pobierz - i lo w nowogardzie

Transkrypt

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z JĘZYKA POLSKIEGO
dla klasy I realizowany w ZSO Nr 1 I LO im. ppor. Emilii Gierczak
w Nowogardzie
nauczyciele – DOROTA BORZESZKOWSKA-BURIAK, BARBARA KOZAK, KORNELIA SZTENGIERTKOWALCZYK, KATARZYNA MAŃKOWSKA
KONTRAKT Z JĘZYKA POLSKIEGO
I LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE W NOWOGARDZIE
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
Uczeń zobowiązany jest do prowadzenia zeszytu przedmiotowego, sporządzać w nim notatki z lekcji i okazywać go do kontroli.
Brak zadań obowiązkowych oznacza wpisanie oceny niedostatecznej.
W ciągu roku szkolnego można raz nie przeczytać lektury na czas.
Dwa razy w roku szkolnym można zgłosić tzw. nieprzygotowanie DO ZAJĘĆ (nie dotyczy pracy klasowej i sprawdzianu z większej partii materiału).
Prace klasowe, diagnozy, próbne egzaminy- są obowiązkowe.
Poprawiać można każdą ocenę – w wyznaczonym przez nauczyciela terminie.
Ocenę śródroczną i końcoworoczną można poprawić (podnieść) poprzez napisanie dodatkowego testu, według kryteriów zawartych w PSO.
Poprawianie ocen powinno zakończyć się w ciągu dwóch tygodni od ich wystawienia, natomiast oceny końcowe- w ciągu miesiąca, od momentu ich zaproponowania.
Prace pisemne są archiwizowane w szkole (po ich omówieniu), mogą być udostępniane zainteresowanym do wglądu.
Jeśli uczeń znacznie przekroczy termin oddania pracy domowej będzie musiał napisać zadanie dodatkowe.
Nauczyciel respektuje zalecenia Poradni Psychologicznej w zakresie dysleksji i dysortografii- proponuje jednocześnie uczestnictwo w konsultacjach,
w celu ćwiczenia umiejętności.
Nauczyciel zachęca do działań artystycznych, kulturalnych.
Uczeń zna zakres wiedzy i umiejętności wymagany przez nauczyciela na poszczególne oceny.
Nauczyciel informuje ucznia o każdej jego ocenie i motywuje ją.
Jeśli uczeń nie zgłosił braku pracy domowej, a zostanie brak stwierdzony, otrzymuje ocenę niedostateczną.
Uczeń dowiaduje się o sprawdzianie na tydzień przed terminem.
Nauczyciel sprawdza i ocenia sprawdzian i klasówki w terminie 2 tygodni.
W przypadku nieobecności ucznia na sprawdzianie lub klasówce wpisujemy nb. Brak zaliczenia zaległości wpływa na obniżenie oceny końcowej.
Nauczyciel nie ma obowiązku zapowiadać kartkówek obejmujących materiał z trzech ostatnich lekcji lub treści lektury.
Wszystkie uzyskane przez uczniów oceny są wpisywane do dzienników klasowych.
Znaczący (największy wpływ) na ocenę śródroczną i roczną, mają oceny za prace klasowe, kartkówki i wypowiedzi ustne.
1
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
Na jednej lekcji uczeń może otrzymać tylko jedną ocenę niedostateczną.
Z jednej pracy może być wystawiona tylko jedna ocena.
Aktywność ucznia na lekcji jest oceniana plusami bądź konkretną oceną pozytywną i brana pod uwagę przy ocenie końcowej.
Za przygotowanie pomocy dydaktycznych lub dodatkowych prac (referatu, materiału spoza lektury, wzorowe czytanie wiersza itp.) uczeń otrzymuje
ocenę pozytywną.
Uczeń może korzystać z pomocy nauczyciela w przypadku trudności.
Uczeń może zgłaszać swoje wątpliwości, dotyczące nowego materiału w trakcie lekcji.
Nauczyciel uzasadnia każdą wystawianą ocenę.
Uczeń jest punktualny, kulturalny, systematyczny. Nie dezorganizuje pracy na lekcji rozmawiając.
Obie strony podpisujące kontrakt przestrzegają wyżej wymienionych zasad.
Kontrakt może ulec ewaluacji w ciągu roku szkolnego.
I. Cele oceniania osiągnięć uczniów na lekcjach języka polskiego
Gromadzenie informacji na temat postępów ucznia w zakresie:
 znajomości dziedzictwa literackiego i kulturowego,
 rozumienia tradycji narodowej i europejskiej oraz rozpoznawania jej obecności we współczesnej literaturze,
 interpretacji dzieł w różnych kontekstach,
 rozpoznawania i hierarchizowania wartości w omawianych dziełach literatury,
 znajomości zagadnień z zakresu nauki o języku,
 sprawnego i poprawnego posługiwania się językiem ojczystym,
 orientacji w zjawiskach artystycznych we współczesnej kulturze i ich wartościowania.
II. Wymagania edukacyjne z języka polskiego
Uczeń ma obowiązek:
systematycznie i starannie przygotowywać się do zajęć,
opanowywać wiadomości i umiejętności wskazane w wymaganiach edukacyjnych z języka polskiego na poziomie podstawowym
i ponadpodstawowym,
prowadzić zeszyt przedmiotowy / notatki powinny odzwierciedlać tok zajęć/,
posiadać na zajęciach zeszyt przedmiotowy, podręcznik, egzemplarz omawianej lektury oraz inne materiały wskazane przez nauczyciela,
aktywnie uczestniczyć w zajęciach,
opracowywać zadania domowe w terminie,
czytać lektury wskazane przez nauczyciela i określone w programie nauczania w terminie,
2
w przypadku nieobecności na pracy klasowej czy sprawdzianie z przyczyn uzasadnionych (np. choroba, przypadek losowy) ustalić z
nauczycielem termin sprawdzenia wiedzy i umiejętności, uzupełnić braki (termin ustalony zostaje w pierwszym dniu pojawienia się
ucznia po czasie absencji),
nieobecność nieusprawiedliwiona / nieuzasadniona (np. tylko na pojedynczych godzinach) nie daje w/w możliwości, a uczeń otrzymuje
ocenę „niedostateczny”,
w przypadku nieobecności na lekcji uczeń jest zobowiązany samodzielnie opracować omawiany materiał,
Uczeń ma prawo:
do jednokrotnego nieprzygotowania się do lekcji w okresie bez żadnych konsekwencji (nie dotyczy ono czytania lektur oraz wcześniej
zapowiedzianych prac klasowych, sprawdzianów, kartkówek),
do poprawienia oceny niedostatecznej z pracy klasowej, sprawdzianu w ciągu dwóch tygodni od otrzymania poprawionej pracy w
terminie ustalonym z nauczycielem.
Do uzyskania wyższej niż proponowanej oceny - po zgłoszeniu zastrzeżeń uczeń zobowiązany jest do napisania testu zaliczeniowego ze
wskazanego materiału, co najmniej dwa tygodnie przed ostatecznym wystawieniem ocen.
W stosunku do ucznia ze stwierdzonymi dysfunkcjami obniża się wymagania w następujący
OKE ):
sposób (zgodnie z zaleceniami
1. W pracy pisemnej ucznia z dysleksją i dysortografią bierze się pod uwagę przede wszystkim wartość merytoryczną wypowiedzi oraz jej formę
językową, nie uwzględnia się w ocenie następujących błędów:
zmienionej kolejności liter w wyrazach,
wstawionych dodatkowo liter w wyrazie, opuszczonych lub przestawionych,
opuszczonego początku lub końca wyrazu,
występowania w wyrazach głosek dźwięcznych lub bezdźwięcznych i odwrotnie,
mylenia głosek ,,i” i ,,j”, głosek nosowych z końcówką fleksyjną, np.: -ę, -em, -ą, -om,
mylenia przedrostków z zaimkami (np.: pode szły), błędnego zapisywania przyimków z rzeczownikami i przysłówkami (np.: wklasie,
zachwilę, napewno),
niewłaściwego zapisu spółgłosek miękkich ( np.: rosinie zamiast rośnie),
pisowni niezgodnej z zasadami ortografii, jeżeli wynika ona z nadmiernego zaufania do zasad ortografii i schematycznego ich stosowania,
błędnego stosowania lub niestosowania znaków interpunkcyjnych,
zapisu fonetycznego wyrazu.
2. W pracy pisemnej ucznia, u którego stwierdzono dysgrafię uwzględnia się opinię i zalecenia poradni (uczeń ma prawo pisać mało czytelnie, stawiać
niekształtne litery).
3. Ponadto stosuje się indywidualizację pracy z uczniami o specyficznych trudnościach w nauce na tzw. nauczaniu indywidualnym- zgodnie z
zaleceniami Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej oraz lekarskimi.
3
III. Narzędzia i zasady oceniania uczniów oraz gromadzenia informacji
1. Na lekcjach języka polskiego stosowany jest tradycyjny system oceniania.
2. Przy ustalaniu oceny z prac pisemnych przyjmuje się progi procentowe oceniania zgodne z zapisem w WSO.
3. Ocena śródroczna i końcoworoczna ustalane są zgodnie z obowiązującą skalą ocen .
Ocena roczna obejmuje wszystkie oceny cząstkowe uzyskane w pierwszym i drugim okresie nauki.
PROGI WYMAGAŃ NA POSZCZEGÓLNE OCENY
Uczeń uzyskuje ocenę:
CELUJĄCY,
gdy:
- spełnia wszystkie wymagania na ocenę bdb,
- twórczo rozwija własne uzdolnienia i zainteresowania,
- pomysłowo i oryginalnie rozwiązuje nietypowe zadania,
- bierze udział i osiąga sukcesy w konkursach i olimpiadach,
- sięga do dodatkowych pozycji lekturowych, publikacji naukowych itp.
BARDZO DOBRY, gdy:
- opanował wymagania ponadpodstawowe,
- opanował całość materiału omówionego na lekcji i opracowanego w ramach pracy domowej,
- potrafi samodzielnie zastosować zdobytą wiedzę w sytuacjach typowych i problemowych,
- napisał wszystkie prace klasowe i domowe, przeczytał wszystkie lektury i uzyskał bardzo dobre i dobre oceny cząstkowe,
- brał aktywny udział w zajęciach, a jego odpowiedzi były wyczerpujące, pełne pod względem merytorycznym i cechowała je wysoka kultura
języka,
DOBRY, gdy:
- oceny cząstkowe wskazują, iż opanował materiał omówiony na lekcji i opracowany w ramach pracy domowej w stopniu dobrym,
- napisał wszystkie prace klasowe i domowe, przeczytał wszystkie lektury,
- starał się brać aktywny udział w zajęciach, choć nie wszystkie jego odpowiedzi były udane,
- wypowiedzi pod względem merytorycznym oraz ich kompozycji nie budzą zastrzeżeń,
DOSTATECZNY, gdy:
- opanował wymagania podstawowe,
- oceny cząstkowe wskazują, iż opanował materiał omówiony na lekcji i opracowany w ramach pracy domowej w stopniu dostatecznym,
4
- sporadycznie brał udział w lekcjach,
-oddawane prace pisemne były przeciętne pod względem sprawności językowej i wartości merytorycznej,
DOPUSZCZAJĄCY, gdy:
- opanował wymagania podstawowe,
- oceny cząstkowe wskazują, iż opanował materiał omówiony na lekcji i opracowany w ramach pracy domowej, a określony w podstawie
programowej, w stopniu ograniczonym,
- w trakcie semestru / roku szkolnego/ nie pracował systematycznie,
- rzadko brał udział w zajęciach,
- prace pisemne wskazują, iż nie włożył w nie dużo wysiłku i wykazują widoczne niedociągnięcia,
- popełnia błędy i nie stara się ich sam korygować,
NIEDOSTATECZNY, gdy:
-nie opanował niezbędnego minimum zawartego w podstawie programowej, tak w zakresie wiedzy, jak i umiejętności,
-nie podjął próby aktywnego uczestnictwa w zajęciach,
-prezentował negatywną postawę wobec określonych wymagań.
IV. Rodzaje aktywności ucznia podlegające ocenianiu:
1.Wypowiedzi ustne, w tym sprawdzające przygotowanie ucznia do zajęć.
Ocenie podlegają:
a) merytoryczna strona wypowiedzi:
znajomość treści objętych programem nauczania,
znajomość, zrozumienie i klasyfikacja zjawisk oraz kontekstów literackich, kulturowych i historycznych,
zgodność treści z tematem,
formułowanie samodzielnych sądów wartościujących, poziom sprawności myślowej: wnioskowanie, uogólnianie obserwacji,
uzasadnianie tez, trafna argumentacja,
b) kompozycja wypowiedzi:
planowość,
logiczność,
spójność,
c) sprawność językowa:
bogactwo słownictwa,
poprawność gramatyczna.
5
2. Udział w dyskusji (waga argumentów, etyka i kultura wypowiedzi, dokumentowanie tez)
3. Praca ucznia na lekcji (za aktywne uczestnictwo w zajęciach uczeń wynagradzany jest pełną oceną lub cząstkową w postaci plusów).
Plus/y może uzyskać uczeń, który aktywnie uczestniczy w zajęciach, wykazuje samodzielność i pomysłowość, swoją postawą zachęca innych do
aktywnego udziału w zajęciach.
4. Prace pisemne – wiedza i umiejętności uczniów sprawdzane w różnych formach pracy klasowej podlegają ocenie z uwzględnieniem
następujących kryteriów:
zgodność treści wypracowania z tematem,
zawartość merytoryczna,
kompozycja,
styl,
poziom językowy,
zapis,
estetyka
5. Prezentacje w klasie (referaty, recytacje, efekty własnych działań twórczych),
6. Praca w grupie (zasady oceniania pracy grupowej nauczyciel określa przed wykonaniem zadania; ocenę może otrzymać osoba referująca
efekty działań grupy - wybrana przez jej członków lub wskazana przez nauczyciela - bądź też cała grupa).
