Wersja elektroniczna Orędownika.

MODERNIZACJA ZAKŁADU
OPIEKUŃCZO-LECZNICZEGO ZAKOŃCZONA
W dniu 12 września br. został oddany do użytku zmodernizowany i rozbudowany Zakład Opiekuńczo-Leczniczy przy
Szpitalu Powiatowym w Rawiczu. W uroczystości wzięli
udział przedstawiciele powiatowych i gminnych władz samorządowych, służb mundurowych, duchowieństwa, firm i instytucji współpracujących na co dzień z tą placówką oraz pracownicy rawickiego szpitala. Symbolicznego przecięcia wstęgi
dokonali wspólnie: Starosta Pan Zygmunt Wolny, Prezes
Szpitala Pan Tomasz Paczkowski i Kierownik Zakładu Pani
Cecylia Kasprzak. Obiekt poświęcił Ksiądz Prałat Józef
Podemski. Przybyli goście mogli obejrzeć wyremontowane
wnętrza budynku, a także nowoczesne wyposażenie Zakładu.
tości ponad miliona złotych, m.in. łóżka sterowane elektrycznie z materacami przeciwodleżynowymi, przyłóżkowe urządzenia rehabilitacyjne, urządzenia sanitarne wspomagające
pielęgnację, meble do gabinetów zabiegowych i pozostałych
pomieszczeń socjalnych. We wszystkich salach zamontowany
został nowoczesny system przywoływania personelu. Dzięki
powiększeniu bazy lokalowej Zakładu możliwy jest także rozwój usług terapeutycznych obejmujących opiekę psychologa,
logopedy, dietetyka i zespołu rehabilitantów.
Całkowity koszt inwestycji wyniósł 5,9 mln złotych i został
sfinansowany ze środków własnych szpitala, a także kredytu
komercyjnego. Ponadto placówka otrzymała dotację z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych
w wysokości 74 tys. zł przeznaczoną na budowę windy osobowej. Zakład Opiekuńczo-Leczniczy w Rawiczu jest jedną
z 24 tego typu placówek publicznych na terenie Wielkopolski.
Pod względem wysokości kontraktu z Narodowym Funduszem Zdrowia zajmuje drugą pozycję w województwie.
Rawicki Zakład Opiekuńczo-Leczniczy w obecnej formie
prawnej istnieje od 2004 r. Wcześniej, od 1999 r. funkcjonował jako jeden z oddziałów szpitalnych Samodzielnego
Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej. Liczył 35 miejsc
i mieścił się w części budynku administracyjnego szpitala. Po
modernizacji zajmuje trzy kondygnacje obiektu, w którym
przygotowano dla pacjentów 100 miejsc. Przy czym liczba
podopiecznych będzie uzależniona od wysokości kontraktu
z Narodowym Funduszem Zdrowia, a także zainteresowania
przygotowywaną ofertą komercyjną. Budynek został gruntownie wyremontowany i dostosowany do standardów obowiązujących w nowoczesnych placówkach ochrony zdrowia.
Wybudowano m.in. podjazdy dla wózków, windę osobową
i łącznik pomiędzy pomieszczeniami Zakładu, a salą sportową,
w której będzie funkcjonować dział rehabilitacji. W ramach
wyposażenia ośrodka zakupiono wysokiej klasy sprzęt o war-
Nr 36
ORĘDOWNIK SAMORZĄDOWY POWIATU RAWICKIEGO ISSN 1898-7397
Wydawca: Starostwo Powiatowe w Rawiczu; www.powiatrawicki.pl
Redagują: Marta Hamielec (redaktor naczelny), Magdalena Jurdeczka,
Aneta Mazur, Izabela Sarnowska.
Zdjęcia i ilustracje: Archiwum Starostwa Powiatowego w Rawiczu.
Adres redakcji: 63-900 Rawicz, Rynek 17; e-mail:[email protected]
Oddano do druku: 15 października 2013 r.
Skład i druk: Multigraf – Rawicz, ul. Staszica 4, tel. 65 546 23 57, [email protected]
Nakład: 1200 egzemplarzy (wydawnictwo bezpłatne).
ARCHIWALNE NUMERY „Orędownika Samorządowego Powiatu Rawickiego”
dostępne są na stronie www.powiatrawicki.pl
Redakcja zastrzega sobie prawo skracania, adiustacji nadesłanych tekstów i nadawania im tytułów.
PAŹDZIERNIK 2013
3
ZINTEGROWANY INFORMATOR PACJENTA
1 lipca br. uruchomiony został Zintegrowany Informator
Pacjenta (ZIP) – ogólnopolski internetowy serwis, dzięki któremu można uzyskać dostęp do gromadzonych od 2008 r.
informacji o świadczeniach zdrowotnych finansowanych
przez Narodowy Fundusz Zdrowia. W bazach systemu zawarte są dane dotyczące historii leczenia pacjenta, rodzajów
wykonywanych badań oraz ich kosztów, przepisanych leków,
refundowanego sprzętu ortopedycznego, terminów i miejsc
leczenia uzdrowiskowego, prawa do określonych świadczeń
itp. Zawiera on również wyszukiwarkę adresów i ofert wszystkich placówek medycznych na terenie Polski, w których można leczyć się w ramach ubezpieczenia w NFZ.
Zgodnie z obowiązującymi zasadami ochrony danych osobowych dostęp do serwisu mają wyłącznie zarejestrowani
użytkownicy, posiadający indywidualny identyfikator oraz
tymczasowe hasło. Mieszkańcy Powiatu Rawickiego mogą je
uzyskać w Punkcie Obsługi Ubezpieczonych Wielkopolskiego
Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia w
Rawiczu. Więcej informacji znajduje się na stronie internetowej: www.nfz-poznan.pl
Punkt Obsługi Ubezpieczonych NFZ w Rawiczu
ul. I. Buszy 5
tel. 65 545 51 49
INFORMACJE STAROSTWA POWIATOWEGO W RAWICZU
SESJE RADY POWIATU
KONFERENCJA PRASOWA STAROSTY
W dniu 22 sierpnia br. w sali posiedzeń Starostwa Powiatowego w Rawiczu odbyła się nadzwyczajna XXX Sesja Rady
Powiatu Rawickiego. Radni podjęli uchwały m.in. w sprawie
likwidacji internatu przy Zespole Szkół Rolniczych w Bojanowie,
a także zmiany uchwały budżetowej.
Podczas kolejnej, XXXI Sesji Rady Powiatu Rawickiego
Radni zgromadzeni w Sali Portretowej Ratusza w Rawiczu
wysłuchali m.in. sprawozdania Starosty Rawickiego z działalności Zarządu w okresie międzysesyjnym. Dokonali zmiany
w Wieloletniej Prognozie Finansowej Powiatu Rawickiego
na lata 2013 – 2022. Starostowie odpowiadali również na
pytania i interpelacje Radnych.
26 września br. w Starostwie Powiatowym w Rawiczu została zorganizowana cykliczna konferencja prasowa Starosty
Rawickiego. Podczas spotkania Starosta Pan Zygmunt Wolny
poinformował dziennikarzy o zmianie dyżurów pracy aptek
Uchwały podjęte podczas XXX i XXXI Sesji Rady
Powiatu Rawickiego dostępne są na stronie internetowej:
www.powiatrawicki.pl,
w Elektronicznych Zbiorach Aktów Prawnych
4
Nr 36
na terenie powiatu w porze nocnej, niedziele, święta i pozostałe dni ustawowo wolne od pracy. Przedstawił również główne założenia współpracy samorządu powiatowego z Leszczyńskim Centrum Biznesu. Natomiast Wicestarosta Pan Krzysztof
Synoracki podsumował ostateczne wyniki rekrutacji do szkół
ponadgimnazjalnych prowadzonych przez Powiat Rawicki.
