Książka ZIOŁOWE LECZENIE NADCIŚNIENIA

II
Podejmij
niezwłocznie leczenie
nadciśnienia tętniczego
i nie skracaj sobie życia!
Chmiel zwyczajny
Podejmij niezwłocznie leczenie nadciśnienia tętniczego i nie skracaj sobie życia!
STATYSTYKI
BIJĄ NA ALARM!
Na świecie z nadciśnieniem tętniczym żyje dziś około 1 mi-
liarda ludzi. Według prognoz Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), w 2025 roku może ich być nawet 1,6 miliarda.
W Polsce z tą podstępną chorobą zmaga się 9 milionów
osób, co stanowi 36% społeczeństwa! Jeszcze gorzej jest
w Stanach Zjednoczonych, gdzie odsetek takich chorych
stanowi 43,4%. Tam lekarze co roku muszą wypisywać aż
678 milionów recept na leki obniżające ciśnienie krwi.
Połowa chorych na nadciśnienie tętnicze Polaków – nawet przy zachowaniu świadomości, że przypadłość ta rujnuje cały układ sercowo-naczyniowy i skraca życie – w ogóle
nie podejmuje żadnego leczenia. Prawie 1/3 pacjentów nie
zdaje sobie natomiast sprawy z konsekwencji, jakie niesie
ze sobą postępujące i nieleczone nadciśnienie. Zachorowalność na nie wzrasta wraz z wiekiem. Okazuje się, że po 65.
roku życia co druga osoba ma nadciśnienie tętnicze. Ale
według badań przeprowadzonych w Polsce – po 10 latach
od rozpoznania u nich tej przypadłości, aż 90% chorych
przestaje zażywać leki obniżające ciśnienie krwi. Szanse na
regularną kurację maleją, kiedy pacjent przyjmuje jednocześnie kilka preparatów na różne dolegliwości. Wtedy sytuacja komplikuje się, bo chory zwykle odstawia samowolnie właśnie leki na nadciśnienie.
— 11 —
Ziołowe leczenie nadciśnienia
Medycyna stanęła więc dziś przed niemałym wyzwaniem,
bowiem leczenie tej choroby wciąż nastręcza wiele problemów. Z uwagi na ogromne tempo zachorowalności na nadciśnienie tętnicze, w 2006 roku wprowadzono do nauk medycznych nową specjalizację: hipertensjolog, a więc lekarz
zajmujący się leczeniem tego schorzenia.
SKĄD SIĘ BIERZE
NADCIŚNIENIE TĘTNICZE
Pomimo wielkiego wysiłku lekarzy nie udało się ustalić
wszystkich przyczyn nadciśnienia tętniczego. Po latach
wnikliwych badań klinicznych tylko 5-10% przypadków
daje możliwość wychwycenia właściwej przyczyny tej choroby. Są to m.in. zmiany chorobowe w nerkach (np. schorzenia naczyń nerkowych), hormonalne guzy nadnerczy,
nadczynność i niedoczynność tarczycy, nadczynność przytarczyc, wady rozwojowe aorty itd. W pozostałych 90-95%
przypadków nadciśnienie jest dziełem krążącej we krwi
adrenaliny i noradrenaliny oraz pobudzenia tzw. układu
renina-angiotensyna-aldosteron (hormony te regulują objętość krwi). Brzmi to może trochę naukowo, ale inaczej nie
da się tego zdefiniować. Choroba ta ma także ścisły związek z prowadzonym trybem życia, odpornością na stres,
sposobem odżywiania na co dzień itd.
Dodatkowo ustalono, że w przypadku ludzi starszych nadciśnienie to niekiedy następstwo niewydolności autonomicz— 12 —
Podejmij niezwłocznie leczenie nadciśnienia tętniczego i nie skracaj sobie życia!
nego układu nerwowego, czego skutkiem może być wskazywanie niskiego ciśnienia w ciągu dnia, a wysokiego – w nocy.
Wskazywanie wyższego ciśnienia tętniczego podczas
jego pomiaru w gabinecie lekarskim albo szpitalu może być
wywołane reakcją przebywającego tam pacjenta. Mówi się
wtedy o tzw. efekcie białego fartucha.
Według najnowszych teorii – nadciśnienie ma ścisły związek z długotrwałym stresem oksydacyjnym w organizmie.
W grupie ryzyka wystąpienia nadciśnienia tętniczego
są osoby żyjące w długotrwałym stresie, palące papierosy
i z obciążeniem genetycznym do chorób układu krążenia
(naukowcy z Anglii określili aż 11 genów mających ścisły
związek z wystąpieniem nadciśnienia), a także u których
stwierdza się wysoki poziom cholesterolu całkowitego (powyżej 250 mg/dl). Zawsze częściej występuje też ono u ludzi
niedbających o zdrowe odżywianie (wysoka ilość soli kuchennej, tłuszczów zwierzęcych itd.).