7.Pamięciowe opanowanie fragmentów lub całych utworów literackich wskazanych przez nauczyciela
8. Prace klasowe, sprawdziany, kartkówki, notatki
9. Zadania domowe
10. Dodatkowo samodzielnie wykonane przez ucznia prace.
V. Sposoby sprawdzania postępów uczniów
1. Diagnoza wiedzy i umiejętności uczniów kl. I w pierwszym miesiącu nauki, kl. II w II okresie/semestrze nauki; w kl. III - diagnoza
maturalna w terminie przewidzianym przez OPERON/OKE,
2. Prace klasowe ( co najmniej dwie w okresie spośród niżej wymienionych; o ich terminie uczniowie są informowani z dwutygodniowym
wyprzedzeniem):
test sprawdzający umiejętność czytania ze zrozumieniem tekstów literackich i nieliterackich,
wypracowania będące dłuższą samodzielną wypowiedzią o różnym charakterze, np. rozprawka, esej, wypowiedź
interpretacyjna (przedmiotem rozważań może być utwór liryczny, tekst lub fragment tekstu, jako klucz do odczytania utworu,
sposób ujęcia tego samego motywu, tematu w utworach),
3. Sprawdziany wiadomości, co najmniej dwa w semestrze, (z co najmniej tygodniowym wyprzedzeniem) dotyczące:
problematyki omówionych tekstów literackich, wiedzy o epoce,
wiedzy o języku,
6
np. syntez historycznoliterackich (jedna synteza w miesiącu) w klasach maturalnych,
4. Pisemne prace domowe (rozprawka, esej, wypowiedź interpretacyjna czytanie ze zrozumieniem),
5. Wypowiedzi ustne na zadany temat.
6. Inne sposoby:
notatki,
referaty,
prezentacje,
głos w dyskusji,
recytacja utworów literackich /udział w przedstawieniach teatralnych organizowanych na terenie szkoły/
VI. Przedmiotowy system oceniania z języka polskiego jest zgodny ze Statutem Szkoły.
VII. Szczegółowe zapisy dotyczące poszczególnych jednostek lekcyjnych (wymagania podstawowe i ponadpodstawowe) zawarte
są w rocznych planach dydaktycznych dla poszczególnych klas.
Zespół nauczycieli języka polskiego:
Dorota Borzeszkowska- Buriak
Barbara Kozak
Katarzyna Szkup
WYMAGANIA NA POSZCZEGÓLNE OCENY SEMESTR I
Temat (rozumiany
jako lekcja)
Wymagania konieczne
(ocena dopuszczająca)
Dział I. Literatura i język z różnych perspektyw.
1.1. Literatura z
Uczeń:
perspektywy
-zna pojęcia: epoka literacka,
historycznoliterackiej prąd artystyczny;
.
-podaje przykłady epok
literackich;
-podaje przykłady prądów
artystycznych;
Wymagania podstawowe
(ocena dostateczne)
Uczeń:
-wymienia epoki w dziejach
kultury;
-zna podstawowe czynniki
kształtujące epokę;
-wyjaśnia, czym jest prąd
artystyczny i okres w kulturze;
Wymagania
rozszerzające
(ocena dobra)
Uczeń:
-zna i omawia czynniki
wewnętrzne i
zewnętrzne kształtujące
epokę;
-zna kryteria
klasyfikowania dzieła do
określonego prądu;
Wymagania
dopełniające
(ocena bardzo dobra)
Uczeń:
-wyjaśnia złożoność
podziałów między
epokami;
-wyjaśnia istotę
konwencji
artystycznej;
-sprawnie posługuje
Wymagania
wykraczające
(ocena celująca)
Uczeń:
-samodzielnie przywołuje
i omawia rozmaite
konwencje artystyczne;
-porównuje, wskazując
podobieństwa i różnice,
odmienne prądy
artystyczne;
7
-rozumie istotę
konwencji artystycznej;
-poprawnie posługuje
się poznanymi
pojęciami;
-zna pojęcie synkretyzm,
kojarzy je z podziałem
na rodzaje i gatunki
literackie;
-omawia wyróżniki
rodzajowe i gatunkowe;
1.2. O rodzajach i
gatunkach
literackich.
-zna podział na rodzaje i
gatunki literackie;
-rozpoznaje rodzaj literacki
wskazanego utworu;
-podejmuje próbę
formułowania wniosków;
-wymienia przykłady utworów
reprezentujących róże gatunki
literackie;
-poprawnie posługuje się
słownictwem (np. liryka, epika,
proza, wiersz);
-sporządza notatkę w
odpowiedniej wybranej przez
siebie formy;
1.3. Rzeczywistość z
perspektywy znaku.
-zna wieloznaczność słowa
język;
-poprawnie używa pojęcia język
w różnych znaczeniach;
-zna pojęcie znak;
-wymienia znaki umowne i
naturalne;
-definiuje język jako system
znaków;
-zna system i podsystemy
języka;
-redaguje komunikat,
posługując się różnymi kodami;
-definiuje pojęcie znaku;
-omawia bezpośrednie i
pośrednie akty mowy;
-rozpoznaje i wyjaśnia
intencje nadawcy
tekstu;
-posługuje się
terminologią
językoznawczą;
1.4-5. Język
narzędziem
kreowania świata.
-zna i omawia niezbędne
warunki, aby zaistniała
komunikacja językowa;
-wymienia podstawowe funkcje
-tworzy teksty, świadomie
dążąc do realizacji ich
określonej funkcji;
-czyta tekst
-świadomie stosuje w
tworzonych przez siebie
tekstach właściwe dla
określonej funkcji środki
się językiem
historycznoliterackim;
-dąży do pełnego
uczestnictwa w kulturze i
rozumienia literatury;
-wyjaśnia zjawisko
synkretyzmu na
podstawie wskazanych
utworów;
-bada zastosowaną w
utworze formę
wypowiedzi;
-rozpoznaje różne
gatunki literackie,
poprawnie je
nazywając;
-sporządza notatkę
zawierającą logicznie
uporządkowane
informacje i wnioski;
-samodzielnie
konstruuje
komunikaty, dążąc do
uzyskania
maksymalnej
zgodności z intencją;
-czyta tekst
teoretycznoliteracki na
poziomie dosłownym i
symbolicznym;
-podaje przykłady
gatunków literackich
spoza kanonu szkolnego;
-zna różne funkcje
języka;
-podaje stosowne
przykłady tekstów
-wyjaśnia, w jaki sposób
język służy kreacji świata;
-samodzielnie analizuje
rzeczywistość językową,
bezbłędnie używając
terminologii
językoznawczej;
8
tekstów;
-wie, że język jest narzędziem
kreowania świata;
-czyta tekst teoretyczny,
analizując jego ogólny sens;
teoretyczny,analizując jego
kompozycję i sens
poszczególnych akapitów;
językowe;
-zna funkcję fatyczną,
metajęzykową,
kreatywną i magiczną
tekstów językowych;
reprezentujących
określone funkcje;
-zna podział Biblii na Stary i
Nowy Testament;
-wymienia najważniejsze księgi
biblijne, opowiada ich treść;
-zna materiały, na których
utrwalono najstarsze zapisy
ksiąg biblijnych;
-czyta ze zrozumieniem tekst o
powstawaniu Starego
Testamentu;
2.3. Biblijny
-zna Księgę Genesis jako
opis
stworzenia rozpoczynającą Biblię i
świata.
opisującą powstanie świata;
-czyta fragmenty księgi i
omawia zawarty w niej obraz
świata i miejsce człowieka w
dziele stworzenia;
-podaje przykłady ksiąg
mądrościowych, historycznych i
prorockich;
-zna języki, w jakich
powstawała Biblia;
-analizuje przeczytany tekst;
nazwami: testament, biblia,
sacrum,profanum;
-omawia sposób
powstawania ksiąg
biblijnych i kwestię
autorstwa;
-gromadzi i wypowiada
argumenty o
kulturotwórczej roli
Biblii;
-wyjaśnia istotę ksiąg
historycznych,
mądrościowych i
prorockich, zwracając
uwagę na
zróżnicowanie ich
treści;
-interpretuje fragmenty
Księgi Koheleta i Księgi
Jeremiasza, analizując
funkcję zastosowanych w
nich środków językowych;
-podaje przykłady dzieł
plastycznych, nawiązujących do
Księgi Rodzaju;
-poprawnie używa słownictwa:
kosmogonia, monoteizm,
politeizm;
-charakteryzuje język
Księgi Rodzaju ;
-analizuje etapy
stwarzania świata;
-wyjaśnia miejsce
człowieka w dziele
stworzenia;
-interpretuje Księgę
Rodzaju jako tekst
symboliczny;
-porównuje kosmogonię
biblijną z innymi;
2.4. Dosłowne i
symboliczne
znaczenie Pieśni nad
Pieśniami.
-charakteryzuje bohaterów;
-przedstawia zawarty we
fragmentach księgi obraz
miłości;
-rozumie i omawia
symboliczne znaczenie
Pieśni nad Pieśniami;
-wskazuje zawarte w
tekście środki językowe;
-analizuje tekst I. Filipiak
według poleceń;
-definiuje archetyp i
wyjaśnia uniwersalny
sens Księgi Hioba jako
opowieści o ludzkim
-rozpoznaje kreatywną
funkcję języka w dziele
stworzenia;
-analizuje i
interpretuje dzieła
plastyczne
wyobrażające motywy
z Księgi Rodzaju;
-analizuje
funkcjonalnie język
tekstu Pieśni.....;
-analizuje i
interpretuje utwór
liryczny nawiązujący
do Księgi Hioba,
-interpretuje Księgę
Hioba, samodzielnie
przywołując różne
konteksty;
Dział II. Biblia.
2.1 – 2. Znana i
nieznana. Miejsce
ksiąg biblijnych w
tradycji kultury
europejskiej.
-określa temat fragmentów;
-omawia postawy bohaterów
tekstu;
-czyta tekst Izabeli Filipiak
Pochwała Pieśni;
2.5. Trudna mądrość -zna treść Księgi Hioba;
Księgi Hioba.
-zna i poprawnie stosuje w
swoich wypowiedziach związek
frazeologiczny hiobowa wieść;
-rozumie, czym jest archetyp;
-podejmuje próbę wyjaśnienia
postawy Hioba jako archetypu;
-opisuje obraz życia zawarty w
-interpretuje Pieśń nad
Pieśniami w odniesieniu
do kontekstu
macierzystego
(biblijnego) i innych;
9
opowieści o Hiobie;
-analizuje utwór liryczny
nawiązujący do postawy Hioba,
wyjaśnia jego dosłowny sens;
2.6.Poetyckość
biblijnych psalmów.
-zna psalm jako gatunek
biblijnej liryki religijnej;
-podejmuje próbę rozpoznania
zawartego w psalmach obrazu
Boga i człowieka;
2.7. Błogosławieni, -zna tekst Kazania....;
czyli szczęśliwi.
-rozumie tekst na poziomie
Analiza Kazania na leksykalnym;
Górze.
2.8. Prosta nauka -zna przypowieść jako biblijną
biblijnych
formę literacką;
przypowieści.
-rekonstruuje treść wybranych
przypowieści;
-rozumie znaczenie związków
frazeologicznych syn
marnotrawny, miłosierny
Samarytanin;
2.9.Literackie
-zna pojęcie parabola;
parabole XX wieku. -podaje przykłady utworów o
Albert Camus jako charakterze parabolicznym;
autor Dżumy.
-zna Alberta Camusa jako
autora Dżumy;
-zna treść Dżumy;
-rozpoznaje i wyjaśnia funkcję
zawartych w psalmach
typowych środków
stylistycznych;
-analizuje psalmy jako teksty
religijne i literackie;
-posługuje sie terminem
psałterz;
-opisuje obraz nawiązujący do
omawianego fragmentu;
-wyjaśnia sens miłosierdzia
jako postawy człowieka;
cierpieniu;
-analizuje język tekstu,
wyjaśnia funkcję
zastosowanych środków
językowych;
-omawia genezę
psalmów ;
-zna autorów tłumaczeń
i parafraz psalmów;
-zna pojęcie wersetu
biblijnego;
-bada styl i kompozycje
psalmów;
-analizuje teksty kultury
na poziomie
metaforycznym;
-analizuje kompozycję i
styl Kazania....;
-charakteryzuje postawy
bohaterów oraz omawia obraz
świata zawarty w
przypowieściach;
-opisuje obrazy Rembrandta i
van Gogha;
-wymienia przykłady
utworów mających sens
paraboliczny, wyjaśnia
ich metaforyczny sens;
-interpretuje
przypowieści jako teksty
paraboliczne;
-definiuje parabolę;
-sporządza notatkę na
podstawie tekstu o Albercie
Camusie;
-omawia genezę powieści;
-charakteryzuje
sylwetkę twórczą
Alberta Camusa;
-omawia poglądy
pisarza;
poprawnie stosuje
terminy z zakresu
wiedzy
teoretycznoliterackiej;
-wyjaśnia znaczenie
psalmów jako tekstów
kultury;
-funkcjonalnie
analizuje styl
wybranych psalmów;
-porównuje sens i język
dawnych i współczesnych
psalmów oraz ich
parafraz;
-interpretuje
metaforyczne
wyrażenia: sól ziemi i
światłość świata;
-interpretuje funkcję
nawiązań do Kazania...
w wierszu
Kasprowicza;
-analizuje dzieła
plastyczne odnoszące
się do przypowieści;
-analizuje środki
plastyczne ;
-samodzielnie odszukuje i
interpretuje inne teksty
kultury, które odnoszą się
do Kazania...;
-analizuje postawę
filozoficzną Camusa;
--omawia egzystencjalizm
jako kierunek filozoficzny;
-interpretuje uniwersalne
znaczenie motywu ziarna,
siewu, talentów;
-podaje inne przykłady
przypowieści, interpretuje
ich paraboliczne
znaczenie;
10
-notuje podstawowe informacje
o pisarzu;
2.10-11.
Postawy -wymienia bohaterów powieści,
moralne bohaterów opowiada o ich postawach;
Dżumy.