Omówił także działania mające na celu wzbogacenie oferty
dydaktycznej szkół powiatowych, m.in. poprzez wyposażenie pracowni biologicznej oraz wprowadzenie lektoratu języka hiszpańskiego w Zespole Szkół nr 3 w Rawiczu.
Relacja z konferencji dostępna jest
na stronie internetowej Starostwa,
w zakładce Promocja.
PAŹDZIERNIK 2013
WSPÓŁPRACA Z LESZCZYŃSKIM
CENTRUM BIZNESU
W sierpniu br. nawiązana została współpraca pomiędzy
Powiatem Rawickim a Leszczyńskim Centrum Biznesu sp. z o.o.
Podejmowane wspólnie inicjatywy będą związane z realizacją projektów na rzecz rozwoju gospodarczego i społecznego
subregionu leszczyńskiego, szczególnie wspierania przedsiębiorczości. Działania obejmą przede wszystkim szeroko pojętą wzajemną wymianę informacji oraz doświadczeń w tej
dziedzinie poprzez tworzenie kampanii informacyjno-promocyjnych, organizację szkoleń oraz konferencji, prowadzenie
badań marketingowych, wnioskowanie o środki zewnętrzne
itp. Zawarte obecnie porozumienie dotyczy współpracy z Klastrem „Leszczyńskie Smaki”. Ma na celu podniesienie konkurencyjności i innowacyjności ofert lokalnych firm z sektora
spożywczego w południowo-zachodniej Wielkopolsce.
W dniach 28 sierpnia oraz 26 września br. w Leszczyńskim
Centrum Biznesu odbyły się spotkania, w których uczestniczyli przedstawiciele podmiotów samorządowych, specjaliści
w dziedzinie rozwoju gospodarczego i regionalnego oraz
Prezes LCB – Pani dr Alicja Szczepińska. Omówione zostały m.in. możliwości współpracy lokalnych przedsiębiorców
z Poznańskim Parkiem Naukowo-Technologicznym i Wałbrzyską Strefą Ekonomiczną „Invest Park”, a także prognozy rozdysponowania środków unijnych w perspektywie 2014 – 2020.
ZAKOŃCZENIE REMONTU ULICY
GRUNWALDZKIEJ
deszczowej oraz remont cząstkowy nawierzchni pokrytej
masą bitumiczną. Zrealizowano je zgodnie z wytycznymi
wojewódzkiego konserwatora zabytków. Inwestycja została
w całości sfinansowana ze środków powiatowych.
RAWICKIE MOSTY SZTUKI
27 sierpnia br. w Rawiczu odbył się wernisaż 13. Rawickich Mostów Sztuki. W tegorocznym studyjnym spotkaniu
artystów akademickich wzięło udział 19 twórców reprezentujących trzy polskie uczelnie: Uniwersytet Artystyczny w Poznaniu, Akademię Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta
we Wrocławiu oraz Akademię Sztuk Pięknych w Katowicach.
Widzowie mogli obejrzeć wykonane przez nich obrazy, rzeźby, grafiki, instalacje przestrzenne i multimedialne nawiązujące przede wszystkim do nurtu sztuki abstrakcyjnej. Głównej ekspozycji towarzyszyła wystawa projektów studenckich
zrealizowanych w Pracowni Malarstwa Architektonicznego
i Sztuki w Przestrzeni Publicznej na ASP we Wrocławiu.
Goście wernisażu wysłuchali również koncertu poezji śpiewanej w wykonaniu członków zespołu „Koniugacja”.
Organizatorem imprezy było Muzeum Ziemi Rawickiej przy współudziale Urzędu Miejskiego Gminy Rawicz,
Starostwa Powiatowego w Rawiczu, Akademii Sztuk Pięknych
we Wrocławiu i Katowicach oraz Uniwersytetu Artystycznego
w Poznaniu.
PIKNIK EKOAGROTURYSTYCZNY
Wielkopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego zorganizował
w dniu 5 września br. w Pakosławiu „Piknik Ekoagroturystyczny” – spotkanie branżowe przedstawicieli władz samo-
W sierpniu br. zakończony został remont ulicy Grunwaldzkiej w Rawiczu. Prace obejmowały wymianę nawierzchni
chodników i krawężnika, regulację studzienek kanalizacji
Nr 36
PAŹDZIERNIK 2013
5
rządowych, lokalnych producentów zdrowej żywności, kwaterodawców wiejskich oraz specjalistów w zakresie rolnictwa
ekologicznego. Goście wysłuchali wykładów dotyczących
m.in. zasad produkcji żywności ekologicznej. Mieli również
możliwość wymiany własnych doświadczeń w tej dziedzinie.
Konferencja była także okazją do zaprezentowania i wypromowania oferty gospodarstw agroturystycznych z południowej Wielkopolski.
NARODOWE CZYTANIE FREDRY
W dniu 7 września br. animatorzy kultury i mieszkańcy ponad 600 miejscowości w całej Polsce uczestniczyli w akcji
społeczno-edukacyjnej pn. „Narodowe Czytanie. Aleksander
Fredro”. Zainicjował ją w 2012 r. Prezydent RP Pan Bronisław
Komorowski. Celem kampanii jest przede wszystkim popularyzowanie czytelnictwa najważniejszych
dzieł
literatury polskiej,
a poprzez to budowanie tożsamości
narodowej, szczególnie
młodego
pokolenia. Tegoroczna edycja została poświęcona
życiu i twórczości
wybitnego
XIXwiecznego dramatopisarza – Aleksandra Fredry. W
Rawiczu publiczne
czytanie jego utworów
zainaugurował Burmistrz Pan
Tadeusz Pawłowski.
Fragmenty
„Zemsty” czytali również aktorzy Teatru im. W. Bogusławskiego z Kalisza, urozmaicając występ elementami gry
scenicznej. Natomiast animatorki z leszczyńskiego Teatru
„Paola” przygotowały zabawy i konkursy dla dzieci, oparte na
motywach tematycznych zaczerpniętych z komedii oraz bajek
Fredry. Głównym organizatorem przedsięwzięcia była Rawicka Biblioteka Publiczna.
Do wspólnej lektury utworów fredrowskich w Bojanowie
włączyli się samorządowcy, mieszkańcy i uczniowie miejscowych szkół. Spotkanie w czytelni bojanowskiej Miejskiej
Biblioteki Publicznej zakończył koncert skrzypcowy w wykonaniu Olgi Kunickiej.
w Rawiczu. Dla gości przygotowano liczne atrakcje, włącznie z pokazem sztuk walki, degustacją potraw regionalnych
i zabawą taneczną. Impreza miała na celu międzypokoleniową integrację mieszkańców powiatu, promocję działalności
organizacji pozarządowych oraz twórczości osób niepełnosprawnych.
