Budowanie pozytywnych relacji gmina

Budowanie pozytywnych relacji gmina - przedsiębiorstwa
energetyczne kluczowym elementem dobrego
gospodarowania energią
Konferencja „Zarządzanie kosztami energii jako ważny element budżetu samorządu terytorialnego. Efektywność
energetyczna w nowej odsłonie.”, Warszawa, 23 kwietnia 2015 r.
2
Gmina - definicje
Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o
samorządzie gminnym
(art. 1 ust. 2)
wspólnota samorządowa
oraz odpowiednie
terytorium
Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne
(art. 3 pkt 14)
gminy oraz związki i
porozumienia
międzygminne w zakresie
uregulowanym ustawą o
samorządzie gminnym
3
Obowiązki gminy
Ustawa o samorządzie
gminnym
Ustawa o planowaniu i
zagospodarowaniu przestrzennym
•
Zaspokojenie
zbiorowych potrzeb
wspólnoty.
•
•
W szczególności
zadania własne
obejmują sprawy
zaopatrzenia w
energię
elektryczną, cieplną
oraz gaz.
•
Uchwalanie studium
uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania
przestrzennego gminy.
Uchwalanie miejscowych
planów zagospodarowania
przestrzennego.
Ustawa - Prawo energetyczne
•
•
•
•
Planowanie i organizacja
zaopatrzenia w ciepło, energię
elektryczną i paliwa gazowe na
obszarze gminy.
Planowanie oświetlenia miejsc
publicznych i dróg znajdujących się
na terenie gminy.
Finansowanie oświetlenia ulic,
placów i dróg publicznych
znajdujących się na terenie gminy.
Planowanie i organizacja działań
mających na celu racjonalizację
zużycia energii i promocję
rozwiązań zmniejszających zużycie
energii na obszarze gminy.
4
Kategorie obowiązków gminy wynikające z ustawy - Prawo energetyczne
 Współpraca z przedsiębiorstwami energetycznymi w sporządzaniu planu rozwoju
w zakresie zaspokojenia obecnego i przyszłego zapotrzebowania na paliwa
gazowe lub energię na terenie gminy.
 Obowiązki w zakresie zaopatrzenia w energię elektryczną, ciepło i paliwa gazowe.
 Wypłacanie dodatku energetycznego odbiorcom wrażliwym.
5
Uczestnicy procesu planowania energetycznego
Przedsiębiorstwa
energetyczne
Plan rozwoju w
zakresie
zaspokojenia
obecnego i
przyszłego
zapotrzebowania na
paliwa gazowe lub
energię.
Gminy
Samorząd województwa
Założenia do planu
zaopatrzenia w
ciepło, energię
elektryczną i paliwa
gazowe.
Opiniowanie
projektu założeń w
zakresie koordynacji
współpracy z innymi
gminami.
Plan zaopatrzenia w
ciepło, energię
elektryczną i paliwa
gazowe.
Badanie zgodności
planów zaopatrzenia
w energię i paliwa z
polityką
energetyczna
państwa.
6
Plan rozwoju w zakresie obecnego i przyszłego zapotrzebowania na paliwa
gazowe lub energię operatora systemu dystrybucyjnego
Plan powinien zapewniać minimalizację nakładów i kosztów ponoszonych przez przedsiębiorstwo
energetyczne, tak aby nakłady i koszty nie powodowały w poszczególnych latach nadmiernego
wzrostu cen i stawek opłat dla paliw gazowych, energii elektrycznej lub ciepła, przy zapewnieniu
ciągłości, niezawodności i jakości dostaw.
Plan obejmuje w szczególności:
•
•
•
•
•
•
•
przewidywany zakres dostarczania paliw gazowych, energii
elektrycznej lub ciepła;
przedsięwzięcia w zakresie modernizacji, rozbudowy albo budowy
sieci oraz ewentualnych nowych źródeł paliw gazowych, energii
elektrycznej lub ciepła, w tym źródeł odnawialnych;
przedsięwzięcia w zakresie modernizacji, rozbudowy lub budowy
połączeń z systemami gazowymi albo z systemami
elektroenergetycznymi innych państw;
przedsięwzięcia racjonalizujące zużycie paliw i energii u odbiorców;
przewidywany sposób finansowania inwestycji;
przewidywane przychody niezbędne do realizacji planów;
przewidywany harmonogram realizacji inwestycji.