-ocenia postawy etyczne
(podejmuje próbę
wnioskowania);
2.12. Dżuma
przypowieść.
jako -przedstawia Dżumę jako
powieść paraboliczną;
-omawia składniki świata
przedstawionego utworu;
-w prosty sposób tłumaczy sens
zawartych w powieści
uniwersalnych refleksji;
2.13-14.
Refleksje -czyta ze zrozumieniem
moralne
Tarrou. wskazany fragment powieści;
Analiza fragmentu.
-przedstawia bohaterów i
okoliczności ich rozmowy;
-określa temat fragmentu;
-tworzy logiczną wypowiedź
odnoszącą się do dosłownej
warstwy tekstu
2.15.Symboliczny
-czyta ze zrozumieniem tekst
sens
Księgi biblijny;
Apokalipsy.
-zna sens słowa apokalipsa;
-opisuje obraz Memlinga Sąd
Ostateczny;
-porównuje postawy
bohaterów;
-odnajduje w powieści
stosowne fragmenty
prezentujące bohaterów;
-odczytuje fragmenty tekstu
przedstawiające bohaterów,
formułuje wynikające z nich
wnioski;
-formułuje argumenty
potwierdzające paraboliczność
powieści;
-analizuje postawy bohaterów,
charakteryzuje ich poglądy;
-podejmuje próbę
wnioskowania;
-zna pojęcie topos;
-odnajduje we fragmentach
księgi symbole;
-opisuje zawarte w tekście
obrazy poetyckie;
-wymienia nawiązania do
Księgi Apokalipsy w różnych
dziedzinach sztuki;
-rozpatruje postawy
bohaterów w wymiarze
uniwersalnym;
-interpretuje
fragmenty na
poziomie
metaforycznym;
-wyjaśnia powiązanie
problemów etycznych
zawartych w powieści z
filozofią egzystencjalną;
o charakterze sentencji,
wskazując ich
uniwersalną wymowę;
-buduje spójną
kilkuzdaniową
wypowiedź rozwijającą
sens aforyzmów;
-konstruuje logiczne
wnioski, wynikające z
analizy fragmentu;
-tworzy spójną,
poprawną językowo
wypowiedź;
-analizuje i wyjaśnia
związki obrazów
zawartych w powieści
z realiami wojny;
-interpretuje paraboliczny
sens Dżumy w kontekście
historycznym , literackim
i filozoficznym;
-zna esej , Mit Syzyfa,
zestawia jego sens z
powieścią;
-analizuje i
interpretuje fragment;
-konstruuje oryginalne
wnioski, samodzielnie
interpretuje tekst na
poziomie
metaforycznym;
Pogłębia interpretację,
funkcjonalnie przywołując
różne konteksty;
-tworząc tekst posługuje
się bezbłędnym językiem;
-pisze oryginalnym,
dojrzałym stylem;
-omawia genezę Księgi
Apokalipsy;
-interpretuje symbole
zawarte w księdze;
wyjaśnia Apokalipsę
jako topos;
alegoryczny charakter
obrazu Memlinga;
się terminologią
teoretycznoliteracką
podczas analizy i
interpretacji tekstu;
-samodzielnie przywołuje
i porównuje różne
przykłady kulturowych
nawiązań do Księgi
Apokalipsy;
-trafnie wyjaśnia funkcję
nawiązań;
11
2.16. Poetycka wizja
końca świata w
wierszu
Miłosza
Piosenka o końcu
świata.
2.17. Przekłady
parafrazy Biblii.
-czyta wiersz Miłosz;
-opisuje zawarte w nim obrazy
poetyckie;
-redaguje prosty tekst na
podstawie utworu;
i -zna najważniejsze przekłady
Biblii;
pojęciami: przekład, parafraza;
-konstruuje prostą notatkę;
-analizuje wiersz Miłosza
Piosenka o końcu świata,
nazywając podmiot liryczny i
określając sytuację liryczną;
--wskazuje podstawowe
różnice między literackim i
biblijnym obrazem Apokalipsy;
-zna Wulgatę jako przekład
Biblii na język łaciński;
-podaje przykłady
najważniejszych polskich
przekładów Biblii;
2.18. Nawiązania do -wymienia znane związki
Biblii
we frazeologiczne o rodowodzie
współczesnym
biblijnym i podaje ich
języku.
współczesne znaczenie;
-tworzy proste wypowiedzi z
użyciem podanych przykładów
frazeologizmów;
-zna pojęcia: aforyzm,
sentencja;
-konstruuje tabelę ilustrującą
rodowód oraz znaczenie
frazeologizmów biblijnych;
2.19.
Motywy -czyta zaproponowany tekst,
biblijne
we określaj jego temat i
współczesnej poezji. podstawowy sens;
-wskazuje motyw biblijny;
-omawia podmiot liryczny,
adresata i sytuację liryczną
utworu;
-podejmuje próbę interpretacji
utworu;
-podejmuje próbę
wnioskowania;
2.20. 21. 22. Synteza -porządkuje wiadomości;
wiadomości o Biblii. -rozwiązuje test na poziomie
-omawia ukształtowanie
języka utworu pod
względem
funkcjonalnym;
-redaguje logiczny tekst
na temat zawartej w
utworze wizji końca
świata;
-omawia dzieje
tłumaczeń Biblii;
-konstruuje syntetyczną
notatkę na podstawie
zgromadzonych
informacji;
-zna rodowód i
znaczenie biblijnych
frazeologizmów;
-interpretuje sentencje i
przysłowia wywodzące
się z Biblii;
-redaguje opowiadanie,
reportaż lub felieton
zainspirowany sentencją
biblijną;
-nazywa środki
stylistyczne, omawia ich
funkcję;
-omawia kluczowe
motywy utworu;
-rozwiązuje zadania
testowe na poziomie
-interpretuje obrazy
poetyckie w wierszu
Miłosza;
-rozpoznaje styl
biblijny, określa jego
funkcję;
-interpretuje tekst
utworu, funkcjonalnie
odwołując się do
szerokiego kontekstu
kulturowego;
różnice językowe
między przekładami;
-omawia obraz
ludzkiego życia
zawarty w parafrazach
psalmów Jana
Kochanowskiego i
Mikołaja Sępa
Szarzyńskiego;
się frazeologizmami
rzadko używanym;
-porównuje różne
przekłady i parafrazy pod
względem
światopoglądowym i
stylistycznym;
-bezbłędnie posługuje się
językiem
krytycznoliterackim;
-analizuje i
interpretuje tekst ,
odnosząc do różnych
kontekstów;
-proponuje pogłębioną
interpretację
porównawczą wobec
innych utworów lub
biblijnego pierwowzoru;
-w rozwiązywaniu zadań
testowych wykorzystuje
-uświadamia sobie
niedostatki wiedzy,
-świadomie i
funkcjonalnie używa
frazeologizmów
biblijnych;
12
Sprawdzian.
Omówienie
wyników.
podstawowym;
Dział III. Antyk.
3.1-2.
Znaczenie -zna najbardziej popularne mity
mitologii w dziejach greckie;
kultury europejskiej. -rozumie i poprawnie używa
terminu mitologia;
Normana Daviesa Legenda o
Europie
-streszcza wskazane opowieści
mityczne;
3.3.Kosmogonia
mityczna.
-opowiada lub streszcza mity
kosmogoniczne;
-sporządza słowniczek bogów
greckich;
-segreguje i hierarchizuje
wiadomości;
ponadpodstawowym;
uzupełnia je,
zachowując pełną
autonomię;
-rozwiązuje test
prawie bezbłędnie;
wiedzę spoza kanonu;
-omawia postacie mityczne
jako archetypy ludzkich
postaw;
-analizuje dzieła sztuki
odwołujące się do mitów;
-redaguje własny tekst na
podstawie mitów;
postaci mitycznych
stanowiących
archetypiczny wzorzec
zachowań;
-używa w poprawnym
kontekście
znaczeniowym słów:
mitoman, mitomania,
mitologizacja;
-odczytuje Legendę o
Europie na poziomie
metaforycznym;
-zna pierwotne
znaczenie słów: chaos i
kosmos;
-analizuje mitologiczną
historię powstania
świata;
-porównuje mityczne
wyobrażenia bogów z
typowymi
zachowaniami
człowieka, formułuje
wnioski;
-definiuje prometeizm,
wyjaśnia charakter tej
postawy;
-rozpoznaje tworzywo
-rozpoznaje mity
współczesnej kultury,
analizuje je, wskazuje
ich źródła;
-zna mitologię w różnych
redakcjach;
-swobodnie przywołuje
mity greckie i rzymskie
jako przykłady postaw;
-interpretuje sens
czterech wieków
ludzkości;
-analizuje tekst
Kubiaka Groza
pierwotna;
-zbiera, korzystając z
różnych źródeł,
informacje o
artystycznych
przedstawieniach
bogów;
-wyjaśnia sens
metaforycznych
wyrażeń zawartych w
micie prometejskim;
-zna i poprawnie
interpretuje esej Jastruna
Mit śródziemnomorski;
3.4.Ludzie i bogowie - podejmuje próbę
w mitologii greckiej.
charakterystyki najsłynniejszych
bogów greckich;
-zna znaczenie słowa heros;
-charakteryzuje greckich
bogów, odwołując się do ich
antropomorficznych
wyobrażeń;
-zna znaczenie słów: politeizm,
kosmogonia;
-używa słów pochodnych od
słowa heros;
-charakteryzuje mitycznego
herosa;
3.5.
Uniwersalna -opowiada mit;
wymowa mitu o -zna mityczną wersję
Prometeuszu.
pojawienia się istoty ludzkiej;
-podejmuje próbę wyjaśnienia
-porównuje literacką wersję
mitu z hasłem słownikowym;
-opisuje malarskie wyobrażenia
Prometeusza;
-porównuje literackie i
plastyczne wyobrażenia
bóstw;
-porównuje mit i jego
malarskie realizacje,
funkcjonalnie analizując
zastosowane środki
13
postawy prometejskiej;
różnych dzieł sztuki;
-omawia zawartą w
micie koncepcję
człowieka;
-funkcjonalnie analizuje
język utworów;
-charakteryzuje zawarty
w utworach obraz
Prometeusza;
3.6.
Prometeusz -czyta ze zrozumieniem
bohaterem utworów wskazane utwory;
literackich.
-określa ich temat;
-nazywa nastrój utworów,
przywołując odpowiednie
argumenty;
-określa różnice w
wyobrażeniach Prometeusza w
micie i utworach literackich;
3.7. Apollo i
Dionizos.
-omawia bohaterów mitów:
Apolla, Dionizosa, Marsjasza;
-czyta ze zrozumieniem
wskazany mit;
-zna muzy jako boginie sztuki i
nauki;
3.8. Funkcje mitów -rozpoznaje postacie mityczne;
dawniej i dziś.
-opowiada (streszcza) podane
mity;
-charakteryzuje postacie
mityczne;
-wyszukuje w tekście istotne
informacje;
-rozumie i wyjaśnia
znaczenie podanych
postaci mitycznych w
dziejach kultury
europejskiej;
-porównuje mity i bohaterów
mitycznych;
-analizuje funkcję motywów
mitologicznych w wybranych
dziełach sztuki;
3.9.
Literatura -zna przedstawicieli literatury
starożytnej Grecji i antycznej;
Rzymu.
-porządkuje wiedzę na temat
twórczości literackiej antyku;
-wymienia przedstawicieli liryki
greckiej;
-określa temat wskazanych
fragmentów utworów;
-klasyfikuje mity ze
względu na ich funkcję i
temat;
-wskazuje przykłady
współczesnych mitów,
wyjaśnia ich kulturowe
znaczenie;
-zna i poprawnie używa
pojęcia: liryka tyrtejska,
anakreontyk,
utworów;
-rozpoznaje gatunki
liryczne o rodowodzie
antycznym;
3.10-11. W świecie -zna Homera jako autora Iliady i
-charakteryzuje bohaterów
-definiuje inwokację;
-interpretuje malarskie
wyobrażenia
Prometeusza;
artystycznego wyrazu;
-interpretuje sens
utworów na poziomie
metaforycznym;
-wyjaśnia funkcję
komizmu, ironii,
kolokwializmów w
odniesieniu do idei
utworów;
-zna koncepcję
Nietzschego na temat
żywiołu dionizyjskiego
i apollińskiego w
sztuce;
--analizuje i interpretuje
teksty, osadzając je w
szerokim kontekście
kulturowym;
-konstruuje scenariusz
filmu lub inscenizacji
na podstawie mitów;
-przygotowuje
prezentację na temat
współczesnych mitów
społecznych;
-posługuje się
pojęciem mimesis w
wypowiedziach o
literaturze i sztuce
antycznej;
-charakteryzuje istotę
twórczości Safony,
Tyrtajosa, Symonidesa,
Anakreonta;
-charakteryzuje styl
-swobodnie interpretuje
utwory liryczne antyku;
-analizuje i interpretuje
wiersz Herberta Apollo i
Marsjasz;
-ze zrozumieniem
14
poematów Homera.
Odysei.
-opowiada na podstawie tekstu
mit o wojnie trojańskiej;
-wymienia bohaterów
opowieści Homera, zna ich
dzieje;
eposu;
-czyta i analizuje wskazane
fragmenty utworów;
-nazywa podstawowe cechy
eposu homeryckiego;
3.12.Teatr i dramat -opisuje grecki teatr, aktorów,
antycznej Grecji.
przedstawienie;
Banacha;
-wymienia gatunki
dramatyczne;
-tworzy słownik pojęć
związanych z antycznym
teatrem;
-zna najsłynniejszych greckich
dramaturgów;
3.13-16.
Tragiczna
koncepcja ludzkiego
losu w Królu Edypie i
Antygonie Sofoklesa.
-analizuje dzieje bohaterów,
uwzględniając tragiczny
wymiar ich losu;
fragment Historii estetyki
Tatarkiewicz;
-rozumie istotę sytuacji
tragicznej;
-zna treść dramatu Sofoklesa ;
-odtwarza treść mitu o
Labdakidach;
-redaguje prostą wypowiedź na
podstawie analizy fragmentu;
3.17.
