utaj - portal ubezpieczeń oc

Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych
Str 1 / 6
II SA/Łd 1069/10 - Wyrok
Data orzeczenia
2010-12-10
Data wpływu
2010-09-30
Sąd
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi
Sędziowie
Czesława Nowak-Kolczyńska /przewodniczący sprawozdawca/
Symbol z opisem
6132 Kary pieniężne za naruszenie wymagań ochrony środowiska
Hasła tematyczne
Administracyjne postępowanie
Ochrona przyrody
Sygn. powiązane
II OSK 810/11
Skarżony organ
Samorządowe Kolegium Odwoławcze
Treść wyniku
Oddalono skargę
Powołane przepisy
Dz.U. 2002 nr 153 poz 1270; art. 151; Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o
postępowaniu przed sądami administracyjnymi.
Dz.U. 2009 nr 151 poz 1220; art. 83 ust. 1, 6, art. 84 ust. 1, art. 86 ust. 1 pkt 4, art. 88 ust. 1,
art. 89 ust. 1 i 3; Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody - tekst jednolity
Sentencja
Dnia 10 grudnia 2010 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi – Wydział II w składzie
następującym: Przewodnicząca Sędzia WSA Czesława Nowak-Kolczyńska (spr.) Sędziowie
Sędzia NSA Anna Stępień Sędzia WSA Jolanta Rosińska Protokolant asystent sędziego
Agnieszka Gortych-Ratajczyk po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 1 grudnia 2010 roku sprawy
ze skargi E. P. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Ł. z dnia [...] nr [...] w
przedmiocie wymierzenia kary pieniężnej za usunięcie bez zezwolenia drzewa oddala skargę.
Uzasadnienie
Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Ł. decyzją z dnia [...] roku, Nr [...], po rozpoznaniu
odwołania E. P., utrzymało w mocy decyzję Prezydenta Miasta Ł. z dnia [...] roku, Nr [...] (znak:
[...]).
Jak wynika z dokumentów załączonych do akt administracyjnych, organ I instancji decyzją z
dnia [...] roku naliczył E. P. administracyjną karę pieniężną w wysokości 25.392,36 zł za
wycięcie bez wymaganego zezwolenia organu gminy jednej sztuki klonu jesionolistnego,
znajdującego się na terenie nieruchomości przy ul. L. [...] w Ł. (działka Nr ewid. [...], obręb [...]).
Jako podstawę prawną rozstrzygnięcia organ wskazał m. in. przepis art. 88 ust. 1 pkt 2 oraz
art. 89 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody (t. j. Dz. U. z 2009
roku Nr 151, poz. 1220 ze zm.). W uzasadnieniu organ I instancji napisał, że w dniach 11
sierpnia i 25 września 2009 roku przeprowadzono oględziny w terenie, podczas których
stwierdzono wycięcie jednej sztuki klonu jesionolistnego. Ustalono, że na terenie
nieruchomości znajduje się pień po wyciętym drzewie o najmniejszym promieniu 34 cm.
Podczas wichury, która miała miejsce w dniu 10 czerwca 2009 roku, od drzewa odłamał się
jeden pień i przewrócił na ogrodzenie wykonane z siatki, powodując jego zniszczenie. Drzewo
rosło w odległości około 3 m od ogrodzenia, a odłamany pień drzewa był pochylony w stronę
środka posesji i stanowił zagrożenie dla ludzi. Pień drzewa był spróchniały. W ocenie
współwłaścicielki nieruchomości, odłamane konary drzewa zagrażały bezpieczeństwu
mieszkańców kamienicy oraz pojazdów parkujących na posesji. Z uwagi na to, w dniu 13
czerwca 2009 roku pień drzewa z pozostałymi konarami został wycięty. W toku postępowania
E. P. podniosła nadto, iż drzewo było spróchniałe i nietypowe – dwa konary wyrastały nisko
przy ziemi. Drzewo złamało się dnia 10 czerwca 2009 roku tj. w środę poprzedzającą długi
weekend, zatem musiała ona działać natychmiast. Wycięcia drzewa dokonała specjalistyczna
firma. Wszystkie działania podejmowane były na żądanie lokatorów, którzy wielokrotnie
interweniowali.
