Strategia Rozwoju Gminy Wieliszew do roku 2020

Transkrypt

Załącznik do uchwały Nr 101/XIV/08
Rady Gminy Wieliszew
z dnia 15 stycznia 2008 r.
Gmina Wieliszew
Strategia Rozwoju
Gminy Wieliszew
do roku 2020
Wieliszew, wrzesień - grudzień 2007
Szanowni Państwo,
jednym z podstawowych zadań samorządu terytorialnego jest zaspokojenie podstawowych
potrzeb mieszkańców. Realizacja tego zadania jest niezmiernie trudna jako, że lista potrzeb
jest zawsze długa, a wielkość środków finansowych na ich realizację jest też - zawsze
ograniczona. Jest bowiem powszechnie wiadomo, że aspiracje i oczekiwania ludności
systematycznie rosną, a wzrostowi oczekiwań społecznych nie zawsze towarzyszą dostępne
środki finansowe gminy umożliwiające ich zaspokojenie.
W takiej sytuacji społeczność lokalna staje przed bardzo trudnym wyborem od czego zacząć,
w jakiej kolejności realizować działania pozwalające zaspokoić najpilniejsze potrzeby
społeczne, a więc te na które jest największe zapotrzebowanie. W tym momencie bardzo
przydatna staje się strategia rozwoju rozumiana jako cele i ogólny sposób działania podmiotu
strategii - władz lokalnych - związany z kluczowymi decyzjami dotyczącymi przyszłości.
Strategia Rozwoju Gminy Wieliszew do roku 2020 stanowi właśnie koncepcję świadomego
sterowania rozwojem w długim okresie czasu.
Głównymi zadaniami Strategii Rozwoju Gminy Wieliszew jest stworzenie podstaw do:

sprawnego, skutecznego i efektywnego zarządzania Gminą przez jej władze zarówno
w krótkim, jak i w długim okresie czasu;

optymalnego wykorzystania ograniczonych własnych środków finansowych;

pozyskiwania zewnętrznych źródeł finansowania;

prowadzenia działalności promocyjnej Gminy;

