Julka i Kuba bronią swoich praw

Julka i Kuba bronią swoich praw zadanie 1
Materiał opracowany na podstawie scenariusza “Media a prawa dziecka”
Udało się uwolnić kolejną wersję Psotnika. Nie byłoby to możliwe bez pomocy dzieci. Ale
Julka i Kuba nie mają czasu na odpoczynek. Do Laboratorium Cyfrowego włamał się
bowiem cyberprzestępca, który - nawet się nie kryjąc - zaczął niszczyć dane z
laboratoryjnych komputerów. Co gorsza, postanowił także ukraść Psotnika...
Pomysł na lekcję
Uczniowie dowiedzą się, że każde dziecko ma swoje prawa, których nikt nie może im odebrać - w
kontekście mediów będzie to prawo do informacji, z którym łączą się m.in. prawo do swobodnej
wypowiedzi czy wymiany informacji. Podczas zajęć rozwiążą szyfr znaków ukrywający wyraz
„prawo”, posłuchają wiersza o swoich prawach i stworzą obrazkową gwiazdę pokazującą, czym
jest prawo do informacji.
Cele operacyjne
Dzieci:
● wiedzą, czym jest prawo;
● wiedzą, jakie są prawa dziecka;
● potrafią określić, z czym wiąże się prawo do informacji.
Pomoce zalecane do przeprowadzenia zajęć:
●
●
●
●
●
●
●
●
tablica
kreda lub marker
Materiał pomocniczy „Szyfr znakowy”
Materiał pomocniczy „Lista praw”
kredki
flamastry
karton A2 z narysowaną gwiazdą i napisami przybliżającymi praktyczne aspekty związane
z prawem do informacji
Instrukcja dla osoby prowadzącej „Gwiazda szeryfa”
Materiał opracowany na podstawie scenariusza Fundacji Nowoczesna Polska | edukacjamedialna.edu.pl |
Przebieg zajęć
Julka: Ktoś włamał się do Laboratorium!
Kuba: Spokojnie, może udało mu się jakimś cudem wejść, ale na pewno nie ucieknie!
Julka: O nie! Ten ktoś nie wszedł przez drzwi. Włamał się do naszej sieci, buszuje po
naszych komputerach!
Kuba: Szybko! Musimy coś z tym zrobić. O rany! To włamywacz. On chce ukraść Psotnika...
Krok 1.
Cyberprzestępca zaczął niszczyć dane z laboratorium, żeby zrobić naukowcom na złość.
Twierdzi, że poprosił kiedyś o przesłanie plików dotyczących jednego z eksperymentów, ale
nikt nie chciał mu ich udostępnić. Dzieci muszą mu wytłumaczyć, że nie wolno tego robić i
że to bardzo złe zachowanie.
Julka: A to wstrętny włamywacz!
Kuba: To haker. Chce zniszczyć nasze dane!
Julka: Nie haker, tylko cyberprzestępca. Hakerzy bywają dobrzy...
Kuba: Masz rację. Zobacz, nawet nie stara się ukryć.
Julka: Bezczelnie twierdzi, że skoro się już tutaj dostał, to może robić co chce!
Kuba: Trzeba go powstrzymać! Tylko jak to zrobić? Zaszyfrował od środka nasze
komputery, żeby nikt mu nie przeszkadzał. Musimy złamać ten kod! Pomożecie nam?
Wyjaśnienie dla nauczyciela – za: https://pl.wikipedia.org/wiki/Haker_%28slang_komputerowy%29
Znaczenie słowa „haker" w masowych mediach jest inne niż stosowane przez społeczność
hakerską. Media powszechnie używają go wobec osób łamiących zabezpieczenia systemów
komputerowych,
​
​ co w słownictwie informatycznym określa się mianem "crackingu", a osoby
łamiące te zabezpieczenia mianem "crackerów". Określanie crackerów mianem hakerów jest
bardzo
​ źle widziane w środowisku,
​
gdyż etyka hakerska sprzeciwia się cyberprzestępczości.
Crackingiem zajmują się również osoby bez hakerskich umiejętności, używające gotowych
programów do łamania zabezpieczeń. Wśród hakerów takie osoby określa się pejoratywnie script
kiddie (dosłownie skryptowy dzieciak).