Koncepcje -wie,czym zajmuje się filozofia;
ludzkiego
życia -formułuje pytania natury
-zna Sokratesa, Arystotelesa,
Senekę, Epikura jako filozofów
-rozpoznaje i nazywa
zabiegi służące kreacji
bohaterów;
-charakteryzuje
bohaterów eposu,
odnajdując w ich
postawach odwieczne
ludzkie zalety i słabości;
-analizuje wskazane
fragmenty, wyjaśniając
sens idealizacji, realizmu
i fantastyki;
-odnajduje w Odysei
topos wędrówki;
-omawia zjawiska
związane z dziejami
teatru;
-zna i wyjaśnia
katharsis;
-tworzy bibliografię
tematyczną;
-zna zapis
bibliograficzny;
fragment dramatu;
-pisze spójną
wypowiedź na
podstawie fragmentu i
wiedzy o mitycznych
losach rodu
Labdakidów;
-zna mityczne bóstwa
przeznaczenia;
-wymienia i omawia
dziedziny filozofii;
Homera;
-interpretuje tekst
poetycki nawiązujący
do poematów Homera
(np. Staffa Odys lub
Jastruna Czytanie
Homera);
posługuje się
słownictwem: heksametr,
iloczas, stopa metryczna;
-przygotowuje
scenariusz
przedstawienia
opartego na koncepcji
greckiego dramatu;
-posługuje się pełną
wiedzą na temat teatru
antycznego;
-analizuje uniwersalne
prawdy egzystencjalne
wynikające z mitu;
-charakteryzuje
tragedię antyczną;
-definiuje ironię
tragiczną i winę
tragiczną;
-porównuje los Edypa i
Antygony z losem innych
bohaterów mitycznych
oraz egzystencją
człowieka ery
nowożytnej;
-interpretuje
fragmenty tekstów
-porównuje różne
systemy filozoficzne,
15
według
filozofów filozoficznej;
antycznych.
-wymienia najsłynniejszych
filozofów antyku;
antyku;
-nazywa systemy filozoficzne
antyku;
-wie, czy jest aforyzm;
3.18.
Obrona -czyta i rozumie na poziomie
Sokratesa - obroną leksykalnym Obronę Sokratesa
godności.
Platona;
-wymienia zawarte w tekście
argumenty filozofa;
-opisuje i analizuje obraz
Davida Śmierć Sokratesa;
3.19. Funkcjonalność
motywów
antycznych
we
współczesnej
polszczyźnie.
frazeologią antyczną;
-wyjaśnia znaczenie i rodowód
frazeologizmów;
-podaje przykłady słownictwa i
związków frazeologicznych o
rodowodzie antycznym;
-wymienia przykładowe nazwy
z różnych dziedzin wywodzące
się z antyku;
-czyta esej Camusa;
-rozumie tekst na poziomie
leksykalnym;
-określa temat eseju;
3.20. Nawiązania do
antyku w kulturze
późniejszych epok.
Mit Syzyfa Alberta
Camus.
3.21. 22.23. Pisanie -pisze prosty tekst na
własnego
tekstu. podstawie analizy fragmentu;
Analiza
zadania.
Poprawa.
Dział IV: O systemie
leksykalnym
współczesnej
polszczyzny.
4.1.
Sposoby -zna niektóre sposoby
wzbogacania
bogacenia słownictwa, podaje
słownictwa.
przykłady;
-analizuje koncepcje życia
zawarte w tekście;
-zna egzystencjalizm jako nurt
filozoficzny;
-interpretuje sentencje
antycznych filozofów;
-charakteryzuje poglądy
epikurejczyków i
stoików;
-analizuje mowę filozofa
na poziomie
metaforycznym;
-interpretuje obraz
Davida;
-opisuje wpływ kultury
antycznej na język;
-wymienia nazwy o
rodowodzie antycznym,
zna ich źródło i
pierwotne znaczenie;
-wyjaśnia funkcję
wykorzystania mitu o
Syzyfie w eseju Camusa;
filozoficznych;
dostrzegając ich złożoność
i specyfikę;
-wyjaśnia, na czym
polega obrona
godności według
Sokratesa;
-analizuje styl
wypowiedzi;
-świadomie używa
wyrazów i związków
frazeologicznych;
-interpretuje mowę w
kontekście poglądów
moralnych Sokratesa;
-interpretuje esej w
kontekście literatury i
filozofii A. Camusa;
-posługuje się językiem,
korzystając z zasobu
leksykalnego w sposób
słownictwem;
-wykorzystuje wiedzę o
starożytności przy redagowaniu
tekstu;
-redaguje tekst spójny,
logiczny, posługuje się
poprawnym językiem;
-analizuje własne błędy;
-interpretuje esej na
poziomie
metaforycznym;
-wyjaśnia założenia
egzystencjalizmu;
-pisze tekst
wyczerpujący, zgodny
z poleceniem
zawartym w temacie;
neologizmami i zapożyczeniami
we własnych wypowiedziach;
-zna podział słownictwa
na czynne i bierne;
-omawia funkcjonalność
-sprawne posługuje się
neologizmami;
-świadomie dobiera
-bada język, obserwuje
zjawiska występujące w
języku;
-pisze własny tekst,
posługując się
bezbłędnym językiem i
oryginalnym stylem;
-odwołuje się w tekście
do wielu kontekstów;
16
-zna języki stanowiące źródło
zapożyczeń;
4.2.
Bogactwo -podaje przykłady synonimów,
systemu
homonimów, antonimów;
leksykalnego.
Synonimy, antonimy,
polisemy. homonimy.
Dział
V:
Średniowiecze.
5.1-2.
Tysiącletnie
średniowiecze.
Wprowadzenie
w
epokę.
-wymienia najbardziej istotne
zjawiska charakterystyczne dla
średniowiecza;
-omawia znaczące cechy
cywilizacji średniowiecznej
Europy;
wprowadzający;
5.3. Teocentryczna -czyta tekst Wyznań św.
filozofia
Augustyna, podejmuje próbę
średniowiecza.
wnioskowania;
5.4.
O
sztuce -zna styl romański i gotycki,;
średniowiecza.
-podaje najbardziej znane
zabytki sztuki romańskiej i
gotyckiej;
zapożyczeń;
-analizuje źródła
zapożyczeń i przyczyny
wpływu konkretnych
języków na polszczyznę;
-określa różnice
znaczeniowe i
stylistyczne między
synonimami;
-umiejętnie używa
polisemów, unikając
dwuznaczności
wypowiedzi;
środki językowe,
redagując wypowiedź;
-streszcza fragmenty tekstu;
-wymienia istotne zjawiska
tworzące kulturę epoki (np.
uniwersalizm, anonimowość,
dwujęzyczność itd.);
-określa ramy czasowe epoki;
-analizuje zjawiska
kulturotwórcze;
-osadza kulturę epoki na
tle wydarzań
historycznych;
-posługuje się
właściwą terminologią
(np.
alegoryczność,teocent
ryzm...);
-wyjaśnia wartość
kultury średniowiecza;
-samodzielnie poszukuje
źródeł wiedzy na temat
epoki;
-zna św. Augustyna i Tomasza z
Akwinu jako filozofów
średniowiecza;
-zna i wyjaśnia teocentryzm;
-tworzy syntetyczną notatkę;
-porządkuje informacje;
-wskazuje symbol i alegorię
jako cechy sztuki
średniowiecza;
-rozpoznaje styl danego dzieła
podaje argumenty
-omawia poglądy
filozofów, posługując się
odpowiednią
terminologią (np.
dualizm, scholastyka i
inne);
-omawia symbol i
alegorię, przywołując
odpowiednie przykłady;
-wymienia cechy stylów;
-analizuje wybrane
-analizuje miniatury
średniowieczne pod
kątem wyobrażonego
na nich świata, pozycji
Boga i człowieka w
nim;
-analizuje wskazane
dzieła reprezentujące
różne dziedziny
średniowiecznej
sztuki;
-wyjaśnia różne poglądy
na temat ludzkiego życia i
relacji między Bogiem a
człowiekiem;
-świadomie posługuje się
synonimami;
-rozpoznaje
nacechowanie
emocjonalne
synonimów;
-ocenia przydatność
antonimów w
literaturze i
komunikatach innego
typu;
celowy, dąży do precyzji
językowej;
-zna wszystkie sposoby
poszerzania zasobu
leksykalnego;
-rozpoznaje różnice
między polisemią a
homonimią;
-porównuje dzieła
średniowieczne różnych
krajów;
17
uzasadniające wybór;
5.5. Rozmaite oblicza -zna cele literatury
literatury
średniowiecza;
średniowiecza.
bohaterów literackich;
-czyta tekst o Marchołcie;
-przypomina cechy rycerza
średniowiecza;
-wymienia i omawia wzorce
osobowe epoki;
-czyta tekst Bachtina o
literaturze karnawałowej;
-czyta wiersz Kaczmarskiego
Walka postu z karnawałem;
5.6. Ewolucja modelu -wymienia cechy idealnego
rycerza w kulturze rycerza;
Europy.
-opowiada dzieje Rolanda i
Tristana;
-podaje przykłady nawiązań do
modelu rycerza w późniejszych
epokach;
Marii Ossowskiej;
5.7. Średniowieczny -czyta fragmenty utworów,
wzorzec władcy.
podejmuje próbę
charakteryzowania zawartego
w nich obrazu władcy;
-wymienia literackie przykłady
władców;
-czyta tekst o Kronice polskiej
Galla Anonima;
5.8. Średniowieczny -opowiada historię Aleksego;
wzorzec ascety.
-rozumie pojęcie: asceza;
-zna epos i romans rycerski
jako gatunki literackie
średniowiecza;
-charakteryzuje wybranego
bohatera;
dzieło, wskazując cechy
stylu;
-wyjaśnia istotę i źródło
parenezy oraz
anonimowości dzieł
średniowiecznych;
-wymienia
najważniejsze gatunki
literackie epoki;
-wyjaśnia funkcję
karnawału w kulturze
epoki;
-opisuje obraz Breugla
Walka postu z
karnawałem;
-porównuje sylwetki
Rolanda i Tristana;
-wyjaśnia idealizację w
eposie rycerski;
-wyjaśnia tragizm
Tristana i Izoldy;
-interpretuje wiersz
Kaczmarskiego w
odniesieniu do obrazu
Breugla;
-dostrzega i wyjaśnia
intertekstualność w
dziejach kultury;
-porównuje rycerza
średniowiecznego z
jego późniejszymi
kreacjami;
-przygotowuje pełną
ewolucji modelu rycerza,
uwzględniając różne
odmiany literatury;
-zna historiografię jako dział
piśmiennictwa;
-omawia model władcy jako
ideał parenetyczny;
-wyjaśnia potrzebę
kreacji modelu władcy
w średniowieczu;
-wyszukuje fragmenty
stanowiące argumenty;
-wskazuje w tekście
zabiegi służące kreacji
bohatera;
-omawia historiografię
średniowiecza
charakteryzując przykłady
kronik Kadłubka,
Długosza, Janka z
Czarnkowa;-
-omawia hagiografię jako dział
piśmiennictwa;
-charakteryzuje postawę św.
-definiuje
średniowieczną legendę
o świętym;
-dowodzi, że Legenda
o św. Aleksym to
zabytek języka
-analizuje język tekstu,
zwracając uwagę na
archaizmy różnego typu;
18
Aleksego;
-przedstawia bohatera
jako ideał epoki;
-wyjaśnia światopogląd
świętego Franciszka;
-charakteryzuje postawę
franciszkańską;
-porównuje modele
świętości Franciszka i
Aleksego;
5.9.
Świętego -opowiada o dziejach świętego
Franciszka
wiara na podstawie noty
radosna.
biograficznej;
-rekonstruuje treść opowieści o
nawróceniu wilka z Gubbio;
-omawia franciszkanizm jako
postawę;
-poprawnie tworzy
streszczenie;
-analizuje wiersz
Twardowskiego Trochę plotek o
świętych;
5.10.
Bogurodzica
jako
arcydzieło
literatury polskiej i
zabytek
języka
polskiego.
-omawia treść pieśni;
-przedstawia zawarty w niej
wizerunek Maryi;
-analizuje język tekstu;
się terminem archaizm;
-wymienia zawarte w
utworze archaizmy;
bohaterki jako kobietę oraz
jako osobę świętą;
-omawia styl tekstu;
-porównuje wizerunek
Maryi w Bogurodzicy i
Posłuchajcie bracia
miła;
-analizuje wiersz
Małgorzaty Hillar Matka
Boska zKrużlowej
-zna Bogurodzicę jako tekst
średniowieczny;
-zna temat utworu;
-omawia znaczenie utworu
dawniej i dziś;
5.11. Obraz Matki -nazywa podmiot i odbiorców
Bożej w Posłuchajcie w utworze;
bracia miła.
-omawia postawę bohaterki;
polskiego;
-rozważa wartość
postawy
franciszkańskiej ze
współczesnego punktu
widzenia;
-interpretuje wiersz
Twardowskiego w
kontekście postawy
franciszkańskiej;
-bada kompozycję
utworu;
-analizuje
funkcjonalnie styl
tekstu;
-zna motyw deesis;
-porównuje jzyk tekstu
ze współczesną
polszczyzną;
-podaje argumenty
dowodzące
arcydzielności utworu;
-interpretuje tekst
średniowieczny,
uwzględniając
kluczowe wyrażenia i
motywy;
-analizuje i
interpretuje wiersz
Hillar, odnosząc
wnioski do kontekstu
artystycznego
(średniowieczna
rzeźba);
-dostrzega i wyjaśnia
ewolucję franciszkanizmu
od średniowiecza do
współczesności;
-interpretuje tekst z
uwzględnieniem różnych
kontekstów (np.
literackiego, religijnego,
historycznego);
teksty, uwzględniając
różne konteksty;
19
5.12-13. Literatura
średniowieczna
wobec
spraw
ostatecznych.
