dolnośląski zespół porejestrowego

DOLNOŚLĄSKI ZESPÓŁ POREJESTROWEGO DOŚWIADCZALNICTWA
ODMIANOWEGO i ROLNICZEGO
Wyniki
Porejestrowych Doświadczeń Odmianowych
na Dolnym Śląsku
OWIES
2013 (2011-2013)
Zeszyt 8 ( 15 )
wydawnictwo sto czterdzieste ósme
Tomaszów Bolesławiecki. Wrzesień 2013.
Dolnośląski Zespół Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego
i Rolniczego
Przewodniczący: mgr inż. Anna Kamińska
Dyrektor SDOO Zybiszów
Z-ca: prof. dr hab. Jan Kaczmarek
Z-ca: prof. dr hab. Henryk Bujak
Sekretarz: mgr inż. Ewa Śmiałek
Stacja Koordynująca PDOiR na Dolnym Śląsku:
Stacja Doświadczalna Oceny Odmian w Zybiszowie
55-080 Kąty Wrocławskie
Dyrektor: mgr inż. Anna Kamińska
[email protected]
www.zybiszow.coboru.pl
tel. 71 33 420 10
Opracowali:
dr Joanna Góra-Bartkowiak
mgr inż. Ludwik Kotowicz
Rozpowszechnianie danych zawartych w
publikacji wyłącznie z podaniem COBORU
jako źródła informacji
Wydawca: SDOO Tomaszów Bolesławiecki
OWIES
I. WSTĘP.
W syntezie wykorzystano wyniki 11 doświadczeń z odmianami owsa
przeprowadzonych na Dolnym Śląsku w latach 2011 – 2013. Liczba i lokalizacja
doświadczeń wydaje się wystarczająca do uzyskania reprezentatywnych wyników.
Wiosną 2013 roku założono na Dolnym Śląsku 4 doświadczenia. Obecnie w
Krajowym Rejestrze znajduje się 31 odmian owsa, w tym pięć o ziarnie nieoplewionym –
Cacko, Polar, Nagus, Maczo i Siwek. Spośród tych odmian Zespół Wojewódzki PDO, zimą
bieżącego roku, wybrał do doświadczeń na Dolnym Śląsku 10 odmian; dziewięć które w
poprzednich latach plonowały najlepiej w naszym województwie oraz jedną nieoplewioną.
W dalszej części publikacji podano charakterystyki tych odmian. Doświadczenia
prowadzono w czterech powtórzeniach bez zróżnicowanych poziomów agrotechnicznych.
II. ANALIZA WYNIKÓW DOŚWIADCZEŃ.
W roku 2013 poziom plonowania owsa był był nieco niższy niż w roku poprzednim.
Zebrano o 3,0 dt/ha mniej niż w 2012 roku. Zróżnicowanie w ogólnym poziomie plonowania
w doświadczeniach było mniejsze niż w poprzednim roku od 78,6 dt/ha w Krościnie Małej do
49,2 dt/ha w Jeleniej Górze.
Najlepiej w ostatnim roku plonowały odmiany: Komfort, Haker i Bingo. Plon
odmiany nieoplewionej Polar wyniósł 77 % plonu wzorca przy niższej o 22 % zawartości
łuski. W roku 2012 porażenie chorobami było większe niż w latach poprzednich.
Rośliny były wyższe w porównaniu do lat poprzednich, wyleganie przed zbiorem
wystąpiło w dwóch doświadczeniach.
Masa 1000 ziaren była wyższa w porównaniu do roku poprzedniego o 2,31 g. Dużym i
dorodnym ziarnem wyróżniły się odmiany – Bingo i Scorpion.
III. CHARAKTERYSTYKA ODMIAN BADANYCH W ROKU 2010.
ODMIANY OPLEWIONE
ARAB - Odmiana żółtoziarnista, o dość dużej odporności na helmintosporiozę, średniej na
rdzę źdźbłową i septoriozę liści, dość małej na mączniaka i na rdzę wieńcową. Rośliny
średniej wysokości, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin wiechowania dość późny,
dojrzewania średni. Ziarno o dużym do bardzo dużego udziale łuski, dość dużej masie 1000
ziaren, dość dużej gęstości, dość dobrym wyrównaniu oraz średniej zawartości białka i małej
tłuszczu. Plonuje dość dobrze.