FESTIWAL KUCHNI WIELKOPOLSKIEJ
15 września br. w ramach Rawickiego Jarmarku Historycznego odbył się Festiwal Kuchni Wielkopolskiej – „Wielkopolski Obiad”. Konkurs objął honorowym patronatem Starosta
Pan Zygmunt Wolny. W kulinarnej rywalizacji wzięło udział
dziewięć dwuosobowych drużyn reprezentujących Zespół Szkół
Zawodowych w Rawiczu, Zespół Szkół Przyrodniczo-Technicznych Centrum Kształcenia Ustawicznego w Bojanowie, Koła
Gospodyń Wiejskich z Pomocna i Grąbkowa, Zakład Usług
Komunalnych w Rawiczu oraz Dom Kultury w Rawiczu. Smak
i estetykę przygotowanych potraw oceniało jury degustacyjne i aranżacyjne. Zwycięzcami tegorocznego konkursu zostali
przedstawiciele Zakładu Usług Komunalnych w Rawiczu.
NARADA SAMORZĄDOWCÓW
W siedzibie Zespołu Szkół nr 3 w Rawiczu, w dniu 19 września br. odbyła się cykliczna narada samorządowców z tere-
POWIATOWY DZIEŃ INTEGRACJI
Tegoroczny Powiatowy Dzień Integracji odbył się 7 września w Miejskiej Górce. Jego organizatorami były stowarzyszenia współpracujące w ramach Partnerstwa na Rzecz
Rozwoju Lokalnego „Wspólny Cel” oraz lokalne Koła Gospodyń
Wiejskich. Na plenerowej scenie nad zbiornikiem wodnym
„Balaton” wystąpili m.in. uczniowie miejscowych szkół,
uczestnicy Warsztatów Terapii Zajęciowej w Miejskiej Górce,
a także podopieczni Dziennego Domu Pomocy Społecznej
6
Nr 36
PAŹDZIERNIK 2013
SAMORZĄDOWE STRZELANIE
Drużyna reprezentująca Powiat Rawicki już po raz czwarty
zwyciężyła w zorganizowanych w Murowanej Goślinie
Mistrzostwach Samorządów Powiatowych Województwa
Wielkopolskiego w Strzelectwie Sportowym. W dniu 21 września br. na miejscowej strzelnicy Kurkowego Bractwa Strzeleckiego najwyższą lokatę i puchar wywalczyli: Wicestarosta Pan Krzysztof Synoracki, Członek Zarządu Powiatu Pan
Maciej Dubiel oraz Radny Rady Powiatu Pan Fabian Małecki.
nu Powiatu Rawickiego. Podczas spotkania zaprezentowano
zasady działania tzw. Centralnej Aplikacji Raportującej.
Za pomocą tego systemu w powiatowych i gminnych
Centrach Zarządzania Kryzysowego wprowadzone zostaną
procedury codziennego raportowania i meldowania o zaistniałych na danym terenie zdarzeniach kryzysowych. Ponadto
uczestnicy narady ustalili wstępny kalendarz lokalnych uroczystości i imprez planowanych na 2014 r. w powiecie.
BĄDŹ WIDOCZNY Z MISIEM
WIELKOPOLSKA WIEŚ ZAPRASZA
„Wielkopolska wieś zaprasza” – pod takim hasłem w dniu
21 września br. na terenie Centrum Wystawowo-Edukacyjnego
w Gołaszynie odbyła się impreza plenerowa, promująca
walory turystyczne oraz dziedzictwo kulturowe, w szczególności folklor i tradycje kulinarne wsi naszego regionu.
Swój dorobek zaprezentowały przede wszystkim członkinie
Kół Gospodyń Wiejskich z terenu powiatów: rawickiego,
leszczyńskiego, gostyńskiego i kościańskiego. Goście
odwiedzający stoiska mogli zapoznać się z ofertami lokal-
nych gospodarstw agroturystycznych, wziąć udział w degustacjach potraw regionalnych, pokazach florystycznych, czy
wysłuchać prelekcji poświęconych m.in. ochronie środowiska, a także produkcji zdrowej żywności. Dla najmłodszych
i nieco starszych uczestników przygotowano liczne konkursy tematyczne, np. „Warzywne cudaki” lub „Warzywa z
przydomowych ogródków”. Pokazom towarzyszył kiermasz
rękodzieła artystycznego, wyrobów z wikliny, sprzętu ogrodniczego i roślin ozdobnych.
Nr 36
We wrześniu została przeprowadzona tegoroczna edycja
akcji pod hasłem „Bądź widoczny z misiem”, promującej bezpieczeństwo publiczne dzieci. Jej pomysłodawcą jest Starostwo Powiatowe w Rawiczu, a współorganizatorem Komenda
Powiatowa Policji w Rawiczu. Kampania adresowana jest do
uczniów najmłodszych klas szkół podstawowych w poszczególnych gminach. Tym razem przedsięwzięcie skierowano do
pierwszoklasistów z Gminy Jutrosin. Spotkania edukacyjne
odbyły się w szkołach w Jutrosinie, Dubinie i Szkaradowie.
W ich trakcie dzieci mogły porozmawiać z policjantem,
zapoznały się z zasadami bezpiecznego zachowania na dro-
dze, a także uczestniczyły w pokazach elementów policyjnego umundurowania. Wśród uczniów rozprowadzono zawieszki odblaskowe na tornistry.
BIEG KU WOLNOŚCI
W dniu 5 października br. w Zakładzie Karnym w Rawiczu
oraz na sąsiadującym z nim terenie odbyła się impreza sportowa
PAŹDZIERNIK 2013
7
oraz Wydziału Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego
Wielkopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Poznaniu, a także
służby powiatowe, inspekcje i straże, pracownicy realizujący
zadania obronne w urzędach gmin Powiatu Rawickiego. Tematem tegorocznych ćwiczeń była „Realizacja zadań obronnych i obrony cywilnej w okresie osiągania wyższych stanów
gotowości obronnej państwa”. Jednym z elementów ćwiczeń
w terenie było podjęcie natychmiastowych działań przez służby ratownicze i medyczne po otrzymaniu informacji o zderzeniu autobusu z cysterną przewożącą amoniak.
pn. „Złota Setka. Bieg ku wolności”. To unikatowe na skalę
europejską przedsięwzięcie od kilku lat wpisuje się w program
społecznej resocjalizacji skazanych odbywających karę pozbawienia wolności w rawickim więzieniu. W tym roku jego
uczestnicy przebiegli dystans półmaratonu. W obrębie więziennych murów w biegu uczestniczyło ok. 40 osób, do których dołączyli wspierający akcję goście, m.in. znany polski
aktor Bartłomiej Topa. Natomiast w tym samym czasie pozostali sportowcy wyruszyli na trasę poprowadzoną przez park
przy Domu Kultury, południowo-wschodnią stronę plant oraz
odcinek wzdłuż murów zakładu. Jednocześnie zgromadzeni
w parku kibice mogli przez cały czas śledzić na telebimie
transmisję zamkniętej części biegu. Zwycięzcy otrzymali pamiątkowe statuetki, wręczone m.in. przez gościa honorowego
– Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Pana
Stanisława Chmielewskiego. Głównym organizatorem biegu
był Zakład Karny w Rawiczu i Gmina Rawicz, a jego współgospodarzem mistrz świata w triathlonie – Pan Jerzy Górski.
Jednym z partnerów przedsięwzięcia było Starostwo Powiatowe w Rawiczu.
BEZPŁATNE KONSULTACJE UNIJNE
W dniu 11 października br. w siedzibie Starostwa Powiatowego w Rawiczu konsultanci leszczyńskiego Punktu
Informacyjnego Funduszy Europejskich udzielali informacji
związanych z tematyką unijną. Ideą spotkania było dotarcie do lokalnych środowisk skupiających przedsiębiorców,
osób planujących rozpocząć własną działalność gospodarczą,
przedstawicieli instytucji z otoczenia biznesu, jednostek samorządu terytorialnego, a także innych podmiotów zainteresowanych aplikowaniem o środki unijne.