integracji i aktywizacji mieszkańców.
Naczelną wartością przyświecającą opracowaniu Strategii jest troska o poprawę bytu
mieszkańców i rozwój gospodarczy Gminy. Powstała ona dzięki czynnemu zaangażowaniu,
wiedzy
i doświadczeniu radnych, przedstawicieli różnych środowisk, instytucji, organizacji, firm oraz
pracowników Urzędu Gminy.
Głęboko wierzę, że rozpoczęty podczas tworzenia Strategii dialog społeczny będzie
kontynuowany i przyczyni się do tworzenia pragmatycznych programów i projektów
możliwych do zrealizowania.
Wszystkim Państwu, za wkład pracy oraz zaangażowanie w pracach nad Strategią, składam
wyrazy głębokiego szacunku i szczerego uznania.
Waldemar Kownacki
Wójt Gminy Wieliszew
1
Dokument Strategii Rozwoju Gminy Wieliszew do roku 2020 został opracowany na podstawie
wyników prac Horyzontalnego Zespołu Zadaniowego, przez zespół roboczy w składzie:
Przedstawiciele Urzędu Gminy:
Waldemar Kownacki – Wójt Gminy
Grzegorz Biernat, Joanna Kowalska, Zenobia Wiśniewska - Koordynacja prac ze strony
Urzędu Gminy Wieliszew
Konsultanci Fundacji Terra Humana:
Tomasz Bartnicki
Paweł Mentelski
Jacek Dębczyński
Agnieszka Esz
Maciej Jednakiewicz
Justyna Kostecka
–
–
–
–
–
–
główny moderator i konsultant
konsultant i moderator
konsultant
asystent.
Kierowanie całością prac – Jarosław Bittel – Prezes Zarządu Fundacji Terra Humana.
Horyzontalny Zespół Zadaniowy tworzyli również mieszkańcy gminy oraz przedstawiciele
podmiotów gospodarczych i organizacji działających na terenie gminy.
Lista instytucji i osób zaproszonych oraz uczestniczących w pracach nad strategią została
zamieszczona na następnej stronie.
2
Tabela 1. Lista osób zaproszonych do udziału w konsultacjach społecznych
IMIĘ
NAZWISKO
Lilianna
Kępczyńska
Adam
Witkowski
płk Robert
Bocianowski
Janina
Joanna
Grabowska
Wierzchowska
Kowalska
Barbara
Kochowska
Barbara
Łempkowska
Teresa
Piątkowska
Elżbieta
Radzikowska
Dariusz
Skrzydlewski
Bogusława
Wilgos
Paweł
Kownacki
Andrzej
Szczodrowski
Mgdalena
Szmyt
Małgorzta
Ścibior
Anna
Budniak
Anna
Ciułkowska
Małgorzata
Górzyńska
FUNKCJA
Kierownik
Osrodka Pomocy
Społecznej
w Wieliszewie
Kierownik Referatu
Architektury i
Budownictwa
Inspektor ds. Obrony
Cywilnej
Sekretarz Gminy
Kierownik
Referatu Inwestycji
i Rozwoju
Radca Prawny
Kierownik
Referatu Ochrony
Środowiska,
Rolnictwa, Handlu i
Usług
Skarbnik Gminy
Dyrektor
SAPO w Gminie
Wieliszew
Dyrektor Osrodka
Kultury w
Wieliszewie
Kierownik Referatu
Sportu i Promocji
Kierownik
Referatu Buudżetu i
Finansów
Radny Powiatu
Legionowskiego
Gminne Centrum
Informacji w
Wieliszewie
Zastępca Wójta
Gminy
Prezes Towarzystwa
Budownictwa
Społecznego
„Wieliszew”
Kierownik Urzędu
Stanu Cywilnego
Dyrektor
Szkoły Podstawowej
w Skrzeszewie
Dyrektor
Przedszkola
Samorządowego nr 1
w Wieliszewie
Dyrektor
Przedszkola
Samorządowego
w Łajskach
Dyrektor
Szkoły Podstawowej
Urząd Gminy
Wieliszew
ul. Modlińska 1
KOD
POCZTOWY
05-135 Wieliszew
Urząd Gminy
Wieliszew
ul. Modlińska 1
05-135 Wieliszew
Urząd Gminy
Wieliszew
Urząd Gminy
Wieliszew
Urząd Gminy
Wieliszew
ul. Modlińska 1
05-135 Wieliszew
ul. Modlińska 1
05-135 Wieliszew
ul. Modlińska 1
05-135 Wieliszew
Urząd Gminy
Wieliszew
Urząd Gminy
Wieliszew
ul. Modlińska 1
05-135 Wieliszew
ul. Modlińska 1
05-135 Wieliszew
Urząd Gminy
Wieliszew
Urząd Gminy
Wieliszew
ul. Modlińska 1
05-135 Wieliszew
ul. Modlińska 1
05-135 Wieliszew
Urząd Gminy
Wieliszew
ul. Modlińska 1
05-135 Wieliszew
Urząd Gminy
Wieliszew
ul. Modlińska 1
05-135 Wieliszew
Urząd Gminy
Wieliszew
ul. Modlińska 1
05-135 Wieliszew
Urząd Gminy
Wieliszew
ul. Modlińska 1
05-135 Wieliszew
Urząd Gminy
Wieliszew
ul. Modlińska 1
05-135 Wieliszew
ul. Szkolna 10
05-124
Skrzeszew
ul. Modlińska 1
05-135 Wieliszew
ul. Kościelna 63
05-119
Legionowo
ul. Dworcowa 3
05-124
Skrzeszew
MIEJSCOWOŚĆ
Janówek
ADRES
3
Joanna
Twardo
Donata
Kluczkowska
Marzenna
Binkiewicz
Andrzej
Siwiec
Małgorzata
Sobieraj
Jadwiga
Stachnik
Maria
Szczygielska
Marek
Tarwacki
Sławomir
Salwin
Andrzej
Gronek
Robert
Szymański
Jacek
Banaszek
Sławomir
Bańbura
Zofia
Blando
Józef
Borzewski
Janusz
Adam
Józef
Cieśliński
Wiesław
w Janówku
Dyrektor
Szkoły Podstawowej
w Wieliszewie
Dyrektor
Przedszkola
Samorządowego
w Janówku
Dyrektor
Gimnazjum w
Skrzeszewie
Dyrektor
Powiatowego
Zespołu Szkół
Ponadgimnazjalnych
w Dębem
Dyrektor
Przedszkola
Samorządowego nr 2
w Wieliszewie
Dyrektor
Szkoły Podstawowej
w Olszewnicy Starej
Dyrektor
Gimnazjum w
Wieliszewie
Dyrektor
Szkoły Podstawowej
w Łajskach
Prezes
Klubu Sportowego
„Dąb” Wieliszew
Prezes
Amatorskiego Klubu
Sportowego
„Impet” Łajski
Prezes
Amatorskiego Klubu
Sportowego
„Mewa” Krubin
Wiceprzewodniczący
Rady Gminy
Wieliszew
Sołtys Wsi Topolina
Janówek
Komornica
Olszewnica Stara
Łajski
ul. Modlińska 60
05-135 Wieliszew
ul. Dworcowa 8
05-124
Skrzeszew
ul. Szkolna 10
05-124
Skrzeszew
ul. Nasielska
05-140 Serock
ul. 600-lecia 32
05-135 Wieliszew
ul. Warszawska
05-123
Chotomów
ul. Modlińska 60
05-135 Wieliszew
ul. Kościelna 63
05-119
Legionowo
ul. 600-lecia 36 m 5 05-135 Wieliszew
Łajski
ul. Sikorskiego 6
05-119
Legionowo
Krubin
ul. Nowodworska
26a
05-124
Skrzeszew
ul. Kościelna 30
05-124
Skrzeszew
Topolina
18
Góra
ul. Pałacowa 4
ul. Polna 24 c
Olszewnica Stara
ul. Ogrodowa 16
05-13 Chotomów
Krubin
Gajda
Radna Gminy
Wieliszew
Wiceprzewodniczący
Rady Gminy
Wieliszew
Radny Gminy
Wieliszew
Radny Gminy
Wieliszew
Sołtys Wsi Poddębię
05-124
Skrzeszew
05-124
Skrzeszew
05-135 Wieliszew
ul. Wincentego
Witosa 26
ul. Sosnowa 52
Piotr
Minkowski
Radny Powiatowy
Łajski
Grażyna
Trzaskoma
Radna Powiatowa
Olszewnica
Stara
Andrzej
Snopek
Bernard
Rogalski
Radny Gminy
Wieliszew
Radny Gminy
Bek
Poddębie
05-124
Skrzeszew
05-124
Skrzeszew
ul. Grzybowa 21b/6 05-119
Legionowo
ul. Wiejska 8
05-123
Chotomów
ul. Modlińska 134/2 05-135 Wieliszew
ul. 600-lecia 30/27
05-135 Wieliszew
4
Wieliszew
Radny Gminy
Kałuszyn
Wieliszew Sołtys Wsi
Kałuszyn
Radny Gminy
Janówek
Wieliszew
Pierwszy
Sołtys Wsi Skrzeszew
Leszek
Kleiman
Grzegorz
Bieńkowski
Maciej
Kowalik
Grażyna
Kwiatkowska
Andrzej
Wajcht
Sławomir
Kwiatkowski
Ewa
Kiepurska
Bogdan
Małecki
Regina
Onyszko
Roman
Mańk
Grażyna
Pietrzak
Jan
Sołtys
Jadwiga
Szafrańska
Władysław
Szafrański
Przewodniczący Rady Łajski
Gminy Wieliszew
Sołtys Wsi Łajski
Radna Gminy
Wieliszew
Sołtys Wsi Krubin
Krubin
Paweł
Kownacki
Radny Powiatowy
Komornica
Jacek
Dębkowski
Sołtys Wsi Janówek
Janówek
Mieczysław
Twardo
Olszewnica Nowa
Sławomir
Wojciechowski
Ludwik
Edwin
Żołek
Zezoń
Rafał
Kasiński
Mieczysław
Berdowski
Łukasz
Miętek
Paweł
Gołaszewski
Sołtys Wsi
Olszewnica Nowa
Radny Gminy
Wieliszew
Sołtys Wsi Wieliszew
Radny Wsi MichałówReginów
Radny Wsi MichałówReginów
Sołtys Wsi MichałówReginów
Prezes OSP
w Wieliszewie
OSP w Wieliszewie
Prezes OSP
w Krubinie
OSP
w Krubinie
Prezes OSP Janówek
Wojciech
Zalewski
Radna Gminy
Wieliszew
Radny Gminy
Wieliszew
Sołtys Wsi
Olszewnica Stara
Sołtys Wsi Sikory
Radny Gminy
Wieliszew
Sołtys Wsi
Komornica
Przewodniczący Rady
Powiatowej
Mazowieckiej Izby
Rolniczej
Sołtys Wsi Góra
OSP Janówek
Jacek
Składanek
Prezes OSP
w Kałuszynie
OSP
ul. Adama
Mickiewicza 52
05-124
Skrzeszew
ul. Nowodworska
71
ul. Kościelna 43
05-124
Skrzeszew
05-124
Skrzeszew
05-135 Wieliszew
ul.Modlińska 140/4
ul. Modlińska 116/3 05-135 Wieliszew
Olszewnica Stara
ul. Ogrodowa 26
Sikory
ul. Polna 10
Łajski
ul. Piaskowa 12
Komornica
ul. Wspólna 36A
Kałuszyn
ul. Nowodworska 80 05-124
Skrzeszew
Góra
ul. Dworcowa 78
MichałówReginów
MichałówReginów
MichałówReginów
Krubin
Krubin
Janówek
Pierwszy
Janówek
Kałuszyn
Kałuszyn
ul. Leśna 6
ul. Kościelna 20
ul. Wincentego
Witosa 12
ul. Wspólna 3
ul. Nowodworska
94
ul. Nowodworska
58
ul. Polna 28
ul. Spokojna 1
ul. Główna 12b
ul. Warszawska 77
ul. Cicha 7
05-123
Chotomów
05-124
Skrzeszew
05-119
Legionowo
05-135 Wieliszew
05-124
Skrzeszew
05-119
Legionowo
05-124
Skrzeszew
05-124
Skrzeszew
05-124
Skrzeszew
05-124
Skrzeszew
05-124
Skrzeszew
05-124
Skrzeszew
05-135 Wieliszew
05-119
Legionowo
05-119
Legionowo
05-119
Legionowo
05-135 Wieliszew
ul. Niepodległości
20
ul. Niepodległości 1 05-135 Wieliszew
ul. Nowodworska 50 05-124
Skrzeszew
ul. Witosa 30
05-124
Skrzeszew
ul. Jaśminowa 15
05-124
Skrzeszew
ul. Dworcowa 9
05-124
Skrzeszew
ul. Adama
05-124
Mickiewicza 14
Skrzeszew
ul. Adama
05-124
5
Jerzy
Mieczysław
Marian
Wiesław
Jacek
Robert
Cieśliński
Tytkowski
Kowalik
Wiśniewolski
Sysiak
Stachurski
Jan
