program ochrony środowiska dla powiatu lubińskiego na lata 2009

Transkrypt

PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA
DLA POWIATU LUBIŃSKIEGO
NA LATA 2009 – 2012
Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2016
Zleceniodawca:
POWIAT LUBIŃSKI
Umowa nr 15/RO/2008
Zawarta w dniu 17.09.2008
Wykonawca:
Atmoterm S.A.
ul. Łangowskiego 4, 45 – 031 Opole.
mgr inż. Ksenia Czachor - Kierownik projektu
mgr Bogdan Knop – nadzór merytoryczny
mgr Elżbieta Knop – specjalista ds. ochrony środowiska
dr Cezary Gębicki – konsultacja w zakresie zagadnień przyrodniczych
„Program ochrony środowiska dla powiatu lubińskiego na lata 2009-2012
z perspektywą do roku 2016”
Spis treści
1.
Wprowadzenie ..................................................................................................................5
1.1. Podstawa prawna opracowania.........................................................................................5
1.1.1. Obowiązujące przepisy prawne z zakresu ochrony środowiska ...................................7
1.2. Cel i zakres opracowania.................................................................................................11
1.3. Metodyka prac nad programem......................................................................................13
2. Ogólna charakterystyka powiatu lubińskiego...................................................................15
3. Założenia wyjściowe programu ochrony środowiska........................................................19
3.1. Uwarunkowania wynikające z polityki ekologicznej państwa.......................................19
3.2. Uwarunkowania wynikające z „Programu ochrony środowiska i zrównoważonego
rozwoju dla województwa dolnośląskiego”.............................................................................30
4. Stan środowiska na terenie powiatu lubińskiego..............................................................31
5. Strategia ochrony środowiska dla powiatu lubińskiego do roku 2016. Katalog
proekologicznych celów długoterminowych i krótkoterminowych........................................31
5.1. Wzmocnienie systemu zarządzania ochroną środowiska...............................................32
5.2. Ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne użytkowanie zasobami naturalnymi.
..................................................................................................................................................33
5.2.1. Ochrona przyrody i krajobrazu....................................................................................34
5.2.2. Ochrona komponentów litosfery..................................................................................37
5.2.3. Zrównoważone wykorzystanie materiałów, wody i energii.........................................40
5.2.4. Wykorzystanie energii odnawialnej.............................................................................41
5.2.5. Ochrona przeciwpowodziowa.......................................................................................42
5.3. Poprawa jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego.......................................44
5.3.1. Poprawa jakości wód powierzchniowych i podziemnych............................................44
5.3.2. Ochrona powietrza atmosferycznego...........................................................................46
5.3.3. Ochrona przed hałasem................................................................................................50
5.3.4. Ochrona przed promieniowaniem niejonizującym......................................................51
5.3.5. Gospodarka odpadami..................................................................................................52
5.3.6. Ochrona klimatu ..........................................................................................................54
5.3.7. Edukacja ekologiczna...................................................................................................55
5.3.8. Włączenie aspektów ekologicznych do polityk sektorowych.......................................59
6. Zestawienie wytycznych do gminnych programów ochrony środowiska..........................59
6.1. Wytyczne ogólne .............................................................................................................59
6.2. Szczegółowe wytyczne dla gminnych programów ochrony środowiska w powiecie
lubińskim..................................................................................................................................61
7. Wyznaczenie priorytetów ekologicznych dla powiatu lubińskiego...................................78
8. Plan operacyjny na lata 2009-2012....................................................................................81
9. Źródła finansowania.........................................................................................................107
10. Kontrola i monitoring Programu...................................................................................107
10.1. Zarządzanie środowiskowe i kontrola realizacji programu.......................................107
10.2. Instrumenty zarządzania środowiskiem......................................................................111
11. Synteza programu ochrony środowiska dla powiatu lubińskiego.................................113
12. Koszty i źródła finansowania programu........................................................................117
13. Ocena uwarunkowań realizacyjnych.............................................................................119
14. Organizacja działań przygotowawczych, realizacyjnych i kontrolnych........................119
15. Wykaz uczestników Programu.......................................................................................119
1.
Wprowadzenie
1.1. Podstawa prawna opracowania
Zgodnie z art. 17 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska
organ wykonawczy powiatu zobowiązany jest do opracowania powiatowego
programu ochrony środowiska w celu zrealizowania polityki ekologicznej państwa
określonej w art. 14 niniejszej ustawy.
W związku z powyższym w dniu 17. 09. 2008 r. zawarto umowę nr 15/RO/2008
pomiędzy Powiatem Lubińskim, a firmą ATMOTERM S.A w Opolu, na wykonanie
„Programu ochrony środowiska dla powiatu lubińskiego na lata 2009 - 2012
z perspektywą do roku 2016” (w dalszej części opracowania przyjęto skróconą
nazwę Program).
Przy pracach nad Programem uwzględniono zalecenia następujących materiałów
źródłowych:
•
„Prawo ochrony środowiska”, wyznaczające cele polityki ekologicznej
państwa, z którymi muszą korespondować cele programu ochrony środowiska
na szczeblu wojewódzkim, powiatowym i gminnym.
•
„Polityka Ekologiczna Państwa na lata 2003-2006 z uwzględnieniem
perspektywy na lata 2007 -2010”, której głównym założeniem było zachowanie
równowagi pomiędzy aspektem rozwoju gospodarczego kraju i celami ochrony
środowiska poprzez:
-
zmianę modeli produkcji i konsumpcji;
-
zmniejszenie
materiałochłonności,
wodochłonności
i energochłonności gospodarki;
-
stosowanie najlepszych dostępnych technik i dobrych praktyk
gospodarowania;
-
w dalszej kolejności oczyszczanie gazów odlotowych, ścieków,
unieszkodliwianie odpadów itp.
•
„Polityka Ekologicznej Państwa na lata 2009-2012 z perspektywą do roku
2016 - projekt” – dokument rządowy (w dalszej części opracowania przyjęto
skróconą nazwę Polityka ekologiczna państwa).
5
•
„Wytyczne sporządzania programów ochrony środowiska na szczeblu
regionalnym i lokalnym”.
Według tego dokumentu program ochrony
środowiska powinien zawierać trzy podstawowe elementy:
-
zadania
własne
powiatu,
czyli
te
finansowane
w
całości
lub częściowo ze środków powiatowych;
-
zadania
koordynowane,
przedsiębiorstw
i
ze
czyli
te
środków
finansowane
zewnętrznych
ze
środków
(podlegających
bezpośrednio organom wojewódzkim lub centralnym);
•
szczegółowe wytyczne do sporządzenia programów gminnych.
„Program ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju dla województwa
dolnośląskiego” –
Wrocław
2002 r.,
wyznaczający cele dla całego
województwa, które należy uwzględnić przy precyzowaniu celów na szczeblu
powiatowym.
•
„Program zrównoważonego rozwoju oraz ochrony środowiska powiatu
lubińskiego” – Lubin, grudzień 2001.
6
1.1.1. Obowiązujące przepisy prawne z zakresu ochrony
środowiska
1. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska. (Dz. U. 2008 r.,
Nr 25 poz. 150, z późn. zm.)
2. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. 2007 r., Nr 39, poz. 251
z późn. zm.)
3. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. Nr 92, poz. 880
z późn. zm.)
4. Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu porządku i czystości w gminach
(Dz. U. 2005 r., Nr 236, poz. 2008, z późn. zm.)
5. Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie
gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i depozytowej
(Dz. U. Nr 63, poz. 639, z późn. zm.)
6. Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych
(Dz. U. Nr 63, poz.638, z późn. zm.)
7. Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu
przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717, z późn. zm.)
8. Ustawa z dnia z dnia 18 lipca 2001 r. - Prawo wodne (Dz. U. 2005 r., Nr 239, poz.
2019, z póżn. zm.)
9. Ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach (Dz. U. 2005 r., Nr 45, poz. 435,
z późn. zm.)
10. Ustawa z dnia 18 grudnia 2003 r. o ochronie roślin (Dz. U z 2004 r. Nr 11,
poz. 94 )
11. Ustawa z dnia 13 października 1995 r. - Prawo łowieckie (Dz. U. 2005 r., Nr 127,
poz. 1066, z późn. zm.)
12. Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. - Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. 2005 r.,
Nr 228, poz. 1947, z późn. zm.)
13. Ustawa z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym
odprowadzaniu ścieków (Dz. U. Nr 72, poz. 747, z późn. zm.)
14. Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku
i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach
oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1221).
7
15. Ustawa z dnia 22 grudnia 2004 r. o zmianie ustawy o zakazie stosowania
wyrobów zawierających azbest (Dz. U. Nr 10, poz. 72).
16. Ustawa z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich
naprawie (Dz. U. Nr 75, poz. 493).
17. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie
standardów emisyjnych z instalacji (Dz. U. Nr 260, poz. 2181).
18. Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 3 marca 2008 r. w sprawie poziomów
niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. Nr 47, poz. 281).
19. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie
dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120, poz. 826).
20. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 26 lipca 2002 r. w sprawie rodzajów
instalacji mogących powodować znaczne zanieczyszczenie poszczególnych
elementów przyrodniczych albo środowiska jako całości (Dz. U. Nr 122, poz.
1055).
21. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 5 grudnia 2002 r. w sprawie wartości
odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. z 2003 r., Nr 1, poz.12).
22. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4 listopada 2008 r. w sprawie
wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji (Dz. U. Nr 206, poz.
1291).
23. Rozporządzenie Ministra Środowiska z 27 września 2001 r. w sprawie katalogu
odpadów (Dz. U. Nr 112, poz.1206).
24. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 21 kwietnia 2006 r. w sprawie listy
rodzajów odpadów, które posiadacz odpadów może przekazywać osobom
fizycznym lub jednostkom organizacyjnym niebędącym przedsiębiorcami, oraz
dopuszczalnych metod ich odzysku (Dz. U. Nr 75, poz. 527).
25. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 lutego 2006 r. w sprawie wzorów
dokumentów stosowanych na potrzeby ewidencji odpadów (Dz. U. Nr 30, poz.
213).
26. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 25 maja 2007 r. w sprawie zakresu
informacji oraz wzorów formularzy służących do sporządzania i przekazywania
zbiorczych zestawień danych (Dz. U. Nr 101, poz. 686).
8
27. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13 maja 2004 r. w sprawie
warunków, w których uznaje się, że odpady nie są niebezpieczne (Dz. U. Nr 128,
poz. 1347).
28. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 r. w sprawie jakości
wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. Nr 61, poz. 417).
29. Rozporządzenie Ministra Budownictwa z dnia 14 lipca 2006 r. w sprawie sposobu
realizacji obowiązków dostawców ścieków przemysłowych oraz warunków
wprowadzania ścieków do urządzeń kanalizacyjnych (Dz. U. Nr 136, poz. 964).
30. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 września 2002 r. w sprawie
standardów jakości gleby oraz standardów jakości ziemi (Dz. U. Nr 165, poz.
1359).
31. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 r. w sprawie
dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz
sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów (Dz. U. Nr 192 poz. 1883).
32. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 9 października 2008 r. zmieniające
rozporządzenie
w
sprawie
wymagań
w
zakresie
wykorzystywania
i przemieszczania azbestu oraz wykorzystywania i oczyszczania instalacji lub
urządzeń, w których był lub jest wykorzystywany azbest (Dz. U. Nr 200, poz.
1235).
33. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 w sprawie gatunków
dziko występujących gatunków roślin objętych ochroną (Dz. U. Nr 168, poz.
1764).
34. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 28 września 2004 r. w sprawie
gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną (Dz. U. Nr 220, poz.
2237).
35. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków
dziko występujących grzybów objętych ochroną (Dz. U. Nr 168, poz. 1765).
36. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie
dopuszczalnych mas substancji, które mogą być odprowadzane w ściekach
przemysłowych (DZ. U. Nr 180, poz. 1867)
37. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006 r. w sprawie
warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub ziemi,
9
oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego
(Dz. U. Nr 137, poz. 984).
38. Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23
października 2003 r. w sprawie wymagań w zakresie wykorzystywania
i przemieszczania azbestu oraz wykorzystywania i oczyszczania instalacji
lub urządzeń, w których był lub jest wykorzystywany azbest (Dz. U. Nr 192, poz.
1876)
39. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 listopada 2006 r. w sprawie wzoru
sprawozdania o wielkościach wprowadzonych na rynek krajowy opakowań
i
produktów,
osiągniętych
opakowaniowych
i
wielkościach
poużytkowych
oraz
odzysku
wpływach
i
recyklingu
z opłat
odpadów
produktowych
(Dz. U. Nr 220, poz. 1611).
40. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 9 grudnia 2008 r. w sprawie
wymagań jakościowych dla paliw ciekłych (Dz. U. Nr 221, poz. 1441)
41. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 16 stycznia 2007r. uchylające
rozporządzenie w sprawie szczegółowych wymagań jakościowych dla niektórych
paliw ciekłych (Dz. U. Nr 8, poz. 61)
42. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 8 lutego 2008 r. w sprawie
szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać programy ochrony
powietrza (Dz. U. Nr 38, poz. 221).
43. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 21 lipca 2004 r. w sprawie obszarów
specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 (Dz. U. Nr 229, poz. 2313, z późn. zm.)
10
1.2. Cel i zakres opracowania
Głównym
celem
opracowania
jest
wyznaczenie
konkretnych
zadań
środowiskowych w zależności od specyfiki i potrzeb powiatu lubińskiego, które
pozwolą zachować właściwe proporcje pomiędzy koniecznością gospodarczego
rozwoju powiatu i wymogami ochrony środowiska. Cel ten jest również nadrzędnym
celem Programu ochrony środowiska województwa dolnośląskiego, do którego
programy powiatowe powinny się odnosić. Zadania wyznaczone w ramach Programu
mają na celu poprawę stanu środowiska naturalnego, efektywne zarządzanie
środowiskiem,
racjonalne
użytkowanie
zasobami
naturalnymi,
jak
również
wyznaczenie warunków do wdrożenia zasad obowiązujących w tym zakresie
w prawie Unii Europejskiej. Cele te zostaną osiągnięte przy ścisłej współpracy miast
i gmin powiatu lubińskiego w zakresie gospodarki komunalnej, polityki transportowej,
rolnej, społecznej i oświatowej, itp.
Ponadto należy nadmienić, iż niniejszy Program będzie kontynuacją założeń
wyznaczonych w poprzednim Programie zrównoważonego rozwoju oraz ochrony
środowiska powiatu lubińskiego.
Niniejszy Program wyznaczy zaktualizowane priorytety ekologiczne i określi
nowe zadania z zakresu ochrony środowiska możliwe do przeprowadzenia w latach
2009 – 2016.
Powiatowy program ochrony środowiska ma ponadto na celu:
•
wyznaczenie celów polityki ekologicznej na terenie powiatu w podziale na cele
krótkoterminowe i długoterminowe;
•
wyznaczenie priorytetów ekologicznych;
•
określenie harmonogramu realizacji zadań proekologicznych dla powiatu wraz
z nakładami na realizacje tych zadań;
•
określenie środków niezbędnych do osiągnięcia tych celów.
11
Niniejszy Program składa się z następujących rozdziałów:
•
Rozdział 1. Wprowadzenie zawiera informacje dotyczące prawnych podstaw
programu ochrony środowiska, cel opracowania i zastosowaną metodykę oraz
ogólną charakterystykę powiatu lubińskiego.
•
Rozdział 2. Ogólna charakterystyka powiatu lubinskiego.
•
Rozdział 3. Założenia wyjściowe programu. Rozdział opisuje uwarunkowania
wynikające z dokumentów bazowych, do których odnosi się Program: Polityki
ekologicznej
Państwa,
Plan
Rozwoju
Lokalnego
powiatu
lubińskiego
i Programu ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju województwa
dolnośląskiego.
•
Rozdział 4. Stan aktualny środowiska.
•
Rozdział 5.
Strategia rozwoju powiatu w aspekcie ochrony środowiska.
Rozdział zawiera opis proponowanej strategii rozwoju powiatu w aspekcie
ochrony środowiska z określeniem celów długoterminowych do 2016 r,
wyznaczeniem celów krótkoterminowych wraz z koniecznymi do realizacji tych
celów zadaniami na okres najbliższych 4 lat i dalsze.
Ponadto rozdział zawiera:
1.
podrozdział poświęcony zagadnieniom systemowym,
2.
podrozdział dotyczący wytycznych do sporządzania gminnych
programów ochrony środowiska.
Rozdział 6. Wyznaczenie priorytetów ekologicznych. W rozdziale tym opisano
główne priorytety ekologiczne dla powiatu lubińskiego wraz z planem
operacyjnym na lata 2009-2012.
Rozdział 7. Sposoby finansowania zaplanowanych przedsięwzięć. W rozdziale
zamieszczono analizę finansowo-ekonomiczną powiatu lubińskiego oraz
mechanizmy prawno – ekonomiczne do osiągnięcia założonych celów.
Rozdział 8. Kontrola realizacji programu. Rozdział obejmuje opis mierników
realizacji wynikających z polityki ekologicznej, które umożliwią monitorowanie
stopnia osiągnięcia celów.
12
1.3. Metodyka prac nad programem
Program, podobnie jak program na szczeblu wojewódzkim został opracowany
zgodnie
z
zasadą
otwartego
planowania,
czyli
w
ścisłej
współpracy
z przedstawicielami administracji rządowej, samorządowej, instytucji naukowo –
badawczych,
pozarządowych
organizacji
ekologicznych
oraz
z
zakładami
przemysłowymi funkcjonującymi na danym terenie i lokalną społecznością.
Istotnym
aspektem
przygotowania
Programu
jest
ścisła
współpraca
z przedstawicielami gmin, ze względu na konieczność wyznaczenia w Programie
wytycznych do sporządzenia gminnych programów ochrony środowiska.
Podczas przygotowania Programu wykorzystano dokumenty udostępnione przez
władze powiatowe i gminne takie jak: programy ochrony środowiska z lat ubiegłych,
strategie rozwoju poszczególnych gmin, sprawozdania z realizacji programów
ochrony środowiska i planów gospodarki odpadami i in.
Program uchwala Rada Powiatu w Lubinie, a z wykonania Programu należy
sporządzać co 2 lata raporty, i przedstawić Radzie.
W trakcie prac nad Programem w dniu 7 stycznia oraz 5 lutego 2009 roku
w Starostwie Powiatowym w Lubinie odbyły się spotkania warsztatowe, których
głównym założeniem było przedstawienie stanu środowiska na terenie powiatu
lubińskiego w celu wyznaczenia podstawowych priorytetów ekologicznych i celów
środowiskowych w zależności od potrzeb i specyfiki powiatu (w ramach konsultacji
społecznych)
oraz
prezentacja
wstępnego
projektu
niniejszego
Programu.
W spotkaniu udział wzięli przedstawiciele Starostwa Powiatowego w Lubinie,
przedstawiciele poszczególnych gmin powiatu lubińskiego, przedstawiciele Rad
Gmin i Powiatu oraz organizacji ekologicznych a także WIOŚ oraz PSSE.
Na
pierwszym
spotkaniu
przedstawiono
prezentację
stanu
środowiska
na terenie powiatu lubińskiego opracowaną w oparciu o „Raport o stanie środowiska
w województwie dolnośląskim w 2007 roku” oraz „Informację o stanie środowiska na
terenie
powiatu
lubińskiego
w
2007
roku”
przeprowadzone
przez
WIOŚ
we Wrocławiu Delegatura w Legnicy. Na drugim spotkaniu przedstawiono
prezentację z propozycją celów długoterminowych i krótkoterminowych oraz
głównych priorytetów ekologicznych dla powiatu lubińskiego. Po prezentacji
wywiązała się dyskusja dotycząca problemów środowiskowych budzących niepokój
wśród
mieszkańców
powiatu.
Propozycje
wskazane
w
ramach
konsultacji
13
społecznych
oraz problemy zasygnalizowane przez pracowników Starostwa
Powiatowego w Lubinie uwzględniono w strategii ochrony środowiska (rozdział 5)
i posłużyły one jako podstawa stworzenia katalogu celów długoterminowych
i krótkoterminowych, które przedstawiono na drugim spotkaniu 5 lutego 2009 roku.
Z zaprezentowanych celów wybrano zadania do zrealizowania na najbliższe lata
(rozdział 8. – Plan operacyjny na lata 2009-2012). Katalog celów długoterminowych
i krótkoterminowych stanowi zadania ważne dla powiatu i jego mieszkańców, których
realizacja często nie leży w kompetencji powiatu. Dzielą się one na zadania własne
powiatu (W), stanowiące przedsięwzięcia finansowane w całości lub częściowo
ze środków będących w dyspozycji powiatu oraz na zadania koordynowane (K),
w zakres których wchodzą zadania proekologiczne pozostałe, finansowane
ze
środków
przedsiębiorstw
oraz
ze
środków
zewnętrznych
będących
w dyspozycji organów i instytucji szczebla gminnego, wojewódzkiego i centralnego.
14
2. Ogólna charakterystyka powiatu lubińskiego
Powiat lubiński o powierzchni 712 km2 liczy ponad 112 tys. mieszkańców.
Położony jest w północnej części województwa dolnośląskiego na Wysoczyźnie
Lubińskiej. Jego północny skraj obejmuje Wzgórza Polkowickie, a na wschodzie
sięga do doliny Odry i Zimnicy. Powiat stanowi jeden z najcieplejszych regionów
klimatycznych, stwarzając doskonałe warunki dla rolnictwa. Przez powiat z północy
na południe wiedzie szlak komunikacyjny Szczecin – Zielona Góra – Wrocław,
z odgałęzieniem Lubin – Legnica – Jelenia Góra; Lubin – Legnica – Chojnów; Lubin
– Chocianów – Bolesławiec do Zgorzelca; Lubin – Ścinawa – Rawicz.
W ramach woj. dolnośląskiego powiat graniczy na północy z powiatami
polkowickim, głogowskim, górowskim, na wschodzie z wołowskim, a na południu
z legnickim. Administracyjnie w skład powiatu wchodzą gmina miejska Lubin, gmina
miejsko-wiejska Ścinawa i dwie gminy wiejskie: Lubin i Rudna. Powiat miał charakter
rolniczy, a ze względu na położenie na szlaku handlowym był miejscem wymiany
handlowej i prężnego rzemiosła, głównie sukienniczego. Dzięki poszukiwaniom
geologicznym odkryto surowce mineralne i złoża rudy miedzi, srebra, soli, węgla
brunatnego, gazu oraz kruszywa naturalne i piasek.
Obok tego powiat lubiński dysponuje wieloma ciekawymi miejscami historycznymi
i przyrodniczymi. Mający 700 lat Lubin, mimo wojennych zniszczeń, ma liczne
zabytki. Niedaleko Ścinawy jest ostoja ptaków o randze europejskiej – „Łęgi
Odrzańskie”. W starorzeczach tej rzeki nie brakuje bobrów, wydr i norek. Piękny jest
rezerwat „Zimna Woda” będący odnogą Borów Dolnośląskich. Odra na odcinku
od Ścinawy do granic powiatu jest jedną z najpiękniejszych rzek w Europie pod
względem przyrodniczym. Dominującymi gatunkami drzew są sosna, buk i dąb.
Przyrodniczym ewenementem jest rezerwat „Skarpa Storczyków” zachowany
niemal w naturalnym stanie od setek lat.
15
Budowa geologiczna
Powiat
lubiński
położony
jest
na
granicy
dwóch
dużych
jednostek
geologicznych, tj, bloku przedsudeckiego i monokliny przedsudeckiej, oddzielonych
od siebie systemem uskoków środkowej Odry o przebiegu NW-SE.
Blok przedsudecki zbudowany jest z dwóch, a monoklina przedsudecka z trzech
jednostek
geologiczno-strukturalnych.
Podłoże
obu
jednostek
budują
skały
proterozoiku i starszego paleozoiku. Są to m.in. granity, granodioryty, gnejsy, łupki
zieleńcowe, łupki krystaliczne, fylity, amfibolity.
Na skałach podłoża w obrębie monokliny przedsudeckiej występują:
Perm dolny - czerwony spągowiec – zbudowany z piaskowców kwarcowych,
miejscami z wkładami zlepieńców i iłołupków, miąższości około 300 m.
Perm górny – cechsztyn - zbudowany z dolomitów, łupków miedzionośnych,
wapieni anhydrytów, soli kamiennej i łowców z gipasami, miąższości 140 – 510 m.
Kompleks warstw posiada rozciągłość NW-SE i nachylony jest ku północnemu
wschodowi pod kątem 3-7 stopni.
Mezozoik – nie stanowi bazy surowcowej, zalega na osadach cechsztynu
i obejmuje dolny oraz środkowy trias. Zbudowany jest z piaskowców, gipsów,
a lokalnie z wapieni i dolomitów o miąższości 15 – 460 m.
Trzeciorzęd – osady zalegają na częściowo zerodowanych warstwach
mezozoicznych i obejmują: piaski z lokalnymi wkładami wapieni, mułki, iły, iłowce
oraz węgle brunatne, iły poznańskie pstre, zakończone w stropie osadami
piaszczysto-żwirowymi. Miąższość kompleksu osadów wynosi powyżej 200 m.
Czwartorzęd – zalega na utworach trzeciorzędu, który budują osady
lodowcowe, rzeczno-lodowcowe, rzeczne, deluwialne, jeziorne, eoliczne jak również
powstałe w wyniku procesów denudacyjno-erozyjnych. Są to: piaski i żwiry, mułki,
gliny zwałowe, iły oraz torfy. Miąższość utworów czwartorzędowych wynosi od kilku
do około 130 m.
16
Zasoby złóż kopalin i ich ochrona
Powiat Lubiński posiada jedną z najbogatszych baz surowcowych w województwie
dolnośląskim i w Polsce. Surowce mineralne występują w obrębie monokliny
przedsudeckiej od powierzchni terenu do głębokości około 1500 m. Podzielić
je można na kopaliny podstawowe i pospolite, wśród których występują:
1. surowce metaliczne,
2. surowce energetyczne,
3. surowce niemetaliczne.
Surowce metaliczne
Do surowców metalicznych należą stratoidalne, polimetaliczne złoża rud miedzi
(Cu- Ag), zlokalizowane w północno – zachodniej części powiatu Lubińskiego.
Są to obszary górnicze „Lubin I” i „Małomice I”. pozostałe obszary górnicze
eksploatowanych
złóż
„Retków”
i
„Głogów
Głęboki”,
występują
częściowo
na peryferiach północnej części powiatu lubińskiego.
Powierzchnie obszarów górniczych „Lubin I” i „Małomice I” odpowiednio wynoszą
82,624 km2 i 75,713 km2, łącznie 158,340 km2. Złoże bilansowe rud miedzi zalega
w granicach tych obszarów na powierzchni około 83 km2. O/ZG „Lubin” będąc
użytkownikiem złóż posiada koncesję na wydobywanie kopaliny, ważną do 2013
roku.
Surowce energetyczne
Surowcami energetycznymi są pokłady węgla brunatnego zalegające w utworach
trzeciorzędowych na powierzchni całego powiatu Lubińskiego. Z udokumentowanych
złóż położonych w całości w powiecie jest złoże „Ścinawa” i prawie w 98 % złoże
„Legnica – Pole Północne”. Bardzo małe fragmenty powierzchni obszarów złóż
„Legnica Pole Zachodnie” i „Legnica Pole Wschodnie” znajdują się w powiecie
lubińskim, przekraczając południową granice powiatu północnymi granicami tych
złóż.
Złoże węgla brunatnego „Ścinawa” występuje w centralnej części powiatu. Złoże
o powierzchni ok 98 km2 udokumentowane w kategorii C2, składa się z Pola I i Pola
II, rozdzielonych rynną erozyjną. Dla poszczególnych pól sumaryczne parametry
pokładów wynoszą odpowiednio: miąższość 22,1 i 20,8 m, nakład 197 i 187 m,
stosunek nakładu do miąższości złoża 8,9:1 i 9,0:1. Węgiel brunatny jest węglem
17
energetycznym, o wysokiej wartości opałowej od 9989 kJ/kg w Polu II do 10019
kJ/kg w Polu I. Posiada niskie zawartości popiołu 8,66% i 12,72% oraz siarki
całkowitej 0,26% i 0,71%
Drugim złożem położonym w powiecie lubińskim jest złoże „Legnica Pole Północne”
o powierzchni około 73 km2, udokumentowane na południe od złoża „Ścinawa”.
Analogicznie do złoża „Ścinawa” udokumentowano dwa pokłady węgla brunatnego
o miąższości 23,0 m i nakładzie 186,1 m; stosunek nakładu do miąższości złoża
wynosi 8,1:1. Zasoby węgla energetycznego posiadają wartość opałową 9060 kJ/kg,
zawartości popiołu 18,94% i siarki 1,58%. Poniżej złoża „Legnica Pole Północne”
występują
złoża
„Legnica
Pole
Zachodnie”
i
Legnica
Pole
Wschodnie”
o powierzchniach odpowiednio 6,6:1 i 7,3:1.
Surowce niemetaliczne
Surowcami niemetalicznymi są:
a) Anhydryty o miąższości 10,8 – 158,5 m, średnio 107,1 m jako kopalina
towarzysząca zalegają nad złożem rud miedzi. Złoże to, generalnie wykształcone jest
w formie ciągłych pokładów o rozciągłości NW-SE, nachylonych pod kątem 3 – 6
stopni w kierunku północno – wschodnim.
b) Surowce ceramiki budowlanej występują w nakładzie złóż węgli brunatnych, lecz
dla złóż „Legnica – Pole Północne” i „Ścinawa”
nie zostały udokumentowane.
Zasoby te należy orientacyjnie określić jako bardzo duże, przy kubaturze nakładów
dla ww. złóż wynoszącej odpowiednio 13,5 i 18,8 mld m3.
c) Powszechnie występujące na terenie powiatu złoża piasków i kruszyw
naturalnych,
zliczono
do
piaszczystych
i
piaszczysto
–
żwirowych.
Złoża
rozmieszczone są w gminach Rudna i Lubin. W gminie Ścinawa brak jest
udokumentowanych złóż kruszyw naturalnych.
18
3. Założenia wyjściowe programu ochrony środowiska
Założenia
wyjściowe
niniejszego
Programu
opierają
się
zarówno
na uwarunkowaniach wynikających z polityki ekologicznej państwa określonej
w
dokumentach:
„Polityka
Ekologiczna
Państwa
na
lata
2003-2006
z uwzględnieniem perspektywy na lata 2007 – 2010”, „Program wykonawczy do II
Polityki Ekologicznej Państwa na lata 2002-2010”, Projekt „Polityki Ekologicznej
Państwa na lata 2009-2012 z perspektywą do roku 2016” jak również na
uwarunkowaniach wynikających z „Programu ochrony środowiska i zrównoważonego
rozwoju dla województwa dolnośląskiego – Wrocław 2002 r.,”, który wyznacza cele
i zadania w zakresie zrównoważonego rozwoju na szczeblu wojewódzkim. Istotny dla
Programu jest również „Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Lubińskiego” , który
wyznacza kierunki rozwoju samego powiatu.
Niniejszy
Program
nawiązuje
również
do
dotychczasowego
„Programu
zrównoważonego rozwoju oraz ochrony środowiska powiatu lubińskiego” – Lubin,
grudzień 2001 w zakresie zadań zrealizowanych oraz niemożliwych do zrealizowania
w okresie obowiązywania poprzedniego programu.
3.1. Uwarunkowania wynikające z polityki ekologicznej państwa
Program ochrony środowiska na szczeblu powiatowym powinien odzwierciedlać
podstawowe zasady polityki ekologicznej państwa leżące u podstaw polityki ochrony
środowiska obowiązującej w Unii Europejskiej. Podstawowym celem polityki
ekologicznej
państwa
z
dokumentem
z
uwzględnieniem
jest
„Polityka
zasada
zrównoważonego
Ekologiczna
perspektywy
na
lata
Państwa
rozwoju.
na
2007-2010”
lata
Zgodnie
2003-2006
osiągnięcie
wyżej
postawionego celu uzależnione jest od zmiany modelu produkcji i konsumpcji,
zmniejszenia materiałochłonności, wodochłonności i energochłonności gospodarki,
zastosowania najlepszych dostępnych technik i dobrych praktyk gospodarowania.
Aby cele polityki ekologicznej państwa mogły być realizowane konieczne jest
wprowadzenie do polityk sektorowych aspektów ekologicznych we wszystkich
dziedzinach gospodarowania, jak również do strategii i programów rozwoju
na szczeblu powiatowym i gminnym.
19
Opracowany na szczeblu powiatowym program ochrony środowiska powinien
oprócz zasady zrównoważonego rozwoju odzwierciedlać zasady, które leżą
u podstaw polityki ekologicznej państwa i Unii Europejskiej. Do zasad tych należą:
 Zasada przezorności nakazująca rozwiązywanie problemów natury ekologicznej
w przypadku zaistnienia takiego prawdopodobieństwa;
 Zasada uspołeczniania polityki ekologicznej nakazująca stworzenie warunków
do udziału obywateli w procesie kształtowania modelu zrównoważonego rozwoju;
 Zasada
„zanieczyszczający
płaci”,
która
nakłada
bezwzględną
odpowiedzialność, również materialną, za skutki zanieczyszczenia i stwarzania
innych zagrożeń dla środowiska na ich sprawcę;
 Zasada prewencji zakładająca, że przeciwdziałanie negatywnym skutkom
dla środowiska naturalnego musi być podejmowane na etapie planowania
przedsięwzięć mogących negatywnie oddziaływać na środowisko;
 Zasada skuteczności ekologicznej i efektywności ekonomicznej podczas
wyboru planowanych do realizacji przedsięwzięć inwestycyjnych w zakresie
ochrony środowiska.
Projektowana
Polityka
Ekologiczna
Państwa
na
lata
2009
–2012
z perspektywą do roku 2016 stanowi aktualizację „Polityki Ekologicznej Państwa
na lata 2003-2006 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2007-2010” i odnosi jej
cele i niezbędne działania do aktualnej sytuacji społeczno – gospodarczej oraz
aktualnego
stanu
środowiska.
Nadrzędnym
zadaniem
najnowszej
polityki
ekologicznej państwa jest:
-
Wszystkie działania człowieka są prowadzone w środowisku
przyrodniczym, mają więc wpływ na jego stan obecny i przyszły. Stąd też
w art. 5 Konstytucji RP zapisane zostało, że „Rzeczpospolita Polska (…)
zapewnia ochronę środowiska, kierując się zasadą zrównoważonego
rozwoju”.
Oznacza
to
konieczność
takiego
gospodarowania,
aby
zachować środowisko w możliwie dobrym stanie dla przyszłych pokoleń.
20
Powyższa zasada realizuje się poprzez:

wzmocnienie systemu zarządzania ochroną środowiska;

ochrona
dziedzictwa
przyrodniczego
i
racjonalne
wykorzystanie
zasobów przyrody;

zrównoważone wykorzystywanie surowców, materiałów, wody i energii,

dalsza poprawa jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego dla
ochrony zdrowia mieszkańców polski;

ochrona klimatu.
Program uwzględnia podstawowe założenia polityki ekologicznej państwa
zarówno w zakresie ochrony dziedzictwa przyrodniczego i racjonalnego użytkowania
zasobami przyrody jak i zrównoważonego wykorzystania surowców, materiałów,
wody i energii oraz poprawy jakości powietrza środowiska i bezpieczeństwa
ekologicznego oraz ochrony klimatu. Poniżej zestawiono główne założenia polityki
ekologicznej państwa i odpowiadające im założenia Programu ochrony środowiska
dla powiatu lubińskiego 2009 - 2016.
21
Tabela 1. Wzmocnienie systemu zarządzania ochroną środowiska.
Polityka ekologiczna
państwa
Zapewnienie integracji celów
ochrony środowiska i priorytetów
polityki ekologicznej ze strategiami
rozwój różnych sektorów
gospodarki.
Prowadzenie edukacji ekologicznej
dla zapewnienia akceptacji
społecznej dla podejmowanych
programów ochrony środowiska.
Program ochrony środowiska
dla powiatu lubińskiego na lata 2009 -2016
- Wprowadzenie celów ochrony środowiska i priorytetów
ekologicznej państwa do dokumentów strategicznych powiatu.
-
Wspieranie aktywności podmiotów
gospodarczych wdrażających
systemy zarządzania
środowiskowego.
Wspieranie
badań
naukowych
dotyczących ochrony środowiska
i racjonalnego wykorzystywania
jego zasobów.
-
-
Zagwarantowanie wystarczających
środków finansowych na działania
zapewniające realizację celów
polityki ekologicznej i rozwoju
instrumentów wspierających te
działania.
-
polityki
Umożliwienie społeczeństwu udziału w procedurze wdrażania
Programu.
Zagwarantowanie dostępu społeczeństwa do informacji o środowisku.
Opracowanie powiatowego programu edukacji ekologicznej dla
zrównoważonego rozwoju.
Wspieranie projektów edukacji dla zrównoważonego rozwoju
realizowanych przez różne podmioty.
Wspieranie projektów edukacji dla zrównoważonego rozwoju
realizowanych przez różne podmioty.
Wspieranie aktywności podmiotów gospodarczych wdrażających
systemy zarządzania środowiska.
Organizowanie oraz wyposażanie w aparaturę laboratoryjną i sprzęt
dydaktyczno-naukowy ekologicznych laboratoriów przyszkolnych jako
centrów edukacji ekologicznej w regionie – możliwość dofinansowania
z Unii Europejskiej.
Przeprowadzenie badań nad stanem świadomości ekologicznej
wybranych grup mieszkańców powiatu oraz jego wpływu na
podejmowanie działań w zakresie regionalnej ochrony środowiska
i zasobów naturalnych.
Powiat Lubiński wygospodaruje środki finansowe na realizację celów
ochrony środowiska w miarę możliwości finansowych.
22
Tabela 2. Ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalnego użytkowania
zasobów przyrody.
państwa
Wzmocnienie
krajowego systemu
obszarów
chronionych.
Program Ochrony Środowiska dla powiatu lubińskiego na lata 2009-2016.
-
-
-
-
Stworzenie
skutecznych
mechanizmów
ochrony zasobów
i walorów przyrodniczych
oraz krajobrazowych
poza obszarami
chronionymi.
-
Odtworzenie
zniszczonych
ekosystemów i siedlisk,
odbudowa zagrożonych
gatunków roślin, zwierząt
i grzybów.
-
-
-
-
-
-
-
Wzmocnienie ochrony
różnorodności
biologicznej
zarówno in situ i ex situ.
-
-
Utworzenie powszechnie dostępnej bazy danych oraz sprawnego systemu
informatycznego, dotyczących stanu i zmian środowiska przyrodniczego
w powiecie.
Wyznaczenie nowych, cennych przyrodniczo i godnych ochrony lądowych
i wodnych ekosystemów.
Objęcie ochroną prawną nowych, cennych przyrodniczo obszarów
o znaczeniu regionalnym lub krajowym, a w szczególności tworzenie nowych
rezerwatów, użytków ekologicznych, zespołów przyrodniczo-krajobrazowych
i stanowisk dokumentacyjnych.
Skuteczna opieka i prawidłowe dokumentowanie istniejących pomników
przyrody, a także wyznaczanie nowych tego typu obiektów zarówno wśród
przyrody ożywionej, jak i nieożywionej.
Opracowanie planów ochrony dla istniejących lub projektowanych obszarów
prawnie chronionych. Obejmowanie opieką rezerwatów i innych form ochrony
przez lokalne grupy społeczne, organizacje pozarządowe oraz młodzież
szkolną.
Dbałość o wyznaczenie (na obszarach poszczególnych gmin) terenów lub
tras podwyższonego zagrożenia dla gatunków migrujących oraz podjęcie
skutecznych działań ograniczających lub likwidujących to zagrożenie.
Ciągła ochrona cieków wodnych przed zanieczyszczeniami
chemiczno-biologicznymi spływającymi z pól uprawnych. Przeciwdziałanie
eutrofizacji cieków i zbiorników wodnych.
Tworzenie i rozwijanie ekologicznych korytarzy umożliwiających przenikanie
gatunków w głąb obszarów zurbanizowanych. Podejmowanie działań w celu
synurbizacji części flory i fauny środowisk pozamiejskich, np. poprzez
zakładanie nowych parków na obrzeżu miasta.
Tworzenie i rozwijanie ekologicznych korytarzy umożliwiających przenikanie
gatunków w głąb obszarów zurbanizowanych. Podejmowanie działań w celu
synurbizacji części flory i fauny środowisk pozamiejskich, np. poprzez
zakładanie nowych parków na obrzeżu miast.
Tworzenie i poszerzanie specjalnych stref adaptacji zwierząt do warunków
miejskich zlokalizowanych głównie w suburbium i w dzielnicach podmiejskich.
Rewaloryzacja i rewitalizacja parków miejskich i wiejskich. Promowanie idei
tworzenia parków ekologicznych (zwłaszcza zakładanych na terenie już
istniejących lecz ubogich przyrodniczo parków miejskich).
Przeciwdziałanie wiosennemu wypalaniu traw i zespołów szuwarowych,
niszczącemu siedliska występowania i lęgu ptaków wodnych oraz wielu innych
gatunków zwierząt kręgowych i bezkręgowych oraz przyczyniającemu
się do zmniejszenia różnorodności biologicznej w ekosystemach.
Utrzymanie istniejących zadrzewień i zakrzewień śródpolnych
oraz innych obiektów przyrodniczych wzbogacających różnorodność
biologiczną środowisk rolniczych oraz krajobrazu kulturowego, a także
ciągłe zwiększanie ich udziału w środowiskach antropogenicznie zmienionych.
Wzbogacanie ekosystemów leśnych i borowych (zwłaszcza na obszarach
leśnych korytarzy ekologicznych) w rodzime gatunki drzew i krzewów
liściastych.
Rozszerzanie zakresu zalesień poprzez weryfikację klasyfikacji gruntów oraz
aktualizację granicy polno-leśnej w miejscowych planach zagospodarowania
przestrzennego.
Utrzymanie istniejących zadrzewień i zakrzewień śródpolnych oraz
innych obiektów przyrodniczych wzbogacających różnorodność biologiczną
środowisk rolniczych oraz krajobrazu kulturowego, a także ciągłe zwiększanie
ich udziału w środowiskach antropogenicznie zmienionych.
Przeciwdziałanie wiosennemu wypalaniu traw i zespołów szuwarowych,
23
-
Kontynuacja prac
zmierzających do
wzrostu lesistości
kraju (docelowo do
30 % pow. Kraju).
-
-
-
Wspieranie rozwoju
wielofunkcyjnej gospodarki
leśnej.
-
Kontynuacja prac
przy rekultywacji
gruntów zdegradowanych.
-
-
-
Wspieranie
programów rolniczych
zapewniających
zrównoważone
korzystanie z gleb
(rolnictwo ekologiczne
i zrównoważone, programy
rolnośrodowiskowe).
Poszukiwanie
substytutów zasobów
nieodnawialnych
i wspieranie ich
stosowania w gospodarce.
Wzrost
racjonalności
wykorzystania
zasobów kopalin
-
-
niszczącemu siedliska występowania i lęgu ptaków wodnych oraz wielu innych
gatunków zwierząt kręgowych i bezkręgowych oraz przyczyniającemu
się do zmniejszenia różnorodności biologicznej w ekosystemach.
Podnoszenie różnorodności biologicznej w ekosystemach leśnych poprzez
ograniczenie lub całkowite zaniechanie prowadzenia w nich zabiegów
pielęgnacyjnych takich jak wycinanie martwych i usuwanie powalonych
drzew, pni i gałęzi, wycinanie zarośli i karczowanie.
Prowadzenie zalesień na gruntach porolnych trwale wyłączonych z produkcji
rolnej, siedliskach odłogowanych, a także w zdegenerowanych fragmentach
leśnych, a także przywracanie istniejącym kompleksom leśnym, zwłaszcza
w obszarze korytarzy ekologicznych, ich naturalnego składu gatunkowego.
przestrzennego.
Utrzymanie istniejących zadrzewień i zakrzewień śródpolnych oraz innych
obiektów przyrodniczych wzbogacających różnorodność biologiczną środowisk
rolniczych oraz krajobrazu kulturowego, a także ciągłe zwiększanie ich udziału
w środowiskach antropogenicznie zmienionych.
Wzbogacanie ekosystemów leśnych i borowych (zwłaszcza na obszarach
leśnych korytarzy ekologicznych) w rodzime gatunki drzew i krzewów
liściastych.
przestrzennego.
Prowadzenie zalesień na gruntach porolnych trwale wyłączonych z produkcji
rolnej, siedliskach odłogowanych, a także w zdegenerowanych fragmentach
leśnych, a także przywracanie istniejącym kompleksom leśnym, zwłaszcza
w obszarze korytarzy ekologicznych, ich naturalnego składu gatunkowego.
Opracowanie
kompleksowego
programu
rewitalizacji
terenów
zdegradowanych, w tym zespołu zieleni miejskiej (urbicenoz) - możliwość
dofinansowania przez Unię Europejską.
Prowadzenie rekultywacji i przywrócenie funkcji przyrodniczej terenom
i gruntom zdegradowanym.
Zagospodarowanie terenów nieużytków i odłogów głównie przez zalesianie.
Rekultywacja terenów poeksploatacyjnych.
Wspierania rolnictwa ekologicznego oraz gospodarstw agroturysycznych.
Wspieranie dobrych praktyk rolniczych.
Rozpoznanie zasobów i możliwości oraz realizacja wykorzystania źródeł
energii odnawialnej: słonecznej, wodnej, ciepła gruntu.
Promocja wykorzystania odnawialnych źródeł energii oraz technologii
zwiększających efektywne wykorzystanie energii.
Promocja stosowania biopaliw w transporcie.
Racjonalne korzystanie z zasobów kopalin
24
Tabela 3. Zrównoważone wykorzystanie surowców, materiałów, wody i energii.
państwa
Program Ochrony Środowiska dla powiatu
lubińskiego na lata 2009-2016
Zaoszczędzenie 9% energii
finalnej w ciągu 9 lat, do roku
2017.
Stworzenie mechanizmów
ułatwiających wykorzystanie
prostych rezerw energetycznych
przez ograniczenie strat
i wprowadzenie materiałów oraz
technologii energooszczędnych.
-
Wspieranie programów
efektywnego wykorzystania wody
w przemyśle, w tym zamkniętych
jej obiegów.
-
Osiągnięcie 7,5 % udziału
energii wytworzonej z źródeł
odnawialnych zarówno w
bilansie zużycia energii
pierwotnej w 2010 r., jak i takiego
samego udziału tych źródeł
w produkcji energii elektrycznej.
Uzyskanie 5,75 % udziału
biokomponentów w zużyciu
paliw płynnych w transporcie
w 2010r.
-
-
-
-
-
Wprowadzanie technologii małoodpadowych, wodooszczędnych
i energooszczędnych oraz redukujących emisję zanieczyszczeń
do powietrza.
Zmniejszenie zapotrzebowania na wodę w przemyśle i rolnictwie.
do powietrza.
Ograniczenie wykorzystania dla potrzeb przemysłowych wód
podziemnych dobrej jakości.
do powietrza.
Rozpoznanie zasobów i możliwości oraz realizacja wykorzystania
źródeł energii odnawialnej: słonecznej, wodnej, ciepła gruntu.
25
Tabela 4. Dalsza poprawa jakości powietrza i bezpieczeństwa ekologicznego dla
ochrony zdrowia mieszkańców powiatu.
państwa
I. JAKOŚĆ WÓD
Program ochrony środowiska dla powiatu lubińskiego
na lata 2009-2016
Zmniejszenie ładunku
zanieczyszczeń
odprowadzanego do wód przez
modernizację istniejących
oczyszczalni ścieków.
Zakończenie programu budowy
kanalizacji i oczyszczalni
ścieków z podwyższonym
usuwaniem biogenów w
aglomeracjach powyżej
15 000 RLM .
-
Zmniejszenie ładunku zanieczyszczeń odprowadzanego do wód
poprzez modernizacje istniejących.
-
Kontynuacja rozbudowy kanalizacji sanitarnej.
Zmniejszenie ładunku zanieczyszczeń odprowadzanego do wód
poprzez modernizacje istniejących.
Zakończenie budowy
oczyszczalni ścieków w
zakładach sektora rolno –
spożywczego.
-
Zmniejszenie ładunku zanieczyszczeń odprowadzanego do
wód poprzez modernizacje istniejących.
-
Ograniczenie hałasu poprzez zastosowanie ekranów akustycznych
oraz pasów zieleni wzdłuż uciążliwych odcinków dróg.
Monitorowanie poziomu hałasu w jednostkach gospodarczych
Budowa systemu tras rowerowych.
Opracowanie programów edukacyjnych uświadamiających problemy
ochrony przed hałasem.
Uwzględnienie zapisów dotyczących ochrony przed hałasem
w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego.
II. ODDZIAŁYWANIE HAŁASU
Wspieranie działań mających na
celu ograniczenie uciążliwości
hałasu.
-
III. ZANIECZYSZCZENIE POWIETRZA
Optymalizacja potrzeb
transportowych i ograniczenie
emisji ze środków transportu jako
elementu poprawy jakości
powietrza na terenach
zurbanizowanych.
Realizacja programów
ograniczenia wielkości emisji do
powietrza ze źródeł
przemysłowych i komunalnych.
-
Ograniczenie emisji z dużych
źródeł spalania energetycznego.
-
Poprawa stanu dróg poprzez ich przebudowę.
Budowa i organizacja tras rowerowych.
Modernizacja układu komunikacyjnego na terenie powiatu w celu
upłynnienia ruchu samochodowego.
Promocja korzystania z publicznych środków transportu.
Dalsze prowadzenie termomodernizacji budynków użyteczności
publicznej wraz z modernizacją systemów grzewczych.
Zmienianie ogrzewania węglowego na ekologiczne i wykonywanie
inwestycji termomodernizacyjnych.
Promocja rozwoju branż przemysłu nie powodujących pogorszenie
stanu powietrza atmosferycznego o zaawansowanych technologiach.
Instalowanie urządzeń do redukcji zanieczyszczeń powstających
procesie spalania paliw.
Wdrożenie przedsięwzięć modernizacyjnych systemów energetycznych
tj.: ciepłowniczych, elektroenergetycznych i gazowniczych.
Wspieranie działań inwestycyjnych w zakresie ochrony powietrza
podejmowanych przez podmioty gospodarcze.
Instalowanie urządzeń do redukcji zanieczyszczeń powstających
w procesie spalania paliw.
Wdrożenie przedsięwzięć modernizacyjnych systemów energetycznych
Wspieranie działań inwestycyjnych w zakresie ochrony powietrza
26
podejmowanych przez podmioty gospodarcze.
IV. GOSPODARKA ODPADAMI
Wspieranie działań mających na
celu ograniczenie wytwarzania
odpadów i zapewniających
bezpieczne dla środowiska ich
unieszkodliwianie.
Podniesienie poziomu odzysku
odpadów komunalnych do 10%
w 2010 roku.
-
Szczegółowa analiza przedmiotowej kwestii została przedstawiona
w planie gospodarki odpadami.
-
Szczegółowa analiza przedmiotowej kwestii została przedstawiona
w planie gospodarki odpadami.
V. POWAŻNE AWARIE
Zapobieganie ryzyku powstania
poważnych awarii
przemysłowych oraz
wzmocnienie kontroli nad
instalacjami stwarzającymi takie
ryzyko.
-
Sporządzenie listy obiektów mogących być przyczyną poważnej awarii.
Monitoring potencjalnych sprawców poważnych awarii pod kątem
spełniania przez nich wymogów bezpieczeństwa.
Przygotowanie planów i programów zmniejszających
prawdopodobieństwo wystąpienia poważnych awarii.
Prowadzenie szkoleń dla pracowników administracji publicznej oraz
podmiotów gospodarczych w zakresie zapobiegania poważnym
awariom.
Monitoring potencjalnych sprawców poważnych awarii pod kątem
spełniania przez nich wymogów bezpieczeństwa.
VI. OCHRONA PRZED PROMIENIOWANIEM NIEJONIZUJĄCYM
Ochrona ludzi i środowiska przed
oddziaływaniem pól
elektromagnetycznych.
-
Prowadzenie skutecznego
nadzoru nad wykorzystaniem
źródeł promieniowania
jonizującego.
-
-
Wprowadzenie do miejscowych planów zagospodarowania
przestrzennego zapisów dotyczących ochronie przed promieniowaniem.
Ograniczenie emisji promieniowania niejonizująego do środowiska.
Określenie aktualnego poziomu elektromagnetycznego
promieniowania niejonizującego w miejscach jego potencjalnego
oddziaływania i ograniczenie jego emisji – monitoring.
27
Tabela 5. Ochrona klimatu.
państwa
Spełnienie wymagań Protokołu
z Kioto.
Program ochrony środowiska dla powiatu
lubińskiego na lata 2009 -2016
-
Wykorzystanie lasów jako
pochłaniaczy gazów
cieplarnianych.
Dalsza redukcja emisji gazów
cieplarnianych ze wszystkich
sektorów gospodarki, wspieranie
programów w tym zakresie.
Wspieranie programów
zwiększających ilość wiązanego
węgla.
Wspieranie działań zmierzających do zwiększenia pochłaniania
dwutlenku węgla z atmosfery.
Wspieranie rozwoju odnawialnych źródeł energii.
Prowadzenie procesów zalesiania nieużytków w celu wykorzystania
lasów do pochłaniania gazów cieplarnianych.
-
-
-
Polityka ekologiczna państwa precyzuje najważniejsze limity krajowe związane
z racjonalnym wykorzystaniem zasobów naturalnych i poprawą stanu środowiska.
Polityka ekologiczna państwa nie precyzuje limitów regionalnych, ze względu na brak
dostatecznych podstaw planistycznych. Cytowane poniżej limity należy traktować
jako wielkości orientacyjne, przeznaczone do porównań międzyregionalnych,
do porównań tempa realizacji celów polityki ekologicznej poszczególnych powiatów
z tempem realizacji tej polityki na szczeblu państwa.
28
Tabela 6. Zestawienie limitów krajowych w zakresie poprawy stanu środowiska
państwa
(limity krajowe)
Program ochrony środowiska powiatu
lubińskiego na lata 2009 -2016
Do 2010 r. działania mające na
celu racjonalne wykorzystanie
wody powinny przynieść w skali
kraju zmniejszenie
jednostkowego zużycia wody do
celów przemysłowych, w
stosunku do 1990 roku – o 50 %,
surowców ze źródeł pierwotnych
o 40 %.
-
Pełna likwidacja zrzutów ścieków
nieoczyszczonych z miast i
zakładów przemysłowych.
-
Zmniejszenie ładunku
zanieczyszczeń odprowadzanych
do wód powierzchniowych, w
stosunku do 1990 r. , z przemysłu
o 50 %, z gospodarki komunalnej
(z miast i osiedli wiejskich) o 30
% i ze spływu powierzchniowego
o 30 %.
Ograniczenie emisji pyłów o 75
%, dwutlenku siarki o 56 %,
tlenków azotu o 31 %,
niemetanowych lotnych związków
organicznych o 4 % i amoniaku o
8 % w stosunku do 1990 roku.
-
-
-
-
-
-
-
-
Dwukrotne zwiększenie udziału
odzyskiwanych i ponownie
wykorzystywanych w procesach
produkcyjnych odpadów
przemysłowych w porównaniu ze
stanem z 1990 roku.
Odzyskanie i powtórne
wykorzystanie co najmniej 50 %
papieru i szkła z odpadów
komunalnych.
-
Monitoring ujęć wody i zbiorników wyrównawczych
oraz opracowanie projektu modelowania pracy sieci.
Ograniczenie wykorzystania dla potrzeb przemysłowych wód
podziemnych dobrej jakości.
Zmniejszenie zapotrzebowania na wodę w przemyśle
i rolnictwie.
Wprowadzanie technologii małoodpadowych,
wodooszczędnych i energooszczędnych oraz redukujących
emisję zanieczyszczeń do powietrza.
Likwidacja „nielegalnych” odprowadzeń ścieków komunalnych
do cieków wodnych.
Budowa kanalizacji deszczowej i rozdział kanalizacji
ogólnospławnej.
Zmniejszenie ładunku zanieczyszczeń odprowadzanego do
wód poprzez modernizacje i rozbudowę istniejących
oczyszczalni ścieków.
Budowa oczyszczalni przydomowych w tych miejscach, gdzie
jak wynika z planu zagospodarowania przestrzennego brak
będzie kanalizacji w okresie perspektywicznym.
Budowa kanalizacji deszczowej i rozdział kanalizacji
ogólnospławnej.
Dalsze prowadzenie termomodernizacji budynków użyteczności
publicznej wraz z modernizacją systemów grzewczych.
Promocja rozwoju branż przemysłu nie powodujących
pogorszenie stanu powietrza atmosferycznego o
zaawansowanych technologiach.
Instalowanie urządzeń do redukcji zanieczyszczeń
powstających w procesie spalania paliw.
Wdrożenie przedsięwzięć modernizacyjnych systemów
energetycznych, tj.: ciepłowniczych, elektroenergetycznych
i gazowniczych.
Wspieranie działań inwestycyjnych w zakresie ochrony
powietrza podejmowanych przez podmioty gospodarcze.
Szczegółowa analiza przedmiotowej kwestii została
przedstawiona w planie gospodarki odpadami.
29
3.2. Uwarunkowania wynikające z „Programu ochrony środowiska
i zrównoważonego rozwoju dla województwa dolnośląskiego”.
Program
ochrony
środowiska
dla
województwa
dolnośląskiego,
został
opracowany na bazie i w ścisłym związku z zapisami „Polityki Ekologicznej Państwa”
więc nadrzędny cel obu dokumentów jest zbieżny.
Celem nadrzędnym Programu ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju
dla województwa dolnośląskiego jest:
„Harmonijny, zrównoważony rozwój województwa, w którym wymagania ochrony
środowiska mają nie tylko istotny wpływ na przyszły charakter regionu, ale również
wspierają jego rozwój gospodarczy1 „
Ponadto Program ochrony środowiska dla województwa dolnośląskiego precyzuje
cele długoterminowe dla głównych sektorów gospodarczych województwa, które
należy uwzględnić przy precyzowaniu celów na szczeblu powiatowym. Cele
te muszą być odpowiednio zmodyfikowane w zależności od specyfiki powiatu
1
Program ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju dla Województwa Dolnośląskiego Wrocław 2002 r.
30
4. Stan środowiska na terenie powiatu lubińskiego
Stan środowiska na terenie powiatu lubińskiego został opisany w „Raporcie
z wykonania Programu ochrony środowiska powiatu lubińskiego w latach 2006 –
2007”.
5. Strategia ochrony środowiska dla powiatu lubińskiego do roku
2016. Katalog proekologicznych celów długoterminowych
i krótkoterminowych.
