Pobierz

Wiadomości gospodarcze z Litwy
Nr 12/2016 (21 – 27.03.2016)
MAKROEKONOMIA
Czy Litwę czeka boom konsumpcyjny?
„Dzisiaj nikt już nie mówi o zaciskaniu pasa, a o tym na ile i gdzie można go poluzować. Sytuacja
gospodarki Litwy obecnie jest bardzo sprzyjająca dla wzrostu handlu.” – stwierdził Žygimantas Mauricas,
główny ekonomista banku „Nordea”. To, że wzrost popytu wewnętrznego jest zrównoważony,
potwierdza kilka faktów. Jak zaznaczył Ž. Mauricas, obroty handlu detalicznego na Litwie jeszcze nie
osiągnęły poziomu przedkryzysowego, jednak ten poziom zostanie osiągnięty w bieżącym roku. Handel
detaliczny towarami nieżywnościowymi już przekroczył poziom przedkryzysowy. Ogólna tendencja jest
wzrostowa, jednak handel towarami nieżywnościowymi rośnie znacznie szybciej niż artykułami
spożywczymi. Jak zaznaczył analityk, w kontekście UE Litwa niczym się nie wyróżnia, gdyż w strefie
euro popyt rośnie równie szybko. Zauważył również, że przez ostatnich kilka lat popyt wewnętrzny na
Litwie rośnie wolniej niż fundusz płac, a to oznacza, że konsumenci nie wydają tyle, ile by mogli. Fakt,
że konsumenci ostrożnie wydają pieniądze potwierdza również wzrost wartości depozytów gospodarstw
domowych oraz stanu rachunków bieżących. „Ludzie na swych rachunkach bieżących utrzymują średnio
połowę swych rocznych dochodów. A to jest tykająca bomba konsumpcyjna, tylko nikt nie wie kiedy ona
wybuchnie.” – stwierdził Ž. Mauricas. Oczekiwania konsumentów są sprzyjające dla handlu. Jak
zauważył Ž. Mauricas, w ciągu najbliższych 12 miesięcy konsumenci nadal zamierzają oszczędzać, ale
też więcej wydawać, a zadecyduje o tym poprawiająca się sytuacja finansowa. Pod względem oczekiwań
konsumpcyjnych Litwa obecnie jest na poziomie 2005 – 2006 r. Bank „Nordea” prognozuje, że średnie
wynagrodzenie na Litwie w bieżącym roku wzrośnie o 6 %, a w przyszłym roku o 6,5 %. Szacuje się, że
wzrost PKB Litwy w br. wyniesie 4 %, a to w opinii Ž. Mauricasa będzie wystarczające do utrzymania w
miarę szybkiego wzrostu handlu. (Verslo žinios, 24.03.2016)
Litwa wydaje na opiekę socjalną prawie najmniej w UE
Wydatki Litwy na opiekę socjalną w 2014 r. należały do najniższych wśród 28 krajów UE. Wg danych
Eurostatu, w 2014 r. na opiekę socjalną Litwa przeznaczyła 11,5 % PKB. Niższe wydatki odnotowano
tylko w Rumunii, gdzie na ten cel przeznaczono 11,4 % PKB. Łotwa i Estonia na opiekę socjalną
przeznaczyły odpowiednio 11,5 % oraz 11,8 %, natomiast średnia unijna w 2014 r. wyniosła 19,5 %
PKB. (Lietuvos rytas, 23.03.2016)
Rating Litwy bez zmian
Międzynarodowa agencja ratingowa „Standard & Poor’s” utrzymała nadany Litwie w 2014 r. rating
długoterminowy na poziomie A- ze stabilną perspektywą. „Wierzymy, że Litwa w zasadzie realizuje
skuteczną politykę i główną uwagę przeznacza na ostrożne zarządzanie fiskalne, dywersyfikowanie
dostaw energii oraz reformy rynkowe. Negatywny wpływ na rating wywiera nieduży poziom dochodów
Litwy oraz długoterminowe wyzwania strukturalne przed litewską gospodarką.” – stwierdzono w
komunikacie agencji. Międzynarodowa agencja „Moody’s” nadała Litwie rating na poziomie A3,
natomiast „Fitch” – na poziomie A-. (Lietuvos rytas, 22.03.2016)
INWESTYCJE
Hiszpański producent części samochodowych inwestuje w nowe moce produkcyjne
Należąca do hiszpańskiego producenta części samochodowych „CIE Automotive” litewska spółka „CIE