KREZUS - Odmiana żółtoziarnista Odporność na rdzę wieńcową - duża, na rdzę źdźbłową,
helmintosporiozę i septoriozę liści - przeciętna, na mączniaka - dość mała. Rośliny średniej
wysokości, o dość dużej odporności na wyleganie. Termin wiechowania i dojrzewania średni.
Ziarno o dość dużym udziale łuski, dość dużej masie 1000 ziaren, małej do bardzo małej
gęstości w stanie zsypnym, dość dobrym wyrównaniu oraz małej zawartości białka i dość
dużej tłuszczu. Plenność dobra. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia.
FURMAN - Odmiana żółtoziarnista, przeznaczona do uprawy w całym kraju, z wyjątkiem
wyżej położonych terenów górskich. Plenność dość dobra. Odporność na mączniaka, rdzę
źdźbłową, helmintosporiozę i septoriozę liści – przeciętna, na rdzę wieńcową – mała. Rośliny
średniej wysokości, o dużej odporności na wyleganie. Termin wiechowania i dojrzewania
przeciętny. Udział łuski dość duży, masa 1000 ziaren średnia, wyrównanie ziarna dobre,
gęstość w stanie zsypnym mała. Zawartość białka i tłuszczu mała do bardzo małej. Tolerancja
na zakwaszenie gleby dość mała.
BERDYSZ - Odmiana żółtoziarnista. Odporność na rdzę źdźbłową - dość duża, na
mączniaka, rdzę wieńcową, helmintosporiozę i septoriozę liści - średnia. Rośliny przeciętnej
wysokości, o średniej odporności na wyleganie. Termin wiechowania dość późny,
dojrzewania średni. Ziarno o dużym udziale łuski, dość małej masie 1000 ziaren, dość małej
gęstości w stanie zsypnym, średnim wyrównaniu oraz dość dużej zawartości białka i bardzo
małej tłuszczu. Plenność przeciętna. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia.
ZUCH - Odmiana żółtoziarnista. Odporność na rdzę wieńcową - duża, na rdzę źdźbłową i
helmintosporiozę - dość duża, na septoriozę liści – średnia, na mączniaka - dość mała,
Rośliny średniej wysokości, o dość dużej odporności na wyleganie. Termin wiechowania i
dojrzewania średni. Ziarno o dość małym udziale łuski, średniej masie 1000 ziaren, średniej
gęstości w stanie zsypnym, dość słabym wyrównaniu oraz dość dużej zawartości białka i
małej tłuszczu. Plenność dość dobra. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia.
SCORPION - Odmiana żółtoziarnista. Odporność na rdzę źdźbłową - duża, na mączniaka dość duża, na helmintosporiozę i septoriozę liści - średnia na rdzę wieńcową - dość mała.
Rośliny średniej wysokości, o dość dużej odporności na wyleganie. Termin wiechowania i
dojrzewania średni. Ziarno o dość małym udziale łuski, bardzo dużej masie 1000 ziaren, dość
dużej gęstości w stanie zsypnym, dobrym do bardzo dobrego wyrównaniu oraz średniej
zawartości białka i małej tłuszczu. Plenność dość dobra. Tolerancja na zakwaszenie gleby
średnia.
Pełnomocnik hodowcy: Saaten - Union Polska.
