dolnośląski zespół porejestrowego

DOLNOŚLĄSKI ZESPÓŁ POREJESTROWEGO DOŚWIADCZALNICTWA
ODMIANOWEGO i ROLNICZEGO
Wyniki
Porejestrowych Doświadczeń Odmianowych
na Dolnym Śląsku
OWIES
2014 (2012-2014)
Zeszyt 8 ( 16 )
wydawnictwo sto pięćdziesiąte dziewiąte
Tomaszów Bolesławiecki. Październik 2014.
Dolnośląski Zespół Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego
i Rolniczego
Przewodniczący: mgr inż. Anna Kamińska
Dyrektor COBORU SDOO w Zybiszowie
Z-ca: prof. dr hab. Jan Kaczmarek
Z-ca: prof. dr hab. Henryk Bujak
Sekretarz: mgr inż. Ewa Śmiałek
Stacja Koordynująca PDO na Dolnym Śląsku
COBORU Stacja Doświadczalna Oceny Odmian w Zybiszowie
55-080 Kąty Wrocławskie
Dyrektor: mgr inż. Anna Kamińska
e-mail [email protected]
www.zybiszow.coboru.pl
tel. 71 334 20 10
fax 71 334 20 17
Opracował:
mgr inż. Ludwik Kotowicz
Rozpowszechnianie danych zawartych w
publikacji wyłącznie z podaniem COBORU
jako źródła informacji
Wydawca: SDOO Zybiszów
OWIES
I. WSTĘP.
W syntezie wykorzystano wyniki 12 doświadczeń z odmianami owsa
przeprowadzonych na Dolnym Śląsku w latach 2012 – 2014. Liczba i lokalizacja
doświadczeń wydaje się wystarczająca do uzyskania reprezentatywnych wyników.
Wiosną 2014 roku założono na Dolnym Śląsku 4 doświadczenia. Obecnie w
Krajowym Rejestrze znajduje się 28 odmian owsa, w tym pięć o ziarnie nieoplewionym –
Polar, Nagus, Maczo, Amant i Siwek. Spośród tych odmian Zespół Wojewódzki PDO, zimą
bieżącego roku, wybrał do doświadczeń na Dolnym Śląsku 12 odmian; dziesięć które w
poprzednich latach plonowały najlepiej w naszym województwie oraz dwie nieoplewione.
W dalszej części publikacji podano charakterystyki tych odmian. Doświadczenia
prowadzono w czterech powtórzeniach bez zróżnicowanych poziomów agrotechnicznych.
II. ANALIZA WYNIKÓW DOŚWIADCZEŃ.
W roku 2014 poziom plonowania owsa był był nieco wyższy niż w roku poprzednim.
Zebrano o 3,2 dt/ha więcej niż w 2013 roku. Zróżnicowanie w ogólnym poziomie plonowania
w doświadczeniach było mniejsze niż w poprzednim roku od 78,3 dt/ha w Krościnie Małej do
53,6 dt/ha w Bukówce.
Najlepiej w ostatnim roku plonowały odmiany: Bingo i Harnaś. Plon odmiany
nieoplewionej Polar wyniósł 76 % a Amant 80 % plonu wzorca przy niższej o 25 %
zawartości łuski. W roku 2014 porażenie chorobami było mniejsze niż w latach poprzednich.
Rośliny były wyższe w porównaniu do lat poprzednich, wyleganie przed zbiorem
wystąpiło w trzech doświadczeniach.
III. CHARAKTERYSTYKA ODMIAN BADANYCH W ROKU 2014.
ODMIANY OPLEWIONE
ARAB. Odmiana żółtoziarnista, o dość dużej odporności na helmintosporiozę, średniej na
rdzę źdźbłową i septoriozę liści, dość małej na mączniaka i na rdzę wieńcową. Rośliny
średniej wysokości, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin wiechowania dość późny,
dojrzewania średni. Ziarno o dużym do bardzo dużego udziale łuski, dość dużej masie 1000
ziarn, dość dużej gęstości, dość dobrym wyrównaniu oraz średniej zawartości białka i małej
tłuszczu. Plonuje dość dobrze.
KREZUS. Odmiana żółtoziarnista Odporność na rdzę wieńcową - duża, na rdzę źdźbłową,
helmintosporiozę i septoriozę liści - przeciętna, na mączniaka - dość mała. Rośliny średniej
wysokości, o dość dużej odporności na wyleganie. Termin wiechowania i dojrzewania średni.
