nagłymi przypadkami ostrej biegunki, zaś pojedyncze komunikaty dotyczyły
wirusa dengi, legionellozy, zakażenia pałeczkami Shigella i wirusa gorączki Zachodniego
Nilu. Z 10 komunikatów zgłoszonych w 2005 r., 8 miało poziom aktywacji 1, zaś 2 –
dotyczyły powiadomienia o planowanych działaniach w odpowiedzi na konkretne zdarzenia.
Zdarzenia związane z nagłymi przypadkami grypy ptaków, ostrej biegunki i salmonellozy
zostały zgłoszone dwukrotnie, zaś pojedyncze przypadki dotyczyły kleszczowego zapalenia
mózgu, malarii, zatrucia pokarmowego i cholery.
Niedawna analiza sporządzona przez Europejskie Centrum Zapobiegania i Kontroli Chorób
(ECDC)5 obejmująca okres od czerwca do grudnia 2005 r. dowodzi, że liczba zagrożeń
zgłoszonych przez EWRS przez nowe i stare państwa członkowskie (po wprowadzeniu
poprawki na liczbę ludności) jest porównywalna, co świadczy o wysokim poziomie integracji
nowych państw członkowskich z systemem ostrzegania przed chorobami zakaźnymi w UE.
4.
USPRAWNIENIE NARZĘDZI INFORMATYCZNYCH
Dotychczasowa aplikacja HSSSCD opracowana w 1991 r. nie spełniała wymagań w
odniesieniu do potrzeb użytkowników i bezpieczeństwa. Ponadto, państwa członkowskie
zgłaszały, że przeciążenie systemu komunikatami przekazywanymi przy szczególnie ważnych
zdarzeniach, np. SARS, powodowało trudności w użytkowaniu. Dlatego też zadecydowano o
wprowadzeniu gruntownych zmian w technologii i ergonomii aplikacji tak, by spełniała
wymagania użytkowników. Nowa aplikacja została uruchomiona 17 maja 2004 r. i w wielu
sytuacjach zyskiwała uznanie państw członkowskich. Jednak, w wyniku doświadczeń
zgromadzonych w trakcie niedawnych ćwiczeń „Common Ground” uznano, że konieczne jest
5
PL
Dz.U. L 142 z 30.4.2004 r., str.1
7
PL
wprowadzenie pewnych usprawnień, np. funkcji umożliwiającej wyszukiwanie informacji w
sposób szybki i skuteczny. Koncepcje te są obecnie intensywnie rozpatrywane.
W aplikacji zainstalowanej obecnie zwiększono rozmiar załączników do wiadomości oraz
wprowadzono możliwość zapisu i odczytu wszystkich komentarzy bezpośrednio pod treścią
wiadomości. Dodano także kilka funkcji prostego wyszukiwania do strony z wykazem
zagrożeń umożliwiających wyszukiwanie przypisanych flag (treść wiadomości, zespół
chorobowy/choroba, czynnik chorobotwórczy, przyczyna powiadomienia i kraj wystąpienia).
Po przebudowie rdzenia aplikacji dodano funkcję kalendarza umożliwiającą tworzenie
porządku zebrań i ułatwiającą dystrybucję dokumentów roboczych wśród użytkowników bez
zagrożenia przeładowaniem wiadomości podstawowych. Aby wykluczyć to
niebezpieczeństwo, w szczególności w trakcie trwania istotnych zdarzeń, dodano dział
„uzupełnienie”, który umożliwia stronom dodawanie kolejnych informacji o zdarzeniu bez
konieczności wysyłania e-maili do użytkowników. W maju 2005 r. wprowadzono również
nowy system przesyłania wiadomości (wiadomości selektywne) umożliwiający
użytkownikom przesyłanie wiadomości do wybranych adresatów. Komisja Europejska jest
zawsze powiadamiana o wysyłaniu takich wiadomości selektywnych.
Funkcja wyszukiwania została udoskonalona i ma ten sam układ graficzny, co główna strona
z wykazem zagrożeń. Dodano kilka praktycznych zmian poprawiających ergonomię, które
pozwalają państwom członkowskim edytować informacje wcześniej przez nie wpisane. Aby
ułatwić serwisowanie systemu przez administratorów dodano szczegółowy wykaz
użytkowników w wersji do drukowania. Stworzono specjalną sesję dla dokumentów
źródłowych (teksty prawne, dokumenty zawierające wytyczne techniczne, procedury
operacyjne).