Rozwój ekologiczny powiatu lubińskiego powinien odbywać się zgodnie
z zapisami polityki ekologicznej państwa, której głównym celem jest stworzenie
warunków do realizacji zasad ochrony środowiska. Aby cel ten mógł być w pełni
zrealizowany
należy
do
strategii
rozwoju
powiatu
wprowadzić
zasadę
zrównoważonego rozwoju polegającą na zharmonizowaniu celów gospodarczych
i społecznych powiatu z celami ochrony środowiska (art. 3 pkt. 50 Prawa ochrony
środowiska Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150, z późn. zm.).
Strategia
ochrony
środowiska
powiatu
lubińskiego
obejmuje
cele
długoterminowe do 2016 r. oraz cele krótkoterminowe do roku 2012 wraz
z zadaniami do realizacji na lata 2009-2012. Cele wyznaczone w ramach strategii
ochrony środowiska dotyczą:
 wzmocnienia systemu zarządzenia ochroną środowiska w powiecie,
 edukacji i udziału społeczeństwa w działaniach na rzecz ochrony
środowiska,
 ochrony dziedzictwa przyrodniczego i racjonalnego wykorzystania zasobów
przyrody, w tym ochrony przyrody i krajobrazu, ochrony komponentów litosfery,
 zrównoważonego wykorzystania surowców, materiałów, wody i energii
w tym ochrony przed powodzią, wykorzystania energii odnawialnej,
 poprawy jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego, w tym ochrony
powietrza atmosferycznego, ochrony przed nadmiernym natężeniem hałasu,
ochrony
przed
promieniowaniem
niejonizującym,
poprawy
jakości
wód
powierzchniowych i podziemnych, gospodarka odpadami,
31
 ochrona klimatu.
Poniższy
zestaw
celów
i
zadań
stanowi
swoisty
katalog
działań
proekologicznych, których realizacja uzależniona jest od aktualnych potrzeb powiatu,
sytuacji finansowo - ekonomicznej oraz możliwości uzyskania dofinansowania
na poszczególne przedsięwzięcia z Wojewódzkiego bądź Narodowego Funduszu
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, z funduszy pomocowych i ze środków
unijnych. Z katalogu celów na najbliższe lata wybrano zadania priorytetowe, których
wykonanie
jest możliwe
ze
względu na sposobność pozyskania
środków
na ich realizacje. Zadania, których realizacja w najbliższych latach będzie niemożliwa
ze względu na brak odpowiednich środków, zostaną przesunięte w czasie
i uwzględnione w planach na lata 2013-2016 lub lata późniejsze.
5.1. Wzmocnienie systemu zarządzania ochroną środowiska.
Zgodnie z polityką ekologiczną państwa w perspektywie do 2014 roku
szczególny nacisk będzie położony na tworzenie warunków sprzyjających wdrażaniu
systemów zarządzania środowiskowego oraz kształtowanie postaw konsumentów
w
zakresie
stwarzania
zapotrzebowania
na
wyroby
i
usługi
wytwarzane
z poszanowaniem i należytą troską o jakość środowiska i jego zasoby. Cele
te są zbieżne z celami założonymi w niniejszym Programie.
Program na płaszczyźnie zarządzania środowiskiem skupia się głównie na budowie
informatycznych baz danych związanych z pełnieniem przez Starostę funkcji organu
ochrony środowiska, co bezpośrednio wiąże się zapewnieniem społeczeństwu
dostępu do informacji.
Cel długoterminowy do 2016 roku:
Wzmocnienie systemu zarządzania ochroną środowiska
Kierunki działań:
1. Wprowadzenie celów ochrony środowiska i priorytetów polityki ekologicznej
państwa do dokumentów strategicznych powiatu;
2. Zapewnienie dostępu społeczeństwa do informacji;
3. Wspieranie aktywności podmiotów gospodarczych wdrażających systemy
zarządzania środowiska.
32
Cel krótkoterminowy na lata 2009-2012:
Zapewnienie dostępu społeczeństwa do informacji,
Zadania na lata 2009-2012:
•
Budowa informatycznych baz danych związanych z pełnieniem przez
Starostę funkcji organu ochrony środowiska;
•
Wspieranie aktywności podmiotów gospodarczych wdrażających
systemy zarządzania środowiska.
5.2. Ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne użytkowanie
zasobami naturalnymi.
W zakresie ochrony przyrody i krajobrazu Polityka ekologiczna państwa uznaje
za największe wyzwanie na najbliższe lata ograniczenie takich czynników jak:
•
Pomijanie
wymagań
ochrony
przyrody
w
strategiach
rozwoju
poszczególnych sektorów gospodarki i planach rozwoju lokalnego;
•
Realizacja inwestycji bez uwzględniania potrzeb z zakresu ochrony
siedlisk i zasobów przyrodniczych;
•
Brak właściwego egzekwowania przepisów ochrony przyrody;
•
Rozwój budownictwa mieszkaniowego i rekreacyjnego na obszarach
o wysokich walorach przyrodniczych;
•
Wspieranie tych kierunków rolnictwa, które negatywnie oddziaływają
na poziom różnorodności gatunkowej i krajobrazowej.
Polityka ekologiczna państwa w zakresie ochrony dziedzictwa przyrodniczego
i racjonalnego użytkowania zasobami naturalnymi przewiduje realizacje celów, które
powinny w pewnym stopniu znaleźć odzwierciedlenie w celach ochrony środowiska
dla powiatu lubińskiego. Do celów tych należą:
 wzmocnienie systemu obszarów chronionych;
 weryfikacja i uporządkowanie systemu obszarów chronionych w ramach sieci
Natura 2000;
33
 stworzenie
skutecznych
mechanizmów
ochrony
zasobów
i
walorów
przyrodniczych oraz krajobrazowych poza obszarami chronionymi;
 odtworzenie zniszczonych ekosystemów i siedlisk, odbudowa zagrożonych
gatunków roślin, zwierząt i grzybów;
 wzmocnienie ochrony różnorodności biologicznej ;
 kontynuacja wzrostu lesistości kraju (docelowo do 30 % pow.);
 wspieranie rozwoju wielofunkcyjnej gospodarki leśnej.
Realizacja powyższych celów uzależniona jest od prowadzenia działań
w kierunku ochrony bioróżnorodności, georóżnorodności, ochrony zasobów wodnych
i ochrony przyrody.
5.2.1. Ochrona przyrody i krajobrazu
W zakresie ochrony przyrody prawo Unii Europejskiej stosuje dyrektywę Rady
79/409/EWG z dnia 2 kwietnia 1979r. w sprawie ochrony dzikich ptaków
(tzw. dyrektywa ptasia) oraz dyrektywę Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r.
o ochronie siedlisk naturalnych oraz dzikiej fauny i flory (tzw. dyrektywa
siedliskowa).
Zgodnie z ustawą z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody celem ochrony
przyrody jest:
-
utrzymanie procesów ekologicznych i stabilności ekosystemów,
-
zachowanie różnorodności biologicznej,
-
zachowanie dziedzictwa geologicznego i paleontologicznego,
-
zapewnienie ciągłości istnienia gatunków roślin, zwierząt i grzybów,
wraz
z siedliskami przez ich utrzymanie lub przywracanie
do właściwego stanu ochrony,
-
ochrona walorów krajobrazowych, zieleni w miastach i wsiach oraz
zadrzewień,
-
utrzymywanie lub przywracanie do właściwego stanu ochrony
siedlisk przyrodniczych, a także pozostałych zasobów, tworów
i składników przyrody,
34
-
kształtowanie
właściwych
postaw
człowieka
wobec
przyrody
poprzez edukację, informowanie i promocję w dziedzinie ochrony
przyrody.
Zachowanie i rozwój walorów przyrodniczych i krajobrazowych
Zadania długoterminowe do 2016 roku:
•
Utworzenie powszechnie dostępnej elektronicznej bazy danych oraz sprawnego
systemu
informacyjnego,
dotyczącego
stanu
środowiska
przyrodniczego
w powiecie, jego aktualnych zagrożeń i podejmowanych działań ochronnych.
•
Przygotowanie
(we
współpracy
z
ośrodkami
naukowymi)
wspólnego
opracowania, przedstawiającego w sposób monograficzny przyrodę powiatu
lubińskiego - promującego jego walory przyrodnicze oraz możliwości turystycznorekreacyjne i edukacyjne.
•
Opracowanie kompleksowego programu rewitalizacji terenów zdegradowanych,
w tym poprzemysłowych oraz renaturyzacji zespołów zieleni (głównie parków
miejskich i podmiejskich). Tworzenie urządzonych obszarów rekreacyjno –
edukacyjnych oraz sportowo – edukacyjnych w miastach i poza zabudową
miejską.
•
Prowadzenie intensywnych zalesień i zadrzewień (w kierunku zgodnym
z siedliskiem) na gruntach trwale wyłączonych z produkcji rolnej oraz
w zdegenerowanych fragmentach leśnych, zwłaszcza na obszarze leśnych
korytarzy ekologicznych. Prowadzenie stałego monitoringu środowiska leśnego
w celu przeciwdziałania zaśmiecaniu, degradacji i chorobom lasów.
Zadania krótkoterminowe do 2012 roku:
•
Wyznaczenie nowych, cennych przyrodniczo ekosystemów i siedlisk
lądowych oraz wodnych i objęcie ich ochroną prawną. Tworzenie nowych
rezerwatów, użytków ekologicznych, zespołów przyrodniczo - krajobrazowych
oraz obszarów chronionego krajobrazu.
35
•
Skuteczna opieka i prawidłowe dokumentowanie istniejących pomników
przyrody, a także wyznaczanie nowych tego typu obiektów zarówno wśród
przyrody ożywionej jak i nieożywionej.
•
Inicjowanie działań sprzyjających utrzymaniu zadrzewień i zakrzewień
śródpolnych oraz wszelkich innych obiektów przyrodniczych wzbogacających
różnorodność biologiczną środowisk rolniczych oraz krajobrazu kulturowego.
•
Wzbogacanie ekosystemów leśnych, głównie borów sosnowych i monokultur
sosny (zwłaszcza na obszarach korytarzy ekologicznych) w rodzime gatunki
drzew i krzewów liściastych, prowadzące do wzrostu różnorodności
biologicznej i poprawy stanu zdrowotnego lasu.
•
Działania na rzecz ochrony istniejących i tworzenia nowych obiektów małej
retencji
wodnej,
oczek
wodnych,
towarzyszących
naturalnym
ekosystemom i siedliskom. Szczególnie pilną ochroną objąć należy cenne
przyrodniczo starorzecza Odry.
•
Propagowanie i promowanie specjalistycznych form turystyki przyrodniczej
(między innymi na obszarze Doliny Odry), połączonych z pogłębianiem wiedzy
ekologicznej. Doskonalenie funkcji turystyczno-rekreacyjnych powiatu, w tym
także w zakresie agroturystyki i ekoturystyki.
•
Propagowanie zasad rolnictwa ekologicznego.
•
Propagowanie działań i postaw prozdrowotnych oraz różnorodnych form
aktywności życiowej mieszkańców.
•
Intensyfikacja
procesów
rewitalizacji
zdegradowanych
terenów
poprzemysłowych.
•
Ochrona i rewitalizacja parków miejskich.
•
Sukcesywne zwiększanie powierzchni i zasięgu zespołów zieleni miejskiej.
W tym towarzyszącej ciągom komunikacyjnym („zielone ekrany”), zieleni
osiedlowej (otulinowej), skwerów, parków miejskich i wiejskich oraz zieleni
towarzyszącej obiektom użyteczności publicznej.
•
Koordynowanie i propagowanie prac zmierzających do rozbudowy istniejących
i tworzenia nowych korytarzy ekologicznych. Podejmowanie działań
zmierzających do synurbizacji części gatunków roślin i zwierząt środowisk
pozamiejskich np. poprzez tworzenie parków podmiejskich i leśnych,
co prowadzić może do wzrostu różnorodności biologicznej urbicenoz.
36
5.2.2. Ochrona komponentów litosfery
Ochrona powierzchni ziemi wiąże się nierozerwalnie z ochroną zasobów
surowcowych, a w szczególności z racjonalnym ich gospodarowaniem. Korzystanie
z kopalin reguluje ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. – Prawo geologiczne i górnicze
(Dz.U. z 2005 r. Nr 228, poz. 1947, z póź. zm.). Ponadto, ochronę złóż kopalin jako
zasobu przyrody zapewnia ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o
i zagospodarowaniu przestrzennym
planowaniu
(Dz. U. Nr 80, poz. 717, z późn. zm.).
Dla prawidłowego gospodarowania zasobami przyrody (m.n.. kopalinami) ustala się
w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego szczególne warunki
zagospodarowania terenów
Ochronę powierzchni ziemi reguluje ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo
ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz.150, z późn. zm.) a polega ona na:
1. Zapewnieniu jak najlepszej jej jakości, w szczególności poprzez:
-
racjonalne gospodarowanie;
-
zachowanie wartości przyrodniczych;
-
zachowanie możliwości produkcyjnego wykorzystania;
-
ograniczanie zmian naturalnego ukształtowania;
-
utrzymanie jakości gleby i ziemi powyżej lub co najmniej na
poziomie wymaganych standardów;
-
doprowadzenie jakości gleby i ziemi co najmniej do wymaganych
standardów, gdy nie są one dotrzymane;
-
zachowanie wartości kulturowych, z uwzględnieniem
archeologicznych dóbr kultury.
2. Zapobieganiu ruchom masowym ziemi i ich skutkom.
Z
korzystaniem
odpowiedniego
z
zasobów
kopalin
zagospodarowania
wiąże
wyrobisk
się
również
konieczność
poeksploatacyjnych.
Tereny
zdegradowane i wyrobiska poeksploatacyjne należy rekultywować, a hałdy
poprzemysłowe odpowiednio zagospodarować np. siejąc rośliny na zielony nawóz,
rośliny łąkowe, zadrzewiać lub zalesiać.
Oprócz działań skierowanych bezpośrednio na racjonalne gospodarowanie
zasobami ziemi, w celu poprawy jakości gleb konieczne są działania w kierunku
likwidacji pośrednich zagrożeń czystości tych gleb, a mianowicie ograniczenia emisji
37
zanieczyszczeń do powietrza i wody oraz rekultywacji składowisk odpadów
przemysłowych i komunalnych.
Ochrona komponentów litosfery uzależniona jest również od sposobu
prowadzenia działalności rolniczej. W dzisiejszych czasach rozwój rolnictwa oznacza
nie tylko jego wzrost ekonomiczny i postęp technologiczny, ale zgodnie z zasadą
zrównoważonego rozwoju również troskę o dobry stan środowiska, o zachowanie
walorów przyrodniczych i krajobrazowych. W związku z tym rolnicy mający wpływ na
kształtowanie i jakość obszarów wiejskich powinni respektować zasady dobrej
praktyki
rolnej
zrównoważonego
przyczyniając
w
się tym
gospodarce
samych
rolnej,
do
realizacji
wykorzystując
idei
metody
rolnictwa
zalecane
w opracowaniu pt.: „Zwykła Dobra Praktyka Rolnicza” (ZDPR).
Powiat lubiński jest powiatem przemysłowo – rolniczym. Dlatego też
na terenach rolniczej przestrzeni produkcyjnej powinno się dążyć do zachowania
intensyfikacji produkcji rolnej, doskonalenia struktury obszarowej istniejących
gospodarstw, lepszego wykorzystania potencjału rolnego oraz rozwój gospodarstw
specjalistycznych o standardach ekologicznych. Rolnicy natomiast powinni dążyć
w swoich gospodarstwach do przestrzegania zasad „zwykłej dobrej praktyki
rolniczej”.
Wykorzystanie gleb do celów produkcji rolnej wymaga prowadzenia badań
jakości tych gleb pod kątem ich przydatności do rolniczego wykorzystania.
Na terenach przemysłowych powiatu ochrona komponentów litosfery wiąże się
głównie
z
ochroną
zasobów
glebowych
przed
degradacją,
tzn.
przed
zanieczyszczeniami pochodzącymi z powietrza, przed nadmiernym jej zasoleniem
oraz przed opadem popiołów alkalicznych. Duże zanieczyszczenie gleb na terenach
zainwestowania
powoduje
zmniejszenie
ich
aktywności
biologicznej,
a w konsekwencji powoduje zmiany cech siedliska i sposobu funkcjonowania
lokalnych ekosystemów. Ochrona gleb wiąże się więc, z ochroną zasobów
glebowych użytkowanych przyrodniczo przed wyłączeniem ich z tego użytkowania,
ochroną przed erozją oraz rekultywacją gleb zdegradowanych.
38
Polityka ekologiczna państwa wyznacza priorytety ekologiczne z zakresu
gospodarowania komponentami litosfery do których należą:
•
rekultywacja gruntów zdegradowanych;
•
wspieranie
programów
rolniczych
zapewniających
zrównoważone
korzystanie z gleb (rolnictwo ekologiczne i zrównoważone, programy
rolnośrodowiskowe);
•
wspieranie substytutów zasobów nieodnawialnych i wspieraniu ich
stosowania w gospodarce;
•
Wzrost racjonalności wykorzystania zasobów kopalin;
W zakresie ochrony komponentów litosfery na terenie powiatu lubińskiego
planuje się zrealizować następujące cele (zbieżne z celami polityki ekologicznej
państwa):
Racjonalne gospodarowanie komponentami litosfery przy zachowaniu
wartości przyrodniczych
Kierunki działań:
- Rekultywacja terenów poeksploatacyjnych;
- Ochrona zasobów glebowych;
- Ograniczenie negatywnego oddziaływania procesów gospodarczych na środowisko
glebowe;
Ochrona powierzchni ziemi i jej racjonalne użytkowanie
•
Wspieranie dobrych praktyk rolniczych.
•
Wspierania
rolnictwa
ekologicznego,
powstawanie
gospodarstw
agroturystycznych.
39
•
Prowadzenie badań jakości gleb na terenie powiatu.
•
Zagospodarowanie terenów nieużytków i odłogów głównie przez zalesianie.
•
Na bieżąco likwidacja "dzikich" wysypisk odpadów.
•
Zapobieganie zanieczyszczeniom gleb zwłaszcza środkami ochrony roślin
i metalami ciężkimi.
•
Przestrzeganie wymagań ochrony gleb w działalności gospodarczej.
•
Prowadzenie rekultywacji i przywrócenie funkcji przyrodniczej terenom
5.2.3. Zrównoważone wykorzystanie materiałów, wody i energii
Dzięki
przeprowadzeniu
wielu
inwestycji
proekologicznych
i energooszczędnych w przemyśle, transporcie i gospodarce komunalnej w ostatnich
latach wzrosła efektywność wykorzystania energii w Polsce. Finansowanie tego typu
inwestycji powinno być w dalszym ciągu kontynuowane.
W kolejnych latach nadal powinny być wspierane, podejmowane przez
podmioty gospodarcze, działania zmierzające do ograniczenia nie tylko zużycia
energii, ale również materiałów i wody, poprzez programy naprawcze dostosowujące
technologie do najlepszych dostępnych technik.
Wspieranie programów efektywnego wykorzystania wody w przemyśle,
w tym zamkniętych jej obiegów, energii i materiałów
•
•
i energooszczędnych oraz redukujących emisję zanieczyszczeń do powietrza.
•
Promowanie zamkniętych obiegów wody.
40
5.2.4. Wykorzystanie energii odnawialnej
Zagadnienie wykorzystania odnawialnych źródeł energii regulowane jest przez
następujące akty prawne:
-
ustawę z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (Dz. U. z 2007 r.
Nr 115, poz. 790 z późn. zm.)
-
ustawę
z
dnia
18
grudnia
1998
r.
o
wspieraniu
przedsięwzięć
termomodernizacyjnych (Dz. U. Nr 162, poz.1121, z późn. zm.).
Jednym z priorytetów polityki ekologicznej państwa jest osiągnięcie 7,5 %
udziału energii wytworzonej ze źródeł odnawialnych zarówno w bilansie zużycia
energii pierwotnej w 2010 r., jak i takiego samego udziału tych źródeł w produkcji
energii elektrycznej. Polska powinna także osiągnąć cele wspólnotowe wyznaczone
przez dyrektywę 2003/30/WE w sprawie wspierania użycia w transporcie biopaliw –
zapewnienie ich udziału w odniesieniu do paliw używanych w transporcie
na poziomie 5,75 % w 2010 r.
Wykorzystanie większości odnawialnych źródeł energii wiąże się z minimalnym
wpływem na środowisko i przynosi wymierne efekty ekologiczno-ekonomiczne.
Wzrost udziału odnawialnych źródeł energii w bilansie paliwowo-energetycznym, ma
wpływ na oszczędność surowców energetycznych, poprawę stanu środowiska
poprzez redukcję emisji szkodliwych substancji. Coraz szersze stosowanie źródeł
odnawialnych
przynosi
również
korzyści
społeczne
poprzez
poprawę
bezpieczeństwa energetycznego i powstawanie nowych miejsc zatrudnienia oraz
poprawę bezpieczeństwa ekologicznego.
Na terenie powiatu rozwój energii odnawialnej może obejmować technologie
wykorzystujące energię słoneczną i energię z biomasy.
Sukces wzrostu wykorzystania ciepła z zasobów odnawialnych wiąże się
z działaniami promocyjnymi modelowych technologii wykorzystujących energię
wiatru, wody czy słońca oraz działaniami informacyjnymi dotyczącymi korzyści dla
stanu środowiska i życia mieszkańców płynącymi ze stosowania tych technologii.
41
Wzrost wykorzystania technologii wykorzystujących energię odnawialną
•
•
Rozpoznanie zasobów i możliwości oraz realizacja wykorzystania źródeł
energii odnawialnej: słonecznej, wodnej, ciepła gruntu.
•
5.2.5. Ochrona przeciwpowodziowa
Według ustawy - Prawo wodne ochronę ludzi i mienia przed powodzią realizuje
się w szczególności przez:
-
zachowanie i tworzenie wszelkich retencji wód, budowę i rozbudowę
zbiorników retencyjnych, suchych zbiorników przeciwpowodziowych oraz
polderów przeciwpowodziowych;
-
racjonalne
retencjonowanie
wód
oraz
użytkowanie
budowli
przeciwpowodziowych, a także sterowanie przepływami wód;
-
funkcjonowanie systemu ostrzegania przed niebezpiecznymi zjawiskami
zachodzącymi w atmosferze oraz hydrosferze;
-
kształtowanie zagospodarowania przestrzennego dolin rzecznych lub terenów
zalewowych, budowanie oraz utrzymanie wałów przeciwpowodziowych.
Ochronę
przed
powodzią
prowadzi
się
zgodnie
z
planami
ochrony
przeciwpowodziowej regionu wodnego.
W zakresie ochrony przeciwpowodziowej istotne są również zadania, których
realizacja leży w kompetencji poszczególnych gmin a należą do nich:
•
ograniczenie do minimum zabudowy na terenach zalewowych (tylko
wyjątkowo uzasadniane przypadki),
•
bezwzględne reagowanie na nielegalne podnoszenie rzędnych terenów
zalewowych (zasypywanie dolin rzecznych, naturalnych polderów),
42
•
dążenie
do
egzekwowania
od
mieszkańców naturalnej
retencji
wód
opadowych w obrębie swojej działki (ograniczanie terenów utwardzonych).
Polityka ekologiczna państwa wyznacza również zadania z zakresu ochrony
przeciwpowodziowej. Priorytetem ekologicznym na tej płaszczyźnie jest opracowanie
i wdrożenie planów ochrony przeciwpowodziowej oraz zapobieganie skutkom suszy.
Ochrona przed powodzią na terenie powiatu lubińskiego
Kierunki działań:
– budowa wałów przeciwpowodziowych
– modernizacja i konserwacja istniejących wałów przeciwpowodziowych.
Cel krótkoterminowy na lata 2009-2012
Rozpoznanie potrzeb w zakresie zabezpieczenia
przeciwpowodziowego

Udział przy opracowywaniu programu ochrony przed powodzią w obszarze
zlewni rzeki Odry.