Ziarno o dość dużym udziale łuski, dość dużej masie 1000 ziarn, małej do bardzo małej
gęstości w stanie zsypnym, dość dobrym wyrównaniu oraz małej zawartości białka i dość
dużej tłuszczu. Plenność dobra. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia.
FURMAN. Odmiana żółtoziarnista, przeznaczona do uprawy w całym kraju, z wyjątkiem
wyżej położonych terenów górskich. Plenność dość dobra. Odporność na mączniaka, rdzę
źdźbłową, helmintosporiozę i septoriozę liści – przeciętna, na rdzę wieńcową – mała. Rośliny
średniej wysokości, o dużej odporności na wyleganie. Termin wiechowania i dojrzewania
przeciętny. Udział łuski dość duży, masa 1000 ziarn średnia, wyrównanie ziarna dobre,
gęstość w stanie zsypnym mała. Zawartość białka i tłuszczu mała do bardzo małej. Tolerancja
na zakwaszenie gleby dość mała.
BERDYSZ. Odmiana żółtoziarnista. Odporność na rdzę źdźbłową - dość duża, na mączniaka,
rdzę wieńcową, helmintosporiozę i septoriozę liści - średnia. Rośliny przeciętnej wysokości, o
średniej odporności na wyleganie. Termin wiechowania dość późny, dojrzewania średni.
Ziarno o dużym udziale łuski, dość małej masie 1000 ziarn, dość małej gęstości w stanie
zsypnym, średnim wyrównaniu oraz dość dużej zawartości białka i bardzo małej tłuszczu.
Plenność przeciętna. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia.
ZUCH. Odmiana żółtoziarnista. Odporność na rdzę wieńcową - duża, na rdzę źdźbłową i
helmintosporiozę - dość duża, na septoriozę liści – średnia, na mączniaka - dość mała,
Rośliny średniej wysokości, o dość dużej odporności na wyleganie. Termin wiechowania i
dojrzewania średni. Ziarno o dość małym udziale łuski, średniej masie 1000 ziarn, średniej
gęstości w stanie zsypnym, dość słabym wyrównaniu oraz dość dużej zawartości białka i
małej tłuszczu. Plenność dość dobra. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia.
SCORPION. Odmiana żółtoziarnista. Odporność na rdzę źdźbłową - duża, na mączniaka dość duża, na helmintosporiozę i septoriozę liści - średnia na rdzę wieńcową - dość mała.
Rośliny średniej wysokości, o dość dużej odporności na wyleganie. Termin wiechowania i
dojrzewania średni. Ziarno o dość małym udziale łuski, bardzo dużej masie 1000 ziarn, dość
dużej gęstości w stanie zsypnym, dobrym do bardzo dobrego wyrównaniu oraz średniej
zawartości białka i małej tłuszczu. Plenność dość dobra. Tolerancja na zakwaszenie gleby
średnia. Pełnomocnik hodowcy: Saaten - Union Polska.
BINGO. Odmiana żółtoziarnista, przeznaczona do uprawy na terenie całego kraju, z
wyjątkiem wyżej położonych terenów górskich. Plon ziarna z łuską duży, bez łuski bardzo
duży. Odporność na mączniaka i rdzę wieńcową – dość duża, na rdzę źdżbłową,
helmintosporiozę i septoriozę liści – przeciętna. Rośliny dość wysokie, o przeciętnej
odporności na wyleganie. Termin wiechowania wczesny, dojrzewania przeciętny. Udział
łuski bardzo mały, masa 1000 nasion bardzo duża, gęstość w stanie zsypnym średnia,
wyrównanie ziarna dość dobre. Zawartość białka przeciętna, tłuszczu dość duża. Tolerancja
na zakwaszenie gleby średnia.
