KULTURA WIZUALNA

dr Łukasz Rogowski
dyżury: poniedziałek 10.00-11.00, wtorek 11.15-13.15 (p. 117)
e-mail: [email protected]
KULTURA WIZUALNA
WYKŁAD FAKULTATYWNY, TRYB STACJONARNY, 2012/2013
Program zajęć:
1. Zajęcia organizacyjne. Społeczeństwo obrazów(?) – status wizualności we współczesnym
życiu społeczno-kulturowym
2. Interdyscyplinarność badań obrazów i wizualności (historia sztuki, teoria filmu,
psychoanaliza, socjologia i antropologia wizualna)
3. Wzrok i wizualność a społeczne aspekty innych zmysłów
4. Obraz i wizualność a inne formy reprezentacji. Historia relacji słowo/obraz.
5. Obraz i wizualność w interakcjach społecznych. Techniki autoprezentacyjne.
6. Analiza obrazów w warsztacie socjologa – analiza kompozycyjna
7. Analiza obrazów w warsztacie socjologa – analiza semiologiczna
8. Socjologiczne aspekty fotografii
9. Krótka historia fotografii socjologicznej
10. Film socjologiczny
11. Obraz i wizualność a technologie i nowe media
12. Obrazy w marketingu, socjotechniki wizualne
13. Projektowanie przekazów wizualnych
14. Wizualność a władza i polityka
15. Zaliczenie
Zasady zaliczenia:
Przedmiot może być zaliczany na cztery sposoby. Każdy ze studentów samodzielnie wybiera jeden z
nich:
1. Zaliczenie ustne, realizowane według spisu zagadnień przekazanych przez prowadzącego
min. 2 tygodnie przed terminem zaliczenia. Student z całej puli losuje trzy zagadnienia, po
jednym z każdego bloku tematycznego i odpowiada na nie po uprzednim 10-minutowym
przygotowaniu.
2. Praca pisemna, napisana na temat skonsultowany wcześniej z wykładowcą. Wymogi
formalne: 6-12 stron, czcionka 12pkt, interlinia 1,5, format .doc lub .docx. Praca musi
odwoływać się do treści wykładów, ale powinna być przede wszystkim ich twórczym
rozwinięciem, opartym o własne przemyślenia, obserwacje i samodzielnie dobraną
literaturę. Praca jest broniona przez studenta ustnie, uwzględniając przy tym tematykę
zajęć.
3. Blog internetowy, prowadzony przez studenta i założony na dowolnym serwisie blogowym,
specjalnie na cele zajęć. Wpisy na blogu powinny dotyczyć szeroko rozumianych
1
społecznych aspektów wizualności, odwoływać się do treści wykładów, ale przede
wszystkim być ich twórczym rozwinięciem, opartym o własne przemyślenia i obserwacje.
Blog musi zostać założony najpóźniej pod koniec listopada br. i być prowadzony
systematycznie (co najmniej 8 wpisów, odstęp między wpisami nie większy jak 10 dni).
Każdy z wpisów powinien zawierać treść odpowiadającą co najmniej ¾ strony wg
tradycyjnego formatowania. Blog, który nie spełnia podanych kryteriów formalnych, nie
będzie uznawany jako podstawa do zaliczenia przedmiotu. Blog jest broniony przez
studenta ustnie, uwzględniając przy tym tematykę zajęć.
4. Pisemne recenzje dwóch pozycji bibliograficznych wymienionych w spisie literatury w
programie zajęć. Wymogi formalne (dot. każdej z dwóch recenzji): 3-6 stron, czcionka
12pkt, interlinia 1,5, format .doc lub .docx. Każda z recenzji powinna zawierać następujące
elementy: opis treści (max. 1 strona), samodzielne rozwinięcie treści (np. podawanie
nowych przykładów), polemika z autorem na podstawie treści wykładów. Istnieje możliwość
napisania recenzji pozycji, które nie zostały wymienione poniżej w spisie literatury, lecz
wyłącznie po uprzedniej konsultacji z wykładowcą. Recenzje są bronione przez studenta
ustnie, uwzględniając przy tym tematykę zajęć.
Prace pisemne, recenzje oraz adresy blogów powinny zostać przesłane na adres mailowy
prowadzącego w wyznaczonym później terminie, najpóźniej 5 dni przed terminem zaliczenia. Każdy
dzień opóźnienia = ocena niżej.
Bez względu na wybraną przez studenta formę zaliczenia – odbywa się ona na podstawie ustnej
obrony pracy/bloga/recenzji, uwzględniającej treści przekazywane podczas wykładów. W
przypadku, gdy student wybiera zaliczenie na podstawie spisu zagadnień – zaliczenie w
zdecydowanie bardziej szczegółowym stopniu uwzględnia treści zajęć.
Ustne zaliczenie/obrona odbędą są w ostatnim tygodniu przed sesją. Dokładny termin zostanie
podany.
UWAGA! Korzystanie w pracach zaliczeniowych, blogach i recenzjach z treści internetowych lub
innych, niesamodzielnie stworzonych materiałów na zasadzie innej, niż przypis/przykład, skutkuje
oceną niedostateczną oraz powiadomieniem o plagiacie Dyrekcji Instytutu Socjologii.
Wybrana literatura (propozycje do recenzji):










