0905_opinia_1_kontro..

Opinia prawna
w zakresie odpowiedzi na zapytanie dotyczące możliwości kontrolowania indywidualnej
praktyki lekarskiej oraz grupowej praktyki lekarskiej bez powiadomienia o terminie
rozpoczęcia kontroli
Członek Okręgowej Rady Lekarskiej ( zwany dalej wnioskodawcą) zwrócił się o udzielenie
opinii prawnej w sprawie prawidłowości kontrolowania przez Narodowy Fundusz
Zdrowia lekarzy, prowadzących działalność gospodarczą w formie indywidualnej
praktyki lekarskiej (ipl) oraz grupowej praktyki lekarskiej (gpl) bez powiadomienia o
terminie rozpoczęcia kontroli – zgodnie z par. § 4. 1 rozporządzenia Ministra Zdrowia z
dnia 15 grudnia 2004 r. w sprawie szczegółowego sposobu i trybu przeprowadzania kontroli
przez podmiot zobowiązany do finansowania świadczeń opieki zdrowotnej ze środków
publicznych (Dz.U.2004 nr 274 poz.2723)
Niniejszą opinię prawną oparto na następujących przepisach prawnych:
1. USTAWIE z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej ( Dz.U.
Dz.U.07.155.1095 z późniejszymi zmianami) – zwana dalej -uosdg.
2. USTAWIE z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty
(Dz.U.08.136.857 j.t. z późniejszymi zmianami) – uoz
3. Ustawa
o świadczeniach
opieki
zdrowotnej
finansowanych
ze
środków
publicznych
4. ROZPORZĄDZENIU MINISTRA ZDROWIA z dnia 15 grudnia 2004 r. w
sprawie szczegółowego sposobu i trybu przeprowadzania kontroli przez podmiot
zobowiązany
do
finansowania
świadczeń
opieki
zdrowotnej
ze rodków
ś
publicznych (Dz.U 2004 nr 274 poz.2723) – zwane dalej rozporządzeniem
Zgodnie z art.49 a uoz prowadzenie:
1) indywidualnej praktyki lekarskiej,
2) indywidualnej specjalistycznej praktyki lekarskiej,
3) grupowej praktyki lekarskiej
jest działalnością regulowaną w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o
swobodzie działalności gospodarczej.
-1-
Zapis ten oznacza, iż lekarz, wykonujący swój zawód w w.w. formach jest przedsiębiorcą, do
którego maja zastosowanie przepisy uosdg oraz inne przepisy prawa dotyczące prowadzonej
przez niego działalności gospodarczej.
Zgodnie zasadą ogólną wyrażoną w art. 6 ust.1 uosdg „Podejmowanie, wykonywanie i
zakończenie działalności gospodarczej jest wolne dla każdego na równych prawach, z
zachowaniem warunków określonych przepisami prawa” każdy przedsiębiorca w stosunku do
innego podmiotu gospodarczego prowadzi działalność gospodarczą na równych prawach.
Kwestię zasad kontroli przedsiębiorcy reguluje szczegółowo rozdział 5 uosdg. Od dnia 7
marca br rozdział ten został znowelizowany, poprzez wprowadzenie przepisów różniących się
w sposób istotny w stosunku do przepisów sprzed nowelizacji. Niniejsza opinia obejmuje
zatem krótką ocenę istniejących od 2004 roku przepisów prawnych, dotyczących kontroli ipr
oraz gpl w kontekście nowych uregulowań , wynikających z brzmienia przepisów,
obowiązujących od 7.03.br
Zgodnie z treścią art. 77. 1. uosdg
w wersji obowiązującej od dnia 7 marca 2009 roku
„kontrola działalności gospodarczej przedsiębiorców przeprowadzana jest na zasadach
określonych w niniejszej ustawie, chyba że zasady i tryb kontroli wynikają z bezpośrednio
stosowanych przepisów powszechnie obowiązującego prawa wspólnotowego albo z
ratyfikowanych umów międzynarodowych”.
Zmieniona treść w.w. art.77 wprowadza hierarchię aktów prawnych, normujących zasady
przeprowadzania kontroli przedsiębiorców.
Zgodnie z treścią w.w. art. kontrola ta przeprowadzana jest na podstawie przepisów tej
ustawy ( tzn. uosdg), chyba, że znajdują zastosowanie bezpośrednio przepisy prawa
wspólnotowego o charakterze powszechnie obowiązującym albo ratyfikowane umowy
międzynarodowe.
Jeśli zatem w sprawie nie mogą m
ieć zastosowania przepisy powszechne prawa
wspólnotowego albo umowy międzynarodowe, to wyłączność w zakresie zasad kontroli
przedsiębiorców ma w.w. ustawa, a dopiero w zakresie w niej nieuregulowanym stosuje się
przepisy innych ustaw.
Ustawa odsyła do ustaw szczególnych jedynie w zakresie nieuregulowanym w tym rozdziale
(„w zakresie nieuregulowanym w niniejszym rozdziale stosuje się przepisy ustaw
szczególnych”). Z treści tego przepisy wynika wprost, że wszelkie odmienne uregulowania,
-2-
jeśli będą ( i to w sprawach w niej nie uregulowanych) to mogą wynikać jedynie z odmiennej
regulacji innych ustaw.
Zasady przeprowadzania kontroli w świetle uosgd w wersji obowiązującej od 7 marca
2009 roku
Jedną z podstawowych zasad przeprowadzania kontroli jest wyrażona w art.79 uosdg zasada
powiadomienia przedsiębiorcy o zamiarze wszczęcia kontroli „1.
(
Organy kontroli
zawiadamiają przedsiębiorcę o zamiarze wszczęcia kontroli”).