HAKER Odmiana żółtoziarnista, przeznaczona do uprawy na terenie całego kraju, z
wyjątkiem wyżej położonych terenów górskich. Plon ziarna z łuską dość duży, bez łuski duży
do bardzo dużego. Odporność na rdzę wieńcową – dobra do bardzo dobrej, na mączniaka
prawdziwego – duża, na rdzę źdźbłową, helmintosporiozę, septoriozę liści – średnia. Rośliny
o średniej wysokości, o dość małej odporności na wyleganie. Termin wiechowania późny do
bardzo późnego, termin dojrzewania dość późny. Udział łuski mały, masa 1000 ziaren dość
mała, wyrównanie małe do bardzo małego. Gęstość ziarna w stanie zsypnym mała do bardzo
małej. Zawartość białka mała, tłuszczu bardzo mała. Tolerancja na zakwaszenie gleby
średnia.
KOMFORT (d. STH 9110) Odmiana żółtoziarnista, przeznaczona do uprawy na terenie
całego kraju, z wyjątkiem wyżej położonych terenów górskich. Plon ziarna z łuską duży do
bardzo dużego, bez łuski bardzo duży. Odporność na mączniaka prawdziwego – dość duża, na
helmintosporiozę, septoriozę liści, rdzę wieńcową i źdźbłową – średnia. Rośliny
średniej
wysokości, o dość dużej odporności na wyleganie. Termin wiechowania dość wczesny,
dojrzewania średni. Udział łuski dość mały, masa 1000 ziaren średnia, gęstość w stanie
zsypnym średnia, wyrównanie ziarna dobre. Zawartość białka dość mała, tłuszczu duża.
Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia.
HARNAŚ Odmiana żółtoziarnista, przeznaczona do uprawy na terenie całego kraju, z
wyjątkiem wyżej położonych terenów górskich. Plon ziarna z łuską – duży, bez łuski – dość
duży. Odporność na mączniaka prawdziwego, rdzę wieńcową, helmintosporiozę i septoriozę
liści – średnia, na rdzę źdźbłową - dość mała. Odmiany średniej wysokości, o dużej
odporności na wyleganie. Termin wiechowania i dojrzewania dość późny. Udział łuski duży.
Masa 1000 ziaren i wyrównanie ziarna średnie, zawartość białka dość mała, tłuszczu
przeciętna. zgłaszający: Małopolska Hodowla Roślin-HBP sp. z o.o.
ODMIANY NIEOPLEWIONE
SIWEK Odmiana nieoplewiona przeznaczona do uprawy na terenie całego kraju z wyjątkiem
wyżej położonych terenów górskich. Plon ziarna z łuską jak i bez łuski znacznie powyżej
odmiany Polar. Odporność na mączniaka prawdziwego – duża, na helmintosporiozę – dość
duża, na septoriozę liści – średnia, na rdzę źdźbłową – dość mała, na rdzę wieńcową – mała.
Rośliny dość niskie, o przeciętej odporności na wyleganie. Termin wiechowania dość późny,
dojrzewania średni. W stosunku do odmiany Polar charakteryzuje się podobnym udziałem
ziaren oplewionych, mniejszą masą 1000 ziaren, lepszym wyrównaniem, mniejszą gęstością
ziarna w stanie zsypnym, mniejszą zawartością białka i tłuszczu. Odporność na zakwaszenie
gleby przeciętna.
AMANT Odmiana nieoplewiona, przeznaczona do uprawy na terenie całego kraju, z
wyjątkiem wyżej położonych terenów górskich. Plon ziarna powyżej wzorcowej odmiany
Siwek. Odporność na rdzę wieńcową i źdźbłową dość duża, na mączniaka prawdziwego,
helmintosporiozę i septoriozę liści – duża. Rośliny dość niskie o bardzo dużej odporności na
wyleganie. Termin wiechowania dość wczesny, dojrzewania przeciętny. W stosunku do
odmiany Siwek charakteryzuje się mniejszym udziałem ziaren oplewionych, podobną masą
1000 ziaren i wyrównaniem, mniejszą zawartością białka i większą zawartością tłuszczu.
zgłaszający: Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR
IV. WYNIKI DOŚWIADCZEŃ.
Tabela 1. Owies. Odmiany badane. Rok zbioru: 2014
Lp.
