PFM - GF24.pl - Gazeta Finansowa

39
BIZNES RAPORT
GAZETA FINANSOWA
26 lutego–3 marca 2016 r.
PORADNIK
FINANSOWY
DLA MSP
Ubezpieczenie dla pracownika – korzyść przedsiębiorcy
Podstawowym zadaniem benefitów
pozapłacowych jest zwiększenie
atrakcyjności zatrudnienia
i podniesienie konkurencyjności
pracodawcy na rynku pracy. Nie
ulega wątpliwości, że dobrze
skonstruowany pakiet benefitów
ubezpieczeniowych wpływa na
rekrutowanie, motywowanie
i utrzymanie pracowników.
Przemysław Gawlak
Jest kilka kluczowych kwestii, które przedsiębiorca
powinien wziąć pod uwagę
przy ubezpieczaniu pracowników. Chodzi tu nie tylko
o zagrożenia, jakie występują w działalności danego
pracodawcy, ale także o to,
czy środki przeznaczone
na finansowanie ochrony
ubezpieczeniowej są wykorzystane w sposób
efektywny. Ważne też, by odpowiednio zbudować program ubezpieczeniowy oparty o oczekiwania i potrzeby pracowników i dopasowany do
zakładanego na ten cel budżetu. Trzeba więc zastanowić się, które ubezpieczenia powinny być
włączone do pakietu benefitów pozapłacowych,
wzbogacających wynagrodzenie podstawowe,
po to, aby optymalnie zwiększyć konkurencyjność pracodawcy na rynku pracy i zmniejszyć
wskaźnik retencji kluczowych pracowników.
Głównym zadaniem benefitów pozapłacowych
jest zwiększenie atrakcyjności i konkurencyjności pracodawcy na rynku. Odpowiednio skonstruowany pakiet ubezpieczeń wpływa nie tylko
na rekrutowanie pracowników, lecz także na ich
utrzymanie. Nie zawsze są to łatwo policzalne
korzyści dla pracodawcy, ale praktyka rynkowa
pokazuje, że środki zainwestowane w świadczenia pozapłacowe dają większy zwrot niż te same
środki dane pracownikom w formie pieniężnej.
Do otrzymanej podwyżki pracownik szybko
się przyzwyczaja i o niej zapomina. Natomiast
programy ubezpieczeniowe wprowadzone przez
pracodawcę w formie dodatkowych benefitów
zwiększają satysfakcję pracowników z wykonywanej pracy zmniejszają i zmniejszają ryzyko finansowe pracodawcy wynikające z prowadzonej
działalności.
Ubezpieczenie zdrowotne
W ramach dostępnych benefitów ubezpieczeniowych wyróżniamy te o charakterze korzyści
teraźniejszej jak np. ubezpieczenia zdrowotne,
które dają pracownikom dostęp do szybkiej
i bezpłatnej porady lekarskiej i badań diagnostycznych, bez kolejek charakterystycznych
dla systemu publicznego. Pracodawca zalicza składkę w koszty uzyskania przychodu
oraz korzysta z ulgi w składce ZUS, gdy prowadzi politykę optymalizacji podatkowej. Korzysta też na obniżeniu absencji chorobowej
(szybkie i efektywne leczenie) i zwiększeniu satysfakcji pracowników. Szeroki program benefitów ubezpieczeniowych zawiera też rozwiązania
o charakterze mieszanym tj. zawierającym korzyści teraźniejsze i przyszłe. Są to głównie Pracownicze Programy Emerytalne, w których
pracodawca korzysta na zaliczaniu składki płaconej na rzecz pracownika w koszty uzyskania
przychodu oraz odlicza tę składkę od podstawy
naliczenia składki do ZUS. Pracownik z kolei
korzysta z comiesięcznych wpłat składki na jego
indywidualne konto inwestycyjne oraz z obniżonych opłat za zarządzanie aktywami (kilkukrotnie w stosunku do indywidualnych form
oszczędzania). Szczególną formą programu inwestycyjnego, głównie oferowanego kluczowym
pracownikom i menedżerom, jest program lojalnościowy, w którym pracodawca umożliwia
wypłatę zgromadzonych środków na kontach
inwestycyjnych wybranych pracowników po
spełnieniu określonych warunków, np. przepracowaniu określonej liczby lat, zrealizowaniu projektu, itp. Tu pracodawca może zaliczyć składkę
inwestycyjną tylko do kosztów uzyskania przychodu, zyskuje jednak silny mechanizm zwiększający retencję kluczowych osób w firmie.
System motywacji
Dodatkowe świadczenia ubezpieczeniowe zdecydowanie się pracodawcy opłacają – począwszy
od wymiernych korzyści finansowych w przypadku zwolnienia z wypłaty odprawy pośmiertnej lub braku konieczności pokrywania kosztów
leczenia w podróży służbowej za granicą, do korzyści niematerialnych związanych ze wzrostem
motywacji pracowników.
