Rundbrief 2008-Endstand polnisch

Gedenkstätte für die Opfer des KZ Langenstein-Zwieberge
Gedenkstätte Langenstein-Zwieberge | Vor den Zwiebergen 1 | 38895 Langenstein
Langenstein-Zwieberge,
W grudniu 2008
Ihr Zeichen / Ihre Nachricht
vom:
Mein Zeichen / Meine Nachricht
vom:
Bearbeitet von: Ellen Fauser
Mail: [email protected]
info-langenstein
@stgs.sachsen-anhalt.de
Tel.: 03941 567324
Fax: 03941 302 48
Drodzy Przyjaciele Miejsca Pamięci Langenstein-Zwieberge,
spoglądając wstecz na miniony rok 2008 wspomnijmy dr Dino Burelli z Włoch, Eddie Willnera z
USA, André Adama i Alfreda Daensa z Belgii, Louis Jouberta oraz dr Marcela Fauvela z
Francji, którzy zmarli w ubiegłych miesiącach.
Zapewne wielu spośród naszych przyjaciół, wielu uczestników uroczystości upamięt-niającej podczas
„Dni Spotkan 2008” ma jeszcze w pamięci wymowne słowa dr Dino Burelli :
„Nas, którzyśmy przeŜyli okropności obozu, nie pozostało juŜ wielu, a
głos nasz za-czyna stawać się słabszy.
A zatem powierzamy następnemu pokoleniu zadanie poniesienia dalej
upamięt-niania i pamięci, tak aŜeby <<Powszechna Deklaracja Praw
Człowieka>>, obwiesz-czona przed 60 laty przez Zgromadzenie
Generalne Narodów Zjednoczonych, nie była jedynie kawałkiem
papieru”.
Wspominamy w głębokiej Ŝałobie byłych więźniów, którzy przeŜyli obóz koncentra-cyjny w
Langenstein-Zwieberge – dr Dino Burelli, Eddie Willnera, Louis Jouberta, dr Marcela Fauvela i
Alfreda Daensa, syna oraz bratanka zamordowanych w obozie kon-centracyjnym w Zwieberge
Henri’ego i Domien’a Danes’ów.
Przed kilkoma tygodniami umarł takŜe ostatni beligjski były więzień obozu koncentra-cyjnego w
Halberstadt André Adam, którego równieŜ wspominamy z czcią
Stiftung Gedenkstätten Sachsen-Anhalt
Halberstädter Str. 39a | 39112 Magdeburg
Telefon 0391 627 31 21
Telefax 0391 627 31 30
http://www.stgs.sachsen-anhalt.de
info-geschaeftsstelle @ stgs.sachsen-anhalt.de
Deutsche Bundesbank Magdeburg
Kto 810 000 00 | Blz 810 015 16
Jak przyjdzie nam w przyszłości wspominać i upamiętniać, gdy nie wesprze nas w tym juŜ Ŝaden
były więzień ? To pytanie zdeterminowało w roku ubiegłym obchody w dniu 27 stycznia, jak i „Dni Spotkań”.
Dnia 27 stycznia, w międzynarodowym dniu upamiętniającym ofiary narodowego soc-jalizmu, przemawiał
do uczestników członek landtagu Saksonii-Anhalt Gerhard Mies-terfeld, zwracajac uwagę słuchających na
słowa ówczesnego prezydenta Republiki Fe-deralnej Niemiec Romana Herzoga, który powiedział z okazji
ustanowienia tego dnia pamięci :
„Pamiętanie nie moŜe mieć końca ; musi ono napominać takŜe przyszłe pokolenia ku czujności. Dlatego jest waŜne, by
znaleźć taką formę pamiętania, która oddziaływuje na przyszłość. Powinna ona dawać wyraz Ŝałobie, być poświęconą
upamiętnieniu ofiar o-raz przeciwdziałać wszelkiemu niebezpieczeństwu nawrotu.“
Po tradycyjnym złoŜeniu wieńców uczestnicy spotkali się w budynku Miejsca Pamięci, aŜeby po
retrospektywie zatytułowanej „Uroczystości upamiętniające dnia 27 stycznia w Langenstein-Zwieberge w
okresie od roku 1996 i objaśnienia co do metod upamięt-niania i pamięci w Langenstein-Zwieberge” spotkać
się jeszcze na rozmowę na temat „Czy nowe pokolenia potrzebują innych czy tylko dodatkowych form
upamiętniania i pamięci ?”. W rezultacie dyskusji kierownictwo Miejsca Pamięci zostało poproszone o
przygotowanie na dzień 27 stycznia 2009 imprezy upamiętniającej pod nazwą „od ucz-niów dla uczniów”. Po
dokonaniu ewaluacji ankiet odnoszących się do tematu, wypeł-nianych głównie przez młodocianych gości
odwiedzających Miejsce Pamięci, udało się zainteresować tym projektem uczniów Gimnazjum im. KätheKollwitz w Halberstadt.