2014-07-02 15:38
Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych
Str 2 / 6
Biorąc pod uwagę ustalenia postępowania dowodowego, organ I instancji stwierdził, że
decyzję o usunięciu klonu z terenu nieruchomości podjęła E. P. – współwłaścicielka
nieruchomości. Zgodnie z art. 83 ust. 1 ustawy o ochronie przyrody, to ona była zobowiązana
do uzyskania stosownego zezwolenia właściwego organu na usunięcie drzewa. E. P. nie
zwróciła się o wydanie takowego zezwolenia, mimo faktu, iż podczas długiego weekendu
organ pracował, nie zrobiła tego również po upływie długiego weekendu. Usunięcie drzewa
bez wymaganego zezwolenia stanowi, w myśl art. 88 ust. 1 pkt 2 ustawy o ochronie przyrody,
podstawę do wymierzenia administracyjnej kary pieniężnej.
W odwołaniu E. P. stwierdziła, iż nie wycięła drzewa lecz usunęła zagrożenie jakie stanowiły
pozostałości drzewa zniszczonego wcześniej całkowicie i bezpowrotnie przez wichurę. Fakt
usunięcia drzewa nie miał miejsca, usunęła jedynie jego fragmenty takie jak: korona, gałęzie i
pień.
W piśmie z dnia 18 czerwca 2010 roku E. P. stwierdziła, iż usunęła jedynie drewno
pochodzące z drzewa zniszczonego przez siły natury oraz fragment złamanego pnia, z
oddzieloną od niego (odłamaną) koroną, a nie drzewo. Uprzątnięcie z terenu posesji gałęzi,
konarów i złamanych przez wiatr pni – trwale oddzielonych od korzeni, nie było usunięciem
drzewa, jak błędnie przyjął organ I instancji. Ponadto organ I instancji nie wykazał, aby to na jej
zlecenie usunięto drzewo.
Samorządowe Kolegium Odwoławcze decyzją z dnia [...] roku utrzymało w mocy
rozstrzygnięcie I instancji. W motywach decyzji organ opisał dotychczasowy przebieg
postępowania wskazując, że art. 83 ust. 1 ustawy o ochronie przyrody określa, iż usunięcie
drzew lub krzewów z terenu nieruchomości może nastąpić po uzyskaniu zezwolenia wydanego
przez wójta, burmistrza albo prezydenta miasta na wniosek posiadacza nieruchomości.
Następnie cytując poglądy zawarte w literaturze przedmiotu organ powtórzył ustalenia i
stanowisko organu I instancji.
