docPiłkarska Liga Finansowa - rok 2012 Czy polska piłka ma
download 
Reklamacja Transkrypt
Piłkarska Liga Finansowa - rok 2012 Czy polska piłka ma
Piłkarska Liga Finansowa rok 2012 Czy polska piłka ma szansę na sportowy i finansowy sukces? Lipiec 2013 Lipiec 2013 Lipiec 2013 Spis treści 5 Podsumowanie 7 Nota metodologiczna 8 Ranking – Przychody polskich klubów i ich zmiany 11 Struktura przychodów poszczególnych klubów Ekstraklasy w 2012 roku 12 Perspektywy – jak wygląda przyszłość Ekstraklasy? 14 Ekstraklasa na tle innych lig 18 Frekwencja 20 Zarządzanie poziomem wynagrodzeń w Polsce i Europie 24 Przegląd klubów – szczegółowe wyniki Piłkarskiej Ligi Finansowej 4 Podsumowanie Tegoroczny raport „Piłkarska Liga Finansowa” jest już siódmą edycją badania przygotowanego przez firmę Deloitte. Zestawienie przedstawia przychody polskich klubów piłkarskich grających w rozgrywkach Ekstraklasy i czołowej drużyny I Ligi za rok 2012. do przychodów uległ znacznemu podwyższeniu do poziomu 76%. Dla porównania, w zeszłym roku wyniósł on 68%. Udział płac w przychodach klubów Ekstraklasy okazał się wyższy niż w pozostałych analizowanych ligach europejskich (np. Anglii, Francji czy Włoszech). W tegorocznej edycji rankingu, po raz drugi z rzędu, zwyciężyła Legia Warszawa. Na drugie miejsce powróciło Zagłębie Lubin, wicelider klasyfikacji sprzed dwóch lat. Miejsce na trzecim stopniu podium, po raz pierwszy w historii raportu, zajął Śląsk Wrocław. Pierwszą piątkę uzupełniają Lech Poznań i Wisła Kraków. Analizując ogólne przychody klubów Ekstraklasy na tle innych lig europejskich nie widać poprawy – nadal dzieli nas znaczna różnica. Spadek przychodów klubów z najwyższej klasy rozgrywek w Polsce jeszcze powiększył dystans dzielący nas nawet od mniejszych lig zachodnioeuropejskich (m.in. holenderskiej, belgijskiej i austriackiej). Jednocześnie bardzo daleko nam do europejskich „gigantów”. Kilkuprocentowe wzrosty ligi angielskiej, niemieckiej czy hiszpańskiej, to więcej niż całkowite przychody osiągane przez polskie kluby. Do najmniejszej z lig „Wielkiej Piątki” – francuskiej Ligue 1, dzieli nas ponad 1 mld EUR. Legia Warszawa tegoroczne zdecydowane zwycięstwo zawdzięcza zwiększeniu swoich przychodów do poziomu ponad 66 mln PLN. Są to największe wpływy polskiego klubu w historii Piłkarskiej Ligi Finansowej. Przychody Mistrza Polski minionego sezonu były o połowę większe niż drugiego - Zagłębia Lubin. Wynik Legii jest tym bardziej imponujący, że w 2012 roku Legia nie zakwalifikowała się do fazy grupowej europejskich pucharów, w których grała w poprzednim okresie. W nadchodzącym sezonie piłkarskim 2013/2014 Legia Warszawa stanie przed szansą eliminacji do Ligi Mistrzów. Gdyby klubowi udało się przejść do fazy grupowej tych prestiżowych rozgrywek, mógłby zostać pierwszym polskim zespołem, który osiągnął przychody na poziomie 100 mln PLN. Zwycięzca tegorocznego rankingu nie jest jednak jedynym klubem, któremu udało się zwiększyć przychody. Swoje wpływy istotnie zwiększyły także Śląsk Wrocław, Piast Gliwice, Ruch Chorzów i Pogoń Szczecin. Jednakże większość drużyn, które wzięły udział w tegorocznym badaniu osiągnęło niższe, niż w zeszłym roku, wyniki. Przełożyło się to na kilkuprocentowy spadek sumarycznych przychodów klubów Ekstraklasy. W 2012 roku przychody osiągane przez kluby grające w najwyższej klasie rozgrywek wyniosły 353 mln PLN. Wzrost przychodów odnotowano jedynie w kategorii wpływów komercyjnych, które urosły o kilkanaście procent. Spadek wartości przychodów pozostałych dwóch kategorii – z dnia meczu oraz z praw do transmisji i premii z pucharów był głównie efektem braku polskich drużyn w minionym sezonie w europejskich rozgrywkach. Pomimo nieznacznego spadku przychodów w analizowanym okresie i istotnych różnic w osiąganych przychodach w porównaniu z Europą, polska Ekstraklasa ma przed sobą obiecujące perspektywy rozwoju i duży potencjał powrotu na ścieżkę wzrostu. Od nadchodzącego sezonu 2013/2014 zmienia się formuła rozgrywek Ekstraklasy. Kluby będą rozgrywały w ciągu roku więcej spotkań niż do tej pory. Oznacza to szansę na poprawę sumarycznej frekwencji na meczach Ekstraklasy, a w konsekwencji większe wpływy z dnia meczu. Dodatkowo od nowego sezonu będzie obowiązywała nowa umowa na sprzedaż praw do transmisji meczów, która poprawi warunki finansowe klubów i dodatkowo zapewni dostęp do transmisji rozgrywek dla jeszcze większej rzeszy widzów. Ciągle rozwijana nowoczesna infrastruktura stadionowa stwarza szansę na generowanie znacznie wyższych wpływów z dnia meczu. Potencjalnie większa liczba kibiców na stadionach i tych, oglądających rozgrywki przed telewizorami, oraz wzrost liczby meczów to szansa na zachęcenie sponsorów i reklamodawców do zwiększenia przekazywanych klubom kwot. Niewielkiemu spadkowi przychodów towarzyszył wzrost kosztów wynagrodzeń w polskich klubach. W konsekwencji, stosunek kosztów wynagrodzeń Piłkarska Liga Finansowa Rok 2012 5 Kluby Ekstraklasy mają stworzone warunki, aby generować wyższe wpływy z wszystkich kategorii przychodów. Jednak, aby wszystkie te czynniki przełożyły się na wymierne korzyści, niezbędne jest, aby prezentowane widowisko sportowe było na jak najwyższym poziomie. Bez gry na wysokim poziomie w rozgrywkach Ekstraklasy oraz awansu do europejskich pucharów ciężko będzie dokonać znaczącego kroku w przód i w konsekwencji istotnie zwiększyć wartość całej ligi. To czy kluby wykorzystają stojącą przed nimi szansę, zależy już tylko od nich i ich postawy na boisku. 6 Nota metodologiczna Analogicznie do poprzednich rankingów polskich klubów piłkarskich, tegoroczna edycja jest oparta na wielkości przychodów pochodzących z działalności sportowej. Wpływy klubów nie uwzględniają takich kategorii jak np. transfery bądź wypożyczenia piłkarzy, gdyż są to często wydarzenia jednorazowe i nie odzwierciedlają możliwości generowania stałych przychodów przez klub (transfery nie stanowią trwałego źródła budowania całościowej wartości futbolu, ponieważ przychody z transferu jednego klubu są kosztem innego). Ponadto, w rankingu nie zostały uwzględnione przychody z niesportowej działalności gospodarczej (np. dzierżawa gruntu). Przychody sportowe, które zostały wzięte pod uwagę, podzieliliśmy na trzy kategorie, stanowiące źródło budowania wartości klubu: • Dzień meczu – wpływy ze sprzedaży biletów, karnetów oraz catering na stadionie. • Transmisje – wpływy klubów z transmisji telewizyjnych i radiowych, a także z premii za udział w pucharach krajowych oraz zagranicznych. • Komercyjne – wpływy z umów sponsorskich, reklam, sprzedaży koszulek, pamiątek klubowych itp. Do udziału w rankingu zostały zaproszone kluby, które w sezonie 2012/2013 grały w Ekstraklasie oraz czołowe drużyny z I Ligi. Dane, w wyżej przedstawionym podziale, zostały dostarczone bezpośrednio przez kluby (cześć danych historycznych pochodzi z poprzednich edycji rankingu). Ze względu na obowiązujący w większości klubów rok finansowy, dane obejmują lata kalendarzowe 2007, 2008, 2009, 2010, 2011 oraz 2012. Poniżej przedstawiamy wyjątki, co do zakresu danych prezentowanych w rankingu: •Korona Kielce – dane obejmują sezony 2007/2008, 2008/2009, 2009/2010, 2010/2011, 2011/2012 oraz 2012/2013. Dane dla sezonu 2012/2013 są danymi szacunkowymi (stan na czerwiec 2013 roku). •Piast Gliwice – dane obejmują sezony 2009/2010, 2010/2011, 2011/2012 oraz 2012/2013. Dane za sezon 2009/2010 nie zawierają rozbicia na wpływy z praw do transmisji oraz komercyjne (oba źródła są przypisane do kategorii „komercyjne”). Dane dla sezonu 2012/2013 są danymi szacunkowymi (stan na czerwiec 2013 roku). W kilku przypadkach występowały drobne różnice pomiędzy danymi dostarczonymi przez kluby w poprzedniej i obecnej edycji rankingu. Każdorazowo takie różnice były wyjaśnianie z klubami, tak aby zawarte w rankingu dane możliwie najpełniej odzwierciedlały rzeczywiste przychody wygenerowane z działalności sportowej. Ze względu na zaokrąglenie wartości przychodów na wykresach przedstawiających strukturę oraz zmianę wpływów klubów w ostatnich latach, mogą pojawić się na nich drobne różnice wartości. Oprócz danych finansowych przekazanych przez kluby, w niniejszym raporcie wykorzystano również szereg publicznie dostępnych informacji oraz opracowania przygotowane przez Deloitte Wielka Brytania: „Football Money League” (Europa) oraz „Annual Review of Football Finance” (skala światowa). Wszelkie konieczne przeliczenia z euro na złotówki (bądź odwrotnie) zostały dokonane po średniorocznym kursie PLN/ EUR (np. dla przeliczenia przychodów Ekstraklasy w 2012 roku wykorzystano średnioroczny kurs PLN/ EUR z 2012 roku). W tegorocznym zestawieniu sklasyfikowaliśmy głównie kluby Ekstraklasy. Dane wykorzystane do stworzenia rankingu pochodzą bezpośrednio od klubów piłkarskich i nie były weryfikowane przez firmę Deloitte. Warto zauważyć, że po raz pierwszy w historii „Piłkarskiej Ligi Finansowej” wszystkie kluby przekazały swoje dane. Jest to niewątpliwie dowodem na wzrost transparentności w polskiej piłce nożnej w ostatnich latach. •Lechia Gdańsk – dane obejmują sezony 2009/2010, 2010/2011, 2011/2012 oraz 2012/2013. Dane dla sezonu 2012/2013 są danymi szacunkowymi (stan na czerwiec 2013 roku). Piłkarska Liga Finansowa Rok 2012 7 Ranking – przychody polskich klubów i ich zmiany Ranking łącznych przychodów w roku 2012 (mln PLN) Pozycja w rankingu Klub Poziom rozgrywek Przychody (mln PLN) 1 Legia Warszawa Ekstraklasa 66,4 Bez zmian 2 Zagłębie Lubin Ekstraklasa 40,1 Awans 3 Śląsk Wrocław Ekstraklasa 36,0 Awans 4 Lech Poznań Ekstraklasa 35,4 Spadek 5 Wisła Kraków Ekstraklasa 31,5 Spadek 6 Lechia Gdańsk Ekstraklasa 23,8 Bez zmian 7 Ruch Chorzów Ekstraklasa 16,1 Awans 8 Górnik Zabrze Ekstraklasa 15,4 9 Jagiellonia Białystok Ekstraklasa 13,0 Spadek 10 Cracovia 11,9 Spadek 11 Widzew Łódź Ekstraklasa 11,7 12 GKS Bełchatów Ekstraklasa 11,4 Spadek 13 Pogoń Szczecin Ekstraklasa 11,4 Awans 14 Podbeskidzie Bielsko-Biała Ekstraklasa 10,5 Spadek 15 Polonia Warszawa Ekstraklasa 10,5 16 Korona Kielce Ekstraklasa 10,1 Spadek 17 Piast Gliwice 1. liga/ Ekstraklasa 9,6 Spadek 1. liga/ Ekstraklasa Źródło: Analiza Deloitte na podstawie danych przesłanych przez kluby. 