Szkolny system badania osiągnięć uczniów jako sposób na

Samorządowy Ośrodek Doskonalenia
42-200 Częstochowaul. I. Kosmowskiej 5
tel./fax: 034 362 51 05
e-mail: [email protected]
http://sod.ids.czest.pl
1
Szkolny system
badania osiągnięć uczniów
jako sposób na podniesienie
efektywności nauczania
Opracowanie: Alicja Małasiewicz
Samorządowy Ośrodek Doskonalenia
w Częstochowie
2
Korzyści z systemu
Doskonalenie procesu kształcenia.
Analiza i ocena efektów działalności
dydaktycznej szkoły.
Diagnozowanie i monitorowanie efektywności
nauczania i uczenia się.
Zbudowanie spójnych, logicznych procedur
w zakresie badania osiągnięć edukacyjnych.
Samorządowy Ośrodek Doskonalenia
w Częstochowie
3
Zakres działań
1.
2.
3.
Porównanie osiągnięć edukacyjnych z wynikami
egzaminu zewnętrznego.
Badanie osiągnięć edukacyjnych uczniów (takŜe
ponadprzedmiotowych)
określonych w standardach wymagań
egzaminacyjnych;
określonych w podstawie programowej,
nieopisanych w SWE;
Przedmiotowych, wynikających ze specyfiki
przedmiotu, ale nieujętych w SWE.
Analiza wyników badań wewnętrznych i zewnętrznych.
Samorządowy Ośrodek Doskonalenia
w Częstochowie
4
Analiza:
- podstawy programowej i standardów wymagań egzaminacyjnych,
- programu wychowawczego i programu profilaktyki szkoły,
- kontekstu,
- uprawianej przez siebie pedagogiki.
Sformułowanie celów nauczania (wymagań programowych)
Test diagnozujący wstępne
umiejętności uczniów
Modyfikacja celów nauczania
(wymagań programowych)
Analiza wyników uczniów pod kątem:
- poziomu opanowania umiejętności
określonych w SWE,
- osiągnięć edukacyjnych,
- zdolności,
- zainteresowań,
- motywacji do uczenia się,
-. .........................................
Zaplanowanie sprawdzanych treści,
metod i terminów sprawdzania
Przebieg procesu dydaktycznego
Kontrola sumująca (zaliczenia
przedmiotów, egzamin zewnętrzny)
Wnioski do dalszej pracy
Kontrola kształtująca (ocenianie bieŜące,
pomiar wyników kształcenia itp.
Planowanie pracy dydaktycznej
z uwzględnieniem zasad
diagnostyki edukacyjnej
5
Osoby odpowiedzialne za realizację
Dyrektor szkoły;
Liderzy zespołów przedmiotowych;
Egzaminatorzy;
Zespół do badania osiągnięć uczniów.
Samorządowy Ośrodek Doskonalenia
w Częstochowie
6
Warunki niezbędne
Praca zespołowa – w ramach pracy zespołów
przedmiotowych lub zadaniowych;
Wykorzystanie praktycznych umiejętności
egzaminatorów;
Znajomość zasad pomiaru dydaktycznego.
Samorządowy Ośrodek Doskonalenia
w Częstochowie
7
Przedsięwzięcia
Opracowanie kartotek uczniów z podziałem na oddziały.
Zaplanowanie harmonogramu badań w cyklu
kształcenia, np.:
badanie „na wejściu” (wrzesień, klasa 4 SP/1 G,
wrzesień );
pomiar wyników kształcenia (klasa 5 SP/ 2 G, koniec
maja)
badanie „na wyjściu” (próbny sprawdzian / egzamin –
klasa 6 SP/ 3 G, grudzień/styczeń).
Analiza wyników badań wewnętrznych i egzaminów
zewnętrznych.
Opracowanie i wdroŜenie programów naprawczych.
Samorządowy Ośrodek Doskonalenia
w Częstochowie
8
Dokumentowanie wyników uczniów
Klasa I a
Badanie „na
wejściu”
Pomiar
efektów
kształcenia
Próbny
sprawdzian/
egzamin
Sprawdzian /
egzamin
zewnętrzny
wrzesień 2008
maj 2010
styczeń 2011
kwiecień 2011
Łatwość
testu
0,20
0,29
0,40
0,49
Modalna
18 p.
24 p.
26 p.
28 p.
Wynik
najwyŜszy
22 p.
30 p..
34 p..
35 p.
Samorządowy Ośrodek Doskonalenia
w Częstochowie
9
Analiza wyników
sprawdzianu i egzaminu
Analiza zakresu treści egzaminu (kartoteka
testu, badane czynności, standardy);
Przyporządkowanie treści egzaminu treściom
zajęć edukacyjnych;
Analiza wyników oddziałowych (średni wynik,
analiza łatwości zadań i standardów, modalna,
stanin);
Kontekstowa interpretacja wyników
oddziałowych (czynniki indywidualne,
środowiskowe i pedagogiczne);
Samorządowy Ośrodek Doskonalenia
w Częstochowie
10
Analiza wyników
sprawdzianu i egzaminu
Analiza i kontekstowa interpretacja wyników
indywidualnych;
Komunikowanie wyników uczniom, rodzicom i
radzie pedagogicznej;
Raport (wyniki szkoły i oddziałów, czynności
łatwe, trudne, nieopanowane);
Formułowanie wniosków dotyczących korekty
szkolnego systemu dydaktycznego
(opracowanie programu poprawy efektywności
kształcenia).