ĆWICZENIA OBRONNE
Zgodnie z „Planem szkoleń obronnych Powiatu Rawickiego na 2013 r.” z inicjatywy Starosty Rawickiego w dniach od
3 do 4 października br. na terenie gmin Miejska Górka oraz
Bojanowo odbyły się ćwiczenia obronne. Wzięli w nich udział
przedstawiciele Wojskowej Komendy Uzupełnień w Lesznie
Punkt Informacyjny Funduszy Europejskich działa w Starostwie Powiatowym w Lesznie. Prowadzą go przeszkoleni
pracownicy. Jego zadaniem jest udzielanie informacji m.in.
w formie spotkań indywidualnych, prelekcji na temat krajowych programów operacyjnych. Korzystający z jego usług
beneficjenci mają możliwość poznania obowiązujących procedur, terminów składania wniosków aplikacyjnych.
Punkt Informacyjny Funduszy Europejskich
Starostwo Powiatowe w Lesznie
Plac Kościuszki 4 b (pokój 114)
od poniedziałku do piątku w godzinach od 8.00 do 15.30
tel. 65 525 69 66, 65 529 68 06
e-mail: [email protected]
[email protected]
8
Nr 36
PAŹDZIERNIK 2013
JUBILEUSZ PTTK
Rawicki Oddział Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego w bieżącym roku obchodzi jubileusz 60-lecia
działalności. Z tej okazji w dniu 12 października w Domu
Kultury w Rawiczu odbyło się uroczyste spotkanie byłych
i obecnych członków zarządu organizacji, przedstawicieli
działających w naszym powiecie kół turystycznych, władz
samorządowych i osób wspierających na co dzień inicjatywy
podejmowane przez PTTK. Jednym z gości honorowych był
założyciel i pierwszy prezes PTTK w Rawiczu Pan Henryk
Rummel. Podczas uroczystości zasłużonym działaczom
wręczono okolicznościowe dyplomy i odznaczenia. Po części oficjalnej jej uczestnicy przeszli do siedziby Towarzystwa,
gdzie odsłonięto jubileuszową tablicę.
PROJEKTY REALIZOWANE PRZEZ POWIATOWE CENTRUM
POMOCY RODZINIE W RAWICZU
PROJEKT „MOGĘ – POTRAFIĘ – TERAZ”
Od 2007 r. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Rawiczu realizuje projekt systemowy pn. „Mogę – Potrafię – Teraz”,
współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego. Partnerami tegorocznej edycji są Ośrodki Pomocy
Społecznej z gmin: Bojanowo, Jutrosin, Miejska Górka oraz
Pakosław. W ramach realizacji działań środowiskowych
wszystkich beneficjentów programu z lat 2008 – 2013, ich ro-
trum prowadzą również procesy diagnostyczno-konsultacyjne i kwalifikacyjne przyszłych rodziców zastępczych. Kolejne
bezpłatne szkolenie dla kandydatów na rodziny zastępcze rozpoczęło się 1 października br. Prowadzone jest przez dwóch
certyfikowanych trenerów programu „PRIDE – Rodzinna
Opieka Zastępcza/Adopcja” – Panią Bogumiłę Umławską
oraz Panią Iwonę Balbus. Jego uczestnicy (8 rodzin) podczas
12 sesji i dwóch spotkań indywidualnych w swoim miejscu
zamieszkania zdobywają umiejętności niezbędne do przyjęcia do rodziny dziecka. Po zakończeniu kursu otrzymają stosowne zaświadczenia, które są zobowiązani posiadać w celu
uzyskania kwalifikacji uprawniających do pełnienia funkcji
rodziny zastępczej niezawodowej, zawodowej lub prowadzenia
rodzinnego domu dziecka.
PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA
PRZEMOCY
dziny oraz mieszkańców powiatu zaproszono w dniu 14 września br. na plenerową imprezę integracyjną, która odbyła się
na terenie Strzelnicy Sportowej w Sierakowie. W spotkaniu
wzięło udział około 300 osób, które aktywnie włączyły się
w jego realizację.
PROGRAM ROZWOJU PIECZY ZASTĘPCZEJ
Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Rawiczu realizuje Program Rozwoju Pieczy Zastępczej na lata 2012-2014
w Powiecie Rawickim. Jednym z jego głównych celów jest
wspieranie rodzinnych form opieki zastępczej w powiecie,
m.in. poprzez organizowanie szkoleń dla kandydatów zgłaszających gotowość do pełnienia funkcji rodziny zastępczej
lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka. Specjaliści z Cen-
Nr 36
Zgodnie z zapisami ustawy z dnia 10 czerwca 2010 r.
o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie każdy powiat jest
zobowiązany do opracowania i realizacji programów korekcyjno-edukacyjnych adresowanych do osób stosujących przemoc w rodzinie. W Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie
w Rawiczu trwa obecnie pierwsza edycja programu o takim
profilu, realizowanego w ramach Powiatowego Programu
Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie i Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie w Powiecie Rawickim na lata 2012-2016.
Do udziału w nim kwalifikują się: osoby skazane prawomocnymi wyrokami za przestępstwo z art. 207 § 1. kodeksu karnego (lub inne przeciwko rodzinie i opiece, ze stwierdzeniem
sprawstwa przemocy), korzystające z warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności lub warunkowo
przedterminowo zwolnione z odbycia reszty kary, skierowane
przez sąd lub kuratorów sądowych; osoby, których udział wynika z ich osobistej decyzji. W programie nie mogą natomiast
uczestniczyć osoby chore psychicznie i niepełnosprawne
intelektualnie, uzależnione od alkoholu i narkotyków, które nie
przeszły podstawowego cyklu terapii, nałogowi hazardziści.
PAŹDZIERNIK 2013
9
Dla uczestników przewidziano cykl zajęć w formie warsztatów grupowych oraz spotkań indywidualnych, prowadzonych przez wykwalifikowanych pracowników PCPR – Panią
Lidię Młody i Panią Monikę Juszkowską. Ponadto dzięki
nawiązaniu współpracy pomiędzy Powiatowym Centrum
Pomocy Rodzinie w Rawiczu, Komendą Powiatową Poli-
cji, Prokuraturą Rejonową w Rawiczu, Wydziałem Karnym
i Zespołem Kuratorskiej Służby Sądowej Sądu Rejonowego w Lesznie z/s w Rawiczu, a także Gminnymi Zespołami
Interdyscyplinarnymi powstał sprawny system kierowania
osób do udziału w programie oraz monitorowania jego
efektów.
Opracowanie: Zespół Redakcyjny „Orędownika Samorządowego Powiatu Rawickiego” na podstawie informacji udostępnionych przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Rawiczu.
INFORMACJE SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH
PROWADZONYCH PRZEZ POWIAT RAWICKI
PROJEKT DOSKONALENIA NAUCZYCIELI
We wrześniu br. została podpisana umowa pomiędzy
Powiatem Rawickim a Ośrodkiem Rozwoju Edukacji w Warszawie o dofinansowanie projektu pn. „Bezpośrednie wsparcie
rozwoju szkół poprzez wdrożenie zmodernizowanego systemu doskonalenia nauczycieli w Powiecie Rawickim”, realizowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego.