-opowiada treść fragmentów
Rozmowy Mistrza Polikarpa ze
śmiercią;
tekst M. Włodarskiego;
-opisuje sytuacje
przedstawione na
reprodukcjach grafik Hansa
Holbeina;
-analizuje fragmenty utworów
wyobrażające sceny śmierci
bohaterów;
5. 14. Zrozumieć
średniowiecze
–
synteza wiedzy o
epoce;
-wymienia główne motywy
kulturowe epoki;
-podaje przykłady dzieł;
-porządkuje wiadomości w
postaci tabeli;
-poprawnie stosuje
terminologię;
-analizuje w oparciu o
przykłady typowe dla epoki
zjawiska kulturowe;
-zna kierunki artystyczne i
główne założenia myśli
filozoficznej epoki;
-zna motyw danse
macabre i jego kontekst
kulturowy;
-wyjaśnia na podstawie
tekstu
historycznoliterackiego
źródło popularności
motywu;
-dostrzega złożoność
-hierarchizuje
wiadomości;
-bierze udział w dyskusji
na temat osiągnięć
-porównuje sposób
wykorzystania motywu
w tekstach literackich i
dziełach plastycznych;
-analizuje dzieła pod
kątem zastosowanych
rozwiązań artystycznych,
wyjaśnia ich funkcję;
-wypowiada się w
sposób przemyślany,
logiczny i poprawny
językowo;
- przywołuje właściwe
argumenty na
poparcie
proponowanych
wniosków;
-realizuje bezbłędnie
większość poleceń;
-w wypowiedziach
pojawiają się nieliczne
usterki;
-przyjmuje rolę
moderatora w dyskusji o
znaczeniu i trwałości
kultury epoki;
5.15-16. Sprawdzian -realizuje proste polecenia
wiedzy
i testowe;
umiejętności.
-posługuje się językiem
umożliwiającym zrozumienie
intencji nadawcy;
-wykonuje poprawnie
większość poleceń;
-popełnia nieliczne
błędy językowe w
zadaniach otwartych;
-w realizacji poleceń
wychodzi ponad poziom
podstawowy;
5.17-18.
Rozwój -dostrzega zmiany zachodzące
języka polskiego w w języku;
dobie średniowiecza. -rozumie pojęcie archaizm
-podaje przykłady archaizmów
różnego typu;
-zna podział dziejów języka;
-podaje przykłady zmian
fonetycznych;
-analizuje teksty staropolskie,
wskazując zawarte w nich
archaizmy;
-podaje przykłady wyrazów,
których znaczenie uległo
zmianie;
-zna historię powstawania
najstarszych tekstów;
-wymienia dawne
procesy fonetyczne;
-omawia na podstawie
przykładów słownictwo
bierne i czynne;
się terminologią
językoznawczą;
-wyjaśnia na
przykładach
palatalizację, przegłos
polski, skutki zaniku
jerów, wzdłużenie
zastępcze;
-omawia kształtowanie
się polskiego
-wyjaśnia znaczenie
tekstów staropolskich
5.19 Średniowieczne -wyjaśnia, czym jst zabytek
zabytki
języka języka;
-rozwiązuje test
bezbłędnie;
-posługuje się
poprawnym językiem i
dojrzałym, dostosowanym
do formy wypowiedzi
stylem;
-analizuje samodzielnie
tekst staropolski, omawia
zmiany, jakie zaszły w
języku;
-omawia rozwój języka,
wiążąc wiedzę językową i
20
polskiego.
-wymienia kilka przykładów
zabytków językowych;
piśmiennictwa
staropolskiego;
5.20.
Poszerzanie -wymienia języki wpływające na -zna czynniki decydujące o
zasobu
języka rozwój polszczyzny;
wpływie różnych języków na
poprzez zapożyczenia
polszczyznę;
w
czasie
średniowiecza.
Dział VI: Kultura
języka.
6.1.Kultura języka a -zna kulturę języka jako dział
normy językowe.
językoznawstwa;
-definiuje błąd językowy, normę
językową;
6.2-3.
Błędy -zna typy błędów językowych;
językowe.
-wyjaśnia rodowód
konkretnych
zapożyczeń;
-formułuje wnioski
dotyczące
funkcjonalności
zapożyczeń dawniej i
dziś;
-zna potoczną i wzorcową
normę językową;
-odróżnia błąd od
innowacji językowej;
-analizuje wypowiedzi,
oceniając ich poprawność;
-posługuje się słownikami i
wydawnictwami
poprawnościowymi przy
analizie języka tekstu;
-dokonuje stylistycznej
korekty tekstu;opisuje
błędy fonetyczne;
6.4-5.
Kryteria -zna kryteria poprawności
poprawności
językowej;
językowej.
-wymienia osoby, które mogą
stanowić autorytet kulturalny;
-omawia zwyczaj społeczny;
-opisuje kryterium
funkcjonalne i narodowe;
-wskazuje w wypowiedziach
formy niefunkcjonalne;
-przy konstruowaniu
wypowiedzi posługuje
się synonimami;
6.7.
-czyta tekst na poziomie
-analizuje tekst na
O
wyrazach -czyta ze zrozumieniem artykuł
dla kształtowania się
polskiej kultury i
rozwoju języka;
-porównuje proces
przejmowania obcych
elementów
językowych dawniej i
dziś;
literacką;
-wyjaśnia na
przykładach sposoby
podnoszenia kultury
wypowiedzi;
-wyjaśnia na
przykładach przyczyny
powstawania błędów
różnego typu;
-analizuje tekst,
wskazując w nim udane
innowacje językowe;
-podaje przykłady
form niezgodnych z
systemem, a
zaakceptowanych
przez przez zwyczaj
społeczny;
-analizuje wpływ
autorytetu
kulturalnego na ocenę
poprawności;
-rozwiązuje większość
-zna wydawnictwa
dotyczące kultury języka,
korzysta ze źródeł,
pogłębiając wiedzę
językową;
-przygotowuje
języka staropolskiego i
zmian w nim
zachodzących;
-wskazuje w
wypowiedziach błędy
słownikowe,
frazeologiczne, poprawia
je proponując wersję
zgodną z normą;
-wykonuje bezbłędnie
21
modnych.
Analiza Bralczyka;
tekstu Bralczyka Co
się nosi w mówieniu.
dosłownym, formułuje wnioski;
poziomie
metaforycznym;
zadań;
wszystkie polecenia;
-analizuje wskazany utwór;
-omawia podmiot liryczny,
adresata, formę wypowiedzi;
-proponuje hipotezę
interpretacyjną (funkcja
nawiązań do tekstu biblijnego);
Przedstawia kontekst
powstania dzieła;
-określa funkcję zawartego w
nim motywu biblijnego;-
-interpretuje kluczowe
wyrażenia i motywy;
Analizuje i interpretuje
tekst nawiązujący do
Biblii w kontekście
macierzystym;
-interpretuje tekst,
odwołując się do wielu
kontekstów;
-analizuje styl dzieła;
-porównuje dzieło
plastyczne z literackim
zawierającym ten sam
motyw;
-wyjaśnia, czym jest sytuacja
kafkowska;
-charakteryzuje Józefa K. jako
bohatera kafkowskiego;
-czyta i analizuje fragmenty
dzieła;
analizuje esej , odwołując się
do zawartych we wskazanym
tekście cech eseju;
-interpretuje Proces jako
parabolę;
się terminem groteska;
-wskazuje w powieści
przykłady groteski;
-analizuje esej na
poziomie treści
metaforycznych;
-uzasadnia aktualność prawd
życiowych Horacego;
-analizuje wybrane ody,
redaguje pisemną
wypowiedź o
proponowanych przez
-analizuje język
fragmentów,wskazuje i
interpretuje
rozwiązanie językowe
kreujące absurdalną
wizję świata;
-wymienia i wyjaśnia
wyróżniki eseju na
podstawie definicji
słownikowej;
-analizuje styl
wskazanego eseju;
-omawia horacjanizm
jako postawę wobec
życia i twórczości
artystycznej;
-analizuje dzieło z
uwzględnieniem
kontekstów;
-posługuje się językiem
stosownym do formy
wypowiedzi;
powieść w odniesieniu do
kontekstu literackiego i
filozoficznego;
Zakres
rozszerzony
Dział II.
1.
Reinterpretacja -zna nawiązania do Biblii w
motywów biblijnych literaturze późniejszych epok;
w
literaturze
późniejszych epok.
2. Motywy biblijne w -opisuje wybrane dzieło sztuki
kulturze.
Analiza nawiązujące do motywu
wybranego dzieła.
biblijnego;
-przedstawia autora dzieła;
3, 4, 5, 6. Proces -zna treść powieści Kafki;
Kafki jako parabola.
- przedstawia Kafkę jako pisarza
XX wieku;
Dział IV
1.Mit
śródziemnomorski.
Esej jako forma
wypowiedzi.
-zna niektóre kryteria
rozpoznawania eseju;
-czyta ze zrozumieniem esej
Jastruna;
2.3. Zasady życia i -zna Horacego jako poetę
twórczości według antycznego Rzymu;
Horacego.
-cytuje najbardziej znane myśli
horacjańskie np. carpe dem;
-analizuje styl eseju pod
względem
funkcjonalności
zastosowanych środków;
-odnajduje i wyjaśnia
wpływy filozofii antycznej
na postawę twórczą
Horacego;
22
4, Herbert
łaciny.
Lekcja -przedstawia autora eseju;
-czyta tekst, analizując jego
warstwę leksykalną;
4. Iłłakowiczówna, -określa temat utworu;
Antygono, patronko -wskazuje adresata,
sióstr.
charakteryzuje podmiot
liryczny;
5.6.7. Antygona w
Nowym
Yorku
Głowackiego
współczesną
reinterpretacją mitu.
-opowiada przedstawioną w
spektaklu historię;
-zna Głowackiego jako autora
dramatu;
-opisuje scenografię spektaklu;
Dział V
1. Motyw walki -opisuje obraz Breugla;
postu z karnawałem. -czyta tekst Bachtina o
literaturze karnawałowej;
-czyta wiersz Kaczmarskiego
nawiązujący do obrazu Breugla;
2. Refleksje u kresu -wymienia tematy obecne w
życia
–
Wielki tekście;
Testament Villona.
-charakteryzuje
przedstawionego w eseju
nauczyciela łaciny;
-odwołuje się do wiedzy o
eseju, określając gatunek
wypowiedzi artystycznej
Herberta;
-omawia funkcję nawiązań do
greckiego
-opisuje kompozycję wiersza;
mitu;
Horacego wartościach;
-argumentuje
nacechowanie
emocjonalne tekstu;
-interpretuje esej w
kontekście innych
wypowiedzi tego typu;
-interpretuje kluczowe
motywy;
-interpretuje tytuł
utworu w odniesieniu
do historii
mitologicznej
Antygony;
-interpretuje tekst,
uwzględniając kontekst
historyczny;
-charakteryzuje bohaterów
dramatu;
-odnajduje nawiązania do
mitycznej Antygony;
-analizuje aktorskie
kreacje bohaterów;
-analizuje si interpretuje
cenografię;
-interpretuje
przedstawione
sytuacje z
uwzględnieniem
zastosowanych
środków teatralnych;
-analizuje język
bohaterów, określa
funkcję wulgaryzmów;
-porównuje kreację
postaci w dramacie
Głowackiego i w realizacji
teatralnej;
-interpretuje postacie
przedstawione na obrazie
Breugla;
-analizuje język tekstu
Kaczmarskiego;
-porównuje obraz i jego
literacką interpretację;
-tworzy oryginalny esej
interpretacyjny
odwołujący się do
omawianych dzieł;
-czyta i analizuje fragmenty
utworu;
-zna motyw ubi sunt ,
wyjaśnia jego sens na
podstawie fragmentów;
-tworzy interpretację
porównawczą,
uwzględniając środki
wyrazu w dziele
plastycznym i
literackim;
-omawia zawarty w
tekście obraz
ludzkiego życia;
-interpretuje teksty,
odwołując się do
kontekstu macierzystego i
23
3. Boska komedia -zna Dantego jako autora
Dantego – wizja Boskiej komedii;
zaświatów.
-omawia kompozycję utworu;
-przedstawia Dantego jako
twórcę pogranicza epok;
-omawia trójkę jako zasadę
kompozycyjną tekstu;
4. Gra ze śmiercią w -rekonstruuje treść filmu;
filmie
Bergmana -opisuje przedstawioną w filmie
Siódma pieczęć.
rzeczywistość;
-zna Bergmana jako wybitnego
reżysera światowego kina;
bohatera;
-wymienia zawarte w filmie
problemy, odwołując się do
konkretnych scen;
-omawia alegoryczność
utworu;
-rozpoznaje i wyjaśnia
na przykładach
elementy
średniowieczne i
renesansowe w dziele
Dantego;
-interpretuje tytuł filmu;
-interpretuje wskazane
fragmenty;
-analizuje środki
filmowego wyrazu
służące kreacji świata
przedstawionego;
-interpretuje film
Bergmana jako
moralitet;
innych;
-wyjaśnia kulturotwórczą
rolę dzieła;
--odnajduje obecne w
filmie nawiązania
kulturowe;
Przedmiotowy System Oceniania przedmiotu język polski
w zakresie podstawowym i rozszerzonym dla klasy pierwszej szkoły ponadgimnazjalnej
w ZSO Nr 1 I LO w Nowogardzie, semestr II
Tematy przeznaczone dla poziomu rozszerzonego oznaczone są gwiazdką*
Temat (rozumiany
jako lekcja)
Wymagania konieczne
(ocena dopuszczająca)
Wymagania podstawowe
(ocena dostateczne)
Wymagania
rozszerzające
(ocena dobra)
Wymagania
dopełniające
(ocena bardzo dobra)
Uczeń:
omawia zmiany, jakie nastąpiły
w stosunku ludzi do
starożytności, człowieka,
świata;
zna znaczenie kultury
antycznej jako źródła inspiracji
epoki;
opisuje przyczyny i skutki
odkryć geograficznych;
Uczeń:
omawia wydarzenia,
które miały wpływ na
powstanie renesansu;
wie, czym były wyprawy
krzyżowe i jakie
przyniosły skutki;
analizuje znaczenie
krucjat, odkryć
geograficznych i
Uczeń:
opisuje znaczenie
kultury włoskiej dla
rozwoju nowej epoki;
określa skutki rozwoju
szkolnictwa i drukarń
w Polsce;
objaśnia związek
wzorca idealnego
człowieka renesansu z
Wymagania
wykraczające
(ocena celująca)
RENESANS
Skąd renesans?