8 Wzrost / spadek przychodów Awans / spadek w rankingu Nowy klub w rankingu Nowy klub w rankingu Nowy klub w rankingu W tegorocznej edycji raportu po raz drugi z rzędu zwyciężyła Legia Warszawa, która poprawiła swój ubiegłoroczny wynik i osiągnęła rekordowy poziom przychodów – powyżej 66 mln PLN. Drugie miejsce, awansując o dwie pozycje w stosunku do roku poprzedniego, zajęło Zagłębie Lubin (40 mln PLN). Najniższe miejsce na podium, z przychodami na poziomie 36 mln PLN, zajął Mistrz Polski sezonu 2011/2012 – Śląsk Wrocław. Tuż za klubem z Dolnego Śląska, z przychodami mniejszymi o kilkaset tysięcy złotych, uplasował się Lech Poznań. Zeszłorocznego miejsca na podium nie udało się utrzymać także Wiśle Kraków, która z przychodami powyżej 31 mln PLN zajęła piąte miejsce. Wśród klubów Ekstraklasy największy wzrost przychodów zanotował Śląsk Wrocław. Klub z Dolnego Śląska, m.in. dzięki Mistrzostwu Polski w sezonie 2011/2012, zwiększył swoje wpływy o ponad 8 mln PLN (prawie 30%). Kolejne trzy zespoły poprawiły swoje przychody o ponad 6 mln PLN – Piast Gliwice, Ruch Chorzów i Pogoń Szczecin. Kluby z Gliwic i Szczecina zawdzięczają ten wynik swojemu awansowi do najwyższej klasy rozgrywek, natomiast Ruch zwiększył swoje przychodzi głównie dzięki Wicemistrzostwu Polski w poprzednim sezonie. O kilka procent swoje wpływy zwiększyły kolejne trzy kluby – Legia Warszawa, Zagłębie Lubin i Lechia Gdańsk. Pozostałe drużyny Ekstraklasy zanotowały spadek przychodów. W 2012 roku, największy spadek przychodów zaliczyła Wisła Kraków (o prawie 24 mln PLN). Jest to kwota wyższa niż średnie przychody klubu Ekstraklasy. Stało się to głównie za sprawą braku występów tego klubu w europejskich pucharach w minionym sezonie (szczegóły dotyczące zmian przychodów poszczególnych klubów w sekcji Przegląd klubów). Analizując całość rankingu, w tej edycji raportu 7 klubów powiększyło swoje przychody, podczas gdy 10 zanotowało spadek wpływów. Różnice w przychodach klubów pomiędzy 2012 a 2011 rokiem 10 8,1 6,7 6,4 6,3 2,4 5 1,6 0,9 0 -0,3 -1,2 -1,7 -2,5 -2,6 -3,4 -3,9 -5,2 -5,8 -5 -10 mln PLN -15 -20 -25 -23,9 -30 Wisła Kraków Widzew Łódź Jagiellonia Białystok Cracovia Lech Poznań Polonia Warszawa GKS Bełchatów Korona Kielce Górnik Zabrze Podbeskidzie Bielsko-Biała Lechia Gdańsk Zagłębie Lubin Legia Warszawa Pogoń Szczecin Ruch Chorzów Piast Gliwice Śląsk Wrocław Źródło: Analiza Deloitte na podstawie danych przesłanych przez kluby Piłkarska Liga Finansowa Rok 2012 9 Spadek przychodów większości klubów wyhamował kilkuletnią serię wzrostów wpływów całej polskiej Ekstraklasy. Przychody klubów najwyższej klasy rozgrywek w Polsce zmniejszyły się o 10 mln PLN (o 3%) do poziomu 353 mln PLN. W 2012 roku, kluby po raz kolejny zwiększyły swoje przychody z umów sponsorskich, reklam i sprzedaży produktów klubowych. W analizowanym okresie wyniosły one 192 mln PLN, w porównaniu do 168 mln PLN w roku poprzednim. Pozostałe dwa spośród analizowanych źródeł przychodów zmniejszyły się. Wpływy z transmisji i premii za puchary spadły o ponad 20%, do poziomu 100 mln PLN (z 126 mln PLN w 2011 roku). Tak istotny spadek przychodów z tego źródła był spowodowany brakiem występów polskich drużyn, w minionym sezonie, w fazie grupowej europejskich rozgrywek. Wzrost przychodów komercyjnych przełożył się na zwiększenie ich udziału w strukturze łącznych wpływów klubów Ekstraklasy do 54% (o 8 punktów procentowych). Przychody z transmisji i premii za puchary oraz z dnia meczu odpowiadają odpowiednio za 29% i 17% wpływów drużyn najwyższej klasy rozgrywek w Polsce. Pomimo, że sumaryczne przychody polskich klubów spadły po raz pierwszy po kilku latach dynamicznych wzrostów, przed drużynami Ekstraklasy szansa na znaczne poprawienie swoich wpływów w roku 2013. Większa liczba meczów dzięki zmienionej formule rozgrywek ligi, stale unowocześniana infrastruktura stadionowa oraz nowy kontrakt dotyczący praw telewizyjnych, to tylko niektóre z aspektów, które powinny pomóc klubom Ekstraklasy w powrocie na ścieżką wzrostu przychodów w kolejnym roku (więcej szczegółów w rozdziale Perspektywy). Natomiast przychody z dnia meczu obniżyły się o kilkanaście procent, do poziomu 61 mln PLN. Na spadek przychodów z tego tytułu wpływ miały: niższa frekwencja na meczach Ekstraklasy oraz mniejsza liczba meczów w europejskich pucharach niż w roku poprzednim. Przychody Ekstraklasy (mln PLN) 400 363 -3% 353 20% 350 303 300 250 Struktura przychodów Ekstraklasy w 2012 roku 262 203 12% 227 16% 17% 15% 167,5 191,5 136,9 200 125,8 54% mln PLN 102,3 150 120,8 50 0 126,5 106,3 100 80,0 105,2 33,6 44,9 30,6 2007 2008 2009 48,1 59,8 69,5 61,1 2010 2011 2012 Źródło: Analiza Deloitte na podstawie danych przesłanych przez kluby 10 100,2 29% Struktura przychodów poszczególnych klubów Ekstraklasy w 2012 roku Sytuację finansową klubów oceniać należy nie tylko pod kątem sumy przychodów, ale także ich struktury. Sytuacja optymalna to zbilansowana struktura wpływów z poszczególnych źródeł (przychody komercyjne, z dnia meczu oraz transmisji) tak, aby nie opierać swojego finansowania wyłącznie na jednej czy dwóch kategoriach. Podobnie jak przed rokiem, w każdym z klubów najważniejsze źródło generowało ponad 40% całości wpływów. W roku 2012 najbardziej zrównoważony model finansowania występował w Lechu Poznań i Wiśle Kraków. „Lechici” 43% swoich przychodów uzyskali z tytułu reklam i wpłat od sponsorów. Ta sama kategoria w zespole „Białej Gwiazdy” stanowiła 42% wpływów. Krakowianie mogą się też pochwalić najmniejszym odchyleniem pomiędzy najbardziej i najmniej istotną kategorią - zaledwie 14 punktów procentowych. Pozycja w rankingu Klub Nie ulega wątpliwości, że najważniejszą kategorią w Ekstraklasie pozostały wpłaty od sponsorów i zarobki z reklam. Przychody komercyjne stanowiły ponad połowę ogółu wpływów w ośmiu klubach. Rekordzistą w tej kategorii jest Zagłębie Lubin, którego aż 83% przychodów stanowią wpływy komercyjne. Z transmisji ponad połowę wpływów uzyskały z kolei Piast Gliwice, Polonia Warszawa i Ruch Chorzów. W sumie dla pięciu klubów Ekstraklasy jest to największe źródło przychodów. Najmniej w strukturze przychodów klubów stanowią wpływy z dnia meczu, Tylko w jednym klubie (Lech Poznań) przychody z tego tytułu stanowiły ponad 30% sumarycznych wpływów. Dzień meczu (%) Transmisje (%) Komercyjne (%) 1 Legia Warszawa 25% 16% 59% 2 Zagłębie Lubin 2% 15% 83% 3 Śląsk Wrocław 19% 25% 56% 4 Lech Poznań 34% 23% 43% 5 Wisła Kraków 30% 28% 42% 6 Lechia Gdańsk 16% 27% 57% 7 Ruch Chorzów 12% 52% 36% 8 Górnik Zabrze 4% 41% 55% 9 Jagiellonia Białystok 7% 20% 73% 10 Widzew Łódź 19% 42% 39% 11 GKS Bełchatów 2% 40% 58% 12 Pogoń Szczecin 16% 20% 64% 13 Podbeskidzie Bielsko-Biała 8% 43% 49% 14 Polonia Warszawa 6% 65% 29% 15 Korona Kielce 12% 48% 40% 16 Piast Gliwice 11% 67% 22% Piłkarska Liga Finansowa Rok 2012 11 Perspektywy - jak wygląda przyszłość Ekstraklasy? W 2012 roku, po raz pierwszy od kilku lat, sumaryczne przychody klubów Ekstraklasy nie wzrosły. Utrzymanie na podobnym poziomie wpływów drużyn najwyższej klasy rozgrywek to przede wszystkim efekt słabszej postawy polskich zespołów w europejskich pucharach, nieznacznego spadku frekwencji oraz braku poprawy warunków umowy na sprzedaż praw do transmisji meczów obowiązującej w analizowanym okresie. W konsekwencji większość lig Zachodniej Europy zwiększyła dystans do naszej rodzimej ligi. Jednakże wiele argumentów przemawia za tym, że kluby Ekstraklasy powinny zwiększyć swoje przychody w kolejnych latach. W Polsce cały czas poprawia się infrastruktura stadionowa. Nowe areny to nie tylko obiekty wybudowane na Mistrzostwa Europy w Piłce Nożnej, które odbyły się w 2012 roku. Większość zespołów Ekstraklasy dysponuje stadionami wybudowanymi w ostatnich 10 latach, mogącymi pomieścić co najmniej 10 tysięcy widzów. Średnia pojemność stadionu drużyny z Ekstraklasy w 2013 roku wyniesie około 20 tysięcy miejsc, podczas gdy jeszcze kilka lat temu wartość ta była o połowę niższa. Dodatkowo, od sezonu 2013/2014 zmienia się formuła rozgrywek Ekstraklasy. Od tego roku kluby będą rozgrywały 296 zamiast 240 spotkań, tak jak to miało miejsce do tej pory. Oznacza to, że gdyby drużynom udało się utrzymać dotychczasową średnią frekwencję per spotkanie, pozwoliłoby to zwiększyć przychody z dnia meczu nawet o około jedną piątą. Ponadto należy zauważyć, że tegoroczni beniaminkowie (Cracovia i Zawisza) nawet w I lidze osiągali wyższą frekwencję na swoich meczach niż spadkowicze z Ekstraklasy. Zakładając, że po awansie na ich mecze będzie przychodziło jeszcze więcej osób, będzie to miało pozytywny wpływ na średnią frekwencją meczów w najwyższej klasie rozgrywek. Wszystkie te aspekty powinny przełożyć się na wzrost sumarycznej frekwencji w Ekstraklasie, a w konsekwencji przychodów z dnia meczu poszczególnych klubów. Potencjał do wzrostu jest znaczący, ponieważ obecnie stadiony w najwyższej klasie rozgrywek nie są zapełniane nawet w połowie. Jednakże warunkiem koniecznym do przyciągnięcia większej liczby kibiców na swoje mecze jest widowisko sportowe na odpowiednim poziomie. Dobra gra i wyniki na boisku są najskuteczniejszą 12 zachęta dla fanów do przyciągnięcia ich na stadion. Bez nich klubom ciężko będzie poprawić