Projekt ma charakter innowacyjny i pilotażowy. Jego celem
jest zbudowanie nowego systemu doskonalenia nauczycieli
poprzez przeprowadzenie szczegółowej diagnozy potrzeb
danej placówki, a następnie wdrożenie konkretnej oferty kształcenia. Bierze w nim udział 27 szkół i przedszkoli
z terenu naszego powiatu (8 szkół podstawowych, 6 gimnazjów, 3 technika, 4 licea ogólnokształcące, 4 zasadnicze
szkoły zawodowe i 2 przedszkola), czyli 60% wszystkich
Spotkanie inaugurujące odbyło się w dniu 7 października br.
w Zespole Szkół nr 3 w Rawiczu. Wzięli w nim udział przedstawiciele władz samorządowych, Wicedyrektor Centrum
Doskonalenia Nauczycieli w Lesznie oraz dyrektorzy zakwalifikowanych placówek. Koordynator projektu zaprezentowała
jego założenia i cele, a następnie uczestnikom przedsięwzięcia
wręczono akty przystąpienia do powiatowego projektu.
NOWA PRACOWNIA DYDAKTYCZNA
W roku szkolnym 2013/2014 zostało wzbogacone zaplecze
dydaktyczne Zespołu Szkół nr 3 w Rawiczu. Od września
br. placówka dysponuje nowoczesną pracownią biologiczną, wyposażoną m.in. w sprzęt multimedialny oraz mikroskopy. Obecnie podczas lekcji uczniowie mają możliwość
samodzielnego przeprowadzania doświadczeń i obserwacji
mikroskopowych. Środki na ten cel pozyskano w ramach
projektu unijnego „Moje liceum na 5. Programy rozwojowe
z zakresu kompetencji kluczowych”.
SALON MATURZYSTÓW
lokalnych placówek edukacyjnych. Podstawowe zadania
projektu to procesowe wspomaganie rozwoju szkół i przedszkoli, koordynowane przez Szkolnych Organizatorów
Rozwoju Edukacji, a także organizacja sieci współpracy
i samokształcenia nauczycieli. W poszczególnych placówkach odbędą się m.in. warsztaty dla nauczycieli
i dyrektorów z udziałem zewnętrznych ekspertów, indywidualne konsultacje. Zostaną również utworzone cztery sieci
tematyczne: dyrektorów, polonistów, matematyków i wychowawcza. Dla uczestników projektu, ORE udostępnił
specjalną platformę internetową. Projekt będzie realizowany do 31 lipca 2015 r. Funkcję koordynatora pełni Pani
Renata Skowronek.
10
Nr 36
W ramach przygotowań do przyszłorocznych egzaminów
dojrzałości uczniowie klas maturalnych Zespołu Szkół nr 3
oraz Technikum Zespołu Szkół Zawodowych w Rawiczu
uczestniczyli w poznańskim i wrocławskim „Salonie Maturzystów”. Jest to ogólnopolska kampania informacyjna, adresowana do przyszłych absolwentów, organizowana cyklicznie
w największych polskich ośrodkach akademickich przez Fundację Edukacyjną „Perspektywy”. W tym roku jej uczestnicy
mogli zapoznać się z ofertami państwowych i niepublicznych
uczelni, a także wziąć udział w wykładach dotyczących zasad zdawania egzaminów z przedmiotów obowiązkowych,
prowadzonych przez specjalistów z Okręgowych Komisji
Egzaminacyjnych. Ponadto program spotkań został wzbogacony m.in. o warsztaty z doradcami zawodowymi, trenerami
kariery i psychologami oraz pokazy badawcze.
DOLNOŚLĄSKI FESTIWAL NAUKI
We Wrocławiu w dniach od 20 do 25 września br. został
zorganizowany XVI Dolnośląski Festiwal Nauki. Tegoroczna
edycja imprezy promującej dorobek badawczy i kulturalny
wrocławskich uczelni, przebiegała pod hasłem „Nauka obywatelem Europy”. W wykładach i prezentacjach, które odbyły się
w ramach festiwalu na tamtejszym Uniwersytecie Medycz-
PAŹDZIERNIK 2013
nym, wzięli udział uczniowie klas o profilu biologicznym
i nauczyciele przedmiotów przyrodniczych z I Liceum Ogólnokształcącego oraz Zespołu Szkół nr 3 w Rawiczu. Mieli oni
okazję wysłuchać wykładów z antropologii i anatomii człowieka oraz obejrzeć autentyczne preparaty biologiczne.
UCZNIOWIE NA TARGACH „AGRO SHOW”
W dniu 21 września br. grupa uczniów Technikum Rolniczego
oraz słuchaczy szkół dla dorosłych Zespołu Szkół PrzyrodniczoTechnicznych Centrum Kształcenia Ustawicznego w Bojanowie
wraz z nauczycielami wyjechała na XV Targi „Agro Show”, zor-
ganizowane w Bednarach w Gminie Pobiedziska. „Agro Show”
to największa w Polsce i jedna z największych w Europie imprez
targowych promujących produkty oraz usługi z branży rolniczej.
W tym roku uczestniczyło w niej ok. 740 wystawców z ponad
20 krajów. Zwiedzający mogli obejrzeć pokazy nowoczesnych
maszyn i urządzeń do produkcji rolnej, stoiska przedsiębiorstw
produkujących nawozy sztuczne, środki ochrony roślin, nasiona, a także wziąć udział w prelekcjach oraz spotkaniach informacyjnych, m.in. z przedstawicielami Ministerstwa Rolnictwa
i Rozwoju Wsi.
DZIEŃ EDUKACJI NARODOWEJ
Tegoroczne powiatowe obchody Dnia Edukacji Narodowej odbyły się 14 października w Zespole Szkół Przyrod-
niczo-Technicznych Centrum Kształcenia Ustawicznego
w Bojanowie. Tradycyjnie z okazji tego święta Zarząd
Powiatu Rawickiego wyróżnił za szczególne osiągnięcia
w pracy dydaktyczno-wychowawczej podejmowanej na
rzecz społeczności szkolnych i środowiska lokalnego dyrektorów, nauczycieli oraz pracowników innych placówek
powiatowych. W tym roku nagrody otrzymali: Pani Barbara
Danielczyk - Dyrektor Zespołu Szkół im. Jana Pawła II
w Rawiczu, Pani Łucja Dera - Dyrektor I Liceum Ogólnokształcącego w Rawiczu, Pan Tomasz Maruwka - nauczyciel
I Liceum Ogólnokształcącego w Rawiczu, Pani Krystyna
Szydłowska - nauczycielka Zespołu Szkół im. Jana Pawła II
w Rawiczu, Pani Małgorzata Parecka - nauczycielka Zespołu Szkół Przyrodniczo-Technicznych Centrum Kształcenia
Ustawicznego w Bojanowie, Pani Alicja Stachowska i Pani
Renata Uźniak - nauczycielki Zespołu Szkół Zawodowych
w Rawiczu oraz Pani Elżbieta Figisiak - pedagog Poradni
Psychologiczno-Pedagogicznej w Rawiczu. Święto oświatowe było również okazją do wręczenia aktów nadania stopnia awansu zawodowego nauczyciela mianowanego: Pani
Danucie Żyto, Pani Elizie Franciszkiewicz-Łakomej, Pani
Annie Barteczka z I Liceum Ogólnokształcącego w Rawiczu, Pani Monice Jurkowskiej, Pani Monice Świtale, Pani
Darii Jagle, Panu Jakubowi Morysonowi, Panu Tomaszowi
Sierpowskiemu, Panu Jakubowi Kasprowiczowi z Zespołu
Szkół Zawodowych w Rawiczu, Pani Agacie Kubiak, Pani
Anicie Apolinarskiej z Zespołu Szkół Przyrodniczo-Technicznych Centrum Kształcenia Ustawicznego w Bojanowie, Pani Annie Bajsarowicz, Pani Annie Molskiej oraz Pani
Małgorzacie Moryson z Zespołu Szkół im. Jana Pawła II
w Rawiczu.