LT Forge”, która produkuje w Mariampolu wały korbowe, zamierza zainwestować 7,5 mln EUR w drugą
linię produkcyjną. Pozwoli to potroić moce produkcyjne do 1,5 mln wałów korbowych rocznie oraz
zwiększyć zatrudnienie o 60 osób. Produkowane przez spółkę części są montowane w silnikach
samochodów „Audi”, „Renault”, „Volkswagen”. W poprzednim roku obroty spółki wyniosły 16 mln
1
EUR, zatrudnia ona obecnie 150 osób, a produkcję wałów korbowych w Mariampolu rozpoczęła w 2012
r. (Lietuvos rytas, 23.03.2016)
ROLNICTWO
Sejm zatwierdza minimalną cenę skupu mleka
Sejm w trybie pilnym uchwalił nowelizację tzw. ustawy mlecznej. Jeżeli prezydent jej nie zawetuje, do
końca br. przetwórcy mleka będą zobowiązani płacić rolnikom min. 165 EUR/t (0,165 EUR/l) mleka
surowego, natomiast pośrednicy – nie mniej niż 130 EUR/t mleka. W przypadku naruszenia tego
zobowiązania po raz pierwszy kara wyniesie 1 % rocznych obrotów, w przypadku powtórnego naruszenia
– dwukrotnie wyższa. „Mamy nadzieję, że taka propozycja pomoże rolnikom przetrwać trudny okres” –
stwierdził autor nowelizacji Jonas Kondrotas, należący do klubu parlamentarnego wchodzącej w skład
koalicji rządzącej „Partii Pracy”. Wg danych przedstawicieli tej partii obecnie drobni producenci mleka
otrzymują 0,147 EUR/l, inni – około 0,16 EUR/l. Jednak rolnicy wcale nie są zadowoleni z takiej
nowelizacji. Jak zaznaczył Jonas Vilionis, prezes Litewskiego Zrzeszenia Producentów Mleka, ustawa nie
zawiera obowiązku skupu mleka, więc nic nie da. Poza tym zastanawiał się, dlaczego cenę minimalną
ustalono właśnie na poziomie 0,165 EUR/l. W zasadzie ta nowelizacja może wykończyć małe
gospodarstwa, gdyż przetwórcy nie ukrywają, że po prostu nie będą kupować od nich mleka. Szacuje się,
że koszt skupu mleka od rolników wynosi około 55 EUR/t – tyle kosztuje logistyka, utrzymanie punktów
skupu i ich pracowników. „Oczywiste jest, że Sejm postanowił zniszczyć małe gospodarstwa. […] W
takich warunkach przetwórcy będą kupowali mleko tylko od dużych gospodarstw, dla których i teraz
płacą więcej, niż wynosi ustalona granica. Można jeszcze więcej sprowadzić z Łotwy czy Estonii, gdyż
tam mleko ma lepszą jakość i jest tańsze niż u nas.” – stwierdził dyrektor stowarzyszenia mleczarzy
„Centrum Mleka” Egidijus Simonis. Wg niego decyzja ta wyraźnie pokazuje, że litewscy politycy nie
mają żadnej długoterminowej strategii w sprawie sektora mleczarskiego. „Po wejściu w życie
nowelizacji, cena płacona dla małych gospodarstw stanie się całkowicie niekonkurencyjna. Dlatego
oczywiste jest, że umowy z małymi gospodarstwami na Litwie zostaną zerwane, a import surowego
mleka podwoi się.” – dodał E. Simonis. Wg niego, małe gospodarstwa – do 20 krów – stanowią na Litwie
95 % ogólnej liczby gospodarstw, jednak dostarczają tylko 30 % mleka. Natomiast duzi producenci już
teraz otrzymują cenę na poziomie europejskim. Zdziwienie z przyjęcia tej nowelizacji wyraził również
wiceprezes Litewskiej Izby Rolnej Bronius Markauskas. Wg niego z tej nowelizacji nie będzie żadnej
korzyści. „Mieliśmy precedens w 2003 r., gdy ustalono cenę 0,33 LTL/kg. Przetwórcy mleka właśnie tyle
płacili dla wszystkich. To samo stanie się również teraz. Cena mleka sprzedawanego przez duże
gospodarstwa spadnie i to negatywnie odbije się na ich sytuacji finansowej.” – stwierdził B. Markauskas.