Dobrze wprowadzony pakiet świadczeń dodatkowych, poprzedzony diagnozą potrzeb
pracowniczych i możliwości finansowych
pracodawcy oraz wzmocniony akcją edukacyjno-informacyjną skierowaną do pracowników, niewątpliwie zwiększa wartość
pracodawcy w oczach pracowników, którzy docenią lepsze warunki zatrudnienia
niż u pracodawców oferujących ubogi paReklama
kiet benefitów lub nie oferujący go wcale.
To wszystko razem buduje lojalność i zaangażowanie pracowników, co przekłada się na
osiąganie celów biznesowych przedsiębiorcy.
Autor jest menedżerem ds. sprzedaży ubezpieczeń grupowych,
zdrowotnych i osobowych TU Allianz Życie Polska S.A.
40
PORADNIK FINANSOWY DLA MSP
GAZETA FINANSOWA
26 lutego–3 marca 2016 r.
BIZNES RAPORT
Leasing, kredyt czy faktoring?
Jak pokazują badania realizowane od lat przez rozmaite
instytucje i ośrodki badawcze, blisko 60 proc. nakładów
inwestycyjnych firm z segmentu MMŚP pochodzi ze środków
własnych. Bardzo często koncentracja na własnych zasobach
uniemożliwia dalszy rozwój firm i ich zagraniczną ekspansję.
Z tego względu, warto skupić się na analizie zewnętrznych
instrumentów.
Andrzej Sugajski
W wyborze odpowiedniego dla
profilu firmy narzędzia pomocne
będą następujące wskaźniki:
dostępność instrumentu,
wymagane zabezpieczenia,
czas oczekiwania na decyzję kredytową, koszty czy wreszcie cel i specyfika przedsięwzięcia.
O ofertę leasingu, kredytu i faktoringu możemy poprosić: banki (kredyt), spółki bankowe lub niezależne
podmioty (leasing i faktoring). Definicja kredytu wynika z prawa
bankowego, podczas gdy definicja
leasingu została uregulowana w Kodeksie Cywilnym. W Polsce nie ma
odrębnych regulacji prawnych odnoszących się do faktoringu, wykorzystywane są przepisy Kodeksu
Cywilnego i Kodeksu prawa handlowego. Zarówno kredyt, jak
i leasing koncentrują się na finansowaniu konkretnej inwestycji, podczas gdy faktoring (i kredyt), mogą
finansować bieżącą działalność.
Umowy leasingowe,
kredyt i faktoring
Leasing polega na sfinansowaniu
przez firmę leasingową zakupu,
podlegających amortyzacji środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych lub gruntów
i oddanie ich leasingobiorcy w użytkowanie na określonych, w pisemnej
umowie warunkach (na uzgodniony
w umowie leasingu okres, w zamian
za ustalone ratalne opłaty czyli raty
leasingowe).
Kredyt bankowy uzyskuje się zawierając umowę w formie pisemnej
pomiędzy bankiem a kredytobiorcą.
Bank zobowiązuje się udostępnić
określoną kwotę na określony cel
oraz czas, a kredytobiorca zobowiązuje się wykorzystać kredyt zgodnie
z jego przeznaczeniem oraz zwrócić pobraną kwotę wraz z należnym
bankowi wynagrodzeniem w postaci prowizji i odsetek. Faktoring jest rodzajem działalności
finansowej polegającej na wykupie
nieprzeterminowanych wierzytelności przedsiębiorstw, należnych im
od odbiorców z tytułu dostaw towarów lub usług, połączony z finansowaniem klientów oraz świadczeniem
na ich rzecz dodatkowych usług.
Różnice
Biorąc pod uwagę dostępność instrumentów finansowych, leasing
może się okazać jedyną szansą na
sfinansowanie środków trwałych dla
tzw. młodych przedsiębiorców (czyli
takich, którzy prowadzą działalność
od 3 do 6 miesięcy). Banki zazwyczaj wymagają, aby działalność była
prowadzona od co najmniej 12 miesięcy. Natomiast odbiorcami faktoringu są firmy mające stabilny
portfel kontrahentów i utrzymujący stałą współpracę z odbiorcami.
Dzięki temu, że firma leasingowa
zachowuje prawo własności przedmiotu leasingu przez cały okres jego
użytkowania, korzystający może
szybciej zamortyzować przedmiot
inwestycji, może także zaoszczędzić
na podatkach, dostosowując poziom kosztów, wynikających ze spłacanych rat kapitałowo-odsetkowych
do spodziewanych przychodów.
