Pobierz - Portal Promocji Eksportu

Wiadomości gospodarcze z Litwy
Nr 17/2016 (25.04 – 01.05.2016)
MAKROEKONOMIA
Litewska gospodarka nabiera rozpędu
Według danych Departamentu Statystyki, wartość PKB Litwy w I kwartale br., po wyeliminowaniu
wpływu sezonowości i liczby dni roboczych, wyniosła 8,464 mld EUR, czyli o 2,4 % więcej niż w I
kwartale poprzedniego roku. W porównaniu z IV kwartałem 2015 r. wzrost PKB wyniósł 0,8 %. „Nic
dziwnego, że rozwój litewskiej gospodarki przyśpiesza. Takie oznaki dostrzegaliśmy obserwując wzrost
popytu wewnętrznego czy przemysłu w pierwszych miesiącach, eksport nie kurczył się. Sądzę, że w
pozostałych kwartałach roku gospodarka będzie rozwijała się jeszcze szybciej i być może wzrost w br.
przekroczy 3 %.” – stwierdził główny ekonomista „Swedbanku” Nerijus Mačiulis. W opinii ekonomisty
Gitanasa Nausėdy, wynik PKB z I kwartału jest niezłym wejściem w 2016 r. „Możemy spodziewać się
szybszego wzrostu w nadchodzących kwartałach: konsumpcja stabilnie rośnie, przeorientowanie eksportu
powinno już dać pierwsze wyniki – szczególnie z USA i Chin. Raczej nie tworzyłbym iluzji, że w
bieżącym roku PKB wzrośnie o 4 – 5 %, ale 3 % lub nieco więcej możliwie osiągnąć.” – rozważał G.
Nausėda, doradca prezydenta banku SEB. (Lietuvos rytas, 30.04.2016)
Rząd planuje zbilansowanie finansów publicznych w przyszłym roku
Litewski rząd planuje, że w 2017 r. budżet będzie zrównoważony, a w 2018 r. odnotuje nadwyżkę.
Przewiduje to projekt Programu Stabilności, który przygotowało Ministerstwo Finansów. Dokument
został zatwierdzony na posiedzeniu Rady Ministrów, a następnie zostanie przekazany dla Komisji
Europejskiej. Litwa, jak i wszystkie kraje strefy euro, zobowiązana jest do końca kwietnia przekazać dla
Komisji Europejskiej tzw. Program Stabilności, w którym zapisane jest pierwsze oficjalne zobowiązanie
w sprawie przewidywanego deficytu budżetowego w przyszłym roku. Wcześniej szacowano, że w 2017 r.
deficyt budżetowy wyniesie 0,4 % PKB, jednak znacznie lepsze niż planowano wyniki realizacji budżetu
w 2015 r. pozwoliły na przygotowanie o wiele bardziej optymistycznego programu. „W poprzednim roku
zebraliśmy więcej przychodów budżetowych niż planowaliśmy, deficyt finansów publicznych wyniósł
0,2 % PKB, był najniższy w UE i w całej historii niepodległej Litwy.” – stwierdził w komunikacie
prasowym minister finansów Rimantas Šadžius. Wstępnie zakłada się, że nadwyżka budżetowa w 2018 r.