Ponadto na wniosek dyrektorów szkół Minister Edukacji Narodowej Pani Krystyna Szumilas przyznała Medale
Komisji Edukacji Narodowej: Pani Marzannie Niedźwiadek, Pani Annie Noga, Panu Wojciechowi Danielczykowi z I Liceum Ogólnokształcącego w Rawiczu oraz Pani
Aleksandrze Ciąder-Hajnce z Zespołu Szkół Zawodowych
w Rawiczu.
Opracowanie: Zespół Redakcyjny „Orędownika Samorządowego Powiatu Rawickiego” na podstawie informacji udostępnionych przez I Liceum Ogólnokształcące w Rawiczu, Zespół Szkół nr 3 w Rawiczu, Zespół Szkół Zawodowych w Rawiczu oraz Zespół Szkół Przyrodniczo-Technicznych Centrum Kształcenia Ustawicznego w Bojanowie.
Nr 36
PAŹDZIERNIK 2013
11
POWIATOWY RZECZNIK KONSUMENTÓW
Powiat wykonuje określone ustawami zadania publiczne o charakterze ponadgminnym w zakresie m.in.
ochrony praw konsumenta. Do ich realizacji powołany
został odrębny organ o charakterze doradczym – Powiatowy Rzecznik Konsumentów, którego kompetencje
określa ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów
z dnia 6 lutego 2007 r. W Starostwie Powiatowym
w Rawiczu funkcję Powiatowego Rzecznika Konsumentów pełni Pan Jerzy Pięta.
W ramach cotygodniowych dyżurów Rzecznik udziela bezpłatnych porad prawnych. Pomaga konsumentom
w przygotowaniu pism lub wezwań adresowanych do
przedsiębiorców naruszających ich prawa, a także pozwów
sądowych. Podejmuje interwencje występując osobiście
do przedsiębiorców, jak również działania mediacyjne
ze stronami. Warto podkreślić, że w Powiecie Rawickim
większość spraw zostaje załatwiona w trybie mediacji.
Jednocześnie w ostatnich latach obserwuje się stały wzrost
liczby udzielonych porad i interwencji wobec przedsiębiorców. Wzrasta także stopień skomplikowania spraw.
W zakresie współdziałania z instytucjami ochrony praw
konsumenta Rzecznik współpracuje z centralnymi i właściwymi miejscowo jednostkami – w przypadku Powiatu
Rawickiego są to m.in.: w Poznaniu Delegatura Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów oraz Oddział
Terenowy Urzędu Regulacji Energetyki, Wojewódzki
Inspektorat Inspekcji Handlowej Delegatura w Lesznie,
Stowarzyszenie Konsumentów Polskich w Warszawie.
Natomiast w ramach edukacji konsumenckiej Rzecznik
podejmuje działania informacyjne skierowane do różnych
grup odbiorców. Współpracuje z regionalnymi mediami,
a także wygłasza prelekcje w gimnazjach, szkołach ponadgimnazjalnych, policealnych, na spotkaniach słuchaczy
Uniwersytetu Trzeciego Wieku.
Tematyka oraz zakres porad udzielanych przez Rzecznika obejmują naruszenia szeroko pojętych interesów
i uprawnień konsumentów. Najliczniejsze są sprawy,
w których przedmiot sporu dotyczy reklamacji w przypadku niezgodności towaru z umową lub gwarancji towarów,
niewykonania lub nienależytego wykonania usług, uznania postanowienia umownego za niedozwolone. Rzecznik w takich przypadkach może wystąpić pisemnie do
przedsiębiorcy w sprawie ochrony interesów konsumenta.
Wystąpienie zawiera: opis stanu faktycznego przedmiotu
sprawy, wynikającego z relacji konsumenta oraz przedsta-
wionej dokumentacji, ocenę prawną, informację o konsekwencjach prawnych mogących dotyczyć adresata, wniosek o dobrowolne i polubowne załatwienie sprawy.
Rzecznik realizuje swoje zadania na podstawie następujących aktów prawnych: Ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r.
Kodeks Cywilny; Ustawy z dnia 17 listopada 1964 r.
Kodeks Postępowania Cywilnego; Ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów; Ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej
konkurencji; Ustawy z dnia 27 lipca 2002 r. o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej. Przepisy te
regulują m.in. zgodność zawarcia umów konsumenckich,
prawidłową treść składanych ofert, obowiązki sprzedawcy wobec osoby kupującej towar konsumpcyjny, uprawnienia konsumenta wynikające z tytułu gwarancji i prawa własności, tryb składania reklamacji oraz warunki
przedawnienia.
Należy pamiętać, że każdy sprzedawca jest zobowiązany udzielić kupującemu jasnych, zrozumiałych i niewprowadzających w błąd informacji w języku polskim, wystarczających do prawidłowego oraz pełnego korzystania ze
sprzedanego towaru konsumpcyjnego. Dokonując sprzedaży
powinien podać dokładną cenę oferowanego towaru. W momencie uregulowania przez nabywcę wszelkich płatności
związanych z dostarczonym towarem powstają uprawnienia z tytułu zgodności towaru konsumpcyjnego z umową lub wynikające z gwarancji. Jej udzielenie następuje
bez odrębnej opłaty, poprzez oświadczenie zamieszczone
w dokumencie gwarancyjnym. Reklamacje winny być
składane pisemnie w siedzibie sprzedawcy.
Opracowanie: Jerzy Pięta – Powiatowy Rzecznik Konsumentów
Powiatowy Rzecznik Konsumentów
pełni dyżury w każdą środę w godzinach od 9.00 do 15.00
w Starostwie Powiatowym w Rawiczu, Rynek 17 (pokój 21)
12
Nr 36
PAŹDZIERNIK 2013
Jakub Moryson
JANUSZ HIERONIM HRABIA CZARNECKI Z GOLEJEWKA
- żołnierz, powstaniec, ziemianin (część II)
Śmiało można rzec, że jak świetnym żołnierzem był Janusz
Czarnecki, tak również doskonałym był gospodarzem. Jego ojciec, Jan hrabia Czarnecki zmarł 5 maja 1918 r. Koniec I wojny światowej oraz późniejsze walki o granice odradzającego się
państwa polskiego nie pozwoliły Januszowi w pełni skupić się na
gospodarowaniu odziedziczonym majątkiem. Wiemy, że w tym
celu krótko przed wojną ukończył studia rolnicze na Katolickim
Uniwersytecie w Louvain w Belgii. W 1921 r. Janusz powrócił do
domu. Wojna jednak odcisnęła na nim swoje piętno. Odniesione
rany, pobyt w rosyjskim obozie jenieckim, trudy walk o niepodległość, mocno nadszarpnęły jego zdrowie. Pomimo tego skupił
się na pracy, odnosząc na tym polu sukcesy.
Majątki Janusza hrabiego Czarneckiego, które wymieniłem
[zob. „Orędownik” 2013, nr 35], były pod względem swego charakteru produkcyjnego zróżnicowane. Zrozumiałe, że na areałach
gruntów uprawnych produkowano zboża, ale np. w Wilkowie
Polskim funkcjonowała cegielnia parowa, w majątkach Stwolno
i Sworowo uprawiano wiklinę koszykarską. W innych majątkach
leżących na terenie powiatu rawickiego uprawiano także buraki
cukrowe. Sam Janusz Czarnecki w końcu 1923 r. był w gronie
największych akcjonariuszy cukrowni w Miejskiej Górce. Jego
udziały wynosiły 71000 zł (na 101 osób, przy sumie akcji 850000 zł).