Odmiana
Rok wpisania do
Krajowego Rejestru
w Polsce
Adres jednostki zachowującej odmianę, a w przypadku odmian zagranicznych
dodatkowo pełnomocnika w Polsce
ODMIANY OPLEWIONE
1
Arab
2004
2
Furman
2006
3
Zuch
2008
4
Komfort
2013
5
Berdysz
2008
6
Krezus
2005
7
Bingo
2009
8
Haker
2010
9
Scorpion
2008
10
Harnaś
2014
Małopolska Hodowla Roślin-HBP Sp. z o.o
DANKO Hodowla Roślin Sp. z o.o. Choryń
Hodowla Roślin Strzelce Sp. z o.o.
ul. Główna 20, 99-307 Strzelce
Saaten-Union Polska Sp. z o.o.
ul Straszewska, 62-100 Wągrowiec tel. 67/2680730
ul. Zbożowa 4, 30-002 Kraków
ODMIANA NIEOPLEWIONA
11
Amant
2014
Hodowla Roślin Strzelce Sp. z o.o.
12
Siwek
2010
Małopolska Hodowla Roślin-HBP Sp. z o.o
ul. Zbożowa 4, 30-002 Kraków
Tabela 2. Owies. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru: 2014
Krościna Mała
Jelenia Góra
Tomaszów
Bolesławiecki
Bukówka
5
11
V
11
Klasa bonitacyjna gleby
IVa
IVa
IVb
IVb
Zasobność gleby P2O5
10,8
wysoka
19,4
średnia
Zasobność gleby K2O
12,0
średnia
9,5
średnia
Zasobność gleby Mg
2,7
średnia
12,3
b. wysoka
pH gleby w KCl
6,0
5,3
6,2
6,0
Kukurydza
Gryka
Pszenica ozima
Gryka
Nawożenie N
78
55
102
83
Nawożenie P2O5 (kg/ha)
80
60
40
60
Nawożenie K2O (kg/ha)
120
90
60
90
28.03
14.03
27.03
21.03
500
550
550
550
Orius
Funaben Plus
Zaprawa NasiennaT
Orius
Lintur 150g
Mustang Forte 0,8l
Chwastox Turbo 2l
Lintur 150g
Karate Zeon 0,1l
Karate Zeon 0,15l
Decis Mega 0,12
Bi 58 Nowy 0,5l
-
Miejscowość
Kompleks gleb
Przedplon
Data siewu
Obsada nasion na 1m2
Zaprawa nasienna
Herbicyd
Insektycyd
Tabela 3. Owies. Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru: 2014
Miejscowość
Krościna Mała
Jelenia Góra
Tomaszów
Bolesławiecki
Bukówka
Termin krzewienia
(data)
5.05
28.04
29.04
28.04
Termin wiechowania
(data)
10.06
14.06
11.06
15.06
Termin dojrzałości wosk.
(data)
-
22.07
18.07
28.07
Zbiór – omłot
(data)
10.08
7.08
8.08
20.08
Wysokość roślin
(cm)
122
120
101
99
Wyleganie-dojrz. mleczna
(sk.90)
-
-
-
-
Wyleganie przed zbiorem
(sk.90)
8,4
8,5
6,4
-
Septorioza liści
(sk.90)
-
-
-
-
Helmintosporioza
(sk.90)
5,0
6,7
8,9
7,2
Masa 1000 ziaren
(g)
33,04
35,87
32,03
32,20
Plon ziarna
dt/ha
78,3
70,3
65,6
53,6
Wyniki średnie z wszystkich odmian oplewionych badanych w doświadczeniu.
Tabela 4. Owies. Plon ziarna odmian w miejscowościach (% wzorca). Rok zbioru: 2014
Odmiana
wzorzec,
dt/ha
Krościna Mała
Jelenia Góra
Tomaszów
Bolesławiecki
Bukówka
78,3
70,3
65,6
53,6
Krezus
102
97
102
108
Zuch
101
99
102
99
Bingo
106
105
113
119
Arab
105
108
103
111
Furman
104
97
104
104
Berdysz
99
101
92
109
Scorpion
106
107
106
104
Haker
102
103
109
105
80
86
74
61
Komfort
108
103
109
106
Harnaś
106
104
110
111
82
91
77
64
Siwek (bezłuskowy)
Amant (bezłuskowy)
Tabela 5. Owies. Plon ziarna odmian. Lata zbioru: 2012-2014
Nazwa
Lp.
