Pobierz PDF

Ściąga eksperta
Ustrój i podział administracyjny Polski
ORGANIZACJA PAŃSTWA
Pełna Polski to Rzeczpospolita Polska. Zgodnie z konstytucją Polska jest republiką parlamentarną czyli demokratycznym państwem
prawa, respektującym zasady sprawiedliwości społecznej. Na czele państwa stoi prezydent wybierany przez obywateli w
demokratycznych wyborach powszechnych. Parlament jest dwuizbowy, składa się z Sejmu i Senatu i tak jak Prezydent wybierany jest w
wolnych wyborach. Opracowuje on ustawy, które wprowadza w życie rząd czyli Rada Ministrów na czele z premierem – Szefem Rady
Ministrów. Nad zgodnością z prawem czuwa natomiast władza sądownicza.
WCZEŚNIEJSZY PODZIAŁ ADMINISTRACYJNY
Jedną z podstawowych form sprawnego kierowania państwem jest jego podział na mniejsze części. Jednostki podziału terytorialnego
mają różne nazwy w zależności od kraju, przykładowo Wielka Brytania podzielona jest na hrabstwa a Francja na departamenty. W
Polsce natomiast od XIV istnieje podział na województwa. Liczba województw zmieniała się kilkukrotnie. Najpierw było ich 17, po II
wojnie światowej zmniejszono ją do 14 i tak do 1950 roku kiedy to ponownie wprowadzono podział na 17 województw w obrębie których
wyróżniono powiaty i gminy. Był to tzw. trójstopniowy podział administracyjny, który w 1975 roku zastąpiono podziałem dwustopniowym.
Uwzględniał on 49 województw i ok. 2,5 tys. gmin. Stolicami województw były niewielkie miasta pełniące wcześniej funkcje miast
powiatowych.
OBECNY PODZIAŁ ADMINISTRACYJNY
W styczniu 1999 roku nastąpiły zmiany polityczne, które doprowadziły do kolejnej reformy administracyjnej. W celu sprawniejszego
zarządzania państwem postanowiono przekazać wiele uprawnień władzom lokalnym. Powrócono więc, do obowiązującego wcześniej
trójstopniowego podziału terytorialnego kraju. Składa się on z trzech szczebli: województw, powiatów i gmin.
Wyróżniamy obecnie 16 województw: zachodnio-pomorskie, pomorskie, warmińsko-mazurskie, lubuskie, wielkopolskie,
kujawsko-pomorskie, łódzkie, mazowieckie, podlaskie, dolnośląskie, opolskie, śląskie, świętokrzyskie, lubelskie, małopolskie i
podkarpackie. Największe jest województwo mazowieckie o powierzchni 35 566 km2, najmniejsze natomiast województwo opolskie,
które ma powierzchnię 9412 km2.
Województwa dzielą się na 379 powiatów. Wśród nich jest 314 powiatów ziemskich i 65 powiatów grodzkich. Powiaty ziemskie obejmują
mniejsze miasta wraz z przylegającymi do nich obszarami wiejskimi a powiaty grodzkie – tereny większych miast liczących ponad 100
tys. mieszkańców lub mniejsze ale za to będące miastami wojewódzkimi przed rokiem 1999. W skład powiatów wchodzą gminy. Polska
liczy aż 2478 gmin wśród których wyróżniamy gminy miejskie, miejsko-wiejskie i wiejskie.
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 1/3
Ściąga eksperta
WŁADZE SAMORZĄDOWE
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 2/3
Ściąga eksperta
Wszystkie jednostki terytorialne mają swoje samorządy, których zadaniem jest rozwiązywani kwestii administracyjnych, społecznych i
gospodarczych mających charakter lokalny. Najszerszy zakres obowiązków spada na samorządy wojewódzkie, które odpowiadają m.in.
za współpracę zagraniczną, ochronę i stan środowiska, stan dróg głównych oraz szkolnictwo wyższe czy rozwój kultury. Władze te
reprezentowane są przez sejmik wojewódzki, który jest wybierany w każdym z województw. Jego pracami kieruje marszałek
województwa. Mamy tutaj również stanowisko wojewody jako przedstawiciela rządu, który nadzoruje prace Urzędu Wojewódzkiego.
W obrębie powiatów odpowiedzialność przejmuje Rada Powiatu, której organem wykonawczym jest zarząd na którego czele stoi starosta
lub prezydent. Funkcje samorządów gminnych skupiają się bezpośrednio wokół społeczności lokalnej. Na czele gminy miejskiej stoi wójt
a uchwały podejmowane są przez Radę Gminy. Samorządy gminne odpowiadają m.in. za drogi gminne, transport, szkolnictwo a także
sprawy meldunkowe i wydawanie dokumentów, np. dowodów osobistych.
→ Polska jest republiką parlamentarną
→ Polska podzielona jest na 16 województw, 379 powiatów i 2478 gmin.
→ podział administracyjny służy sprawnemu kierowaniu państwem
→ samorządy lokalne odpowiedzialne są za kwestie administracyjne, społeczne i gospodarcze
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)
Strona 3/3