Uaktywniono funkcję wysyłania krótkich wiadomości tekstowych (SMS), aby w ten sposób
powiadamiać użytkowników z Komisji Europejskiej o zamieszczeniu w systemie pilnej
wiadomości (poziom 2 i 3).
Kategorie użytkowników rozszerzono obejmując dostępem Europejskie Centrum
Zapobiegania i Kontroli Chorób oraz WHO, przy czym WHO – za zgodą państw
członkowskich – otrzymała uprawnienia jedynie do odczytu niektórych wiadomości o
zagrożeniach. Wreszcie, rozszerzono również zabezpieczenia systemu.
5.
ĆWICZENIA SYMULACYJNE „COMMON GROUND”
Ćwiczenia przeprowadziła brytyjska Agencja Ochrony Zdrowi (HPA) jako ćwiczenia
dowódczo-sztabowe w ciągu dwóch dni – 23 i 24 listopada 2005 r. Były to drugie w Unii
Europejskiej ćwiczenia przeprowadzone na zlecenie Komisji Europejskiej w celu oceny
zdolności i potencjału państw członkowskich do reakcji na kryzysy zdrowotne, w tym
przypadku – pandemię grypy. EWRS był dostępny na czas ćwiczeń dla wszystkich 25 państw
członkowskich oraz Norwegii, Islandii i Szwajcarii.
System był w trakcie ćwiczeń intensywnie wykorzystywany (437 wiadomości i 3672
odpowiedzi), by zapewnić łączność między wszystkimi uczestnikami. Nie stwierdzono żadnej
awarii systemu. Mimo to, biorąc pod uwagę charakter symulacji, zaobserwowano znaczne
przeciążenie i duży przepływ informacji. Na etapach początkowych EWRS działał skutecznie;
jednak w miarę postępu ćwiczeń użytkownicy otrzymywali w krótkim czasie znaczną liczbę
wiadomości. Państwa członkowskie zauważyły, że śledzenie danej wiadomości wymagało
nadmiernych nakładów czasu i środków; a w niektórych państwach, wskutek ograniczonych
PL
8
PL
środków, stawało się to wręcz niemożliwe. Uczestnicy zwracali uwagę na trudności w
odszukiwaniu informacji w sposób szybki i skuteczny. Ponieważ EWRS jest jedynym
systemem umożliwiającym równoczesną komunikację w Europie, uczestnicy wykorzystywali
go do wymiany informacji wszelkiego rodzaju, przy czym system – zgodnie z
ustawodawstwem wspólnotowym - został opracowany jedynie do oficjalnego powiadamiania
o działaniach i ich koordynacji.
6.
EUROPEJSKIE CENTRUM ZAPOBIEGANIA I KONTROLI CHORÓB
Europejskie Centrum Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC) zostało utworzone oficjalnie w
maju 2005 r., ale działalność rozpoczęło już w marcu 2005 r. Ponieważ zapis o
przekazywaniu informacji o działaniach w ramach EWRS znajduje się rozporządzeniu
ustanawiającym ECDC, centrum zostało szybko włączone we wszystkie działania związane z
EWRS.
Centrum zostało włączone do EWRS w kwietniu 2005 r., uczestniczyło w zebraniu EWRS
zorganizowanym po jego ustanowieniu i brało udział w rozmowach w ścisłej współpracy z
Komisją.
Centrum realizuje obowiązek stałej kontroli zagrożeń wykorzystując wiadomości EWRS jako
źródło informacji o zagrożeniach w Europie; działania są uzupełniane przez czynne
przeszukiwanie innych źródeł, oficjalnych i nieoficjalnych. Na podstawie informacji o
zagrożeniach powstają tygodniowe sprawozdania przekazywane Komisji i państwom
członkowskim.
7.