75 gości z 6 krajów Europy i USA skorzystało z zaproszenia Miejsca Pamięci i Stowa-rzyszenia
Wspierającego do uczestniczenia w „Dniach Spotkań“ w okresie od 10 do 14 kwietnia 2008.
Podziękowanie nasze kierujemy do byłych więźniów dr Dino Bu-relli z Włoch, Iwana Gura z Ukrainy,
Stanisława Gołębiowskiego, Stanisława Ka-mińskiego, Ryszarda Kosińskiego i Czeslawa Protasiuka
z Polski, Raymonda Sou-las i Claude’a Baud z Francji, Jana Tuin z Holandii oraz do dzieci i wnuków po
byłych więźniach. Ich aktywny współudział w imprezach i rozmowach ponownie wal-nie przyczynił się do
powodzenia „Dni Spotkań 2008”.
Akcja 2008 Grupy Drugiego Pokolenia pod nazwą „ZagroŜenia”
[niem. „Gefährdun-gen”] skupiła uwagę na nielicznych
zachowanych jeszcze świadectwach czasu z terenu byłego
obozu koncentracyjnego. Grupa poinformowała o tym, Ŝe Akcja
pod nazwą „Kamienie pamięci” [niem. „Gedenksteine”] z roku
2007 ma zostać kontynuowana i znaleźć ciąg dalszy przy
południowym masowym grobie.
Dnia 8 maja 2008 odbyło się w rocznicę końca wojny w Europie
w roku 1945 spotka-nie dyskusyjne na temat „Prześladowani
politycznie”. Do rozmowy z uchodźcą polity-cznym z Chin,
naleŜącym do grupy ludnościowej Ujgurów, zostali zaproszeni
obywa-tele z regionu.
Od 1 czerwca 2008 otrzymaliśmy znaczne wsparcie w zakresie
obsługi osób zwiedza-jących sztolnie oraz dbałości o teren
zewnętrzny obozu. Podczas wielu week-endów sztolnia mogła
być udostępniona dla wizyt indywidualnych, z czego bardzo
intensywnie korzystano. Na obszarze istniejących jeszcze,
materialnych świadectw z przeszłości na terenie byłego obozu
koncentracyjnego Langenstein-Zwieberge koledzy wykonali
nowe trasy dla zwiedzających w celu ochrony owych
pozostałości budowlanych i celem stwo-rzenia lepszej
widoczności.
2
RównieŜ i w tym roku radość sprawiło nam energiczne wsparcie ze strony grupy ucz-niów z Ewangelickiego
Zespołu Szkół w Lipsku, którzy popracowali przy czterech by-łych rewirach dla chorych w ramach Akcji Znak
Pokuty / SłuŜba na rzecz Pokoju. Opra-cowali oni teŜ dokumentację dla tych lokalizacji, odsłonili
powierzchnię gruntu w miej-scu czwartego rewiru dla chorych i ułoŜyli krótką informację dla zwiedzających.
Dnia 2 sierpnia 2008 uczestnicy międzynarodowego, młodzieŜowego obozu pracy
z Niemieckiego Związku Ludowego Opieki nad Grobami Wojennymi,
Stowarzyszenie Zarejestrowane, zakończyli AKCJĘ 2007 i zabrali się do
sporządzania KAMIENI PA-MIĘCI ku czci zmarłych spoczywajacych w
południowym grobie masowym.
