Spis treści - Księgarnia Internetowa Grzbiet.pl

http://grzbiet.pl/ksiazki/jak-oszukiwano-hitlera-podwojni-agenci-i-dezinformacja-podczas-ii-wojn
Przykładowy rozdział książki: Jak oszukiwano Hitlera. Podwójni agenci i dezinformacja podczas II wojny światowej
Spis treści
Podziękowania .................................................................... 9
Wstęp ................................................................................
11
Prolog ............................................................................... 19
1. "Snow" .......................................................................... 21
2. Szpiedzy i inwazja ........................................................ 45
3. Palące kłamstwa ............................................................ 69
4. System ........................................................................... 85
5. Upadek "Snowa" ......................................................... 105
6. Czas niepewności ....................................................... 129
7. Hiszpańskie intrygi ...................................................... 145
8. Zespół "A" .................................................................. 161
9. Oficer Kontrolny ......................................................... 183
1O. El Alamein ................................................................. 209
11. Rozwój sieci agentów ............................................... 233
12. "Mincemeat" ............................................................. 251
13. Tu Londyn ................................................................. 267
Księgarnia historyczna Grzbiet.pl
Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
http://grzbiet.pl/ksiazki/jak-oszukiwano-hitlera-podwojni-agenci-i-dezinformacja-podczas-ii-wojn
Przykładowy rozdział książki: Jak oszukiwano Hitlera. Podwójni agenci i dezinformacja podczas II wojny światowej
14. Plan "Fortitude" ......................................................... 285
15. Środkami specjalnymi ............................................... 309
16. Dowód skuteczności ................................................. 331
17. Łabędzi śpiew na Morzu Śródziemnym ..................... 353
18. Ostatnie oszustwa ..................................................... 369
Epilog .............................................................................. 383
Dodatki ........................................................................... 387
Dodatek A .................................................................. 389
Dodatek B .................................................................. 394
Dodatek C .................................................................. 397
Dodatek D .................................................................. 409
Dodatek E................................................................... 419
Źródła pisemne i zalecana lektura ................................... 423
Przypisy .......................................................................... 431
Księgarnia historyczna Grzbiet.pl
Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
http://grzbiet.pl/ksiazki/jak-oszukiwano-hitlera-podwojni-agenci-i-dezinformacja-podczas-ii-wojn
Przykładowy rozdział książki: Jak oszukiwano Hitlera. Podwójni agenci i dezinformacja podczas II wojny światowej
Podziękowania
hciałbym podziękować personelowi National Archi­
C ves
(Kew); Imperial War Museum (Londyn); British Lib­
rary (Londyn); szczególne podziękowania składam Caroli­
ne Herbert z Churchill Archives Centre, Churchill College
(Cambridge). Dużym wsparciem służyli mi Richard Stokes,
Felix Sefton Delmer, Nigel West i zmarły podpułkownik
T.A. Robertsan wraz z rodziną, uprzejmie udostępniając mi
swe fotografie. Chciałbym podziękować Anicie Baker, Ruth
Sheppard i Venetii Bridges z Osprey za pomoc w realiza­
cji tego projektu. jako ostatnią, choć nie najmniej ważną,
wymieniam czułą uwagę i nieskończoną cierpliwość mo­
jej żony Sarah.
Księgarnia historyczna Grzbiet.pl
Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
http://grzbiet.pl/ksiazki/jak-oszukiwano-hitlera-podwojni-agenci-i-dezinformacja-podczas-ii-wojn
Przykładowy rozdział książki: Jak oszukiwano Hitlera. Podwójni agenci i dezinformacja podczas II wojny światowej
Wstęp
"Ten, który zwodzi z rozmysłem, pozostawia samemu
zwodzonemu popełnienie takich błędów w rozumowaniu,
które w końcu doprowadzają do jednego wyniku- nagłej
zmiany postrzeganej rzeczywistości" 1 *.
(von Clausewitz)
P
onad czterysta lat przed inwazją Juliusza Cezara na
Wyspy Brytyjskie legendarny chiński dowódca Sun Zi
napisał: "Cała wojna opiera się na zwodzeniu". Jeśli nie
liczyć epoki rycerskich obyczajów, kiedy walczący usta­
lali czas i miejsce przyszłej bitwy, a oficerowie oddawali
przeciwnikom pierwszeństwo wystrzału, wodzowie zawsze
uciekali się do podstępów i przebiegłych planów, by zmy­
lić i ogłupić wroga.
W trakcie 11 wojny światowej alianci tak wysoce wyspe­
cjalizowali się w militarnym zwodzeniu, iż podobne działa• Przypisy patrz strony 431-448
11
Księgarnia historyczna Grzbiet.pl
Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
http://grzbiet.pl/ksiazki/jak-oszukiwano-hitlera-podwojni-agenci-i-dezinformacja-podczas-ii-wojn
Przykładowy rozdział książki: Jak oszukiwano Hitlera. Podwójni agenci i dezinformacja podczas II wojny światowej
nia na tak wielką skalę zapewne nigdy się już nie powtórzą.