W skardze na powyższą decyzję E. P. zarzuciła naruszenie art. 9 Kodeksu postępowania
administracyjnego w części dotyczącej ustalenia okoliczności faktycznych i prawnych
mających wpływ na określenie jej obowiązków. W uzasadnieniu skargi strona wyjaśniła, że w
dniu 10 czerwca 2009 roku na skutek wichury drzewo uległo zniszczeniu – odłamał się pień
przy rozwidleniu, a drugi złamał się na wysokości ok. 1,5 m od ziemi i ok. 2 m poniżej
pierwszych konarów i gałęzi tworzących koronę. Odłamanie pnia oznaczało jego rozłupanie, z
jednoczesnym oderwaniem. Złamanie to natomiast poprzeczne, tj. prostopadłe do osi pnia
przerwanie jego ciągłości. Korona złamanego pnia obalona została w kierunku środka
podwórka, była podparta pojedynczymi konarami i gałęziami o ziemię, wisząc na fragmentach
kory, łyka i spróchniałego drewna. Po przejściu wichury na skutek działania sił natury na
terenie posesji nie było już drzewa, gdyż doszło do trwałego i bezpowrotnego odłączenia
jednego z pni oraz przełamania drugiego pnia na wysokości ok. 2 m poniżej korony. Zdaniem
skarżącej, zgoda na usunięcia drzewa nie może być wymagana w przypadku odcięcia dolnego
fragmentu pnia, który został uprzednio złamany na odcinku między szyją korzeniową, a
koroną, czyli poniżej strefy wyrastania konarów i gałęzi tworzących koronę, gdyż sam pień nie
ma przymiotu drzewa. Drzewo zostało usunięte przez wiatr. Odcięcie od systemu
korzeniowego fragmentu złamanego pnia o wysokości wynoszącej 12,5% wysokości drzewa,
nie może być uznane za usunięcie drzewa, gdyż odłamany pień nie był drzewem. W konkluzji
skarżąca podniosła, że organy obu instancji nie ustaliły, ani nie wykazały w toku
prowadzonego postępowania, iż złamany przez wiatr pień był drzewem, przez co rażąco
naruszyły przepis art. 9 Kodeksu postępowania administracyjnego. Uzasadnienie decyzji II
instancji ograniczyło się jedynie do przywołania interpretacji i orzecznictwa nie odnoszącego
się do zaistniałego zdarzenia. Działanie takie nie może przesłaniać prawdy obiektywnej i
zastępować ustaleń faktycznych. Żaden z organów nie przedstawił dowodów na okoliczność,
2014-07-02 15:38
Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych
Str 3 / 6
że częściowo rozłupany i przełamany pień był drzewem.
W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi postanowieniem z dnia 5 listopada 2010 roku
wstrzymał wykonanie zaskarżonej decyzji.
Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Skarga nie zasługuje na uwzględnienie.
Zgodnie z treścią art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku Prawo
o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), Sądy
administracyjne sprawują w zakresie swojej właściwości kontrolę działalności administracji
publicznej. Oznacza to, iż Sąd bada legalność zaskarżonego rozstrzygnięcia pod kątem jego
zgodności z prawem materialnym określającym prawa i obowiązki stron oraz prawem
procesowym regulującym postępowanie przed organami administracji publicznej.
Stosownie do uregulowania art. 151 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi,
w razie nieuwzględnienia skargi, Sąd skargę oddala.
Na wstępie rozważań wskazać należy, iż zgodnie z treścią art. 83 ust. 1 ustawy o ochronie
przyrody, usunięcie drzew lub krzewów z terenu nieruchomości może nastąpić, z
zastrzeżeniem ust. 2 i 2a, po uzyskaniu zezwolenia wydanego przez wójta, burmistrza albo
prezydenta miasta na wniosek posiadacza nieruchomości. Jeżeli posiadacz nieruchomości nie
jest właścicielem lub użytkownikiem wieczystym, do wniosku dołącza się zgodę jej właściciela.
Przepis art. 83 ust. 2 odnosi się do usunięcia drzew lub krzewów rosnących na terenie
nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków, a przepis ust. 2a ma zastosowanie do usunięcia
drzew w obrębie pasa drogowego drogi publicznej, z wyłączeniem obcych gatunków topoli.
Wójt, burmistrz albo prezydent miasta wymierza administracyjną karę pieniężną m. in. za
usuwanie drzew lub krzewów bez wymaganego zezwolenia (art. 88 ust. 1 pkt 2 w/w ustawy).
Administracyjną karę pieniężną ustala się w wysokości trzykrotnej opłaty za usunięcie drzew
lub krzewów ustalonej na podstawie stawek, o których mowa w art. 85 ust. 4-6 (art. 89 ust. 1
ustawy o ochronie przyrody).