aktualnie niezbyt wysoki wskaźnik zapełnienia swoich obiektów. Istotnym czynnikiem mającym wpływ na potencjalny wzrost wartości Ekstraklasy są występy polskich zespołów w europejskich pucharach. Na początku sezonu 2013/2014 Mistrz Polski rozpocznie zmagania w eliminacjach do Ligi Mistrzów a następne trzy zespoły z poprzedniego sezonu wystąpią w eliminacjach do Ligi Europejskiej. Tylko jeden z nich (Piast Gliwice) będzie debiutował w europejskich rozgrywkach. Ewentualne przychody z awansu do fazy grupowej europejskich pucharów pozwoliłyby klubom na zwiększenie swoich wpływów o co najmniej kilkadziesiąt procent i zdystansowanie drużyn, które występują tylko w rozgrywkach krajowych. Jeżeli żadnemu z polskich klubów nie udałaby się ta sztuka, tak jak to miało miejsce w poprzednim sezonie, to trudno będzie liczyć na znaczący wzrost przychodów klubów Ekstraklasy w 2013 roku. Z punktu widzenia przychodów klubu, istotną rolę odgrywają także wpływy ze sprzedaży praw do transmisji telewizyjnych. W marcu tego roku podpisano nową umowę z platformą nc+ na mecze Ekstraklasy do sezonu 2014/2015. Wartość kontraktu jest wyższa niż obecnie obowiązującego, dzięki czemu już w nadchodzącym sezonie kluby będą mogły liczyć na kilkunastoprocentowy wzrost przychodów z tego tytułu. Dodatkowo zwiększy się dostęp do meczów Ekstraklasy, ponieważ do stacji, które do tej pory pokazywały mecze Ekstraklasy (Canal+, Polsat Sport i Eurosport) dołączył nowy kanał – nSport. Dostęp do szerszej grupy kibiców może mieć pośredni wpływ na wzrost przychodów drużyn od sponsorów. Obecna sytuacja ekonomiczna nie sprzyja negocjacjom nowych umów ze sponsorami. Jednakże większa liczba meczów w lidze, a w konsekwencji wzrost frekwencji na stadionach, szerszy dostęp do widowni przed telewizorami oraz ewentualne występy w europejskich pucharach powinny przełożyć się na wzrost atrakcyjności drużyn Ekstraklasy dla potencjalnych reklamodawców. Jednym z pierwszych dowodów na to może być nowa umowa ze sponsorem tytularnym Ekstraklasy T-Mobile, który po dwóch latach zdecydował się przedłużyć współpracę o kolejne 24 miesiące. W ramach nowego kontraktu kluby mogą liczyć na wpływy o około jedną czwartą wyższe niż do tej pory. Piłkarska Liga Finansowa Rok 2010 W pogoni za Europą 13 Ekstraklasa na tle innych lig Przychody lig „Wielkiej Piątki” w sezonie 2011/2012 (mln EUR) 3 500 3 000 90 84 80 2917 70 772 1872 2 000 mln EUR mln EUR 2 500 1765 60 46 50 1570 1 500 1469 885 543 40 447 1 000 546 613 441 433 Niemcy 24 20 932 84 191 124 Hiszpania Włochy Francja Polska* 3% 1% 9% -3% 0 Anglia 30 399 789 500 676 1136 10 15 0 Polska* Zmiana procentowa rok do roku 16% 7% *Dane dla Polski za rok kalendarzowy 2012 Źródło: Deloitte Annual Review of Football Finance; analiza Deloitte na podstawie danych przesłanych przez kluby. W sezonie 2011/2012 ligi „Wielkiej Piątki” zanotowały sumaryczny wzrost przychodów o 688 mln EUR (o 8%), do rekordowego poziomu 9,4 mld EUR. W analizowanym okresie wszystkie największe ligi zanotowały wzrost przychodów w porównaniu do poprzedniego sezonu. Po raz kolejny z rzędu, najwyższe przychody na europejskim rynku futbolowym wygenerowała angielska Premier League – jej kluby osiągnęły wpływy na poziomie 2,9 mld EUR, o 16% więcej niż w poprzednim sezonie (wzrost w lokalnej walucie wyniósł 4%). Wzmocnienie funta brytyjskiego w stosunku do euro pozwoliło jeszcze bardziej zdystansować pozostałe czołowe ligi europejskie. 14 Różnica pomiędzy Premier League a drugą w kolejności niemiecką Bundesligą (1 872 mln EUR) urosła do ponad 1 mld EUR. Liga niemiecka powiększyła z kolei swoją przewagę nad hiszpańska La Liga do ponad 100 mln EUR. Z kolei dystans dzielący Premier League i Ligue 1 urósł do niespełna 1,8 mld EUR, co oznacza, że liga angielska wygenerowała w analizowanym okresie większe przychody niż liga francuska i hiszpańska razem wzięte. Ilu krotnie przychody lig „Wielkiej Piątki” są większe od Ekstraklasy? 0 5 10 15 20 25 30 35 Anglia 35 Niemcy 22 Hiszpania 21 Włochy Francja 40 19 13 Źródło: Raport „Deloitte Annual Review of Football Finance”; analiza Deloitte na podstawie danych przesłanych przez kluby. Przychody uzyskiwane przez kluby pięciu największych lig europejskich nadal pozostają wielokrotnie większe od tych wygenerowanych przez drużyny Ekstraklasy. W obliczu stagnacji przychodów klubów najwyższej klasy rozgrywek w Polsce, przy jednoczesnym wzroście wpływów w ligach „Wielkiej Piątki”, jeszcze bardziej powiększył się dystans dzielący nas do najlepszych w Europie. Kluby angielskiej Premier League uzyskały przychody 35 razy większe niż naszej najwyższej klasy rozgrywek, francuskiej Ligue 1 – 13 razy. Skalę różnicy obrazuje także m.in. fakt, że wartość wzrostu wygenerowanego przez Ligue 1, najmniejszą z lig „Wielkiej Piątki”, jest większa niż suma przychodów wszystkich klubów polskiej Ekstraklasy. Na tak znaczącą różnicę wpływów pomiędzy Ekstraklasą a ligami „Wielkiej Piątki” wpływa wiele aspektów, m.in. bardzo duże kontrakty sponsorskie, lukratywne umowy na sprzedaż praw do transmisji meczów (w kraju i zagranicą) oraz regularne występy drużyn z tych krajów w europejskich pucharach (przede wszystkim w Lidze Mistrzów). W sezonie 2011/2012 kluby z poszczególnych lig „Wielkiej Piątki” występujące w Lidze Mistrzów uzyskały od 69 mln EUR (trzy kluby francuskie) do 157 mln EUR (cztery kluby angielskie) wpływów z premii od UEFA oraz transmisji meczów. Do tego należy doliczyć jeszcze wpływy z rozgrywanych u siebie dodatkowych spotkań, nie wspominając o kolejnych klubach z tych krajów, które występowały w Lidze Europejskiej. Pod względem struktury przychodów Ekstraklasa najbardziej z wszystkich lig „Wielkiej Piątki” zbliżona jest do Bundesligi. Trzonem finansowania pozostają wpływy komercyjne, które w polskiej lidze stanowią większość sumarycznych przychodów (54%) a w lidze niemieckiej odpowiadają ze niespełna połowę (47%). Podobnie jak w lidze niemieckiej, najmniej stanowią wpływy z dnia meczu – 17% (24% w Niemczech). W analizowanym okresie najbardziej zrównoważonymi wpływami charakteryzowała się hiszpańska Primera Division. Głównym źródłem przychodów w lidze hiszpańskiej pozostaje sprzedaż praw do transmisji. Tak jak w poprzednich latach, wpływy z tej kategorii stanowiły 45% łącznych przychodów osiągniętych przez grające w niej kluby. Na prawie niezmienionym poziomie pozostały także udziały wpływów komercyjnych i z dnia meczu, które w analizowanym okresie odpowiadały za odpowiednio ponad 30 i niespełna 25 procent przychodów. Piłkarska Liga Finansowa Rok 2012 15 Przychody mniejszych lig zachodnioeuropejskich w sezonie 2011/2012 (mln EUR) 500 450 434 400 350 300 276 264 250 132 200 150 157 47 52 70 40 74 89 Belgia Szkocja 100 50 176 118 119 46 0 Holandia 84 17 21 24 15 Austria Polska* 1% -3% Zmiana procentowa rok do roku 1% 26% -3% Źródło: Raport „Deloitte Annual Review of Football Finance”; analiza Deloitte na podstawie danych przesłanych przez kluby. * Dane dla Polski za rok kalendarzowy 2012 Spadek przychodów Ekstraklasy powiększył także dystans do większości mniejszych lig w Europie. Wśród analizowanych lig najwyższy wzrost zanotowała liga w Belgii (o jedną czwartą), natomiast w Holandii i Austrii zanotowano symboliczne zwiększenie się przychodów (o 1%). W Szkocji, podobnie jak u nas, przychody klubów najwyższej klasy rozgrywek obniżyły się o kilka procent. W konsekwencji Ekstraklasa nadal nie może porównywać się również z większością mniejszych lig w Europie. Holenderska Eredivisie osiągnęła wpływy przychodów ponad pięciokrotnie wyższe niż najwyższa klasa rozgrywek w Polsce. Istotny dystans dzieli nas także do takich krajów jak m.in. Belgia (192 mln EUR różnicy), Szkocja (92 mln EUR) czy Austria (73 mln EUR). Bez powrotu na dynamiczną ścieżkę wzrostów, tak jak to miało miejsce w ostatnich latach, niemożliwe będzie skracanie dystansu do mniejszych lig europejskich. 16 Zróżnicowanie przychodów klubów Wielkiej Piątki i Ekstraklasy Udział wpływów dwóch najbogatszych klubów w przychodach lig „Wielkiej Piątki” i Ekstraklasy La Liga 56% Ekstraklasa 30% Bundesliga 30% Serie A 29% Premiership 25% Ligue 1 24% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% Źródło: Raport „Deloitte Annual Review of Football Finance”; analiza Deloitte na podstawie danych przesłanych przez kluby. Chcąc ocenić zróżnicowanie przychodów klubów grających w poszczególnych ligach można przeanalizować udział wpływów dwóch czołowych zespołów w całkowitych przychodach wygenerowanych w danej lidze. Pod tym względem zdecydowanym liderem od wielu lat jest hiszpańska La Liga, w której Real Madryt i FC Barcelona uzyskują przychody znacznie wyższe niż pozostałe drużyny. W sezonie 2011/2012 oba kluby wygenerowały razem niespełna 1 mld EUR z prawie1,8 mld EUR przychodów drużyn całej ligi hiszpańskiej. Ich przewagę nad pozostałymi drużynami obrazuje fakt, że Real (513 mln EUR) czy Barcelona (483 mln EUR) uzyskały ponad cztery razy wyższe wpływy niż trzecia z hiszpańskich drużyn – Valencia (111 mln EUR). Tak znacząca dysproporcja, spowodowana m.in. systemem indywidualnej sprzedaży praw do transmisji meczów, ma przełożenie na rywalizację sportową w La Liga. Od kilku sezonów czołowe dwa miejsca w lidze zajmują właśnie Real i Barcelona, a na koniec analizowanego sezonu (2011/2012) trzecia Valencia traciła do wicemistrza Hiszpanii aż 30 punktów. Pozostałe ligi „Wielkiej Piątki” charakteryzują się znacznie mniejszym rozwarstwieniem. W ich przypadku dwie drużyny o największych przychodach wygenerowały od 24 do 30 procent wpływów najwyższej klasy rozgrywek w danym kraju. Bardziej wyrównane przychody w tych ligach mają przełożenie na rywalizację na boisku. W sezonie 2011/2012, w