BINGO - Odmiana żółtoziarnista, przeznaczona do uprawy na terenie całego kraju, z
wyjątkiem wyżej położonych terenów górskich. Plon ziarna z łuską duży, bez łuski bardzo
duży. Odporność na mączniaka i rdzę wieńcową – dość duża, na rdzę źdżbłową,
helmintosporiozę i septoriozę liści – przeciętna. Rośliny dość wysokie, o przeciętnej
odporności na wyleganie. Termin wiechowania wczesny, dojrzewania przeciętny. Udział
łuski bardzo mały, masa 1000 ziaren bardzo duża, gęstość w stanie zsypnym średnia,
wyrównanie ziarna dość dobre. Zawartość białka przeciętna, tłuszczu dość duża. Tolerancja
na zakwaszenie gleby średnia.
HAKER - Odmiana żółtoziarnista, przeznaczona do uprawy na terenie całego kraju, z
wyjątkiem wyżej położonych terenów górskich. Plon ziarna z łuską dość duży, bez łuski duży
do bardzo dużego. Odporność na rdzę wieńcową – dobra do bardzo dobrej, na mączniaka
prawdziwego – duża, na rdzę źdźbłową, helmintosporiozę, septoriozę liści – średnia. Rośliny
o średniej wysokości, o dość małej odporności na wyleganie. Termin wiechowania późny do
bardzo późnego, termin dojrzewania dość późny. Udział łuski mały, masa 1000 ziaren dość
mała, wyrównanie małe do bardzo małego. Gęstość ziarna w stanie zsypnym mała do bardzo
małej. Zawartość białka mała, tłuszczu bardzo mała. Tolerancja na zakwaszenie gleby
średnia.
KOMFORT (d. STH 9110) - Odmiana żółtoziarnista, przeznaczona do uprawy na terenie
całego kraju, z wyjątkiem wyżej położonych terenów górskich. Plon ziarna z łuską duży do
bardzo dużego, bez łuski bardzo duży. Odporność na mączniaka prawdziwego – dość duża, na
helmintosporiozę, septoriozę liści, rdzę wieńcową i źdźbłową – średnia. Rośliny
średniej
wysokości, o dość dużej odporności na wyleganie. Termin wiechowania dość wczesny,
dojrzewania średni. Udział łuski dość mały, masa 1000 ziaren średnia, gęstość w stanie
zsypnym średnia, wyrównanie ziarna dobre. Zawartość białka dość mała, tłuszczu duża.
Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia.
ODMIANY NIEOPLEWIONE
SIWEK - Odmiana nieoplewiona przeznaczona do uprawy na terenie całego kraju z
wyjątkiem wyżej położonych terenów górskich. Plon ziarna z łuską jak i bez łuski znacznie
powyżej odmiany Polar. Odporność na mączniaka prawdziwego – duża, na helmintosporiozę
– dość duża, na septoriozę liści – średnia, na rdzę źdźbłową – dość mała, na rdzę wieńcową –
mała. Rośliny dość niskie, o przeciętej odporności na wyleganie. Termin wiechowania dość
późny, dojrzewania średni. W stosunku do odmiany Polar charakteryzuje się podobnym
udziałem ziaren oplewionych, mniejszą masą 1000 ziaren, lepszym wyrównaniem, mniejszą
gęstością ziarna w stanie zsypnym, mniejszą zawartością białka i tłuszczu. Odporność na
zakwaszenie gleby przeciętna.
IV. WYNIKI DOŚWIADCZEŃ.
Tabela 1. Owies. Odmiany badane. Rok zbioru: 2013
Lp.
Odmiana
Rok wpisania do
Krajowego Rejestru
w Polsce
Adres jednostki zachowującej odmianę, a w przypadku odmian zagranicznych
dodatkowo pełnomocnika w Polsce
ODMIANY OPLEWIONE
1
Arab
2004
2
Furman
2006
3
Zuch
2008
4
Berdysz
2008
5
Krezus
2005
6
Bingo
2009
7
Haker
2010
8
Scorpion
2008
DANKO Hodowla Roślin Sp. z o.o. Choryń
Hodowla Roślin Strzelce Sp. z o.o.
ul. Główna 20, 99-307 Strzelce
Saaten-Union Polska Sp. z o.o.
ul Straszewska, 62-100 Wągrowiec tel. 67/2680730
ODMIANA NIEOPLEWIONA
9
Komfort
2013
Hodowla Roślin Strzelce Sp. z o.o.
