Sesja naukowa: Wojtek Lubiński – żywa pamięć

MISCELLANEA
Sesja naukowa: Wojtek Lubiński –
żywa pamięć
Scientific session: Wojtek Lubiński – living memory
Tadeusz M. Zielonka
Katedra i Zakład Medycyny Rodzinnej, Warszawski Uniwersytet Medyczny;
kierownik: prof. dr hab. med. Kazimierz A. Wardyn
Minęły już dwa lata od chwili, gdy dr Wojciech Lubiński udał się pełnić służbę na swym ostatnim dyżurze
(ryc. 1). Pomimo upływu czasu pamięć o tym znakomitym lekarzu i świetnym oficerze nie przemija. Warszawsko‑Otwocki oddział Polskiego Towarzystwa Chorób
Płuc wspólnie z Wojskowym Instytutem Medycznym
zorganizowali drugą konferencję poświęconą pamięci
gen. bryg. dr. hab. n. med. Wojciecha Lubińskiego. Konferencję otworzył gen. bryg. dr hab. n. med. Grzegorz
Gielerak dyrektor Wojskowego Instytutu Medycznego,
zwracając uwagę, że kolejna konferencja poświęcona pamięci dr. Wojciecha Lubińskiego świadczy dobitnie, jak
ważną był postacią dla Instytutu i dla przyjaciół. Przewodniczący Warszawsko‑Otwockiego oddziału PTChP
Rycina 1.Prezydent RP Lech Kaczyński i jego osobisty lekarz dr Wojciech Lubiński
Figure 1. President of the Republic of Poland, Lech Kaczyński and his personal physician Wojciech Lubiński MD PhD
Sesja naukowa: Wojtek Lubiński – żywa pamięć
1
1
2012-10-22 11:16:26
MISCELLANEA
Rycina 2.Gen. bryg. dr hab. n. med. Grzegorz Gielerak w trakcie wykładu
Figure 2. General Grzegorz Gielerak MD PhD lecturing
podkreślił znaczenie żywej pamięci o tragicznie zmarłym koledze, której wyrazem jest zainicjowanie również
Warsztatów Spirometrycznych im. dr. Wojciecha Lubińskiego. Po uroczystym otwarciu konferencji odbyła się
sesja naukowa, której przewodniczyli dr hab. Piotr Gutkowski i dr hab. Andrzej Chciałowski. Pierwszy wykład
dr. Tadeusza M. Zielonki z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego dotyczył zagadnień etycznych i wskazywał na nowe zagrożenia w medycynie XXI wieku. Omówiono głębokie zmiany, jakie dokonały się w etyce lekarskiej po II wojnie światowej. Spowodowane było to
tragicznymi doświadczeniami nazistowskich eksperymentów medycznych prowadzonych w obozach koncentracyjnych, dynamicznym postępem nauk przyrodniczych, a także demokratyzacją życia społecznego. Realnym zagrożeniem stało się przedkładanie rentowności i zysku nad zasadami Hipokratesa w rodzaju Salus
aegroti suprema lex czy Primum non nocere. W kolejnym wystąpieniu dr Piotr Dąbrowiecki z Wojskowego
Instytutu Medycznego przedstawił zagadnienie jakości
życia chorych na astmę. Badania nad tym zagadnieniem
rozpoczął jeszcze z dr. Wojciechem Lubińskim, a uzyskane wyniki stały się częścią jego rozprawy doktorskiej.
Wykazały, że jakość życia chorych znakomicie koreluje ze stopniem ciężkości choroby ocenianej zgodnie
2
2
z powszechnie przyjętymi kryteriami GINA. To proste narzędzie oparte na odpowiednio opracowanych kwestionariuszach wypełnianych przez chorych dostarcza cennych informacji na temat skuteczności stosowanego leczenia i pozwala odpowiednio je modyfikować. Doktor
Piotr Boros z Instytutu Gruźlicy i Chorób Płuc przedstawił ten sam problem u chorych na POChP. W styczniu
ukazał się w Polskim Archiwum Medycyny Wewnętrznej
artykuł autorstwa Piotra Borosa i Wojciecha Lubińskiego, którzy przedstawili wyniki badań nad jakością życia
u ponad 9000 polskich chorych na POChP. Chorzy na tę
chorobę nawet we wstępnej fazie choroby zgłaszają pogorszenie jakości życia, która jest szczególnie zła przy
współistnieniu chorób serca. Ocena jakości życia u chorych na POChP okazała się również pomocna w praktyce klinicznej. Niezwykle interesujący wykład na temat
powstania spirometrycznych wartości należnych Euro­
pean Respiratory Society wygłosił dr Karol Gondorowicz
z Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. Zaskakujące było
wykazanie na jak niepewnym gruncie opierają się obowiązujące w całej Europie normy spirometryczne. Badania naukowe, na których oparto się przy ich tworzeniu
pochodzą z lat 50.–60. i nie spełniają one współczesnych
wymogów, jakie stawia się pracom naukowym. Badane grupy nie były rzetelnie scharakteryzowane, a co
LEKARZ WOJSKOWY 4/2012
2012-10-22 11:16:29
MISCELLANEA
ważniejsze odpowiednio losowo dobierane. W świetle
polemiki nad wskaźnikiem Lubińskiego wykład ten znakomicie pokazał jak niedoskonałe są powszechnie uznawane normy ERS. W kolejnym wykładzie prof. Jerzy Kruszewski z WIM przedstawił zasady optymalnego leczenia
chorych na obturacyjne choroby płuc. W ostatnich dekadach dokonał się wielki postęp w leczeniu astmy i mniejszy w leczeniu POChP. Wziewne glikokortykosteroidy
diametralnie zmieniły los chorych na astmę. Znacząco
zmniejszyła się śmiertelność spowodowana tą chorobą i liczba hospitalizacji z powodu stanu astmatycznego. Ponadto zmalała liczba rent inwalidzkich i nieobecności w pracy spowodowanych astmą. Niedawno wprowadzano nowe i bardzo skuteczne leki, takie jak indakaterol, roflumilast czy anty‑IgE, ale z powodu braku nawet
częściowej refundacji nie są one stosowane w Polsce.