Dnia 1 września, w Światowy Dzień Pokoju, dokonaliśmy otwarcia specjalnej
ekspozy-cji Stowarzyszenia „Razem – Sieć na rzecz Demokracji i Otwartości na
Świat w Sakso-nii-Anhalt, Stowarzyszenie Zarejestrowane”, poświęconej tematowi
„Praca przymuso-wa i uwięzienie w obozie koncentracyjnym w Magdeburgu”.
Historyk Pascal Begrich opracował i zaprojektował tę wystawę wespół z
magdeburskimi uczniami.
Doroczne spotkanie francuskich byłych więźniów obozu zostało w tym roku zorga-nizowane przez
rodzinę André Leroy’a w miejscowości Vitry le François. Pan Otto Herzberg jako reprezentant
Stowarzyszenia Wspierającego i dykretor Fundacji na rzecz Miejsc Pamięci Saksonii-Anhalt dr Joachim
Scherrieble jako reprezentant Miejsca Pa-mięci mieli moŜność w spotkaniu tym uczestniczyć, za co składają
serdeczne podzięko-wania. Dr Scherrieble poinformował o pracy i wynikach komisji eksperckiej zajmującej
się przeobudową pomnika przy Miejscu Pamięci, zyskując przy tym duŜą aprobatę ze strony byłych
więźniów i ich krewnych.
Wieczór otwierający seminarium Grupy Drugiego Pokolenia odbył się jak co roku od czasu załoŜenia Grupy
w roku 1998 u prof. Rainera Neugebauera i jego małŜonki pani Martje Hansen w Halberstadt. PIĘKNE
DZIĘKI Martje i Rainerze ! W trakcie semina-rium, które miało miejsce w dniach od 9 do 12 października,
dykretor Fundacji dr Jo-achim Scherrieble poinformował takŜe i na tym forum, składającym się z dzieci i
wnu-ków byłych więźniów obozu koncentracyjnego Langenstein-Zwieberge z Włoch, Pols-ki, Francji i
Ukrainy o pracy i wynikach komisji eksperckiej zajmującej się przeobudo-wą pomnika przy Miejscu Pamięci.
Podkreślił on, Ŝe jego usilnym pragnieniem jest na-dal nie samo jedynie rozpoczęcie przebudowy pomnika
na 60 rocznicę Miejsca Pamięci, która przypada na dzień 11.09.2009. Ostatecznie takŜe i Akcja nazwana
„KAMIENIE PAMIĘCI” wykazała, jak waŜne pod względem pedagogicznym jest wymienienie koło mogił
nazwisk śmietelnych ofiar obozu.
Dnia 12 listopada przewodniczący landtagu Dieter Steinicke dokonał w
landtagu Sak-sonii-Anhalt otwarcia wystawy pt. „Czym jest pokój”
Niemieckiego Związku Ludowe-go Opieki nad Grobami Wojennymi w
Saksonii-Anhalt, Stowarzyszenie Zarejestrowa-ne. W związku z tym
wystawa owa została w ostatnich tygodniach uzupełniona o pro-jekt
wzorcowy dla dziedziny upamiętniania i pamięci w Saksonii-Anhalt. Wybór
padł na nasz projekt pod nazwą KAMIENIE PAMIĘCI, co bardzo nas
ucieszyło. Uczestnicy młodzieŜowego obozu pracy z Niemieckiego Związku
Ludowego Opieki nad Grobami Wojennymi wypisali latem 2007 KAMIEŃ PAMIĘCI dla Georges’a
Landauera z Fran-cji. Do wystawy włączono krótką biografię i fotografie Georges’a Landauera i jego ro-dziny
dla zobrazowania motywów, jakie legły u podstaw realizacji Akcji KAMIENIE PAMIĘCI. Członek zarządu
krajowego Niemieckiego Związku Ludowego Opieki nad Grobami Wojennymi Jan Scherschmidt i ja
dziękujemy bardzo serdecznie Annie Kauff-mann-Landauer oraz jej rodzinie za zdjęcia i krótką biografię.
(http://www.volksbund-sachsen-anhalt.de/download/gedenksteine.pdf).
3
Drodzy Przyjaciele, działalność Miejsca Pamięci Langenstein-Zwieberge Ŝyje tylko dzięki
zaangaŜowaniu wielu. Dziękuję szczerze i od serca wszystkim tym, którzy nam ufają, wspierając i
towarzysząc z krytycznym spojrzeniem naszej pracy. Wdzięczna jes-tem za wszystkie otrzymane impulsy.