francuskiej Ligue 1 Mistrz wyprzedził Wicemistrza o trzy punkty, a pomiędzy drugą i trzecią drużyną w tabeli było pięć punktów różnicy. W analogicznym okresie w angielskiej Premier League, na koniec rozgrywek, trzecią i szóstą drużynę ligi dzieliło tylko sześć punktów. W przypadku Ekstraklasy, wskaźnik ten znajduje się na poziomie zbliżonym do Bundesligi - wpływy Legii i Zagłębia stanowiły niespełna jedną trzecią przychodów polskiej ligi. Wartość tego wskaźnika zmalała w porównaniu do roku poprzedniego. Było to wynikiem niższych sumarycznych przychodów dwóch czołowych klubów, co jest efektem braku gry w fazie grupowej europejskich rozgrywek w minionym sezonie. Jednakże, na przestrzeni ostatnich czterech lat zmieniały się regularnie dwie drużyny osiągające największe wpływy w lidze – po dwa razy były w tym gronie Lech, Wisła, Legia i Zagłębie. W związku z tym trudno mówić o trwałej dominacji któregoś z zespołów nad resztą. Jedynie regularna gra w Lidze Mistrzów lub Lidze Europejskiej doprowadziłaby do zwiększenia różnic pomiędzy najbogatszymi a najbiedniejszymi drużynami Ekstraklasy. Jednak jak do tej pory, żadnej z polskich drużyn nie udało się chociażby dwa razy z rzędu zagrać z sukcesem w pucharach europejskich. Piłkarska Liga Finansowa Rok 2012 17 Frekwencja Frekwencja na meczach jest kluczowym czynnikiem wpływającym nie tylko na grę, ale także kondycję finansową klubów piłkarskich. Większa liczba kibiców oznacza, oprócz oczywistego faktu zwiększonych wpływów z biletów i sprzedaży przekąsek na stadionie, zwiększenie zasięgu reklam na stadionie oraz koszulkach piłkarzy. Nasi zachodni sąsiedzi wyprzedzają pod tym względem angielską Premier League, ale przewaga Bundesligi spadła w ciągu roku z 30% do 18%. Statystyką świadczącą o ogólnym poziomie zainteresowania danym sportem, które ma przełożenie na potencjał komercyjny, jest stosunek średniej liczby fanów na trybunach w jednej kolejce rozgrywek w odniesieniu do całkowitej liczby mieszkańców państwa. Rekordzistą pod tym względem kolejny rok jest angielska Premier League, ze współczynnikiem 0,68%, która wyprzedza drugą La Liga (0,61%). Jak łatwo zaobserwować, trzy czołowe pod względem frekwencji ligi europejskie, które zapewniają wysoką jakość infrastruktury i widowiska sportowego przyciągają na swoje mecze aż 0,47% - 0,68% całej populacji ich kraju. W Polsce wskaźnik ten wynosi 0,17%, czyli cztery razy mniej niż w Anglii. W Polsce w ostatnich latach zostało oddanych do użytku kilka nowych stadionów piłkarskich a kolejne trzy są obecnie rozbudowywane. W ostatnim czasie poprawa infrastruktury stadionowej przekładała się na wzrost frekwencji na meczach Ekstraklasy. Trend ten został zatrzymany w minionym sezonie. Średnia liczba kibiców oglądających „na żywo” mecz klubowy spadła o 5%, do poziomu 8,4 tys. osób na spotkanie. Spośród lig „Wielkiej Piątki” podobny spadek, w ujęciu procentowym, zanotowała w tym czasie jedynie liga niemiecka, jednakże należy pamiętać, że na jej mecze przychodzi średnio najwięcej osób w Europie – 42,6 tys. widzów. Średnia frekwencja najwyższej ligi piłkarskiej w krajach „Wielkiej Piątki” i w Polsce 0,80% 45 40 45 4035 0,68% 0,70% 0,60% 0,69% 3530 30 25 25 20 20 1515 0 0,60% 0,50% 0,60% 0,47% 36 35,3 0,40% 28,2 28,2 0,29% 0,30% 0,30% 0,30% 24,3 22,5 19,7 0,18% 0,17% 19,2 0,11% 5 0 0,50% 0,40% 0,40% 0,39% 0,47% 42,6 42,7 1010 5 0,70% 0,80% 0,61% 5,3 Anglia Anglia Niemcy Hiszpania Włochy Francja Niemcy Hiszpania Włochy Średnia frekwencja na mecz 8,5 8,4 Polska 09/10 Polska 10/11 Francja Polska 0,10% 0,10% 0,00% 0,00% Całkowita średnia frekwencja w 1 kolejce odniesiona do populacji Źródło: Analiza Deloitte na podstawie danych Eurostatu oraz serwisu www.european-football-statistics.co.uk i www.ons.gov.uk. 18 0,20% 0,20% Kluby Ekstraklasy, z nielicznymi wyjątkami, tylko nieznaczną część swoich wpływów czerpią z dnia meczu, czyli biletów i cateringu na stadionach. W zachodnich ligach osiągane przychody są często nawet kilkadziesiąt razy wyższe niż w polskiej Ekstraklasie. Wynika to nie tylko z większej frekwencji. Pod uwagę należy wziąć również większa liczbę meczów w podstawowych rozgrywkach, regularny udział w pucharach europejskich, szerszy wachlarz usług (zwłaszcza dla klientów VIP) podczas rozgrywek „na żywo” i większą majętność społeczeństwa. Dla przykładu rozgrywki Premier League zgromadziły na stadionach prawie siedmiokrotnie więcej widzów niż Ekstraklasa, a przychody uzyskane z dnia meczu były tam 46 razy wyższe. Polska ma realną szansę na wzrost frekwencji na meczach w kolejnych latach, głównie za sprawą zmiany formuły rozgrywek (większa liczba meczów) oraz rozbudowy kolejnych stadionów. Kwestie te powinny przełożyć się na wzrost wpływów z dnia meczu, jednak nie należy oczekiwać zbliżenia się w tej kategorii do największych lig europejskich. Title ofPiłkarska publication LigaFocus Finansowa area of publication Rok 2012 19 Zarządzanie poziomem wynagrodzeń w Polsce i Europie Porównując stosunek kosztów związanych z wynagrodzeniami do przychodów, w ligach europejskich widoczne są znaczne różnice pomiędzy poszczególnymi krajami. W analizowanych ligach wartość tego wskaźnika wahała się od 51% do 76%. Największą część przychodów na wynagrodzenia przeznaczają Francuzi, Włosi i Polacy (od 74% do 76%). W przypadku klubów Ligue 1 i Serie A wskaźnik ten utrzymuje się na takim poziomie od kilku lat, natomiast w Polsce urósł on aż o osiem punktów procentowych w porównaniu do poprzedniego okresu. Tak istotny wzrost w Ekstraklasie był spowodowany m.in. inwestycjami klubów w kontrakty zawodników przed grą w eliminacjach do europejskich pucharów, które niestety nie przełożyły się na awans żadnej z drużyn do fazy grupowej. Najniższy stosunek kosztów wynagrodzeń do przychodów charakteryzuje Niemcy, gdzie wynosi on 51% (o dwa punkty procentowe mniej niż przed rokiem). W większości analizowanych lig zagranicznych wskaźnik ten nie zmienił się znacząco w porównaniu do poprzedniego roku i utrzymuje się na poziomie pomiędzy 60% a 70%. Większe zmiany, oprócz Polski, zanotowano jedynie w Szkocji, gdzie wartość wskaźnika urosła o siedem punktów procentowych (z 61 do 68%). Wartość wskaźnika wynagrodzenia/ przychody dla najlepszych lig piłkarskich w wybranych krajach europejskich w sezonie 2011/2012 80% 70% 65% 59% 60% 60% 68% 74% 75% 76% Francja Włochy Polska* 70% 60% 51% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Niemcy Austria Hiszpania Holandia Belgia Szkocja Anglia Źródło: Raport „Deloitte Annual Review of Football Finance”; analiza Deloitte na podstawie danych przesłanych przez kluby. *Dane dla Polski za rok kalendarzowy 2012 20 W tegorocznej edycji rankingu dziewięć spośród analizowanych klubów Ekstraklasy pogorszyło stosunek wypłacanych wynagrodzeń do osiąganych przychodów. Jest to efekt wzrostu poziomu wynagrodzeń przy jednoczesnym spadku przychodów drużyn najwyższej klasy rozgrywek w Polsce. Wśród analizowanych klubów jedynie trzy mogą pochwalić się wartością wskaźnika równą lub poniżej zalecanego poziomu, to jest 60%. Najniższy współczynnik osiągnęły: Zagłębie Lubin (54%), Lechia Gdańsk (54%) oraz Ruch Chorzów (60%). W przedziale pomiędzy 60% (poziom optymalny), a 70% (poziom ostrzegawczy) uplasowało się kolejne pięć zespołów, mianowicie: Piast Gliwice (61%), Legia Warszawa (63%), GKS Bełchatów (67%), Lech Poznań (68%) i Śląsk Wrocław (70%). Poziom wynagrodzeń oraz jego udział w łącznych przychodach może być jednym z czynników świadczących o strategii klubu. Najlepszym przykładem zespołu, który zastosował agresywne podejście do ustalania wysokości płac jest Legia Warszawa. „Legioniści” przez kilka sezonów utrzymywali wysokie wypłaty, by w końcu sięgnąć po mistrzostwo i związane z nim przywileje (m.in. możliwość gry w eliminacjach do fazy grupowej Ligi Mistrzów), a także z pewnymi sukcesami uczestniczyć w europejskich pucharach. W aż sześciu klubach wynagrodzenia były wyższe niż całkowite przychody (z trzech źródeł branych pod uwagę w niniejszym raporcie). Były wśród nich: Cracovia (108%), Górnik Zabrze (109%), Polonia Warszawa (110%), Pogoń Szczecin (112%), Korona Kielce (123%) i Widzew Łódź (149%). Długoterminowe utrzymywanie wskaźnika na takim poziomie może być przyczyną poważnych kłopotów finansowych klubów, dlatego kluby powinny w jak największym stopniu skorelować poziom wynagrodzeń z poziomem osiąganych przychodów. Wartość wskaźnika wynagrodzenia / przychody klubów Ekstraklasy i I Ligi 180% 2010 2012 160% 2009 2011 140% Poziom Poziomoptymalny optymalny (60%) 120% 100% ŁKS Łódź Podbeskidzie Bielsko-Biała Widzew Łódź Polonia Bytom Polonia Warszawa Korona Kielce Arka Gdynia Ruch Chorzów GKS Bełchatów Jagiellonia Białystok Cracovia 60% Śląsk Wrocław Wisła Kraków Legia Warszawa Zagłębie Lubin Lech Poznań 80% 40% 20% 0% * Danel dla sezonu 2012/2013 2011 2012 Poziom optrymalny -60% Źródło: Analiza Deloitte na podstawie danych przesłanych przez kluby Piłkarska Liga Finansowa Rok 2012 21 Alternatywnym spojrzeniem na wysokość płac może być wzięcie pod uwagę ich nominalnych wartości. W niektórych europejskich ligach korelacja między tą wartością a wynikami jest bardzo wyraźna (np. w angielskiej Premier League). Obserwując wysokość pensji wypłaconych w 2012 roku do wyników w sezonie 2012/2013 można zauważyć występowanie zależności pomiędzy tymi aspektami. W przeciwieństwie do poprzednich lat widać silniejszą korelację pomiędzy poziomem wynagrodzeń a zajmowanym miejscem w lidze. Najwięcej na płace wydała Legia Warszawa, co z pewnością w znacznym stopniu przełożyło się na zwycięstwo „Legionistów” w lidze i pozwala mieć nadzieje na dobry występ na arenie europejskiej. Znaczne kwoty na płace przeznaczyły także Lech Poznań i