Nie ulega wątpliwości, iż po wichurze, która miała miejsce w dniu 10 czerwca 2009 roku
drzewo – klon jesionolistny rosnący na nieruchomości stanowiącej współwłasność skarżącej,
uległo poważnemu uszkodzeniu. Z akt administracyjnych wynika, że drzewo rosło w postaci
dwóch pni, rozwidlało się na niewielkiej wysokości powyżej poziomu terenu. Zdaniem
skarżącej, drzewo rozwidlało się na wysokości ok. 1,2 m powyżej ziemi. W toku postępowania
organy nadto ustaliły, iż podczas wichury od drzewa odłamał się jeden pień i przewrócił na
ogrodzenie wykonane z siatki, a drugi pień przechylił się w kierunku działki i stanowił
zagrożenie dla ludzi zamieszkujących na posesji. Tak ustalony stan faktyczny wynika z akt
administracyjnych i nie jest kwestionowany przez żadną ze stron postępowania. Nie ulega
wątpliwości, że skarżąca nie uzyskała decyzji o zezwoleniu na wycięcia drzewa. W tak
ustalonym stanie faktycznym, organ przyjął, że skarżąca jako współwłaścicielka nieruchomości
w dniu 12 czerwca 2009 roku dokonała wycięcia uszkodzonego drzewa. Zdaniem skarżącej
czynności podjęte na działce polegały jedynie na usunięciu pozostałości po drzewie na skutek
wichury. Zasadniczy spór w sprawie sprowadza się zatem do kwalifikacji czynności podjętych
przez skarżącą w dniu 12 czerwca 2009 roku.
Odnosząc się do powyższej kwestii wyjaśnić należy, iż w ustawie o ochronie przyrody nie ma
2014-07-02 15:38
Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych
Str 4 / 6
legalnej definicji pojęcia "drzewo". Dlatego pojęcie to należy interpretować na gruncie języka
potocznego. Zgodnie z Uniwersalnym Słownikiem Języka Polskiego (Wydawnictwo Naukowe
PWN 2006), drzewo to roślina wieloletnia o wyraźnie wykształconym pniu, który w pewnej
wysokości nad ziemią rozgałęzia się w koronę. Bezspornie, przed wichurą roślina
zlokalizowana na działce stanowiącej współwłasność skarżącej stanowiła drzewo. Decydujące
znaczenie, w świetle argumentacji skargi, ma ocena, czy fakt odłamania jednego pnia i
złamania drugiego, pozbawia roślinę kwalifikacji drzewa. Podkreślić należy, iż zgodnie z
argumentacją skargi jeden pień został odłamany, a drugi tylko złamany. Złamany pień
utrzymywał się na fragmentach kory, łyka i spróchniałego drewna. Stan ten jednak wymagał
oceny pracownika organu uprawnionego do wydania zezwolenia na usunięcie drzew. To
właściwy organ, kompetentny w zakresie ochrony przyrody, jest władny dokonać oceny, czy
drzewo jest obumarłe lub czy zagraża bezpieczeństwu. Posiadacz nieruchomości nie jest
podmiotem uprawnionym do dokonywania tego typu ocen i decydowania o tym, czy i które
drzewo należy usunąć (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia
31 stycznia 2008 r. w sprawie sygn. akt II OSK 1970/06).
Skarżąca chcąc uporządkować teren swojej nieruchomości poprzez dokonanie wycięcia
drzewa zobowiązana była do uprzedniego uzyskania decyzji o zezwoleniu na usunięcie drzew
lub krzewów, które jest wymagane niezależnie od stanu żywotności drzew i ich oddziaływania
na otoczenie (vide: wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 11
lipca 2006 r. w sprawie o sygn. akt IV SA/Wa 542/06). Za takim poglądem przemawia również
zapis art. 83 ust. 6 ustawy o ochronie przyrody. Przepis ten zwalnia z obowiązku uzyskania
zezwolenia na usunięcie drzew lub krzewów w enumeratywnie wymienionych sytuacjach.
Przepis ten stanowi na przykład, że usunięcie drzew w lasach, na plantacjach drzew i
krzewów, bądź drzew których wiek nie przekracza 10 lat, zwolnione jest z obowiązku
uzyskania stosownego zezwolenia.