Gołembiewski
Marek
Janicki
Jarosław
Gawroński
Zbigniew
Kloch
Zuzanna
AdamkiewiczPacuska
Joanna i
Krzysztof
Berlińscy
Sławomir
Jakubowski
Ewa
Stolc
Katarzyna
Malka
w Kałuszynie
OSP Kałuszyn
OSP Kałuszyn
OSP Kałuszyn
OSP Skrzeszew
Mickiewicza 7
Skrzeszew
ul. Kościelna 74
Prezes ZOSP RP
Powiatu
Legionowskiego
Komendant Gminny
ZOSP RP Gminy
Wieliszew
Prezes OSP
Skrzeszew
OSP Chotomów
ul. Kościelna 112
05-124
Skrzeszew
05-124
Skrzeszew
Komendant
Komisariatu Policji
Wieliszew
z/s w Skrzeszewie
Dowódca 60.
Wieliszewskiego
dywizjonu
rakietowego OP
Proboszcz
Parafii Świętego
Bartłomieja
w Janówku
Pierwszym
Proboszcz Parafii
Przemienienia
Pańskiego w
Wieliszewie
Parafia Przemienienia
Pańskiego
w Wieliszewie
Parafia Przemienienia
Pańskiego
w Wieliszewie
Dyrektor
Samodzielnego
Zespołu Publicznych
Zakładów Opieki
Zdrowotnej w Gminie
Wieliszew
Niepubliczny Zakład
Opieki Zdrowotnej
„BER-MED” w
Wieliszewie
Kierownik
Niepublicznego
Zakładu
Opieki
Zdrowotnej
„SANITAS”. Sp. z
o.o. w Michałowie
Reginowie
Kierownik Stacji
Opieki Medycznej
CARITAS
Wojewódzki Ośrodek
Doradztwa
Rolniczego
Rejon Wieliszew
ul. Partyzantów 27
w Olszewnicy
Starej
05-123
Chotomów
05-124
Skrzeszew
05-123
Chotomów
05-124
Skrzeszew
05-135 Wieliszew
05-135 Wieliszew
05-135 Wieliszew
Janówek
ul. Nowodworska
05-124
Skrzeszew
ul. Niepodległości
85
05-135 Wieliszew
Michałów Reginów, 05-119
ul. Akacjowa 2
Legionowo
wraz z Zespołem
ul. Kościelna 1
05-135 Wieliszew
z/s w
Skrzeszewie
ul. Nowodworska
05-124
Skrzeszew
6
Zeonon
Chęć
Beata
Prokopowicz
Mariola
Pisarek
Stanisław
Serek
Teresa
Mikołajczyk
Elżbieta i
Edward
Trojanowscy
Andrzej
Albekier
Janina i
Ryszard
Mieczysław
Brańscy
Andrzej i
Elżbieta
Bonieccy
Pan Malte
Schwien
Berdowski
Regionalny Zarząd
Gospodarki Wodnej
w Warszawie
Środowiskowe
Ognisko
Wychowawcze
CARITAS w
Wieliszewie
Środowiskowe
Ognisko
Wychowawcze
CARITAS w Krubinie
Prezes
Pozarządowego
Stowarzyszenia
Właścicieli i
Użytkowników
Nieruchomości
„Dolina Narwi”
Prezes
Stowarzyszenia
Właścicieli i
Użytkowników
Nieruchomości
„Narew”
Sekretarz Generalny
Związku Gmin
Wiejskich RP
Dyrektor F. S. B.
Piekarnie Sp. z o. o.
„BRAJAN” P.H.U.
Maria
Chotkowska
Gospodarstwo
Ogrodnicze
„Abel” Sp. J. Skup
Złomu Metali
Kolorowych
Dyrektor Generalny
„Plastmo”
BUDOMAT
Skład Materiałów
Budowlanych
Sklep Meblowy
Piotr i
Paweł
Iwona i
Krzysztof
Chaber
Stolarnia “Chaber”
Krzywkowscy
Krzysztof
Dominiczak
DARECKI
Materiały Budowlane
z dostawą do Klienta
Prezes
Ryszard
Druzgalski
Państwo
Grzegorek
Maria i
Krzysztof
Anne Marie Idziak
i Witold
Danuta i
Jasińscy
Włodzimierz
Dyrektor
Xella VdB Polska
Zakład WapiennoPiaskowy Wieliszew
„Pol-Kwiat”
Inspektorat w
Dębem
Komornica
ul. Nasielska
05-140 Serock
ul. Modlińska 65
05-135 Wieliszew
ul. W. Witosa 1
05-124
Skrzeszew
ul. Główna 7
05-124
Skrzeszew
ul. Wojskowa 36A
03-599 Warszawa
Prezes Zarządu
Gminnego ZOSP
RP Gminy
Wieliszew
Michałów
Reginów
Łajski
ul. Grunwaldzka 2c
05-120
Legionowo
ul. Leśna 9
Michałów
Reginów
Olszewnica Stara
ul. Nowodworska
30
ul. Warszawska 17
05-119
Legionowo
05-119
Legionowo
05-119
Legionowo
05-123
Chotomów
Łajski
ul. Fabryczna 5
Michałów
Reginów
ul. Warszawska 51
A
Michałów
Reginów
Łajski
ul. Wolska 14
Sikory
P.P.H. „Planeta”
Sp. z o.o.
MichałówReginów
Masarnia “Metka”
„Tango”
Łajski
ul. Polna 10
05-119
Legionowo
05-119
Legionowo
ul. Warszawska 16
05-119
Legionowo
05-119
Legionowo
05-135 Wieliszew
ul. Zdziarska 21
03-289 Warszawa
ul. Warszawska
106
05-130 Zegrze
ul. Modlińska 25
05-135 Wieliszew
ul. Lipowa 8c
05-123
Chotomów
05-119
Legionowo
ul. Kościelna 68
ul. Polna 1
7
Adam
Jurek
Jarosław
Karol
Kanownik
Kocimski
Kierownik
Okręgowego
Przedsiębiorstwa
Geodezyjno Kartograficznego
PPHU Kanownik
„GRASSLAND”
Pracownia w
Wieliszewie
Grażyna
Kojro Michalska
Stajnia Klucz
ul. Narutowicza 82
Andrzej
Kołodziejczyk
ul. 600 Lecia 20
Jacek
Kołodziejski
Krzysztof
Kopczyński
Wanda
Kosakowska
Grzegorz i
Iwona
Emilia i
Bogumił
Krzysztof
Kozibąk
Kierownik
Zakładu Wodociągu
Północnego
Prezes Eljako-Al
spółka z o.o.
„POLMOZBYT
LEGIONOWO” Zakład
Handlowy
Sklep Motoryzacajny
„AGROBAZAR” Sklep
Ogrodniczy
„BUDET”
Wacław
Miąsek
Hanna i
Henryk
Mikulscy
Leszek
Perkowski
Wiesław
Raszewski
Stanisław
Michałów
Reginów
ul. Przedpełskiego6 05-135 Wieliszew
ul. Modlińska 73
ul. Długa 28
ul. Olszankowa 47
Michałów
Reginów
ul. Warszawska 88
MichałówReginów
Łajski
ul. Nowodworska
34
ul. Kościelna 60
Sklep OgrodniczoPrzemysłowy
„DORIAN”
Przedsiębiorstwo
Produkcyjno Handlowo Usługowe
Prezes
INVESTIM S. A.
Przedsiębiorstwo
Usługowo –
Handlowe
„DROM”
„LUMAG”
Łajski
MichałówReginów
ul. Nowodworska
83
ul. Warszawska
10B
Łajski
ul. Suwalna 5a
Łajski
ul. Polna 54
Rozum
„RAVIMED” Sp. z
o.o.
EKO-ROZUM
Ireneusz
Sadoch
„BUDOSYSTEM”
Łajski
ul. Śniadów Górny
59a
ul. Suwalna 9b
Stanisław
Sienicki
Andrzej
Stasiak
Izabela
Szeligowska
Tomasz
Lubelski
Bernd
Neunheuser
Izabela
Nowacka Kujawa
„Retro” Stanisław
Sienicki i Wspólnicy
Sp. J. Eksport-Import
Dyrektor Generalny
Łajski
„Polindus” Sp. z o.o.
Oddział Legionowo
Łajski „BISTYP”
Apteka
MichałówReginów
Członek Zarządu
Łajski
ARS Altmann Polska
Sp. z o.o Logistyka
Samochodowa
Członek Zarządu
Łajski
ARS Altmann Polska
Sp. z o.o Logistyka
Samochodowa
Prokurent
ARS Altmann
Polska Sp. z o.o
Kwiatkowscy
Lisicki
ul. Langiewicza 7b
ul. Kwiatowa 11
ul. Olszewskiego
25
05-135 Wieliszew
05-119
Legionowo
05-120
Legionowo
05-135 Wieliszew
05-119
Legionowo
05-119
Legionowo
05-119
Legionowo
05-119
Legionowo
05-119
Legionowo
05-119
Legionowo
05-119
Legionowo
05-120
Legionowo
05-120
Legionowo
05-119
Legionowo
08-443 Sobienie
Jeziory
05-119
Legionowo
05-230 Kobyłka
ul. Sikorskiego 5
05-119
Legionowo
ul. Nowodworska
21b
ul. Fabryczna 3
05-119
Legionowo
05-119
Legionowo
ul. Fabryczna 3
05-119
Legionowo
Łajski, ul.
Fabryczna 3
05-119
Legionowo
8
Bogdan
Marciniak
Prokurent
TRANSX
Materiały Budowlane
Prezes
ACO Elementy
Budowlane
Oddział Legionowo
Huta Szkła
Logistyka
Samochodowa
ARS Altmann
Polska Sp. z o.o
Logistyka
Samochodowa
Łajski, ul.
Fabryczna 3
05-119
Legionowo
ul. Warszawska 15
05-135 Wieliszew
Łajski
ul. Fabryczna 5
05-119
Legionowo
Krubin
ul. W. Witosa
Michałów
Reginów
Michałów
Reginów
ul. Leśna 11
05-124
Skrzeszew
05-119
Legionowo
05-119
Legionowo
Michał
Iwanek
Jerzy
Wołczyński
Elżbieta
Zajezierska
Andrzej i
Przemysław
Zawistowscy
Barbara
Koper
Piekarnia
„Nowakowski”
Hurtownia Chemii
Budowlanej CHEMKO
s. c.
KOPERFAM
Ewa,
Tadeusz i
Agnieszka
Jan
Skołożyńscy
PPUH Agro-Tank
Kowalik
JANBUD
Olszewnica Stara
Pan Marek
Trzaskoma
Wacława
Kałuszyn
Gronek
Pani Bogumiła
Lewandowska
Sklep „TINA”
Czesława
Miętek i Spółka
Łajski
Robert
Szaudel
Ewa
Eugeniusz
Anuszkiewicz
Kownacki
Sklep Spożywczo –
Monopolowy i
Przemysłowy
Sklep SożywczoPrzemysłowy
Caffe „Anusz”
Sklep Spożywczo –
Przemysłowy
Pani Hanna Kowalik
Andrzej
Włodarski
Stanisław
Łajski
Łajski
ul. Nowodworska 9
Łajski, ul.
Sikorskiego 5
ul. Modlińska 7
05-119
Legionowo
05-135 Wieliszew
ul. Warszawska
265/3
ul. Mickiewicza 10
05-123
Chotomów
05-124
Skrzeszew
05-119
Legionowo
05-119
Legionowo
ul. Nowodworska
94
ul. Nowodworska
54
ul. Kościelna 28
ul. Krótka 4
Komornica 13
Olszewnica Stara
ul. Warszawska 15
Zalewski
Góra
Bogusława
Malaszewska
Góra
ul. Rzeczna
(SKLEP)
ul. Poprzeczna 21
Marianna
Liwska
Góra
ul. Dworcowa 17
Halina
Ziółkowska
Poddębie
ul. Sosnowa 21
Bogdan
Marian
Jechna
Niesłuchowski
Adam
Kieszek
Łajski
ul. 600-lecia 34A
ul. Kościelna
(SKLEP)
ul. Grzybowa 17
Zofia
Gajda
Poddębie
ul. Sosnowa 14
Marek
Borówka
Ewa
Bryła
Łajski
Zbigniew
Elżbieta
Piotr
Sienkiewicz
Wiśniewska
Trętowski
Komornica
ul. Nasielska 17
DREW-STAL
ul.
80
ul.
ul.
ul.
Nowodworska
Wspólna 11
600-lecia 30/50
Modlińska
05-120
Legionowo
05-135 Wieliszew
05-135 Wieliszew
05-123
Chotomów
05-124
Skrzeszew
05-124
Skrzeszew
05-124
Skrzeszew
05-124
Skrzeszew
05-135 Wieliszew
05-135 Wieliszew
05-119
Legionowo
05-124
Skrzeszew
05-124
Skrzeszew
05-119
Legionowo
05-135 Wieliszew
05-135 Wieliszew
05-135 Wieliszew
9
Magdalena i Krawczykowscy
Robert
Katarzyna i Mrozik
Jacek
Krzysztof i
Kalinowscy
Renata
Sklep MAGRO
Olszewnica Stara
Sklep KATARZYNKA
Olszewnica Stara
Wywóz nieczystości
płynnych
Olszewnica Stara
05-123
Chotomów
05-123
Chotomów
05-123
Chotomów
Źródło: Materiały Urzędu Gminy w Wieliszewie
Ponadto do prac do udziału w konsultacjach społecznych zostały zaproszone następujące
organizacje:







Towarzystwo Strzeleckie w Wieliszewie,
Towarzystwo Przyjaciół Gminy Wieliszew,
Stowarzyszenie Wspierania Kultury i Folkloru Polskiego,
Stowarzyszenie Miłośników Fortu XVII B,
Stowarzyszenie Właścicieli i Użytkowników Nieruchomości „Narew”,
Pozarządowe Stowarzyszenie Właścicieli i Użytkowników Nieruchomości
„Dolina Narwi”,
Stowarzyszenie „Młodzi dla Rozwoju EMKA”.
10
Spis treści
1
WPROWADZENIE
13
2
DIAGNOZA SYTUACJI SPOŁECZNO – GOSPODARCZEJ
15
2.1
Uwarunkowania ogólne - położenie i podział administracyjny Gminy Wieliszew .... 15
2.2
Walory historyczno – kulturowe Gminy Wieliszew .................................................. 21
2.3
Warunki naturalne .................................................................................................... 23
2.3.1
Budowa geologiczna ....................................................................................................23
2.3.2
Zasoby wodne .............................................................................................................23
2.4
Gleby ......................................................................................................................... 24
2.5
Klimat ........................................................................................................................ 24
2.6
Środowisko przyrodnicze .......................................................................................... 25
2.7
Analiza struktury demograficznej gminy Wieliszew ................................................. 26
2.8
Stan i struktura zatrudnienia – rynek pracy ............................................................. 33
2.9
Infrastruktura społeczna .......................................................................................... 40
2.9.1
Edukacja .....................................................................................................................40
2.9.2
Ochrona zdrowia i pomoc społeczna .............................................................................42
2.9.3
Bezpieczeństwo publiczne ............................................................................................44
2.9.4
Kultura ........................................................................................................................46
2.9.5
Sport, rekreacja ...........................................................................................................48
2.10 Infrastruktura techniczna ......................................................................................... 50
2.10.1
Budownictwo mieszkaniowe ......................................................................................50
2.10.2
Drogi .......................................................................................................................51
2.10.3
Komunikacja ............................................................................................................53
2.10.4
Zaopatrzenie w wodę – wodociągi .............................................................................54
2.10.5
Gospodarka ściekowa ...............................................................................................55
2.10.6
Gospodarka odpadami ..............................................................................................57
2.10.7
Zaopatrzenie w energię elektryczną i gaz ...................................................................58
2.11 Gospodarka ............................................................................................................... 59
2.11.1
Rolnictwo .................................................................................................................59
2.11.2
Pozarolnicza działalność gospodarcza ........................................................................60
2.11.3
Turystyka.................................................................................................................63
2.11.4
Banki .......................................................................................................................66
2.12 Główni uczestnicy lokalni istotni z punktu widzenia lokalnego programu
rozwoju ................................................................................................................... 66
2.12.1
Władze gminne ........................................................................................................66
2.12.2
Możliwości budżetowe gminy ....................................................................................67
2.12.3
Stowarzyszenia, fundacje, inne organizacje pozarządowe............................................71
2.12.4
Organizacje pracodawców i pracobiorców ..................................................................73
11
2.13 Podstawowe informacje adresowe, telefony, e-maile, kontakty ............................. 74
3
OCENA POZIOMU ZASPOKOJENIA POTRZEB MIESZKAŃCÓW
75
3.1
Struktura i kryteria ocen zaspokojenia potrzeb mieszkańców ................................. 75
3.2
Ocena poziomu zaspokojenia potrzeb mieszkańców ............................................... 76
4
PROBLEMY GMINY
79
4.1
Problemy w zakresie zaspokojenia potrzeb mieszkańców ....................................... 79
4.2
Problemy w sferze techniczno - przestrzennej ......................................................... 81
4.3
Problemy w sferze gospodarczej gminy ................................................................... 82
5
CZYNNIKI ROZWOJOWE GMINY
83
5.1
Czynniki rozwojowe w sferze społecznej ................................................................. 83
5.2
Czynniki rozwojowe w sferze techniczno - przestrzennej ........................................ 85
5.3
Czynniki rozwojowe w sferze gospodarczej gminy .................................................. 88
6
ZAŁOŻENIA STRATEGII
91
7
MISJA GMINY
92
8
CELE STRATEGICZNE GMINY
92
8.1
Hierarchia potrzeb społecznych ................................................................................ 92
8.2
Cele strategiczne i zadania realizacyjne do roku 2020 w zakresie zaspokojenia
poszczególnych potrzeb mieszkańców ................................................................... 95
8.3
Cele strategiczne i zadania realizacyjne do roku 2020 w zakresie infrastruktury
i zasobów, gospodarki przestrzennej gminy oraz środowiska przyrodniczego
i potencjału ludzkiego ........................................................................................... 103
8.4
Cele strategiczne i zadania realizacyjne do roku 2020 w sferze gospodarczej
gminy..................................................................................................................... 109
9
ZGODNOŚĆ ZE STRATEGICZNYMI DOKUMENTAMI
113
10 PLAN OPERACYJNY
130
11 LISTA PRZEDSIĘWZIĘĆ I HARMONOGRAM REALIZACJI I WSKAŹNIKI
REALIZACJI
130
12 PLAN FINANSOWY NA LATA 2007-2013
134
13 SYSTEM PLANOWANIA, WDRAŻANIA, MONITOROWANIA I OCENY STRATEGII
ORAZ KOMUNIKACJA SPOŁECZNA
135
14 UWAGI I REKOMENDACJE KOŃCOWE
142
12
1
WPROWADZENIE
Gmina jest organizmem, w którym splatają się złożone procesy społeczno – gospodarcze
przebiegające w środowisku naturalnym i w określonej przestrzeni.
Zaspokajanie potrzeb mieszkańców, rozwijanie infrastruktury technicznej i społecznej,
ochrona środowiska naturalnego oraz rozwój gospodarczy gminy warunkowane są wieloma
czynnikami zewnętrznymi i wewnętrznymi.
Przy określaniu celów strategicznych uwzględnione zostały występujące uwarunkowania.
Cele strategiczne dotyczą spraw, co do których gmina i partnerzy społeczni, każdy
w zakresie swoich kompetencji, mogą podejmować autonomiczne działania. Autonomiczność
działań oznacza, że gmina i partnerzy społeczni (każdy w zakresie swoich kompetencji) mają
do tego prawo i nie są uwarunkowani decyzjami zewnętrznymi podejmowanymi poza gminą.
Proponowane w strategii cele i zadania służące ich realizacji, obejmują wszystkie sfery życia
i funkcjonowania gminy. W pracach nad strategią wyodrębnione zostały trzy obszary
prezentowane poniżej:
1. Zaspokojenie potrzeb mieszkańców, obejmujące 14 potrzeb:
–
zabezpieczenie materialne,
–
kultura, poznanie i kreacja otoczenia,
–
poczucie użyteczności, uznanie, akceptacja, gratyfikacja,
–
rekreacja, wypoczynek, przyjemności,
–
kontakty społeczne, więź grupowa,
–
bezpieczeństwo,
–
swoboda i łatwość kontaktów przestrzennych,
–
opieka,
–
przynależność do miejsca, ład przestrzenny,
–
rozwój ludzi,
–
zdrowie i życie,
–
schronienie,
–
wyżywienie,
–
wartości moralne i potrzeby religijne.
2. Infrastruktura i zasoby oraz gospodarka przestrzenna gminy, obejmująca:
–
infrastrukturę techniczną i gospodarkę komunalną,
–
infrastrukturę społeczną,
–
gospodarkę przestrzenną,
–
komunikację (transport, drogi),
–
środowisko przyrodnicze,
–
potencjał ludzki.
3.
Gospodarka gminy, obejmująca sektor MŚP z wyodrębnioną turystyką, handlem i
usługami oraz rolnictwo, a także promocję gminy.
Takie ujęcie stanowi swoistą mapę wszystkich spraw ważnych dla rozwoju gminy, które są
dodatkowo poddane hierarchizacji i uporządkowane obszarowo (sfera społeczna, sfera
zasobów wraz z infrastrukturą i gospodarką przestrzenną oraz sfera gospodarcza).
Tym samym Strategia Rozwoju Gminy Wieliszew do roku 2020 jest dokumentem
kierunkowym, swoistą mapą, stanowiącą podstawę do podejmowania
skoordynowanych działań przez wszystkich partnerów lokalnych gminy.
Pozwala to na kompleksowe ujęcie zrównoważonego rozwoju gminy. Kompleksowe
podejście, będące cechą planowania strategicznego powoduje, iż realizacja tak określonej
13
strategii jest wspólnym zadaniem władz samorządowych i wszystkich parterów społecznogospodarczych w gminie.
Bardzo ważnym aspektem jest uspołecznienie procesu opracowania i wdrażania strategii przy
udziale wszystkich głównych partnerów społecznych i gospodarczych.
Do realizacji strategii niezbędne będzie podejmowanie działań:
– samodzielnych przez władze gminy,
– samodzielnych przez podmioty sektora prywatnego,
– samodzielnych przez organizacje pozarządowe,
– indywidualnych przez mieszkańców i ich nieformalne grupy i środowiska,
– wspólnych z udziałem parterów z różnych sektorów (publicznego, prywatnego
i pozarządowego).
Wynika z tego, iż bardzo ważnym, a jednocześnie trudnym zadaniem będzie zaangażowanie
wszystkich kluczowych dla rozwoju gminy parterów. Powodzenie w tym zakresie jest
uzależnione od zdolności do wzajemnej komunikacji, radzenia sobie z różnicami interesów
poszczególnych partnerów i grup, wspólnego definiowania problemów i celów, a następnie
projektowania i realizacji wspólnych przedsięwzięć.
W okresie wdrażania strategii władze gminy mogą występować w różnych rolach,
w tym jako:
– bezpośredni realizator działań,
– inicjator i animator działań,
– uczestnik działań podejmowanych wspólnie z innymi partnerami,
– wspierający organizacyjnie, technicznie i finansowo działania podejmowane przez
partnerów lokalnych,
– administrator centrum lokalnej informacji i komunikacji w gminie.
Wdrożenie strategii przez władze gminy wymaga stosowania operacyjnych narzędzi
planistycznych, pozwalających na podjęcie ostatecznych decyzji, które działania
i przy jakich zaangażowanych środkach własnych oraz zewnętrznych będą realizowane. Tymi
narzędziami planistycznymi władz gminy mogą być:
– wieloletni plan inwestycyjny,
– plan rozwoju lokalnego/operacyjny,
– miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego,
– budżet gminy,
– budżet zadaniowy,
– konkretne projekty i programy,
– aplikacje o zewnętrzne źródła dofinansowania,
– polityki szczegółowe gminy (stanowiące zbiór spójnych zasad odnoszących się do
określonej dziedziny życia/funkcjonowania gminy), pozwalające podejmować
powtarzalne decyzje według tych samych kryteriów,
– zadania wyznaczane urzędnikom gminy i jednostkom podległym gminie.
Planowanie i wdrażanie strategii w opisany powyżej sposób daje szansę świadomego
wpływania na długookresowe procesy społeczne, gospodarcze, przyrodnicze i przestrzenne.
Pozwoli to na zarządzanie rozwojem niezależnie od zmian kolejnych ekip sprawujących
władzę w gminie i ponad występującymi w środowisku lokalnym konfliktami interesów.
14
2
DIAGNOZA SYTUACJI SPOŁECZNO – GOSPODARCZEJ
2.1 Uwarunkowania ogólne - położenie i podział administracyjny Gminy
Wieliszew
Gmina Wieliszew położona jest w środkowej części województwa mazowieckiego,
w widłach Wisły i Narwi, niespełna 31,4km na północ od Warszawy. Obejmuje obszar
położony w łuku Narwi od Zegrza do Nowego Dworu Mazowieckiego i wchodzi w skład
powiatu legionowskiego.
Gmina Wieliszew graniczy z gminami: Nowy Dwór Mazowiecki na zachodzie, Pomiechówek
i Serock na północy, Nieporęt na wschodzie, Legionowo i Jabłonna na południu. Naturalną
północną granicę gminy stanowi rzeka Narew oraz Jezioro Zegrzyńskie (Zalew Zegrzyński),
oddane do użytku w 1963 roku, powstałe w wyniku przegrodzenia zaporą w Dębem wód
Bugu i Narwi.
Ośrodkiem gminnym jest najliczniejsza i najsilniejsza ekonomicznie wieś - Wieliszew, mogąca
pochwalić się ponad 700-letnią historią, która od 1993 roku jest siedzibą władz gminnych.
Lokalizację gminy na tle kraju, województwa i powiatu przedstawiają poniżej zamieszczone
mapy.
Mapa 1. Lokalizacja Województwa Mazowieckiego na tle kraju
Województwo mazowieckie
Źródło: http://www.gminy.pl
15
Mapa 2. Lokalizacja Powiatu Legionowskiego na tle województwa mazowieckiego
Powiat legionowski
Mapa 3. Lokalizacja Gminy Wieliszew na tle powiatu legionowskiego
Gmina Wieliszew
16
Mapa 4. Gmina Wieliszew
Źródło:http://www.wieliszew.pl/gmina/pliki/wieliszew-mapa/index.html
17
Gmina Wieliszew zajmuje obszar ok. 10200km2 (10160ha), liczy 8591 mieszkańców. Jest
gminą wiejską składającą się z 13 sołectw:
– Góra,
– Janówek Pierwszy,
– Kałuszyn,
– Komornica,
– Krubin,
– Łajski,
– Olszewnica Nowa,
– Olszewnica Stara,
– Poddębie,
– Sikory,
– Skrzeszew,
– Topolina,
– Wieliszew.
Miasta Legionowo i Nowy Dwór Mazowiecki, pomiędzy którymi położona jest gmina, silnie na
nią oddziałują. Spowodowało to podział gminy na dwie części, które nie zdołały się ze sobą
zintegrować. Gmina Wieliszew z dużymi zespołami leśnymi, licznymi pomnikami przyrody,
łąkami, stawami, położona w odległości 30km od stolicy, stwarza doskonałe warunki dla
wypoczynku i relaksu.
Trzy czwarte obszaru gminy stanowią użytki rolnicze i leśne. Pozostała część to tereny
zurbanizowane - zabudowa mieszkalna, rekreacyjna, rzemieślnicza, usługowa oraz
przemysłowa. Z roku na rok obserwuje się coraz słabsze zainteresowanie rolnictwem.
Dowodem jest dalszy podział powierzchni gospodarstw (obecnie średnia powierzchnia wynosi
3,5ha). Nasila się tendencja innego niż rolnicze wykorzystania gleb słabej jakości położonych
wzdłuż dróg, w pobliżu lasów i jezior.
Tereny gminy położone w bezpośrednim sąsiedztwie Warszawy, uzbrojone w kanalizację,
sieć gazową, łączność telefoniczną, wodociągi są przedmiotem zainteresowania różnorodnych
inwestorów. Miejscowości, w których już obecnie realizuje się większe inwestycje to Łajski
i Wieliszew. Wydzielono tam odpowiednie tereny pod budownictwo mieszkaniowe
i przemysłowe. Jednorodzinne budownictwo mieszkaniowe dominować ma także
w miejscowościach: Skrzeszew, Kałuszyn, Olszewnica Stara i Nowa, Janówek Pierwszy i
Góra. Miejscowości: Sikory, Topolina, Poddębie i Komornica oraz częściowo Skrzeszew i
Kałuszyn położone w strefie Warszawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu spełniać mają
z kolei funkcje letniskowe.
Odległości do ważniejszych ośrodków gospodarczych – większych miast w regionie
prezentuje poniżej zamieszczona mapa.
18
Mapa 5. Lokalizacja gminy względem ważnych ośrodków administracyjno-gospodarczych
11,1km
34km
41,2km
54,1km
17,4km
17,9km
47,2km
31,4km
65,2km
54,1km
65,2km
Źródło: http://pl.wikipedia.org
19
Mapa 6. Odległość Wieliszewa od największych miast w Polsce
Źródło: http://www.wieliszew.pl/gmina/pliki/wieliszew-mapa/index.html
Odległość Wieliszewa od największych miast w Polsce:

Białystok
- 177,5km,

Bydgoszcz
- 245,0km,

Gdańsk
- 327,3km,

Kraków
- 331,9km,

Lublin
- 183,1km,

Łódź
- 146,0km,

Olsztyn
- 263,6km,

Poznań
- 328,8km,

Radom
- 345,3km,

Rzeszów
- 332,6km,

Szczecin
- 132,4km,

Wrocław
- 379,5km,

Zielona Góra - 284,7km.
20
Na terenie województwa mazowieckiego nie ma przejść granicznych najbliższe przejścia
graniczne z Białorusią, Ukrainą i Litwą znajdują się w miejscowościach:
z Białorusią:

Czeremcha – Wysokolitowsk
- przejście kolejowe – 189,0km,

Połowce – Pieszczotka
- przejście drogowe – 188,7km,
z Ukrainą:
Dorohusk – Jagodzin

- przejście drogowe i kolejowe – 283,6km,
z Litwą:

Berżniki – Kapčiamiestis
- przejecie drogowe – 300,6km,

Trakiszki – Mockawa
- przejście kolejowe – 287,9km.
2.2 Walory historyczno – kulturowe Gminy Wieliszew
Walory historyczne
Najstarsze ślady osadnictwa na terenie Gminy Wieliszew pochodzące sprzed 8000 lat p.n.e.
odnalezione zostały w licznych stanowiskach archeologicznych na terenie wsi Komornica
(m.in. narzędzia krzemienne). Kultura ta, nazwana „komornicką”, jako jedna z najstarszych
odkrytych na kontynencie europejskim, obejmowała swym zasięgiem część Polski, Niemiec,
Danii, a także płd. Szwecję.
Na terenie Gminy Wieliszew znajduje się szereg stanowisk archeologicznych, pochodzących
z różnych epok, w których znaleziono pozostałości po dawnych mieszkańcach tych ziem.
Należą do nich stanowiska archeologiczne we wsi Krubin - ze śladami osadnictwa ciągnącymi
się, od 3 tysiąclecia p.n.e., poprzez IV w. n.e. i okres wczesnośredniowieczny. We wsi Łajski
- z okresu kultury halsztackiej, a także we wsiach Olszewnica Stara, Skrzeszew i Kałuszyn.
W Wieliszewie, na wydmowym wzniesieniu, tzw. Górze Sztachera (zwanej również Sztacheta)
położonym między Jeziorem Wieliszewskim a Jeziorem Zegrzyńskim odkryto mezolityczne
obozowisko otwarte z pozostałościami osadnictwa myśliwych i rybaków sprzed 7 tys. lat
(m.in. liczne narzędzia krzemienne a także słynne "groby kloszowe z Wieliszewa").
Wzmianki dotyczące terenów gminy znajdują się w dokumentach związanych z aktami
fundacyjnymi kościołów. Konsekrowany w 1294 roku przez biskupa Tomasza kościół w
Nowym Dworze Mazowieckim był filią nieistniejącego już kościoła parafialnego w Okuninie,
którego akt założenia datuje się na XI wiek. Z kolei 20 lipca 1387 roku biskup płocki Ścibor z
Radzymina w akcie fundacyjnym, w którym widnieją nazwy wsi: Wieliszew, Skrzyszew,
Koluszyn, Łaziska, Turczyn i Nieporęt, nakazał wzniesienie w Wieliszewie kościoła w dobrach
klasztoru Kanoników Regularnych z Czerwińska nad Wisłą. Tekst dokumentu zachował się w
kopiariuszu czerwińskim pochodzącym z początku XVI w.
Źródłem informacji na temat ziem gminy Wieliszew są również dokumenty świadczące
o prawach własności. Najstarsza wieś - Wieliszew wymieniana jest wśród posiadłości
klasztoru w Czerwińsku już w 1254 roku. Wieś Góra z kolei została wspomniana w wieku XV
jako część dóbr rodziny Nałęczów.
O dawnej świetności tych terenów świadczą także starania biskupa Andrzeja Stanisława
Kostki Załuskiego, który w 1745 r. starał się - nieskutecznie - o uzyskanie przywileju
lokalizacyjnego miasta dla wsi Wieliszew.
Zgodnie z zapisem w księdze wieczystej z połowy XIX w. mieszkańcy wsi Wieliszew, Łajski,
Komornica, Poddębie, Skrzeszew i Kałuszyn, które stanowiły własność Augusta hr.
Potockiego, w roku 1864 zgodnie z ukazem cara zostali uposażeni częścią ziem.
21
W odzyskaniu niepodległości w 1918 roku swój udział mieli również mieszkańcy miejscowości
położonych między Wisłą i Narwią. 11 listopada oddziały Polskiej Organizacji Wojskowej
z Chotomowa, Jabłonny, Krubina, Kałuszyna, Nieporętu, Olszewnicy i Skrzeszewa w sile ok.
100 żołnierzy ruszyły na garnizon niemiecki w Nowej Jabłonnej (dzisiejsze Legionowo),
zdobywając stację kolejową oraz magazyny broni, 14 listopada żołnierze POW przyjęli
kapitulację garnizonu niemieckiego liczącego 2000 żołnierzy.
Kolejne lata to trudna odbudowa państwowości polskiej, reformy ekonomiczne i walutowe.
W dzieło to włączyły się Straże Ogniowe (Krubin, Kałuszyn, Skrzeszew), których rozwój po
1918 roku był spontanicznym wkładem społeczeństwa w odtwarzanie struktur państwowych.
Kolejne trudne etapy historii to wojna z Rosją Sowiecką w 1921 roku, która nieomalże otarła
się o teren gminy.
Wojenna zawierucha w 1939 roku nie ominęła terenów gminy Wieliszew. Obrona północnych
rubieży Warszawy we wrześniu przebiegała na linii rzeki Narwi. Przeprawy w Dębem broniła
5 dywizja piechoty pod dowództwem gen. bryg. Juliusza Zulaufa. Pomimo uporczywej obrony
13 września Niemcom udało się sforsować Narew na linii Dębe - Izbica. Ciała poległych
w tamtej bitwie 300 żołnierzy polskich spoczywają obok pomnika na cmentarzu
w Wieliszewie.
Lata okupacji przedzieliły obecny teren gminy granicą pomiędzy Rzeszą Niemiecką
i Generalną Gubernią. Intensywnie działały tutaj oddziały AK ze zgrupowania "Obroża".
Podczas ofensywy w 1944 roku uporczywe walki prowadzone na tym terenie przez wojska
Armii Czerwonej spowodowały ogromne zniszczenia. Powracający mieszkańcy zastali jedynie
kilka ocalałych domów, rozpoczął się okres ponownego zagospodarowywania tego terenu.
Gmina w obecnym kształcie powstała w 1973 roku w wyniku nowego podziału
administracyjnego kraju na 49 województw. Symbolami scalania lokalnej wspólnoty stały się:
nowoczesna siedziba urzędu gminy oraz nowy herb, nawiązujący do ponad 700-letniej
historii tych terenów.
Gmina Wieliszew może poszczycić się kilkunastoma obiektami i zespołami zabytkowymi,
z których większość jest objęta ochroną Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków
w Warszawie. Poniższe zestawienia prezentuje listę tych obiektów:

ruiny pałacu w stylu klasycystycznym z XVIII w. we wsi Góra,

klasycystyczna oficyna z XVIII w. we wsi Góra,

spichlerz z XVIII w. we wsi Góra,

kuźnia z XVIII w. we wsi Góra,

pozostałości parku z XVIII we wsi Góra,

klasycystyczna kaplica na cmentarzu parafialnym w Wieliszewie z 1834 roku,

dom mieszkalny z XIX w. w Wieliszewie,

organistówka z końca XIX w. w Wieliszewie,

cmentarz pamiątkowy w Wieliszewie (pozostałości rosyjskiego cmentarza
wojskowego Twierdzy Zegrze z przełomu XIX i XX wieku, użytkowanego później
także cywilnie),

„Grupa forteczna Janówek" - usytuowany w pobliżu wsi Janówek, porośnięty lasem
zespół trzech rozległych fortów, który wchodził w skład umocnień Twierdzy Modlin.
Powstawał w latach 1883 - 1888 (obiekt ceglano-ziemny) i 1912 - 1915 (obiekty
żelbetonowe),