Śląsk Wrocław, którzy zajęli w minionym sezonie odpowiednio drugie i trzecie miejsce w Ekstraklasie. Natomiast, na drugim biegunie tabeli znalazły się drużyny, które wydawały na pensje stosunkowo niewiele. Pozytywnym przykładem w tej kategorii jest Piast Gliwice. Beniaminek, utrzymując praktycznie najniższy poziom płac, zajął czwarte miejsce w Ekstraklasie, dzięki czemu będzie miał szansę, po raz pierwszy w swojej historii, gry w eliminacjach do fazy grupowej Ligi Europejskiej. Nie można jednoznacznie stwierdzić, że przeznaczanie na wynagrodzenia większych kwot jest pewną drogą do sukcesu. Kolejne lata pokazują jednak, że konsekwentna i rozsądna strategia w tej dziedzinie może prowadzić do sukcesów na boisku i w konsekwencji coraz większych wpływów w przyszłości. Wynik sportowy klubów w sezonie 2012/2013 w stosunku do wynagrodzeń w roku 2011* Wynik sportowy w sezonie 2012/203 w stosunku do wynagrodzeń w roku 2011wynagrodzeń w rolu 2012 (mln PLN) Poziom 0 5 10 Poziom wynagrodzeń w roku 2012 (mln PLN) 15 20 25 30 35 0 Lech Poznań Miejsce w tabeli na koniec sezonu 2012/2013 Miejsce w tabeli na koniec sezonu 2012/2013 2 4 Śląsk Wrocław * Piast Gliwice 5 Górnik Zabrze 6 Polonia Warszawa Wisła Kraków 7 * 8 Jagiellonia Białystok 10 11 * Korona Kielce 12 Pogoń Szczecin 13 Widzew Łódź 14 Podbeskidzie Bielsko-Biała 15 Ruch Chorzów 16 GKS Bełchatów Źródło: Analiza Deloitte na podstawie danych przesłanych przez kluby 1 Lechia Gdańsk Zagłębie Lubin 9 *Dane dla sezonu 2012/2013 22 45 Legia Warszawa 1 3 40 Piłkarska Liga Finansowa Rok 2012 23 24 Przegląd klubów szczegółowe wyniki Piłkarskiej Ligi Finansowej Title of publication Focus area of publication 25 Legia Warszawa Tegorocznym zwycięzcą rankingu Piłkarskiej Ligi Finansowej została ponownie Legia Warszawa. „Legioniści” zwiększyli swoje przychody do ponad 66 mln PLN i zdecydowanie zdystansowali pozostałe drużyny. Największy spadek klub zanotował w kategorii przychodów ze sprzedaży praw do transmisji telewizyjnych i premii z pucharów. Osiągnięte wpływy z tego tytułu, w wysokości ponad 10 mln PLN, były o prawie połowę mniejsze niż rok wcześniej. Spadek ten był spowodowany słabszym występem w Lidze Europejskiej. Wysoki poziom przychodów, pomimo niezakwalifikowania się do fazy grupowej Ligi Europejskiej, klub z Warszawy osiągnął głównie dzięki znacznemu wzrostowi wpływów komercyjnych. W 2012 roku przychody z tego tytułu wyniosły prawie 40 mln PLN (w porównaniu do 26 mln PLN w roku poprzednim). Znaczący wzrost wpływów komercyjnych przełożył się na zwiększenie ich udziału w całkowitych przychodach klubu do prawie 60%. Z dnia meczu klub osiągnął przychody w wysokości prawie 17 mln PLN, o 10% mniej niż rok wcześniej. Spadek w tej kategorii był spowodowany mniejszą liczbą meczów w europejskich pucharach oraz niższą frekwencją na meczach warszawskiej drużyny. Jednocześnie „Legionistom” udało się utrzymać wskaźnik wynagrodzeń do przychodów w pobliżu optymalnego poziomu tj. 60%. Przed Legią szansa na znaczną poprawę osiąganych przychodów w kolejnym roku. Klub zdobył Mistrzostwo Polski i wystąpi w eliminacjach do fazy grupowej Ligi Mistrzów. Gdyby ta sztuka klubowi z Łazienkowskiej się udała, miałby on realną szansę na osiągnięcie rekordowych przychodów nawet na poziomie 100 mln PLN. Przychody klubu Struktura przychodów klubu 70 63,9 4% 60 66,4 16,7 25% mln PLN 18,8 50 10,5 127% 59% 40 19,1 28,3 30 21,2 20 15,9 23,8 19% 12% 3,0 7,9 39,1 3,8 4,2 10 34% 16% 6,9 11,1 9,5 10,5 9,6 10,9 26,0 4,0 7,7 0 2007 2008 2009 Komercyjne 2010 Transmisje 2011 Dzień meczu 2012 Suma Przychody (mln PLN) Pojemność stadionu 26 2012 2011 66,4 63,9 31 103 Średnia frekwencja (sezon 12/13) 18 008 Średnia widownia przed TV (sezon 12/13) 350 000 Zagłębie Lubin Klub z Zagłębia po raz kolejny jest w czołówce klasyfikacji drużyn pod względem osiąganych przychodów. Kilkuprocentowy wzrost wpływów komercyjnych wystarczył „Miedziowym” by zrekompensować nieznaczne spadki w innych kategoriach i uzyskać wzrost sumarycznych przychodów do ponad 40 mln PLN. Struktura wpływów nie zmieniła się w porównaniu do poprzednich lat. Przychody komercyjne, których znaczącą część stanowi wsparcie sponsora tytularnego, odpowiadały w analizowanym okresie za aż 83% całkowitych wpływów klubu. Suma uzyskiwana z tego źródła była ponad dwukrotnie wyższa niż w 2009 roku. Przychody z transmisji oraz dnia meczu stanowią odpowiednio 15% i 2% sumarycznych przychodów klubu. W 2012 roku wynagrodzenia w klubie rosły szybciej niż wpływy. W konsekwencji stosunek wynagrodzeń do przychodów wzrósł o 11 punktów procentowych do 54%. Jednakże nadal jest to jeden z najlepszych wyników wśród polskich klubów. W kolejnym roku nie należy oczekiwać znacznych zmian w strukturze przychodów klubu. „Miedziowi” zakończyli sezon na tym samym miejscu w Ekstraklasie co rok wcześniej (9. pozycja) oraz notowali podobną frekwencję na spotkaniach rozgrywanych z Lubinie, tak więc można się spodziewać wpływów z transmisji i dnia meczu na podobnym poziomie. O wysokości sumarycznych przychodów ponownie decydować będą wpływy od sponsorów, szczególnie od wkładu sponsora tytularnego. Na boisku klub prezentował się podobnie jak rok wcześniej, dlatego też wpływy ze sprzedaży praw do transmisji utrzymały się na zbliżonym poziomie i wyniosły niecałe 6 mln PLN. Najmniej znaczącą kategorią przychodów dla klubu z Lubina pozostają wpływy ze sprzedaży biletów i cateringu, które spadły w analizowanym okresie o jedną trzecią, do poziomu 1 mln PLN. Przychody klubu Struktura przychodów klubu 45 38,5 40 mln PLN 35 30 20% 32,4 32,2 1,2 1,8 6,4 5,8 15% 6,0 83% 1,9 2,4 16,0 0,5 2,4 15 2% 1,0 20,0 25% 20 1,5 40,1 6,4 61% -51% 25 4% 24,8 33,2 31,0 24,0 10 15,6 13,1 5 0 2007 Komercyjne 2008 Transmisje 2009 Dzień meczu 2010 2011 2012 Suma Przychody (mln PLN) Pojemność stadionu Średnia frekwencja (sezon 12/13) Średnia widownia przed TV (sezon 12/13) 2012 2011 40,1 38,5 16 068 7 133 181 000 Piłkarska Liga Finansowa Rok 2012 27 Śląsk Wrocław Przychody Śląska Wrocław w 2012 roku wyniosły 36 mln PLN, co oznacza wzrost względem roku poprzedniego o prawie jedną trzecią. Pozwoliło to klubowi awansować na trzecią pozycję w rankingu. Największy udział w przychodach Śląska stanowią wpływy komercyjne, które wyniosły ponad 20 mln PLN w 2012 roku. Bardzo dobra gra w Ekstraklasie pozwoliła klubowi na poprawę przychodów z tego źródła o 6 mln PLN (ok. 40%) w porównaniu do roku 2011. Przychody komercyjne odpowiadają za ponad połowę wpływów do kasy klubu z analizowanych kategorii. Śląsk może pochwalić się jednymi z największych wpływów z dnia meczu, które w analizowanym okresie wyniosły prawie 7 mln PLN. Taki wynik klub zawdzięcza nowemu stadionowi, na którym to drużyna zaczęła grać od października 2011 roku. Wpływy z dnia meczu odpowiadają za prawie jedną piątą sumarycznych przychodów klubu. Praktycznie na tym samym poziomie pozostały przychody ze sprzedaży praw do transmisji (prawie 9 mln PLN), co można wytłumaczyć podobnymi wynikami gry w eliminacjach do europejskich pucharów i Ekstraklasie. Wzrost przychodów był wyższy niż wzrost pensji w analizowanym okresie. Dzięki czemu klubowi udało się poprawić stosunek wynagrodzeń do przychodów, który wyniósł 70%. W minionym sezonie klub z Wrocławia zajął trzecie miejsce w Ekstraklasie, dzięki temu ponownie zagwarantował sobie prawo do gry w eliminacjach do europejskich pucharów. Gdyby Śląskowi udało się awansować do fazy grupowej Ligi Europejskiej, można by się spodziewać zwiększenia przychodów do ponad 50 mln PLN. Struktura przychodów klubu Przychody klubu 40 36,0 35 6,9 29% mln PLN 30 25 57% 20,6 20 2,4 83% 15 11,3 10 213% -14% 17,8 0 8,8 8,9 6,0 1,8 20,3 14,4 9,3 6,2 10,0 2,8 2007 2008 2009 Komercyjne 2010 Transmisje 2011 Dzień meczu 2012 Suma Przychody (mln PLN) Pojemność stadionu 28 56% 25% 1,8 3,6 0,8 4,6 8,9 3,3 5 19% 27,9 2012 2011 36,0 27,9 42 771 Średnia frekwencja (sezon 12/13) 14 877 Średnia widownia przed TV (sezon 12/13)) 317 000 Lech Poznań Przychody „Kolejorza” w 2012 roku zmalały o prawie dziesięć procent i wyniosły ponad 35 mln PLN. Osiągnięty wynik dał klubowi z Poznania miejsce zaraz za podium w tegorocznym rankingu Piłkarska Liga Finansowa. Struktura przychodów Lecha praktycznie się nie zmieniła i pozostaje stosunkowo zbilansowana. Najistotniejszą kategorią pozostają wpływy komercyjne (ponad 40% sumarycznych przychodów klubu), następnie z dnia meczu (34%) oraz ze sprzedaży praw do transmisji (23%). Wpływy komercyjne obniżyły się o 10% i wyniosły ponad 15 mln PLN. Jedną z kluczowych przyczyn spadku wpływów z tego źródła było wygaśnięcie umowy z poprzednim sponsorem strategicznym. W konsekwencji Lech przez kilka miesięcy grał bez logo sponsora na koszulkach, a kasa klubu nie była zasilana wpływami z tego tyłu. Przychody z dnia meczu spadły w tym okresie o 6% do poziomu 12 mln PLN. Wpływy z tytułu sprzedaży praw do transmisji oraz premii za grę w pucharach wyniosły 8,1 mln (o 9% mniej niż w poprzednim roku). Spadek przychodów z tej kategorii można wytłumaczyć m.in. gorszą postawą w europejskich pucharach (w 2011 roku klub grał w 1/16 finału Ligi Europejskiej z FC Braga, w 2012 roku odpadł w eliminacjach do fazy grupowej tych rozgrywek). Lech Poznań ma zdecydowaną szansę, aby w następnym roku poprawić osiągane przychody. W pierwszej połowie 2013 roku podpisał nową umowę ze sponsorem strategicznym, a miniony sezon zakończył na drugim miejscu w lidze, dzięki czemu po raz kolejny będzie miał szansę zaprezentować się w eliminacjach Ligi Europejskiej. Gdyby „Kolejorzowi” udało się powtórzyć wynik z sezonu 2010/2011 i zakwalifikowałby się do fazy grupowej tych rozgrywek przełożyłoby się to na kilkudziesięcioprocentowy wzrost sumarycznych