Płacę podatki za małżonka

Płacę podatki za małżonka
Artur M. Brzeziński
4 czerwca 2006r. Polska Agencja Prasowa podała,
iż poborca podatkowy z Grazu (Austria)
przypadkiem zgubił 22 tys. euro. Warto znad
zakres swojej odpowiedzialności za zobowiązania
podatkowe małżonka i rodziny, można bowiem
trafid na rzetelnego egzekutora.
Spis treści
Narzeczeni ....................................................................................................................................... 2
Małżonkowie ................................................................................................................................... 2
Rozwód, unieważnienie małżeostwa, separacja ............................................................................. 4
Rodzina i konkubenci....................................................................................................................... 4
Po co nam doradcy podatkowi i licencjonowani księgowi? ............................................................ 5
1
Członkowie rodziny podatnika również mogą w szczególnych przypadkach odpowiadad za
zobowiązania podatkowego tegoż podatnika. Powstanie odpowiedzialności zależy od wydania decyzji
o odpowiedzialności krewnego czy innej osoby. Nie dotyczy to małżonków odpowiedzialnych
solidarnie w ramach wspólnego opodatkowania PIT gdzie taka decyzja nie jest potrzebna.
Odpowiedzialnośd obejmuje (o ile niżej nie wskazano inaczej):

zaległości podatkowe;

podatki niepobrane oraz pobrane, a niewpłacone przez płatników lub inkasentów;

odsetki za zwłokę od zaległości podatkowych;

niezwrócone w terminie zaliczki naliczonego podatku od towarów i usług oraz za
oprocentowanie tych zaliczek;

koszty postępowania egzekucyjnego.
Narzeczeni
Narzeczeni nie odpowiadają za zobowiązania podatkowe drugiej osoby. Również po zawarciu
związku małżeoskiego współmałżonek nie odpowiada za zobowiązania podatkowe, które
współmałżonek powinien uregulowad jeszcze w okresie narzeczeostwa, przed zawarciem związku
małżeoskiego, gdy nie było jeszcze wspólności majątkowej.
Narzeczeni, którzy pozostają jednak w faktycznym pożyciu i stanowią konkubinat (wspólne
zamieszkiwanie czy wspólne gospodarstwo domowe), mogą odpowiadad tak, jak członkowie rodziny.
Małżonkowie
Odpowiedzialnośd za długi podatkowe małżonka (podatnika, płatnika czy inkasenta) występuje w
trzech kategoriach:

odpowiedzialnośd solidarna, w ściśle określonych wypadkach, gdzie małżonkowie
odpowiadają całym swoim majątkiem;

odpowiedzialnośd majątkiem wspólnym we wszystkich pozostałych wypadkach;

odpowiedzialnośd na odrębnych zasadach w związku ze zmianami we wspólności majątkowej
małżeoskiej.
Małżonkowie wspólnie opodatkowani na podstawie odrębnych przepisów ponoszą solidarną
odpowiedzialnośd za zobowiązania podatkowe oraz solidarna jest ich wierzytelnośd o zwrot nadpłaty
podatku. Odpowiedzialnośd ta jednak ogranicza się do sytuacji, gdzie wspólne opodatkowanie
występuje - zatem w podatku dochodowym od osób fizycznych, gdy małżonkowie złożą wniosek o
wspólne opodatkowanie. Podobnie w odniesieniu do podatku od nieruchomości wspólnej
małżonków czy składek na ubezpieczenie społeczne rolników, gdy działalnośd rolnicza prowadzona
jest na rzecz obojga małżonków (wspólne gospodarstwo). Taka odpowiedzialnośd jest niczym nie
2
ograniczona - małżonek odpowiada za długi podatkowe małżonka i z majątku wspólnego, i z majątku
osobistego, odrębnego.
Małżonkowie nie odpowiadają solidarnie za zobowiązania podatkowe np. w podatku VAT,
bowiem tam wspólne opodatkowanie nie występuje. Niemniej jednak odpowiedzialnośd małżonkadłużnika obejmuje jego majątek odrębny oraz majątek wspólny. Tak więc poza przypadkach
odpowiedzialności solidarnej każdy małżonek odpowiada za długi swojego małżonka majątkiem
wspólnym, zachowując jednak bezpiecznie swój majątek osobisty, odrębny.
W przypadku odpowiedzialności solidarnej tytuł egzekucyjny wystawia się na nazwisko obojga
małżonków. W przypadku odpowiedzialności majątkiem wspólnym wystarczy tytuł wystawiony na
małżonka-dłużnika.
W przypadku małżonków:

którzy zawarli umowę o ograniczeniu lub wyłączeniu wspólności majątkowej, albo

których wspólnośd majątkowa została zniesiona przez sąd, albo

pozostających w separacji,
małżonek odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie z drugim z małżonków prowadzącym
działalnośd gospodarczą za zaległości podatkowe wynikające z tej działalności i powstałe w okresie, w
którym:

stale współdziałał z podatnikiem w jej wykonywaniu,

osiągając zarazem korzyści z prowadzonej przez niego działalności.
Odpowiedzialnośd nie dotyczy małżonków, które w okresie stałego współdziałania z podatnikiem
były osobami, wobec których na podatniku ciążył obowiązek alimentacyjny - w zakresie wynikającym
z obowiązku alimentacyjnego.
Odpowiedzialnośd taka ograniczona jest do wysokości uzyskanych korzyści i nie obejmuje
podatków niepobranych oraz pobranych, a niewpłaconych przez małżonka - płatnika lub inkasenta,
chyba że zostały pobrane od:

małżonka, zstępnych, wstępnych, rodzeostwa, małżonków zstępnych płatnika/inkasenta dłużnika

osoby pozostającej w stosunku przysposobienia z płatnikiem/inkasentem - dłużnikiem;

osoby pozostającej z płatnikiem/inkasentem - dłużnikiem w faktycznym pożyciu.
Uwaga, małżonkowie w separacji mogą odpowiadad również za zobowiązania powstałe przed
separacją.
Skutki prawne ograniczenia, zniesienia, wyłączenia lub ustania wspólności majątkowej nie
odnoszą się do zobowiązao podatkowych powstałych przed dniem:

zawarcia umowy o ograniczeniu lub wyłączeniu ustawowej wspólności majątkowej;

zniesienia wspólności majątkowej prawomocnym orzeczeniem sądu;

ustania wspólności majątkowej w przypadku ubezwłasnowolnienia małżonka;
3

uprawomocnienia się orzeczenia sądu o separacji.
Zawierając intercyzę (małżeoską umowę majątkową) warto zwrócid uwagę na jej skutki w
zakresie
odpowiedzialności
podatkowej
za
długi
małżonka.
W
niektórych
wypadkach
odpowiedzialnośd ta może byd większa. Jedynie umowa rozszerzającą wspólnośd majątkową nie
zmieni pierwotnej odpowiedzialności za długi podatkowe małżonka.
Rozwód, unieważnienie małżeństwa, separacja
Rozwiedziony małżonek podatnika odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie z byłym
małżonkiem po prawomocnych:

rozwodzie;

unieważnieniu małżeostwa;

separacji (tutaj w istocie małżeostwo trwa, ale stosuje się zasady takie, jak przy rozwodzie),
za zaległości podatkowe z tytułu zobowiązao podatkowych powstałych w czasie trwania wspólności
majątkowej, jednakże tylko do wysokości wartości przypadającego mu udziału w majątku wspólnym.
Jeżeli zawarto małżeoską umowę majątkową (intercyzę) przed rozwodem, unieważnieniem i
separacją, to odpowiedzialnośd może skooczyd się / zmienia się wcześniej, już w dniu zawarcia
umowy o ograniczeniu czy wyłączeniu ustawowej wspólności majątkowej.
Rozwiedziony małżonek nie odpowiada za:

niepobranych przez płatnika czy inkasenta należności;

odsetki za zwłokę oraz koszty egzekucyjne powstałe po dniu uprawomocnienia się orzeczenia
o rozwodzie;
Zasady powyższe stosuje się odpowiednio w razie unieważnienia małżeostwa oraz separacji. Uwaga,
małżonkowie w separacji mogą odpowiadad również za zobowiązania powstałe w czasie separacji.
Rodzina i konkubenci
Na zasadach określonych poniżej odpowiadają członkowie rodziny, czyli zstępni, wstępni,
rodzeostwo, małżonkowie zstępnych, osoby pozostające w stosunku przysposobienia (adopcji) oraz
pozostające z podatnikiem w faktycznym pożyciu (konkubenci).
Członek rodziny podatnika (w tym konkubent) odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie z
podatnikiem prowadzącym działalnośd gospodarczą za zaległości podatkowe wynikające z tej
działalności:
 powstałe w okresie, w którym stale współdziałał z podatnikiem w jej wykonywaniu,
 osiągając korzyści z prowadzonej przez niego działalności.
4
Odpowiedzialnośd ta nie dotyczy osób, które w okresie stałego współdziałania z podatnikiem
były osobami, wobec których na podatniku ciążył obowiązek alimentacyjny - w zakresie wynikającym
z obowiązku alimentacyjnego (czyli np. dzieci uzyskujące wyłącznie korzyści polegające na spełnianiu
wobec nich obowiązku alimentacyjnego odpowiedzialności nie podlegają).
Odpowiedzialnośd taka ograniczona jest do wysokości uzyskanych korzyści i nie obejmuje
podatków niepobranych oraz pobranych, a niewpłaconych przez małżonka - płatnika lub inkasenta,
chyba że zostały pobrane od:

małżonka, zstępnych, wstępnych, rodzeostwa, małżonków zstępnych płatnika/inkasenta dłużnika

osoby pozostającej w stosunku przysposobienia z płatnikiem/inkasentem - dłużnikiem;

osoby pozostającej z płatnikiem/inkasentem - dłużnikiem w faktycznym pożyciu.
Po co nam doradcy podatkowi i licencjonowani księgowi?
Korzystając z doradców podatkowych czy osób posiadających uprawnienia do usługowego
prowadzenia księgowości oddajemy się w ręce fachowców, mając nadzieję, iż rzetelnie i z należytą
starannością poprowadzą nasze sprawy. Nie zawsze tak się dzieje, czasem jest to wina zbyt
skomplikowanego systemu podatkowego. Warto jednak pamiętad, że powierzenie swoich spraw
profesjonalistom nie zwalnia podatników z odpowiedzialności. Z drugiej jednak strony można żądad
od naszego doradcy zwrotu kar i odsetek, w szczególności z ubezpieczenia odpowiedzialności
cywilnej. Jest to zasadnicza przyczyna, dla której warto korzystad z usług podmiotów zawodowo
zajmujących się podatkami, szczególnie w świetle odpowiedzialności za zobowiązania podatkowe
własne, oraz naszych małżonków, krewnych i powinowatych.
Wszelkie prawa z astrzeżone . © by PIT.pl Sp. z o .o. marzec 2008
5