Plan rozwoju OSD
elektroenergetycznego uwzględnia:
plan rozwoju
opracowany przez operatora systemu
przesyłowego elektroenergetycznego
lub systemu połączonego
elektroenergetycznego.
miejscowy plan zagospodarowania
przestrzennego
albo
kierunki rozwoju gminy
określone w studium uwarunkowań i
kierunków zagospodarowania
przestrzennego gminy.
7
Współpraca gmin z przedsiębiorstwami energetycznymi
• Przedsiębiorstwa energetyczne współpracują z gminami przy sporządzaniu planu rozwoju
w zakresie zaspokojenia obecnego i przyszłego zapotrzebowania na paliwa gazowe lub
energię
• Współpraca ta ma na celu zapewnienie spójności pomiędzy planami przedsiębiorstw
energetycznych a gminnymi założeniami, strategiami oraz planami zaopatrzenia w ciepło,
energię elektryczną i paliwa gazowe
• Gminy są zobowiązane do udostępniania nieodpłatnie przedsiębiorstwom energetycznym
informacji dotyczących przedsięwzięć inwestycyjnych na terenie gminy w zakresie
modernizacji, rozbudowy albo budowy sieci
• W przypadku gdy plany przedsiębiorstw energetycznych nie zapewniają realizacji
gminnych założeń do planów zaopatrzenia w ciepło, wójt (burmistrz, prezydent miasta)
opracowuje projekt planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe, dla
obszaru gminy lub jej części
8
Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, en. el. i paliwa gazowe
Wójt
(burmistrz, prezydent miasta)
Opracowanie projektu założeń do planu
zaopatrzenia w ciepło, en. el. i paliwa
gazowe.
Opiniowanie przez samorząd
województwa w zakresie koordynacji
współpracy z innymi gminami zgodności
z polityką energetyczną państwa.
Wyłożenie do publicznego wglądu na
okres 21 dni.
Powiadomienie o wyłożeniu projektu
założeń w sposób przyjęty zwyczajowo
w danej miejscowości.
Uchwalenie przez radę gminy założeń do
planu zaopatrzenia w ciepło, energię
elektryczną i paliwa gazowe.
Projekt założeń sporządza się dla
obszaru gminy co najmniej na okres
15 lat i aktualizuje co najmniej raz na
3 lata.
Projekt założeń powinien określać:
• ocenę stanu aktualnego i przewidywanych zmian
zapotrzebowania na ciepło, energię elektryczną i
paliwa gazowe;
• przedsięwzięcia racjonalizujące użytkowanie ciepła,
energii elektrycznej i paliw gazowych;
• możliwości wykorzystania istniejących nadwyżek i
lokalnych zasobów paliw i energii, z
uwzględnieniem energii elektrycznej i ciepła
wytwarzanych w odnawialnych źródłach energii,
energii elektrycznej i ciepła użytkowego
wytwarzanych w kogeneracji oraz
zagospodarowania ciepła odpadowego z instalacji
przemysłowych;
• zakres współpracy z innymi gminami.
złożenie wniosków, zastrzeżeń i uwag do projektu
założeń przez osoby i jednostki organizacyjne
zainteresowane zaopatrzeniem w paliwa gazowe i
energię na obszarze gminy.
9
„Sankcje” za brak założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, en. el. i paliwa gaz.
Ustawa - Prawo energetyczne nie nakłada kar dla władz gminy za brak planów założeń lub
brak ich aktualizacji.
Niemniej jednak:
• w doktrynie przyjmuje się, że podmioty, które mają interes prawny w sporządzeniu lub
aktualizacji projektu założeń, w sytuacji niewykonania lub opóźnienia w wykonaniu tego
obowiązku, mogą po uprzednim wezwaniu do usunięcia naruszeń, złożyć skargę do sądu
administracyjnego;
• natomiast niezadowoleni takim stanem rzeczy mieszkańcy mogą zweryfikować
opieszałość władz gminy w przyszłych wyborach samorządowych.