przychodów klubu. Przychody klubu Struktura przychodów klubu 70 61,0 60 mln PLN 51% 50 39,1 40 3% 20 40,3 34% 38,8 -9% 7,8 57% 30 -36% 23,6 11,5 15,1 24,9 12,8 12,0 11,0 7,1 23% 8,9 8,4 43% 35,4 8,1 3,2 10 25,9 21,5 15,6 14,6 17,1 15,3 2011 2012 0 2007 Komercyjne 2008 Transmisje 2009 Dzień meczu 2010 Suma Przychody (mln PLN) Pojemność stadionu 2012 2011 35,4 38,8 42 837 Średnia frekwencja (sezon 12/13) 22 460 Średnia widownia przed TV (sezon 12/13)) 282 000 Piłkarska Liga Finansowa Rok 2012 29 Wisła Kraków W 2012 roku Wisła Kraków uzyskała przychody na poziomie powyżej 31 mln PLN, o 40% mniej niż w poprzednim okresie. W konsekwencji „Biała Gwiazda” spadła w tym roku na piątą pozycję rankingu Piłkarska Liga Finansowa. Spadek frekwencji na meczach ligowych oraz wspomniany brak gry w rozgrywkach europejskich przełożyły się także na zmniejszenie przychodów z dnia meczu. W 2012 roku wpływy z tego tytułu wyniosły powyżej 9 mln PLN, w porównaniu do 12 mln PLN w poprzednim okresie. Struktura przychodów klubu z Krakowa mocno się zmieniła względem ostatniego roku, gdy połowa wpływów pochodziła ze sprzedaży praw do transmisji oraz premii z pucharów, co wynikało z gry w Lidze Europejskiej. Obecnie najważniejszą kategorią ich wpływów są przychody od sponsorów i z reklam. W roku 2012 do kasy klubu wpłynęło z tego źródła przeszło 13 mln PLN, o 15% mniej niż przed rokiem. Suma ta stanowiła ponad 40% wszystkich przychodów „Białej Gwiazdy”. Przychody ze sprzedaży praw do transmisji telewizyjnych oraz premii za grę w pucharach spadły o ponad dwie trzecie do poziomu niecałych 9 mln PLN (pod tym względem „Wiślacy” byli trzecim zespołem Ekstraklasy). Tak znaczna obniżka wpływów z tego tytułu była efektem braku kwalifikacji do europejskich pucharów z minionym sezonie. Obniżka płac zaledwie o kilka procent przy istotnym spadku wpływów przełożyło się na znaczny wzrost wskaźnika wynagrodzeń do przychodów do poziomu 96%. Wiśle Kraków trudno będzie poprawić poziom osiąganych przychodów w kolejnym roku. W minionym sezonie, „Biała Gwiazda” zajęła siódme miejsce w lidze, przez co nie będzie miała szansy zaprezentować się w europejskich rozgrywkach po raz drugi z rzędu. Niestety bez gry w europejskich pucharach, niemożliwe wydaje się osiągnięcie przychodów chociaż zbliżonych do rekordowego poziomu z 2011 roku. Struktura przychodów klubu Przychody klubu 60 55,4 50 12,0 mln PLN -43% 104% 40 33,6 30 72% -10% 30,1 9,6 3,4 30% 27,6 27,2 9,3 4,1 20 19,5 5,9 10 42% 31,5 -10% 28% 11,9 12,2 8,8 11,8 4,3 9,3 14,8 11,8 15,7 11,3 13,3 0 2007 2008 2009 Komercyjne 2010 Transmisje 2011 Dzień meczu 2012 Suma Przychody (mln PLN) 30 2012 2011 31,5 55,4 Pojemność stadionu 32 804 Średnia frekwencja (sezon 12/13) 12 912 Średnia widownia przed TV (sezon 12/13)) 185 000 Lechia Gdańsk W sezonie 2012/2013 przychody Lechii Gdańsk osiągnęły poziom prawie 24 mln PLN. Klub z Gdańska zwiększa swoje przychody regularnie od kilku lat i osiągnięty w minionym sezonie wynik ponownie dał „Biało-Zielonym” 6. miejsce w rankingu Piłkarska Liga Finansowa. Lechii nie udało się utrzymać wysokiej frekwencji z sezonu 2011/2012, przez co klub zanotował spadek przychodów z dnia meczu o prawie jedną trzecią do poziomu 3,7 mln PLN. Niższą frekwencję na meczach w Gdańsku można wytłumaczyć m.in. słabszą grą „Biało-Zielonych” przed własną publicznością (w sezonie 2012/2013 Lechia zdobyła 14 punktów w meczach u siebie, podczas gdy na wyjazdach uzbierała ich 24). W strukturze przychodów Lechii Gdańsk największy udział mają wpływy komercyjne. W analizowanym okresie wzrosły one o 10% do poziomu 13,6 mln PLN, odpowiadając za 57% sumarycznych przychodów klubu. Do wzrostu w tej kategorii przyczyniły się m.in. nowe umowy ze sponsorami. Przy rosnących przychodach Lechia zmniejszyła swoje wydatki na wynagrodzenia. W konsekwencji obniżony został wskaźnik kosztów płac do przychodów, który wyniósł 54%, co jest najlepszym wynikiem wśród klubów w tegorocznej edycji rankingu. Wyraźnym wzrostem, na poziomie jednej czwartej wartości bazowej, charakteryzowały się wpływy z praw do transmisji, które w sezonie 2012/2013 wyniosły 6,5 mln PLN. Na poprawę wyniku w tej kategorii miała wpływ lepsza postawa na boisku i w konsekwencji wyższe miejsce w Ekstraklasie. Przychody klubu Struktura przychodów klubu 30 mln PLN 25 22,9 29% 20 15,5 15 10 14% 17,7 23,8 4% 16% 3,7 5,4 6,5 3,1 27% 5,2 3,0 57% 7,0 6,6 13,6 12,3 5 5,9 7,5 0 09/10 Komercyjne Transmisje 10/11 Dzień meczu 11/12 12/13 Suma Przychody (mln PLN) 2012 2011 23,8 22,9 Pojemność stadionu 43 615 Średnia frekwencja (sezon 12/13) 13 204 Średnia widownia przed TV (sezon 12/13) 251 000 Piłkarska Liga Finansowa Rok 2012 31 Ruch Chorzów W 2012 roku Ruch Chorzów odnotował wzrost przychodów o dwie trzecie do poziomu ponad 16 mln PLN. Tak znacząca poprawa wyniku klubu pozwoliła mu awansować w rankingu na siódme miejsce. Najistotniejszą kategorią wpływów klubu pozostały wpływy ze sprzedaży praw do transmisji stanowiące ponad połowę całej sumy przychodów. Swój udział do ponad jednej trzeciej zwiększyły wpływy od sponsorów, z reklam oraz ze sprzedaży gadżetów klubowych. W analizowanym okresie przychody z transmisji osiągnęły poziom powyżej 8 mln PLN. Tak znacząca poprawa wyników z tego tytułu była spowodowana dobrymi występami w lidze, które przełożyły się na drugie miejsce „Niebieskich” w Ekstraklasie w sezonie 2011/2012. Klub istotnie zwiększył także swoje przychody komercyjne, z 2,5 mln PLN w 2011 roku do prawie 6 mln PLN w 2012. Wzrost ten był głównie efektem pozyskania nowych sponsorów w analizowanym okresie. Niewielkie zmiany zaszły w wysokości wpływów z dnia meczu, które wzrosły o 10% i wyniosły prawie 2 mln PLN. Wskaźnik udziału wynagrodzeń w przychodach kształtuje się wciąż w okolicach przyjmowanego za optymalny poziomu 60%. W kolejnym okresie drużynie z Chorzowa trudno będzie utrzymać osiągnięty poziom przychodów z 2012 roku. Po bardzo udanym sezonie 2011/2012 w minionej edycji rozgrywek „Niebiescy” walczyli o utrzymanie w Ekstraklasie. W konsekwencji klub otrzyma niższe wpływy z transmisji. Dodatkowo na mecze Ruchu przychodziło mniej kibiców. Jeżeli w nowym sezonie nie uda się odwrócić tego trendu, należy się spodziewać mniejszych wpływów z dnia meczu. Przychody klubu Struktura przychodów klubu 18 16,1 16 mln PLN 12,3 12 28% 64% 8 1,9 12% 2,5 -30% 36% 9,7 8,3 1,7 2,2 52% 7,8 5,9 4 12% 66% 2,5 9,6 10 6 1,9 13,8 14 7,0 5,4 5,4 1,8 5,9 2 2,2 2,0 2007 2008 2,7 3,4 2,5 0 2009 Komercyjne 2010 Transmisje 2011 Dzień meczu 2012 Suma Przychody (mln PLN) 16,1 9,7 Pojemność stadionu 10 000 Średnia frekwencja (sezon 12/13) 5 017 Średnia widownia przed TV (sezon 12/13)) 32 2012 2011 157 000 Górnik Zabrze W 2012 roku przychody Górnika Zabrze wyniosły powyżej 15 mln PLN. Wynik o kilka procent niższy niż w roku poprzednim dał klubowi ósme miejsce w tegorocznym rankingu. Najistotniejszym źródłem wpływów Górnika są przychody komercyjne. Wpływy od sponsorów, z reklam i ze sprzedaży gadżetów wyniosły w analizowanym okresie 8,5 mln PLN (o 0,3 mln PLN więcej niż w roku 2011) i stanowiły 55% całkowitych przychodów klubu. Istotnym źródłem przychodów klubu są także wpływy ze sprzedaży praw do transmisji telewizyjnych oraz premii za udział w pucharach. W 2012 roku wyniosły one 6,3 mln PLN i stanowiły ponad 40% łącznych przychodów Górnika. Osiągnięte wpływy były o prawie 1 mln PLN niższe niż rok wcześniej, co można wytłumaczyć m.in. niższym miejscem w Ekstraklasie w sezonie 2011/2012 w porównaniu do 2010/2011. Przychody klubu dopełniają wpływy z dnia meczu, w wysokości 0,6 mln PLN. Na obniżkę przychodów z tego źródła miała wpływ przebudowa stadionu, która została rozpoczęta pod koniec roku 2011 i w konsekwencji ograniczyła pojemność używanego obiektu do 3500 widzów. Klub poprawił stosunek wynagrodzeń do przychodów, jednak nadal przekraczają one osiągane wpływy z analizowanych kategorii. Górnik ma szansę na zwiększenie swoich przychodów w 2013 roku. Miniony sezon zakończył na wysokim piątym miejscu w Ekstraklasie, co będzie miało przełożenie na wpływy z transmisji. Dodatkowo, w nadchodzącym sezonie zostaną już także otwarte nowe trybuny rozbudowywanego stadionu, który docelowo ma pomieścić ponad 30 tys. osób, co przełoży się na wzrost wpływów z dnia meczu. Przychody klubu Struktura przychodów klubu 25 4% mln PLN 20 16,6 1,3 15 -7% 15,4 0,6 80% 10 41% 7,1 6,3 8,2 8,5 2011 2012 55% 9,2 3,2 5 2,6 3,5 0 2010 Komercyjne Transmisje Dzień meczu Suma Przychody (mln PLN) 2012 2011 15,4 16,6 Pojemność stadionu 3 500 Średnia frekwencja (sezon 12/13) 2 969 Średnia widownia przed TV (sezon 12/13) 161 000 Piłkarska Liga Finansowa Rok 2012 33 Jagiellonia Białystok Przychody Jagielloni Białystok zmalały w roku 2012 o ponad jedną czwartą do niecałych 13 mln PLN. „Jaga” uplasowała się tym samym na dziewiątym miejscu w tegorocznym rankingu Piłkarska Liga Finansowa. Trzon przychodów klubu (prawie trzy czwarte) stanowią wpływy od sponsorów i z reklam, drugim najważniejszym źródłem finansowania (około jedna piąta całości) jest sprzedaż praw do transmisji telewizyjnych. W 2012 roku Jagielloni nie udało się utrzymać tak wysokiego poziomu wpływów od sponsorów i z reklam, jak w poprzednim roku. W analizowanym okresie do kasy klubu z tego tytułu wpłynęło 9,5 mln PLN (o 1,5 mln PLN mniej niż w 2011 roku). Największą obniżkę wpływów klub zanotował w przychodach z praw do transmisji, które obniżyły się do poziomu 2,6 mln PLN (o połowę mniej niż w roku poprzednim). Tak istotny spadek przychodów z tej kategorii był efektem słabszej gry w lidze (klub w sezonie 2011/2012 zajął dziesiąte miejsce, podczas gdy rok wcześniej był czwarty). Przychody klubu dopełniają wpływy z dnia meczu w wysokości 