Bardzo żywą dyskusję wzbudził wykład prof. Andrzeja
Kraszewskiego z Politechniki Warszawskiej, który podkreślał wartość badań interdyscyplinarnych. Takie właśnie prace podjęte zostały wspólnie z dr Wojciechem Lubińskim przez Zakład Inżynierii Środowiska. Inżynierowie z Politechniki Warszawskiej mierzyli zanieczyszczenie powietrza w aglomeracjach miejskich, a współpraca
z dr. W. Lubińskim pozwoliła ocenić wpływ tego zanieczyszczenia na czynność płuc. Wykazano, że osoby niepalące papierosów, a eksponowane na zanieczyszczenia powietrza przekraczające dopuszczalne normy mają
czterokrotnie częściej zaburzone funkcje oddechowe
w porównaniu z osobami mieszkającymi w środowisku
bez zanieczyszczeń. Profesor A. Kraszewski zaapelował
o dalszą współpracę i kontynuację działań rozpoczętych
z dr. Wojciechem Lubińskim. Warto rozszerzyć badania
nad wpływem zanieczyszczeń powietrza na inne parametry zdrowia. Szczególnie ważny wydaje się wpływ
małych cząstek penetrujących do pęcherzyków płucnych, które mogą przedostawać się do krwiobiegu i wywierać wpływ na śródbłonek naczyń, układ krążenia
i cały organizm. Bardzo ciekawy i trudny wykład na temat powiązań układu krążenia i oddychania przedstawił
gen bryg. dr hab. n. med. Grzegorz Gielerak (ryc. 2). Tytuł
wystąpienia – Rytm serca i oddechu, jak oceniać, jak in­
terpretować wyniki pomiaru, coś o czym myślimy, czego
nie mówimy znakomicie oddawał skomplikowane związki między sercem a płucami. Aby zmierzyć się z tym zagadnieniem, trzeba dobrze poznać i zrozumieć zagadnienie regulacji nerwowej obu blisko ze sobą współpracujących układów. Szczególnie ważne jest tu współdziałanie
dwóch z pozoru tylko przeciwstawnych układów autonomicznej regulacji nerwowej, tj. układu współczulnego i przywspółczulnego. Prace nad tym problemem rozpoczęte jeszcze przez dr. Wojciecha Lubińskiego są kontynuowane, a prezentowane wstępne wyniki są bardzo
obiecujące. Następny wykład dr hab. n. med. Mirosława
Dziuka z Wojskowego Instytutu Medycznego dotyczył zastosowania badania pozytronowej emisyjnej tomografii
Sesja naukowa: Wojtek Lubiński – żywa pamięć
3
(PET) oraz badań scyntygraficznych (SPECT) nie tylko
w onkologii. Dużą trudność sprawia różnicowanie zmian
nowotworowych z procesami niezłośliwymi o typie zaplenia, grzybicy, gruźlicy, mykobakteriozy, chorób ziarniniakowatych itp. Wskazano na przydatność tych badań w ocenie chorób zapalnych, szczególnie sarkoidozy z pozapłucną lokalizacją zmian. Bardzo obiecujące są
wyniki nad zastosowaniem metody PET‑CT w wykrywaniu zmian sarkoidalnych w sercu. Ostatnie doniesienie
wygłosiła dr Anna Kazimierczak z WIM, która kontynuuje podjęte przez dr. Wojciecha Lubińskiego badania nad
zaburzeniami oddychania podczas snu. W swoim wykładzie skupiła się na aspektach kardiologicznych tych zaburzeń. Są one obecnie przedmiotem bardzo intensywnych badań prowadzonych przez liczne ośrodki kardiologiczne. Obturacyjny bezdech podczas snu to najczęstsza wtórna przyczyna nadciśnienia tętniczego. Równie
ważne są zaburzenia oddychania u chorych z niewydolnością serca, ale u tych chorych dominują centralne zaburzenia oddychania. Na zakończenie padło wiele pytań
do wykładowców i dyskusja była ważnym elementem tej
stojącej na bardzo wysokim poziomie naukowym konferencji. Należy mieć nadzieję, że tradycja tych spotkań będzie kontynuowana w następnych latach.
Podziękowanie
Dziękuję pani Beacie Lubińskiej za udostępnienie dołączonych do tekstu zdjęć.
3
2012-10-22 11:16:29