Jestem wdzięczna za wszystkie dokonania, które „za kulisami”, w sposób jakby sam przez się zrozumiały,
przyczyniają się do powodze-nia działań Miejsca Pamięci Langenstein-Zwieberge. Dziękuję osobom
aktywnym w Stowarzyszeniu Wspierającym, członkom zespołu eksperckiego oraz koleŜankom z biu-ra
Fundacji na rzecz Miejsc Pamięci w Saksonii-Anhalt.
Drodzy krewni byłych więźniów obozu koncentracyjnego Langenstein-Zwieberge, chciałabym juŜ
teraz ulec namowie ze strony mojego syna Henninga i poprosić Państwa o zredagowanie karty
upamiętniającej członka Państwa rodziny. W minionych dziesię-cioleciach kilku krewnych byłych więźniów
spisało juŜ historie swoich krewnych, którzy ponieśli śmierć w obozie koncentracyjnym LangensteinZwieberge albo podczas Marszu Śmierci. Inés Carvallo z Francji zredagowała w 2005 roku niewielką
broszurę zawierającą wspomnienie o jej ojcu, zaś Andries G. Gort z Holandii oddał się w ubieg-łym roku
badaniom dotyczącym Ŝycia swego stryja, które następnie opisał. W archi-wum Miejsca Pamięci znajdują
się juŜ zdjęcia byłych więźniów oraz niektóre dane bio-graficzne, jak równieŜ i historie ze wspomnieniami o
krewnym. Napiszcie proszę i Wy Państwo historię swojego krewnego. Długość tekstu bez ograniczeń.
WaŜne, by była ta-kŜe fotografia. Powstać ma z tego księga pamięci, zawierająca relację o jej Ŝyciu w języku ojczystym danej osoby oraz w przekładzie na język niemiecki. Być moŜe w skró-conej formie i przy
Państwa wsparciu uda się ów materiał opublikować.
Drodzy Przyjaciele i Pomocnicy Miejsca Pamięci Langenstein-Zwieberge, potrzebna nam jest Państwa
pomoc przy realizacji zamierzenia, które juŜ od dawna leŜy nam na sercu. Chcemy mianowicie umieścić w
Miejscu Pamięci tabliczki upamiętniają-ce, poświęcone kaŜdej, znanej z imienia, śmiertelnej ofierze obozu
koncentracyjnego Langenstein-Zwieberge. Chcemy zacząć od poległych spoczywających w masowych
grobach koło obecnego pomnika Miejsca Pamięci. KaŜda tabliczka upamiętniająca bę-dzie kosztowała około
150,00 €uro. Jest w tej kwocie zawarty juŜ koszt zamocowania tabliczki.
Prosimy Państwa o datki na owe tabliczki nagrobne. Jest oczywiście moŜliwe prze-znaczenie ofiary
na tabliczkę nagrobną osoby, ktorej rodzina jest Państwu bliska.
Datki proszę przekazywać na konto do wpłacania darów Stowarzyszenia Wspierającego Miejsca Pamięci
Langenstein-Zwieberge :
Nazwa banku : Harzsparkasse
Kod bankowy [niem. BLZ] : 810 520 00
Nr konta : 301 751 668
Cel, na który dar ma być przeznaczony : tabliczki nagrobne
(w przypadku darów pochodzących z zagranicy)
IBAN : DE 05810 520 000 301 75 1668
Bankowy kod identyfikacyjny [niem. BIC-Code] : NOLADE21HRZ.
Bardzo dziękujemy.
W przyszłym roku „Dni Spotkań” odbędą się od 16 do 20 kwietnia 2009. Prosimy wszystkich byłych
więźniów i ich krewnych o zawiadomienie nas do 15 stycznia 2009, czy będziemy mogli ich u siebie
gościć.
W imieniu wszystkich współpracowników Miejsca Pamięci w Langenstein-Zwieberge Ŝyczę Państwu, Ich
rodzinom i przyjaciołom nastrojowych dni Świąt oraz zdrowia i po-koju w Nowym Roku 2009.
Ellen Fauser, Kierowniczka Miejsca Pamięci w Langenstein-Zwieberge
4