10
Siwek
2010
Małopolska Hodowla Roślin-HBP Sp. z o.o
ul. Zbożowa 4, 30-002 Kraków
Tabela 2. Owies. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru: 2013
ZDOO Krościna Mała
ZDOO Jelenia Góra
ZDOO Tomaszów
Bolesławiecki
ZDOO Bukówka
2
11
V
11
Klasa bonitacyjna gleby
IIIa
IVa
IVb
IVb
Zasobność gleby P2O5
26,9
b. wysoka
wysoka
średnia
Zasobność gleby K2O
18,1
wysoka
wysoka
średnia
Zasobność gleby Mg
8,2
wysoka
bardzo wysoka
niska
pH gleby w KCl
6,7
5,9
6,0
6,8
Rzepak ozimy
Gryka
Jęczmień jary
Pszenica ozima
Nawożenie N
95
51
102
71
Nawożenie P2O5 (kg/ha)
90
44
40
60
Nawożenie K2O (kg/ha)
135
66
60
90
16.04
15.04
16.04
17.04
450
550
550
550
Orius
Funaben Plus
Sarfun T
Orius
Herbicyd
Chwastox Turbo 2l
-
Insektycyd
Ammo Super 0,1l
Karate Zeon 0,12l
Miejscowość
Kompleks gleb
Przedplon
Data siewu
Obsada nasion na 1m2
Zaprawa nasienna
Chwastox Turbo 2l
Starane 0,6l
Decis Mega 0,12
Bi 58 Nowy 0,5l
-
Tabela 3. Owies. Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru: 2012
Miejscowość
ZDOO Krościna Mała
ZDOO Jelenia Góra
ZDOO Tomaszów
Bolesławiecki
ZDOO Bukówka
Termin krzewienia
(data)
16.05
14.05
11.05
18.05
Termin wiechowania
(data)
18.06
23.06
21.06
26.06
Termin dojrzałości wosk.
(data)
21.07
30.07
30.07
4.08
Zbiór – omłot
(data)
14.08
7.08
14.08
27.08
Wysokość roślin
(cm)
100
103
111
88
Wyleganie-dojrz. mleczna
(sk.90)
7,5
-
5,3
-
Wyleganie przed zbiorem
(sk.90)
3,2
1,9
-
-
Septorioza liści
(sk.90)
-
-
-
6,7
Helmintosporioza
(sk.90)
4,2
8,0
-
6,9
Masa 1000 ziaren
(g)
36,26
36,23
37,99
37,13
Plon ziarna
dt/ha
78,6
49,2
70,7
56,2
Wyniki średnie z wszystkich odmian oplewionych badanych w doświadczeniu.
Tabela 4. Owies. Plon ziarna odmian w miejscowościach (% wzorca). Rok zbioru: 2013
Odmiana
wzorzec,
dt/ha
Krezus
ZDOO Krościna Mała
ZDOO Jelenia Góra
ZDOO Tomaszów
Bolesławiecki
ZDOO Bukówka
78,6
49,2
70,7
56,2
108
96
105
90
Zuch
98
103
103
92
Bingo
101
113
111
98
Arab
98
112
95
116
Furman
105
107
98
86
Berdysz
105
98
96
118
Scorpion
102
89
99
98
Haker
101
98
103
124
75
83
84
69
109
103
107
110
Siwek (bezłuskowy)
Komfort
Tabela 5. Owies. Plon ziarna odmian. Lata zbioru: 2011-2013
Nazwa
Lp.
Wzorzec, dt/ha
2011
2012
2013
2011-2013
53,5
66,7
63,7
61,3
Odmiany oplewiona
1
Krezus
105
104
101
103
2
Zuch
110
109
99
106
3
Bingo
110
102
105
106
4
Arab
107
105
104
105
5
Furman
105
105
99
103
6
Berdysz
104
104
104
104
7
Scorpion
101
104
98
101
8
Haker
107
110
106
108
9
Komfort
-
-
108
-
Odmiana nieoplewiona
10
Siwek
76
84
77
79
Liczba doświadczeń
3
4
4
11
wzorzec- średnia odmian oplewionych badanych w doświadczeniach w danym roku,
Tabela 6. Owies. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian (odchylenia od wzorca). Rok zbioru: 2013
Lp.