10
Projekt planu zaopatrzenia w ciepło, en. el. i paliwa gazowe
W przypadku gdy plany przedsiębiorstw energetycznych nie zapewniają realizacji
założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe:
Wójt
(burmistrz, prezydent miasta)
Opracowanie projektu planu
zaopatrzenia w ciepło, en. el. i
paliwa gazowe dla obszaru gminy
lub jej części.
Uchwalenie przez radę gminy
planu zaopatrzenia w ciepło,
energię elektryczną i paliwa
gazowe.
Projekt planu powinien zawierać:
• propozycje w zakresie rozwoju i modernizacji
poszczególnych systemów zaopatrzenia w
ciepło, en. el. i paliwa gazowe, wraz z
uzasadnieniem ekonomicznym;
• propozycje w zakresie wykorzystania OZE i
wysokosprawnej kogeneracji;
• propozycję stosowania środków poprawy
efektywności energetycznej;
• harmonogram realizacji zadań;
• przewidywane koszty realizacji
proponowanych przedsięwzięć oraz źródło ich
finansowania.
Projekt planu opracowywany jest na podstawie
uchwalonych przez radę tej gminy założeń i
winien być z nim zgodny.
11
Umowy z przedsiębiorstwami energetycznymi
W celu realizacji planu zaopatrzenia gmina może zawierać umowy z przedsiębiorstwami
energetycznymi - umowa cywilnoprawna regulowana przepisami prawa cywilnego.
Umowa powinna zawierać co najmniej:
• obowiązki przedsiębiorstwa energetycznego,
• sposób partycypacji gminy w działaniach przedsiębiorstwa energetycznego,
• zasady odpowiedzialności za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania
• zasady rozliczeń finansowych.
12
Planowanie i finansowanie oświetlenia miejsc publicznych, ulic, placów
i dróg publicznych (ustawa - Prawo energetyczne)
 Cel planowania i finansowania oświetlenia miejsc publicznych i dróg znajdujących się na
terenie gminy wpisuje się w ogólny cel funkcjonowania samorządu gminnego zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty
 Finansowanie obejmuje koszt energii elektrycznej pobranej przez punkty świetlne oraz
koszty ich budowy i utrzymania
 Zadanie planowania oświetlenia dotyczy wyłącznie miejsc publicznych i dróg
znajdujących się na terenie gminy
 Obowiązek finansowania przez gminę oświetlenia dotyczy wyłącznie tych ulic i placów,
które wchodzą w skład mienia komunalnego. Od dnia 1 stycznia 2004 r. obowiązek ten
dotyczy wszystkich dróg publicznych znajdujących się na terenie gminy, czyli także dróg
powiatowych, wojewódzkich i krajowych, które nie pozostają w zarządzie gminy.
 Natomiast zadanie to nie obejmuje autostrad i dróg ekspresowych w rozumieniu przepisów
o autostradach płatnych
13
Działania racjonalizujące zużycie energii na terenie gminy
 Nowe zadanie dla gmin Planowanie i organizacja działań mających na celu
racjonalizację zużycia energii i promocję rozwiązań zmniejszających zużycie energii na
obszarze gminy (art. 18 ust. 1 pkt 4 ustawy - Prawo energetyczne) dodane zostało
ustawą z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej (Dz. U. Nr 94 poz. 551
z późn. zm.).
 Cel - uwypuklenie roli przedsięwzięć służących poprawie efektywności energetycznej w
opracowywanych przez wójtów (burmistrzów, prezydentów miast) projektach założeń
do planów oraz w planach zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe.
14
Dodatek energetyczny
 Obowiązek został wdrożony ustawą z dnia 26 lipca 2013 r. (tzw. „Mały Trójpak
energetyczny”) jako implementacja III pakietu liberalizacyjnego.
 Cel - poprawa ochrony najuboższych odbiorców energii elektrycznej oraz paliw gazowych
(tzw. odbiorców wrażliwych).