Wśród okoliczności wymienionych w tym przepisie nie ma odpowiednika stanu faktycznego
zaistniałego w sprawie. Nadto, według zasad ogólnych organ wydający zezwolenie na
usunięcie drzew lub krzewów nalicza i pobiera opłaty za usunięcie drzew lub krzewów (art. 84
ust. 1 i 2 ustawy o ochronie przyrody). Tym niemniej, na mocy art. 86 ust. 1 pkt 5 ustawy o
ochronie przyrody, nie pobiera się opłat za usunięcie drzew które zagrażają bezpieczeństwu
ludzi lub mienia w istniejących obiektach budowlanych. Z analizy treści przepisu art. 84 ust. 1 i
2 oraz art. 86 ust. 1 pkt 5 w/w ustawy wynika, że usunięcie drzew lub krzewów, które zagrażają
bezpieczeństwu ludzi lub mienia zwolnione jest jedynie z konieczności uiszczenia stosownej
opłaty za usunięcie drzew lub krzewów, a nie z obowiązku uzyskania zezwolenia na usuniecie
tych roślin.
W stanie faktycznym sprawy, działanie skarżącej po wichurze, która miała miejsce dnia 10
czerwca 2009 roku polegać powinno wyłącznie na zabezpieczeniu drzewa poprzez dokonanie
czynności doraźnych (sprzątnięcie połamanych konarów, podparcie nadłamanego pnia, bądź
zabezpieczenie części terenu nieruchomości przed dostępem osób trzecich), ale nie na
trwałym wycięciu drzewa.
W konkluzji rozważań zwrócić należy uwagę na treść wyroku Naczelnego Sadu
Administracyjnego z dnia 21 stycznia 2010 roku (II OSK 140/09, Lex Nr 578180). W treści
tegoż wyroku NSA wskazał, iż przypadki, w których usunięcie drzewa nie wymaga zezwolenia,
wymienione są enumeratywnie w art. 83 ust. 6 ustawy o ochronie przyrody. Jest to katalog
zamknięty, stanowiący listę wyjątków od zasady wprowadzającej obowiązek uzyskania
zezwolenia na usuwanie drzew i krzewów. Kwestia stwarzania przez drzewo zagrożenia dla
otoczenia nie może być traktowana jako "wyjątek o innym charakterze" niż wskazane w
powołanym przepisie. Jest to bowiem kwestia wymagająca fachowej oceny i w żadnym
wypadku nie upoważniająca zainteresowanego podmiotu do samodzielnego usuwania drzewa.
2014-07-02 15:38
Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych
Str 5 / 6
Uwzględnienie ewentualnej przesłanki negatywnej do zastosowania administracyjnej kary
pieniężnej, w postaci stanu wyższej konieczności, jest uzależnione od tego, czy przesłanka ta
została zawarta w normach materialnych regulujących wymierzenie tej kary. Ustawa o
ochronie przyrody nie zawiera przepisów o stanie wyższej konieczności wyłączającym
bezprawność deliktu administracyjnego polegającego na usunięciu drzewa lub krzewu bez
wymaganego zezwolenia. Nie można więc usprawiedliwiać takiego bezprawnego działania
stanem wyższej konieczności, zagrożeniem życia bądź zdrowia, czy interwencjami
mieszkańców posesji.