Materiał opracowany na podstawie scenariusza Fundacji Nowoczesna Polska | edukacjamedialna.edu.pl |
Wręcz wszystkim dzieciom wydrukowane szyfry i poproś, by postarały się odkryć, jakie słowo jest
w nich zaszyfrowane (Materiał pomocniczy- „Szyfr znakowy”). Na tablicy narysuj kreseczki, na
których zapisz kolejno odkrywane litery. Stworzą one wyraz PRAWO. Zapytaj, co on oznacza. W
razie potrzeby wyjaśnij, że to taki zbiór zasad, które podpowiadają ludziom, jak postępować - co
możemy robić, czego nie możemy oraz czego nikt nie może nam zabronić (np. odpoczynku, nauki,
wyrażania swojego zdania).
Czas: 10 min
Metoda: praca indywidualna
Pomoce:
● tablica,
● kreda lub marker,
● wydrukowany Materiał pomocniczy “Szyfr znakowy” (jeden dla każdego ucznia)
Krok 2.
O nie. Cyberwłamywacz jest naprawdę okropny. Twierdzi, że Julka i Kuba to tylko dzieci, a
on jest dorosły więc może robić co chce.
Julka: Powiedzieliśmy włamywaczowi, że nie ma prawa usuwać naszych danych, a on się z
tego śmieje.
Kuba: Mówi, że jesteśmy tylko dziećmi, a on jest dorosły i może robić co chce.
Julka: Co za bezczelność!
Kuba: To niesprawiedliwe. To, że jesteśmy dziećmi nie znaczy, że nie mamy własnych praw!
Julka: Już ja mu pokażę, że mamy swoje prawa. Zrobimy to razem?
Powiedz, że istnieją różne prawa np. wymienione już prawo do odpoczynku czy prawo do pracy,
które dotyczy dorosłych. Są także prawa dziecka, które każdy uczeń powinien znać. Przeczytaj
wiersz „Dziecięce prawa”, a następnie odsłoń zapisane wcześniej na tablicy prawa, które zostały w
nim wymienione (Materiał pomocniczy ”Lista praw”). Zatrzymaj się po każdym z nich i poproś
uczniów o powiedzenie własnymi słowami, jak rozumieją dane prawo.
Czas: 15 min
Metoda: rozmowa
Pomoce:
● tablica,
● kreda lub marker,
● Materiał pomocniczy “Lista praw”
Materiał opracowany na podstawie scenariusza Fundacji Nowoczesna Polska | edukacjamedialna.edu.pl |
Krok 3.
Oooo, włamywacz chyba się zawstydził. Wygląda na to, że nigdy nie słyszał o prawach
dziecka ani prawie do informacji. Na chwilę przestał wykradać dane. Może to szansa, by go
ostatecznie powstrzymać?
Julka: Lista praw zadziałała! Włamywacz przestał niszczyć nasze dane!
Kuba: Wygląda jakby się zawstydził...
Julka: Okradać dzieci, to okropne.
Kuba: No dalej, musimy go przekonać, że mamy swoje prawa także w sieci. Pomożecie nam
w tym?
Zapytaj, kto strzegł prawa w bajkach o Dzikim Zachodzie i co zawsze nosił na piersi. Potwierdź,
gdy padnie odpowiedź, że chodzi o szeryfa i jego odznakę w kształcie gwiazdy. Wręcz dzieciom
przygotowany wcześniej karton A2 z taką właśnie gwiazdą i napisami mówiącymi, z czym wiąże
się prawo do informacji (Instrukcja dla osoby prowadzącej ”Gwiazda szeryfa”). Zapowiedz, że
przyjrzycie mu się teraz dokładniej. Przeczytaj poszczególne informacje widniejące przy ramionach
gwiazdy. Zapytaj, jak dzieci je rozumieją (naprowadź na właściwą odpowiedź, jeśli będzie to
konieczne). Następnie podziel ich na pięć grup i poproś, by narysowali obrazki ilustrujące każdą
informację (jeden obrazek na każdą grupę). Zaproś reprezentantów grup do powtórzenia, z czym
wiąże się prawo do informacji i do zaprezentowania wyników pracy.
Czas: 15 min
Metoda: praca w grupach
Pomoce:
● kredki,
● flamastry,
● karton A2 z narysowaną gwiazdą i napisami przybliżającymi praktyczne aspekty związane
z prawem do informacji,
● Instrukcja dla osoby prowadzącej “Gwiazda szeryfa”
Materiał opracowany na podstawie scenariusza Fundacji Nowoczesna Polska | edukacjamedialna.edu.pl |
Krok 4.
Włamywacz słuchał bliźniaków tylko przez chwilę. Potem zaśmiał się i powiedział, że jak są
takie przekonane co do swoich praw, to niech zrobią z nich użytek. I wrócił do niszczenia
danych...
Julka: O nie, on się z nas nabija.