Uczeń:
zna pochodzenie nazwy
renesans;
zna czas trwania epoki;
zna fragmenty dzieła Mirandoli;
wie, jakie znaczenie miał
wynalazek druku;
czyta ze zrozumieniem tekst
współczesnego uczonego o
kulturze renesansu;
Uczeń:
zna działalność Martina
Lutra;
ocenia światopogląd
renesansowy odwołując
się do doświadczeń
człowieka XXI wieku;
24
rozpoznaje wyrazy pokrewne;
gromadzi i selekcjonuje
informacje dotyczące wskazanej
postaci renesansowej;
przygotowuje w zespole
prezentację o wskazanej postaci
renesansowej
Wybitni ludzie
renesansu
Sztuka renesansu
zna najwybitniejszych
przedstawicieli kultury
renesansowej i przedstawia na
przykładach ich dorobek;
definiuje wyrażenie człowiek
renesansu; stosuje je poprawnie
w swoich wypowiedziach;
zna cele sztuki renesansowej;
wymienia przykłady
renesansowych dzieł malarstwa,
rzeźby, architektury;
dostrzega pochwałę
humanizmu, wielkość człowieka
i jego możliwości w sztuce
renesansowej;
definiuje reformację i
humanizm;
rozumie łacińską sentencję:
Homo sum et nihil humanum a
me alienum esse put;
charakteryzuje renesansowy
wzorzec idealnego człowieka;
definiuje mecenat;
opisuje kulturę polską w XVI
wieku: szkolnictwo, drukarnie,
ożywienie kulturalne;
stosuje poprawnie w swoich
wypowiedziach słownictwo:
humanizm, humanitaryzm itp.;
rozumie znaczenie Włoch jako
kolebki renesansu;
renesansowego filozofa
opisuje wszechstronny rozwój i
różnorodne uzdolnienia
twórców;
porównuje ideał człowieka
renesansu z działalnością i
osiągnięciami wskazanych
twórców i myślicieli;
rozumie związek między
światopoglądem epoki a
wszechstronnym rozwojem
twórców renesansu;
czyta ze zrozumieniem krótki
tekst filozoficzny
wymienia cechy renesansowej
sztuki;
rozpoznaje dzieła
renesansowe, wybór
uzasadnia;
wskazuje źródła inspiracji
renesansowych twórców
wynalezienia druku dla
zmian w
światopoglądzie epoki;
ocenia skutki reformacji;
porównuje stosunek
średniowiecza
i renesansu do
starożytności, człowieka
i świata;
formułuje argumenty
uzasadniające, że czas
renesansu to złoty wiek
kultury polskiej, czas
ożywienia kulturalnego;
humanizmem;
samodzielnie ocenia
wartości
humanistyczne, takie
jak: poszanowanie
godności człowieka,
wolność, tolerancja,
sprawiedliwość
omawia działalność
wybranych artystów
i uczonych renesansu;
charakteryzuje ich
dorobek;
rozpoznaje dzieła
wybranych artystów;
definiuje irenizm,
stosuje poprawnie
w swoich
wypowiedziach;
ocenia wpływ epoki na
rozwój indywidualizmu
jednostki w renesansie
i współcześnie
analizuje wpływ
światopoglądu epoki na
sztukę renesansu;
porównuje dzieła
renesansowe ze
średniowiecznymi i
starożytnymi;
porównuje tematykę
dzieł i jej ujęcie na
podstawie prac
ocenia wpływ różnych
tradycji kulturowych
(np. antyk i
chrześcijaństwo) na
sztukę;
charakteryzuje, na
przykładzie Zamościa,
miasto idealne;
25
Petrarka – piewca
miłości
Boccaccio – mistrz
noweli*
Radosne życie
poczciwego
ziemianina
zna wybrane Sonety do Laury;
analizuje i interpretuje wybrane
Sonety do Laury, a zwłaszcza
charakteryzuje podmiot liryczny,
jego uczucia i emocje, sposób
przeżywania miłości oraz
adresata;
opisuje wykreowany portret
ukochanej;
wie, czym charakteryzuje się
sonet
omawia działalność Petrarki;
ocenia postawę podmiotu
lirycznego;
definiuje erotyk i literaturę
miłosną;
definiuje paradoks i antytezę,
rozpoznaje je w tekście
poetyckim;
stosuje poprawnie pojęcia:
erotyk, liryka miłosna,
paradoks, antyteza, sonet;
odróżnia wykreowany obraz
miłości od uczucia
prawdziwego;
rozpoznaje sonet wśród innych
gatunków poetyckich
zna treść wybranej noweli
Boccaccia;
charakteryzuje bohaterów
noweli, ocenia ich motywy
postępowania;
definiuje nowelę;
wymienia typowe cechy noweli
w omawianym utworze;
zna postać Boccaccia;
analizuje, jakie prawdy o
człowieku odsłania omawiana
nowela;
stosuje poprawnie terminy:
punkt kulminacyjny, centralny
motyw, „teoria sokoła”, pointa;
definiuje pojęcie archaizm;
zastępuje wyrażenia
archaiczne obecne
w tłumaczeniu ich
współczesnymi
odpowiednikami
zna dorobek Mikołaja Reja i
miejsce jego twórczości w
polskiej literaturze;
przedstawia na przykładach
życie szlachcica ziemianina w
harmonii z naturą i jej
prawami;
renesansowy wykorzystując
przypisy;
omawia wskazane fragmenty
Żywota człowieka poczciwego;
wie, jak renesansowy człowiek
postrzegał świat i swoje w nim
wybranych twórców
renesansowych;
ocenia samodzielnie
sztukę XVI wieku
charakteryzuje obraz
miłości zawarty
w Sonetach do Laury;
objaśnia funkcję różnych
środków artystycznego
wyrazu, w tym antytez
i paradoksów;
określa, jakie miejsce
zajmuje miłość
w renesansowej
koncepcji człowieka;
porównuje miłość
bohatera utworów
Petrarki ze
współczesnym obrazem
miłości zawartym np. w
filmach
opisuje kompozycję
Dekameron;
objaśnia wpływ na
tematykę utworu
i sposób przedstawienia
bohaterów
renesansowego hasła
„człowiekiem jestem…”;
rozpoznaje relacje
między narratorem
a odbiorcą w utworze
Reja;
wymienia cechy stylu
Mikołaja Reja;
charakteryzuje styl
porównuje różne
tłumaczenia tego
samego sonetu;
definiuje i stosuje
poprawnie pojęcie
petrarkizm;
rozpoznaje i omawia
wpływ Petrarki
w liryce miłosnej epok
późniejszych
wie, skąd pochodzi
tytuł zbioru;
porównuje i ocenia
funkcje literatury
średniowiecznej
(funkcja parenetyczna)
i literatury
renesansowej
(literatura zawiera
prawdę o człowieku,
nawet tę bolesną)
porównuje sposób
przedstawienia bohatera
w utworach
średniowiecznych
i renesansowych;
opisuje źródła
renesansowego
optymizmu;
porównuje poglądy
ludzi średniowiecza
i renesansu na życie
doczesne
ocenia renesansowy
optymizm z perspektywy
współczesnego
człowieka, doświadczeń
XX i początków XXI
wieku;
26
miejsce;
Jan Kochanowski –
poeta doctus
Sielanka czy nie? –
Żeńcy Szymona
Szymonowica*
zna dorobek poety i miejsce
jego twórczości w polskiej
literaturze;
zna wybrane pieśni Jana
Kochanowskiego, analizuje je;
charakteryzuje podmiot liryczny
pieśni Kochanowskiego; zna
świat wartości obecny w
omawianych utworach;
omawia renesansową receptę
na dobre życie w wybranych
pieśniach;
zna treść omawianych
fragmentów; opisuje sytuację
przedstawioną we fragmencie;
charakteryzuje zachowania
bohaterów; odnajduje zdania
mające charakter sentencji lub
przysłowia;
charakteryzuje model życia
zawarty w utworze;
potwierdzające obecność w
utworze renesansowego
optymizmu;
stosuje poprawnie termin:
literatura parenetyczna;
objaśnia wizerunek świata i
życia człowieka
zaprezentowany w utworze
literackim i dziele malarskim
zna najważniejsze fakty z
biografii Jana
Kochanowskiego;
wie, dlaczego Jana
Kochanowskiego nazwano
poeta doctus;
dostrzega wpływ starożytnych
filozofii na pieśni Jana
Kochanowskiego;
charakteryzuje i ocenia
postawy i wartości typowe dla
omawianych pieśni;
rozpoznaje hymn, sielankę,
pieśń i wymienia ich cechy;
wie, czym jest przerzutnia i
parafraza; wskazuje w pieśni
przerzutnie
kierując się wskazówkami i
poleceniami pomocniczymi
podejmuje próbę samodzielnej
analizy renesansowego tekstu
poetyckiego;
posługuje się słownictwem
wartościującym i
nacechowanym emocjonalnie;
przedstawia zarzuty
formułowane przez bohaterów;
charakteryzuje relację między
bohaterami, opisuje ich
Mikołaja Reja na
konkretnym przykładzie;
analizuje zastosowane
środki językowe –
określa ich typ i funkcję,
wykorzystując
poznane utwory;
opisuje wpływ
starożytnych filozofii na
pieśni Jana
Kochanowskiego;
przedstawia na
przykładach wpływ
starożytnych filozofii na
twórczość Jana
Kochanowskiego;
rozumie istotę parafrazy
poetyckiej;
definiuje styl klasyczny i
horacjanizm; rozpoznaje
je w utworach
stosuje poprawnie
terminy: styl klasyczny,
horacjanizm;
określa funkcje
przerzutni w utworze;
omawia renesansową
koncepcję sławy
poetyckiej;
porównuje pieśni Jana
Kochanowskiego
z poznanymi pieśniami
Horacego;
udowadnia polskość i
europejskość twórczości
Jana Kochanowskiego
dostrzega analogie
pomiędzy światem ludzi
a światem przyrody,
uzasadnia funkcję tego
zabiegu; określa funkcję
zastosowanego systemu
wersyfikacyjnego;
wskazuje w utworze
elementy
konwencjonalne
sielanki; porównuje
obraz wsi wyłaniający
się z utworów Reja,
Kochanowskiego i
formułuje i uzasadnia
swoją opinię dotyczącą
wzorców językowych w
utworze;
27
zna i analizuje utwory Jana
Kochanowskiego o tematyce
patriotycznej ocenia postawę
podmiotu lirycznego;
określa skutki braku postawy
patriotycznej;
odróżnia patriotyzm od
nacjonalizmu i szowinizmu
Patriotyczna i
obywatelska troska
Mistrza z
Czarnolasu
Prorocze wizje
księdza Skargi
renesansowy;
omawia tematykę kazania O
miłości ku ojczyźnie;
wymienia cechy
charakterystyczne kazania;
opisuje obraz Jana Matejki
Kazanie Skargi;
definiuje stylizację językową;
objaśnia topos ojczyzny-okrętu;
ocenia postępowanie
współczesnych obywateli
Rzeczypospolitej
emocje; dostrzega realizm w
utworze; analizuje słownictwo
zastosowane w sielance;
analizuje system
wersyfikacyjny utworu;
charakteryzuje polskie
społeczeństwo, idealnego
władcę i patriotę na podstawie
wskazanych pieśni;
wynikające z utworów;
rozpoznaje funkcje językowe
realizowane w utworach;
opisuje kompozycję mowy;
wskazuje w Pieśni V elementy
mowy;
wymienia figury retoryczne;
rozpoznaje figury retoryczne w
pieśniach Jana
Kochanowskiego;
definiuje wiersz sylabiczny;
rozpoznaje wiersz sylabiczny
wśród innych systemów
wersyfikacyjnych;
retoryka, figury retoryczne,
wiersz sylabiczny;
rozumie cel kazania O miłości
ku ojczyźnie;
ocenia poglądy P. Skargi
dotyczące zjawisk
zagrażających bezpieczeństwu
państwa;
hierarchizuje wskazane przez
pisarza „choroby zagrażające
ojczyźnie”;
zna najważniejsze figury
retoryczne,
wskazuje zastosowane figury
retoryczne;
wskazuje elementy
utworu, które ujawniają
stosunek autora do
bohaterów i opisanej
sytuacji;
określa funkcję
elementów mowy
w Pieśni V;
określa funkcję figur
retorycznych
w utworach
Szymonowica;
wykorzystuje w
porównaniu wiedzę o
renesansowym
optymizmie
omawia związek
tematyki patriotycznej
z wydarzeniami
historycznymi;
wymienia cechy stylu
Skargi i stylizacji
biblijnej;
przedstawia na
przykładach sposoby
uzasadniania przez
pisarza konieczności
miłości ku ojczyźnie;
określa funkcję figur
retorycznych;
rozpoznaje stylizację
biblijną w Kazaniach
sejmowych oraz we
fragmentach innych
zna dorobek Piotra
Skargi ze szczególnym
uwzględnieniem
genezy Kazań
sejmowych;
omawia zadania retoryki;
wymienia rodzaje mów;
28
stylizacja, kazanie;
Jak poprawić
Rzeczpospolitą?*
Poetycka parafraza
biblijnych psalmów
– Psałterz Dawidów
Jana
Kochanowskiego
„Żaden ociec
podobno barziej nie
miłował…”
renesansowy;
omawia treść wskazanych
fragmentów utworu
Modrzewskiego;
wie, czym zajmuje się
publicystyka; rozpoznaje
literaturę publicystyczną;
stosuje poprawnie wyraz
reforma
rozumie główną ideę tekstu
Modrzewskiego;
wymienia zarzuty pisarza
wobec istniejącego stanu
państwa;
formułuje postulaty reform,
których domaga się
Modrzewski;
opisuje idealny model państwa
stworzony przez pisarza;
ocenia poglądy autora
dotyczące reform w państwie;
analizuje omawiane psalmy;
charakteryzuje człowieka i jego
miejsce w świecie
analizuje budowę psalmów,
kierując się wskazówkami i
poleceniami pomocniczymi
analizy i porównania tekstów
poetyckich,
zna genezę Trenów Jana
Kochanowskiego;
omawia tematykę poznanych
Trenów;
analizuje omawiane treny;
charakteryzuje podmiot liryczny i
bohaterkę Trenów; nazywa
stany emocjonalne pogrążonego
w bólu ojca;
ocenia zaprezentowaną w
Trenach postawę wobec
cierpienia;
wie, na czym polegał kryzys
renesansowego światopoglądu
w Trenach Jana
Kochanowskiego;
zanegowane w Trenach przez
autora wartości i postawy
światopoglądowe;
definiuje tren;
definiuje topos ubi sunt;
objaśnia funkcjonowanie w
Trenie X toposu ubi sunt;
analizy porównawczej tekstu
renesansowego
i dwudziestowiecznego, kierując
się wskazówkami i poleceniami
utworów;
poprawnie stosuje
pojęcie stylizacja
biblijna;
analizuje obraz Jana
Matejki Kazanie Skargi
zna działalność i
dorobek Andrzeja
Frycza Modrzewskiego;
objaśnia argumenty
przytaczane przez
pisarza w utworze O
poprawie…;
charakteryzuje autora
tekstu na podstawie
jego poglądów;
uzasadnia, na czym
polegało nowatorstwo
poglądów
Modrzewskiego i
dlaczego, darzono go
uznaniem
w renesansowej
Europie
zna fragmenty Utopii
Thomasa Morusa;
analizuje fragmenty Utopii
Thomasa Morusa;
definiuje utopię
stosuje poprawnie
termin: parafraza,
porównuje tłumaczenia
psalmów
wskazuje funkcję
nawiązania do
psalmów i parafraz
Jana Kochanowskiego
w wierszu
współczesnego poety,
odnajduje dominantę
kompozycyjną w
analizowanym utworze J.