Ustawa wprowadza wyjątki od w.w. zasady. Zgodnie z ust.2 „ Zawiadomienia o zamiarze
wszczęcia kontroli nie dokonuje się, w przypadku gdy:
1) kontrola ma zostać przeprowadzona na podstawie bezpośrednio stosowanych przepisów
powszechnie obowiązującego prawa wspólnotowego albo na podstawie ratyfikowanej
umowy międzynarodowej;
2) przeprowadzenie kontroli jest niezbędne dla przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa
lub
wykroczenia,
przeciwdziałania
popełnieniu
przestępstwa
karbowego
s
lub
wykroczenia skarbowego lub zabezpieczenia dowodów jego popełnienia;
3) kontrola jakości paliw jest przeprowadzana na postawie przepisów ustawy z dnia 25
sierpnia 2006 r. o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw (Dz. U. Nr 169,
poz. 1200 oraz z 2008 r. Nr 157, poz. 976);
4) kontrola jest prowadzona w toku postępowania prowadzonego na podstawie przepisów
ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. Nr 50,
poz. 331, z późn. zm.);
5) przeprowadzenie kontroli jest uzasadnione bezpośrednim zagrożeniem życia, zdrowia lub
środowiska naturalnego;
6) przedsiębiorca nie ma adresu zamieszkania lub adresu siedziby lub doręczanie pism na
podane adresy było bezskuteczne lub utrudnione.
Ponadto, zgodnie z ust.3 zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli nie dokonuje się także
w przypadkach określonych w art. 282c ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja
podatkowa.
Termin rozpoczęcia kontroli
-3-
Zgodnie z ust.3 art.79 - Kontrolę wszczyna się nie wcześniej niż po upływie 7 dni i nie
później niż przed upływem 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o zamiarze
wszczęcia kontroli. Jeżeli kontrola nie zostanie wszczęta w terminie 30 dni od dnia
doręczenia zawiadomienia, wszczęcie kontroli wymaga ponownego zawiadomienia.
Na wniosek przedsiębiorcy kontrola może być wszczęta przed upływem 7 dni od dnia
doręczenia zawiadomienia.
Zawiadomienie przedsiębiorcy o zamiarze wszczęcia kontroli zawiera:
1) oznaczenie organu;
2) datę i miejsce wystawienia;
3) oznaczenie przedsiębiorcy;
4) wskazanie zakresu przedmiotowego kontroli;
5) podpis osoby upoważnionej do zawiadomienia.
Uzasadnienie przyczyny braku zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli umieszcza się w
książce kontroli i protokole kontroli.
Ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych także
zawiera zapisy dotyczące kontroli podmiotu upoważnionego do finansowania świadczeń
opieki zdrowotnej finansowanej ze śriodków publicznych ( art.64 tej ustawy).
Zgodnie z treścią ust.1 w.w. ustawy: Podmiot zobowiązany do finansowania świadczeń
opieki zdrowotnej ze środków publicznych może przeprowadzić kontrolę udzielania
świadczeń świadczeniobiorcom, a w szczególności kontrolę:
1) organizacji i sposobu udzielania świadczeń opieki zdrowotnej oraz ich dostępności;
2) udzielania świadczeń opieki zdrowotnej pod względem zgodności z wymaganiami
określonymi w umowie o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej;
3) zasadności wyboru leków i wyrobów medycznych, w tym przedmiotów ortopedycznych i
środków
pomocniczych
stosowanych
w
leczeniu,
rehabilitacji
i badaniach
diagnostycznych;
4) przestrzegania zasad wystawiania recept;
5) dokumentacji medycznej dotyczącej świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze
środków publicznych.
-4-
W wykonaniu delegacji ustawowej zawartej w ust.10 art.64 w.w. ustawy Minister Zdrowia
wydał w dniu 15 grudnia 2004 roku rozporządzenie w sprawie szczegółowego sposobu i
trybu przeprowadzania kontroli przez podmiot zobowiązany do finansowania świadczeń
opieki zdrowotnej ze środków publicznych.
Rozporządzenie to w par.4 ust.1 stwierdza, że Podmiot zobowiązany do finansowania
świadczeń opieki zdrowotnej ze środków publicznych zawiadamia świadczeniodawcę o
planowanej kontroli najpóźniej w chwili rozpoczęcia czynności kontrolnych.
Zarówno ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych,
jak i wydane na jej podstawie rozporządzenie ze względu na okres w którym zostały
uchwalone nie zawierają analogicznych zapisów, jak zapisy uosdg w treści obowiązującej od
7 marca br o zasadach przeprowadzania kontroli, w szczególności o powiadomieniu
przedsiębiorcy ( lekarza prowadzącego ipr, gpr, zoz) o terminie rozpoczęcia kontroli.
Zdaniem opiniującej treść art.77 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej w wersji
obowiązującej od 7 marca br jest normą nadrzędną w stosunku do art.64 ustawy o
świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz wydanego na
jej podstawie rozporządzenia Ministra Zdrowia. Fakt ten oznacza, że kontrole lekarzy,
będących przedsiębiorcami, wszczęte po wejściu w życie noweli uosdg odbywać się powinny
według zasad określonych w uosdg, natomiast w zakresie w niej nie unormowanym, będą
mieć zastosowanie przepisy ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze
środków publicznych oraz wydanego na jej podstawie rozporządzenia.
Należy zaznaczyć, odpowiadając na pytanie Wnioskodawcy, że wobec powyższego, treść
par.4 ust.1 rozporządzenia Ministra Zdrowia nie da się pogodzić z aktualnym stanem
prawnym, wynikającym z brzmienia art.77 ust.1 oraz art.79 ust.1 oraz 4 uosdg w treści
obowiązującej od 7.03.br.
Małgorzata Łakomy
radca prawny
Wielkopolska Izba Lekarska
-5-