Kuba: „Jak macie te swoje prawa, to sobie z nich korzystajcie” - zaśmiał się łobuz jeden.
Julka: No to co robimy?
Kuba: Jak to co? Skorzystajmy! Brońmy naszych praw!
Julka: Dobrze, ale jak?
Kuba: Na początek podsumujmy to, co już wiemy na ten temat.
Wskaż wypisane na tablicy prawa i przypomnij krótko, o czym mówią (m.in. nikt nie może nas
krzywdzić ani przymuszać do czegoś złego; mamy prawo do nauki i informacji, a także do swoich
tajemnic). Podkreśl, że każdy powinien na co dzień pamiętać o swoich prawach i korzystać z nich.
Ważne jest także, by nie zapominać, że inni również posiadają te same prawa.
Czas: 5 min
Metoda: rozmowa
Pomoce: tablica z wypisanymi prawami dziecka
Krok 5.
Kuba i Julka, pomimo bałaganu wywołanego przez włamywacza, mają dla dzieci nowe
elementy stroju dla Psotnika.
Kuba: Chcielibyśmy się Wam jakoś odwdzięczyć za ciągłą pomoc.
Julka: Dlatego poprawiliśmy możliwość wybierania Psotnikowi strojów. Niedługo będzie
mógł wyglądać jak modniś z Paryża.
Kuba: Albo jak Batman! Lub Indianin!
Julka: Taaa… Psotnik „Batman”. Wybór i tak należy do Was!
Materiał opracowany na podstawie scenariusza Fundacji Nowoczesna Polska | edukacjamedialna.edu.pl |
Ewaluacja
Czy po przeprowadzeniu zajęć dzieci:
● znają pojęcie prawa, jak również treść poszczególnych praw dziecka?
● rozumieją, że każde dziecko ma swoje prawa?
● potrafią określić, z czym wiąże się prawo do informacji?
Opcje dodatkowe
Jeśli masz więcej czasu, zapytaj dzieci o przykłady ilustrujące poszczególne aspekty prawa do
informacji np. napisanie tekstu do gazetki szkolnej (prawo do swobodnej wypowiedzi) czy
poinformowanie kolegów i koleżanki o ciekawym wydarzeniu (prawo do dzielenia się
informacjami).
Podziel uczniów na pięć grup i zaproponuj wykonanie ilustracji do pozostałych praw. Poproś, by na
koniec każda z grup powiesiła je w odpowiednim miejscu na liście widniejącej na tablicy. Możesz
też przepisać listę praw na duży karton i poprosić o przyklejenie rysunków tak, by powstał kolorowy
plakat praw dziecka, gotowy do powieszenia w widocznym miejscu w sali.
Informacje
Scenariusz: Anna Walczak
Konsultacja merytoryczna: Eliza Hetkowska, Dorota Górecka
Konsultacja metodyczna: Joanna Góral-Wojtalik
Opracowanie fabuły: Robert Ogłodziński we współpracy z Fundacją Highlight/inaczej
Materiał opracowany na podstawie scenariusza Fundacji Nowoczesna Polska | edukacjamedialna.edu.pl |
Materiały
Materiał pomocniczy „Szyfr znakowy”
Wstaw litery nad odpowiednimi znakami i odczytaj hasło.
♦​ ​M ​♠​ ​▲ ​■
O ​■
W​▲
A ​♠
P♦
R ​M
Materiał opracowany na podstawie scenariusza Fundacji Nowoczesna Polska | edukacjamedialna.edu.pl |
Materiał pomocniczy „Lista praw”*
Dziecięce prawa
Zaczynając od początku – tak, jak stoi cała sprawa:
każde dziecko na tym świecie niezbywalnie ma swe prawa.
Nie da ich się - całe szczęście! - ani zabrać, ani schować,
bo wie o nich i pamięta przecież każda mądra głowa.
Gdy się rodzi mały człowiek, to od pierwszych chwil istnienia,
prawo ma do posiadania i nazwiska i imienia.
Gdyby nie mógł kiedyś mieszkać albo z tatą, albo z mamą,
wciąż widywać ma ich prawo. No i kochać ich tak samo.
Nikt nie może bić i krzywdzić, czy wolności go pozbawiać,
bo do życia bez przemocy także ma niezbyte prawa.
Do tajemnic też ma prawo i do uczuć wyrażania.
I nauki i zabawy nikt nie może mu zabraniać.
Może mówić też, co myśli i gromadzić informacje,
i czytając, i słuchając, oglądając różne stacje.
W Internecie i gazetach może szukać ich z zapałem.
