KULTURA WIZUALNA

dr Łukasz Rogowski
dyżury: poniedziałek 10.00-11.00, środa 9.30-11.30, p.117
e-mail: [email protected]
KULTURA WIZUALNA
WYKŁAD FAKULTATYWNY, TRYB STACJONARNY, 2014/2015
Program zajęć:
1. Zajęcia organizacyjne. Kultura wizualna, socjologia wizualna, badania wizualne.
2. Społeczeństwo obrazów? Kultura wizualna we współczesnym życiu społeczno-kulturowym.
3. Nowe kultury wizualne – obrazy wobec technologii cyfrowych i nowych mediów.
4. Pozasocjologiczne badania kultury wizualnej.
5. Kultura wizualna a społeczne aspekty innych zmysłów i innych form reprezentacji.
6. Socjologiczne aspekty fotografii.
7. Krótka historia fotografii socjologicznej.
8. Wizualne narracje socjologiczne: fotoesej, film socjologiczny.
9. Obserwacja fotograficzna i badania wizualne w socjologii.
10. Analiza obrazów w warsztacie socjologa: analiza kompozycyjna.
11. Analiza obrazów w warsztacie socjologa: analiza semiologiczna.
12. Kompetencje wizualne i edukacja wizualna.
13. Obrazy w marketingu, socjotechniki wizualne.
14. Zaliczenie.
Zasady zaliczenia:
Przedmiot jest zaliczany dwuetapowo. Ocena końcowa jest średnią z dwóch ocen cząstkowych. Do
zaliczenia konieczne jest uzyskanie pozytywnej oceny z obu etapów.
Etap 1. Każdy ze studentów samodzielnie (indywidualnie) przygotowuje fotoesej, który ma być
rezultatem „socjologicznej obserwacji” i pokazywać życie społeczne – bądź jedno wybrane
zjawisko, bądź szereg różnych. Fotoeseje powinny składać się z min. 10 zdjęć, każde opatrzone min.
3-zdaniowym komentarzem. W pracach można wykorzystywać wyłącznie materiały własnego
autorstwa, nie ma możliwości wykorzystywania zdjęć/filmów znalezionych w Internecie lub
autorstwa innych osób. Forma prac jest dowolna i zależy od inwencji autorów. Przy ocenie
zdecydowanie większa waga będzie przywiązywana do zawartej w pracach myśli socjologicznej, niż
do techniczno-formalnych aspektów zdjęć i filmów. Przygotowane prace należy przesłać na adres
mailowy wykładowcy min. tydzień przed terminem zaliczenia (szczegółowe daty zostaną podane).
Każdy dzień opóźnienia = ocena niżej.
Etap 2. Zaliczenie ustne, realizowane według spisu zagadnień przekazanych przez prowadzącego
min. tydzień przed terminem zaliczenia. Zagadnienia będą obejmowały wszystkie treści pojawiające
się na zajęciach i zostaną podzielone na 3 bloki tematyczne (każdy z bloków będzie liczył ok. 10
zagadnień). Student/ka wybiera jeden blok tematyczny i przygotowuje się do odpowiedzi na
zawarte w nim zagadnienia. Podczas zaliczenia z danego bloku losowane są dwa zagadnienia. Przy
1
ocenie brana jest pod uwagę nie tylko znajomość tematyki, lecz również umiejętność jej
indywidualnej interpretacji oraz podawanie własnych, nieomawianych podczas zajęć przykładów
zjawisk.
Wykorzystywane podczas zajęć prezentacje mają charakter poglądowy i raczej wyznaczają ogólną
tematykę poszczególnych wykładów, niż ją szczegółowo opisują. Do zaliczenia potrzebne są notatki
własne studentów. Prezentacje mają również na celu podawanie przykładów omawianych pojęć i
zjawisk.
Wybrana literatura:





