Nie ulega żadnej wątpliwości, że chorzy na cukrzycę są
bardziej podatni na nadciśnienie tętnicze. Także otyłość
i nadwaga zwiększają ryzyko tego schorzenia. To nie mit
– 42% takich osób zmaga się właśnie z nadciśnieniem.
Opierając się na wiarygodnych badaniach klinicznych przeprowadzonych w różnych ośrodkach medycznych świata
– skłonność do niego powstaje o wiele szybciej u kobiet,
które mają obwód pasa powyżej 88 cm, a mężczyźni – powyżej 102. Ponadto kardiolodzy z Anglii po latach wnikliwych badań klinicznych dopatrzyli się, że komórki tłuszczowe z czasem mogą produkować pewne (na razie bliżej
— 13 —
Ziołowe leczenie nadciśnienia
nieokreślone) związki osłabiające naczynia krwionośne,
co przyczynia się do powstawania nadciśnienia tętniczego.
Wreszcie do wzrostu ciśnienia krwi mogą się przyczyniać długotrwale przyjmowane leki, np. przeciwreumatyczne, przeciwzapalne, hormonalne – szczególnie dotyczy
to zażywanych środków antykoncepcyjnych. Nadciśnienie
nie jest też rzadkością u ludzi nadużywających alkoholu
lub palących papierosy.
Nadciśnienie może również pojawiać się u kobiet oczekujących dziecka. Obejmuje ono mniej więcej 5% ciężarnych.
Jeśli nadciśnienie występuje po 20. miesiącu ciąży, często towarzyszą mu obrzęki, białkomocz i zaburzenia pracy nerek.
NAJCZĘSTSZE OBJAWY
NADCIŚNIENIA
Nadciśnienie tętnicze może manifestować się w postaci
różnych objawów pojawiających się z niejednakowym
u różnych osób nasileniem. Niemal u połowy takich chorych
objawy (zwłaszcza na początku) mogą być prawie niedostrzegalne. Dlatego o nadciśnieniu mówi się powszechnie,
że jest ono „cichym zabójcą”. Im bardziej zaawansowana
przypadłość, tym dotkliwsze jej sygnały wysyłane przez
organizm. Niekiedy tylko wzmożona czujność (np. podyktowana predyspozycjami genetycznymi) i wnikliwa wiedza
medyczna mogą sugerować, aby poobserwować wskazania
ciśnienia krwi w różnych sytuacjach.
— 14 —
Podejmij niezwłocznie leczenie nadciśnienia tętniczego i nie skracaj sobie życia!
A oto najczęstsze objawy pojawiające się przy nadciśnieniu tętniczym:
• mdłości
• zawroty głowy
• ból głowy (zlokalizowany z tyłu)
• szum i uczucie pulsowania w uszach
• kołatanie serca i pojawianie się bólu zamostkowego
• duszność wysiłkowa
• zaburzenia widzenia
• nadmierna potliwość
• kłopoty z zasypianiem
• krwawienia z nosa
• uczucie rozbicia.
CZY MIERZYŁEŚ DZIŚ
CIŚNIENIE KRWI?
Nawet osoby wydawałoby się młode i w pełni zdrowe co
jakiś czas powinny kontrolować ciśnienie tętnicze krwi.
Nigdy bowiem nie wiadomo, kiedy mogą się pojawić problemy, gdy ulegnie podwyższeniu. Nie powinno się z tym
czekać do kolejnej wizyty w poradni. Lekarze od dawna
apelują, aby ciśnienie mierzyć również dzieciom podczas
wszystkich wizyt w przychodniach. Nie musimy oczywiście
przypominać, że do codziennych obowiązków osoby zmagającej się z nadciśnieniem tętniczym (choćby miało ono
bardzo łagodny przebieg) należy jego regularny pomiar.
— 15 —
Ziołowe leczenie nadciśnienia
Uzyskane wartości trzeba zanotować w specjalnym notesie (zwykle możemy go otrzymać od lekarza prowadzącego leczenie), który należy udostępnić podczas wizyty lekarskiej. Pomoże to nie tylko dobrać właściwy lek obniżający ciśnienie tętnicze, ale też pozwoli ocenić, czy chory cierpi z powodu dużych wahań tego ciśnienia.