Realizacja
działań
w
zakresie
zabezpieczeń
przeciwpowodziowych
na terenach zalewowych.

Utrzymanie i modernizacja zbiorników retencyjnych na terenie powiatu.
•
Ograniczenie do minimum zabudowy na terenach zalewowych (tylko
wyjątkowo uzasadniane przypadki).
•
Bezwzględne reagowanie na nielegalne podnoszenie rzędnych terenów
zalewowych (zasypywanie dolin rzecznych, naturalnych polderów).
•
Dążenie
do
egzekwowania
od
retencji
wód
opadowych w obrębie swojej działki (ograniczanie terenów utwardzonych).
43
5.3. Poprawa jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego
5.3.1. Poprawa jakości wód powierzchniowych i podziemnych
W celu poprawy stanu jakości wód powierzchniowych i podziemnych na terenie
powiatu lubińskiego celem priorytetowym w zakresie ochrony środowiska jest ich
ochrona. Ochrona wód polega na ograniczeniu i wyeliminowaniu zanieczyszczeń
wprowadzanych do wód z działalności przemysłowej, komunalnej czy rolniczej oraz
na zapobieganiu niekorzystnym zmianom naturalnych przepływów wód. Zasadniczą
poprawę jakości wód można uzyskać eliminując dopływ do wód powierzchniowych
związków azotu i związków fosforu, co można osiągnąć poprzez modernizację
istniejących oczyszczalni ścieków pod kątem spełnienia wymogów unijnych.
Program określa zadania proekologiczne w zakresie poprawy jakości wód
powierzchniowych i podziemnych, które dotyczą zagadnień gospodarki wodno –
ściekowej, infrastruktury oraz racjonalnego korzystania z zasobów wodnych.
W zakresie ochrony wód przewiduje się rozbudowę systemu kanalizacji na terenach
dotąd nieskanalizowanych z odprowadzeniem ścieków do gminnych oczyszczalni
ścieków oraz modernizację gminnych oczyszczalni ścieków, bądź budowę
przydomowych
oczyszczalni
ścieków
w
przypadku
braku
skoordynowania
budownictwa mieszkaniowego z budową kanalizacji sanitarnej.
Ochrona wód podziemnych uzależniona jest również od ograniczenia
ponadnormatywnego zanieczyszczenia ze źródeł punktowych i obszarowych.
Istotnym zagadnieniem, które należy uwzględnić przy precyzowaniu celów
z zakresu ochrony wód jest gospodarka wodna i ochrona ujęć wody pitnej.
Zaopatrzenie w wodę jest zadaniem poszczególnych gmin, które realizują gminne
zakłady wodociągów i kanalizacji. Wszystkie zadania z zakresu gospodarki wodno –
ściekowej powinny być zapisane w wieloletnich planach inwestycyjnych każdej
z gmin.
Planowane
do
realizacji
zadania
z
zakresu
ochrony
jakości
wód
powierzchniowych i podziemnych są zbieżne z priorytetami polityki ekologicznej
państwa do których należą:
44
-
zmniejszenie ładunku zanieczyszczeń odprowadzanego do wód przez
modernizację istniejących i budowę nowych oczyszczalni ścieków;
-
zakończenie budowy kanalizacji i oczyszczalni ścieków z podwyższonym
usuwaniem biogenów w aglomeracjach powyżej 15 tys. RLM - (równoważna
liczba mieszkańców)
-
zakończenie programu budowy oczyszczalni ścieków w zakładach sektora
rolno-spożywczego.
W zakresie poprawy jakości wód powierzchniowych i podziemnych w niniejszym
Programie sprecyzowano następujące cele długoterminowe i krótkoterminowe:
Przywrócenie wysokiej jakości wód powierzchniowych i podziemnych oraz
racjonalizacja ich wykorzystania
Kierunki działań:
•
Poprawa jakości wód powierzchniowych i ich ochrona.
•
Poprawa jakości wód podziemnych i ochrona ich zasobów.
Ochrona ilościowa i jakościowa zasobów wód podziemnych
i powierzchniowych dla potrzeb użytkowych

Przebudowa i modernizacja sieci wodociągowej na terenie powiatu.

Zmniejszenie ładunku zanieczyszczeń odprowadzanego do wód poprzez
modernizacje istniejących i budowę nowych oczyszczalni ścieków.

Budowa
i
przebudowa
kanalizacji
deszczowej
i
rozdział
kanalizacji
ogólnospławnej .

Modernizacja studni głębinowych, stacji uzdatniania, ujęć wody oraz
wyznaczenie stref ochronnych.
45

Rozpoznanie problemu starych studni kopanych – ewidencja i zabezpieczenie
przed zanieczyszczeniem, w tym ewidencja i uporządkowanie studni
wykorzystywanych jako szamba.

Ochrona i właściwe kształtowanie pasów roślinności wzdłuż brzegów cieków
wodnych.
•
Wykonanie monitoringu ujęć wody i zbiorników wyrównawczych oraz
opracowanie projektu modelowania pracy sieci wodociągowej.
•
Likwidacja „nielegalnych” odprowadzeń ścieków komunalnych do cieków
wodnych.
Poprawa czystości wód w rzekach i zbiornikach wodnych
Zadania na lata 2009-2012
•
Objęcie monitoringiem wód wszystkich rzek sposobem na wyeliminowanie
nielegalnego procederu odprowadzania ścieków do wód.
•
Wyeliminowanie zanieczyszczeń wprowadzanych kanalizacją deszczową do
wód powierzchniowych.
•
Promowanie wprowadzania zamkniętych obiegów wody jako elementu
pozwalającego na zmniejszenie zużycia wody.
5.3.2. Ochrona powietrza atmosferycznego
Zagadnienie ochrony powietrza, reguluje ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r.
Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150, z późn. zm.). Zgodnie
z art. 85 wyżej cytowanej ustawy ochrona powietrza atmosferycznego polega
na zapewnieniu najlepszej jego jakości, w szczególności poprzez:
-
utrzymanie poziomów substancji w powietrzu poniżej dopuszczalnych dla nich
poziomów lub co najmniej na tych poziomach,
-
zmniejszenie poziomów substancji w powietrzu co najmniej do dopuszczalnych,
gdy nie są one dotrzymane,
-
zmniejszenie i utrzymanie poziomów substancji w powietrzu poniżej poziomów
docelowych albo poziomów celów długoterminowych lub co najmniej na tych
poziomach.
46
Program w zakresie ochrony powietrza atmosferycznego określa zadania
proekologiczne, których realizacja przyczyni się w znacznym stopniu do poprawy
jakości powietrza w wyniku redukcji emisji pyłów, dwutlenku siarki, tlenków azotu,
substancji toksycznych. Do działań z tego zakresu należy zaliczyć ograniczenie
niskiej emisji poprzez modernizację i termomodernizację budynków użyteczności
publicznej oraz wspieranie działań modernizacyjnych systemów ogrzewania
dla indywidualnych budynków mieszkalnych, wsparcie finansowe dla mieszkańców
zmieniających ogrzewanie węglowe na ekologiczne i wykonujących inwestycje
termomodernizacyjne
czy
rozbudowę
sieci
gazowej.
Kolejnym
zadaniem
ograniczającym emisję niską w powiecie lubińskim jest zminimalizowanie wpływu
emisji komunikacyjnej poprzez reglamentację dostępu pojazdów samochodowych
do
obszarów,
w
których
następuje
przekroczenie
stężeń
zanieczyszczeń
komunikacyjnych (dwutlenek azotu, benzen).
Działania tego rodzaju mają na celu stopniową poprawę jakości powietrza
atmosferycznego, a w konsekwencji przyczynią się do globalnego ograniczenia
efektu cieplarnianego.
Ze względu na dużą uciążliwość systemu komunikacyjnego w powiecie,
zarówno z uwagi na znaczne natężenie hałasu samochodowego, zanieczyszczenie
powietrza spalinami w zagospodarowanych częściach miast, jak i zagrożenie
bezpieczeństwa przechodniów Program precyzuje zadania z zakresu usprawnienia
systemu komunikacji w powiecie. Do działań tych należy zaliczyć poprawę stanu
dróg
powiatowych
poprzez
remonty
cząstkowe
nawierzchni
bitumicznej
czy uzupełnienie ubytków w nawierzchni.
Dodatkowo na terenie całego powiatu konieczne są działania w kierunku
usprawnienia
ruchu
kołowego
poprzez
poprawę
stanu
dróg
gminnych
i wojewódzkich, ich modernizację oraz budowę nowych odcinków dróg. Należy
jednak pamiętać, że zadania z zakresu ograniczenia emisji komunikacyjnej, takie jak
usprawnienie komunikacji w powiecie poprzez budowę nowych odcinków dróg
i obwodnic nie są zadaniami stricte proekologicznymi, gdyż spowodują zmniejszenie
emisji spalinowej w jednym punkcie a jej wzrost w innym.
Zasadniczo na poprawę stanu powietrza atmosferycznego wpłynie również
wzrost udziału pojazdów niespalinowych w ruchu ulicznym tj. jak rowery. Aby jednak
mieszkańcy powiatu częściej korzystali z rowerów należy zapewnić im bezpieczne
47
warunki do tego typu komunikacji poprzez realizację ścieżek rowerowych
i parkingów.
Dodatkowym źródłem zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego w powiecie
jest przemysł. Niemniej jednak stosowanie nowoczesnych technologii produkcji
i urządzeń do redukcji zanieczyszczeń w zakładach produkcyjnych powoduje co roku
zmniejszenie emisji gazowej i pyłowej do atmosfery z działalności gospodarczej. Aby
tendencja ta wzrastała w następnych latach, należy nadal promować w powiecie
wykorzystanie czystych technologii oraz wdrażać przedsięwzięcia modernizacyjne
systemów energetycznych.
Zadaniami priorytetowymi w zakresie poprawy jakości powietrza atmosferycznego
wyznaczonymi w polityce ekologicznej państwa są:

optymalizacja potrzeb transportowych i ograniczenie emisji ze środków
transportu
jako
elementu
poprawy
jakości
powietrza
na
terenach
zurbanizowanych,

realizacja programów ograniczenia wielkości emisji do powietrza ze źródeł
przemysłowych i komunalnych,

ograniczenie emisji z dużych źródeł spalania energetycznego.
Poniższe cele i zadania proekologiczne wyznaczone w niniejszym Programie są
zbieżne z priorytetami polityki ekologicznej państwa.
Cel długoterminowy do roku 2016:
Poprawa jakości powietrza atmosferycznego
Kierunki działań:
- Ograniczenie emisji z sektora komunalnego i komunikacji na terenie
powiatu.
-
Zmniejszenie
emisji
zorganizowanej
z
zakładów
przemysłowych
i ciepłowniczych.
- Zmniejszenie zanieczyszczeń powietrza pochodzących ze źródeł niskiej
emisji
48
Wprowadzenie rozwiązań pozwalających na unikanie lub zmniejszenie
wielkości emisji z transportu
•
Modernizacja układu komunikacyjnego na terenie powiatu w celu upłynnienia
ruchu samochodowego.
•
Poprawa standardów dróg.
•
•
Promocja korzystania z publicznych środków transportu.
Redukcja niskiej emisji z sektora komunalnego

Dalsze prowadzenie termomodernizacji budynków użyteczności publicznej
wraz z modernizacją systemów grzewczych.

Usprawnienie systemu kontroli przestrzegania przepisów dot. ochrony
środowiska, w tym ochrony powietrza.

Rozbudowa sieci gazowej.

