Stanowisko w sprawie projektu rozporządzenia Ministra Zdrowia w

Stanowisko 28/14/P-VII
Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej
z dnia 11 lipca 2014 r.
w sprawie projektu rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie wykazu
środków działających podobnie do alkoholu oraz warunków i sposobu
przeprowadzania badan na ich obecność w organizmie
Prezydium
Naczelnej
Rady
Lekarskiej
po
rozpatrzeniu
projektu
rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie wykazu środków działających podobnie
do alkoholu oraz warunków i sposobu przeprowadzania badan na ich obecność w
organizmie przekazanego przy piśmie Podsekretarza Stanu Igora RadziewiczaWinnickiego z dnia 26 czerwca 2014 r., znak: MZ –ZP-Z-02112-30025-2/JG/14
wyraża następujące stanowisko:
Projekt wskazuje na zamkniętą listę środków podobnie działających do
alkoholu nie uwzględniając istnienia całej listy innych związków, które również
upośledzają zdolności psychomotoryczne kierowców (np. substancje zwane
potocznie dopalaczami, które pojawiają się w liczbie kilkudziesięciu w ciągu roku),
Badanie śliny, zgodnie z obecnym stanem wiedzy i możliwościami
stosowanych urządzeń jest badaniem przedlaboratoryjnym, a wynik pozytywny
każdorazowo musi być zweryfikowany poprzez badanie krwi metodą referencyjną.
Działanie urządzeń, którymi obecnie dysponują organy ścigania, oparte jest na
testach immunochemicznych, które nie są w pełni swoiste dla danych grup związków
i mogą prowadzić do wyników fałszywie pozytywnych, a te z kolei, niezweryfikowane
swoistą metodą fizykochemiczną mogą skutkować poważnymi konsekwencjami dla
osoby badanej.
Wskazanie progów oznaczalności LOQ dla poszczególnych grup związków i
ich przedstawicieli, identyczne jak w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 11
czerwca 2003 r. w sprawie wykazu środków działających podobnie do alkoholu oraz
warunków i sposobu przeprowadzania badan na ich obecność, nie uwzględnia
rozwoju
technik
analitycznych,
jaki
miał
miejsce
podczas
długoletniego
obowiązywania tego rozporządzenia, ani aktualnego stanu wiedzy na temat
farmakokinetyki substancji psychoaktywnych i ich oddziaływania na kierowców .
1
W projekcie rozporządzenia nie wskazano, że podstawowym materiałem do
badania powinna być próbka krwi, gdyż to wykrycie nielegalnej substancji w jej
aktywnej formie i w odpowiednim stężeniu we krwi pozwala na wnioskowanie, że
osoba badana znajdowała się w stanie pod wpływem lub po użyciu substancji
zabronionej. W moczu często wykrywane są nieaktywne metabolity substancji
psychoaktywnych,
którym
nie
można
przypisać
żadnego
działania
farmakologicznego, co pozwala na wskazanie jedynie na wcześniejszy kontakt osoby
badanej z daną substancją, a nie na wskazanie, że znajdowała się ona pod jej
wpływem.
Mając na uwadze, że ustawa Prawo o ruchu drogowym w pewnych
sytuacjach
przewiduje
możliwość
pobrania
krwi
i
moczu
bez
zgody
zainteresowanego w celu ustalenia obecności w organizmie środka działającego
podobnie do alkoholu, celowe byłoby szczegółowe uregulowanie w rozporządzeniu
zasad dokumentowania badania krwi wykonanego bez zgody osoby badanej.
Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej postuluje, aby w treści protokołu takiego
badania oprócz danych osób pobierających i osób badających próbkę znalazły się
również dane osób asystujących przy pobraniu (np. osób przytrzymujących,
unieruchamiających).
W projekcie rozporządzenia brakuje przepisów stanowiących odpowiednik § 9
rozporządzenia z 11 czerwca 2003 r. w którym wskazywano laboratoria, które
prowadzą badania kierowców i obligowano je do udziału w międzylaboratoryjnych
systemach kontroli jakości badań. Biorąc pod uwagę poważne konsekwencje dla
osób podejrzanych, jakie niosą za sobą wyniki takich badań, krytycznie należy ocenić
pominięcie w rozporządzeniu kwestii kontroli jakości badań.
2