Samorządowy Ośrodek Doskonalenia
w Częstochowie
11
Program poprawy efektywności kształcenia
Odpowiedzialność
ucznia za wyniki
w nauce
Planowanie pracy
dydaktycznej
Stosowane programy,
podręczniki i pomoce
dydaktyczne
Organizacja lekcji
i zajęć
pozalekcyjnych
Program poprawy
efektywności kształcenia
Motywowanie
uczniów do nauki
Samorządowy Ośrodek Doskonalenia
w Częstochowie
Współpraca między
nauczycielami (praca
zespołów
przedmiotowych)
Doskonalenie
zawodowe
nauczycieli
12
Formułowanie wniosków dotyczących korekty
nauczycielskiego i szkolnego systemu
dydaktycznego
Obszar
Przykłady pytań
Szkolny zestaw programów
nauczania
Czy
program nauczania
uwzględniał kształcenie
umiejętności określonych SWE?
Czy naleŜy zmienić program
nauczania
Stosowane podręczniki
i pomoce dydaktyczne
Czy
podręcznik zawierał ćwiczenia
kształtujące tę umiejętność?
Czy naleŜy uzupełnić zestaw
pomocy dydaktycznych? O jakie
pomoce?
Samorządowy Ośrodek Doskonalenia
w Częstochowie
13
Formułowanie wniosków dotyczących korekty
nauczycielskiego i szkolnego systemu
dydaktycznego
Planowanie
i projektowanie pracy
dydaktycznej
Czy
zdiagnozowano osiągnięcia
edukacyjne uczniów na wejściu? Na
podstawie jakich informacji?
Czy czas przeznaczony w planie
wynikowym na kształcenie danej
umiejętności był wystarczający?
Czy przedmiotowy system
oceniania uwzględniał sprawdzanie
tej umiejętności?
Samorządowy Ośrodek Doskonalenia
w Częstochowie
14
Formułowanie wniosków dotyczących korekty
nauczycielskiego i szkolnego systemu
dydaktycznego
Organizacja zajęć lekcyjnych
Czy
zadania rozwiązywane na
lekcjach były podobne do zadań
zawartych w arkuszach
egzaminacyjnych?
Czy metody pracy na lekcjach
sprzyjały kształceniu danej
umiejętności?
Czy czas na lekcjach był
optymalnie wykorzystywany?
Kompetencje nauczycieli
w zakresie oceniania
Czy
nauczyciele są
egzaminatorami?
Czy wykonywali zadania
egzaminatora?
Samorządowy Ośrodek Doskonalenia
w Częstochowie
15
Formułowanie wniosków dotyczących korekty
nauczycielskiego i szkolnego systemu
dydaktycznego
Doskonalenie zawodowe
Czy
nauczyciele w zespołach
analizowali wymagania
egzaminacyjne?
Czy uczestniczyli w szkoleniach w
zakresie oceniania
zewnętrznego/kryterialnego?
Umiejętność samooceny
i gotowość jej dokonywania
Czy
nauczyciele analizowali i
interpretowali wyniki egzaminu?
Czy nauczyciele potrafią dokonać
samooceny, zauwaŜyć swoje „słabe
strony”, zaprojektować własny
rozwój (np. Jakie doskonalenie jest
niezbędne…)?
Samorządowy Ośrodek Doskonalenia
w Częstochowie
16
Program poprawy jakości
kształcenia powinien:
wskazać problemy (słabe strony) szkoły,
określić przyczyny niepowodzeń,
przedstawić propozycje działań (co? kto?, w
jakim celu? w jaki sposób?, kiedy?, gdzie?)
określić kryteria sukcesu.
Samorządowy Ośrodek Doskonalenia
w Częstochowie
17
Wnioski do programu poprawy
efektów kształcenia
Lp.
Obszar
Wnioski
1.
Szkolny zestaw 1.
programów
nauczania
2.
Kompetencje
zawodowe
nauczycieli
1.
Na lekcjach j. polskiego zwiększyć ilość
ćwiczeń kształcących umiejętność
odczytywanie warstwy metaforycznej
tekstów literackich.
Zorganizować szkolenie dla nauczycieli
dotyczące ćwiczenia umiejętności
matematycznych na róŜnych zajęciach
edukacyjnych.
Samorządowy Ośrodek Doskonalenia
w Częstochowie
18
Wnioski do programu poprawy
efektów kształcenia
Lp.
3.
Obszar
Wnioski
Planowanie
pracy
dydaktycznej
1.
2.
4.
Wewnętrzne
badania
efektów
kształcenia
1.
Włączyć do planów wynikowych
ćwiczenia kształtujące umiejętności o
niskim poziomie łatwości.
Uwzględniać w planach wynikowych
określanie kryteriów sukcesu w
zakresie opanowania umiejętności...
Wprowadzić obowiązkowy pomiar
wyników kształcenia w klasach II.
Samorządowy Ośrodek Doskonalenia
w Częstochowie
19
Plan poprawy efektów kształcenia
Co?
Kto?
Jak?
Gdzie?
Kiedy?
Zadanie
Odpowiedzialny
Sposób realizacji
Miejsce
Termin
Organizacja
kursu:
Konstruowanie
zadań zgodnie
ze SWE
J. Kowalski we
współdziałaniu
z liderem WDN
Zamówienie kursu z
oferty SOD w ramach
środków na
doskonalenie
nauczycieli
Korelacja treści
matematycznyc
h z innymi
treściami
przedmiotowymi
A. Zawrócony
W. Sokół
B. Lipa
Opracowanie projektu
edukacyjnego
pozwalającego
wykorzystać
umiejętności
matematyczne na
innych przedmiotach
Samorządowy Ośrodek Doskonalenia
w Częstochowie
SOD
Zajęcia
edukacyjne
X – XII
2008
X 2008 –
III 2009
20