Musimy też koniecznie nauczyć się prawidłowego pomiaru ciśnienia krwi, co stanowi podstawę jego wiarygodności. Często zdarza się bowiem, zwłaszcza u ludzi starszych,
niedołężnych, że pomiar ciśnienia tętniczego jest wykonany w sposób niewłaściwy, a takie sytuacje są niedopuszczalne. Przed każdym pomiarem pacjent musi być wypoczęty i zupełnie zrelaksowany (należy odpocząć co najmniej
5 minut). Lekarze zalecają, aby taki pomiar był wykonany
dwa razy, po mniej więcej 2-minutowej przerwie. Ciśnienie
można mierzyć w pozycji siedzącej lub leżącej. Tu bez
względu na pozycję ciała mierzymy je na ręce uniesionej
na wysokości serca. Chodzi tu o uniknięcie sytuacji niepotrzebnego aplikowania dodatkowej dawki leku, bo czasem
pierwszy pomiar ciśnienia może być nieprawidłowy.
Z prośbą o dobranie odpowiedniego ciśnieniomierza
najlepiej zwrócić się do lekarza lub farmaceuty. Zdecydowanie unikajmy sprzętu kupowanego na bazarach (zwykle
sprowadzanego z Chin) i elektronicznego do pomiaru ciśnienia w nadgarstku, ponieważ nie zdobył on renomy i może wprowadzać w błąd co do prowadzonych pomiarów.
Dodajmy jeszcze, że nawet w przypadku stwierdzenia
prawidłowych wskazań ciśnienia krwi nie upoważnia to
— 16 —
Podejmij niezwłocznie leczenie nadciśnienia tętniczego i nie skracaj sobie życia!
chorego do nagłej zmiany zleconej przez lekarza kuracji.
Nie wolno ani odstawiać leku, ani zmniejszać jego dawki
bez porozumienia z lekarzem. Niedopuszczalne jest również zażywanie preparatów na nadciśnienie tętnicze zaaplikowanych komuś bliskiemu lub znajomemu. Trzeba bowiem mieć na względzie, że dobór i dawka właściwego leku
zależy nie tylko od wieku pacjenta, ale i od samego przebiegu stwierdzonej choroby oraz ustalenia jej rzeczywistego podłoża. Nadciśnienie tętnicze jest bowiem nierówne
nadciśnieniu i ujednolicenie dla wszystkich jego leczenia
byłoby bardzo nierozsądne. Często lekarz staje przed poważnym problemem, bo zaaplikowanie pacjentowi (zwłaszcza w starszym wieku lub z nadciśnieniem złośliwym – trudnym do opanowania) skutecznego leku bywa niejednokrotnie bardzo trudne. Dopiero wnikliwa obserwacja chorego
(a przede wszystkim analiza wskazań ciśnienia krwi z dłuższego okresu) oraz zlecenie dodatkowych badań specjalistycznych decyduje o powodzeniu kuracji – tzn. właściwego
doboru preparatu czy nawet preparatów i ustalenie konkretnej dawki terapeutycznej.
ILE WYNOSI
TWOJE CIŚNIENIE TĘTNICZE?
Lekarze na całym świecie po latach wnikliwych badań
osób zmagających się z nadciśnieniem tętniczym oraz widząc ogromne zagrożenie dla ich zdrowia wskutek tej dole— 17 —
Ziołowe leczenie nadciśnienia
gliwości, w ostatnim czasie wprowadzili nieco zmienione
kryteria co do wskazań ciśnienia krwi. Przedstawiają się
one u ludzi ≥ 18. roku życia w sposób następujący:
• ciśnienie optymalne – skurczowe < 120,
a rozkurczowe < 80
• prawidłowe – skurczowe < 130 i rozkurczowe < 85
• wysokie prawidłowe – skurczowe 130-139
i rozkurczowe 85-89
• nadciśnienie tętnicze łagodne (1 stopień)
– skurczowe 140-159 i rozkurczowe – 90-99
• stopień 2 (nadciśnienie umiarkowane)
– skurczowe 160-179, rozkurczowe 100-109
• stopień 3 (nadciśnienie ciężkie) – skurczowe ≥180,
rozkurczowe ≥ 110
U ludzi starszych, u których wskutek postępujących
zmian miażdżycowych duże tętnice stają się nieelastyczne,
sztywne, często występuje tzw. izolowane nadciśnienie
tętnicze. Wtedy ciśnienie skurczowe wynosi 140 mmHg lub
więcej, a rozkurczowe – 90 mmHg lub mniej.
Medycyna zna jeszcze przypadki tzw. nadciśnienia złośliwego, które może w zasadzie rozwijać się na każdym
etapie choroby. Objawia się tym, że ciśnienie rozkurczowe
(dolne) wynosi powyżej 120 mmHg. Zwykle u takich pacjentów występują już zmiany w dnie oka lub ogólna niewydolność nerek. Ten typ nadciśnienia nastręcza najwięcej
problemów z leczeniem.
W ostatnim czasie zmianie uległy kryteria co do wskazań prawidłowego ciśnienia krwi u ludzi chorych na cu— 18 —