W przypadku kredytu własność jest
po stronie kredytobiorcy, co może
być istotnym argumentem dla
klientów bardziej ceniących „posiadanie” od „używania”.
Przedmioty charakteryzujące się
dużą płynnością w obrocie (takie
jak samochody, środki transportu
czy maszyny), kiedy korzystamy
z leasingu, są dobrym zabezpieczeniem transakcji, ograniczając zakres oczekiwanych dodatkowych
zabezpieczeń. Standardowo wymaganym przez finansującego zabezpieczeniem będzie również weksel
wystawiony przez korzystającego.
W odniesieniu do przedmiotów
łatwo zbywalnych, stosowane są
również uproszczone procedury,
polegające na zmniejszeniu liczby
i zakresu oczekiwanych od korzystającego dokumentów, jak również
skracające czas na podjęcie decyzji
o zawarciu umowy.
Wymagania bankowe
Banki wymagają przedstawienia
wielu dokumentów, w tym potwierdzających brak zaległości podatkowych, brak zaległości w opłacaniu
składek na ZUS, a także dokumentów dotyczących przychodów
przedsiębiorcy w ubiegłych okresach. Natomiast w faktoringu nie
są stosowane rzeczowe zabezpieczenia, ponieważ dla faktora głównym zabezpieczeniem są przekazane
od klienta – faktury. Faktor nie wymaga więc zabezpieczeń „twardych”.
Jedyną formą zabezpieczenia jest
weksel in blanco i pełnomocnictwo
do rachunku bankowego klienta.
Zarówno w przypadku leasingu, jak
i faktoringu, decyzja kredytowa jest
podejmowana bardzo szybko, natomiast oczekiwanie na decyzję kredytową banku trwa dłużej, co jest
związane z bardziej szczegółową weryfikacją opierającą się na wymogach ryzyka.
Leasing, który daje możliwość płacenia za korzystanie z aktywów
w ratach, nie wymaga od przedsiębiorców posiadania wysokich kapitałów własnych na wejściu. Leasing
operacyjny, podobnie jak faktoring,
nie obciąża zdolności kredytowej
firmy i nie jest widoczny w bilansie
spółki. Co więcej, oba instrumenty
wpływają na poprawę wskaźników
finansowych firm.
Leasing operacyjny pozwala także
na obniżenie podstawy opodatkowania na potrzeby podatku dochodowego o pełną wysokość rat
leasingowych. Podobne korzyści nie
odnoszą się do kredytu. Klient może
dostosować strukturę rat leasingowych do indywidualnych potrzeb,
w tym przez ustalenie poziomu wartości początkowego zaangażowania,
ceny wykupu i poszczególnych rat.
Istnieje również możliwość ustalenia
poszczególnych rat na odmiennym
poziomie, co jest wartością dodaną
w przypadku „sezonowych” branż.
Elastyczność umów leasingowych
przejawia się również w łatwości
przeniesienia wszelkich praw i obowiązków z nich wynikających na
inny podmiot (innego przedsiębiorcę), czyli dokonania tzw. cesji
umowy leasingu. Rozwiązanie jest
stosowane przez klientów, którzy
nie są w stanie spłacać należności na
rzecz firmy leasingowej. Podobne
rozwiązanie nie funkcjonuje w odniesieni do umowy kredytowej.
Koszty zewnętrznych
form finansowania
Niektórzy eksperci wskazują, że
efektywnie leasing i faktoring są
droższymi od kredytu instrumentami. Jednak wyniki badań zrealizowanych wśród firm w 2014 roku
wskazują, że 73,6 proc. przedsiębiorców korzysta z leasingu z uwagi
na lepsze niż w przypadku kredytu
warunki finansowania (dla porównania w 1998 r. ten wskaźnik wyniósł tylko 19 proc.). Dodatkowo
należy pamiętać, że leasing to nie
tylko i wyłącznie usługa finansowa,
tak jak kredyt, lecz także usługa polegająca na oddaniu środka trwałego
do korzystania.
Korzystający ma nie tylko dostęp do
tanich źródeł finansowania (firmy
leasingowe finansują się praktycznie z tych samych źródeł co banki),
lecz także możliwość uzyskania lepszych warunków zakupu i użytkowania (ubezpieczenie, serwis, usługi
dodatkowe) niż przy skorzystaniu
z kredytu lub zakupu ze środków
własnych. Wynika to z faktu, że
firma leasingowa, dysponując bogatym i wieloletnim doświadczeniem
na rynku dóbr inwestycyjnych, ma
możliwość wynegocjowania korzystniejszych cen nabycia środków
trwałych oraz cen wszelkich usług
związanych z ich obsługą i serwisem.