„Badania nad wizualnością w perspektywie multidyscyplinarnej. Kwestionariusz Kultury
Wizualnej”, [w:] „Kultura i Społeczeństwo”, nr 4.
Bal Mieke (2006), „Wizualny esencjalizm i przedmiot kultury wizualnej”, [w:] „Artium
Quaestiones”, t. XVII, s. 295-331.
Baldwin Elaine, Longhurst Brian, McCracken Scott, Ogborn Miles, Smith Greg (2007),
„Wstęp do kulturoznawstwa”, Poznań: Zysk i S-ka.
Belting Hans (2007), „Antropologia obrazu. Szkice do nauki o obrazie”, Kraków: Universitas.
Berger John (1997), „Sposoby widzenia. Na podstawie cyklu programów telewizyjnych BBC
Johna Bergera”, Poznań: Dom Wydawniczy Rebis.
Boehm Gottried (2014), „O obrazach i widzeniu. Antologia tekstów”, Kraków: Universitas.
Bohunia-Borowska Małgorzata, Sztompka Piotr (2012), „Fotospołeczeństwo. Antologia
tekstów z socjologii wizualnej”, Kraków: Wydawnictwo Znak.
Bourdieu Pierre (1990), „Photography. A Middle-brow Art”, Stanford: Stanford University
Press.
Drozdowski Rafał (2009), „Obraza na obrazy. Strategie społecznego oporu wobec obrazów
dominujących”, Poznań: Zysk i S-ka.
Drozdowski Rafał, Krajewski Marek (2010), „Za fotografię! W stronę radykalnego programu
socjologii wizualnej”, Warszawa: Wydawnictwo Bęc Zmiana.
Emmison Michael, Smith Philip (2007), „Researching the visual. Images, Objects, Contexts
and Interactions in Social and Cultural Inquiry”, London, Thousand Oaks, New Delhi: Sage
Publications.
Ferenc Tomasz, Olechnicki Krzysztof (red.) (2008), „Obrazy w sieci. Socjologia i antropologia
ikonosfery Internetu”, Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
Flusser Vilém (2005), „Ku filozofii fotografii”, Katowice: Akademia Sztuk Pięknych.
Francuz Piotr (2007), „Obrazy w umyśle. Studia nad percepcją i wyobraźnią”, Warszawa:
Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Frąckowiak Maciej, Olechnicki Krzysztof (red.) (2011), „Badania wizualne w działaniu.
Antologia tekstów”, Warszawa: Bęc Zmiana.
Frąckowiak Maciej, Rogowski Łukasz (2009), „W poszukiwaniu polskiej socjologii wizualnej”,
[w:] „Kultura i społeczeństwo”, nr 1, s. 123-152.
Freedberg David (2005), „Potęga wizerunków. Studia z historii i teorii oddziaływania”,
Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Lalvani Suren (1996), „Photography, Vision, and the Production of Modern Bodies”, Albany:
State University of New York Press.
Manovich Lev (2006), „Język nowych mediów”, Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i
Profesjonalne.
Margolis Eric, Pauwels Luc (red.) (2011), „The SAGE Handbook of Visual Research Methods”,
London, Thousand Oaks, New Dehli, Singapore: Sage Publications.
Matuchniak-Krasuska Anna (1988), „Gust i kompetencja. Społeczne zróżnicowanie percepcji
malarstwa”, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
2











Mirzoeff Nicolas (1998) (red.), „Visual Culture Reader”, London, New York: Routledge.
Mitchell William J.T. (2005), „What do pictures want? The Lives and Loves of Images”,
Chicago: The University of Chicago Press.
Mitchell William J.T. (2006), „Pokazując widzenie. Krytyka kultury wizualnej”, [w:] „Artium
Quaestiones”, t. XVII, s. 273-294.
Mitchell William J.T. (2009), „Zwrot piktorialny”, [w:] „Kultura popularna”, nr 1(23), s. 4-19.
Pater-Ejgierd Natalia (2010), „Kultura wizualna a edukacja”, Poznań: Fundacja Tranzyt.
Pink Sarah (2009), „Etnografia wizualna. Obrazy, media i przedstawienia w badaniach”,
Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Rancière Jacques (2007), „Dzielenie postrzegalnego. Estetyka i polityka”, Kraków: Korporacja
ha!art.
Rose Gillian (2010), „Interpretacja materiałów wizualnych. Krytyczna metodologia badań
nad wizualnością”, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Rouillé André (2007), „Fotografia. Między dokumentem a sztuką współczesną”, Kraków:
Universitas.
Soulages François (2007), „Estetyka fotografii. Strata i zysk”, W. Forajter, Kraków:
Universitas.
Stiegler Bernd (2009), „Obrazy fotografii. Album metafor fotograficznych”, Kraków:
Universitas.
3