0,9 mln PLN. Znaczna obniżka przychodów z tego źródła (o połowę) była spowodowana spadkiem frekwencji na meczach w Białymstoku. W analizowanym okresie w klubie obniżono także poziom wynagrodzeń, jednak nie w takim stopniu jak zmalały przychody. W konsekwencji stosunek wynagrodzeń do wpływów podwyższył się do poziomu prawie trzech czwartych. „Jadze” trudno będzie znacząco poprawić poziom osiąganych przychodów w kolejnym roku. W minionym sezonie zajęła 10. miejsce w Ekstraklasie w związku z czym nie należy oczekiwać istotnego wzrostu wpływów z transmisji i premii za puchary. Klub jest w trakcie przebudowy swojego stadionu, który ma pomieścić ponad 20 tys. widzów, jednakże poprawy przychodów z dnia meczu należy oczekiwać dopiero od 2014 roku. Przychody klubu Struktura przychodów klubu 20 18,2 14% 18 1,8 16,0 mln PLN 16 31% 14 40% 10 13,0 5,2 12,2 12 7% -29% 2,0 20% 0,9 1,5 2,6 6,5 8,7 8 78% 6 4,9 4 1,6 73% 4,9 1,8 11,2 9,5 4,5 7,5 5,8 2 3,3 2,4 2007 2008 0 2009 Komercyjne 2010 Transmisje 2011 Dzień meczu 2012 Suma Przychody (mln PLN) Pojemność stadionu Średnia frekwencja (sezon 12/13) Średnia widownia przed TV (sezon 12/13)) 34 2012 2011 13,0 18,2 6 000 3 388 201 000 Cracovia W 2012 roku Cracovia osiągnęła przychody na poziomie prawie 12 mln PLN. Klub z Krakowa zanotował spadek wpływów o jedną czwartą, jednakże należy pamiętać, że połowę roku drużyna grała w I lidze. Zespół zamyka pierwszą dziesiątkę w tegorocznym zestawieniu. Największy udział w strukturze przychodów „Pasów” stanowią, podobnie jak w poprzednich latach, wpływy komercyjne. W 2012 roku wyniosły one 8,6 mln PLN, zaledwie o kilka procent mniej niż w roku poprzednim. Świadczy to o tym, że kluczowi sponsorzy nie zrezygnowali ze wspierania Cracovii pomimo spadku do I ligi. Cracovia zanotowała także spadek przychodów z dnia meczu. Niższa frekwencja i ceny biletów przełożyły się na obniżenie wpływów z tego źródła o blisko jedną trzecią do 1,1 mln PLN. Obniżce wpływów Cracovii towarzyszył spadek wynagrodzeń w klubie. Dzięki temu drużynie z Krakowa udało się obniżyć stosunek płac do osiąganych przychodów, jednak nadal przekracza on poziom 100%. Cracovia po roku przerwy wraca od następnego sezonu do Ekstraklasy. Można podejrzewać, że w kolejnym roku wpływy z dnia meczu i sprzedaży praw do transmisji będą na podobnym poziomie jak w tegorocznej edycji rankingu, a na ich zdecydowaną poprawę należy poczekać do 2014 roku (jeżeli drużynie uda się utrzymać w najwyższej klasie rozgrywek). Dodatkowo, finansowanie klubu jest istotnie uzależnione od sponsorów i to także od nich zależy poziom osiąganych przychodów w kolejnych latach. Spadek do niższej klasy rozgrywek najbardziej odbił się na wpływach z transmisji. W 2012 roku z tego tytułu klub otrzymał ponad 2 mln PLN, w porównaniu do ponad 5 mln PLN w poprzednim okresie. W konsekwencji udział przychodów z tego źródła w całkowitych wpływach klubu zmalał do niespełna jednej piątej. Przychody klubu Struktura przychodów klubu 18 16 14 15,2 13,8 10% -6% 1,2 mln PLN 15,5 1,1 0,7 1,4 2% 15,9 1,6 -25% 10% 11,9 12 10 14,3 8% 5,5 3,4 6,0 5,2 5,2 1,1 18% 2,2 8 72% 6 4 9,0 8,6 8,4 8,3 9,0 8,6 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2 0 Komercyjne Transmisje Dzień meczu Suma Przychody (mln PLN) 2012 2011 11,9 15,9 Pojemność stadionu 15 016 Średnia frekwencja (sezon 12/13) 7 463 Piłkarska Liga Finansowa Rok 2012 35 Widzew Łódź W 2012 roku Widzew Łódź osiągnął przychody na poziomie prawie 12 mln PLN. Wynik niższy o jedną trzecią niż w poprzednim roku dał Łodzianom jedenaste miejsce w rankingu. Widzewowi udało się obniżyć stosunek kosztów wynagrodzeń do przychodów, jednak nadal znacznie przekraczają one osiągane wpływy. Najistotniejszymi kategoriami źródeł przychodów Widzewa są wpływy z transmisji oraz komercyjne. Odpowiadają one odpowiednio za 42% (4,9 mln PLN w 2012 roku) i 39% (4,5 mln PLN) sumarycznych przychodów klubu. W analizowanym okresie wpływy z obu kategorii były o prawie jedną czwartą niższe niż w roku 2011. Spadek przychodów ze sprzedaży praw do transmisji był konsekwencją m.in. słabszych występów w lidze niż w pierwszym roku po awansie do Ekstraklasy. W tym samym czasie o ponad połowę obniżyły się przychody z dnia meczu. W 2012 wyniosły one 2,3 mln PLN i ich spadek był spowodowany przede wszystkim mniejszą frekwencją na meczach przy Al. Piłsudskiego. Wpływy z dnia meczu stanowią prawie jedną piątą sumarycznych przychodów klubu. W minionym sezonie Widzew zajął 13. miejsce w Ekstraklasie, co zapewniło mu utrzymanie w najwyższej klasie rozgrywek, jednak była to gorsza pozycja niż rok czy dwa lata wcześniej. W konsekwencji osiągane przychody z transmisji mogą się jeszcze obniżyć. Widzew notuje też regularny spadek frekwencji na swoich meczach, co ma przełożenie na wpływy z dnia meczu. W Łodzi planowana jest budowa nowego stadionu, co mogłoby pomóc w odwróceniu tego trendu, jednakże obiekt ten ma zostać zakończony najwcześniej za trzy lata. Jednocześnie Widzew jest w procesie postępowania upadłościowego układowego. Powodzenie tego postępowania może być ważnym elementem do wzrostu przychodów w następnych latach. Przychody klubu Struktura przychodów klubu 20 17,5 18 mln PLN 16 4,8 14 11,7 12 8 6 5,9 1,9 4 2 1,6 -9% 5,4 -11% 6,5 3,2 93% 39% 2,3 9,2 10 19% -33% 90% 42% 4,9 4,8 2,6 1,8 2,4 1,2 6,3 0,1 2,4 2,4 2007 2008 4,5 3,5 2,4 0 Komercyjne 2009 2010 Transmisje 2011 Dzień meczu 2012 Suma Przychody (mln PLN) Pojemność stadionu Średnia frekwencja (sezon 12/13) Średnia widownia przed TV (sezon 12/13) 36 2012 2011 11,7 17,5 10 500 5 093 167 000 GKS Bełchatów GKS Bełchatów zanotował spadek przychodów o prawie jedną piątą do poziomu ponad 11 mln PLN. Osiągnięty wynik dał klubowi dwunaste miejsce w tegorocznym rankingu Piłkarska Liga Finansowa. Słabsza postawa na boisku przełożyła się także na znaczący spadek przychodów ze sprzedaży praw do transmisji, które w ciągu roku zmniejszyły się o ponad jedną piątą do 4,6 mln PLN. „Brunatni” notowali także najniższą frekwencję na meczach u siebie w Ekstraklasie, przez co osiągane wpływy z biletów i cateringu są symboliczne – na poziomie 0,2 mln PLN w 2012 roku. Struktura przychodów „Brunatnych” nie zmieniła się znacznie, wciąż prawie 60% stanowią wpływy z źródeł komercyjnych. W 2012 roku klub uzyskał od sponsorów i ze sprzedaży reklam prawie 6,6 mln PLN – o 15% mniej niż rok wcześniej oraz ponad trzy krotnie mniej niż w rekordowym 2008 roku (24 mln PLN). Jedną z głównych przyczyn spadku wpływów z tej kategorii stanowią obniżki kwot otrzymywanych od głównego sponsora, który na przełomie rozgrywek w zeszłym roku rozważał wręcz rezygnacją ze wsparcia drużyny. W kolejnym roku odwrócenie spadkowej tendencji osiąganych przychodów wydaje się wręcz niemożliwe. Klub został zdegradowany do I ligi, przez co przede wszystkim nie będzie mógł liczyć na kilku milionowe wpływy z transmisji. Przychody klubu Struktura przychodów klubu 35 30 mln PLN 25 26,9 9% 29,3 0,5 4,6 1,1 2% -28% 4,1 21,1 0,5 20 5,1 -27% 15,3 0,5 15 10 24,3 21,7 7,7 -9% 40% 13,9 0,3 5,8 -18% 58% 11,4 0,2 4,6 15,6 5 7,2 7,8 6,6 2010 2011 2012 0 2007 Komercyjne 2008 Transmisje 2009 Dzień meczu Suma Przychody (mln PLN) Pojemność stadionu Średnia frekwencja (sezon 12/13) Średnia widownia przed TV (sezon 12/13) 2012 2011 11,4 13,9 5 264 1 932 164 000 Piłkarska Liga Finansowa Rok 2012 37 Pogoń Szczecin Pogoń Szczecin powróciła do Ekstraklasy po 5 latach, co przełożyło się na znaczący wzrost przychodów klubu do ponad 11 mln PLN (ponad dwa razy więcej niż w roku poprzednim) i awans na trzynastą pozycję w rankingu. Klub zanotował także wzrost przychodów z dnia meczu. Wpływy z tego źródła urosły do 1,8 mln PLN (ponad dwa razy więcej niż rok wcześniej), co było spowodowane m.in. wyższą frekwencją na meczach „Portowców”. Awans do najwyższej klasy rozgrywek pomógł klubowi w zwiększeniu przychodów komercyjnych. Umowy ze sponsorami, reklamy i sprzedaż gadżetów przyniosły Pogoni wpływy w wysokości 7,3 mln PLN. Przychody z tych źródeł, znacznie wyższe niż rok wcześniej, stanowiły prawie dwie trzecie całkowitych przychodów klubu. Awans do wyższej klasy rozgrywek wiązał się także z inwestycją m.in. w droższych zawodników, co przełożyło się na wzrost wskaźnika wynagrodzeń do przychodów. Pogoń Szczecin dzięki grze w Ekstraklasie mogła także liczyć na większe wpływy z transmisji telewizyjnych. W analizowanym okresie do kasy klubu wpłynęło ponad 2 mln PLN z tego tytułu. Przychody klubu W 2013 roku można się spodziewać dalszego wzrostu przychodów klubu. Pogoń zajęła 12. miejsce w Ekstraklasie, tak więc cały obecny rok będzie grała w najwyższej klasie rozgrywek, co będzie miało przełożenie na wyższe wpływy z transmisji. Wyższa frekwencja na meczach Ekstraklasy to także dalszy wzrost przychodów z dnia meczu. Struktura przychodów klubu 14 11,4 mln PLN 12 124% 8 6 16% 1,8 10 7,2 1,3 2,3 20% -29% 64% 5,1 0,8 4 7,3 5,9 4,2 2 0 2010 2011 Komercyjne 2012 Transmisje Dzień meczu Suma Przychody (mln PLN) 11,4 5,1 Pojemność stadionu 18 027 Średnia frekwencja (sezon 12/13) 6 589 Średnia widownia przed TV (sezon 12/13) 38 2012 2011 165 000 Podbeskidzie Bielsko-Biała Po kilkuletniej serii wzrostów przychodów, w roku 2012 wpływy Podbeskidzia Bielsko-Biała wyniosły 10,5 mln PLN, o kilka procent mniej niż w poprzednim okresie. Zespół zajął czternaste miejsce w Lidze Finansowej. Prawie połowa przychodów Podbeskidzia to wpływy komercyjne. W analizowanym okresie wyniosły one ponad 5 mln, o 1,5 mln PLN mniej niż w roku 2011. Spadek kwot pozyskiwanych z tego źródła można wytłumaczyć m.in. trwającymi kilka miesięcy poszukiwaniami jednego z głównych sponsorów. Kolejnym istotnym źródłem wpływów klubu z BielskaBiałej są przychody z transmisji. Ich