Jednakże można powiedzieć, że „oczkiem w głowie” Janusza
była „zarejestrowana hodowla konia szlachetnego” (w 1926 r.
liczyła 13 klaczy, choć stan ten zwiększał się, nawet do 27).
Na tym polu hodowli Czarnecki odnosił największe sukcesy.
Janusz Czarnecki swoją pasję do koni, wynikającą z tradycji
ziemiańskiej, pogłębił niewątpliwie jako kawalerzysta. Po powrocie z wojny założył stadninę koni pełnej krwi angielskiej.
Okazy do hodowli pozyskiwał ze stadnin zagranicznych, m.in.
z Niemiec. Można stwierdzić, że jego działalność nie była nastawiona na sprzedaż zwierząt dla wojska, jak to w wielu majątkach czyniono, ale miała charakter hodowli koni wyścigowych
i wyczynowych. Czarnecki współpracował ze stadniną pełnej krwi
w Lesznie na Mazowszu (30 km od Warszawy). Stadnina ta została założona w 1896 r. przez Michała Bersona i również specjalizowała się w hodowli koni wyścigowych. Jej właściciel pozyskiwał najlepsze klacze, sprowadzając je z Anglii, ale oprócz
importowanych sztuk, nastawiono się w niej na chów własny
i krajowy. Konie ze stadniny w Golejewku były kupowane przez
Michała Bersona jako młode sztuki (od jednego do kilku lat), by
w jego barwach zdobywać nagrody. Polityka hodowlana Bersona
przynosiła mu znakomite efekty – jego konie zdobyły w okresie
1924 – 1938 najwięcej nagród w Polsce ze wszystkich hodowli. Do najwybitniejszych koni, które wyszły ze stadniny w Golejewku, osiągając wysokie wygrane, m.in. na torze w Służewcu oraz założyły cenne linie żeńskie oraz męskie, możemy zaliczyć: klacz Gizelę (ur. 1927 r.), klacz Hawanę (ur. 1928 r.), klacz
Ingodę (ur. 1929 r.), ogiera Jawora II (ur. 1931 r., jeden z najlepszych ogierów powojennych, wygrał ponad 305000 zł), klacz Jaspis i ogiera Jumara.
W majątkach Janusza Czarneckiego prowadzono także bardzo
dobrą gospodarkę łowiecką. Jego łowiska były zasobne w zwierzynę, a polowania zbiorowe przynosiły imponujące rozkłady.
Rodzina Czarneckich zyskała sobie również szacunek u społeczeństwa, prowadząc działalność na niwie lokalnej. W Golejewku w czasie powstania wielkopolskiego działał szpital, w
Nr 36
którym Wanda Czarnecka wraz ze swą służbą wytrwale pracowała. Czarneccy przyczynili się do budowy kościołów w Zielonej
Wsi i Golejewku, a po ich powstaniu pełnili rolę kolatorów. Dla
miejscowej ludności zakładali ochronki, w których w czasie zaborów uczono języka polskiego. Po odzyskaniu niepodległości
nadal wspierali oświatę dzieci. Janusz rozpoczął także częściową
parcelację swojego majątku, zgodnie z aktami prawnymi 1919
i 1920 r. oraz późniejszą ustawą z 1925 r. Czarneccy wspierali także Towarzystwo Kolonii Wakacyjnych i Stacji Sanitarnych
„Stella”, przekazując na jego działalność pieniądze (towarzystwo
to zajmowało się m.in. organizacją kolonii dla dzieci).
W życiu prywatnym Janusz ożenił się 20 grudnia 1924 r.
z Romaną Czarnowską, córką Ludwika i Romany (z domu Świeckiej). Ślub odbył się w Warszawie w parafii Wszystkich Świętych. Widoczna była różnica wieku państwa młodych, ponieważ
Romana urodziła się 2 sierpnia 1904 r., była więc o blisko 16 lat
od Janusza młodsza. Można powiedzieć, że rodzice panny młodej
byli rówieśnikami swego przyszłego zięcia (Ludwik ur. 21 sierpnia 1887 r., Romana ur. 9 stycznia 1888 r.). Romana pochodziła
z rodziny artystów. Jej ojciec był znanym i cenionym aktorem,
reżyserem i dyrektorem teatrów lwowskich. Po śmierci w 1933 r.,
w wieku zaledwie 45 lat, został pochowany na Cmentarzu
Łyczakowskim we Lwowie, jako zasłużony obywatel tego miasta. Janusz Czarnecki wraz z żoną, mimo różnicy wieku, tworzyli kochającą się parę. Owocem ich miłości była dwójka dzieci:
Jan Ludwik (ur. 29 września 1925 r. w Poznaniu) i Teresa Maria
(ur. 10 lutego 1928 r. w Poznaniu).
Niestety, poważnie nadwyrężone w czasie działań wojennych
zdrowie dawało o sobie często znać. Janusz Czarnecki, będąc
człowiekiem skromnym, a przy tym bardzo pracowitym, nie podejmował intensywnego leczenia. W lutym 1933 r. Romana Czarnecka musiała przedwcześnie pochować swojego ojca. Trzy miesiące później spadł na nią kolejny cios. W maju kolejny raz zachorował jej ukochany mąż. Już nie odzyskał pełni sił. Zmarł 17
maja, zostawiając swoją młodą żonę i dwoje małych dzieci.
Janusz Hieronim hrabia Czarnecki odszedł przedwcześnie, lecz
niewątpliwie jego postać zapisała się w historii powiatu rawickiego. Został zapamiętany jako wielki patriota, który w chwilach,
gdy należało walczyć o ojczyznę, mężnie i ofiarnie spełniał swój
obowiązek. Pamięć o nim to także pamięć o jego koniach, których hodowlę w swym majątku w Golejewku rozpoczął i w tej
dziedzinie odniósł wiele sukcesów. Dziś również możemy oglądać stadninę koni w Golejewku, która swoją działalnością nawiązuje do czasów międzywojennej przeszłości.
Bibliografia:
Czestram Golejewko. Dzieje parafii Wszystkich Świętych, praca
zbiorowa, Wrocław - Golejewko 2005.
Księga adresowa Polski (wraz z W.M. Gdańskiem) dla handlu,
przemysłu, rzemiosł i rolnictwa, Warszawa – Bydgoszcz 1930.
Moryson Jakub, Książę Olgierd Czartoryski (1888-1917). Życie
i działalność społeczno-polityczna, Kraków 2012.
Sobisiak Walerian, Dzieje Ziemi Rawickiej, Poznań 1967.
Słownik biograficzny powstańców wielkopolskich 1918-1919,
red. naukowa A. Czubiński, B. Polak, Poznań 2002.
Żychliński Teodor, Złota księga ziemiaństwa polskiego, r. 1,
Poznań 1879, r. 7, Poznań 1885.
PAŹDZIERNIK 2013
13
W KRĘGU RAWICKICH PODAŃ I LEGEND...