Kontynuacja programów edukacyjnych uświadamiających problemy ochrony
powietrza.
Cel krótkoterminowy na lata 2009 – 2012
Ograniczenie niskiej emisji
•
Promocja czystych ekologicznie systemów grzewczych.
•
Doprowadzenie gazu do jak największej ilości użytkowników, co pozwoli na
zmniejszenie ilości kotłowni węglowych.
49
Cel krótkoterminowy na lata 2009 – 2012:
Zmniejszenie emisji zorganizowanej z zakładów przemysłowych
i ciepłowniczych
•
Instalowanie urządzeń do redukcji zanieczyszczeń powstających w procesie
spalania paliw.
•
Wdrożenie
przedsięwzięć
modernizacyjnych
systemów
energetycznych
5.3.3. Ochrona przed hałasem
Zagadnienie ochrony środowiska akustycznego regulują następujące akty prawne:
- Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska
(Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz.150, z późn. zm.);
- Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu
przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717, z późn. zm.);
- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r.
w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku
(Dz. U. Nr 120, poz. 826).
Jednym z głównych zadań w zakresie ochrony środowiska jest zapewnienie
właściwych warunków klimatu akustycznego. Na terenie powiatu lubińskiego
zasadniczym źródłem hałasu jest komunikacja drogowa, na tej płaszczyźnie należy
prowadzić działania proekologiczne. Do przedsięwzięć ograniczających emisję
hałasu komunikacyjnego należą działania, których realizacja w dużej mierze
ograniczy emisję zanieczyszczeń spalinowych do atmosfery.
Należy również nadmienić, że hałas komunikacyjny wywołany jest głównie
wzrastającym natężeniem ruchu i ilością pojazdów wywołujących duże natężenie
hałasu. Dodatkowo na poziom emitowanego dźwięku rzutują takie czynniki jak: stan
techniczny pojazdów, rodzaj nawierzchni dróg, organizacja ruchu drogowego
i sposób eksploatacji pojazdów.
50
Do zadań własnych powiatu w zakresie ograniczenia emisji hałasu należy
troska o drogi powiatowe, o ich stan techniczny i prowadzenie ich modernizacji.
Natomiast do zadań gmin należy troska o drogi gminne oraz uwzględnienie
w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego wpływu lokalizacji
przedsięwzięć uciążliwych dla środowiska.
Poniżej zestawiono cele i zadania z zakresu ochrony przed hałasem
sprecyzowane w niniejszym Programie.
Zmniejszenie zagrożenia ponadnormatywnym hałasem,
emitowanym głównie przez środki transportu
•
Ograniczenie hałasu poprzez zastosowanie ekranów akustycznych oraz
pasów zieleni wzdłuż uciążliwych odcinków dróg (nowobudowanych lub
w istotny sposób modernizowanych).
•
Monitorowanie poziomu hałasu w jednostkach gospodarczych.
•
Uwzględnienie zapisów dotyczących ochrony przed hałasem w miejscowych
planach zagospodarowania przestrzennego.
5.3.4. Ochrona przed promieniowaniem niejonizującym
Ochrona środowiska przed promieniowaniem niejonizującym realizowana jest
głównie w oparciu o ustawę z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska
(Dz. U. z 2008 r. Nr 25. poz. 150, z późn. zm.) wraz z aktami wykonawczymi.
Zasady ochrony przed elektromagnetycznym promieniowaniem niejonizującym
zawarto w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 roku
w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz
sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów (Dz. U. Nr 192, poz, 1883).
51
Zgodnie
z
polskim
ustawodawstwem
ochrona
przed
polami
elekromagnetycznymi polega na zapewnieniu jak najlepszego stanu środowiska
poprzez:
-
utrzymanie poziomów pól elektromagnetycznych poniżej dopuszczalnych
lub co najmniej na tych poziomach,
-
zmniejszenie
poziomów
pól
elektromagnetycznych
co
najmniej
do dopuszczalnych, gdy nie są one dotrzymane.
Polityka ekologiczna państwa wyznacza priorytety w zakresie ochrony przed
promieniowaniem niejonizującym. Do priorytetów tych należą:
•
ochrona
ludzi
i
środowiska
przed
oddziaływaniem
pól
elektromagnetycznych,
•
prowadzenie
skutecznego
nadzoru
nad
wykorzystaniem
źródeł
promieniowania niejonizującego.
Cel krótkoterminowy na lata 2009 –2012:
Kontrola poziomu promieniowania elektromagnetycznego i wprowadzenie
działań ograniczających jego oddziaływanie na środowisko
•
Wprowadzenie do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego
zapisów poświęconych ochronie przed promieniowaniem oraz lokalizacji
stacji bazowych.
5.3.5. Gospodarka odpadami
W
prawie
Unii
Europejskiej
głównym
aktem
prawnym
dotyczącym
postępowania z odpadami jest dyrektywa Rady 75/439/EWG w sprawie odpadów.
Podstawową zasadą gospodarowania odpadami według ustawy z dnia 27
kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. z 2007 r., Nr 39, poz. 251, z późn. zm.) jest
zasada zapobiegania powstawaniu odpadów lub ograniczenia ilości odpadów
i ich negatywnego oddziaływania na środowisko, a jeśli nie udało się zapobiec
powstawaniu odpadów zapewnienie zgodnego z zasadami ochrony środowiska
52
odzysku
lub
jeśli
nie
udało
się
ich
poddać
odzyskowi
zapewnienie
ich unieszkodliwiania.
Ustawa ta nakłada na wytwórców odpadów obowiązki uzyskiwania pozwoleń
na wytwarzanie odpadów, przedkładania informacji o wytwarzanych odpadach oraz
uzyskiwania decyzji zatwierdzającej program gospodarki odpadami. W ustawie
tej zdefiniowano także bezpośrednie zadania własne gmin, do których należą:
organizacja selektywnej zbiórki odpadów komunalnych, w tym
-
odpadów niebezpiecznych, przydatnych do odzysku,
segregacja i magazynowanie odpadów.
-
Ustawa ta nakłada również obowiązek redukcji odpadów biodegradowalnych
składowanych
na
składowiskach
oraz
obowiązek
poprawy
standardów
technologicznych istniejących składowisk i ustalenie takiej opłaty za przyjęcie
odpadów,
aby
nakłady
mogły
pokryć
koszty
eksploatacyjne
oraz
koszty
ewentualnego zamknięcia i nadzoru nad składowiskiem przez 30 lat.
Polityka ekologiczna państwa za priorytetowe zadania z zakresu gospodarki
odpadami uznaje:
•
wspieranie działań mających na celu ograniczenie ilości wytwarzanych
odpadów oraz zwiększenie ilości odpadów poddawanych odzyskowi,
w
tym
recyklingowi,
zmniejszenie
ilości
odpadów
kierowanych
na składowisko.
Zadania oraz cele w zakresie gospodarki odpadami podano poniżej:
Cel długoterminowy do roku 2016:
Ograniczenie negatywnego oddziaływania odpadów na środowisko
Kierunek działań:
– Rozwinąć system recyklingu odpadów
53
Cel krótkoterminowy na lata 2009 – 2012:
Zmniejszenie ilości wytwarzanych odpadów i wprowadzenie systemu
ich odzysku lub unieszkodliwiania
•
organizacja selektywnej zbiórki odpadów komunalnych (pojemniki na szkło,
plastik, papier itp.),
•
prowadzenie edukacji ekologicznej w zakresie sposobów postępowania
z odpadami komunalnymi wśród młodzieży szkolnej, poszczególnych grup
społecznych oraz zachęcenia społeczeństwa do ograniczenia powstawania
odpadów,
•
objęcie wszystkich mieszkańców powiatu zorganizowaną zbiórką odpadów
w celu wyeliminowania powstawania „dzikich wysypisk”,
•
wprowadzenie
procederu
przydomowego
kompostowania
odpadów
ulegających biodegradacji,
•
prowadzenie działań zmierzających do zmniejszenia ilości odpadów
trafiających na składowiska,
•
racjonalne gospodarowanie odpadami poflotacyjnymi,
•
likwidacja mogilnika zlokalizowanego w miejscowości Składowice do 2010 r.
5.3.6. Ochrona klimatu
Ochrona klimatu, a w konsekwencji przeciwdziałanie zjawisku ocieplenia
klimatu w skali globalnej wiąże się ze współpracą na szczeblu państwowym
w zakresie działań ukierunkowanych na stabilizację poziomu ogólnej emisji
w najbliższych dziesięcioleciach. Głównym celem proponowanym przez Unię
Europejską w zagadnieniu ochrony klimatu jest:
Ograniczenie wzrostu średniej temperatury na naszej planecie do dwóch
stopni Celcjusza w porównaniu do czasów przedindustrialnych.
54
Ramy współpracy wszystkich państw Świata w zakresie przeciwdziałania
globalnym zmianom klimatu wyznacza Ramowa Konwencja Narodów Zjednoczonych
w sprawie zmian klimatu i Protokół z Kioto. Polska podpisała Protokół w dniu 15 lipca
1998 r., a ratyfikowała w dniu 13 grudnia 2002 roku. W ramach Protokołu z Kioto
Polska zobowiązała się do redukcji emisji gazów cieplarnianych w latach 2008 –2012
o 6% w stosunku do poziomu z roku bazowego.
Najważniejszy obecnie unijny instrument ochrony klimatu wprowadzony został
przez przepisy dyrektywy 2003/87/WE w sprawie ustanowienia systemu handlu
przydziałami emisji gazów cieplarnianych we Wspólnocie. Polska dokonała
transpozycji przepisów dyrektywy ustawą z dnia 22 grudnia 2004 roku o handlu
uprawnieniami do emisji do powietrza gazów cieplarnianych i innych substancji
(Dz. U. Nr 281 poz. 2784). W 2006 roku został przygotowany i przekazany Komisji
Europejskiej II Krajowy Plan Rozdziału Uprawnień na lata 2008 –2012.
Wspieranie inwestycji i działań przyczyniających się do ograniczenia emisji
gazów cieplarnianych
Zadania na lata 2009-2012
•
•
Prowadzenie procesów zalesiania nieużytków.
5.3.7. Edukacja ekologiczna
Proces powszechnej edukacji ekologicznej obejmujący wszystkich obywateli
jest obowiązkiem wynikającym z zapisów Konstytucji RP (art. 5). Stan świadomości
ekologicznej społeczeństwa jest istotnym elementem działań na rzecz ochrony
środowiska. Edukacja ekologiczna powinna być prowadzona na wszystkich
szczeblach szkolnictwa i administracji i powinna obejmować promocję racjonalnych
sposobów
użytkowania
zasobów
naturalnych
oraz
sposobów
oszczędnego
i rozsądnego gospodarowania. Wprowadzenie edukacji ekologicznej ma na celu
osiągnięcie
takiego
poziomu
świadomości
społeczeństwa,
aby
prowadziło
55
to do ukształtowania nawyków i zachowań sprzyjających realizacji zadań w zakresie
Wszelkie
lubinskiego
działania
muszą
proekologiczne
spotkać
się
ze
wprowadzane
zrozumieniem
i
na
terenie
akceptacją
ze
powiatu
strony
społeczeństwa, w innym przypadku działania te okażą się bezcelowe i nie przyniosą
zamierzonych
korzyści. Brak świadomości ekologicznej mieszkańców może
zniweczyć niejedną kosztowną inwestycję z zakresu ochrony środowiska, gdyż
społeczeństwo nieświadome zagrożenia ze strony pewnych procederów (wyrzucanie
śmieci do rzek, czy wyrzucanie śmieci zmieszanych mimo możliwości ich segregacji)
nie
będzie
zainteresowane
dostosowaniem
się
do
nowych,
ekologicznie
bezpiecznych rozwiązań.
Na terenie powiatu lubińskiego prowadzone są i nadal będą cykliczne imprezy
o charakterze pro-środowiskowym takie jak: "Sprzątanie świata", czy "Dzień Ziemi".
W tych działaniach w miarę możliwości od lat pomaga Rada Powiatu w Lubinie
wspomagając placówki oświatowe finansowo i rzeczowo z Powiatowego Funduszu
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Lubinie. Rada Powiatu w Lubinie
przyznaje środki finansowe w formie dotacji na realizację zadań pozainwestycyjnych
o
tematyce
ekologicznej
oraz
funduje
nagrody
rzeczowe
w
konkursach
organizowanych przez placówki oświatowe.
Należy również pamiętać o prowadzeniu edukacji ekologicznej wśród dorosłych
mieszkańców miasta, gdyż często to właśnie starsze pokolenie przywiązuje mniejszą
wagę do ekologii niż ich uczące się dzieci.
Cele wyznaczone w zakresie edukacji ekologicznej na terenie powiatu
lubińskiego
odzwierciedlają
główne
cele
edukacji
ekologicznej
wyznaczone
w Narodowym Programie Edukacji Ekologicznej2, a mianowicie:
-
Wdrożenie zaleceń Narodowej Strategii Edukacji Ekologicznej
z uwzględnieniem zmian zachodzących w procesie reformowania
państwa oraz integracji z Unią Europejską.
-
Stworzenie mechanizmów pozwalających sprostać wyzwaniom
związanym z wdrożeniem idei i zasad zrównoważonego rozwoju
pozwalających kształtować świadomość ekologiczną w warunkach
2
Narodowy Program Edukacji Ekologicznej, program wykonawczy Narodowej Strategii Edukacji Ekologicznej
oraz warunki jego wdrażania, Ministerstwo Środowiska, Warszawa luty 2001.
56
demokracji życia społecznego i wzrastającej roli komunikacji
społecznej.
-
Zwiększenie efektywności edukacji ekologicznej przez:
•
Promowanie najskuteczniejszych jej form i najważniejszych
treści;
•
Wskazanie
sposobów
optymalnej
alokacji
środków
finansowych;
•
Uporządkowanie
przepływu
informacji
i
usprawnienie
procesu decyzyjnego związanego z edukacją ekologiczną.
Podnoszenie świadomości ekologicznej społeczeństwa w celu uzyskania
aprobaty dla działań proekologicznych podejmowanych przez władze
publiczne
Kierunki działań:
1. Zagwarantowanie dostępu społeczeństwa do informacji o środowisku.
2. Umożliwienie społeczeństwu udziału w procedurze wdrażania programu
ochrony środowiska.
3. Współpraca z pozarządowymi organizacjami ekologicznymi oraz
wspieranie ich działalności.
Rozwój edukacji ekologicznej z podziałem na grupy wiekowe i zawodowe
•
Kształcenie kadr samorządowych w zakresie wdrażania zasad
•
Szkolenie środowiska rolniczego w zakresie wdrażania zasad
zrównoważonego rozwoju (w zakresie agroturystyki i rolnictwa
ekologicznego).
•
Szkolenia urzędników gmin i powiatu w aspekcie integracji z UE.
57
•
Wydawanie broszur informacyjnych opisujących miejsca o cennych walorach
przyrodniczych na terenie powiatu.
•
Promowanie opakowań wielokrotnego użytku (kupowanie produktów w
szklanych opakowaniach, zabieranie koszyków na zakupy lub materiałowe
siatki).
•
Dalsza promocja i wdrażanie selektywnej zbiórki odpadów wśród
mieszkańców.
•
Promocja proekologicznych źródeł energii oraz informowanie społeczeństwa
w zakresie pozyskiwania środków z funduszy pomocowych.
•
Wzrost świadomości mieszkańców w zakresie ochrony zasobów
przyrodniczych powiatu.
Prowadzenie programów edukacji ekologicznej w szkołach
•
Prowadzenie kółek zainteresowań o tematyce ekologicznej wśród młodzieży.
•
Organizowanie konkursów szkolnych i międzyszkolnych o tematyce
ekologicznej.
•
Organizowanie wycieczek szkolnych do oczyszczalni ścieków, na składowiska
odpadów, do zakładów przemysłowych.
•
Opieka szkół nad pomnikami przyrody.
•
Wspieranie „Zielonych Szkół”.
•
Budowa i wieszanie karmników i skrzynek lęgowych dla ptaków oraz ich
dokarmianie.
•
Kontynuacja akcji” Sprzątanie Świata” i współudziału w jej organizowaniu.
58
5.3.8. Włączenie aspektów ekologicznych do polityk sektorowych
Zgodnie
z
Polityką
Ekologiczną
Państwa
konsekwencją
zasady
zrównoważonego rozwoju jest konieczność uwzględniania jej przy sporządzaniu
wszelkich dokumentów strategicznych.
Program jako jeden z kierunków działań długoterminowych w zakresie
wzmocnienia systemu zarządzania ochroną środowiska przyjmuje konieczność
wprowadzenia celów ochrony środowiska i priorytetów polityki ekologicznej
państwa do dokumentów strategicznych powiatu.
6. Zestawienie wytycznych do gminnych programów ochrony
środowiska
Podobnie jak organy wykonawcze powiatów, organy wykonawcze gmin
zobowiązane są do aktualizowania gminnego programu ochrony środowiska,
w oparciu o który będą podejmowane działania z zakresu ochrony środowiska na
terenie gminy. Zgodnie z wytycznymi ministerialnymi powiatowy program ochrony
środowiska w celu zachowania spójności na szczeblu powiatowym i gminnym
powinien wyznaczać szczegółowe wytyczne do sporządzenia programów ochrony
środowiska dla wszystkich gmin w powiecie.
6.1. Wytyczne ogólne
Gminne programy ochrony środowiska powinny zostać sporządzone na
podstawie gruntownej znajomości aktualnego stanu środowiska w gminie i muszą
w szczególności wyznaczać:
•
cele polityki ekologicznej na terenie gminy;
•
wybrane priorytety ekologiczne wraz z uzasadnieniem ich wyboru;
•
rodzaj i harmonogram działań ekologicznych, których realizacji podejmuje
się dana gmina;
•
środki niezbędne do osiągnięcia założonych celów, w tym mechanizmy prawno ekonomiczne i środki finansowe.
59
Zaplanowane cele, priorytety, działania (zadania) i środki muszą zostać
zdefiniowane dla każdego z obszarów ochrony środowiska, którymi zajmuje się dana
gmina, a więc:
•
gospodarowania odpadami;
•
stosunków wodnych i jakości wód;
•
jakości powietrza;
•
ochrony gleb;
•
ochrony przyrody, w tym różnorodności biologicznej i krajobrazowej.
Częścią gminnego programu ochrony środowiska musi być stosowny plan
gospodarki odpadami. Plan ten powinien określać:
•
aktualny stan gospodarki odpadami w gminie;
•
prognozowane zmiany w zakresie gospodarki odpadami;
•
działania zmierzające do poprawy sytuacji w zakresie gospodarowania odpadami;
•
instrumenty finansowe służące realizacji zamierzonych celów;
•
system monitoringu i oceny realizacji zamierzonych celów.
Plan gospodarki odpadami powinien przede wszystkim wskazywać na:
•
rodzaj, ilość, źródło pochodzenia odpadów, które mają być poddane procesom
odzysku lub unieszkodliwiania,
•
rozmieszczenie
istniejących
instalacji
i
urządzeń
do
odzysku
lub unieszkodliwiania odpadów, wraz z wykazem podmiotów prowadzących
działalność w tym zakresie,
•
działania zmierzające do zapobiegania powstawaniu odpadów lub ograniczania
ilości
odpadów
i
ich
negatywnego
oddziaływania
na
środowisko
oraz
prawidłowego postępowania z nimi, w tym ograniczenia ilości odpadów
ulegających biodegradacji zawartych w odpadach komunalnych kierowanych
na składowiska,
•
projektowany system gospodarowania odpadami.
Gminny plan gospodarki odpadami powinien określać również:
•
rodzaj i harmonogram realizacji przedsięwzięć,
•
harmonogram uruchamiania środków finansowych i ich źródła.
60
6.2. Szczegółowe wytyczne dla gminnych programów ochrony
środowiska w powiecie lubińskim
Szczegółowe wytyczne do sporządzenia programów ochrony środowiska na
szczeblu gminnym zestawiono poniżej w formie tabelarycznej. Poszczególne
wytyczne zostały pogrupowane według przyjętych celów powiatowych.
61
Tabela 7. Szczegółowe wytyczne dla gminnych programów ochrony środowiska w powiecie lubińskim
Gmina miejska Lubin
Główne działania
Zagadnienie
Wzmocnienie systemu zarządzania ochroną środowiska
System
zarządzania
-
ochroną
Wdrożenie systemu monitorowania założonych do realizacji
celów zadań uszczegółowionych w Programie ochrony
środowiska
środowiska.
Edukacja i udział społeczeństwa w działaniach na rzecz ochrony środowiska
- Uświadomienie społeczeństwu zagrożeń środowiska
Edukacja
ekologiczna
przyrodniczego
postępowania
w
celu
zachowania
istniejących osobliwości przyrodniczych.
-
Prowadzenie programu edukacji ekologicznej w zakresie
prowadzenia prawidłowej gospodarki odpadami.
-
Prowadzenie programu edukacji ekologicznej w szkołachkonkursy ekologicznej, wycieczki, pogadanki, itp.
-
Promocja istniejących terenów chronionych o atrakcyjnych
walorach przyrodniczych.
Ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne wykorzystanie zasobów
przyrody
Ochrona przyrody
- Utworzenie powszechnie dostępnej elektronicznej bazy
danych
oraz
sprawnego
systemu
informacyjnego,
dotyczącego stanu środowiska przyrodniczego w powiecie,
jego
aktualnych
zagrożeń
i
podejmowanych
działań
ochronnych.
-
Realizacja form zieleni izolacyjno – osłonowej wzdłuż
ciągów komunikacyjnych.
-
Zaprojektowanie
systemu
podstawowego
monitoringu
i biomonitoringu ekosystemów naturalnych, w tym objętych
ochroną
prawną
oraz
wybranych
zespołów
antropogenicznych (urbicenoz).
-
Popularyzowanie terenów atrakcyjnych przyrodniczo.
-
Kształtowanie i rozwój systemu zieleni miejskiej.
-
Opracowanie
kompleksowego
programu
rewitalizacji
terenów zdegradowanych, w tym poprzemysłowych oraz
renaturyzacji zespołów zieleni. Tworzenie urządzonych
obszarów rekreacyjno – edukacyjnych oraz sportowo –
62
edukacyjnych w mieście i poza zabudową miejską.
-
Skuteczna
opieka
i
prawidłowe
dokumentowanie
istniejących pomników przyrody.
-
Intensyfikacja
procesów
rewitalizacji
zdegradowanych
terenów poprzemysłowych.
-
Sukcesywne zwiększanie powierzchni i zasięgu zespołów
zieleni
miejskiej
komunikacyjnym
w
tym
(„zielone
towarzyszącej
ekrany”),
zieleni
(otulinowej), skwerów, parków miejskich
ciągom
osiedlowej
oraz zieleni
towarzyszącej obiektom użyteczności publicznej.
Ochrona gleb i
- Na bieżąco likwidacja "dzikich" wysypisk odpadów.
zasobów kopalin
Zrównoważone wykorzystanie materiałów, wody i energii
Racjonalizacja
użytkowania wody
-
Minimalizacja wykorzystania wód podziemnych do celów
przemysłowych.
-
Kontynuacja modernizacji sieci wodociągowych w celu
zmniejszenia strat wody w systemach przesyłowych.
-
Wspieranie
działań
promocyjnych
mających
na
celu
zmniejszenie zużycia wody w gospodarstwach domowych.
-
Wprowadzanie
technologii
małoodpadowych,
wodooszczędnych i energooszczędnych oraz redukujących
emisję zanieczyszczeń do powietrza.
Zmniejszenie
-
Promowanie wprowadzania zamkniętych obiegów wody.
Propagowanie i wdrażanie alternatywnych źródeł energii.
zużycia energii
-
Wsparcie
finansowe
ogrzewanie
dla
węglowe
mieszkańców
na
zmieniających
bardziej
ekologiczne
i wykonujących inwestycje termomodernizacyjne.
Zmniejszenie
-
Termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej.
Racjonalne wykorzystanie zasobów naturalnych.
materiałochłonnoś
-
Minimalizacja zanieczyszczeń, zapobieganie, czynnikom
ci i odpadowości
Wykorzystanie
-
uciążliwym i zagrożeniom u źródła.
Promocja wykorzystania odnawialnych źródeł energii oraz
energii
technologii
odnawialnej
zwiększających
efektywne
wykorzystanie
energii.
-
Rozpoznanie
zasobów
wykorzystania
źródeł
i
możliwości
energii
oraz
odnawialnej:
realizacja
słonecznej,
wodnej, ciepła gruntu.
-
63
Ochrona przed
powodzią
-
Wyznaczenie granic terenów zagrożonych powodzią.
-
Ograniczenie do minimum zabudowy mieszkaniowej na
terenach zalewowych.
-
Bieżące utrzymanie i konserwacja cieków wodnych oraz
urządzeń hydrotechnicznych.
Dalsza poprawa jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego
Poprawa jakości
-
wód podziemnych
Edukacja
oraz
propagowanie
postaw
i
zachowań
motywujących ludność do oszczędzania wody.
oraz racjonalizacja
wykorzystania
tych zasobów
Poprawa jakości
-
powietrza
-
Bieżąca modernizacja dróg i ciągów komunikacyjnych.
atmosferycznego
-
Rozbudowa transportu publicznego na terenie miasta oraz
zachęcanie mieszkańców do korzystania z tego rodzaju
transportu.
-
Zastępowanie węgla, jako paliwa w kotłowniach lokalnych,
gospodarstwach domowych oraz w kotłowniach w małych
i średnich
zakładach
przemysłowych,
rzemieślniczych
i usługowych, rozpowszechnienie stosowania drewna,
trocin, wierzby energetycznej, gazu.
-
Promowanie
nowych
nośników
energii
ekologicznej
pochodzących ze źródeł odnawialnych – głównie energia
słoneczna, zasoby wód podziemnych i powierzchniowych,
ciepło gruntu.
-
Zmiana ogrzewania węglowego na bardziej ekologiczne
i wykonywanie inwestycji termomodernizacyjnych.
-
-
Edukacja
ekologiczna
wykorzystania
i
społeczeństwa
proekologicznych
szkodliwości
spalania
na
nośników
materiałów
temat
energii
odpadowych
(szczególnie tworzyw sztucznych).
-
Rozpoznanie
zasobów
wykorzystania
źródeł
i
możliwości
energii
oraz
odnawialnej:
realizacja
słonecznej,
-
Promowanie czystych ekologicznie systemów grzewczych
(spotkania szkoleniowe).
64
Ochrona przed
-
negatywnym
oddziaływaniem
Doskonalenie selektywnej zbiórki odpadów komunalnych
(pojemniki na szkło, plastik, papier itp.).
-
odpadów
Prowadzenie edukacji ekologicznej w zakresie sposobów
postępowania z odpadami komunalnymi wśród młodzieży
szkolnej,
poszczególnych
grup
społecznych
oraz
zachęcenia społeczeństwa do ograniczenia powstawania
odpadów.
-
Objęcie wszystkich mieszkańców gminy zorganizowaną
zbiórką odpadów w celu wyeliminowania powstawania
„dzikich wysypisk”.
Ochrona przed
-
Propagowanie procederu przydomowego kompostowania
-
odpadów ulegających biodegradacji.
Opracowanie programów edukacyjnych uświadamiających
hałasem i
wibracjami
problemy ochrony przed hałasem.
-
Remonty i modernizacja dróg.
-
Uwzględnienie
hałasem
w
zapisów
dotyczących
miejscowych
planach
ochrony
przed
zagospodarowania
przestrzennego.
-
Tworzenie stref buforowych pomiędzy nowoprojektowanymi
centrami
przemysłu
i
usług,
a
terenami
zabudowy
mieszkaniowej.
-
Ograniczenie
hałasu
poprzez
zastosowanie
ekranów
akustycznych oraz pasów zieleni wzdłuż uciążliwych
Promieniowanie
elektromagne tyczne
-
odcinków dróg
przestrzennego
zapisów
dotyczących
ochrony
przed
promieniowaniem oraz (zasadom i warunkom) lokalizacji
Ochrona klimatu
-
stacji bazowych.
Wspieranie działań
zmierzających
do
zwiększenia
pochłaniania dwutlenku węgla z atmosfery.
-
65
Gmina wiejska Lubin