WNIOSKI
Analiza działań EWRS wskazuje na to, że system ten, coraz częściej wykorzystywany przez
państwa członkowskie, jest obecnie odpowiednim narzędziem do szybkiego przekazywania
informacji w celu koordynacji działań i zarządzania ryzykiem na poziomie wspólnotowym.
Całkowita liczba powiadomień zgłoszonych do EWRS w latach 2004–2005 podwoiła się w
odniesieniu do poprzedniego sprawozdania. Nowe państwa członkowskie skutecznie
wykorzystują system w sposób porównywalny do starych państw członkowskich.
Wszystkie zdarzenia wymagające bardziej złożonego reagowania i koordynacji działań
opisane szczegółowo w części 2.2 w przypadku roku 2004 (dwa nagłe wystąpienia
legionellozy na statkach wycieczkowych, A/H5N1 w Wietnamie, dwa zdarzenia związane z
wirusem gorączki Zachodniego Nilu, przypadek psa chorego na wściekliznę nielegalnie
wprowadzonego na terytorium Francji, nagłe wystąpienia zapalenia wątroby typu A w
kurorcie w Egipcie, przypadek A/H5N1 u ptaków drapieżnych oraz cztery zdarzenia związane
z SARS) oraz w części 2.4 dla roku 2005 (zdarzenia związane z A/H5N1 na terytorium
Europy, nagłe przypadki gorączki krwotocznej Marburg w Angoli oraz zdarzenie związane z
A/H5N2) zostały zgłoszone bezzwłocznie, co oznacza wyraźną poprawę w porównaniu z
rokiem 2003. Wspomniane zdarzenia (takie jak SARS w 2003 r.) były poważnym
sprawdzianem użyteczności EWRS. System spełnił swoją rolę instytucjonalną przez
przesyłanie w odpowiednim czasie wiadomości między punktami łączności EWRS w
państwach członkowskich, dostarczanie wspólnych stanowisk do krajowych organów ochrony
zdrowia oraz ułatwianie wymiany informacji, a także porad naukowych, w konkretnych
kwestiach.
PL
9
PL
W szczególności jednak, analiza wiadomości oznaczonych jako „informacje” i „poziom 1”
pokazuje, że wiele wiadomości skupiało się na sprawie oceny ryzyka, a znaczna część
dotyczyła pytań o to, czy zdarzenia podobne do właśnie stwierdzonych wystąpiły w innych
państwach członkowskich. W tej kwestii przyszłe zaangażowanie ECDC w pomoc Komisji w
sprawie funkcjonowania EWRS (art. 8 rozporządzenia 851/2004)6 powinno tę sytuację
poprawić przy nacisku na wykorzystywanie EWRS zgodnie z postanowieniami decyzji
2119/98/WE i 2000/57/WE.
Wprowadzenie nowych funkcji na stronie z wykazem zagrożeń umożliwiło lepsze określenie
kryteriów uznawanych przez państwa członkowskie za istotne przy zgłaszaniu oraz
dokładniejsze zdefiniowanie zespołów chorobowych i chorób, czynników chorobotwórczych i
pochodzenia geograficznego zdarzeń. Wciąż znaczna liczba wiadomości w kategoriach „nie
dotyczy”, „nieznane” i „nieokreślone” świadczy o tym, że wykazy powinny być uaktualnione
i lepiej zdefiniowane.
Nowa aplikacja opracowana dla EWRS spotkała się z uznaniem państw członkowskich i w
znaczący sposób usprawniła wykorzystywanie systemu. Ponadto, powiadamianie w
odpowiednim czasie o istotnych zdarzeniach poprawiło się w porównaniu z poprzednim
sprawozdaniem.
Niektóre państwa członkowskie nie przedłożyły corocznych sprawozdań analitycznych z
funkcjonowania EWRS (art. 3 decyzji 2000/57/WE). Państwa członkowskie wskazują, że
coroczna analiza funkcjonowania EWRS powinna koncentrować się na zdarzeniach (np. tych
wymienionych w częściach 2.2 i 2.4 dla lat 2004 i 2005), które wywołały silną reakcję
związaną z działaniami podjętymi i planowanymi w ramach ochrony zdrowia oraz usprawniły
koordynację działań na poziomie UE.
6
PL
Dz.U. L 142 z 30.4.2004 r., str.1
10
PL