może wynieść 0,8 % PKB, a w 2019 r. – 0,9 %. Minister finansów zaznaczył, że gdyby to udało się
osiągnąć, można byłoby myśleć o szybszym zmniejszeniu długu publicznego Litwy, który obecnie
wynosi około 40 % PKB. Program zawiera analizę zmian ekonomicznych na Litwie w ostatnich latach,
podane są plany polityki budżetowej w średnim okresie, ocena czynników ryzyka oraz jakość finansów
publicznych, także został przeanalizowany wpływ reform strukturalnych na finanse publiczne i tendencje
ekonomiczne. Jednak część ekspertów wyraża wątpliwości, że cele posiadania zbilansowanego budżetu
już w najbliższym czasie mogą być trudne do zrealizowania z powodu różnych presji na zwiększenie
finansowania oraz z powodu otoczenia politycznego – rosnącego populizmu w obliczu zbliżających się
wyborów parlamentarnych oraz faktu, że po zmianie rządu w końcu roku nowe władze mogą mieć inne
plany budżetowe. (Verslo žinios, 27-28.04.2016)
Spółki Skarbu Państwa zarobiły mniej
Należące do Skarbu Państwa spółki w poprzednim roku zarobiły łącznie 216,257 mln EUR zysku. Jest to
o 5,7 % mniej niż w 2014 r. Łączne przychody 128 spółek wyniosły 2,485 mld EUR i były o 9,2 %
wyższe, niż w 2014 r. Zysk spółek sektora energetycznego w ciągu roku zwiększył się o 8,8 % do
poziomu 148,3 mln i stanowił 68,6 % łącznej kwoty zysku spółek Skarbu Państwa. Spółki z branży
transportowej w ciągu roku zarobiły 34,1 mln EUR, czyli o 31,6 % mniej niż w 2014 r. Natomiast zysk
43 spółek gospodarki leśnej w ciągu roku zmniejszył się o 17,3 % i w 2015 r. wyniósł 26,8 mln EUR.
(LIetuvos rytas, 27.04.2016)
1
Mieszkańcy nie dostrzegają przejrzystości biznesu
Zrzeszenie „Investors’ Forum” w ramach inicjatywy „Biała fala” oraz spółka badań opinii publicznej
„Rait” przeprowadzili badanie, które wykazało, iż 52 % mieszkańców Litwy sądzi, że otoczenie
biznesowe jest nieprzejrzyste. Wg komunikatu prasowego, najbardziej w przejrzystość wątpią
mieszkańcy w starszym wieku, natomiast młodzież wyraża o wiele bardziej pozytywny pogląd i bardziej
aktywnie interesuje się przejrzystością i reputacją przed wyborem towarów lub usług. Około połowy
respondentów stwierdziło, że raczej zdecydowaliby się na wybór towarów czy usług tych spółek, które
opierają się na ekologicznej działalności, działają przejrzyście, są z litewskim kapitałem i społecznie
odpowiedzialne, nawet jeżeli te towary lub usługi byłyby droższe od alternatywnych. (Verslo žinios,
26.04.2016)
ENERGETYKA
„Orlen Lietuva” i koleje litewskie wciąż bez porozumienia
W końcu marca br. dyrektor generalny Kolei Litewskich (lit. Lietuvos geležinkeliai) Stasys Dailydka
wyraził nadzieję, że porozumienie ze spółką „Orlen Lietuva” w sprawie taryf za transport zostanie
osiągnięte w połowie kwietnia, jednak zarówno rzecznik spółki kolejowej, jak i doradca ministra
łączności potwierdzili, że negocjacje na razie trwają, jednak więcej szczegółów nie podali. S. Dailydka
wspomniał, że porozumieniem między spółkami zainteresowany jest również udziałowiec koncernu
„Orlen”, czyli Ministerstwo Skarbu RP, a to jest dobrym znakiem. Jednak z innej strony to już nie
pierwszy raz, gdy w ciągu 7 lat trwania sporu pojawiają się i znikają nadzieje na jego rozwiązanie.
Jeszcze w połowie marca br. dziennik Verslo žinios pisał, że po spotkaniu kierownictwa koncernu „PKN
Orlen” z litewskim premierem Algirdasem Butkevičiusem ogłoszono, że „Orlen Lietuva” i Koleje
Litewskie mogą wreszcie osiągnąć porozumienie w wieloletnim sporze ws. taryf za transport ładunków.