Autor jest dyrektorem generalnym
Związku Polskiego Leasingu
Faktoring a płynność finansowa
Faktoring jest narzędziem
finansowym, które
pomaga przedsiębiorcom
w utrzymaniu płynności
finansowej firmy.
Funkcjonuje jako usługa
dopasowująca się do
sytuacji przedsiębiorców,
zarówno w czasach
stabilizacji ekonomicznej, jak
i dekoniunktury.
Stanisław Atanasow
Usługa skierowana jest do
wszystkich tych
przedsiębiorców,
którzy sprzedają
swoje towary lub
usługi z odroczonym terminem płatności,
udzielając kredytu kupieckiego swoim odbiorcom,
w szczególności przedsiębiorcom,
którzy nie są w stanie sami finansować odroczonych płatności i u których opóźnienia w płatnościach
powodują lukę finansową. Faktoring zabezpiecza ich przed utratą
płynności, spowodowaną długimi
terminami płatności od kontrahentów firmy. Faktoring może być również z powodzeniem wykorzystywany
w okresie koniunktury. Wówczas jest
on skutecznym narzędziem finansowania dynamicznego wzrostu sprzedaży przedsiębiorstw.
W Polsce po faktoring sięga coraz większa liczba przedsiębiorców.
W 2015 roku firmy raportujące do
Polskiego Związku Faktorów wykupiły wierzytelności o wartości
134,33 mld zł, co oznacza ponad
17 proc. wzrost liczony rok do roku.
Przedstawiając to bardziej obrazowo,
warto przytoczyć inne liczby. Dla
przykładu w ubiegłym roku z usługi
faktoringu skorzystało 7 095 klien-
tów, podczas gdy rok wcześniej było
ich 6 314. W ubiegłym roku faktorzy sfinansowali 6 566 213 faktur,
rok wcześniej było ich ponad tysiąc
mniej (5451 32) (źródło: Polski Związek Faktorów).
Dla kogo faktoring ?
Faktoring jest usługą przeznaczoną
dla firm, które posiadają stałą grupę
odbiorców, gdzie odbywa się sprzedaż towarów lub/i usług z odroczoną płatnością. Firmy mogą nie
mieć twardego zabezpieczenia, często wymaganego przez banki podczas udzielania kredytu, sprzedają
swoje towary lub/i usługi w obrocie
krajowym, jak i zagranicznym. Nie
bez znaczenia są także potrzeby firm,
które oczekują szybkiego dostępu
do kapitału obrotowego oraz chcą
zdyscyplinować swoich odbiorców.
Istotny jest fakt, iż w odróżnieniu
od kredytu, linia faktoringowa może
zostać przyznana firmie o słabszej sy-
tuacji ekonomicznej, ponieważ źródłem spłat są odbiorcy, a nie klient.
Usługa faktoringu polega na finansowaniu bieżącej działalności firmy
w ramach wykupienia jej wierzytelności, doskonale sprawdza się zarówno w przypadku prowadzenia
małego, jak i dużego biznesu, w okresie koniunktury oraz spowolnienia
gospodarczego.
Faktoring oferuje bowiem możliwość
zamiany należności na gotówkę – faktor nabywa od przedsiębiorcy faktury
dotyczące wykonanych usług, udzielając z tego tytułu potrzebnego finansowania, co oznacza natychmiastowy
wpływ gotówki. Co więcej, faktor
zajmuje się administrowaniem wierzytelnościami, prowadząc tym samym bieżącą kontrolę należności
kontrahentów.
Na polskim rynku funkcjonuje faktoring niepełny (występuje, gdy instytucja finansowa nie przejmuje
całkowitego ryzyka transakcji), jak
i pełny (przedsiębiorca zabezpiecza
swoje należności przed niewypłacalnością, a ryzyko to przejmuje faktor).
Wybór odpowiedniej opcji będzie
uzależniony od oczekiwań i potrzeb
przedsiębiorcy.
Decydując o wyborze rodzaju faktoringu, musimy wziąć pod uwagę
czynniki, które pozwolą na lepsze dopasowanie usługi do potrzeb konkretnej firmy. Takimi czynnikami będą
np.: jakość portfela odbiorców, czyli
tzw. kultura płatności, liczba oraz lata
współpracy z klientem – czyli informacja, jak często firma pozyskuje nowych klientów. Ważne jest również,
na jakich rynkach działa podmiot
– czy jest to handel krajowy, czy eksport? Równie istotnym czynnikiem
jest sposób prowadzenia monitoringu
i windykacji należności w firmie.
Autor jest prezesem zarządu Eurofactor Polska SA
PORADNIK FINANSOWY DLA MSP
BIZNES RAPORT
41
GAZETA FINANSOWA
26 lutego–3 marca 2016 r.