„Badania nad wizualnością w perspektywie multidyscyplinarnej. Kwestionariusz Kultury
Wizualnej”, [w:] „Kultura i Społeczeństwo”, nr 4.
Bal Mieke (2006), „Wizualny esencjalizm i przedmiot kultury wizualnej”, [w:] „Artium
Quaestiones”, t. XVII, s. 295-331.
Baldwin Elaine, Longhurst Brian, McCracken Scott, Ogborn Miles, Smith Greg (2007),
„Wstęp do kulturoznawstwa”, Poznań: Zysk i S-ka.
Belting Hans (2007), „Antropologia obrazu. Szkice do nauki o obrazie”, Kraków: Universitas.
Berger John (1997), „Sposoby widzenia. Na podstawie cyklu programów telewizyjnych BBC
Johna Bergera”, Poznań: Dom Wydawniczy Rebis.
Bohunia-Borowska Małgorzata, Sztompka Piotr (2012), „Fotospołeczeństwo. Antologia
tekstów z socjologii wizualnej”, Kraków: Wydawnictwo Znak.
Bourdieu Pierre (1990), „Photography. A Middle-brow Art”, Stanford: Stanford University
Press.
Drozdowski Rafał (2009), „Obraza na obrazy. Strategie społecznego oporu wobec obrazów
dominujących”, Poznań: Zysk i S-ka.
Drozdowski Rafał, Krajewski Marek (2010), „Za fotografię! W stronę radykalnego programu
socjologii wizualnej”, Warszawa: Wydawnictwo Bęc Zmiana.
Emmison Michael, Smith Philip (2007), „Researching the visual. Images, Objects, Contexts
2





















and Interactions in Social and Cultural Inquiry”, London, Thousand Oaks, New Delhi: Sage
Publications.
Ferenc Tomasz, Olechnicki Krzysztof (red.) (2008), „Obrazy w sieci. Socjologia i antropologia
ikonosfery Internetu”, Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
Flusser Vilém (2005), „Ku filozofii fotografii”, Katowice: Akademia Sztuk Pięknych.
Francuz Piotr (2007), „Obrazy w umyśle. Studia nad percepcją i wyobraźnią”, Warszawa:
Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Frąckowiak Maciej, Olechnicki Krzysztof (red.) (2011), „Badania wizualne w działaniu.
Antologia tekstów”, Warszawa: Bęc Zmiana.
Frąckowiak Maciej, Rogowski Łukasz (2009), „W poszukiwaniu polskiej socjologii wizualnej”,
[w:] „Kultura i społeczeństwo”, nr 1, s. 123-152.
Freedberg David (2005), „Potęga wizerunków. Studia z historii i teorii oddziaływania”,
Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Lalvani Suren (1996), „Photography, Vision, and the Production of Modern Bodies”, Albany:
State University of New York Press.
Manovich Lev (2006), „Język nowych mediów”, Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i
Profesjonalne.
Margolis Eric, Pauwels Luc (red.) (2011), „The SAGE Handbook of Visual Research Methods”,
London, Thousand Oaks, New Dehli, Singapore: Sage Publications.
Matuchniak-Krasuska Anna (1988), „Gust i kompetencja. Społeczne zróżnicowanie percepcji
malarstwa”, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Mirzoeff Nicolas (1998) (red.), „Visual Culture Reader”, London, New York: Routledge.
Mitchell William J.T. (2005), „What do pictures want? The Lives and Loves of Images”,
Chicago: The University of Chicago Press.
Mitchell William J.T. (2006), „Pokazując widzenie. Krytyka kultury wizualnej”, [w:] „Artium
Quaestiones”, t. XVII, s. 273-294.
Mitchell William J.T. (2009), „Zwrot piktorialny”, [w:] „Kultura popularna”, nr 1(23), s. 4-19.
Pater-Ejgierd Natalia (2010), „Kultura wizualna a edukacja”, Poznań: Fundacja Tranzyt.
Pink Sarah (2009), „Etnografia wizualna. Obrazy, media i przedstawienia w badaniach”,
Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Rancière Jacques (2007), „Dzielenie postrzegalnego. Estetyka i polityka”, Kraków: Korporacja
ha!art.
Rose Gillian (2010), „Interpretacja materiałów wizualnych. Krytyczna metodologia badań
nad wizualnością”, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Rouillé André (2007), „Fotografia. Między dokumentem a sztuką współczesną”, Kraków:
Universitas.
Soulages François (2007), „Estetyka fotografii. Strata i zysk”, W. Forajter, Kraków:
Universitas.
Stiegler Bernd (2009), „Obrazy fotografii. Album metafor fotograficznych”, Kraków:
Universitas.
3