Twardowskiego
określa skutki wpływu
doświadczeń na filozofię
życiową;
określa skutki kryzysu
światopoglądowego;
rozumie ewolucję
światopoglądu poety;
określa funkcję
dominujących
w poszczególnych
trenach środków
stylistycznych;
porównuje sposób
wyrażania emocji
w tekście literackim i
uzasadniające powrót
poety do
renesansowych
wartości w Trenie XIX;
opisuje kompozycję
trenów antycznych
i Trenów Jana
Kochanowskiego;
porównuje kompozycję
trenu antycznego
z kompozycją cyklu Jana
Kochanowskiego,
wskazuje podobieństwa
układu;
zna wiersz Jana
Kochanowskiego
Epitafium Hannie
Kochanowskiej;
analizuje Epitafium
Hannie Kochanowskiej;
zna utwory, w których
widoczne są nawiązania
do Trenów Jana
29
pomocniczymi
zna i analizuje wskazane fraszki
Jana Kochanowskiego;
rozpoznaje postawę podmiotu
lirycznego wobec wartości
szczególnie cenionych przez
ludzi (O żywocie ludzkim)
i możliwości ludzkiego poznania
(O mądrości);
rozpoznaje dominujące w
poszczególnych trenach środki
stylistyczne;
tren, topos ubi sunt;
analizuje kompozycję działa
malarskiego oraz jego
kolorystykę
określa, w jaki sposób
wyrażone zostały przez
malarza emocje postaci;
objaśnia tytuły fraszek;
opisuje topos theatrum mundi;
wyjaśnia, dlaczego człowiek
został nazwany „bożym
igrzyskiem”;
wymienia cechy fraszki
Człowiek – reżyser
czy marionetka?
Szekspir – genialny
znawca duszy
ludzkiej
zna treść Makbeta;
analizuje dramat Szekspira;
charakteryzuje bohaterów;
określa motywy ich
postępowania;
rozumie i opisuje rolę Lady
Makbet;
omawia cechy dramatu
szekspirowskiego;
zna dorobek Szekspira i
miejsce jego twórczości w
literaturze;
rozpoznaje i nazywa wartości
cenione przez bohaterów;
ocenia postępowanie
bohaterów, ich wybory;
wymienia środki perswazji;
rozpoznaje charakter
dziele malarskim
charakteryzuje
koncepcję losu
człowieka zawartą we
fraszkach;
omawia
późnorenesansowy
sceptycyzm;
określa funkcję toposu
świata-teatru we fraszce
O żywocie ludzkim;
ocenia, czy postawa
podmiotu lirycznego
fraszek bliższa jest tej w
Trenach czy
w Pieśniach;
porównuje koncepcję
Boga zawartą we
fraszkach z
wyobrażeniami Stwórcy
w innych utworach Jana
Kochanowskiego
omawia genezę
Makbeta;
opisuje teatr za czasów
Szekspira;
analizuje wizję świata i
człowieka wyłaniającą
się z utworu;
objaśnia Szekspirowską
koncepcję natury
Kochanowskiego;
określa wpływ
późnorenesansowego
sceptycyzmu na
koncepcję świata
i człowieka, relacje
między człowiekiem
a Bogiem;
uzasadniające wyrażoną
opinię dotyczącą relacji
między Bogiem a
człowiekiem
zaprezentowanych we
fraszkach i w pieśniach;
zna Appendix
Stanisława
Barańczaka;
porównuje dramat
szekspirowski
z dramatem
antycznym
(szczególnie kreację
bohaterów, ich wpływ
określa funkcję nawiązań
do twórczości Szekspira
w literaturze polskiej
30
definiuje perswazję;
popularnonaukowy dotyczący
teatru elżbietańskiego;
perswazyjny wskazanych
scen;
wskazuje w tekście środki
perswazji;
cechy dramatu
szekspirowskiego;
zna przykładowe utwory, w
których obecne są nawiązania
do twórczości Szekspira;
ocenia współczesne koncepcje
inscenizacji Makbeta
ludzkiej;
objaśnia funkcję świata
nadprzyrodzonego w
utworze;
uzasadnia uniwersalizm
i ponadczasowość
dramatu;
na własne życie);
zna pochodzenie nazwy epoki;
zna czas trwania epoki;
definiuje kontrreformację;
stosuje poprawnie pojęcie
kontrreformacja;
historyka literatury o epoce
omawia wydarzenia, które
miały wpływ na powstanie
baroku;
wie, czym wyróżniała się
barokowa koncepcja świata i
człowieka;
wskazuje skutki
kontrreformacji;
opisuje działalność
Towarzystwa
Jezusowego;
ma świadomość
związków religii,
kultury i światopoglądu
itp.
ocenia światopogląd
barokowy odwołując się
do doświadczeń
człowieka XXI wieku,
rozumie pojęcie
gongoryzm
zna fragmenty Myśli Pascala
filozoficzny; charakteryzuje
obraz człowieka;
zna czas trwania
wewnętrznych faz epoki;
analizuje znaczenie
kryzysu religijnego,
soboru w Trydencie i
działalności jezuitów dla
zmian w
światopoglądzie epoki;
rozumie przyczyny
ukształtowania się
odmiennych postaw
ludzi baroku wobec
życia;
ocenia skutki
kontrreformacji;
porównuje stosunek
baroku i renesansu do
człowieka i świata;
opisuje koncepcję
człowieka i świata
zawartą w Myślach
Pascala;
omawia dorobek
Pascala
analizuje samodzielnie
tekst filozoficzny;
porównuje poglądy
Pascala z poglądami
myślicieli renesansu
ocenia poglądy
barokowego filozofa,
przywołując zasadne
argumenty
zna cele sztuki barokowej;
zna najwybitniejszych twórców
sztuki baroku i ich dzieła;
wymienia cechy
charakterystyczne dzieł
barokowych;
omawia źródła i
inspiracje sztuki
barokowej;
określa wpływ odkryć
naukowych na sposób
przedstawiania
ma świadomość
związków sztuki
z czynnikami
BAROK
Barok – epoka
oryginalna
Pascal – genialny
matematyk i filozof
Sztuka baroku
31
przygotowuje w zespole projekt
dotyczący twórcy barokowego
zna i analizuje wybrane sonety
Mikołaja Sępa-Szarzyńskiego;
charakteryzuje podmiot i
adresata omawianych sonetów;
wymienia cechy sonetu
Vanitas vanitatum
et omnia vanitas
rozpoznaje dzieła barokowe,
wybór uzasadnia;
charakteryzuje – na
konkretnych przykładach –
malarstwo, rzeźbę
i architekturę barokową;
historyka sztuki dotyczący
sztuki baroku;
gromadzi i selekcjonuje
wiadomości dotyczące
barokowych twórców i ich
dorobku;
rozumie, że piękno to wartość
względna
określa relacje między
podmiotem i adresatem w
omawianych sonetach;
wyjaśnia, jaką rolę w życiu
człowieka odgrywa Bóg;
przeciwników, wobec których
został postawiony człowiek
(Sonet IIII);
charakteryzuje obraz
człowieka i świata wyłaniający
się z sonetów;
definiuje peryfrazę i inwersję
składniową;
rozpoznaje peryfrazy;
wskazuje inwersję składniową;
uzasadniające, że analizowany
utwór jest sonetem;
rozpoznaje poezję religijną
zna treść poznanych utworów;
wyjaśnia pochodzenie motywu
vanitas;
rozumie barokową koncepcję
życia;
analizuje i interpretuje wiersze
rozumie i analizuje
wpływ światopoglądu
epoki na sztukę baroku;
porównuje sztukę
barokową ze sztuką
renesansu i
średniowiecza
człowieka i świata
w sztuce baroku;
ocenia samodzielnie
sztukę XVII wieku
pozaartystycznymi
określa funkcję swoistej
konstrukcji podmiotu
lirycznego (my – ja);
objaśnia poetyckie
peryfrazy;
określa funkcję
zastosowanych środków
językowych w kreowaniu
obrazu świata
i człowieka
przywołuje właściwe
konteksty filozoficzne;
dostrzega związek
między wybranym
gatunkiem utworu a
charakterem
wypowiedzi;
porównuje wyłaniający
się z sonetów obraz
człowieka i świata z
wizerunkiem tegoż
w Pieśniach Jana
Kochanowskiego;
gromadzi i
selekcjonuje cechy
poezji SępaSzarzyńskiego, które
łączą ją z twórczością
renesansową i te,
które różnią
opisuje związek
motywu vanitas
z barokową koncepcją
życia;
omawia związek
motywu przemijania ze
analizuje i interpretuje
wiersze Józefa Baki;
porównuje sposoby
ukazania tego samego
motywu w dziełach
różnych sztuk;
samodzielnie analizuje
dzieła malarskie
32
zna przedstawicieli polskiego
nurtu dworskiego;
wymienia cechy baroku
dworskiego i marinizmu;
zna treść analizowanych
tekstów Morsztyna i
Naborowskiego
Barokowe ogrody
miłości
Molier – mistrz
komedii klasycznej
zna treść Świętoszka;
streszcza Świętoszka;
Daniela Naborowskiego;
analizuje dzieła malarskie
wykorzystując wskazówki;
rozpoznaje barokowe środki
stylistyczne;
rozpoznaje motyw vanitas w
sztuce epok późniejszych;
analizuje i interpretuje utwory
nawiązujące do motywu
vanitas
formułuje hipotezy
interpretacyjne dotyczące
tematyki omawianych wierszy
barokowych;
charakteryzuje podmiot
liryczny i adresata;
określa relacje między nimi;
nazywa uczucia ujawniane w
wierszach;
charakteryzuje obraz kobiet i
miłości wyłaniający się z
wierszy barokowych;
ocenia podstawowy cel poezji
marinistycznej: zadziwienie
czytelnika;
badacza literatury dotyczący
barokowego konceptu;
definiuje pojęcia: hiperbola,
koncept, kontrast, anafora,
inwersja składniowa, gradacja,
sumacja;
rozpoznaje w wierszach:
hiperbolę, koncept, kontrast,
anaforę, inwersję składniową,
gradację, sumację;
rozpoznaje sonet, wskazuje
jego cechy w utworze
wyjaśnia znaczenie pojęcia
komizm;
omawia różne rodzaje
średniowieczną
koncepcją życia oraz
filozofią B. Pascala
charakteryzuje barok
dworski;
rozpoznaje utwory
należące do baroku
dworskiego;
wie, jaki był wpływ
poezji marinistycznej na
polską poezję dworską;
analizuje kompozycję
wierszy barokowych;
określa funkcję
barokowych środków
stylistycznych w
utworze;
analizuje barokowy
obraz przedstawiający
kobiety, uwzględniając
pytania pomocnicze;
opisuje kanony piękna w
różnych epokach
wskazuje różnice
między wierszami
renesansowymi i
barokowymi;
potwierdzające, ze
poezja Morsztyna jest
jednocześnie
zmysłowa i
intelektualna;
przedstawia na
przykładach
podobieństwa między
wierszami Morsztyna
i Naborowskiego;
charakteryzuje
współczesne kanony
piękna
zna współczesne
nawiązania do baroku;
analizuje współczesny
wiersz nawiązujący do
baroku
stosuje poprawnie
pojęcia: obłuda,
hipokryzja;
dostrzega artyzm
Świętoszka
opisuje teatr barokowy
33
komedii
zna treść utworu Cervantesa
(lub jego fragm.);
streszcza utwór;
Błędny rycerz Don
Kichote*
Fenomen
sarmatyzmu
charakteryzuje szlachcica
Sarmatę oraz szlacheckie
obyczaje;
opisuje strój szlachecki oraz
szlachecką ceremonię
pogrzebową;
rozpoznaje portret trumienny;
wskazuje cechy
charakterystyczne dla ubioru
szlachcica
komizmu;
charakteryzuje komedię jako
gatunek literacki;
różne rodzaje komizmu;
analizuje komedię Moliera;
określa motywy postępowania
bohaterów;
rozumie i opisuje zjawisko
ośmieszane w utworze
Moliera;
definiuje pojęcia: obłuda i
hipokryzja;
czyta ze zrozumieniem
współczesny tekst dotyczący
dramatu Moliera
określa motywy postępowania
bohaterów;
porównuje postawy bohaterów
rozróżnia znaczenie
słów: świętoszek,
święty, świątobliwy;
stosuje je we właściwym
znaczeniu
wskazuje tradycyjne
motywy wędrowne,
wyjaśnia, na czym polega etos rycerski;
wyjaśnia, na czym polega wyolbrzymienie
cech postaci,
wyjaśnia, na czym
polega karykaturalność
i parodia w utworze
wyjaśnia, czemu służy
wyolbrzymienie cech
postaci,
wyjaśnia, czemu służy
karykaturalność
i parodia w utworze
charakteryzuje zjawisko
sarmatyzmu;
wskazuje zjawiska
charakterystyczne dla kultury
polskiej szlachty żyjącej w XVII
wieku;
odróżnia zalety szlachty od jej
wad,
analizuje współczesne teksty
poświęcone obyczajowości
sarmackiej, np. strojom
szlacheckim oraz ceremonii
objaśnia etymologię
słów: Sarmata,
sarmatyzm, sarmacki;
określa, jakie zmiany
zaszły w sposobie
pojmowania
szlacheckich wartości;
wyjaśnia genezę
portretów trumiennych;
określa ich cechy
charakterystyczne;
syntetyzuje wiedzę z
różnych źródeł;
przetwarza informacje,
formułuje wnioski;
ma świadomość
ewolucji wizerunku
Sarmaty
wyjaśnia etymologię
archaizmu
znaczeniowego „błędny
rycerz”; dostrzega
stereotyp rycerza
utrwalony w związkach
frazeologicznych, na
przykładzie znaczeń
związanych z wyrazem
„rycerz” wyjaśnia, czym
jest stereotyp językowy
uczestniczy w dyskusji na
temat kultury szlacheckiej,
którą potrafi ocenić,
uzasadnia swoje sądy
34
Wacław Potocki –
oświecony
Sarmata*
Pisane na użytek
własny
przedstawia biografię poety;
zna treść wierszy Wacława
Potockiego;
definiuje pojęcie: nurt ziemiański
zna treść Pamiętników (fragm.)