Szansa na aktywność inwestorów
Pozytywne dane z warszawskiej giełdy na chwilę ożywią działania
inwestycyjne i zmobilizują rodzimych inwestorów do operacji kupnasprzedaży, co przełoży się z kolei na wzrost obrotów na akcjach.
Jednak kluczem do dynamicznego i stałego – w miarę uwarunkowań
charakterystycznych dla inwestycji giełdowych – rozwoju rynku
kapitałowego w Polsce jest wdrożenie narzędzi systemowych,
które nie tyle, że zminimalizują ryzyko gry giełdowej, ale przede
wszystkim zapewnią szereg rozwiązań ułatwiających podejmowanie
decyzji inwestycyjnych, tak na rynku regulowanym, jak i w formule
alternatywnego systemu obrotu akcjami.
Mikołaj Rubeńczyk
I bynajmniej jedynym,
a nawet wystarczająco skutecznym rozwiązaniem do
tego, by zwiększyć liczbę
osób skłonnych do inwestowania nie jest rozszerzenie
czy wzmocnienie regulacji
prawnych dotyczących działalności i wymogów formalnych obowiązujących spółki
notowane na GPW i NewConnect. Rozgrywka
toczy się przede wszystkim o odpowiednią stymulację fiskalną i wzrost liczby uczestników
rynku kapitałowego, skłonnych do takiej aktywności inwestycyjnej, która pozytywnie wpływać
będzie na popyt/podaż na rynku akcji.
notowanych na GPW, około 30 proc. w jednostki TFI bądź ulokowało środki w depozytach
bankowych, a niemal 27 proc. zainwestowało
w akcje spółek notowanych na NewConnect
– najważniejszymi czynnikami decydującymi
o słabościach polskiego rynku akcji są: wysokość
podatku od zysków kapitałowych (44 proc. badanych), niska płynność (35 proc. badanych),
wysokie koszty transakcyjne oraz niski poziom
edukacji finansowej.
jest więcej „wolności”, tam z reguły jest większy
przepływ kapitału.
Relacja szansy i ryzyka
To, co skłania ludzi do inwestowania, a więc tym
samym wzrostu kapitalizacji gospodarki, są wyłącznie pieniądze i wkalkulowana w nie relacja
szansy i ryzyka. Ciekawe rozwiązanie stanowią
narzędzia wspierające rynek kapitałowy w UK,
wśród których na szczególną uwagę zasługuje
możliwość odliczenia 20 proc. zainwestowanej
kwoty w akcje od dochodu w kolejnych latach
– tak w ramach podatku PIT, jak i CIT – o ile
utrzyma się te środki przez okres 3 lat w danym
walorze giełdowym. Stymulacja fiskalna, o ile jej
elementy będą wystarczająco proste do wdrożenia w praktyce, może dać lepsze rezultaty niż
sztywne regulacje dotyczące bezpieczeństwa inwestycyjnego, zgodnie z zasadą, że tam, gdzie
Więcej inwestorów indywidualnych
Z kolei podniesienie atrakcyjności inwestycji
giełdowych względem innych form lokowania
środków oferowanych przez rynki finansowe
przyczynić się może do zwiększenia grupy inwestorów indywidualnych, zainteresowanych
pomnażaniem kapitału na giełdzie. Ich aktywność w efekcie może pośrednio skutkować wzrostem płynności obrotu akcjami i tym samym
bezpośrednio wpływać na czynniki o fundamentalnym znaczeniu dla spółek oraz uczestników rynku giełdowego, a mianowicie na wycenę
spółki i zwrot z zainwestowanego kapitału.
Podatek od zysków kapitałowych barierą
Według inwestorów indywidualnych – spośród
których aż 84 proc. zainwestowało w ciągu
ostatnich 12 miesięcy w walory polskich spółek
Autor jest przewodniczącym Rady Nadzorczej Pylon S.A.
Zoptymalizować koszt
Wybierając konto firmowe, należy brać pod uwagę wszystkie opłaty
i prowizje związane z rachunkiem. Zdarza się, że niska, a nawet zerowa
opłata za prowadzenie rachunku, wiąże się z wysokimi opłatami za przelewy
internetowe albo kartę do konta. Koszt usług bankowych, jak każdy inny
koszt w firmie, powinien być optymalizowany całościowo. Należy też szukać
możliwości obniżania poszczególnych opłat.