przydrożna kapliczka z XIX w. we wsi Olszewnica Nowa,
22

stanowisko archeologiczne we wsi Krubin ze śladami osadnictwa od 3 tysiąclecia
p.n.e. do IV w. n.e. i wczesnośredniowiecznego.
2.3 Warunki naturalne
2.3.1 Budowa geologiczna
Podłoże podczwartorzędowe
Legionowo położone jest na południowo – zachodnim skraju platformy wschodnio europejskiej, która zabudowana jest ze starych skał prekambryjskich, powstałych co
najmniej 550 mln lat temu występujących na głębokości około 3 km. Na utworach
prekambryjskich spoczywają skały powstałe w erze paleozoicznej i mezozoicznej. Największą
miąższość (od 500 do 1000m) mają osady jury, składające się głównie z piaskowców oraz
leżące ponad nimi piaskowce, mułowce i margliste utwory kredy (o miąższości 700 – 800 m).
Nad utworami kredy występują osady trzeciorzędowe należące do oligocenu, miocenu i
pliocenu. Najstarszymi osadami trzeciorzędowymi stwierdzonymi wierceniami na terenie
Legionowa są zielone kwarcowe mułki i piaski glaukonitowe oligocenu. Osiągają one
miąższość kilkudziesięciu metrów, a ich strop zalega na głębokości około 185m. Są to osady
morskie powstałe w strefie przybrzeżnej. W piaskach oligoceńskich występuje zasobny
poziom wodonośny stanowiący źródło bardzo dobrej jakości wody dla mieszkańców
Warszawy i jej okolic. Studnie eksploatujące ten poziom znajdują się również w Legionowie i
w niektórych ośrodkach wypoczynkowych w rejonie Jeziora Zegrzyńskiego.
Czwartorzęd
Sedymentacja osadów czwartorzędowych na obszarze powiatu, podobnie jak na terenie
większości obszaru Polski, związana jest z rozwojem zlodowaceń plejstoceńskich. Na
obszarze tym występowały lądolody dwóch zlodowaceń: południowopolskiego i
środkowopolskiego. W czasie najmłodszego zlodowacenia bałtyckiego, obszar Legionowa
znajdował się poza zasięgiem lądolodu, około 100 km na południe od jego czoła.
Osady czwartorzędu są najmłodszymi utworami obserwowanymi na powierzchni terenu
i w płytkich otworach wiertniczych. W dolinach Wisły i Narwi w całym profilu osadów
plejstoceńskich dominują osady piaszczyste o genezie rzecznej lub wodnolodowcowej, prawie
brak jest glin zwałowych. Podrzędnie występują mułki i iły zastoiskowe. Powierzchnię terenu
pokrywają osady plejstoceńskie oraz holoceńskie małej miąższości: piaski i mady tarasów
rzecznych, piaski eoliczne (często tworzące wydmy) oraz podrzędnie torfy i namuły torfiaste.
Taka budowa geologiczna sprzyja występowaniu złóż kopalin pospolitych (piasków i żwirów)
wykorzystywanych przede wszystkim w budownictwie i drogownictwie.
2.3.2 Zasoby wodne
Wody powierzchniowe
Teren powiatu legionowskiego leży w zlewni Wisły i jej dopływów Narwi i Bugu.
Z J. Zegrzyńskiego wypływa przepływający przez teren powiatu Kanał Żerański, a poniżej
zapory w Dębem do Narwi dochodzi koryto sztucznie utworzonego Kanału Bródnowskiego.
Kanał ten od kilku lat nie prowadzi wody.
Atutem powiatu jest znajdujący się na jego terenie „Zalew Zegrzyński” – sztuczne jezioro
przepływowe o powierzchni 3300ha i średniej głębokości 5,7m (w dawnym nurcie Narwi
dochodzącej do 8,0m) i pojemności 94,3 mln m3. Powstało ono w wyniku spiętrzenia wód
Narwi przez zaporę w m. Dębe. Jezioro Zegrzyńskie jest głównym źródłem wody pitnej dla
Warszawy, służy retencjonowaniu wód Narwi i Bugu oraz celom rekreacyjnym.
23
Wody podziemne
Teren powiatu legionowskiego położony jest w obrębie głównych zbiorników wód
podziemnych: zbiornika wód podziemnych w utworach czwartorzędowych – Dolina rzeki
środkowej Wisły – GZWP 222 oraz zbiornika wód podziemnych w utworach trzeciorzędowych
- subniecka warszawska (część centralna) – GZWP 215 A.
Zbiornik GZWP – 222 – Dolina środkowej Wisły obejmuje prawie cały powiat. Poza zasięgiem
GZWP są tereny północne – miasto Serock i obszary na północny zachód od miasta. Na
przeważającym terenie izolacja pierwszej użytkowej warstwy wodonośnej jest bardzo słaba
(2-10m) lub praktycznie jej brak (<2m). Statyczne zwierciadło wody występuje na rzędnych
od 80 m n.p.m. (na południu i wschodzie powiatu) do ok.. 73 m n.p.m. ( na północnym
zachodzie – w rejonie zapory w Dębem – poniżej piętrzenia) to jest na głębokości od 2,0 m
do 6,0 m. Średnia głębokość ujęć czwartorzędowych na terenie zbiornika wynosi 60 m, a
wydajność od kilku do 140 m3/h.
Piętro wodonośne w utworach trzeciorzędowych jest dwudzielne. Część płytsza występuje
w mioceńskich piaskach pylastych i mułkach z węglem brunatnym. Ze względu na zawartość
substancji organicznej i wkładek węgla brunatnego mioceński poziom wodonośny nie jest
eksploatowany. Część głębsza, oddzielona mułkami i pyłami występuje na głębokości poniżej
200 m. Są to piaski drobno i średnioziarniste z glaukonitem o miąższości od kilkunastu do
kilkudziesięciu metrów. Warstwy wodonośne tego piętra izolowane są od wpływów z
powierzchni słabo przepuszczalnymi iłami plioceńskimi o miąższości rzędu 100m. Wydajność
poszczególnych studni jest nieduża, przeważnie 10 – 30 m3/h.
Jakość wód podziemnych czwartorzędowego poziomu wodonośnego na terenie powiatu
legionowskiego jest dobra (klasy Ia i Ib wg klasyfikacji zwykłych wód podziemnych dla
potrzeb monitoringu), do picia i celów komunalnych wymaga prostego uzdatniania.
2.4 Gleby
Na terenie powiatu legionowskiego przeważają gleby słabe i najsłabsze (kl. V i VI). Jedynie
w gminie Wieliszew występują głównie gleby średniej jakości (kl. IVa, IVb). Warunki glebowe
powiatu są mało korzystne dla produkcji rolnej, przeważają gleby kompleksów: żytni słaby i
żytni bardzo słaby. Występujące tu gleby brunatne wyługowane, które wytworzyły się na
piaskach wodnolodowcowych, rzecznych i eolicznych na dużych obszarach poddane są erozji
wiatrowej. Erozja ta występuje szczególnie na glebach nadmiernie wylesionych.
Wyniki badań składu chemicznego gleb w powiecie legionowskim wykazały, że znajdują się
tu głównie gleby bardzo kwaśne lub kwaśne, wymagające wapniowania, 21-40% gleb
charakteryzuje się bardzo niską lub niską zawartością fosforu i magnezu, a 61-80% gleb ma
bardzo niską lub niską zawartość potasu.
2.5 Klimat
Zgodnie z powszechnie stosowaną charakterystyką klimatyczną J.Stachy´ego (Atlas
hydrologiczny Polski 1978r.), powiat legionowski znajduje się w zasięgu wpływów klimatu
kontynentalnego. Poniżej zostały zamieszczone parametry charakteryzujące klimat powiatu
legionowskiego, a w tym gminy Wieliszew:
-
Średnia roczna temperatura wynosi +8,1oC przy rozpiętości średnich wieloletnich
miesięcznych od -2,2oC w styczniu do +18,3oC w lipcu. Absolutna różnica temperatur
w tym dwudziestoleciu wyniosła prawie 68oC.
-
Średni wieloletni roczny opad wynosi 522mm, ale w poszczególnych latach waha się
od 490 do 660mm. Średnie miesięczne sumy opadów w wieloleciu wahają się od 23,6
mm w lutym do 67,7mm w czerwcu.
24
-
Pokrywa śnieżna utrzymuje się w miesiącach zimowych tylko w około 50% dni,
średnio przez 59 dni w roku.
-
Średnie zachmurzenie w skali roku wynosi dla Legionowa 5-6 oktanów, czyli
pomiędzy 5/8 a 6/8. Dni pogodnych jest średnio w ciągu roku 40, pochmurnych 140,
a najwięcej o zachmurzeniu pośrednim.
-
Średnie miesięczne wartości ciśnienia wahają się bardzo nieznacznie dla
poszczególnych miesięcy i w różnych latach, oscylując od około 1003 do około 1007
hPa.
-
Wartość średniej wieloletniej wilgotności
w procentach, wynosi w skali roku 76%.
względnej
powietrza,
wyrażonej
Przeważają wiatry z kierunków zachodnich. Średnia prędkość wiatru w okresie roku wynosi
3,5m/s przy niewielkich wahaniach średniej miesięcznej od około 3m/s w miesiącach letnich
do ponad 4m/s w miesiącach zimowych.1
2.6 Środowisko przyrodnicze
Gmina Wieliszew położona jest w Kotlinie Warszawskiej na pograniczu z Wysoczyzną
Ciechanowską. Granicą tego rejonu jest rzeka Narew w ujściowym odcinku do Wisły. Geneza
obszaru i jego struktura geomorfologiczna decyduje o specyficznym krajobrazie gminy
i charakterze środowiska przyrodniczego z wszystkimi jego elementami.
Jest to obszar szerokiej doliny z tarasami: zalewowym w części północno - zachodniej,
środkowej i północno - wschodniej, teren ze starorzeczami, licznymi kanałami, jeziorkami,
z typowym dla takich obszarów materiałem podłoża, stosunkami wodnymi i roślinnością
o charakterze półnaturalnym oraz tarasem nadzalewowym na pozostałym obszarze gminy.
gmina Wieliszew jest mozaiką lasów i użytków zielonych.
Cenne zbiorowiska roślinne (zespoły leśne, łąki, liczne pomniki przyrody), jeziora, stawy oraz
cechy geomorfologiczne terenu zadecydowały, że 2/3 powierzchni gminy znalazło się
w strefie Warszawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu. Najbardziej cenne tereny
mają status obszarów szczególnej ochrony ekologicznej. Są to:
 rzeka Narew w granicach wałów przeciwpowodziowych,
 obszar łąkowo-wodny i leśny Jezioro Klucz oraz las Sikory,
 zespół torfowo-leśny Kałuszyn,
 zespół torfowo-leśny Poddębie.
Dwa zespoły przyrodnicze uzyskały rangę rezerwatów. Wieliszewski rezerwat „Łęgi
Wieliszewskie” jest najbogatszym stanowiskiem storczyków w województwie. Drugi zespół
(organizowany) w okolicach Kępy Kikolskiej jest stuletnim lasem o charakterze łęgu olszowotopolowego, gdzie znajduje się jedna z dwóch w tej części Mazowsza kolonii lęgowych czapli
siwej.
Duże zespoły leśne na terenie gminy to bór świeży, bór mieszany oraz zespoły olszowe
z zarejestrowanymi 18 pomnikami przyrody.
Położona na terenach pradoliny Wisły, Narwi i Bugu gmina posiada duże zasoby dobrej
jakości wody (zasoby czwartorzędowe) na głębokości ok. 30 - 40m. Na terenie gminy
eksploatowane jest również złoże kruszywa naturalnego - żwiru i piasku w Janówku. Zasoby
tego złoża szacuje się na 43 mln ton.
Rzeka Narew jest głównym elementem układu hydrograficznego gminy uzupełnianym przez
dolny odcinek Kanału Bródnowskiego, Kanał Komornicki, przepompownię z systemem
1
Punkty dotyczące budowy geologicznej, zasobów wodnych, gleb i klimatu zostały opracowane na
podstawie dokumentu: „Program Ochrony Środowiska dla powiatu legionowskiego”.
25
kanałów i jezior Niziny Wieliszewskiej, system kanałów, rowów Niziny Skrzeszewskiej oraz
system kanałów i jezior Niziny Krubińskiej z przepompownią w Górze.
Na terenie gminy występują liczne stanowiska archeologiczne skupiające się w trzech
rejonach:
- Góra i Krubin,
- Topolina, Skrzeszew i Kałuszyn,
- Wieliszew i Komornica.
Podsumowanie
Walory zasobów naturalnych – środowiska przyrodniczego gminy przyciągają wielu turystów,
wczasowiczów i osoby zainteresowane rekreacją. Poprzez wymienione wartości gmina
Wieliszew jest jedną z najbardziej atrakcyjnych turystycznie gmin położonych w
bezpośrednim sąsiedztwie Warszawy. Jej dostępność komunikacyjna pozwala na szeroki
rozwój usług turystycznych, który jednak powinny być monitorowane, gdyż nadmierna
eksploatacja zasobów naturalnych i kulturowych może prowadzić do ich zniszczenia. W
związku z rosnącą liczbą odwiedzających gminę należy zwrócić uwagę na konieczność
ponoszenia dużych nakładów związanych z zachowaniem unikalnych miejsc środowiska
naturalnego.
2.7 Analiza struktury demograficznej gminy Wieliszew