Jednak tak się nie stało. Wówczas polski portal energetyka.defence24.pl wspomniał o rzekomo
przygotowywanej przez Komisję Europejską karze dla Kolei Litewskich za zdemontowanie 20 km
odcinka torów z Możejek do granicy łotewskiej (w kierunku Renge). Stwierdzono, że KE o karze,
wysokość której może sięgnąć 10 % rocznych obrotów Kolei Litewskich (około 46 mln EUR, licząc na
podstawie przychodów spółki w 2008 r.), ma poinformować w najbliższych tygodniach. Jednak
dotychczas wiadomości ze strony KE brak. Kara KE umocniłaby pozycje „Orlenu Lietuva” w sporze z
Kolejami Litewskimi, gdyż konflikt w sprawie taryf transportowych rozpoczął się po tym, gdy został
zdemontowany wspomniany odcinek torów. Po tym, gdy spółka była zmuszona produkty naftowe
przewozić znacznie dłuższą trasą, zaczęła zabiegać o zniżkę, jednak nie otrzymała jej. Dlatego kara
stanowiłaby przesłankę dla spółki do wymagania wyrównania strat, które „Orlen Lietuva” poniósł z
powodu demontażu torów. (Verslo žinios, 27.04.2016)
ROLNICTWO
Negocjacje w sprawie mleka: porozumienie jest i go nie ma
Przedstawiciele największych przetwórców mleka oraz producenci mleka spotkali się z premierem
Algirdasem Butkevičiusem oraz minister rolnictwa Virginiją Baltraitienė. Premier zaznaczył, że
negocjacje były bardzo zażarte, jednak przetwórcy zgodzili się z prośbą nie zmniejszać cen skupu mleka.
„W czerwcu, lipcu i sierpniu ceny zostaną takie, jakie są teraz” – oświadczył A. Butkevičius. Jednak
dodał, że z przetwórcami uzgodniono, że będą mogli utrzymać ceny na tym samym poziomie, jeżeli nie
zderzą się z poważnymi problemami finansowymi. Natomiast przedstawiciele producentów mleka
stwierdzili, że nie zrozumieli, czy przetwórcy zmniejszą cenę skupu, czy nie. „Niedawno przetwórcy
poinformowali nas, że z powodu technicznych porozumień cena w czerwcu jednak spadnie. Dzisiaj
ponownie staraliśmy się porozumieć. Powiedziano – będziemy się starali. To oznacza, że cena może się
zmienić. Mówiąc otwarcie, nie wiem, co dzisiaj uzgodniliśmy.” – stwierdził prezes Litewskiej Izby
Rolnej Andriejus Stančikas. Najmniejsze gospodarstwa obecnie otrzymują 0,07 EUR za litr mleka,
najwięksi producenci – około 2 – 3 razy więcej. Jeżeli przetwórcy dotrzymają porozumienia, takie same
ceny rolnicy otrzymają przynajmniej przez 3 kolejne miesiące. Postanowiono, że ceny zostaną
2
zafiksowane na poziomie ustalonym w czerwcowych umowach. Rząd na razie przygotował tymczasowy
plan pomocy dla rolników. Wg premiera, już w maju zacznie się wypłata unijnego wsparcia o wartości 18
mln EUR, natomiast latem – 17,2 mln EUR z budżetu narodowego. Łącznie w br. ze środków unijnych i
budżetu narodowego na wsparcie dla producentów mleka planuje się wypłacić 60,5 mln EUR wsparcia.
Premier także zaznaczył, że z rolnikami rozmawiano o powołaniu funduszu ryzyka, który byłby
przeznaczony na ratowanie gospodarstw, które znajdą się w trudnej sytuacji finansowej, także o
możliwości odroczenia płacenia podatków dla dużych gospodarstw mleczarskich, które posiadają duże
zobowiązania finansowe. (Verslo žinios, 28.04.2016)
Opracowanie
Wydział Promocji Handlu i Inwestycji
Ambasady RP w Wilnie
na podstawie litewskiej prasy ekonomicznej
3