Pamiątki, jakie po sobie pozostawił Szkaradek
Ziemię rawicką wzdłuż granicy niemieckiej od Zielonej Wsi
aż po Dubin zamieszkuje odrębny typ ludu polskiego, zwanego
Hazakami albo Lasakami, względnie Leśniakami. Hazacy to
resztka Ślązaków, po stronie niemieckiej (Śląsk środkowy) już
zgermanizowanych. Świadczy o tym język, jakim do dnia dzisiejszego się posługują i tak na przykład zamiast powiedzieć
„muszę trochę odpocząć, bo zmęczyłem się bardzo”, Hazak
mówi „trza końdek przykucnoć, kej hutnie zech się zmencoł”.
Ale nie tylko odrębną tą, gdzie indziej niespotykaną gwarą wyróżnia się Hazak, odznacza się również swoistymi cechami tak
co do charakteru, jak i całego postępowania życiowego. Dość
wspomnieć o jego gadatliwości i otwartości, o jego szczerości i uczciwości, o jego pobożności i religijności, a przede
wszystkim o jego poczuciu piękna, porządku i czystości. Mile
uderza obcego, że przed każdym świętem wioski Hazaczyzny przybierają wygląd odświętny: bez nakazu zewnętrznego
w przeddzień świąt porządkują wszyscy obejścia domu, drogi
i place publiczne i stroją ubogie i skromne swe chaty w zieleń
i kwiaty.
Nie dziw, że kiedy przed laty w okolicy starego Dubina
osiedlił się przybysz, nieprzypominający w niczym prawego
Hazaka, miejscowi, na wskroś uczciwi, uciążliwego przybłędę
dla jego „szkaradnego” życia i nikczemnego postępowania
przezwali „Szkaradkiem”, a jego hubę pod lasem „Szkaradowem”. Szkaradek znany był w całej okolicy jako człowiek
surowy, brutalny, popędliwy, wyzuty z czci i wiary, nieliczący
się ani z Bogiem, ani z ludźmi. To też unikali go wszyscy jak
złego ducha i omijali skwapliwie Szkaradów.
Razu pewnego przy jesiennej uprawie roli pastwił się Szkaradek nad swoim bydłem roboczym do tego stopnia, że ciężko
zmęczony wół upadł i nie był zdolen o własnych siłach utrzymać się na nogach. Ponieważ było to już pod wieczór, nielitościwy chłop nie troszcząc się dalej o okaleczałe bydle, za to
klnąc i złorzecząc na czym świat stoi, udał się z drugim wołem
do swojej zagrody. W obawie jednak, że wołu pod lasem mógłby mu kto skraść, pobiegł wczesnym rankiem po niego sądząc,
że po nocnym wypoczynku będzie mogło bydle znowu chodzić.
Wielkie musiało być zdziwienie i rozczarowanie brutala, kiedy
na miejscu wczorajszej egzekucji prócz kałuży krwi z wołu nie
znalazł ani śladu. Sam więc się hycel ukarał dotkliwie. Po pozostałych śladach wywnioskował, że sprawcą kradzieży mógł
być tylko niedźwiedź – niecnota, który w nocy wartościowego
wołu sprzątnął. Nie zżarł chyba dziki zwierz ogromnego wołu
od razu, tylko zawlókł go do swojej kryjówki, pomyślał chciwy
Szkaradek, i dlatego uzbroiwszy się w ciężkie widły, z siarczystą klątwą na ustach udał się na poszukiwanie niedźwiedzia, względnie swego wołu. Jako „Leśniak” znał wszystkie
kryjówki tego krwiożercy aż nadto dokładnie; to też podążając
za jego śladem odnalazł wkrótce kryjówkę niedźwiedzia. Nie
zastał wprawdzie starego wygi, ani też wołu nie zobaczył, za
to ujrzał w kryjówce dwa maleńkie misie tulące się do siebie,
pomrukujące przy tym z niezadowolenia i skomlące za matką.
Zabrał więc niedźwiadki ze sobą i oddał je bratu, mieszkają-
14
Nr 36
cemu niedaleko stąd na swej hubie, na wychowanie. „Niedźwiadki” przezwano odtąd osiedle, a „Niedźwiedziem” jego
właściciela.
Po tym małym epizodzie, trzymając się dalej śladu niedźwiedzia udał się poszkodowany Szkaradek w dalszą drogę. Dużo
się nachodził, jeszcze więcej naklął i nazłorzeczył, niedźwiedzia jednak ani wołu nie odnalazł. Pozostałe po bydlęciu
szczątki, jakie zdołał wytropić, przekonały go, że niedźwiedź
– olbrzym wołu w międzyczasie zdołał porozdzierać na strzępy, które częściowo poroznosił po całej okolicy. „Kto szkodę
poniósł”, głosi niemieckie przysłowie, „nie potrzebuje na
szyderstwo czekać”; tak też było i w tym wypadku. Ponieważ
rozwścieczone chłopisko przy każdym odnalezionym szczątku
ulżyło sobie stekiem wyzwisk i głośnym złorzeczeniem, nie pozostały w tajemnicy huby, przy którym szukający resztki swego
wołu wykrył i wszyscy Hazacy, drwiąc i szydząc z nielubianego szkaradnego intruza, powtarzali po wsze czasy: „Szkaradek poszedł szukać wołu i zamiast niego przyniósł: pysk z Pyskorni, pęp z Pępowa, żołądek z Żołądnicy, oczy z Oczkowic,
rogi z Rogowa i skórę ze Skóraszewic”.
Od tego czasu miał Szkaradek dużo niepowodzeń i nieszczęść w swoim gospodarstwie; Bóg, o którego nie dbał,
nie błogosławił widocznie bezbożnikowi. Zawarł więc pakt
z diabłem, który obiecał do ciężkiej dopomóc mu fortuny, jeżeli jemu usłużnym będzie: mianowicie, po odstąpieniu gospodarstwa dzieciom na skrzyżowaniu dróg między Sikorzynem
a Stwolnem miał wystawić chatę, do której by przyjezdni wstępować mogli, aby posilić się trunkiem, który odbierać będzie
od niego za pośrednictwem Żydka Icka z Jutrosina. Złakomił
się chłop świetną obietnicą Lucypera i ufny w jego pomoc wykonał posłusznie, co mu ten nakazał. Interes szedł wcale nieźle, gospoda przyjezdnym stała przecież zawsze na zawadzie,
do tej „zawady” każdy pijak chętnie wstępował. Kiedy jednak
z powodu nieurodzaju na wieśniaków nastały ciężkie bardzo
czasy, każdy chcąc nie chcąc zmuszony był zawadę omijać,
a zrozpaczony Szkaradek musiał swój diabelski trunek sam
wypijać, aż w końcu, nie mając innej drogi wyjścia, w swojej przeklętej zawadzie na haku się powiesił. Diabłu służył, od
diabła odebrał zapłatę. Karczma opustoszała. W jej pobliżu
powstały huby, a później i wioska, która zatrzymała pierwotną
nazwę „Zawada”. Takie oto liczne pamiątki po smutnej pamięci Szkaradku przechowały się na ziemi rawickiej do dnia
dzisiejszego.
*Ziemia rawicka w legendzie i baśni. Na podstawie zapisków
i podań ludowych opracował Józef Miedziński; nauczyciel
Gimnazjum Państwowego w Rawiczu. „Towarzystwo Wydawnicze Sp. z Ogr. Odp. w Rawiczu”, Rawicz 1937.
Prawa do dysponowania publikacją: Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu, Biblioteka Instytutu Historii UAM zrzeszone
w Poznańskiej Fundacji Bibliotek Naukowych; identyfikator
publikacji w systemie WBC:
www.wbc.poznan.pl/publication/92531
PAŹDZIERNIK 2013