 Dodatek energetyczny wypłacają gminy - jest to zadanie z zakresu administracji rządowej.
 Gminy otrzymują na ten cel (finansowanie wypłat dodatku energetycznego) dotacje
celowe z budżetu państwa w granicach kwot określonych na ten cel w ustawie budżetowej.
 Gmina składa wojewodzie wniosek o przyznanie dotacji co kwartał, w terminie do 15 dnia
miesiąca poprzedzającego dany kwartał.
 Gmina przedstawia wojewodzie, w terminie do 15 dnia miesiąca następującego po
kwartale, rozliczenie dotacji sporządzone narastająco za okres od dnia 1 stycznia do dnia
kończącego dany kwartał.
15
Obszary współpracy gmin i przedsiębiorstw energetycznych
Płaszczyzny współpracy:
 rozwój sieci lokalnych,
 współpraca w zakresie realizacji oświetlenia,
 racjonalizacja zużycia energii,
 rozwój nowych efektywnych źródeł en. el. i ciepła.
16
Model współpracy gmin i przedsiębiorstw energetycznych
 Opracowanie przez gminę dokumentów planistycznych - studium uwarunkowań i
plan zagospodarowania przestrzennego.
 Przedstawienie ww. dokumentów przedsiębiorstwom energetycznym.
 Uwzględnienie ww. planów przez przedsiębiorstwa energetyczne w
opracowywanych własnych planach rozwoju w zakresie obecnego i przyszłego
zaopatrzenia w paliwa i energie.
 Opracowanie przez gminę projektu założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, en.
el. i paliwa gazowe z uwzględnieniem planów rozwoju przedsiębiorstw
energetycznych.
 Zapewnienie spójności pomiędzy
energetycznych a planem gminnym.
planem
planami
przedsiębiorstw
 Zapewnienie przez przedsiębiorstwa energetyczne realizacji i finansowania
niezbędnych sieci i jednostek wytwórczych.
17
Wybrane korzyści wypływające z realizacji gminnego planu energetycznego
 Minimalizacja kosztów zaopatrzenia w nośniki energii w wyniku realizacji
gminnych planów energetycznych.
 Określenie na etapie planu energetycznego gminy zasięgu sieci energetycznych,
ciepłowniczych i gazowych.
 Stworzenie warunków do opracowania lub aktualizacji planów rozwojowych
przedsiębiorstw energetycznych.
 Zapewnienie prawidłowego uwzględnienia kosztów wynikających z kosztów
rozwoju i modernizacji przy opracowywaniu taryf.
 Określenie ekonomicznie
odbiorców do sieci.
uzasadnionych
warunków
przyłączenia
nowych
18
Podsumowanie
Posiadanie przez gminę do planu zaopatrzenia w ciepło, en. el. i paliwa gazowe daje
wiele korzyści, w tym: wpływa na wzrost bezpieczeństwa energetycznego gminy, ułatwia
dostęp do środków UE i innych funduszy, a przede wszystkim przyciąga potencjalnych
inwestorów, którzy z kolei są potencjalnymi klientami przedsiębiorstw energetycznych.
Brak założeń do ww. planu zaopatrzenia natomiast nie pozwala przedsiębiorstwom
energetycznym racjonalnie planować rozwoju infrastruktury energetycznej.
 odbiorcy na terenie gminy, która nie opracowała projektu założeń mogą ponosić
wyższe koszty opłat przyłączeniowych;
 uwzględnienie w taryfie przedsiębiorstwa energetycznego kosztów realizacji
inwestycji zawartych w planie rozwoju - wpływ na poziom cen i stawek opłat.
Co z kolei prowadzi do wniosku:
Skorelowane działania gminy i przedsiębiorstw energetycznych są podstawowym
elementem dobrego gospodarowania energią w ujęciu lokalnym.
Dziękuję za uwagę
Pl. Trzech Krzyży 3/5
00-507 Warszawa
Tel. +48 22 693 50 00
Fax. +48 22 693 40 46
Email. [email protected]
Web www.mg.gov.pl