Izabela Bodnar
Na opłaty należy patrzeć
też przez realne potrzeby
firmy. Warto, przed podjęciem decyzji o wyborze
konkretnego konta, przeanalizować dotychczasową
historię rachunku bankowego lub – jeśli przedsiębiorca dopiero zakłada
biznes – zastanowić się z jakich usług w koncie, jak często, na jakie kwoty,
będzie korzystał. I tak, dla klienta, który swoje
zobowiązania wobec kontrahentów, urzędów,
pracowników reguluje poprzez przelewy internetowe, szczególnie ważny będzie koszt
tych przelewów. Opłata za kartę może uderzyć
w kieszeń firmę, która rzadko płaci w ten sposób. Banki często wymagają określonej minimalnej kwoty miesięcznych transakcji kartą
i wtedy obniżają opłatę, nawet do 0 zł. Dla właściciela punktu handlowo-usługowego istotny
Wzmocnić działania edukacyjne
Zainteresowanie inwestorów giełdą nie będzie
jednak możliwe bez wzmocnienia działań edukacyjnych w tym zakresie. Tu duże pole do aktywności ma nie tylko GPW oraz stowarzyszenia
skoncentrowane na współpracy z uczestnikami
rynku kapitałowego, lecz także pośrednicy w obrocie akcjami. Przy czym to po stronie instytucji
obsługujących transakcje maklerskie leży również – poza dostarczaniem wiedzy niezbędnej
do tego, by podejmować decyzje inwestycyjne
– stwarzanie odpowiednich warunków finansowych do inwestowania w akcje spółek notowanych na GPW i NewConnect.
będzie z pewnością koszt wpłaty codziennego
utargu na konto firmowe. Zatem powinien on
sprawdzić, czy bank umożliwia przedsiębiorcy
bezpłatną wpłatę gotówki poprzez wpłatomaty,
lub bezpośrednio u swojego doradcy. Jednocześnie, jeśli nasz właściciel akceptuje karty płatnicze, to z pewnością ucieszy go oferta łączona:
terminal do akceptacji kart oraz konto firmowe.
Aktualnie wiele banków proponuje bezpłatnie
różne usługi dodatkowe, jak obsługę księgową,
concierge. Normalnie przedsiębiorca musiałby
za nie zapłacić, ale warto zadać sobie pytanie:
czy ta usługa jest mi potrzebna? Jeśli nie, to może
ważniejszy jest dobry kontakt, relacja z doradcą,
możliwość otrzymania wsparcia za pośrednictwem infolinii, która jest całodobowo dostępna
dla klientów. Zachęcam do poszukiwania rankingów, konsultowania swoich wyborów ze znajomymi. Rekomendacje odgrywają szczególną
i coraz większą rolę w wyborach konsumentów.
Autorka jest ekspertem departamentu małych i średnich
przedsiębiorstw w banku Credit Agricole
Już w najbliższym numerze
Złota Setka 2015 r.
ranking 100 Największych Instytucji Finansowych
Reklama
42
PORADNIK FINANSOWY DLA MSP
GAZETA FINANSOWA
26 lutego–3 marca 2016 r.
BIZNES RAPORT
Fenomen ubezpieczeń grupowych
Pracownicze ubezpieczenia
grupowe – występujące na
rynku w formie dobrowolnej
lub sponsorowanej przez
pracodawcę – to od wielu lat
standardowe rozwiązanie,
obecne niemal w każdej
firmie.
Tomasz Kutyba
Ubezpieczenia
grupowe to swoisty fenomen
mający długą historię sięgającą
lat 50. ubiegłego
wieku. Wówczas
to Państwowy
Zakład Ubezpieczeniowy zaczął
oferować, proste w swej konstrukcji i dostępne cenowo, ubezpieczenia
pracownicze na życie. Uśrednione
potrzeby mas pracujących nie były
wygórowane, z czego wynikał raczej
niski zakres oferowanej ochrony
oraz wysokość sum ubezpieczenia. Nie stanowiły z pewnością realnego zabezpieczenia rodzin na
wypadek śmierci ubezpieczonego,
a raczej formę wsparcia finansowego na okoliczność organizacji
pochówku. Przez wiele lat PZU
wykorzystując pozycję jedynego
oferenta, oraz mając nieograniczony dostęp do państwowych
przedsiębiorstw, zbudowało solidną bazę i na dziesięciolecia swoją
monopolistyczną pozycję.
Stały rozwój
Sytuacja bardzo się zmieniła wraz
z nastaniem nowego systemu społeczno-politycznego. Z chwilą
otwarcia rynku dla krajowych i zagranicznych zakładów ubezpieczeń,
ubezpieczenia na życie natychmiast
stały się polem silnych zmagań konkurencji. Pierwotnie walka koncentrowała się na przejęciu klienta
indywidualnego, jednak z czasem zaczęto zdawać sobie sprawę
z roli, jaką odgrywają ubezpieczenia zawierane w formie grupowej.