Odmiana
Wzorzec
Helmintosporioza
Zawartość łuski
(skala 90)
(%)
6,4
24,95
Dojrzałość
woskowa
(dni od 1.01)
Wysokość
roślin
Wyleganie
przed zbiorem
Masa 1000
ziaren
(cm)
(skala 90)
(g)
209
101
2,5
36,90
Odmiana oplewiona
1
Krezus
0,6
0,98
1
-5
-0,2
-1,27
2
Zuch
-0,3
-1,10
1
4
0,0
-0,27
3
Bingo
0,3
-1,65
-1
2
0,2
6,72
4
Arab
0,1
2,86
0
-2
-0,2
0,60
5
Furman
-0,4
5,21
0
-1
-0,3
-0,55
6
Berdysz
0,2
2,90
-1
1
-0,4
0,12
7
Scorpion
-0,1
1,45
-2
1
0,2
6,20
8
Haker
0,4
0,11
1
7
0,2
-0,19
9
Komfort
-0,5
2,85
1
0
0,5
0,62
-7
0,0
-11,99
4
2
Odmiana nieoplewiona
10
Siwek
Liczba doświadczeń
-0,5
3
-21,78
3
0
4
Wyniki wylegania i porażenia przez choroby w tabeli zamieszczono jedynie z tych doświadczeń w których zjawisko to wystąpiło.
wzorzec - średnia odmian oplewionych badanych w doświadczeniach,
4
Zybiszów 2013-01-24
Miejscowość, data
Sz. P.
Rafał
JURKOWLANIEC
Marszałek Województwa Dolnośląskiego
Leszek
GRALA
Prezes Dolnośląskiej Izby Rolniczej
Zgodnie z art. 25 pkt. 4 ustawy z dnia 26 czerwca 2003 r. o nasiennictwie oraz porozumieniami
zawartymi przez Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych i Stację Doświadczalną Oceny
Odmian w Zybiszowie., pełniącą rolę Stacji Koordynującej PDO dla województwa Dolnośląskiego. z
Samorządem Województwa Dolnośląskiego i Dolnośląską Izbą Rolniczą oraz po zapoznaniu się z opinią
Zespołu Wojewódzkiego PDO podjąłem decyzję o utworzeniu Listy zalecanych do uprawy odmian na
obszarze naszego województwa (LZO) na rok 2013 dla odmian: pszenicy ozimej, żyta ozimego,
jęczmienia ozimego, pszenżyta ozimego, rzepaku ozimego, pszenicy jarej, jęczmienia jarego i owsa.
Podstawą do ustalenia tej listy była analiza wyników doświadczeń prowadzonych w ramach
Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego w naszym województwie, uzyskanych do sezonu
2011-2013 włącznie. Na powyższej liście znalazły się następujące odmiany:
Gatunek Owies
1. Furman
4 lata
2. Arab
3 lata
3. Siwek (bezłuskowa) 1rok
4. Bingo
2 lata
5. Zuch
2 lata
6. Haker
1 rok
Powyższe odmiany potwierdziły w ostatnich latach w doświadczeniach PDO dużą przydatność
do uprawy w warunkach naszego województwa. Informacja ta powinna ułatwić rolnikom dokonanie
wyboru odmian najbardziej dostosowanych do lokalnych warunków gospodarowania.
Zwracam się jednocześnie z prośbą o rozpowszechnienie powyższej informacji wśród
producentów z terenu naszego województwa.
Dyrektor Stacji Doświadczalnej Oceny Odmian
w Zybiszowie
(Stacja Koordynująca PDOiR
w województwie Dolnośląskim)