W tej sytuacji Sąd podzielił pogląd organów obu instancji o konieczności nałożenia na
skarżącą obowiązku uiszczenia administracyjnej kary pieniężnej za wycięcie drzewa bez
wymaganego zezwolenia właściwego organu. Wbrew twierdzeniom skarżącej na
nieruchomości stanowiącej jej współwłasność dokonała ona wycięcia drzewa bez
wymaganego zezwolenia. Podkreślić należy, iż skarżąca na żadnym etapie postępowania
zarówno administracyjnego, jak i sądowego nie kontestowała faktu wycięcia drzewa bez
zezwolenia organu, jak i wysokości naliczonej opłaty. W tej sytuacji zastosowanie w sprawie
znalazł przepis art. 88 ust. 1 pkt 2 ustawy o ochronie przyrody, który stanowi, iż wójt, burmistrz
albo prezydent miasta wymierza administracyjną karę pieniężną za usuwanie drzew lub
krzewów bez wymaganego zezwolenia. Administracyjną karę pieniężną, o której mowa w tym
przepisie, ustala się w wysokości trzykrotnej opłaty za usunięcie drzew lub krzewów ustalonej
na podstawie stawek, o których mowa w art. 85 ust. 4-6 (art. 89 ust. 1 ustawy o ochronie
przyrody). Jeżeli ustalenie obwodu zniszczonego lub usuniętego bez zezwolenia drzewa jest
niemożliwe, z powodu braku kłody, obwód do wyliczenia administracyjnej kary pieniężnej
ustala się, przyjmując najmniejszy promień pnia i pomniejszając wyliczony obwód o 10 % (art.
89 ust. 3 ustawy o ochronie przyrody). Opłatę za usunięcie drzew ustala się na podstawie
stawki zależnej od obwodu pnia oraz rodzaju i gatunku drzewa. Stawki dla poszczególnych
rodzajów i gatunków drzew oraz współczynniki różnicujące stawki w zależności od obwodu
pnia określa rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13 października 2004 roku w sprawie
stawek opłat dla poszczególnych rodzajów i gatunków drzew (Dz. U. Nr 228, poz. 2306 ze
zm.). Analizując sprawę w zakresie wyliczenia wysokości administracyjnej kary pieniężnej, Sąd
ocenił, że kara została wyliczona w prawidłowej wysokości.
Ustosunkowując się do pozostałych zarzutów skargi Sąd uznał, że argument skargi
wskazujący na wadliwość uzasadnienia decyzji II instancji, jest uzasadniony. Tym niemniej,
Sąd uznał, że uchybienie to jako nie mające istotnego wpływu na rozstrzygnięcie nie może
stanowić podstawy do uchylenia decyzji na mocy art. 145 § 1 pkt 1 lit. "c" Prawa o
postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Przepis ten stanowi, że Sąd uwzględniając
skargę na decyzję lub postanowienie uchyla decyzję lub postanowienie w całości albo w
części, jeżeli stwierdzi naruszenie przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć istotny
wpływ na wynik sprawy. Wobec wskazanych powyżej okoliczności przemawiających za
nałożeniem na skarżącą administracyjnej kary pieniężnej za wycięcie drzewa bez zezwolenia,
naruszenie art. 107 § 3 Kodeksu postępowania administracyjnego nie ma wpływu na
rozstrzygnięcie. Zgodnie z treścią art. 107 § 3 Kodeksu postępowania administracyjnego,
uzasadnienie faktyczne decyzji powinno w szczególności zawierać wskazanie faktów, które
organ uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, oraz przyczyn, z powodu których
innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, zaś uzasadnienie prawne wyjaśnienie podstawy prawnej decyzji, z przytoczeniem przepisów prawa. Tymczasem,
uzasadnienie decyzji organu II instancji ograniczyło się jedynie do opisania dotychczasowego
przebiegu postępowania oraz zacytowania poglądów komentatorów i glosatorów. W
uzasadnieniu tym, zdaniem składu orzekającego, brakło odniesienia się do stanu faktycznego
sprawy i ustosunkowania się do zarzutów skarżącej przedstawionych w odwołaniu i
uzupełnieniu odwołania.
2014-07-02 15:38
Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych
Str 6 / 6
Reasumując powyższe rozważania, Sąd uznał działanie organów administracji w sprawie za
zgodne z regulacją prawa materialnego. Skład orzekający nie dopatrzył się naruszenia
przepisów procedury w stopniu mającym istotny wpływ na wynik sprawy. Wobec czego, na
podstawie art. 151 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, orzekł o oddaleniu
skargi.
K.O.
2014-07-02 15:38