Ubezpieczyciele zaczęli rozszerzać
swoje oferty o rozwiązania dedykowane do pracowników i coraz
śmielej wchodzić na pole zdominowane przez państwowego ubezpieczyciela. Sytuacja ta wymusiła
dynamiczny rozwój tej formy ubezpieczenia i dziś dla szerokiego ogółu
pracowników – z uwagi na stosunkowo niski poziom składki w programach grupowych – stanowi ono
ważny, a nierzadko jedyny element
zabezpieczenia życia i utraconego
w wyniku wypadku lub choroby
zdrowia. Właśnie dlatego rozwiązania te cieszą się tak dużą popularnością i mogą stanowić istotny element
kreowania polityki personalnej
w przedsiębiorstwie. Trafiają także
na podatny grunt, o czym świadczą
badania pokazujące, że:
• 90 proc. Polaków jako najważniejszą wartość wskazuje rodzinę;
• 73 proc. badanych deklaruje, że
zrobi wszystko, by zabezpieczyć rodzinę na przyszłość;
• 95 proc. Polaków najwyżej ceni
bezpieczeństwo;
• 90 proc. Polaków deklaruje pozytywne skojarzenia z ubezpieczeniami
grupowymi;
• 52 proc. uważa, że dają zabezpieczenie na wypadek zdarzeń losowych;
tylko 18 proc. osób wskazuje na wysoki koszt składki jako przyczynę
braku ochrony; *
Dziś na rynku dominuje typ ubezpieczenia na życie o charakterze
ochronnym. Przeważnie cechuje je
stosunkowo niska suma ubezpiecze-
ogromną przewagę nad innymi, że zapewnia rzeczywistą ochronę do pełnej
wysokości utraconych w określonym
czasie przychodów. Takie rozwiązanie
jest szczególnie doceniane przez menadżerów i pracowników oddziałów
firm międzynarodowych ulokowanych w Polsce.
Osobną grupę ubezpieczeń grupowych na życie stanowią programy
ochronne z częścią kapitałową. Powstały można by rzec jako alternatywa dla Pracowniczych Programów
Emerytalnych, które mają wiele obostrzeń prawnych oraz nakładają na
pracodawcę szereg nieodwracalnych
reżimów i zobowiązań względem
niesie wymierną korzyść między innymi dzięki optymalizacji kosztów
związanych z medycyną pracy w ramach kompleksowego programu
grupowego, który będzie dodatkowo
korzystnie wpływał i budował dobrostan zdrowotny pracowników.
Przełoży się na ograniczenie zjawiska
prezenteizmu (obniżonej wydajności
pracy na skutek pogorszonego stanu
zdrowia) oraz realnie ograniczy liczbę
zwolnień lekarskich i skróci ich długość. Badania rynku pracy od kilku
lat wskazują, że programy opieki zdrowotnej stanowią najbardziej pożądany i wartościowy benefit. Właśnie
dlatego dla pracodawcy rozwiązania
zaliczenie składki w koszty działalności, ale równocześnie obligują do
naliczenia pracownikowi podatku
dochodowego od wysokości płaconej składki oraz składki należnej na
ZUS. Trochę inaczej jest w przypadku ubezpieczeń zdrowotnych,
gdzie zadania wynikające z ustawy
o Służbie Medycyny Pracy – o ile
zostały uwzględnione w programie,
stanowią dla pracodawcy koszt. Pewnym rozwiązaniem na dofinasowanie programów zdrowotnych mogą
być środki zgromadzone w ramach
Zakładowego Funduszu Świadczeń
Socjalnych. Wszystko to sprawia,
że składkę na grupowe ubezpiecze-
nia na wypadek zgonu zarówno naturalnego, jak i spowodowanego
nagłym zdarzeniem lub chorobą.
Dodatkowo ubezpieczenie zapewnia
ochronę z tytułu: poważnych zachorowań i zdarzeń na gruncie medycznym, niezdolności do pracy oraz
pobytu w szpitalu. Nieodzownym
elementem jest pakiet ryzyk około
rodzinnych, a wśród nich szczególnie pożądana ochrona na wypadek
śmierci rodzica lub teścia, a także
w przypadku narodzin dziecka. To
ostatnie to absolutna specyfika polskiego rynku – ryzyko nieubezpieczalne nigdzie indziej na świecie.
pracowników. Tym czasem ubezpieczenia z częścią kapitałową mogą
odgrywać podobną rolę, czyli umożliwić ubezpieczonym gromadzenie
środków na czas przyszłej emerytury.