Przodowali w nich Brytyjczycy, którzy w najważniejszym
okresie wojny, czyli podczas wyzwalania Francji, zatrzy­
mywali z dala od terenów walk całe niemieckie dywizje
albo przynajmniej opóźniali ich przybycie, zdołali bowiem
przekonać Hitlera i jego generałów, że należy rozmieścić
je gdzie indziej.
Podstawą takiego sukcesu były kwestie bezpieczeństwa.
Na początku wojny Wielka Brytania była wyspą zamiesz­
kaną przez czujną i chętną do działania ludność, a to nie
sprzyjało niemieckim szpiegom. Sytuację Rzeszy pogarszał
fakt, że jej główny agent pracował także dla przeciwnika.
Dzięki jego informacjom brytyjscy kryptografowie mogli
złamać szyfry niemieckich tajnych służb, co umożliwiało
przygotowanie się na przybycie kolejnych szpiegów.
O sprycie Brytyjczyków- choć może właściwszym słowem
byłaby podstępność - świadczył sposób wykorzystywania
ujętych agentów. Powszechnie uważano, że skazywano ich
na śmierć, przeważnie jednak pozwalano im kontynuować
działalność i przekazywać swym mocodawcom kontrolowa­
ne informacje; podobnie zachowywały się brytyjskie tajne
służby na Bliskim Wschodzie, odnosząc tam porównywalne
sukcesy. W krótkim czasie pojawiła się potrzeba stworzenia
organizacji, która weryfikowałaby owe dane, zapobiegając
przypadkowym przeciekom i zapewniając stały kontakt
z ankietami niemieckiego wywiadu.
Doprowadziło to do powstania globalnego systemu zwo­
dzącego, koordynującego fałszywe informacje dostarczane
służbom przeciwnika. Niemieckie placówki wywiadowcze od
Kabulu do Lizbony i od Nairobi do Rejkiawiku otrzymywały
dane wytwarzane przez aliantów, przetwarzały je, wysyłały
do Berlina i przedstawiały Hitlerowi oraz jego sztabowcom.
Najwyższe władze Rzeszy rozważały te raporty, a stan ich
prac nadzorował ośrodek kryptograficzny w Bletchley Park.
Znając tajne komunikaty niemieckie, planiści brytyjscy mogli
Księgarnia historyczna Grzbiet.pl
Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
http://grzbiet.pl/ksiazki/jak-oszukiwano-hitlera-podwojni-agenci-i-dezinformacja-podczas-ii-wojn
Przykładowy rozdział książki: Jak oszukiwano Hitlera. Podwójni agenci i dezinformacja podczas II wojny światowej
sterować oceną swych najlepszych szpiegów, wykorzystując
obawy niemieckiego naczelnego dowództwa lub wspierając
złudzenia, w które najsilniej chciał wierzyć Hitler.
Nieprzyjaciela można było oczywiście wprowadzać
w błąd nie tylko za pośrednictwem podwójnych agentów.
Pierwsza, najbardziej oczywista metoda to środki fizycz­
ne: kamuflowanie tego, co można zauważyć, lub pozorne
zmienianie jednych rzeczy w inne- tworzenie fałszywych
budynków, pojazdów czy nawet jednostek pływających, co
myliło nieprzyjacielski zwiad. Wroga zwodziły także pozoro­
wane sygnały przeznaczone dla "służby Y" (przechwytywa­
nia przekazów radiowych). W starożytności liczono ogniska
w obozie nieprzyjaciela, natomiast podczas 11 wojny świato­
wej robiono to samo ze stacjami nadawczymi, uwzględniając
częstość ich działania oraz ewentualne przemieszczenia­
pozwalało to na przewidywanie zamiarów drugiej strony,
nawet jeśli nie znano języka, jakim się posługiwała. W tym
celu po pustkowiach i polach południowo-wschodniej
Anglii podróżowały specjalne zespoły, "tworząc" w eterze
ogromne, widmowe armie, o których istnieniu nazistowscy
przywódcy zostali już wcześniej poinformowani przez po­
dwójnych agentów.
Trzecią metodą zwodzenia była wojna psychologiczna,
prowadzona za pomocą "czarnej propagandy". Brytyjczycy
robili to po mistrzowsku, siejąc wśród żołnierzy niemieckich
plotki i pogłoski, czy nawet tworząc rzekomo niemieckie
stacje radiowe oraz gazety. Ta prawdziwa symfonia kłamstw
powstawała i kierowana była na najwyższych i najtajniej­
szych szczeblach alianckiego dowództwa, o których istnieniu
wiedziało tylko niewielu ludzi, a jeszcze mniej rozumiało
czy doceniało ich służbę.
Nikt oczywiście nie wątpi w to, że wyzwolenie Europy
zawdzięczamy walczącym na pierwszej linii frontu. Zwo­
dzenie nie zapewniało sukcesu, a wiele tajnych planów
spaliło na panewce, przeszło bez echa lub zostało całkowi-
13
Księgarnia historyczna Grzbiet.pl
Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
http://grzbiet.pl/ksiazki/jak-oszukiwano-hitlera-podwojni-agenci-i-dezinformacja-podczas-ii-wojn
Przykładowy rozdział książki: Jak oszukiwano Hitlera. Podwójni agenci i dezinformacja podczas II wojny światowej
cie zignorowanych przez niemieckie dowództwo. W wielu
przypadkach alianccy dowódcy nie ufali takim środkom
i zajmującym się nimi osobom, uważając, że zabierają
środki bardziej potrzebne na rozwiązywanie prawdziwych
problemów. Jeśli jednak zdarzało się, że plany zwodzące nie
przynosiły żadnych korzyści, to nie czyniły również szkód.