wysokość w 2012 roku wyniosła 4,5 mln PLN, o ponad połowę więcej niż w poprzednim roku. Tak znaczący wzrost wynika z faktu, że klub cały 2012 rok grał w Ekstraklasie, podczas gdy przez połowę 2011 występował jeszcze w I lidze. Udział tej kategorii przychodów w całkowitych wpływach klubu urósł do ponad 40%. Przychody klubu dopełniły wpływy z dnia meczu na poziomie 0,8 mln PLN. Przychody z tego tytułu były niższe o ponad 30% w porównaniu do roku poprzedniego, co było spowodowane m.in. niższą frekwencją na meczach w Bielsko-Białej. Należy jednak pamiętać, że stadion Podbeskidzia jest w tej chwili w trakcie rozbudowy, przez co część trybun jest wyłączona z użytku. Minimalnej zmianie przychodów towarzyszył dalszy wzrost wynagrodzeń w klubie, co przełożyło się na zwiększenie ich udziału we wpływach do trzech czwartych. „Góralom” trudno będzie zdecydowanie poprawić osiągane przychody w kolejnym roku. Miniony sezon drużyna zakończyła na 14. miejscu w Ekstraklasie, przez co otrzymywane wpływy ze sprzedaży praw do transmisji nie zmienią się znacząco. Rozbudowa stadionu, który ma docelowo pomieścić ponad 15 tys. widzów, potrwa do 2014 roku, a pierwsze trybuny mają być oddane do użytku pod koniec tego roku. W konsekwencji poprawy osiąganych wpływów z dnia meczu należy się spodziewać dopiero po roku 2013. Przychody klubu Struktura przychodów klubu 12 10,8 10 68% mln PLN 8 6 4,6 8% 5,0 11% 5,5 0,4 0,5 0,1 4,3 4,6 4,9 2007 2008 2009 0,3 18% 6,4 -3% 1,2 10,5 0,8 8% 2,9 4,5 0,6 0,1 49% 43% 4 2 5,8 6,7 5,2 0 Komercyjne Transmisje Dzień meczu 2010 2011 2012 Suma Przychody (mln PLN) 2012 2011 10,5 10,8 Pojemność stadionu 3 345 Średnia frekwencja (sezon 12/13) 2 851 Średnia widownia przed TV (sezon 12/13) 207 000 Piłkarska Liga Finansowa Rok 2012 39 Polonia Warszawa Łączne przychody Polonii Warszawa w 2012 roku Sumaryczne przychody uzupełniają wpływy z dnia meczu, które wzrosły o kilka procent i wyniosły 690 tys. PLN. Wzrost ten wynika przede wszystkim z większej liczby meczów na własnym stadionie w roku 2012. wyniosły ponad 10 mln PLN. Wynik o jedną piątą niższy niż w poprzednim roku dał klubowi z Warszawy piętnaste miejsce w rankingu. Wraz z obniżką przychodów zmniejszono także pensje w klubie. W konsekwencji stosunek wynagrodzeń do przychodów pozostał na niezmienionym poziomie, jednak nadal przekraczał 100%. W strukturze przychodów „Czarnych Koszul” główną rolę odgrywają wpływy z transmisji oraz komercyjne. Pierwsze z nich wyniosły w analizowanym okresie blisko 7 mln PLN, o kilka procent mniej niż w poprzednim roku. Nieznaczny spadek wpływów z tej kategorii można W 2013 roku „Czarnym Koszulom” na pewno nie uda się utrzymać poziomu przychodów osiąganych w ostatnich latach. Pomimo iż klub zajął w minionym sezonie wysokie szóste miejsce w Ekstraklasie, z powodu trudnej sytuacji finansowej został zdegradowany o kilka klas niżej. wytłumaczyć m.in. obniżeniem wartości kontraktu dotyczącego praw do transmisji obowiązującego w 2012 roku. Przychody z reklam i od sponsorów wyniosły w analizowanym okresie 3 mln PLN, w porównaniu do ponad 5 mln rok wcześniej. Na tak znaczącą obniżkę przychodów miała wpływ m.in. rezygnacja głównego sponsora z dalszego wspierania klubu. Spadek przychodów z tej kategorii był głównym czynnikiem prowadzącym do obniżenia łącznych wpływów. Przychody klubu Struktura przychodów klubu 20 18 16 mln PLN 14 12 10 12,8 0,8 -8% 0% 11,7 0,6 12,1 1% 8% 10,5 29% 7,2 6,4 8,4 6 6,5 6% -20% 0,7 6,3 2 13,1 0,7 0,6 0,6 5,5 8 4 11,8 5,2 5,2 4,8 65% 6,8 3,0 2,8 0 2007 2008 Komercyjne 2009 2010 Transmisje 2011 Dzień meczu 2012 Suma Przychody (mln PLN) 10,5 13,1 Pojemność stadionu 7 150 Średnia frekwencja (sezon 12/13) 3 813 Średnia widownia przed TV (sezon 12/13) 40 2012 2011 146 000 Korona Kielce Korona Kielce zanotowała w minionym sezonie spadek sumarycznych przychodów klubu o 15%, do poziomu 10 mln PLN. „Scyzory” uplasowały się tym samym na szesnastym miejscu w rankingu Piłkarskiej Ligi Finansowej. Na stabilnym poziome pozostały wpływy od sponsorów, z reklam oraz ze sprzedaży produktów klubowych. Korona uzyskała z tego tytułu, podobnie jak w poprzednim sezonie, przychody w wysokości 4 mln PLN. Utrzymanie wynagrodzeń na podobnym poziomie przy jednoczesnym spadku wpływów spowodowały dalszy wzrost wskaźnika wynagrodzeń do przychodów. W minionym sezonie ponownie wydatki na pensje przekroczyły sumę wpływów z analizowanych źródeł. Największy spadek (o jedną czwartą) klub zanotował w najistotniejszej dla siebie kategorii wpływów – ze sprzedaży praw do transmisji. W sezonie 2012/2013 Kielczanie dostali z tego tytułu prawie 5 mln PLN (w porównaniu do ponad 6 mln PLN sezon wcześniej), co było spowodowane niższym miejscem zajętym w tabeli Ekstraklasy. Słabsza postawa na boisku przełożyła się także na niższą frekwencję na meczach Korony i w konsekwencji spadek wpływów ze sprzedaży biletów i cateringu. W sezonie 2012/2013 klub z Kielc uzyskał z tego źródła wpływy na poziomie 1,2 mln PLN. W kolejnym sezonie wynik Korony Kielce zależy przede wszystkim od postawy drużyny na boisku. Jeżeli uda się jej poprawić miejsce zajęte w tym sezonie (11. pozycja), to w pierwszej kolejności uzyska większe wpływy z transmisji. Dobra postawa na boisku to także szansa na wzrost frekwencji oraz zainteresowania sponsorów, co mogłoby się przełożyć na wzrost wpływów z dnia meczu i komercyjnych. Struktura przychodów klubu Przychody klubu 25 20 19,3 12% mln PLN 2,8 15 3,0 13,1 -81% 13,6 12,0 -2% 11,8 0 07/08 Transmisje 40% 10,1 1,5 6,9 5,6 6,3 0,3 1,9 3,8 4,3 4,0 4,0 08/09 09/10 10/11 11/12 12/13 1,2 3,7 1,6 5 -15% 2,1 250% 10 Komercyjne -8% 2,3 Dzień meczu 4,9 48% Suma Przychody (mln PLN) 2012 2011 10,1 11,8 Pojemność stadionu 15 500 Średnia frekwencja (sezon 12/13) 6 901 Średnia widownia przed TV (sezon 12/13) 181 000 Piłkarska Liga Finansowa Rok 2012 41 Piast Gliwice Piast Gliwice w sezonie 2012/2013 zwiększył swoje całkowite przychody do poziomu niecałych 10 mln PLN. Potrojenie przychodów w porównaniu do poprzedniego sezonu było efektem awansu klubu z Gliwic do Ekstraklasy. Wspomniane wcześniej wpływy od sponsorów, z reklam i ze sprzedaży produktów klubowych wzrosły do poziomu 2,1 mln PLN. Przychody klubu z Gliwic uzupełniają wpływy z dnia meczu, w wysokości 1 mln PLN (11% całkowitych przychodów). Awans do najwyższej klasy rozgrywek istotnie zmienił strukturę przychodów Piasta. Zdecydowanie najważniejsza wcześniej kategoria wpływów komercyjnych (68% ogółu przychodów w sezonie 2011/2012) ustąpiła miejsca wpływom z transmisji. W minionym sezonie z tytułu transmisji do kasy klubu wpłynęło 6,5 mln PLN, co stanowi około dwóch trzecich całkowitych przychodów klubu. Przed rokiem była to niewielka suma, na poziomie 120 tys. PLN. Skok ten jest jednak zrozumiały w kontekście awansu Gliwiczan do najwyższej klasy rozgrywkowej. Piast zainwestował w nowych zawodników, co spowodowało wzrost wynagrodzeń w klubie. Jednakże inwestycja ta zwróciła się w postaci dobrej postawy na boisku przekładającej się na wysokie miejsce w lidze. Dzięki dobrej grze w minionym sezonie można spodziewać się, że przychody klubu jeszcze wzrosną w kolejnym okresie. Czwarte miejsce w Ekstraklasie daje drużynie prawo do gry w europejskich pucharach, co dodatkowo może przełożyć się na wzrost wartości reklamowej klubu i w konsekwencji zwiększenie się przychodów komercyjnych. Przychody klubu Struktura przychodów klubu 14 12 9,6 mln PLN 10 8 6 5,3 0,4 4 2 4,9* 0 10/11 231% 6,5 -76% 1,3 0,1 0,1 1,1 124% 2,9 0,8 0,1 2,1 2,0 11/12 Komercyjne 67% 12/13 Transmisje Dzień meczu Suma Przychody (mln PLN) 2012 2011 9,6 2,9 Pojemność stadionu 10 037 Średnia frekwencja (sezon 12/13) 5 869 Średnia widownia przed TV (sezon 12/13) (sezon 12/13) 42 11% 1,0 157 000 22% Title of Piłkarska publication LigaFocus Finansowa area of publication Rok 2012 43 Kontakt Marcin Diakonowicz Partner w dziale Audytu, Lider Sports Business Group Deloitte Tel.: +48 (22) 511 01 23 E-mail: [email protected] Łukasz Buława Konsultant w dziale Konsultingu, Ekspert Sports Business Group Deloitte Tel.: +48 (22) 348 32 71 E-mail: [email protected] Anna Bracik Marketing & Public Relations, Sports Business Group Deloitte Tel.: +48 605 304 444 E-mail: [email protected] 44 Deloitte świadczy usługi audytorskie, konsultingowe, doradztwa podatkowego i finansowego klientom z sektora publicznego oraz prywatnego, działającym w różnych branżach. Dzięki globalnej sieci firm członkowskich obejmującej 140 krajów oferujemy najwyższej klasy umiejętności, doświadczenie i wiedzę w połączeniu ze znajomością lokalnego rynku. Pomagamy klientom odnieść sukces niezależnie od miejsca i branży, w jakiej działają. 200 000 pracowników Deloitte na świecie realizuje misję firmy: stanowić standard najwyższej jakości. Specjalistów Deloitte łączy kultura współpracy oparta na zawodowej rzetelności i uczciwości, maksymalnej wartości dla klientów, lojalnym współdziałaniu i sile, którą czerpią z różnorodności. Deloitte to środowisko sprzyjające ciągłemu pogłębianiu wiedzy, zdobywaniu nowych doświadczeń oraz rozwojowi zawodowemu. Eksperci Deloitte z zaangażowaniem współtworzą społeczną odpowiedzialność biznesu, podejmując inicjatywy na rzecz budowania zaufania publicznego i wspierania lokalnych społeczności. Nazwa Deloitte odnosi się do jednej lub kilku jednostek Deloitte Touche Tohmatsu Limited, prywatnego podmiotu prawa brytyjskiego z ograniczoną odpowiedzialnością i jego firm członkowskich, które stanowią oddzielne i niezależne podmioty prawne. Dokładny opis struktury prawnej Deloitte Touche Tohmatsu Limited oraz jego firm członkowskich można znaleźć na stronie www.deloitte.com/pl/onas © 2013 Deloitte Polska. Member of Deloitte Touche Tohmatsu Limited