Dodatkowo poprzez obudowanie odpowiednimi umowami, program taki
może stanowić skuteczny mechanizm
powstrzymujący np. kluczowych pracowników przed opuszczeniem organizacji. To bardzo ciekawe i pomocne
rozwiązanie, szczególnie w okresie
zmian zachodzących na rynku pracy
(w skali makro lub mikro) oraz „walki
o talenty”, a jednocześnie doskonały
benefit, który z powodzeniem można
wpisać w ścieżkę rozwoju pracownika.
te są jednym z ważniejszych narzędzi
kreowania długofalowej i perspektywicznej polityki personalnej. Ubezpieczony pracownik otrzymuje realne
poczucie bezpieczeństwa oraz szybki
i nielimitowany dostęp do lekarzy
specjalistów. Nieocenioną korzyścią
są bezpłatne badania laboratoryjne
i diagnostyczne, szczepienia profilaktyczne i rehabilitacja. Wszystko odbywa się profesjonalnie i komfortowo
w prywatnych zakładach opieki lekarskiej, a pracownicy mają do czynienia z wysoko wykwalifikowaną kadrą
medyczną, która dysponuje nowoczesnym sprzętem. Możliwość szybkiego dostępu do lekarzy – zwłaszcza
specjalistów, ogranicza występowanie
chorób zawodowych, co może dodatkowo obniżyć wysokość odszkodowań wypłacanych przez pracodawcę
z tego tytułu. W przypadku dużych
zakładów pracy jest możliwe uruchomienie nowej, dedykowanej placówki
medycznej.
nia na życie zazwyczaj płacą, w przeważającej liczbie przypadków, sami
pracownicy. Nie dotyczy to ubezpieczeń połączonych z częścią kapitałową, gdzie wnoszony przez
pracodawcę regularnie kapitał jest
forma dodatkowego wynagrodzenia za pracę. W programach opieki
zdrowotnej składka w części podstawowej oraz tej odnoszącej się do
medycyny pracy zawsze jest opłacana przez pracodawcę. Pracownicy
co najwyżej dopłacają za rozszerzenie zakresu, w tym możliwość objęcia programem współmałżonka lub
partnera życiowego oraz dzieci.
Jak widać ubezpieczenia grupowe są
częścią naszej rzeczywistości już od
ponad pół wieku i nic nie wskazuje,
by cokolwiek miało zmienić ten stan
rzeczy. Wraz z dynamicznie zmieniającym się otoczeniem i uwarunkowaniami, wciąż dopasowują się do
oczekiwań i potrzeb rynku pracy.
Dla pracowników zaś stanowią atrakcyjną i popularną – nierzadko jedyną
z uwagi na niski koszt – formę ubezpieczenia istotnych obszarów swojej
aktywności życiowej i rodzinnej.
Dopasowane sumy ubezpieczenia
Warto wskazać, że od mniej więcej
10 lat coraz większym zainteresowaniem cieszą się ubezpieczenia oparte
na modelu anglosaskim, które cechuje odejście od stałych sum ubezpieczenia. W ich miejsce pojawiają
się stałe kwoty będące wielokrotnością poziomu wynagrodzenia pracownika. I tak np. z tytułu zgonu
ubezpieczonego rodzina może otrzymać świadczenie stanowiące w zależności od konstrukcji ubezpieczenia:
12-, 18- lub 24-krotność ostatniego
wynagrodzenia. Podobnie w przypadku innych zdarzeń takich jak np.
poważne zachorowanie, niezdolność
do pracy czy trwałe inwalidztwo.
Tak zbudowane ubezpieczenie ma tę
Inwestycja w życie
Innym – obecnie coraz bardziej powszechnym i docenianym ubezpieczeniem grupowym są kompleksowe
programy opieki zdrowotnej. Mogą
funkcjonować także w postaci tzw.
abonamentów medycznych, aczkolwiek wydaje się, że właśnie forma
ubezpieczeniowa jest bardziej korzystna. Stanowią rozsądną alternatywę dla publicznej służby zdrowia,
która nie gwarantuje wystarczającej
jakości oraz stawia pacjentów w coraz
dłuższych kolejkach. Ubezpieczenie
zawierane pod patronatem pracodawcy może być źródłem licznych
korzyści zarówno dla pracodawcy jak
i pracownika. Pracodawca szybko od-
Porzeba zmian
Pewną barierą rozwoju ubezpieczeń grupowych – zwłaszcza zdrowotnych, jest brak zachęt i ulg
podatkowych. Tak oczekiwane ich
wprowadzenie, z pewnością ożywiłoby rynek, nadało nowej dynamiki
rozwoju oraz wpłynęło na ich masowość i powszechność. Obowiązujące
przepisy pozwalają pracodawcy na
Autor jest brokerem ubezpieczeniowym,
wiceprezesem zarządu International Risk &
Corporate Advisory (IRCA)
* Źródło: IQS & QUANT Group, 05.2009: w badaniu
udział wzięli mieszkańcy miast powyżej 10 tys.
mieszkańców w wieku 20-55 lat o dochodach powyżej
1000 PLN na osobę w gospodarstwie domowym.