Wzorzec, dt/ha
2012
2013
2014
2013-2014
2012-2014
66,7
63,7
66,9
65,3
65,8
Odmiany oplewiona
1
Krezus
104
101
102
101
102
2
Zuch
109
99
100
100
103
3
Bingo
102
105
110
108
106
4
Arab
105
104
106
105
105
5
Furman
105
99
102
101
102
6
Berdysz
104
104
100
102
102
7
Scorpion
104
98
106
102
103
8
Haker
110
106
104
105
107
9
Komfort
-
108
106
107
-
10
Harnaś
-
-
108
-
-
76
77
79
80
-
-
11
Siwek
84
12
Amant
-
Liczba doświadczeń
4
Odmiana nieoplewiona
77
4
wzorzec- średnia odmian oplewionych badanych w doświadczeniach w danym roku,
4
8
12
Tabela 6. Owies. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian (odchylenia od wzorca). Rok zbioru: 2014
Lp.
Odmiana
Wzorzec
Helmintosporioza
Zawartość łuski
(skala 90)
(%)
7,0
29,6
Dojrzałość
woskowa
(dni od 1.01)
Wysokość
roślin
Wyleganie
przed zbiorem
Masa 1000
ziarn
(cm)
(skala 90)
(g)
203
111
7,8
33,29
Odmiana oplewiona
1
Krezus
0,3
3,1
0
-5
0,2
1,41
2
Zuch
-0,1
-1,4
1
3
0,1
1,74
3
Bingo
0,2
-3,0
-2
9
-0,1
2,79
4
Arab
0,3
1,5
0
-5
0,1
1,61
5
Furman
-0,2
0,7
0
7
0,4
0,96
6
Berdysz
-0,2
-2,1
-1
4
0,1
1,11
7
Scorpion
-0,2
-1,9
-2
1
0,1
6,59
8
Haker
0,1
-0,3
2
0
-0,4
0,94
9
Komfort
-0,2
3,1
-1
-4
0,5
0,21
10
Harnaś
0,4
0,6
1
-4
0,2
1,04
Odmiana nieoplewiona
11
Siwek
0,0
-
-1
-4
-0,1
-9,46
12
Amant
-0,4
-
2
-3
-1,2
-8,96
3
4
Liczba doświadczeń
4
1
4
4
Wyniki wylegania i porażenia przez choroby w tabeli zamieszczono jedynie z tych doświadczeń w których zjawisko to wystąpiło.
Zybiszów 2014-02-05
Miejscowość, data
Sz. P.
Rafał
JURKOWLANIEC
Marszałek Województwa Dolnośląskiego
Leszek
GRALA
Prezes Dolnośląskiej Izby Rolniczej
Zgodnie z art. 25 pkt. 4 ustawy z dnia 26 czerwca 2003 r. o nasiennictwie oraz porozumieniami
zawartymi przez Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych i Stację Doświadczalną Oceny
Odmian w Zybiszowie., pełniącą rolę Stacji Koordynującej PDO dla województwa Dolnośląskiego. z
Samorządem Województwa Dolnośląskiego i Dolnośląską Izbą Rolniczą oraz po zapoznaniu się z opinią
Zespołu Wojewódzkiego PDO podjąłem decyzję o utworzeniu Listy zalecanych do uprawy odmian na
obszarze naszego województwa (LZO) na rok 2014 dla odmian: pszenicy ozimej, żyta ozimego,
jęczmienia ozimego, pszenżyta ozimego, rzepaku ozimego, pszenicy jarej, jęczmienia jarego i owsa.
Podstawą do ustalenia tej listy była analiza wyników doświadczeń prowadzonych w ramach
Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego w naszym województwie, uzyskanych do sezonu
2011-2013 włącznie. Na powyższej liście znalazły się następujące odmiany:
Gatunek Owies
1. Furman
6 lat
2. Arab
5 lat
3. Siwek (bezłuskowa) 2 lata
4. Bingo
4 lata
5. Zuch
4 lata
6. Haker
2 lata
Powyższe odmiany potwierdziły w ostatnich latach w doświadczeniach PDO dużą przydatność
do uprawy w warunkach naszego województwa. Informacja ta powinna ułatwić rolnikom dokonanie
wyboru odmian najbardziej dostosowanych do lokalnych warunków gospodarowania.
Zwracam się jednocześnie z prośbą o rozpowszechnienie powyższej informacji wśród
producentów z terenu naszego województwa.
Dyrektor Stacji Doświadczalnej Oceny Odmian
w Zybiszowie
(Stacja Koordynująca PDO
w województwie Dolnośląskim)