Zagadnienie
Główne działania
Wzmocnienie systemu zarządzania ochrona środowiska
System zarządzania
ochroną środowiska
-
Wdrożenie
systemu
monitorowania
założonych
do
realizacji celów i zadań uszczegółowionych w Programie.
Edukacja
Promowanie
zachowań
związanych
z
codziennym
bytowaniem mieszkańców a zgodnych z zasadami ochrony
ekologiczna
krajobrazu i przyrody.
-
Edukacja
ekologiczna
wykorzystania
i
społeczeństwa
proekologicznych
szkodliwości
spalania
na
nośników
materiałów
temat
energii
odpadowych
-
Współudział w akcjach ekologicznych tj. „Sprzątanie
Świata” oraz „Dzień Ziemi”
Ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne wykorzystanie zasobów przyrody
Ochrona przyrody
-
Utworzenie powszechnie dostępnej elektronicznej bazy
danych
oraz
sprawnego
systemu
informacyjnego,
jego aktualnych zagrożeń i podejmowanych działań
ochronnych.
-
Zaprojektowanie
systemu
podstawowego
monitoringu
ochroną
prawną
oraz
wybranych
zespołów
-
Skuteczna
opieka
i
prawidłowe
dokumentowanie
-
Inicjowanie działań sprzyjających utrzymaniu zadrzewień
i zakrzewień śródpolnych oraz wszelkich innych obiektów
przyrodniczych wzbogacających różnorodność biologiczną
środowisk rolniczych oraz krajobrazu kulturowego
-
Intensyfikacja
procesów
rewitalizacji
zdegradowanych
terenów poprzemysłowych
-
Powiększenie liczby obszarów objętych formami ochrony.
-
Kształtowanie i rozwój systemu zieleni urządzonej.
66
-
Spopularyzowanie
i
uatrakcyjnienie
przyrodniczo
i rekreacyjnie atrakcyjnych obszarów gminy.
-
Zwiększanie lesistości - w oparciu o grunty nieprzydatne
rolniczo
Ochrona gleb i
-
zasobów kopalin
i
zdegradowane
działalnością
przemysłową,
eksploatacyjną.
Wspieranie procesów konsolidacji i scalania gospodarstw
rolnych.
-
Promowanie
różnorodności
produkcji
na
terenach
praktyki
rolniczej
wiejskich.
-
Upowszechnianie
zasad
dobrej
i rolnictwa ekologicznego.
-
Stała, bieżąca likwidacja "dzikich" wysypisk odpadów
-
Promocja rolnictwa ekologicznego i agroturystyki.
-
Zapobieganie
zanieczyszczeniom
gleb
zwłaszcza
środkami ochrony roślin i metalami ciężkimi.
Racjonalizacja
-
użytkowania wody
Zmniejszenie
i rolnictwie.
-
Wspieranie działań mających na celu zmniejszenie zużycia
-
wody w gospodarstwach domowych.
Zmiana ogrzewania węglowego na bardziej ekologiczne
zużycia energii
i wykonywanie inwestycji termomodernizacyjnych.
-
-
Rozpoznanie
zasobów
i
możliwości
oraz
realizacja
wykorzystania źródeł energii odnawialnej: słonecznej,
Zmniejszenie
-
Racjonalne wykorzystanie zasobów naturalnych.
materiałochłonności
-
Minimalizacja
i odpadowości
Wykorzystanie
zanieczyszczeń
i
zapobieganie
zanieczyszczeniom, uciążliwościom i zagrożeniom u źródła
-
Zwiększenie
-
i energetycznego.
energii odnawialnej
technologii
recyklingu
i
zwiększających
odzysku
efektywne
materiałowego
wykorzystanie
energii.
-
Rozpoznanie
zasobów
i
możliwości
oraz
realizacja
67
Ochrona przed
powodzią
-
Wyznaczenie granic terenów zagrożonych powodzią.
-
Ograniczenie do minimum zabudowy mieszkaniowej na
terenach zalewowych.
-
Bieżące utrzymanie i konserwacja cieków wodnych oraz
urządzeń hydrotechnicznych.
Poprawa jakości
-
Inwentaryzacja studni kopanych na terenie gminy.
wód
-
Wymiana
powierzchniowych
podziemnych oraz
zasobów
Poprawa jakości
powietrza
atmosferycznego
stalowych
znajdujących
się
w najgorszym stanie technicznym.
-
racjonalizacja
wykorzystania tych
wodociągów
Edukacja
oraz
propagowanie
postaw
i
zachowań
-
Propagowanie dobrych praktyk rolniczych.
-
Zastępowanie węgla, jako paliwa w kotłowniach lokalnych,
gospodarstwach
domowych,
rozpowszechnienie
stosowania drewna, trocin, wierzby energetycznej, gazu.
-
Edukacja
ekologiczna
wykorzystania
i
społeczeństwa
proekologicznych
szkodliwości
spalania
na
nośników
materiałów
temat
energii
odpadowych
-
Doskonalenie selektywnej zbiórki odpadów komunalnych
Ochrona przed
negatywnym
oddziaływaniem
-
odpadów na
środowisko
szkolnej,
poszczególnych
grup
społecznych
oraz
odpadów.
-
-
68
Ochrona przed
-
hałasem i
wibracjami
-
Kontynuacja programów edukacyjnych uświadamiających
Promieniowanie
elektromagnetyczne
-
przestrzennego
zapisów
dotyczących
ochrony
przed
stacji bazowych.
Ochrona klimatu
Wspieranie
działań
zmierzających
do
zwiększenia
-
-
Prowadzenie procesów zalesiania nieużytków w celu
wykorzystania
lasów
do
pochłaniania
gazów
cieplarnianych.
Gmina Ścinawa
Zagadnienie
Główne działania
System zarządzania
- Wdrożenie
systemu
monitorowania
do
realizacji
celów
i
zadań
założonych
uszczegółowionych
w Programie.
Edukacja
ekologiczna
Wzrost świadomości mieszkańców w zakresie istnienia
i ochrony zasobów przyrodniczych gminy.
-
Wzrost
świadomości
mieszkańców
w
planowo
prowadzonej gospodarce odpadami.
-
Zwiększenie efektywności edukacji ekologicznej przez
promowanie
najskuteczniejszych
jej
form
i najważniejszych treści.
-
Promocja obszarów chronionych oraz planowanych do
objęcia ochroną poprzez utworzenie ścieżki przyrodniczo –
edukacyjnej.
-
Kontynuacja współpracy z proekologicznymi organizacjami
szkolnymi w zakresie prowadzenia programu edukacji,
ekologicznej wśród młodzieży szkolnej i gimnazjalnej.
69
Ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne wykorzystanie zasobów przyrody
Ochrona przyrody
-
Utworzenie powszechnie dostępnej elektronicznej bazy
danych
oraz
sprawnego
systemu
informacyjnego,
jego aktualnych zagrożeń i podejmowanych działań
ochronnych.
-
Zaprojektowanie
systemu
podstawowego
monitoringu
ochroną
prawną
oraz
wybranych
zespołów
-
Skuteczna
opieka
i
prawidłowe
dokumentowanie
istniejących pomników przyrody, a także wyznaczanie
nowych tego typu obiektów zarówno wśród przyrody
ożywionej jak i nieożywionej.
-
Spopularyzowanie
i
uatrakcyjnienie
przyrodniczo
i rekreacyjnie atrakcyjnych obszarów gminy.
-
Inicjowanie działań sprzyjających utrzymaniu zadrzewień
i zakrzewień śródpolnych oraz wszelkich innych obiektów
przyrodniczych wzbogacających różnorodność biologiczną
środowisk rolniczych oraz krajobrazu kulturowego.
-
Sukcesywne zwiększanie powierzchni i zasięgu zespołów
zieleni
miejskiej
w
tym
towarzyszącej
ciągom
komunikacyjnym („zielone ekrany”), zieleni osiedlowej
(otulinowej), skwerów, parków miejskich i wiejskich oraz
zieleni towarzyszącej obiektom użyteczności publicznej.
Ochrona gleb i
zasobów kopalin
-
Rozwijanie rynku usług na terenach wiejskich.
-
Promowanie
różnorodności
produkcji
na
terenach
wiejskich.
-
Rekultywacja terenów zdegradowanych.
-
Upowszechnianie zasad dobrej praktyki rolniczej i rolnictwa
ekologicznego.
-
Na bieżąco likwidacja "dzikich" wysypisk odpadów;
-
Zapobieganie zanieczyszczeniom gleb zwłaszcza środkami
ochrony roślin i metalami ciężkimi.
70
Racjonalizacja
-
użytkowania wody
przemysłowych.
-
i rolnictwie.
-
Kontynuacja modernizacji sieci wodociągowych w celu
zmniejszenia strat wody w systemach przesyłowych.
-
Wspieranie działań mających na celu zmniejszenie zużycia
wody w gospodarstwach domowych.
Zmniejszenie
-
Poprawa parametrów energetycznych budynków.
zużycia energii
-
Podnoszenie sprawności procesów wytwarzania energii.
-
Racjonalizacja zużycia i oszczędzania energii przez
społeczeństwo gminy.
-
Stymulowanie i wspieranie przedsięwzięć w zakresie
zmniejszania zużycia energii.
Zmniejszenie
-
i odpadowości
Minimalizacja
zanieczyszczeń
zanieczyszczeniom,
i
uciążliwościom
zapobieganie
i
zagrożeniom
u źródła.
Wykorzystanie
-
Zwiększenie
-
i energetycznego.
energii odnawialnej
technologii
recyklingu
i
zwiększających
odzysku
efektywne
materiałowego
wykorzystanie
energii.
-
Rozpoznanie
zasobów
i
możliwości
oraz
realizacja
Ochrona przed
powodzią
-
Realizacja
działań
w
zakresie
zabezpieczeń
przeciwpowodziowych na terenach zalewowych
-
Ograniczenie
do
minimum
zabudowy
mieszkaniowej
na terenach zalewowych
-
Rozbudowa
wałów
przeciwpowodziowych,
remont
i modernizacja istniejących
-
Systematyczne oczyszczanie międzywala
71
Poprawa jakości
-
Dalsza rozbudowa sieci wodociągowych.
wód podziemnych
-
oraz racjonalizacja
-
Budowa oczyszczalni przydomowych w tych miejscach,
wykorzystania tych
gdzie
zasobów
jak
wynika
przestrzennego
z
brak
planu
będzie
zagospodarowania
kanalizacji
w
okresie
perspektywicznym.
-
Rozbudowa kanalizacji deszczowej.
-
Wykonanie działań dotyczących rozpoznania problemu
oczyszczania
wód
deszczowych
ze
szczególnym
uwzględnieniem terenów przemysłowych, składowych, baz
transportowych, dróg krajowych i wojewódzkich oraz
parkingów.
-
Propagowanie tzw. dobrych praktyk rolniczych w celu
zmniejszenia zanieczyszczeń obszarowych przez związki
biogenne.
-
Edukacja
oraz
propagowanie
postaw
i
zachowań
-
Rozpoznanie
problemu
starych
studni
kopanych
–
likwidacja po wcześniejszym wypompowaniu, oczyszczeniu
gruntu i dezynfekcji.
Poprawa jakości
-
Likwidacja „nielegalnych” odprowadzeń ścieków do cieków
-
wodnych.
Dalsza
modernizacja
powietrza
atmosferycznego
i
rozbudowa
systemu
komunikacyjnego i dbałość o stan techniczny dróg.
-
Termomodernizacja budynków.
-
Likwidacja lokalnych kotłowni opalanych paliwem stałym
-
Ochrona przed
-
Doprowadzenie gazu do największej ilości użytkowników,
-
co pozwoli na zmniejszenie ilości kotłowni węglowych.
hałasem i
wibracjami
-
-
Stworzenie bazy danych o obiektach przemysłowych
stwarzających zagrożenie akustyczne dla środowiska.
72
-
Tworzenie
stref
nowoprojektowanymi
buforowych
centrami
pomiędzy
przemysłu
i
usług,
a terenami zabudowy mieszkaniowej.
-
Uwzględnienie
hałasem
w
zapisów
dotyczących
miejscowych
planach
ochrony
przed
zagospodarowania
przestrzennego.
-
Ograniczenie
hałasu
poprzez
zastosowanie
ekranów
Ochrona przed
-
negatywnym
oddziaływaniem
odcinków dróg
Doskonalenie selektywnej
zbiórki odpadów komunalnych
-
odpadów na
środowisko
szkolnej,
poszczególnych
grup
społecznych
oraz
odpadów.
-
Promieniowanie
-
-
elektromagnetyczne
przestrzennego
zapisów
dotyczących
ochrony
przed
Ochrona klimatu
-
stacji bazowych.
Wspieranie działań
zmierzających
do
zwiększenia
-
-
wykorzystania
lasów
do
pochłaniania
gazów
cieplarnianych.
73
Gmina Rudna
Zagadnienie
Główne działania
System zarządzania
-
Wdrożenie
do
systemu
realizacji
celów
monitorowania
i
zadań
założonych
uszczegółowionych
w Programie.
-
Uświadomienie społeczeństwu zagrożeń środowiska
przyrodniczego postępowania
Edukacja
w celu zachowania
istniejących osobliwości przyrodniczych.
ekologiczna
-
Prowadzenie programu edukacji ekologicznej w zakresie
prowadzenia prawidłowej gospodarki odpadami.
-
Kontynuacja współudziału w akcjach ekologicznych, tj.
„Sprzątanie Świata”, „Dzień Ziemi”.
-
Prowadzenie
w
programu
szkołach
-
edukacji
konkursy
ekologicznej
ekologicznej,
wycieczki,
pogadanki, itp.
-
Promocja
istniejących
terenów
chronionych
o atrakcyjnych walorach przyrodniczych.
Ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne wykorzystanie zasobów
przyrody
- Utworzenie powszechnie dostępnej elektronicznej bazy
Ochrona przyrody
danych
oraz
dotyczącego
sprawnego
stanu
systemu
informacyjnego,
środowiska
przyrodniczego
w gminie, jego aktualnych zagrożeń i podejmowanych
działań ochronnych.
-
Zaprojektowanie systemu podstawowego monitoringu
i biomonitoringu ekosystemów naturalnych, w tym
objętych ochroną prawną oraz wybranych zespołów
antropogenicznych
(urbicenoz).
Zagwarantowanie
szerokiego udziału mieszkańców w dostępie do tych
informacji.
-
Skuteczna
opieka
i
prawidłowe
dokumentowanie
-
Inicjowanie
działań
sprzyjających
utrzymaniu
74
zadrzewień i zakrzewień śródpolnych oraz wszelkich
innych
obiektów
przyrodniczych
wzbogacających
różnorodność biologiczną środowisk rolniczych oraz
krajobrazu kulturowego.
-
Intensyfikacja procesów rewitalizacji zdegradowanych
-
Sukcesywne
zwiększanie
powierzchni
i
zasięgu
zespołów zieleni wiejskiej .
-
Popularyzowanie terenów atrakcyjnych przyrodniczo.
-
Promowanie
Ochrona gleb i
zasobów kopalin
różnorodności
produkcji
na
terenach
praktyki
rolniczej
wiejskich.
-
Rekultywacja terenów zdegradowanych.
-
Upowszechnianie
zasad
dobrej
i rolnictwa ekologicznego.
-
Na bieżąco likwidacja "dzikich" wysypisk odpadów.
-
Zapobieganie
zanieczyszczeniom
gleb
zwłaszcza
środkami ochrony roślin i metalami ciężkimi.
-
Zalesianie gruntów porolnych, nieużytków i odłogów.
Racjonalizacja
użytkowania wody
-
przemysłowych.
-
i rolnictwie.
-
Wspieranie działań promocyjnych mających na celu
zmniejszenie
zużycia
wody
w
gospodarstwach
domowych.
-
Wprowadzanie
technologii
wodooszczędnych
i
małoodpadowych,
energooszczędnych
oraz
redukujących emisję zanieczyszczeń do powietrza.
Zmniejszenie
zużycia energii
-
Propagowanie i wdrażanie alternatywnych źródeł
energii.
-
Zmieniana
ekologiczne
ogrzewania
i
węglowego
wykonywanie
na
bardziej
inwestycji
termomodernizacyjnych.
-
75
Zmniejszenie
-
zanieczyszczeń
zanieczyszczeniom,
i
zapobieganie
uciążliwościom
i
zagrożeniom
u źródła.
i odpadowości
Wykorzystanie
Minimalizacja
-
Zwiększenie
-
i energetycznego.
Promocja wykorzystania odnawialnych źródeł energii
oraz
energii odnawialnej
recyklingu
technologii
i
odzysku
materiałowego
zwiększających
efektywne
wykorzystanie energii.
-
Rozpoznanie zasobów i możliwości oraz realizacja
-
-
Bezwzględne reagowanie na nielegalne podnoszenie
Ochrona przed
powodzią
rzędnych
terenów zalewowych (zasypywanie dolin
rzecznych, naturalnych polderów).
-
Dążenie do egzekwowania od mieszkańców naturalnej
retencji
wód
opadowych
w
obrębie
swojej
działki (ograniczanie terenów utwardzonych).
-
Realizacja
działań
w
zakresie
zabezpieczeń
przeciwpowodziowych na terenach zalewowych.
-
Rozbudowa
wałów
przeciwpowodziowych,
remont
i modernizacja istniejących
-
Systematyczne oczyszczanie międzywala.
Poprawa jakości
wód podziemnych
-
Propagowanie tzw. dobrych praktyk rolniczych w celu
oraz racjonalizacja
zmniejszenia
wykorzystania tych
związki biogenne.
zasobów
-
zanieczyszczeń
obszarowych
przez
Edukacja oraz propagowanie postaw i zachowań
-
Likwidacja
lokalnych
kotłowni
opalanych
paliwem
stałym.
Poprawa jakości
powietrza
-
Prowadzenie
programów
edukacyjnych
uświadamiających problemy ochrony powietrza.
76
atmosferycznego
-
-
Termomodernizacja budynków.
-
Dofinansowanie działań modernizacyjnych systemów
grzewczych dla osób indywidualnych.
-
Promowanie
czystych
ekologicznie
systemów
grzewczych (spotkania szkoleniowe).
Ochrona przed
-
Doprowadzenie gazu do największej ilości użytkowników
-
co pozwoli na zmniejszenie ilości kotłowni węglowych.
Doskonalenie
selektywnej zbiórki odpadów
negatywnym
oddziaływaniem
komunalnych (pojemniki na szkło, plastik, papier itp.).
-
Prowadzenie
edukacji
ekologicznej
w
zakresie
odpadów na
sposobów postępowania z odpadami komunalnymi
środowisko
wśród
młodzieży
społecznych
szkolnej,
oraz
poszczególnych
zachęcenia
grup
społeczeństwa
do
ograniczenia powstawania odpadów.
-
Ochrona przed
-
Propagowanie
-
kompostowania odpadów ulegających biodegradacji.
Opracowanie
programów
edukacyjnych
przydomowego
uświadamiających problemy ochrony przed hałasem.
hałasem i
wibracjami
procederu
-
-
Uwzględnienie zapisów dotyczących ochrony przed
hałasem w miejscowych planach zagospodarowania
przestrzennego.
-
Tworzenie
stref
nowoprojektowanymi
buforowych
centrami
przemysłu
pomiędzy
i
usług,
a terenami zabudowy mieszkaniowej.
-
Ograniczenie hałasu poprzez zastosowanie ekranów
odcinków dróg.
Promieniowanie
elektromagnetyczne
-
Wprowadzenie
zagospodarowania
do
miejscowych
przestrzennego
planów
zapisów
dotyczących ochrony przed promieniowaniem oraz
(zasadom i warunkom) lokalizacji stacji bazowych.
77
Ochrona klimatu
-
Wspieranie
działań
zmierzających
do
zwiększenia
-
-
wykorzystania
lasów
do
pochłaniania
gazów
cieplarnianych.
7. Wyznaczenie priorytetów ekologicznych dla powiatu lubińskiego.
Wyznaczone zadania priorytetowe (przeznaczone do realizacji w latach 20092012) mają na celu przede wszystkim poprawę stanu środowiska naturalnego oraz
podniesienie jakości życia mieszkańców i gości przebywających na terenie powiatu
ze względu na jego walory przyrodnicze, krajobrazowe i kulturowe oraz możliwości
skorzystania z istniejącej i wciąż rozwijającej się bazy turystyczno – rekreacyjnej.
Poprawa stanu środowiska naturalnego uzależniona jest od poprawy stanu jego
poszczególnych komponentów: powietrza atmosferycznego, wód powierzchniowych
i podziemnych, komponentów litosfery. Natomiast na podniesienie komfortu życia
mieszkańców powiatu i turystów składa się kilka czynników m.in.: poprawa warunków
bytowych, poprawa infrastruktury w dziedzinie turystyki, rekreacji i wypoczynku,
wzrost atrakcyjności środowiska przyrodniczego i krajobrazowego, ale również
poprawa stanu jakości wód i powietrza.
Powiat lubiński jest atrakcyjnym miejscem do rozwoju turystyki i wypoczynku
ze względu na znaczne walory krajobrazowe środowiska przyrodniczego, dobre
położenie obszaru i poprawne wyposażenie w obiekty obsługi turystycznej. Walory
te predysponują do kontynuacji rozwoju turystyki krajobrazowej oraz ruchu
turystycznego i komunikacyjnego.
Rozwój funkcji wypoczynkowo – turystycznej wymaga dodatkowo działań
w kierunku uporządkowania gospodarki wodno – ściekowej w powiecie, co przyczyni
się do poprawy jakości wód. Istotnym w zakresie, z jednej strony poprawy stanu wód
powierzchniowych, a z drugiej stworzenia dogodnych warunków do rozwoju funkcji
wypoczynkowej jest rozbudowa i modernizacja kanalizacji sanitarnej.
Nadrzędnym priorytetem powiatu w zakresie poprawy powietrza atmosferycznego
jest ograniczenie liniowej (komunikacyjnej) emisji
zanieczyszczeń, szczególnie
uciążliwej w zabudowanych częściach miast leżących na terenie powiatu. Priorytet
78
ten wymaga przeprowadzenia działań skoordynowanych z jednostkami szczebla
gminnego,
wojewódzkiego
i
krajowego
w
zakresie
modernizacji
dróg
przebiegających przez teren powiatu. Zadania te wpłyną również korzystnie na
poprawę środowiska akustycznego w powiecie.
Istotnym aspektem mającym wpływ na całokształt działań związanych z polityką
ekologiczną powiatu jest rozwój edukacji ekologicznej jego mieszkańców. W ramach
tego priorytetu proponuje się przeprowadzenie kampanii edukacyjnej zarówno wśród
młodzieży jak i, a może nawet przede wszystkim, wśród osób dorosłych.
Poniżej omówiono poszczególne priorytety ekologiczne powiatu.
Podstawowe priorytety dla powiatu lubińskiego:
Ochrona wód powierzchniowych i podziemnych. Priorytet ten wiąże się
z ochroną istniejących zasobów wód powierzchniowych płynących i stojących
poprzez eliminację istniejących zagrożeń w postaci zrzutu nieoczyszczonych
ścieków komunalnych i przemysłowych do wód. W zakresie tego priorytetu
realizowane będą zadania dotyczące rozbudowy i modernizacji systemu
kanalizacji sanitarnej i deszczowej. W ramach ochrony wód powierzchniowych
realizowane będę również zadania mające na celu ochronę zlewni rzeki Odry
przed zanieczyszczeniami. Do zadań tych należy objęcie kanalizacją sanitarną
terenów dotąd nieskanalizowanych na terenach gmin (wiejskiej Lubin oraz gminy
Ścinawa) i odprowadzenie ścieków do gminnych lub przydomowych oczyszczalni
ścieków.
Ochrona
przyrody.
Zachowanie
istniejących
walorów
przyrodniczo
–
krajobrazowo – kulturowych powiatu w celu rozwoju bazy turystyczno
-rekreacyjnej.
Powiat
lubiński
charakteryzuje
się
przyrodniczymi związanymi z występowaniem roślin
wyjątkowymi
walorami
rzadkich i chronionych,
a także jest przydatnym obszarem dla rozwoju turystyki (głównie agroturystyki)
oraz wypoczynku. Kontynuacja rozwoju tej funkcji powiatu uzależniona jest
między innymi od zachowania istniejących walorów atrakcyjnych dla turystów
oraz wzrostu bioróżnorodności środowiska przyrodniczego gmin.
79
Ochrona powietrza atmosferycznego. Do zadań priorytetowych w zakresie
poprawy jakości powietrza atmosferycznego należy ograniczenie niskiej emisji
z lokalnych źródeł grzewczych oraz emisji liniowej (ze źródeł komunikacyjnych).
W tym kierunku należy kontynuować likwidację lokalnych kotłowni opalanych
paliwem o niskich parametrach. Ponadto istotnym zagadnieniem jest promocja
wykorzystania innych nośników ciepła niż węgiel, a mianowicie gazu i oleju
opałowego, których wykorzystanie do procesu spalania w znacznym stopniu
ograniczy emisję szkodliwych substancji do powietrza. Natomiast zadaniem
powiatu w kierunku zminimalizowania emisji liniowej będzie usprawnienie
komunikacji na drogach powiatowych poprzez budowę nowych odcinków dróg,
modernizację istniejących i rozbudowę tras rowerowych.
Racjonalna gospodarka odpadami. Zadania priorytetowe w
przedmiocie
gospodarki odpadami w sposób szczegółowy omówione zostały w Planie
gospodarki
odpadami
dla
powiatu
lubińskiego,
przyjętym
uchwałą
Nr XXXV/232/05 Rady Powiatu w Lubinie z dnia 28 kwietnia 2005 r., w sprawie
przyjęcia „Planu gospodarki odpadami w Powiecie Lubińskim”.
Zintensyfikowanie edukacji ekologicznej jest istotnym elementem wszelkich
działań proekologicznych na terenie powiatu. Rozwój edukacji ekologicznej wiąże
się ze wzrostem świadomości społeczeństwa w zakresie użytkowania i ochrony
środowiska naturalnego.
Ochrona komponentów litosfery wiąże się przede wszystkim z rekultywacją
terenów poeksploatacyjnych, ochroną zasobów glebowych, ograniczeniem
negatywnego oddziaływania procesów gospodarczych na środowisko glebowe.
Wzmocnienie systemu zarządzania ochroną środowiska wiąże się głównie
z prowadzeniem edukacji ekologicznej wśród mieszkańców powiatu w zakresie
przyjaznych postaw konsumenckich, zapewnieniem dostępu społeczeństwa do
informacji.
Ochrona przed hałasem.
W celu poprawy stanu akustycznego środowiska konieczne są działania
w kierunku zmniejszenia negatywnego wpływu hałasu na środowisko.
80
Kryteria wyboru priorytetów ekologicznych
Wybór priorytetów ekologicznych i celów krótkoterminowych został dokonany
z uwzględnieniem takich elementów jak:
-
Priorytety ekologiczne wyznaczone w Polityce Ekologicznej Państwa;
-
Zadania z zakresu ochrony środowiska wyznaczone w Programie ochrony
środowiska i zrównoważonego rozwoju dla województwa dolnośląskiego;
-
Wieloletni Plan Inwestycyjny ;
-
Poprawa stanu środowiska naturalnego i życia mieszkańców powiatu poprzez
likwidację bezpośrednich zagrożeń;
-
Specyfika powiatu, czyli jego przemysłowo - rolniczy charakter w powiązaniu
z perspektywą rozwoju rekreacyjno – turystycznego;
-
Realizacja przedsięwzięć mających na celu poprawę stanu środowiska przy
pomocy środków unijnych i strukturalnych;
-
Obecny stan zaawansowania przedsięwzięć;
-
Wymogi
wynikające
z
ustawy
Prawo
ochrony
środowiska,
ustawy
o odpadach i ustawy Prawo wodne oraz innych ustaw komplementarnych;
-
Analiza ekonomiczno – finansowa powiatu.
Analiza finansowa powiatu i możliwość pozyskania zewnętrznego wsparcia
finansowego
stanowi
kryterium
pozwalające
wybrać
z
zadań
uznanych
za priorytetowe zadania, te które będą realizowane w najbliższych latach (20092012).
8. Plan operacyjny na lata 2009-2012
Wyznaczone powyżej cele ekologiczne do 2012 roku i zadania konieczne
do ich realizacji stanowią podstawę do sprecyzowania planu operacyjnego na lata
2009-2012, który zawiera zaplanowane do realizacji przedsięwzięcia wraz z
szacunkowymi kosztami ich realizacji i instytucjami odpowiedzialnymi za ich
realizację oraz źródłami ich finansowania.
81
Określone w planie operacyjnym zadania mają charakter inwestycyjny
i pozainwestycyjny. Dzielą się również na zadania własne powiatu oraz zadania,
w których powiat współuczestniczy.
Zaproponowana lista przedsięwzięć inwestycyjnych nie zamyka możliwości
realizowania innych, charakteryzujących się mniejszą skalą, a tym samym mniejszym
jednostkowym efektem.
W tabeli 23 zestawiono podział zadań zamieszczonych w katalogu celów
długoterminowych i krótkoterminowych na zadania własne powiatu (pod zadaniami
własnymi należy rozumieć te przedsięwzięcia, które będą finansowane w całości lub
częściowo ze środków będących w dyspozycji powiatu) z uwzględnieniem
szacunkowych kosztów ich realizacji i zadania koordynowane (pod zadaniami
koordynowanymi należy rozumieć pozostałe zadania związane z ochroną środowiska
i racjonalnym wykorzystaniem zasobów naturalnych, które są finansowane ze
środków przedsiębiorstw oraz ze środków zewnętrznych, będących w dyspozycji
organów i instytucji szczebla wojewódzkiego i centralnego, bądź instytucji