Swe zastrzeżenia wobec nowelizacji zgłosił również sejmowy Komitet Prawa i Praworządności, który
stwierdził, że może być ona sprzeczna z Konstytucją. Nowelizacja ta uzupełniła już wcześniej
krytykowaną tzw. ustawę mleczną, która została uchwalona w poprzednim roku. Zgodnie z ustawą ilość
skupowanego przez przetwórców mleka może odbiegać w obie strony maksymalnie o 10 % od ilości
przewidzianej w umowie. W przeciwnym razie są przewidziane kary. Sami rolnicy nie raz apelowali o
odwołanie tej ustawy. J. Vilionis przyznał, że ta ustawa przyniosła więcej szkody niż korzyści. „Jedna
spółka przetwórcza z tego powodu została upomniana 16 razy. Co teraz robi? Przytrzymuje się wymagań
ustawy, chociaż mogłaby skupować więcej mleka. Dziwne, że ustawa działa przeciwko interesom
rolników, chociaż została uchwalona po to, żeby ich bronić.” – wyraził zdziwienie E. Simonis. (Lietuvos
rytas, Verslo žinios, 24.03.2016)
USŁUGI
Wilno wśród najtańszych miast dla turystów
Według badania „Post Office Travel Money City Costs Barometer” Wilno należy do najtańszych miast
dla turystów do spędzenia weekendu. Dla przykładu, filiżanka kawy kosztuje tu tylko 1,7 USD (przy
obecnym kursie – 1,5 EUR). W analizie wskazano 13 najtańszych miast w Europie, w których można
spędzić weekend z noclegiem, kolacją w restauracji. Liderem jest Warszawa – tu za weekendowy wyjazd
2
wystarczy zapłacić średnio 163 USD (145 EUR). Na drugiej pozycji uplasowało się Wilno – 166 USD
(148 EUR), na trzeciej – Budapeszt (177 USD lub 158 EUR). Dalej uplasowały się: Ryga, Kraków,
Lizbona, Dubrovnik, Praga, Moskwa, Ateny, Tallin, Strasbourg i Lille. (Lietuvos rytas, 24.03.2016)
„Barclays” będzie „hodował” własne start – up’y
Zatrudniający na Litwie ponad 1500 pracowników brytyjski bank „Barclays” planuje otwarcie w Wilnie
odrębnej przestrzeni „Rise Vilnius”, która zostanie przeznaczona dla start – up’ów. Będzie to siódma
przestrzeń współpracy „Rise” na świecie. Pozostałe działają w Londynie, Manchesterze, Nowym Jorku,
Kapsztadzie, Tel Awiwie oraz Mumbaju. Jak stwierdził kierownik centrum „Barclays” w Wilnie Mariano
Andrade Gonzalez, „Rise” – to społeczność spółek finansowych, które rozwijają się razem z „Barclays”.
Daje to bankowi możliwość przyczynienia się do rozwoju innowacji oraz wcześniej dostrzec innowacje
zmieniające dotychczasowy model działalności. Dla start – up’ów jest to możliwość szybszej realizacji
swych pomysłów uwzględniając to, jak je można zastosować w „Barclays” i innych korporacjach.
Przestrzeń „Rise” fizycznie będzie oddzielona od pozostałych oddziałów banku. „Start – up’y nie trafią
do korporacji, gdzie trzeba myśleć o całej infrastrukturze i kłopotach korporacyjnych. Tutaj będą myśleli
tylko o tworzeniu, wzajemnej współpracy i jak najszybszym wzroście” – stwierdził M. A. Gonzalez. Wg
niego ta przestrzeń zostanie przeznaczona dla start – up’ów na różnym poziomie rozwoju, jednak główna
uwaga będzie zwracana na tworzące się i niedawno powstałe kilkuosobowe załogi. Cała przestrzeń
„Rise” zajmie 550 m2, powstanie tu ponad 50 miejsc pracy. Bank będzie oceniał pragnących dołączyć do
tej społeczności i wyselekcjonuje najlepszych. Jednym ze sposobów jest przedstawienie zaistniałego
problemu i przyjęcie tych start – up’ów, które oferują rozwiązanie tego problemu. Ta przestrzeń
współpracy nie zostanie przeznaczona tylko dla start – up’ów z Litwy, bank będzie dążył do
przyciągnięcia interesujących pomysłów z całego regionu, w tym z Polski, Ukrainy czy Białorusi. Bank
interesują nie tylko finanse, będą mogły tu urządzić się również start – up’y oferujące rozwiązanie innych
problemów. (Verslo žinios, 22.03.2016)
Opracowanie
Wydział Promocji Handlu i Inwestycji
Ambasady RP w Wilnie
na podstawie litewskiej prasy ekonomicznej
3