Tylko muszą być ujęte tak, by były zrozumiałe.
Każdy musi prawa dziecka bez wyjątku uszanować.
Gdyby któreś miał zapomnieć, to wymienię je od nowa…
*ciąg dalszy na następnej stronie
Materiał opracowany na podstawie scenariusza Fundacji Nowoczesna Polska | edukacjamedialna.edu.pl |
Przed zajęciami wypisz na tablicy poniższe prawa. Przeczytaj je uczniom. Zatrzymuj się po
każdym z nich i poproś, by przedstawili je własnymi słowami.
Lista praw
1. Gdy się rodzi mały człowiek, to od pierwszych chwil istnienia,
prawo ma do posiadania i nazwiska i imienia. (prawo do tożsamości)
2. Gdyby nie mógł kiedyś mieszkać albo z tatą albo z mamą,
wciąż widywać ma ich prawo. No i kochać ich tak samo. (prawo do wychowania w rodzinie)
3. Nikt nie może bić i krzywdzić, czy wolności go pozbawiać,
bo do życia bez przemocy także ma niezbyte prawa. (prawo do wolności od przemocy fizycznej i
psychicznej)
4. Do tajemnic też ma prawo i do uczuć wyrażania. (prawo do prywatności i wyrażania siebie)
5. I nauki i zabawy nikt nie może mu zabraniać. (prawo do nauki i odpoczynku)
6. Może mówić też, co myśli i gromadzić informacje,
i czytając, i słuchając, oglądając różne stacje.
W Internecie i gazetach może szukać ich z zapałem.
Tylko muszą być ujęte; tak, by były zrozumiałe. (prawo do informacji)
Materiał opracowany na podstawie scenariusza Fundacji Nowoczesna Polska | edukacjamedialna.edu.pl |
Instrukcja dla osoby prowadzącej „Gwiazda szeryfa”
Przygotuj przed zajęciami karton A2 z narysowaną na środku gwiazdą i wypisanymi
praktycznymi aspektami korzystania z prawa do informacji. Przeczytaj je i zapytaj uczniów, jak
zostały przez nich zrozumiane. W razie konieczności, naprowadź na właściwe odpowiedzi
(możesz skorzystać w tym celu z informacji zamieszczonych w nawiasach). Następnie podziel
uczniów na pięć grup, wręcz im flamastry i kredki i poproś, by przy każdym ramieniu narysowali
rysunek ilustrujący dany napis (jeden na każdą grupę). Gdy zajdzie taka potrzeba, możesz
zasugerować, co powinno na nim widnieć, np. przy prawie do swobodnej wypowiedzi, dziecko i
komiksowa chmurka wskazująca, że o czymś opowiada; przy prawie do otrzymywania informacji
przedstawionych w sposób zrozumiały dla dzieci, dziewczynkę i chłopca czytających pismo lub
książkę z uśmiechem na twarzy. ​Zaproś reprezentantów poszczególnych grup do
zaprezentowania wyników ich pracy i powtórzenia tym samym, o czym mówi zilustrowany przez
nich napis.
PRAWO DO INFORMACJI​1
● mam prawo do dzielenia się informacjami (jeśli o czymś usłyszę np. w radiu lub
przeczytam w książce, mogę o tym opowiedzieć drugiej osobie)
● mam prawo do swobodnej wypowiedzi (mogę swobodnie wypowiadać swoje zdanie ustnie, na piśmie, czy za pomocą rysunków)
● mam prawo do zadawania pytań (mogę w ten sposób zbierać informacje)
● mam prawo do szukania informacji w różnych miejscach (mogę uzyskiwać informacje
m.in. z gazet, książek, radia, telewizji, Internetu)
● mam prawo do tak przedstawionych informacji, by były dla mnie zrozumiałe (wszystkie
informacje, które ukazują się w mediach dla dzieci muszą być przedstawiane w sposób
dla nich przystępny, jak i nie wyrządzający krzywdy)
Materiał opracowany na podstawie scenariusza Fundacji Nowoczesna Polska | edukacjamedialna.edu.pl |
(​1
Konwencja o prawach dziecka, Polski Komitet Narodowy Unicef, Warszawa, 2009, s. 14
Słowniczek
prawa dziecka
Czytelnia
Konwencja o prawach dziecka, [PDF], Polski Komitet Narodowy Unicef, Warszawa, 2009 [6.06.2014],
dostępny w Internecie: http://brpd.gov.pl/konwencja-o-prawach-dziecka
Materiał opracowany na podstawie scenariusza Fundacji Nowoczesna Polska | edukacjamedialna.edu.pl |