działających
na
terenie
powiatu,
ale
podległych
bezpośrednio
organom
wojewódzkim, bądź centralnym. Dla zadań koordynowanych nie określa się ich
kosztów, ponieważ z definicji są one realizowane przez podmioty niepodlegające
organom starostwa powiatowego).
Koszty poszczególnych zadań zostały określone na podstawie Wieloletniego
Planu Inwestycyjnego, planów budżetowych powiatu, oraz szacunków wykonanych
w oparciu o konsultacje ze specjalistami.
W trakcie opracowania planu operacyjnego uwzględniono ponadto:
•
priorytety ekologiczne dla powiatu lubińskiego;
•
propozycje zgłoszone do realizacji przez Starostwo Powiatowe w Lubinie oraz
Urzędy Gmin;
•
propozycje
z
uzgodnione
przedstawicielami
podczas
różnych
warsztatów
instytucji,
roboczych
organizacji
i
konsultacji
wtajemniczonych
w zagadnienia ochrony środowiska z terenu powiatu lubińskiego.
82
perspektywą do roku 2016”
Tabela 8. Podział zadań zamieszczonych w katalogu celów długoterminowych i krótkoterminowych na zadania własne powiatu
i zadania koordynowane wraz z szacunkowymi kosztami ich realizacji,
podmiotami uczestniczącymi oraz podmiotem odpowiedzialnym za ich realizację.
Zagadnienie
Zadania
Udział
powiatu w
realizacji
zadań
(własne
/koordyno
wane/ ) W/
K/
Szacunkowe koszty na
realizację zadania w PLN
2009-2012
Potencjalne źródła
finansowania
Podmioty
uczestniczące
Podmiot
odpowiedzialny za
realizację zadania
2013-2016
Cel długoterminowy do roku 2016→ Stworzenie nowoczesnego systemu zarządzania środowiskiem
Cel krótkoterminowy na lata 2009 – 2012 - Zapewnienie dostępu społeczeństwa do informacji.
Zarządzanie
ochroną
środowiska
1. Wspieranie aktywności
podmiotów gospodarczych
wdrażających systemy
zarządzania środowiska.
K
+
+
Środki finansowe
podmiotów
gospodarczych,
Podmioty
gospodarcze
środki unijne,
NFOŚIGW,
WFOŚiGW
2. Budowa informatycznych
baz danych związanych
z pełnieniem przez Starostę
funkcji organu ochrony
środowiska.
W
20 000
-
Budżet powiatu,
Zainteresowane
podmioty
Starosta
WFOŚiGW
83
Cel długoterminowy do 2016 roku: → Zachowanie i rozwój walorów przyrodniczych i krajobrazowych
1. Utworzenie powszechnie
dostępnej elektronicznej bazy
danych oraz sprawnego
systemu informacyjnego,
dotyczącego stanu
środowiska przyrodniczego w
powiecie, jego aktualnych
zagrożeń i podejmowanych
działań ochronnych.
2. Przygotowanie (we
współpracy z ośrodkami
naukowymi) wspólnego
opracowania,
przedstawiającego w sposób
monograficzny przyrodę
powiatu lubińskiego –
promującego jego walory
przyrodnicze oraz możliwości
turystyczno-rekreacyjne i
edukacyjne.
Zespół Parków
Krajobrazowych,
K
+
+
Budżety gmin
Starosta
Organizacje
pozarządowe,
Gminy
WIOŚ
(Wojewódzki
Inspektorat
Ochrony
Środowiska)
PFOŚiGW,
W
15 000
-
Uczelnie
wyższe,
Starosta
WFOŚiGW
Gminy
84
3.Opracowanie
kompleksowego programu
rewitalizacji terenów
zdegradowanych w tym
poprzemysłowych oraz
renaturyzacji zespołów zieleni
miejskiej (głównie parków
miejskich). Tworzenie
urządzonych obszarów
rekreacyjno – edukacyjnych
oraz sportowo – edukacyjnych
w miastach i poza zabudową
miejską.
4.Prowadzenie intensywnych
zalesień i zadrzewień
(w kierunku zgodnym
z siedliskiem) na gruntach
trwale wyłączonych
z produkcji rolnej oraz
w zdegenerowanych
fragmentach leśnych,
zwłaszcza na obszarze
leśnych korytarzy
ekologicznych. Prowadzenie
stałego monitoringu
środowiska leśnego w celu
przeciwdziałania zaśmiecaniu,
degradacji
i
chorobom lasów.
Starosta,
K
K
+
+
+
+
Budżety gmin,
Środki unijne
Organizacje
pozarządowe
Budżet państwa,
Starosta,
Środki unijne
Gminy,
WIOŚ
Gminy
Nadleśnictwa
ARiMR
(Agencja
Restrukturyzacji
i Modernizacji
Rolnictwa)
85
5. Wyznaczenie nowych,
cennych przyrodniczo
ekosystemów i siedlisk lądowych oraz wodnych
i objęcie ich ochroną prawną.
Tworzenie nowych
rezerwatów, użytków
ekologicznych, zespołów
przyrodniczo–
krajobrazowych oraz
obszarów chronionego
krajobrazu.
Gminy,
K
6. Skuteczna opieka
i prawidłowe dokumentowanie
istniejących pomników
przyrody, a także wyznaczanie
nowych tego typu obiektów
zarówno wśród przyrody
ożywionej jak i nieożywionej.
7.Inicjowanie działań
sprzyjających utrzymaniu
zadrzewień i zakrzewień
śródpolnych oraz wszelkich
innych obiektów
przyrodniczych
wzbogacających
różnorodność biologiczną
środowisk rolniczych oraz
krajobrazu kulturowego.
+
K
K
+
+
Budżet państwa
+
+
Administratorzy
cieków
Budżety gmin,
GFOŚiGW,
WFOŚiGW
RDOŚ
Regionalna
Dyrekcja Ochrony
Środowiska
GFOŚiGW,
Rolnicy
Regionalny
Konserwator
przyrody
Gminy
Gminy
+
WFOŚiGW
86
8.Wzbogacanie ekosystemów
leśnych, głównie borów
sosnowych
i
monokultur sosny (zwłaszcza
na obszarach korytarzy
ekologicznych)
w
rodzime gatunki drzew
i krzewów liściastych,
prowadzące do wzrostu
różnorodności biologicznej i
poprawy stanu zdrowotnego
lasu.
9. Działania na rzecz ochrony
istniejących i tworzenia
nowych obiektów małej
retencji wodnej, w tym
zbiorników wodnych na
obszarze powiatu oraz tzw.
oczek wodnych,
towarzyszących naturalnym
ekosystemom i siedliskom.
Szczególnie pilną ochroną
objąć należy cenne
przyrodniczo starorzecza
Odry.
Gminy,
K
Budżet Państwa
+
+
Organizacje
ekologiczne,
Nadleśnictwa
Prywatni
właściciele lasów
K
+
+
WFOŚiGW,
Prywatni
inwestorzy
Marszałek
Środki unijne
87
10.Propagowanie
i promowanie
specjalistycznych form
turystyki przyrodniczej
(między innymi na obszarze
Doliny Odry), połączonych
z pogłębianiem wiedzy
ekologicznej. Doskonalenie
funkcji turystycznorekreacyjnych powiatu,
w tym także w zakresie
agroturystyki i ekoturystyki
Starosta,
W
10 000
13. Intensyfikacja procesów
rewitalizacji zdegradowanych
14.Ochrona i rewitalizacja
parków miejskich .
Gminy,
GFOŚiGW
Organizacje
ekologiczne
10 000
Placówki
oświatowe,
PTTK
(Polskie
Towarzystwo
TurystycznoKrajoznawcze)
11. Propagowanie zasad
rolnictwa ekologicznego
12. Propagowanie działań
i postaw prozdrowotnych oraz
różnorodnych form
aktywności życiowej
mieszkańców.
PFOŚiGW,
Starosta,
K
+
+
Budżety gmin,
PFOŚiGW
W
10 000
10 000
PFOŚiGW
Ośrodki Doradctwa
Rolniczego
Inspekcja
Sanitarna,
Gminy
Starosta
Przychodnie
K
+
K
+
+
+
Budżety gmin
GFOŚiGW
Gminy
Organizacje
ekologiczne
Gminy
88
15. Sukcesywne zwiększanie
powierzchni i zasięgu
zespołów zieleni
w tym towarzyszącej ciągom
komunikacyjnym („zielone
ekrany”), zieleni osiedlowej
(otulinowej), skwerów, parków
miejskich i wiejskich oraz
zieleni towarzyszącej
obiektom użyteczności
publicznej.
16. Koordynowanie
i propagowanie prac
zmierzających do rozbudowy
istniejących i tworzenia
nowych korytarzy
ekologicznych. Podejmowanie
działań zmierzających do
synurbizacji części gatunków
roślin i zwierząt środowisk
pozamiejskich np. poprzez
tworzenie parków
podmiejskich i leśnych,
co prowadzić może do
wzrostu różnorodności
biologicznej urbicenoz
K
K
+
+
GFOŚiGW
Gminy
Budżet Państwa,
+
+
RDOŚ
Gminy,
Nadleśnictwa
Budżety gmin
89
Cel długoterminowy do 2016 Roku – Racjonalne gospodarowanie komponentami litosfery przy zachowaniu wartości przyrodniczych
Cel krótkoterminowy na lata 2009 – 2012 – Ochrona powierzchni ziemi i jej racjonalne użytkowanie
1. Wspieranie dobrych praktyk
rolniczych.
2. Przestrzeganie wymagań
ochrony gleb w działalności
gospodarczej.
3. Prowadzenie rekultywacji
i przywrócenie funkcji
przyrodniczej terenom
4. Wspierania rolnictwa
ekologicznego, powstawanie
gospodarstw
agroturystycznych.
K
+
+
K
+
+
W
100 000
100 000
Środki finansowe
przedsiębiorstw,
środki unijne
Budżet powiatu,
WFOŚiGW
Wojewoda
Właściciele
gospodarstw
rolnych
Przedsiębiorcy
Wojewoda
Starosta
Właściciele
nieruchomości
W
50 000
50 000
5. Prowadzenie badań jakości
gleb na terenie powiatu.
W
6. Zagospodarowanie terenów
nieużytków i odłogów głównie
przez zalesianie.
Środki finansowe
rolników,
środki unijne
K
20 000
+
20 000
+
Środki
zainteresowanych
podmiotów, środki
unijne,
WFOŚiGW
Budżet powiatu,
WFOŚiGW,
Terenowy Fundusz
Ochrony Gruntów
Rolnych,
Środki unijne
Środki finansowe
zainteresowanych
podmiotów
Wojewoda,
Starosta
Gminy
Właściciele
gospodarstw
Urząd
Marszałkowski
Zainteresowane
podmioty
Starosta
Nadleśnictwa
Prywatni
właściciele
gruntów
90
7. Stała, bieżąca likwidacja
„dzikich” wysypisk odpadów.
K
8.Zapobieganie
zanieczyszczeniom gleb
zwłaszcza środkami ochrony
roślin i metalami ciężkimi.
K
+
+
+
Budżet gmin,
GFOŚiGW,
środki finansowe
zainteresowanych
podmiotów
+
Środki
zainteresowanych
podmiotów
Starosta,
Nadleśnictwa,
zainteresowane
podmioty
ODR
(Ośrodek
Doradztwa
Rolniczego)
Gminy
Sprawcy,
Właściciele
gruntów
Zainteresowane
podmioty
(właściciele
gospodarstw
rolnych)
Cel długoterminowy do 2016 roku: → Wprowadzenie systemu kontroli wodochłonności produkcji w formie obowiązku rejestracji zużycia wody do
celów przemysłowych i rolniczych w przeliczeniu na jednostkę produkcji.
Cel krótkoterminowy na lata 2009 – 2012 - Wspieranie programów efektywnego wykorzystania wody w przemyśle, w tym zamkniętych jej obiegów,
energii i materiałów.
Środki
Przedsiębiorstwa
przedsiębiorstw,
Właściciele
1.Zmniejszenie
Grupy
Środki unijne,
gospodarstw
zapotrzebowania na wodę
Producenckie
K
+
+
Środki właścicieli
rolnych
w przemyśle i rolnictwie.
gospodarstw
rolnych
2. Wprowadzanie technologii
małoodpadowych,
wodooszczędnych
i energooszczędnych oraz
redukujących emisję
zanieczyszczeń do powietrza.
3. Promowanie wprowadzania
zamkniętych obiegów wody.
K
K
+
+
+
+
Środki
przedsiębiorstw,
Środki unijne
Środki
przedsiębiorstw,
Przedsiębiorstwa
Przedsiębiorstwa
Środki unijne
91
Cel długoterminowy do 2016 roku: Wzrost wykorzystania technologii wykorzystujących energię odnawialną
1. Promocja wykorzystania
odnawialnych źródeł energii
oraz technologii
zwiększających efektywne
wykorzystanie energii.
K
+
+
Środki finansowe
Biura Doradztwa
Energetycznego,
WFOŚiGW
2. Rozpoznanie zasobów
i możliwości oraz realizacja
wykorzystania źródeł energii
odnawialnej: słonecznej,
K
+
+
Środki finansowe
Biura Doradztwa
Energetycznege
WFOŚiGW
3. Promocja stosowania
biopaliw w transporcie.
K
+
+
Budżet państwa,
Budżet gmin,
PFOŚiGW,
środki finansowe
organizacji
pozarządowych
Organizacje
ekologiczne,
Organizacje
pozarządowe,
Osoby fizyczne,
Przedsiębiorstwa,
Gminy,
Organizacje
ekologiczne,
Organizacje
pozarządowe,
Osoby fizyczne,
Przedsiębiorstwa,
Gminy,
Starosta,
Wójt,
Burmistrz,
Prezydent Miasta,
Gminy
Biura Doradztwa
Energetycznego
Biura Doradztwa
Energetycznego
Gminy,
organizacje
pozarządowe,
Firmy
transportowe
Cel długoterminowy do 2016 roku: → Ochrona przed powodzią na terenie powiatu lubińskiego
Cel krótkoterminowy na lata 2009 – 2012 - Rozpoznanie potrzeb w zakresie zabezpieczenia przeciwpowodziowego
1. Udział przy
opracowywaniu programu
ochrony przed powodzią
w obszarze zlewni rzeki
Odry.
K
+
+
Budżet państwa,
WFOŚiGW
Starosta,
Marszałek
RZGW
(Regionalny
Zarząd
Gospodarki
Wodnej),
Gminy
92
2. Realizacja działań
w zakresie zabezpieczeń
przeciwpowodziowych
na terenach zalewowych.
3. Utrzymanie
i modernizacja zbiorników
retencyjnych na terenie
powiatu.
4. Ograniczenie
do minimum zabudowy
na terenach zalewowych
(tylko wyjątkowo
uzasadniane przypadki).
5. Bezwzględne
reagowanie na nielegalne
podnoszenie rzędnych
terenów zalewowych
(zasypywanie dolin
rzecznych, naturalnych
polderów).
6. Dążenie do
egzekwowania od
retencji wód opadowych
w obrębie swojej działki
(ograniczanie terenów
utwardzonych).
K
+
+
K
+
+
K
K
K
+
+
+
+
Budżet gmin,
Budżet państwa,
Środki unijne
Marszałek,
Gminy
Budżet gmin,
Środki unijne,
Budżet państwa
Gminy
Budżet gmin
Marszałek,
Zainteresowane
podmioty
RZGW
RZGW,
Właściciele
lub Zarządcy
Gminy
+
Budżet gmin,
Środki
zainteresowanych
podmiotów
RZGW,
WIOŚ
Gminy
+
Budżet gmin,
Środki
zainteresowanych
podmiotów
Zainteresowane
podmioty
Gminy
Cel długoterminowy do 2016 roku: → Ochrona jakości wód powierzchniowych i podziemnych oraz racjonalizacja ich wykorzystania
Cel krótkoterminowy na lata 2009 – 2012 - Ochrona ilościowa i jakościowa zasobów wód podziemnych i powierzchniowych dla potrzeb użytkowych
1. Przebudowa
K
+
+
Budżet gmin,
Zakłady
Gminy
i modernizacja sieci
wodociągowo –
wodociągowej na terenie
Środki unijne,
kanalizacyjne
powiatu.
WFOŚiGW
93
2. Zmniejszenie ładunku
zanieczyszczeń
odprowadzanego do wód
poprzez modernizacje
istniejących i budowę
nowych oczyszczalni
ścieków.
3. Budowa i przebudowa
kanalizacji deszczowej
i rozdział kanalizacji
ogólnospławnej.
4. Modernizacja studni
głębinowych, stacji
uzdatniania, ujęć wody oraz
wyznaczenie stref
ochronnych.
5. Rozpoznanie problemu
starych studni kopanych –
ewidencja i zabezpieczenie
przed zanieczyszczeniem,
w tym ewidencja
i likwidacja studni
wykorzystywanych jako
szamba.
6. Ochrona i właściwe
kształtowanie pasów
roślinności wzdłuż brzegów
cieków wodnych.
7. Monitoring ujęć wody
i zbiorników
wyrównawczych oraz
ewentualne opracowanie
projektu modelowania
pracy sieci.
Budżet gmin,
K
+
+
Środki unijne,
WFOŚiGW
K
+
+
Budżet gmin,
Środki unijne,
WFOŚiGW
K
+
+
K
+
+
K
+
+
K
+
+
Budżet gmin,
WFOŚiGW
Budżet gmin,
WFOŚiGW
Zakłady
wodociągowo –
kanalizacyjne
Zakłady
wodociągowo –
kanalizacyjne,
Administratorzy
dróg
Zakłady
wodociągowo –
kanalizacyjne
Zakłady
wodociągowo –
kanalizacyjne,
Gminy
Gminy
Gminy
Gminy
Właściciele
obiektów
Budżet państwa
Gminy,
Starosta
Budżet państwa,
Budżet gmin
Zakłady
wodociągowo –
kanalizacyjne,
WIOŚ,
Gminy
Administratorzy
cieków
RZGW
94
8. Likwidacja
„nielegalnych”
odprowadzeń ścieków
do cieków wodnych.
K
+
+
Budżet gmin,
Środki unijne
Zakłady
wodociągowo –
kanalizacyjne,
Zainteresowane
podmioty
Gminy,
WIOŚ
Cel krótkoterminowy na lata 2009 – 2012 - Poprawa czystości wód w rzekach i zbiornikach wodnych
1.
Objęcie
monitoringiem wód
wszystkich rzek sposobem
na wyeliminowanie
nielegalnego procederu
odprowadzania ścieków do
wód.
2. Wyeliminowanie
zanieczyszczeń
wprowadzanych kanalizacją
deszczową do wód
powierzchniowych.
3. Promowanie
wprowadzania zamkniętych
obiegów wody jako
elementu pozwalającego na
zmniejszenie zużycia wody.
K
+
+
Budżet Państwa,
WFOŚiGW
Budżety gmin,
Środki unijne
K
+
+
K
+
+
Środki własne
przedsiębiorstw,
środki unijne
Gminy,
RZGW
Zakłady
wodociągowo –
kanalizacyjne,
Zainteresowane
podmioty
WIOŚ
Gminy,
WIOŚ
Zakłady
przemysłowe
95
Cel długoterminowy do 2016 roku: → Poprawa jakości powietrza atmosferycznego
Cel krótkoterminowy na lata 2009 – 2012 - Zmniejszenie emisji z transportu
1. Poprawa stanu dróg.
W
100 000
-
Budżet powiatu,
Środki unijne
2. Budowa i organizacja
tras rowerowych.
W
70 000
70 000
GDDKiA
(Generalna
Dyrekcja Dróg
Krajowych
i Autostrad),
Zarząd Dróg
Wojewódzkich,
Gminy
Starosta,
Zarząd Dróg
Powiatowych
Gminy,
Zarząd Dróg
Powiatowych
Budżety Gmin,
Budżet powiatu,
Środki unijne
3. Modernizacja układu
komunikacyjnego na
terenie powiatu w celu
upłynnienia ruchu
samochodowego.
4. Promocja korzystania
z publicznych środków
transportu.
K
+
+
Budżety gmin,
Środki unijne
K
+
+
Budżety gmin,
Środki własne
przedsiębiorstw
Zarząd Dróg
Powiatowych,
Zarząd Dróg
Wojewódzkich,
GDDKiA
Organizacje
pozarządowe
Gminy
Gminy,
Przedsiębiorstwa
Komunikacyjne
96
Cel krótkoterminowy na lata 2009 – 2012 - Redukcja niskiej emisji z sektora komunalnego
1.Termomodernizacja
budynków użyteczności
publicznej będących
własnością powiatu wraz
z modernizacją systemów
grzewczych.
2.Termomodernizacja
budynków użyteczności
publicznej nie będących
własnością powiatu wraz
z modernizacją systemów
grzewczych.
3. Usprawnienie systemu
kontroli przestrzegania
przepisów dot. ochrony
środowiska, w tym ochrony
powietrza.
4. Rozbudowa sieci
gazowej.
5. Kontynuacja programów
edukacyjnych
uświadamiających
problemy ochrony
powietrza.
Budżet powiatu,
W
250 000
250 000
Starosta
środki unijne,
WFOŚiGW
Środki unijne,
K
+
+
WFOŚiGW,
Budżety gmin
K
+
+
Budżet państwa
K
+
+
Budżet gmin,
Środki unijne
K
+
+
Budżet gmin,
budżet organizacji
pozarządowych
Gminy
Marszałek,
RDOŚ,
Starosta,
Gminy
Zainteresowane
podmioty
Starosta,
Marszałek
WIOŚ
Gminy
Gminy
Organizacje
pozarządowe
Cel krótkoterminowy na lata 2009 – 2012 - Ograniczenie niskiej emisji
1. Promowanie czystych
ekologicznie systemów
grzewczych.
K
+
+
Budżet gmin,
PFOŚiGW,
WFOŚiGW
Zainteresowane
podmioty
Gminy
97
2. Doprowadzenie gazu do
największej ilości
użytkowników, co pozwoli
na zmniejszenie ilości
kotłowni węglowych.
K
+
+
Budżet gmin,
WFOŚiGW
Gminy
Cel krótkoterminowy na lata 2009 – 2012 - Zmniejszenie emisji zorganizowanej z zakładów przemysłowych i ciepłowniczych
1. Instalowanie urządzeń do
redukcji zanieczyszczeń
powstających w procesie
spalania paliw.
2. Wdrożenie przedsięwzięć
modernizacyjnych
systemów energetycznych
tj.: ciepłowniczych,
elektroenergetycznych
i gazowniczych.
K
K
+
+
+
+
Środki finansowe
zainteresowanych
podmiotów,
środki unijne
Środki
administratora
sieci,
Środki unijne
Zainteresowane
podmioty
Podmioty
gospodarcze
Gminy
Administrator
sieci
Wojewódzki
Inspektorat
Ochrony
Środowiska,
Organizacje
pozarządowe
Gminy,
Cel krótkoterminowy na lata 2009 – 2012 - Ochrona przed hałasem
1. Ograniczenie hałasu
poprzez zastosowanie
ekranów akustycznych oraz
pasów zieleni wzdłuż
uciążliwych odcinków dróg
(nowobudowanych lub
w znaczący sposób
przebudowywanych).
K
+
+
Budżet państwa,
Budżet powiatu ,
Budżety gmin,
WFOŚiGW
Budżet państwa,
2. Monitorowanie poziomu
hałasu w jednostkach
gospodarczych.
K
+
+
Przedsiębiorstwa
Administratorzy
dróg
WIOŚ
Środki własne
przedsiębiorstw
98
3. Uwzględnienie zapisów
dotyczących ochrony przed
hałasem w miejscowych
planach zagospodarowania
przestrzennego.
Cel krótkoterminowy na lata 2009 – 2012
oddziaływanie na środowisko
K
+
+
Budżet gmin
Organy
uzgadniające,
Gminy
Wojewoda
- Kontrola poziomu promieniowania elektromagnetycznego i wprowadzenie działań ograniczających jego
1. Wprowadzenie do
miejscowych planów
zagospodarowania
przestrzennego zapisów
poświęconych ochronie przed
promieniowaniem oraz
lokalizacji stacji bazowych.
2. Określenie aktualnego
poziomu
elektromagnetycznego
promieniowania
niejonizującego w miejscach
jego potencjalnego
oddziaływania.
K
+
+
Budżet gmin
Organy
uzgadniające,
Gminy
Wojewoda
K
+
+
Budżet państwa
Gminy,
Wójt,
Burmistrz ,
Prezydent Miasta,
WIOŚ
Starosta
Cel długoterminowy do 2016 roku - Ograniczenie negatywnego oddziaływania odpadów na środowisko
1. Rozwinąć system
recyklingu odpadów
K
+
+
WFOŚiGW
Zainteresowane
podmioty
Marszałek
Cel krótkoterminowy na lata 2009 – 2012 Zmniejszenie ilości wytwarzanych odpadów i wprowadzenie systemu ich odzysku lub unieszkodliwiania
1. Organizacja selektywnej
Budżety gmin
K
+
+
Zainteresowane
Gminy
zbiórki odpadów
podmioty
komunalnych (pojemniki na
szkło, plastik, papier itp.).
99
2. Prowadzenie edukacji
ekologicznej w zakresie
sposobów postępowania
z odpadami komunalnymi
wśród młodzieży szklonej,
poszczególnych grup
społecznych oraz zachęcenia
społeczeństwa do
ograniczenia powstawania
odpadów i selektywnej
zbiórki.
3. Objęcie mieszkańców
zorganizowaną zbiórką
odpadów w celu
wyeliminowania powstawania
4. Wprowadzenie procederu
przydomowego
kompostowania odpadów
ulegających biodegradacji.
5. Prowadzenie działań
zmierzających do
zmniejszenia ilości odpadów
trafiających na składowiska.
6. Racjonalne
gospodarowanie odpadami
poflotacyjnymi.
Budżet powiatu,
K
+
+
PFOŚiGW,
GFOŚiGW
K
+
+
K
+
+
Budżety gmin
+
+
Budżety gmin,
Środki unijne
K
+
+
Organizacje
ekologiczne
Gminy
Nadleśnictwo
Gminy
Gminy
Właściciele działek
i rolnicy
Budżet powiatu,
PFOŚiGW
WFOŚiGW
K
Szkoły,
Marszałek,
Gminy
Zainteresowane
podmioty
KGHM
Polska Miedź S.A.
Środki własne
Wytwórcy
odpadów
7. Likwidacja mogilnika
zlokalizowanego
w miejscowości Składowice
do 2010 r.
W
450 000
-
WFOŚiGW,
PFOŚiGW
Marszałek
Starosta
RDOŚ
100
Cel krótkoterminowy na lata 2009 – 2012 - Wspieranie inwestycji i działań przyczyniających się do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych
1. Wspieranie rozwoju
odnawialnych źródeł energii.
2. Prowadzenie procesów
zalesiania nieużytków.
K
K
+
+
+
+
Budżet organizacji
pozarządowych
Budżet państwa,
Środki
zainteresowanych
podmiotów
Zainteresowane
podmioty,
Organizacje
pozarządowe
Starosta,
Zainteresowane
podmioty
Gminy
Nadleśnictwa,
Właściciele
gruntów
Cel długoterminowy do 2016 roku → Podnoszenie świadomości ekologicznej społeczeństwa w celu uzyskania aprobaty dla działań proekologicznych
podejmowanych przez władze publiczne
Cel krótkoterminowy na lata 2009 – 2012 - Rozwój edukacji ekologicznej z podziałem na grupy wiekowe i zawodowe
1. Kształcenie kadr
samorządowych w zakresie
wdrażania zasad
2. Szkolenie środowiska
rolniczego w zakresie
wdrażania zasad
zrównoważonego rozwoju
(w zakresie agroturystyki
i rolnictwa ekologicznego)
3. Szkolenia urzędników gmin
i powiatu w aspekcie
integracji z UE.
4. Wydawanie broszur
informacyjnych opisujących
miejsca o cennych walorach
przyrodniczych na terenie
powiatu.
Gminy,
W
20 000
20 000
Budżet powiatu
K
+
-
WFOŚiGW,
Budżet Gminy
Starosta
Organizacje
pozarządowe
Starosta
Gminy
ODR
K
+
+
K
+
-
Budżet państwa,
Budżet powiatu,
Środki
zainteresowanych
podmiotów
Budżet gmin
Starosta
Starosta
Gminy
Gminy
101
5. Promowanie opakowań
wielokrotnego użytku
(kupowanie produktów
w szklanych opakowaniach,
zabieranie koszyków
na zakupy lub materiałowe
siatki).
6. Dalsza promocja
i wdrażanie selektywnej
zbiórki odpadów wśród
mieszkańców.
7. Promocja proekologicznych
źródeł energii oraz
informowanie społeczeństwa
w zakresie pozyskiwania
środków z funduszy
pomocowych.
8. Wzrost świadomości
mieszkańców w zakresie
ochrony zasobów
przyrodniczych powiatu.
K
K
+
+
-
+
K
+
+
K
+
+
Budżet gmin
Starosta
Budżety gmin,
Organizacje
GFOŚiGW,
pozarządowe,
Środki firm
Starosta,
zajmujących się
Firmy zajmujące
gospodarowaniem
się
odpadami\
gospodarowaniem
(Wsparcie z
odpadami
PFOŚiGW w miarę
możliwości
finasowych )
Gminy
Gminy
GFOŚiGW,
Budżet państwa ,
(Wsparcie z
PFOŚiGW w miarę
możliwości
finansowych )
Gminy,
Starosta,
Placówki
oświatowe
Organizacje
pozarządowe
Budżety gmin
GFOŚiGW
Budżet państwa
Nadleśnictwa,
Organizacje
pozarządowe
Gminy
Cel krótkoterminowy na lata 2009 – 2012 - Prowadzenie programów edukacji ekologicznej w szkołach
1. Prowadzenie kółek
zainteresowań o tematyce
ekologicznej wśród młodzieży.
K
+
-
Budżet powiatu,
Budżety gmin,
WFOŚiGW,
PFOŚiGW,
GFOŚiGW
Starosta,
Gminy
Placówki
oświatowe
102
2. Organizowanie konkursów
szkolnych o tematyce
ekologicznej.
3. Organizowanie wycieczek
szkolnych do oczyszczalni
ścieków, na składowiska
odpadów, do zakładów
przemysłowych.
4. Opieka szkół nad
pomnikami przyrody.
5. Wspieranie „Zielonych
Szkół”.
6. Budowa i wieszanie
karmników i skrzynek
lęgowych dla ptaków oraz ich
dokarmianie.
K
K
K
K
K
+
+
+
+
+
-
-
-
-
-
Budżet powiatu,
Budżety gmin,
WFOŚiGW,
PFOŚiGW,
GFOŚiGW
Starosta,
Budżet powiatu,
Budżety gmin,
WFOŚiGW,
PFOŚiGW,
GFOŚiGW
Starosta,
Budżety gmin,
Gminy,
GFOŚiGW
Starosta
Budżet powiatu,
Budżety Gmin,
WFOŚiGW,
PFOŚiGW,
GFOŚiGW
Gminy,
Starosta
PFOŚiGW
Gminy
Gminy
Gminy
Placówki
oświatowe
Placówki
oświatowe
Placówki
oświatowe
Placówki
oświatowe
Nadleśnictwo
Placówki
oświatowe
GFOŚiGW,
Środki własne
7. Kontynuacja akcji
„Sprzątanie Świata”
i współudziału w jej
organizowaniu.
K
+
-
Budżet powiatu,
Budżety gmin,
PFOŚiGW,
GFOŚiGW
Starosta,
Gminy
Placówki
oświatowe
( + ) - realizacja w danym okresie
( - ) - brak realizacji w danym okresie
103
Tabela 9. Plan operacyjny na lata 2009-2012
Lp.
Priorytet
Zadanie
Lp.
Zarządzanie
ochroną
środowiska
1.
Nazwa działania
Budowa informatycznych baz danych
związanych z pełnieniem przez Starostę
funkcji organu ochrony środowiska.
suma
Ochrona przyrody
i krajobrazu
Źródła
finansowania
Podmiot
odpowiedzialny za
realizacje zadania
20 000
WFOŚiGW
Starosta
Budżet powiatu
20 000
1.
2.
Suma
Szacunkowy
koszt
zadania na
lata
2009-2012
Propagowanie i promowanie specjalistycznych
form turystyki przyrodniczej (między innymi
na obszarze Doliny Odry), połączonych
z pogłębianiem wiedzy ekologicznej.
Doskonalenie funkcji turystycznorekreacyjnych powiatu ,w tym także
w zakresie agroturystyki i ekoturystyki
10 000
Propagowanie działań i postaw
prozdrowotnych oraz różnorodnych form
aktywności życiowej mieszkańców.
10 000
PFOŚiGW
Starosta
GFOŚiGW
Placówki oświatowe
PTTK
PFOŚiGW
Starosta
20 000
104
Ochrona
komponentów
litosfery
1.
Prowadzenie rekultywacji i przywrócenie