Jana Chryzostoma Paska;
przedstawia problematykę
utworu Paska;
omawia biografię twórcy
zna treść utworów późniejszych
epok nawiązujących do tradycji
sarmackich
Kontynuacje,
nawiązania…
pogrzebowej,
analizuje dzieła malarskie
analizuje i interpretuje wiersze
Wacława Potockiego;
charakteryzuje postawę
polskiej szlachty opisaną w
wierszach Potockiego
fragmenty dzieła Jana
Chryzostoma Paska;
charakteryzuje szlachcica
Sarmatę;
analizuje tekst współczesny
dotyczący barokowych
pamiętników;
zna treść wybranych listów
Jana III Sobieskiego
definiuje pojęcie:
epistolografia, rokosz;
analizuje listy Jana III
Sobieskiego;
charakteryzuje portret Sarmaty
przedstawiony w dziełach epok
późniejszych,
wskazuje cechy negatywne i
pozytywne szlachcica Sarmaty
rozpoznaje w wierszach
Potockiego cechy
charakterystyczne dla
nurtu ziemiańskiego;
charakteryzuje
stosunek Potockiego
do sarmatyzmu
wymienia cechy
charakterystyczne dla
barokowego
pamiętnikarstwa
rozpoznaje cechy
charakterystyczne
stylu J. Ch. Paska;
rozpoznaje cechy stylu
barokowego
porównuje wizerunek
królowej Marysieńki
przedstawiony przez
malarza i wyłaniający się
z listu króla
interpretuje utwory epok
późniejszych
dokonujące rozrachunku
z tradycją polskiej
szlachty sarmackiej
ocenia postawę
szlachcica Sarmaty;
rozpoznaje nawiązanie
do sarmackiej kultury
szlacheckiej we
współczesnych
tekstach kultury
porównuje sposób
przedstawiania Sarmaty w
różnych tekstach
wyznacza fazy
oświecenia w Polsce i
łączy je z wydarzeniami
historycznymi;
porównuje oświecenie
na zachodzie Europy do
oświecenia w Polsce
analizuje obrazy
przedstawiające
ważne wydarzenia
doby oświecenia;
docenia wagę rozwoju
życia kulturalnego
w oświeceniowej
Polsce
ocenia wpływ idei
oświecenia na
kształtowanie się systemu
wartości i światopogląd
współczesnego człowieka
rozpoznaje poglądy
poszczególnych
opisuje, na czym
polega istota
analizuje fragmenty
powiastki filozoficznej
OŚWIECENIE
zna ramy czasowe oświecenia;
wyjaśnia znaczenie nazwy
epoki,
wskazuje najważniejsze
wydarzenia epoki
Nadejście
oświecenia
Dzieło filozofów
oświecenia
wymienia nazwiska
najwybitniejszych filozofów
omawia genezę epoki;
wymienia fazy polskiego
oświecenia;
dostrzega różnice między
oświeceniem
zachodnioeuropejskim a
polskim;
zna najważniejsze inicjatywy
kulturalne doby oświecenia w
Polsce;
opisuje inicjatywy kulturalne
doby oświecenia w Polsce
definiuje pojęcia: racjonalizm,
imperatyw moralny, empiryzm,
35
oświecenia;
wymienia najważniejsze poglądy
myślicieli oświecenia
zna treść wybranych wierszy;
wymienia style sztuki
oświecenia;
wskazuje najwybitniejszych
twórców;
Jedna epoka – trzy
style
Ignacy Krasicki –
książę poetów
wymienia najważniejsze fakty z
życia Ignacego Krasickiego;
wskazuje najważniejsze dzieła
sensualizm, tabula rasa,
deizm, ateizm, tolerancja;
rozumie myśl: Cogito ergo
sum;
zna treść wiersza Zbigniewa
Herbarta Pan Cogito a ruch
myśli,
omawia genezę imienia
bohatera wiersza – Pana
Cogito;
analizuje fragmenty tekstów
filozoficznych;
charakteryzuje poglądy
myślicieli oświecenia
określa cechy
charakterystyczne klasycyzmu,
sentymentalizmu i rokoko;
definiuje pojęcia: klasyczny,
parodia;
wskazuje cechy
charakterystyczne ody jako
gatunku literackiego;
rozpoznaje style
oświeceniowej sztuki:
klasycyzm, sentymentalizm,
rokoko;
charakteryzuje klasycyzm,
rokoko, sentymentalizm;
poznane wiersze;
charakteryzuje bohatera poezji
sentymentalnej;
charakteryzuje stan uczuć
Julii, bohaterki Nowej Heloizy
Jana Jakuba Rousseau
charakteryzuje twórczość
Ignacego Krasickiego
filozofów oświecenia;
wyjaśnia Kartezjańskie
Cogito ergo sum;
charakteryzuje
koncepcję człowieka
według Locke’a;
opisuje koncepcję
świata oraz człowieka
i jego życia według
Rousseau
oświecenia według
Kanta;
wiersz Zbigniewa
Herberta
Denisa Diderot,
wskazuje cechy
charakterystyczne
powiastki filozoficznej na
przykładzie Kubusia
Fatalisty…
rozpoznaje ogród w
stylu francuskim
i angielskim;
zna genezę nazw:
klasycyzm,
sentymentalizm, rokoko;
porównuje tematykę i
cel poezji
sentymentalnej,
rokokowej
i klasycystycznej;
rozpoznaje parodię;
określa, na czym polega
parodia;
rozpoznaje nawiązania
do sielanki Franciszka
Karpińskiego w
utworach epok
późniejszych;
charakteryzuje
francuski i angielski
styl ogrodowy
ocenia różne sposoby
przedstawiania świata w
poezji
wiersze Marii
PawlikowskiejJasnorzewskiej
i Konstantego Ildefonsa
Gałczyńskiego;
charakteryzuje
konwencję
sentymentalną
charakteryzuje poglądy
poety;
opisuje jego związek z
rozumie znaczenie
twórczości Ignacego
Krasickiego
36
obozem królewskim;
poety;
wylicza oświeceniowych
twórców bajek (La Fontaine,
Trembecki, Krasicki);
omawia różnice pomiędzy
pojęciami: bajka i baśń;
zna treść poznanych bajek
definiuje morał;
charakteryzuje bajkę jako
gatunek literacki;
rozpoznaje bajkę narracyjną i
epigramatyczną;
wyjaśnia rolę bajki w
oświeceniu;
poznane bajki;
odnajduje i wyjaśnia morał
zawarty w bajkach;
omawia alegoryczne
znaczenia poznanych bajek;
określa na czym polega
dydaktyczny charakter bajek;
dostrzega aktualność bajek
opisuje genezę bajki
jako gatunki literackiego;
wskazuje cechy bajki
opisane we fragmencie
Sztuki rymotwórczej;
definiuje poetykę
normatywną;
przedstawia obraz
świata i ludzi zawarty
w bajkach;
charakteryzuje bajkę
narracyjną
i epigramatyczną;
rozumie różnice między
pojęciami: bajka i baśń;
rozpoznaje bajki i baśnie
udowadnia artyzm
bajek;
odróżnia w życiu
codziennym postawy
opisane w bajkach
ocenia dydaktyzm bajek
rozpoznaje satyrę monologową i
dialogową;
zna treść poznanych satyr
Ignacego Krasickiego;
definiuje pojęcia: satyra,
pointa, palinodia;
wymienia rodzaje satyr;
charakteryzuje satyrę jako
gatunek literacki;
omawia różnice między satyrą
monologową a dialogową;
analizuje i interpretuje satyry
Ignacego Krasickiego;
udowadnia, przywołując
odpowiednie przykłady, że
utwory Krasickiego Do króla,
Świat zepsuty, Pijaństwo, Żona
modna to satyry;
omawia zarzuty stawiane
królowi w satyrze Do króla;
wymienia najważniejsze fakty
z życia Stanisława Augusta
Poniatowskiego;
przedstawia postawy
krytykowane przez Ignacego
Krasickiego;
wyjaśnia rolę satyry w
oświeceniu;
wskazuje sposoby
portretowania postaci;
opisuje obraz świata
zawarty w satyrach;
określa funkcje
komizmu;
omawia działalność
króla jako mecenasa
charakteryzuje postać
króla Stanisław
Augusta
Poniatowskiego i jego
działalność,
utwór Jana Pietrzaka:
Wolny obywatel;
ocenia dydaktyzm
satyr;
odróżnia w życiu
codziennym postawy
ludzkie ośmieszane w
satyrach Ignacego
Krasickiego
porównuje satyrę
współczesną do satyr
oświeceniowych
W kręgu bajek
„Satyra prawdę
mówi…”
37
zna treść poznanych utworów;
wskazuje najważniejsze
wydarzenia polskiego
oświecenia;
rozumie, na czym polega
wartość patriotyzmu
O miłości ojczyzny
wymienia twórców sceny
narodowej
Scena teatralna*
interpretuje topos ojczyznyokrętu z satyry Świat zepsuty;
określa, na czym polega
dydaktyczny charakter satyr;
wskazuje przykłady komizmu
w utworach;
rozumie i opisuje zjawisko
cudzoziemszczyzny,
charakteryzuje pozytywne
wzorce osobowe zawarte w
satyrach
opisuje Szkołę Rycerską;
omawia genezę Hymnu do
miłości ojczyzny, Mazurka
Dąbrowskiego oraz Żalów
Sarmaty;
wskazuje cechy
charakterystyczne hymnu;
recytuje słowa Mazurka
Dąbrowskiego;
omawia znaczenie Legionów
Polskich we Włoszech;
poznane utwory;
porównuje słowa Pieśni
legionów polskich we
Włoszech ze słowami Mazurka
Dąbrowskiego;
opisuje budowę poznanych
utworów
omawia genezę Teatru
Narodowego;
określa tematykę
oświeceniowych sztuk
teatralnych;
docenia wagę życia
kulturalnego w Polsce
czyta ze zrozumieniem
współczesny tekst poświęcony
teatrowi oświeceniowemu;
analizuje fragm. Powrotu posła
wie, gdzie znajduje się
Muzeum Hymnu
Narodowego;
charakteryzuje rolę
Mazurka Dąbrowskiego
w historii Polski;
przedstawia stosunek
poetów do utraty
niepodległości
porównuje postawy
zaprezentowane
w poznanych
wierszach
charakteryzuje
działalność Szkoły
Rycerskiej
charakteryzuje polski
teatr oświeceniowy
rozumie i opisuje
znaczenie teatru
w oświeceniu;
akceptuje
różnorodność funkcji
pełnionych przez teatr
ma świadomość roli
współczesnego teatru
38
definiuje pojęcia: zapożyczenie,
latynizmy
Z językiem za pan
brat
Juliana Ursyna Niemcewicza
rozpoznaje zapożyczenia w
tekście,
wskazuje języki, które stały się
źródłem zapożyczeń w
renesansie, baroku
i oświeceniu;
wymienia przykłady
zapożyczeń z różnych języków
charakteryzuje rodzaje
zapożyczeń;
odróżnia uzasadnione
użycie zapożyczenia
od nieuzasadnionego
opisuje konsekwencje
zapożyczeń
PSO zespołu polonistów:
1. Barbara Bartoszyńska
2. Dorota Borzeszkowska – Buriak
3. Katarzyna Mańkowska
4. Kornelia Sztengiert- Kowalczyk
39

pobierz - i lo w nowogardzie

Transkrypt

Podobne dokumenty

plik

Wymagania edukacyjne

wymagania edukacyjne zj ezyka polskiego dla klasy 6 ocena celująca

Zintegrowany plan godzin wychowawczych 2010-2011

zobacz

WYMAGANIA OSIĄGNIĘĆ WIEDZY I UMIEJĘTNOŚCI UCZNIÓW PO

Dojrzałość 6-latka. Uproszczony arkusz diagnozy.

Karta pracy nr 1

j. niemiecki 2