Nie jest zbiegiem okoliczności, że punkty zwrotne w woj­
nie zachodnich aliantów z Hitlerem- El Alamein, operacja
"Torch", inwazja na Sycylię czy Normandię- poprzedzane
były skomplikowanymi i dobrze przeprowadzonymi plana­
mi maskującymi, w których wykorzystywano podwójnych
agentów. Nie oznacza to, że bez tych działań zakończyłyby
się fiaskiem, ale zwycięstwo niemal na pewno osiągnięto
by znacznie wyższym- być może nawet zbyt wysokim­
kosztem.
Chciałbym teraz odwołać się do własnych wspomnień.
Z tematem tym zaznajomiłem się dzięki memu ojcu, który
w latach osiemdziesiątych XX wieku znacznie przyczynił
się do dokumentacji obrony przeciwlotniczej i antyinwazyj­
nej w Kent podczas 11 wojny światowej. Choć interesował
się głównie tą pierwszą, przy okazji natknął się na cieka­
wą historię o budowie kopii bazy morskiej w Chatham na
mokradłach w okolicy wyspy Sheppey. Pewien pracujący
tam człowiek opowiedział, jak w nocy wykorzystywano
efekty świetlne, symulujące otwieranie i zamykanie drzwi
oraz inne naruszenia nakazu zaciemnienia - dzięki temu
Niemcy byli przekonani, że znajdują się nad celem. Kiedy
zaczynały spadać bomby, operator podpalał wielkie zbior­
niki ropy i innych łatwopalnych materiałów, które zraszane
potem wodą, wytwarzały obłoki pary. Dzięki temu niemiec­
cy piloci odnosili wrażenie, że strażacy usiłują opanować
pożar. Gdy zachwyciłem się tym podstępem, ojciec opo­
wiedział mi o podwójnym agencie "Garbo", dzięki któremu
Niemcy uwierzyli, że "D-Day" nastąpi pod Calais, a nie
w Normandii. Po latach badań wiem, że ta historia to tylko
14
Księgarnia historyczna Grzbiet.pl
Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
http://grzbiet.pl/ksiazki/jak-oszukiwano-hitlera-podwojni-agenci-i-dezinformacja-podczas-ii-wojn
Przykładowy rozdział książki: Jak oszukiwano Hitlera. Podwójni agenci i dezinformacja podczas II wojny światowej
wierzchołek
góry lodowej. Od tej pory temat zafascynował
mnie bez reszty. Mam nadzieję, iż ta książka wprowadzi
innych w świat podwójnych agentów i operacji zwodzących
11 wojny światowej.
Znaczna część informacji dotyczących tego tematu została
już odtajniona przez brytyjskie służby- należy jednak pamię­
tać, że władze nie chciały chwalić się historią podwójnych
agentów, zwodzenia i łamania szyfrów. Także po wojnie
pozostawała ona ściśle strzeżona, choć nie wiedziano, iż
radzieccy szpiedzy w rodzaju Kima Philby'ego od dawna
zdradzili jej sekrety. Pamiętniki Churchilla, Eisenhowera
czy Montgomery'ego wspominają o planach oszukiwania
nazistów, ale nie podają ważnych szczegółów ze względu
na realną możliwość konfliktu ze Związkiem Radzieckim.
Informacje te zaczęły pojawiać się dopiero w latach
siedemdziesiątych XX wieku. Wcześniej w świadomości
publicznej istniało zaledwie kilka operacji zwodzących. Do
najlepiej znanych należała historia opowiedziana w filmie
"Man Who Never Was" (1956), którego scenariusz oparto
na książce Ewena Montagu, jednego z faktycznych plani­
stów operacji "Mincemeat"- przekazania Niemcom fałszy­
wych dokumentów znalezionych przy ciele wyłowionym
na wodach Hiszpanii. Inny podstęp, oddany z mniejszą
wiernością, stał się podstawą filmu "l Was Monty's Double"
(1958), gdzie M.E. Clifton James odtworzył przed kamera­
mi swe wojenne przeżycia. Pierwsza wskazówka na temat
roli podwójnych agentów pojawiła się w filmie "Eddie
Chapman Story" (1953). Bohater tego dzieła przedstawił
własną wersję wypadków w "Real Eddie Chapman Story"
(1966), która pojawiła się w kinach równocześnie z "Triple
Cross".
Przeczucie nadchodzącego przełomu wzmogło się po
pojawieniu się na rynku książki "Counterfeit Spy" (1971)
autorstwa dziennikarza i dawnego specjalisty od czarnej
propagandy Denisa Seftona Dei mera. Zaprezentowała ona
15
Księgarnia historyczna Grzbiet.pl
Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.