funkcji przyrodniczej terenom i gruntom
zdegradowanym.
100 000
Budżet powiatu
WFOŚiGW
Starosta
Właściciele
nieruchomości
2.
Prowadzenie badań jakości gleb na terenie
powiatu.
20 000
Starosta
3.
Wspierania rolnictwa ekologicznego,
powstawanie gospodarstw agroturystycznych.
50 000
Budżet powiatu,
PFOŚiGW,
WFOŚiGW,
Terenowy Fundusz
Ochrony Gruntów
Rolnych,
Środki unijne
Środki
zainteresowanych
podmiotów, środki
unijne,
WFOŚiGW
Budżet powiatu
Starosta
Zarząd Dróg
Powiatowych
Gminy
Zarząd dróg
powiatowych
Suma
Gminy
170 000
1.
Poprawa stanu dróg.
Ochrona powietrza
100 000
Środki unijne
2.
70 000
Budżety gmin,
Budżet powiatu
Środki unijne
3.
suma
Starosta
Termomodernizacja budynków będących
użytecznością publiczną wraz z modernizacją
systemów grzewczych.
250 000
Budżet
powiatu/budżet gmin
środki unijne
Starosta
Gminy
420 000
105
Gospodarka
odpadami
1.
Likwidacja mogilnika zlokalizowanego
w miejscowości Składowice do 2010 r.
suma
Edukacja
ekologiczna
suma
450 000
WFOŚiGW
PFOŚiGW
Starosta
Budżet powiatu
Starosta
450 000
1.
Kształcenie kadr samorządowych w zakresie
wdrażania zasad zrównoważonego rozwoju
20 000
20 000
Skróty:
NFOŚiGW – Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej;
WFOŚiGW- Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej;
PFOŚiGW – Powiatowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej;
GFOŚiGW – Gminny Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
106
9. Źródła finansowania
– Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
– Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
– Fundusze europejskie
– Fundacja EkoFundusz
10. Kontrola i monitoring Programu.
10.1. Zarządzanie środowiskowe i kontrola realizacji programu
Ustawa „Prawo ochrony środowiska” zobowiązuje powiaty do opracowywania
co 4 lata programów ochrony środowiska i raportowania co 2 lata stanu ich realizacji.
Realizacja tych programów powinna zapewnić, zapisany w Konstytucji RP,
zrównoważony rozwój powiatu zgodnie z polityką ekologiczną państwa. Powiązanie
zapisów ustawy Prawo ochrony środowiska z ustawą z dnia 3 października 2008 r.
o udostępnianiu informacji o środowisku w zakresie dostępu do informacji i ocen
oddziaływania na środowisko i innymi ustawami, narzuca nowe obowiązki na
samorządy i administrację oraz konieczność podjęcia działań systemowych na
poziomie zarówno lokalnym jak i regionalnym. Realizacja programów jest ustawowo
monitorowana co 2 lata, a to oznacza, że aktywność na poziomie regionalnym
i lokalnym nie może się kończyć na zleceniu opracowania programów firmom
konsultingowym i ich uznaniowej realizacji lub nie „w miarę możliwości”, lecz zgodnie
ze schematem pokazanym na rysunku nr 1, musi podlegać okresowej ocenie
osiąganych efektów działalności środowiskowej.
107
Program zrównoważonego rozwoju
Strategia
Wizja i Misja
Cele od osiągnięcia
Zadania realizujące cele
Programy zarządzania
Przegląd wyników i korekta
Polityka
Realizacja programów
Rysunek 1. Elementy składające się na strategię i program zrównoważonego
rozwoju.
Na tej podstawie podejmowane będą działania korygujące i doskonalące.
Zamiast opasłych opracowań, programy ochrony środowiska mają formę zwięzłych,
sformalizowanych i ujednoliconych dokumentów (rejestrów), możliwych do realizacji
w aktualnych warunkach społeczno-ekonomicznych i podlegają okresowej kontroli
osiąganych efektów, korektom oraz ciągłemu monitorowaniu i doskonaleniu.
Samorządy muszą same monitorować stan środowiska, gromadzić niezbędne dane,
oceniać efekty swojej działalności środowiskowej i cyklicznie opracowywać politykę,
cele,
zadania
i programy
zarządzania
środowiskowego,
korzystając
jedynie
w ograniczonym zakresie z udziału konsultantów z wyspecjalizowanych jednostek
badawczych czy konsultingowych.
108
Program ochrony środowiska najczęściej wymaga przygotowania:
1. Kompleksowej diagnozy stanu powiatu pod względem gospodarczym,
ekologicznym i społecznym, z oceną mocnych i słabych stron, szans i zagrożeń
(SWOT), dotyczącej między innymi:
-
stanu gospodarki gmin i jej powiązań z regionem i otoczeniem,
-
struktur społeczno-demograficznych,
-
infrastruktury społecznej,
-
lokalnego rynku pracy i dynamiki bezrobocia,
-
stanu środowiska z uwzględnieniem:
•gospodarki odpadami komunalnymi i przemysłowymi,
•gospodarki wodno-ściekowej,
•zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego,
•hałasu środowiskowego,
•ochrony powierzchni ziemi,
•środowiska glebowo-roślinnego z oceną zanieczyszczenia
gleby i roślin,
•przyrody ożywionej,
•komfortu życia mieszkańców,
•rozwoju terenów chronionych.
2. Prognozy zmian i wariantowych scenariuszy rozwoju społeczno-gospodarczego,
obejmującego między innymi problematykę:
-
zmniejszenia bezrobocia i tworzenie nowych miejsc pracy,
-
pobudzania lokalnej przedsiębiorczości,
a w związku z tym prognozy i wariantowych scenariuszy zmian stanu środowiska,
dotyczący między innymi:
-
zintegrowanej gospodarki odpadami,
-
ochrony wód i gospodarki wodno-ściekowej,
-
ochrony powietrza atmosferycznego, eliminacji niskiej emisji oraz
oszczędności energii,
109
-
ochrony powierzchni ziemi, środowiska roślinnego i przyrody
ożywionej,
-
ochrony człowieka w miejscu pracy i zamieszkania, w tym przed
hałasem i wibracjami,
Powinno
to
rozwoju terenów chronionych.
również
skutkować
skorelowaniem
planów
zagospodarowania
przestrzennego z zamierzeniami restrukturyzacyjnymi w regionie.
Należy też dokonać oceny uwarunkowań ekonomicznych z wyszczególnieniem
między innymi kosztów ekologicznych i społecznych proponowanych rozwiązań.
Z dotychczasowych doświadczeń dotyczących opracowywania
programów ochrony środowiska dla powiatów oraz kreowania i realizacji zadań
wynikają następujące wnioski
Możliwość spełnienia nowych wymagań prawnych w zakresie ochrony środowiska,
w tym procedur postępowania UE oraz integracji działań lokalnych i regionalnych
w zakresie ochrony środowiska zapewnia organizowanie systemów zarządzania
środowiskowego.
Ich zainicjowanie zapewnia stopniowe osiąganie zmian w środowisku, przynosi
uczestnikom systemu konkretne korzyści ekonomiczne i ekologiczne jak np.:
-
uporządkowanie zarządzania środowiskowego,
-
zmniejszenie zużycia surowców, energii i materiałów,
-
redukcję wytwarzanych zanieczyszczeń,
-
obniżanie ryzyka środowiskowego,
-
szybkie wykrywanie i usuwanie wszelkich nieprawidłowości,
-
redukcję kosztów
zakupu surowców, materiałów i energii oraz
kosztów usuwania odpadów,
-
redukcję ponoszonych opłat i kar ekologicznych wnoszonych przez
podmioty gospodarcze,
-
zwiększenie konkurencyjności powiatu,
110
lepszy wizerunek powiatu w oczach potencjalnych inwestorów,
-
banków, firm ubezpieczeniowych i całego społeczeństwa,
lepszą współpracą podmiotów gospodarczych z władzami lokalnymi,
-
innymi regionami oraz społeczeństwem,
ochronę przyrody i rozwój walorów oraz zasobów środowiska.
-
Samorządy wszystkich szczebli oraz podmioty gospodarcze mogą uzyskać pomoc
finansową w zakresie zorganizowania lokalnych i regionalnych systemów
zarządzania środowiskowego.
10.2. Instrumenty zarządzania środowiskiem
Do instrumentów zarządzania środowiskiem zalicza się instrumenty prawne,
finansowe,
lokalizacyjne,
społeczne,
techniczne
strukturalne,
a
także
(technologiczne), oraz
organizacyjne,
związane
z
planistycznokształtowaniem
środowiska.
Instrumenty prawne
Do instrumentów prawnych zalicza się:
-
pozwolenia na wprowadzanie do środowiska substancji lub energii, w tym
pozwolenia zintegrowane,
-
decyzje zatwierdzające program gospodarki odpadami,
-
koncesje geologiczne wydawane na rozpoznanie i eksploatację surowców
mineralnych.
-
procedury oceny oddziaływania
na środowisko przedsięwzięć mogących
znacząco oddziaływać na środowisko.
Specyficznym
instrumentem
prawnym
zarządzania
środowiskiem
jest
monitoring stanu środowiska, który stanowi system pomiarów, ocen i prognoz
stanu środowiska oraz gromadzenia, przetwarzania i rozpowszechniania informacji o
środowisku. Obowiązek prowadzenia monitoringu środowiska spoczywa na Inspekcji
Ochrony Środowiska.
111
Państwowy monitoring środowiska (PMŚ) wspomaga działania na rzecz ochrony
środowiska
poprzez
systematyczne
informowanie
organów
administracji
i społeczeństwa o:
1. Jakości elementów przyrodniczych, dotrzymywaniu standardów jakości
środowiska
określonych
przepisami
oraz
obszarach
występowania
przekroczeń tych standardów.
2. Występujących zmianach jakości elementów przyrodniczych i przyczynach
tych zmian, w tym powiązaniach przyczynowo- skutkowych występujących
pomiędzy emisjami i stanem elementów przyrodniczych.
Instrumenty finansowe
Do instrumentów finansowych zalicza się:
 opłaty za korzystanie ze środowiska, ponoszone są one za: wprowadzanie gazów
lub pyłów do powietrza, wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi, pobór wód,
składowanie odpadów,
 administracyjne kary pieniężne,
 odpowiedzialność cywilna, karna i administracyjna,
 kredyty i dotacje z funduszy ochrony środowiska,
 opłaty eksploatacyjne za pozyskiwanie kopalin.
Instrumenty społeczne
Do instrumentów społecznych zalicza się:
 edukację ekologiczną,
 informację i komunikację (porozumiewanie się),
 współpracę.
112
11. Synteza programu ochrony środowiska dla powiatu lubińskiego
Zgodnie z art. 17 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska
organ wykonawczy powiatu zobowiązany jest do opracowania powiatowego
programu ochrony środowiska w celu zrealizowania polityki ekologicznej państwa
określonej w art. 14 niniejszej ustawy.
Głównym
celem
Programu
jest
wyznaczenie
konkretnych
zadań
środowiskowych w zależności od specyfiki i potrzeb powiatu, które pozwolą
zachować harmonię pomiędzy koniecznością gospodarczego rozwoju powiatu
i wymogami ochrony środowiska. Istotą tworzenia programu ochrony środowiska dla
powiatu lubińskiego jest opracowanie narzędzia, które zostanie wykorzystane przez
przyszłych użytkowników w rozwiązywaniu zagadnień techniczno – ekonomicznych
związanych z realizowanymi w przyszłości projektami dotyczącymi poprawy jakości
środowiska w powiecie i jakości życia mieszkańców.
Realizacja Programu ma na celu sukcesywne dążenie do poprawy stanu
środowiska w powiecie poprzez ograniczenie negatywnego wpływu na środowisko
źródeł emisji zanieczyszczeń, ochronę i rozwój walorów przyrodniczych oraz
racjonalne gospodarowanie z uwzględnieniem konieczności ochrony środowiska.
Program ma ponadto na celu:
♦
Rozpoznanie stanu istniejącego środowiska;
♦
Wyznaczenie celów polityki ekologicznej na terenie powiatu w podziale na cele
krótkoterminowe i długoterminowe;
♦
Wyznaczenie priorytetów ekologicznych;
♦
Określenie harmonogramu realizacji zadań proekologicznych dla powiatu wraz
z nakładami na realizację tych zadań;
113
Prognoza poprawy stanu środowiska do 2012 r. i w perspektywie do 2016 r.
Działania planowane do realizacji w okresie krótkoterminowym do 2012 roku
mają na celu poprawę stanu środowiska w powiecie w zakresie poszczególnych
komponentów środowiska (powietrza, zasobów wodnych, gleb) i uciążliwości (hałas,
pole elektromagnetyczne). Strategia ochrony środowiska przedstawiona w rozdziale
5. ma na celu zharmonizowanie rozwoju społeczno – gospodarczego powiatu
lubińskiego z wymogami ochrony środowiska w myśl zasady zrównoważonego
rozwoju.
Do widocznej poprawy stanu środowiska doprowadzą działania ukierunkowane na:
-
rozwój edukacji ekologicznej wśród mieszkańców powiatu ze szczególnym
uwzględnieniem osób dorosłych;
-
rozwój infrastruktury wodno – ściekowej dotyczącej modernizacji i rozbudowy
systemu wodno – kanalizacyjnego w poszczególnych gminach;
-
przebudowa systemu komunikacji w powiecie poprzez budowę nowych odcinków
dróg, modernizacje istniejących, itp.;
-
prowadzenie systematycznej gospodarki odpadami zgodnie z założeniami planu
gospodarki odpadami dla powiatu lubińskiego;
-
korzystanie ze źródeł energii odnawialnej ( słonecznej, biomasy i innych);
-
zrównoważony rozwój turystyki i rekreacji.
 Poprawa jakości wód powierzchniowych i podziemnych
Na poprawę jakości wód powierzchniowych wpłynie w znacznym stopniu
skanalizowanie terenów poszczególnych gmin z doprowadzeniem ścieków do
gminnych oczyszczalni ścieków. Działania te mają na celu przede wszystkich
ochronę
zlewni
rzeki
Odry
do
której
w
niekontrolowany
sposób
trafiają
nieczyszczone, często jeszcze, ścieki. Dodatkowo na dalszą poprawę jakości wód
wpłynie rozbudowa oczyszczalni ścieków w gminach lub ich modernizacja bądź
budowa oczyszczalni przydomowych. Na jakość wód podziemnych ma wpływ
również racjonalnie prowadzona gospodarka
odpadami, działalność rolnicza
z optymalnym stosowaniem nawozów sztucznych i środków ochrony roślin.
114
 Poprawa jakości powietrza atmosferycznego
W wyniku wprowadzanych przedsięwzięć w zakresie ograniczenia emisji niskiej
tj. opracowanie i wdrożenie systemów wspomagania ograniczenia i likwidacji źródeł
niskiej emisji w budynkach ogrzewanych węglem, wzrost udziału kotłowni opalanych
paliwami niskoemisyjnymi, w szczególności gazem i olejem oraz propagowanie
wykorzystania ekologicznych paliw, przewiduje się poprawę jakości powietrza
w powiecie poprzez ograniczenie emisji pyłów i tlenków azotu do powietrza.
Działania ukierunkowane na ograniczenie niskiej emisji w pewnym stopniu
ograniczą również poziom hałasu komunikacyjnego. Planuje się bowiem przebudowę
systemu komunikacji w poszczególnych gminach poprzez budowę nowych dróg
i modernizację istniejących odcinków. Intensywny ruch samochodowy w znacznym
stopniu przyczynia się do wzrostu zanieczyszczenia spalinami, ale również ma
negatywny
wpływ
na
pogorszenie
warunków
środowiska
akustycznego
co, w konsekwencji zmniejsza komfort życia mieszkańców.
 Poprawa stanu gospodarki odpadami.
Informacje dotyczące stanu gospodarki odpadami zamieszczone są w Planie
gospodarki odpadami dla powiatu lubińskiego przyjętym uchwałą Nr XXXV/232/05
Rady Powiatu w Lubinie z dnia 28 kwietnia 2005 r. w sprawie przyjęcia „Planu
gospodarki odpadami w Powiecie Lubińskim”.
 Poprawa stanu środowiska akustycznego
Na poprawę środowiska akustycznego na terenie powiatu lubińskiego wpłynie
w znacznym stopniu instalowanie ekranów akustycznych wzdłuż nowobudowanych
lub w znaczącym stopniu przebudowywanych odcinków dróg. Jak również
przebudowa systemu komunikacji w powiecie poprzez budowę nowych odcinków
dróg, czy obwodnicy Lubina.
115
Strategia działań w powiecie
Strategia rozwoju powiatu w zakresie ochrony środowiska ukierunkowana
została głównie na ochronę jakości wód powierzchniowych i podziemnych, poprawę
jakości powietrza atmosferycznego oraz ograniczenie niekorzystnego wpływu takich
uciążliwości
jak
mieszkańców
hałas
czy
powiatu
promieniowanie
lubińskiego.
elektromagnetyczne
Szczególnie
ważnymi
na
życie
działaniami
proekologicznymi na terenie gmin planuje się objąć środowisko przyrodnicze
powiatu, pod kątem wzrostu rozwoju funkcji wypoczynkowo – turystycznej. W tym
kierunku konieczne są działania w celu wzrostu bioróżnorodności przyrodniczej
terenów atrakcyjnych przyrodniczo, a następnie wykorzystanie ich w pewnym stopniu
do utworzenia zintegrowanego produktu turystycznego.
Na podstawie wnikliwej analizy stanu środowiska naturalnego powiatu
wyznaczono cele krótko i długoterminowe oraz zadania konieczne do ich realizacji.
Do zadań w zakresie ochrony wód powierzchniowych i podziemnych,
racjonalizacji ich wykorzystania należy zaliczyć: rozbudowę i modernizację systemu
kanalizacji
sanitarnej
zanieczyszczeniami
i
odprowadzenie
i
deszczowej,
poprzez
ścieków
objęcie
na
ochronę
kanalizacją
gminne
zlewni
rzeki
sanitarną
oczyszczalnie,
bądź
Odry
terenów
przed
gmin
oczyszczalnie
przydomowe, zmniejszenie ładunku zanieczyszczeń odprowadzanego do wód
poprzez modernizacje istniejących i budowę nowych oczyszczalni ścieków,
modernizację studni głębinowych, stacji uzdatniania, ujęć wody oraz wyznaczenie
stref ochronnych wokół nich.
Do podstawowych zadań z zakresu ochrony przyrody należą działania
zmierzające do wyznaczenia nowych, cennych przyrodniczo i godnych ochrony
lądowych i wodnych ekosystemów, wzbogacanie ekosystemów leśnych i borowych
(zwłaszcza na obszarach leśnych korytarzy ekologicznych) w rodzime gatunki drzew
i krzewów liściastych oraz rozszerzanie zakresu zalesień poprzez weryfikację
klasyfikacji gruntów oraz aktualizację granicy polno-leśnej w miejscowych planach
zagospodarowania przestrzennego.
116
W zakresie poprawy jakości powietrza atmosferycznego przewiduje się
kontynuację likwidacji lokalnych kotłowni opalanych paliwem o niskich parametrach,
promocję wykorzystania innych nośników ciepła niż węgiel a mianowicie gazu i oleju
opałowego, przebudowę systemu komunikacji w miastach i gminach.
Istotne
przedsięwzięcia
w
obrębie
zagadnień
przeciwpowodziowych
obejmują ograniczenie do minimum zabudowy na terenach zalewowych (tylko
wyjątkowo uzasadniane przypadki), modernizację wałów przeciwpowodziowych,
bezwzględne reagowanie na nielegalne podnoszenie rzędnych terenów zalewowych
(zasypywanie dolin rzecznych, naturalnych polderów), dążenie do egzekwowania od
retencji
wód
opadowych
w
obrębie
swojej
działki (ograniczanie terenów utwardzonych).
Do zadań ograniczających natężenie hałasu w powiecie należą działania
związane
z
wprowadzeniem
optymalnych
rozwiązań
komunikacyjnych
oraz
instalowaniem ekranów akustycznych i pasów zieleni wzdłuż nowobudowanych lub
przy znaczącej przebudowie, uciążliwych odcinków dróg.
W zakresie ochrony komponentów litosfery przewiduje się następujące
kierunki działań: rekultywacja terenów poeksploatacyjnych, ochrona zasobów
glebowych, ograniczenie negatywnego oddziaływania procesów gospodarczych na
środowisko glebowe i racjonalne korzystanie z zasobów kopalin.
W zakresie edukacji ekologicznej działania ukierunkowano na podniesienie
świadomości ekologicznej mieszkańców w zakresie kształtowania właściwego
stosunku do przyrody i komponentów środowiska poprzez prowadzenie akcji
proekologicznych, organizację konkursów, prelekcji dla dzieci, młodzieży i dorosłych.
12. Koszty i źródła finansowania programu
W okresie krótkoterminowym największe nakłady przewidziano na realizację
zadań z zakresu ochrony powietrza atmosferycznego, ochrony komponentów
litosfery, zarządzania środowiskiem, ochrony przyrody i edukacji ekologicznej.
117
Środki finansowe przewidziane na realizację zadań własnych Powiatu
Lubińskiego w latach 2009-2012 w zakresie poszczególnych priorytetów:
Priorytet
Zarządzanie środowiskiem
Ochrona przyrody i krajobrazu
Ochrona komponentów litosfery
Ochrona powietrza atmosferycznego
Gospodarka odpadami
Edukacja ekologiczna
Razem
Koszt realizacji celu
20 000
20 000
170 000
420 000
450 000
20 000
1 100 000
Podstawowymi źródłami finansowania działań proekologicznych na terenie
powiatu lubińskiego będą: fundusze ekologiczne, fundacje i programy pomocowe,
własne środki inwestorów, budżet powiatu i budżet państwa.
Do najważniejszych z nich należą:
 Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej,
 Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej,
 Powiatowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej,
 Środki Pomocowe Unii Europejskiej,
 Budżet Państwa,
 Budżet Wojewódzki,
 Budżet WIOŚ,
 Budżet RZGW,
 Budżet WZMIUW (Wojewódzki Zarząd Melioracji i Urzadzeń Wodnych),
 Budżety Zarządców Dróg,
 Budżety właścicieli obiektów i terenów,
 EkoFundusz.
118
13. Ocena uwarunkowań realizacyjnych
Realizacja poszczególnych zadań uzależniona jest od instrumentów prawnych,
finansowych i społecznych.
14. Organizacja działań przygotowawczych, realizacyjnych
i kontrolnych
Właściwe wdrożenie Programu wymaga wprowadzenia monitoringu stopnia
realizacji poszczególnych zadań proekologicznych, stopnia realizacji wyznaczonych
celów, oceny rozbieżności pomiędzy celami a zadaniami i analizy przyczyn tych
rozbieżności.
Koordynator wdrażania Programu co dwa lata ma obowiązek wykonania oceny
stopnia realizacji zadań z Programu i sporządzenia raportu z jego wykonania. Na
podstawie tych raportów w oparciu o analizy przyczyn powstaną rozbieżności
pomiędzy celami i zadaniami, które będzie można po 4 latach ocenić i dokonać
aktualizacji Programu.
15. Wykaz uczestników Programu
W realizacji Programu ochrony środowiska dla powiatu lubińskiego uczestniczyć
będą:
 Podmioty uczestniczące w organizacji i zarządzaniu programem;
 Podmioty realizujące zadania programu;
 Podmioty kontrolujące przebieg realizacji i efekty programu;
 Społeczność z terenu powiatu lubińskiego jako główny podmiot odbierający
wyniki działań programu.
119
SPIS LITERATURY
1. Program ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju
województwa
dolnośląskiego – Wrocław 2002 r.
2. „Program zrównoważonego rozwoju oraz ochrony środowiska powiatu
lubińskiego” – Lubin, grudzień 2001.
3. „Raport o stanie środowiska na terenie powiatu lubińskiego w 2007 roku”
opracowany przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska we Wrocławiu –
Delegatura w Legnicy.
4. Narodowy Program Edukacji Ekologicznej, program wykonawczy Narodowej
Strategii Edukacji Ekologicznej oraz warunki jego wdrażania, Ministerstwo
Środowiska, Warszawa luty 2001.
5. Polityka
Ekologiczna Państwa na lata 2003-2006 z uwzględnieniem
perspektywy na lata 2007-2010,
6. Program wykonawczy do II Polityki Ekologicznej Państwa na lata 2002 -2010,
MŚ 2002
7. Polityki Ekologicznej Państwa na lata 2009-2012 z perspektywą do 2016 r. projekt.
8. Program ochrony środowiska dla Gminy Rudna, Wrocław 2004 r.
9. Program ochrony środowiska dla Miasta i Gminy Ścinawa na lata 2004 – 2011.
10. Program ochrony środowiska dla Gminy miejskiej Lubin.
11. Program ochrony środowiska dla Gminy wiejskiej Lubin.
12. GUS, Powierzchnia i Ludność w Przekroju Terytorialnym w 2007 roku,
Warszawa 2007.
13. Wytyczne Sporządzania Programów Ochrony Środowiska Na Szczeblu
Regionalnym i Lokalnym, Warszawa grudzień 2002 r.
14. Plan gospodarki odpadami w Powiecie Lubińskim (przyjęty Uchwałą Nr XXXV/
232/05 Rady Powiatu w Lubinie z dnia 28 kwietnia 2005 r.”)
15. Sprawozdanie z realizacji Planu gospodarki odpadami w Powiecie Lubińskim
w 2004 roku.
120
Spis tabel
Tabela 1. Wzmocnienie systemu zarządzania ochroną środowiska..........................22
Tabela 2. Ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalnego użytkowania
zasobów przyrody........................................................................................................23
Tabela 3. Zrównoważone wykorzystanie surowców, materiałów, wody i energii.....25
Tabela 4. Dalsza poprawa jakości powietrza i bezpieczeństwa ekologicznego dla
ochrony zdrowia mieszkańców powiatu......................................................................26
Tabela 5. Ochrona klimatu..........................................................................................28
Tabela 6. Zestawienie limitów krajowych w zakresie poprawy stanu środowiska.....29
Tabela 7. Szczegółowe wytyczne dla gminnych programów ochrony środowiska w
powiecie lubińskim.......................................................................................................62
Tabela 8. Podział zadań zamieszczonych w katalogu celów długoterminowych
i krótkoterminowych na zadania własne powiatu i zadania koordynowane wraz z
szacunkowymi kosztami ich realizacji, podmiotami uczestniczącymi oraz podmiotem
odpowiedzialnym za ich realizację..............................................................................83
Tabela 9. Plan operacyjny na lata 2009-2012..........................................................104
Spis rysunków
Elementy składające się na strategię i program zrównoważonego rozwoju.............108
121

program ochrony środowiska dla powiatu lubińskiego na lata 2009

Transkrypt

Podobne dokumenty

szczegóły

KARTA ZGŁOSZENIA

Sesja naukowa: Wojtek Lubiński – żywa pamięć

Regulamin Biegu Papieskiego

Regulamin - KalendarzBiegowy.pl

Miejska Biblioteka Publiczna w Lubinie Filia nr 4

Ogloszenie_o_udzieleniu_zamowienia

Wojtek Lubiński - Wojskowy Instytut Medyczny

Treningi odbywają się w Szkole Podstawowej nr 3 w Ścinawie przy

UCHWAŁA Nr XII/101/2016 RADY GMINY SOCHOCIN z dnia 2