Poniżej zamieszczone dane obejmujące lata 2000-2006 zostały przedstawione na podstawie
informacji zamieszczonych na stronach internetowych Głównego Urzędu Statystycznego.
Według danych GUS (stan na 31.12.2006 r.) gminę wiejską Wieliszew zamieszkiwało 8591
osób na powierzchni 102km2, z czego 4240 stanowili mężczyźni, natomiast
4351 kobiety. Średnia gęstość zaludnienia na koniec 2006 roku w Polsce wynosiła 122 osoby
na km2. Wskaźnik ten dla województwa mazowieckiego kształtował się na poziomie 144
osoby na km2, a w powiecie legionowskim, do którego administracyjnie należy gmina
Wieliszew 251 osób na km2. W porównaniu z krajem, województwem mazowieckim i
powiatem legionowskim, wskaźnik gęstości zaludnienia w gminie Wieliszew w 2006 roku
kształtował się na poziomie znacznie niższym i wyniósł 85 osób na km2.
Zmiany w liczbie ludności zamieszkałej w województwie, powiecie i gminie Wieliszew w
latach 2000 – 2006 przedstawiają poniższe wykresy.
Wykres 1. Zmiany liczby ludności Gminy Wieliszew i powiatu legionowskiego w latach 2000-2006
120000
100000
80000
60000
40000
20000
0
2000
2001
2002
Gmina Wieliszew
2003
2004
2005
2006
powiat legionowski
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS
26
Wykres 2. Zmiany liczby ludności w Województwie Mazowieckim w latach 2000-2006
5160000
5150000
5140000
5130000
5120000
5110000
5100000
5090000
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
województwo mazowieckie
Wykres 3. Dynamika ludności w Gminie Wieliszew
210%
105%
100%
100,07% 98,54%
99,28%
104,77%
100,83% 102,55%
0%
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
wskaźnik dynamiki
Powyższe dane przedstawione w formie wykresów wskazują, iż przebieg krzywych
obrazujących zmiany liczby ludności w gminie, powiecie i województwie w analizowanym
okresie charakteryzowała ogólna tendencja wzrostowa, aczkolwiek z różną intensywnością.
Liczba ludności zamieszkującej gminę Wieliszew na koniec 2006 roku stanowiła 104,77%
ludności zamieszkującej ten obszar w 2000 roku, w powiecie wskaźnik ten stanowił
108,03%, a w województwie 100,78%.
Z kolei analizując zmiany w liczbie mężczyzn i kobiet, to w rozważanym okresie zarówno
w gminie, jak i powiecie czy województwie liczba kobiet przewyższała liczbę mężczyzn.
27
Wykres 4. Saldo migracji w ruchu wewnętrznym w gminie Wieliszew
200
150
100
50
0
59
22
2000
2001
104
2002
119
2003
155
2004
131
2005
176
2006
saldo migracji w ruchu wewnetrznym
Wykres 5. Saldo migracji w ruchu wewnętrznym w powiecie legionowskim
1600
1400
1200
1000
800
600
400
200
0
796
745
2000
2001
1098
2002
1089
2003
1225
2004
1283
2005
1438
2006
Wykres 6. Saldo migracji w ruchu wewnętrznym w województwie mazowieckim
20000
15000
10000
5000
8825
0
2000
9866 12166
13328 13326 14520
16268
2001
2002
2003
2004
2005
2006
Saldo migracji zarówno w gminie Wieliszew, w powiecie legionowskim, jak i województwie
mazowieckim w analizowanym okresie obejmującym lata 2000 - 2007 charakteryzowały
28
wartości dodatnie i tendencja wzrostowa, co świadczy o stałym i rosnącym napływie
ludności.
Poniższy wykres prezentuje prognozę GUS dotyczącą liczby ludności dla gminy Wieliszew do
2030 roku opracowaną na podstawie prognozy ludności powiatu legionowskiego. Analiza tej
prognozy demograficznej wskazuje, iż na obszarze gminy do roku 2030 będzie następował
stały wzrost liczby mieszkańców. Przedstawione w tej analizie szacunki wskazują, iż w 2030
roku liczba osób w gminie wyniesie około 9570, a zatem będzie stanowiła 114% stanu
ludności ogółem na dzień 31 grudnia 2005 roku (Wykres 7).
Jednakże fakt, iż ta prognoza była wykonana w roku 2001 sprawia, że nie do końca
koresponduje ona z sytuacją bieżącą przedstawioną w wykresie 1 i tabeli 2. Wskazuje to na
konieczność monitorowania dynamiki procesów demograficznych i podejmowania
stosownych decyzji.
Wykres 7. Prognoza ludności dla gminy Wieliszew do 2030 roku
9800
9600
9517
9400
9570
9329
9200
9035
9000
8800
8600
8690
8400
8200
2010
2015
2020
2025
2030
Prognoza ludności dla Gminy Wieliszew
Zamieszczone poniżej wykresy przedstawiają strukturę mieszkańców gminy Wieliszew
według ekonomicznych grup wieku. Udział ludności w wieku produkcyjnym w w/w strukturze
jest najwyższy i stanowi 66,4%. Ludności w wieku przedprodukcyjnym (21,6%) jest więcej
niż w wieku poprodukcyjnym (12,0%).
Wykres 8. Struktura mieszkańców gminy Wieliszew według ekonomicznych grup wieku
12,0%
21,6%
66,4%
ludność w wieku przedprodukcyjnym
ludność w wieku produkcyjnym
ludność w wieku poprodukcyjnym
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS (www.stat.gov.pl)
29
W odniesieniu do danych dla powiatu legionowskiego i województwa mazowieckiego
struktura ludności według ekonomicznych grup wieku w gminie Wieliszew przedstawia się
korzystnie.
Udział ludności w wieku przedprodukcyjnym w gminie jest wyższy niż w powiecie i
województwie, ludności w wieku produkcyjnym zamieszkującej gminę Wieliszew jest nieco
mniej niż w powiecie, ale więcej niż w województwie. Ludność w wieku poprodukcyjnym ma
mniejszy udział w ogóle ludności zamieszkującej gminę niż powiat i województwo.
Poniżej zostały zamieszczone tabele z danymi charakteryzującymi gminę Wieliszew, powiat
legionowski i województwo mazowieckie, przygotowane w oparciu o dane Głównego Urzędu
Statystycznego.
30
Tabela 2. Stan ludności według faktycznego zamieszkania
2002
2003
2004
2005
2006
kobiety
ogółem
mężczyźni
kobiety
ogółem
mężczyźni
kobiety
ogółem
mężczyźni
kobiety
ogółem
mężczyźni
kobiety
ogółem
mężczyźni
kobiety
ogółem
mężczyźni
kobiety
Stan ludności na 31 12. Według faktycznego miejsca zamieszkania
mężczyźni
Województwo
mazowieckie
Powiat
legionowski
gmina
Wieliszew
2001
ogółem
Wyszczególnienie
2000
51150
10
24596
11
26553
99
51216
81
24616
77
26600
04
51286
23
24637
36
26648
87
51357
32
24654
34
26702
98
51281
71
24604
85
26676
86
51391
85
24639
24
26752
61
51547
51
24695
71
26851
80
90355
43765
46590
91213
44154
47059
92141
44587
47554
93109
44998
48111
94597
45670
48927
95742
46201
49541
97611
47175
50436
8200
4089
4111
8206
4082
4124
8080
4027
4053
8141
4057
4084
8268
4101
4167
8409
4164
4245
8591
4240
4351
Tabela 3. Ruch naturalny ludności
2002
2003
2004
2005
2006
Przyrost
naturalny
urodzenia
zgony
Przyrost
naturalny
urodzenia
zgony
Przyrost
naturalny
urodzenia
zgony
Przyrost
naturalny
urodzenia
zgony
Przyrost
naturalny
urodzenia
zgony
Przyrost
naturalny
urodzenia
zgony
Przyrost
naturalny
Ruch naturalny ludności na 31 12. Według faktycznego miejsca zamieszkania
zgony
Województwo
mazowieckie
Powiat
legionowski
gmina
Wieliszew
2001
urodzenia
Wyszczególnienie
2000
48152
52063
-3911
47176
51401
-4225
46410
51080
-4670
46600
52533
-5933
48366
51307
-2941
49983
51744
-1761
52787
52092
695
750
671
4
806
714
3
779
688
6
759
716
6
779
772
5
935
783
4
979
787
8
51
64
-13
78
59
19
66
71
-5
55
55
0
57
81
-24
77
69
8
66
77
-11
31
Tabela 4. Ludność według ekonomicznych grup wieku i płci, stan na koniec 2006 roku
Wyszczególnienie
Województwo mazowieckie
Powiat legionowski
w wieku przedprodukcyjnym - poniżej 15 lat
ogółem
797058
15658
mężczyźni
408096
8174
kobiety
388962
7484
w wieku produkcyjnym: 15-59 lat kobiety, 15-64 lata mężczyźni
ogółem
3496908
69096
mężczyźni
1783753
34890
kobiety
1713155
34206
w wieku poprodukcyjnym
ogółem
877736
12857
mężczyźni
285040
4111
kobiety
592696
8746
gmina Wieliszew
1853
941
912
5705
2961
2744
1033
338
695
Tabela 5. Saldo migracji
2002
2003
2004
2005
2006
w ruchu
wewnętrznym
zagranica
w ruchu
wewnętrznym
zagranica
w ruchu
wewnętrznym
zagranica
w ruchu
wewnętrznym
zagranica
w ruchu
wewnętrznym
zagranica
w ruchu
wewnętrznym
zagranica
Saldo migracji
zagranica
Województwo
mazowieckie
Powiat
legionowski
gmina
Wieliszew
2001
w ruchu
wewnętrznym
Wyszczególnienie
2000
8825
297
9866
304
12166
275
13328
457
13326
832
14520
565
16268
-823
796
12
745
16
1098
9
1086
27
1225
29
1283
21
1438
-20
59
0
22
0
104
5
119
1
155
0
131
0
176
4
Tabela 6. Struktura ludności według ekonomicznych grup wieku [%] – stan według faktycznego miejsca zamieszkania na 31.12.2006
Wyszczególnienie
gmina
Wieliszew
Powiat
legionowski
Województwo
mazowieckie
Ludność w wieku przedprodukcyjnym
21,6
19,8
19,3
Ludność w wieku produkcyjnym
66,4
67,1
63,7
Ludność w wieku poprodukcyjnym
12,0
13,2
17,0
32
Tabela 7. Ludność – wskaźniki modułu gminnego i powiatowego, według stanu na
31.12.2006 roku
Ludność wskaźniki modułu
gminnego
Jednostka
miary
gmina
Wieliszew
powiat
województwo
legionowski mazowieckie
osoba
85
ludność na 1 km2
osoba
103
kobiety na 100 mężczyzn
para
4,4
małżeństwa na 1000 ludności
osoba
7,8
urodzenia żywe na 1000 ludności
osoba
9,1
zgony na 1000 ludności
osoba
-1,3
przyrost naturalny na 1000 ludności
Ludność wskaźniki modułu powiatowego
zgony niemowląt na 1000 urodzeń
osoba
żywych
para
rozwody na 1000 ludności
251
107
5,9
10,2
8,2
2
145
109
5,8
10,2
10,1
0,1
8,2
5
1,7
1,9
2.8 Stan i struktura zatrudnienia – rynek pracy
Bezrobocie
Bezrobocie to zjawisko gospodarcze polegające na tym, że pewna część ludzi zdolnych do
pracy i poszukujących jej nie znajduje zatrudnienia. Jego miarą jest stopa bezrobocia,
będąca relacją liczby zarejestrowanych bezrobotnych do zasobu siły roboczej lub do liczby
ludności w wieku produkcyjnym. Pewien poziom bezrobocia (3-4%) jest w gospodarce
nieunikniony, a nawet konieczny (umożliwia dostosowanie struktury produkcji do
zmieniających się potrzeb). Nadmierne bezrobocie jest jednak zjawiskiem niekorzystnym.
Z bezrobociem mamy do czynienia, gdy na rynku pracy są osoby, które chcą pracować,
ale pozostają bez zajęcia. Bezrobocie wiąże się z pewnymi komplikacjami socjalnymi, jednak
z punktu widzenia teorii ekonomii jest to zjawisko normalne, podlegające prawom popytu
i podaży. Stroną popytową są pracodawcy szukający pracowników, a podażową ludzie
szukający pracy.
Sytuacja na rynku pracy w Polsce jest znacznie gorsza niż w większości krajów Unii
Europejskiej. W sierpniu 2007 roku stopa bezrobocia w Polsce wynosiła 12,0% (bezrobocie
rejestrowane).
Według danych Powiatowego Urzędu Pracy w Legionowie z września 2007 roku w gminie
Wieliszew zarejestrowanych było 367 osób bezrobotnych, w tym 188 kobiet.
Poniżej zamieszczona tabela charakteryzuje wskaźnik bezrobocia notowany w obszarze
powiatu legionowskiego, województwie mazowieckim i w skali kraju w latach 2002 – 2007
(31.08.).
Tabela 8. Stopa bezrobocia na dzień 31.12 w powiecie legionowskim na tle województwa
i kraju [%]
Wyszczególnienie
2002
2003
2004
2005
2006
2007(31.08)
Polska
18,1
18
19,1
17,6
14,9
12,0
województwo mazowieckie
13,9
13,7
15
13,8
16,5
13,7
powiat legionowski
19,5
21,2
21,8
19,8
11,9
9,8
Źródło: Wojewódzki Urząd Pracy w Warszawie
33
Sytuację na rynku pracy w poszczególnych powiatach województwa mazowieckiego mierzoną
wskaźnikiem stopy bezrobocia przedstawia poniżej zamieszczona mapa.
Mapa 7. Bezrobocie w powiatach – stan na 31.08.2007 r.
Źródło: http://www.wup.mazowsze.pl
W obszarze bezrobocia w województwie mazowieckim w sierpniu 2007 roku zaobserwowano:

spadek ogólnej liczby bezrobotnych o 4070 osób z 238370 osób w lipcu do 234300
osób;

największy spadek bezrobotnych:
- poprzednio pracujących o 3472 osoby z 178673 osób w lipcu do 175201 osób,
- długotrwale bezrobotnych o 3395 osób z 156635 osób w lipcu do 153240 osób,
- zamieszkałych na wsi o 1 393 osoby z 103451 osób w lipcu do 102058 osób,
34
- bez kwalifikacji zawodowych o 854 osoby z 74754 osób w lipcu do 73900 osób,
- poniżej 50 roku życia o 829 osób z 54539 osób w lipcu do 53710 osób;

wzrost udziału bezrobotnych kobiet z 54,2% w lipcu do 54,6% (tj. o 0,4 punktu
procentowego);

przewagę wśród ogółu bezrobotnych zarejestrowanych w końcu lipca: osób nie
posiadających prawa do zasiłku (86,6%), pracujących przed rejestracją (74,8%),
długotrwale bezrobotnych (65,4%), mieszkańców miast (56,4%) oraz kobiet
(54,6%);

spadek (o 5,4%) liczby osób podejmujących pracę z 10 398 osób w lipcu do 9 834
osób;

wzrost (o 6,5%) liczby pozyskanych ofert pracy z 9 953 w lipcu do 10 596 ofert.
Zmianę liczby osób bezrobotnych w gminie Wieliszew w latach od 2002 grudnia do września
2007 roku przedstawiają poniższa tabela i wykresy.
Tabela 9 Liczba osób bezrobotnych w latach 2002-2007
Wyszczególnienie
2002
2003
2004
2005
2006
30.09.2007
gmina Wieliszew
553
618
581
520
424
367
Źródło: dane Urzędu Gminy w Wieliszewie
Wykres 9 Zmiany liczby osób bezrobotnych w latach 2002-2007
700
600
500
400
300
553
618
581
520
424
2002
2003
2004
2005
2006
367
200
100
0
30.09.2007
Gmina Wieliszew
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Gminy Wieliszew
35
Wykres 10 Dynamika osób bezrobotnych w Gminie Wieliszew
120%
111,75%
100%
100%
105,06%
94,03%
80%
76,67%
66,37%
60%
40%
20%
0%
2002
2003
2004
2005
2006
30.09.2007
wskaźnik dynamiki
Zmianę liczby bezrobotnych w gminie Wieliszew od 2003 roku charakteryzuje tendencja
malejąca. Poniższa tabela przedstawia strukturę bezrobotnych zarejestrowanych w powiecie
legionowskim, do którego administracyjnie należy gmina Wieliszew na koniec września 2007
roku według wykształcenia, wieku, stażu i czasu pozostawania bez pracy.
Tabela 10 Struktura osób bezrobotnych zarejestrowanych w powiecie legionowskim
Wiek w latach
Powiat legionowski
Wykształcenie
wyższe
policealne i średnie zawodowe
261
861
średnie ogólne
zasadnicze zawodowe
gimnazjalne i poniżej
367
888
1333
Wiek
18-24
25-34
35-44
45-54
55-59
595
939
596
1032
437
60-64
111
Staż pracy w latach
do 1 roku
1–5
5 – 10
10 – 20
20-30
404
505
470
621
489
powyżej 30 lat
139
36
bez stażu
1082
Czas pozostawania bez pracy w miesiącach
do 1 miesiąca
od 1 do 3
od 3 do 6
od 6 do 12
od 12 do 24
powyżej 24
Razem
377
532
446
647
480
1228
3710
Wykres 11. Struktura bezrobotnych zarejestrowanych w gminie Wieliszew według wykształcenia
7%
36%
23%
10%
24%
wyższe
policealne i średnie zawodowe
średnie ogólne
zasadnicze zawodowe
gimnazjalne i poniżej
Wykres 12 Struktura bezrobotnych zarejestrowanych w gminie Wieliszew według wieku
3%
16%
12%
28%
25%
16%
18 – 24 lata
25 – 34 lata
35 – 44 lata
45 – 54 lata
55 – 59 lata
60 – 64 lata
37
Wykres 13 Struktura bezrobotnych zarejestrowanych w gminie Wieliszew według stażu pracy
11%
29%
13%
13%
13%
4%
17%
do 1 roku
od 1 do 5
od 5 do 10
od 20 do 30
30 lat i więcej
bez stażu
od 10 do 20
Wykres 14 Struktura bezrobotnych zarejestrowanych w
pozostawania bez pracy
gminie Wieliszew według czasu
10%
33%
14%
12%
13%
18%
do 1 miesiąca
od 1 do 3
od 3 do 6
od 6 do 12
od 12 do 24
powyżej 24
Bezrobocie w powiecie legionowskim dotyka szczególnie osoby młode. Taka struktura
bezrobocia rodzi zagrożenie patologiami społecznymi, wpływa na ogólny stopień ubożenia
społeczeństwa, a w konsekwencji stanowi realne zagrożenie dla części mieszkańców gminy
problemami wykluczenia społecznego, które wynikać mogą zarówno z nieporadności życiowej
jak również z nierówności szans. W końcu września 2007 r. wśród bezrobotnych dominowały
osoby z wykształceniem gimnazjalnym i poniżej (36%) i zasadniczym zawodowym, które
stanowiły 24% ogółu bezrobotnych z powiatu. Największą grupę w strukturze bezrobotnych
według wieku (28%) stanowiły osoby od 45 do 54 lat oraz z grupy 25 – 34 lata (25%).
W strukturze bezrobotnych ze względu na czas pozostawania bez pracy znacząco przeważały
osoby poszukujące pracy powyżej 24 miesięcy – 33% ogółu zarejestrowanych bezrobotnych,
38
a 29% ogółu bezrobotnych pozostawało wówczas bez stażu. Przyczyną utrzymującego się
bezrobocia stała się recesja ekonomiczna oraz sytuacja na rynku rolnym, niedostosowanie
kwalifikacji osób poszukujących pracy do tych technologii, restrukturyzacja przemysłu,
zmiany w organizacji pracy w mieście i na wsi. Kwestią niemierzalną pozostaje bezrobocie
ukryte występujące na terenach wiejskich, które na pewno powiększa faktyczną liczbę osób
pozostających bez stałego źródła utrzymania. Niepokojącym zjawiskiem jest dominujący
udział osób długotrwale bezrobotnych wśród pozbawionych pracy, którzy w gminie Wieliszew
stanowią 61% (223 osoby) ogółu bezrobotnych.
Zatrudnienie
W 2005 roku pracowało 19% mieszkańców gminy Wieliszew z grupy osób w wieku
produkcyjnym (kobiety w wieku 18 – 59 lat, mężczyźni 18 – 64 lat), przy czym ponad 42%
pracujących stanowiły kobiety. Strukturę zatrudnienia w sektorach: publiczny, prywatny oraz
usługi rynkowe i nierynkowe przedstawia poniższa tabela i obrazuje wykres.
Tabela 11. Pracujący w 2005 roku z terenu gminy Wieliszew
Wyszczególnieni
e
gmina Wieliszew
Powiat
legionowski
Zatrudnienie
Ogółe
w tym
m
kobiety
1 058
448
12 318
6 590
Sektor
publiczny
Sektor
prywatny
518
540
rynkow
e
258
6 149
6 169
4 658
Usługi
nierynkow
e
256
3 890
Źródło: na podstawie danych US w Rzeszowie
Wykres 15. Struktura zatrudnienia w gminie Wieliszew
16%
33%
17%
34%
sektor publiczny
sektor prywatny
usługi rynkowe
usługi nierynkowe
Źródło: na podstawie danych US w Warszawie
Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w powiecie legionowskim w 2005 roku wyniosło
2 499,14 PLN.
Podsumowanie
Atrakcyjność gminy pod względem osiedlania się i zamieszkiwania systematycznie wzrasta,
co między innymi jest wynikiem podejmowanych inicjatyw w zakresie rozwoju infrastruktury
technicznej, społecznej i instytucjonalnej.
Uogólniając można jednoznacznie stwierdzić, że gmina Wieliszew przyciągając nowych
mieszkańców, świadczy o tym utrzymujące się w ostatnich siedmiu latach dodatnie
39
i sukcesywnie rosnące saldo migracji wewnętrznej. Niepokojącym zjawiskiem jest natomiast
znaczny ubytek mieszkańców spowodowany zgonami, przy ilość urodzin żywych zbyt niskiej
dla zapewnienia prostej zastępowalności pokoleniowej. Struktura wiekowa w gminie
Wieliszew jest korzystna, ludność w wieku poprodukcyjnym ma najmniejszy udział w ogólnej
liczbie mieszkańców w gminie.
Niewątpliwie pozytywnym zjawiskiem jest dosyć niski wskaźnik udziału osób bezrobotnych
w ogólnej liczbie osób w wieku produkcyjnym. Niepokojący jest jednak bardzo duży udział
osób długotrwale pozostających bez stałego zatrudnienia, gdyż taka sytuacja powoduje
największe problemy społeczne.
2.9 Infrastruktura społeczna
2.9.1 Edukacja
Według danych statystycznych za rok szkolny 2005/2006 w 5 szkołach podstawowych
zlokalizowanych na terenie gminy Wieliszew, w 34 oddziałach, 59 nauczycieli uczyło 712
uczniów. Takie proporcje dawały dzieciom dobre warunki do nauki. Bardzo podobnie było
w gimnazjach: 2 szkoły, 22 nauczycieli, 12 oddziałów, 267 uczniów.
Tabela 12 Placówki oświatowe w gminie Wieliszew
Wyszczególnienie
2001
Liczba placówek
Liczba uczniów
Liczba oddziałów
Liczba absolwentów
Liczba nauczycieli
5
788
38
143
42
Liczba placówek
Liczba uczniów
Liczba oddziałów
Liczba absolwentów
Liczba nauczycieli
1
333
13
-*
10
2002
2003
Szkoły podstawowe
5
5
767
756
37
36
145
126
44
57
Szkoły gimnazjalne
1
2
315
329
12
13
126
83
14
23
2004
2005
2006
5
718
33
136
58
5
693
31
131
57
5
712
34
122
59
2
297
12
110
24
2
282
12
110
22
2
267
12
92
22
Źródło: na podstawie danych US w Warszawie i UG w Wieliszewie
* gimnazja powstały w 1999 roku i w związku z tym nie było absolwentów
Wykres 16 Zmiany w liczbie uczniów w szkołach podstawowych
40
800
780
760
740
720
700
680
788
767
756
718
693
712
2001
2002
2003
2004
2005
2006
660
640
Liczba uczniów w szkołach podstawowych
Źródło: na podstawie danych UG w Wieliszewie
Wykres 17 Zmiany w liczbie uczniów w gimnazjach
350
300
250
200
150
333
315
329
297
2003
2004
282
267
100
50
0
2001
2002
2005
2006
Liczba uczniów w gimnazjach
Analizując wykres obrazujący zmiany liczby uczniów w szkołach podstawowych
i w gimnazjach widać ogólną tendencję malejacą, aczkolwiek na obu wykresach ma ona
różną intensywność. Na wykresie obrazującym zmiany liczby uczniów w szkołach
podstawowych spadek jest bardziej dynamiczny.
W szkołach prowadzonych przez gminę Wieliszew pracuje wysoko kwalifikowana kadra
pedagogiczna. Najliczniejszą grupę stanowią nauczyciele mianowani oraz dyplomowani.
Zatrudnieni są także logopedzi i pedagodzy. We wszystkich szkołach prowadzone są zajęcia
pozalekcyjne: koła zainteresowań – plastyczne, teatralne, przyrodnicze oraz informatyczne.
Chętni biorą udział w zajęciach sportowych i chóru szkolnego.
Dobre wyposażenie szkół w pomoce dydaktyczne i wysoko kwalifikowana kadra
pedagogiczna zapewniają uczniom odpowiednie przygotowanie do kontynuowania nauki
w szkołach Ponadgimnazjalnych.
Ponadto na terenie gminy funkcjonują 4 przedszkola samorządowe.
41
2.9.2 Ochrona zdrowia i pomoc społeczna
Teren gminy obsługiwany jest przez 3 publiczne i 2 prywatne ośrodki zdrowia.
Do podstawowych usług medycznych oferowanych mieszkańcom na terenie gminy Wieliszew
należą: porada lekarska, czyli wizyta u lekarza pierwszego kontaktu lub rodzinnego, leczenie
ambulatoryjne (przychodnia, ośrodek zdrowia) oraz w domu pacjenta (wizyta domowa),
opieka paliatywno-hospicyjna przy długotrwałym leczeniu i opieka, także w domu pacjenta,
nad osobami niedołężnymi i chorymi przewlekle, badania laboratoryjne, podstawowe
świadczenia stomatologiczne, pomoc doraźna (wezwanie pogotowia ratunkowego) w
przypadkach zagrożenia życia oraz szczepienia ochronne. Dostępność usług medycznych
oferowanych mieszkańcom gminy Wieliszew jest dobra.
Liczbę korzystających z wyżej wymienionych usług medycznych w latach 2001–2006
przedstawia poniżej zamieszczona tabela.
42
Tabela 13. Rodzaj świadczonych usług mieszkańcom gminy Wieliszew
Rodzaj świadczonych
usług medycznych
Porada lekarska (lekarz
rodzinny, pierwszego
kontaktu) 3-ZOZy
2001
2002
2005
2006
24626
26429
31403
33629
35205
40415
358
781
1662
1053
874
796
-
-
-
50
70
95
11
6
15
19
10
491
24995
27216
33080
34751
36159
41797
Leczenie ambulatoryjne
(przychodnia, ośrodek
zdrowia, wizyta domowa)
Stomatologia ogólna
Opieka paliatywnohospicyjna (CARITAS)
Razem
2003
2004
Liczba korzystających
Mieszkańcy gminy korzystają też z usług dwóch aptek, zlokalizowanych na jej terenie. Na
jedną aptekę przypada 4 295 mieszkańców w gminie Wieliszew.
Ponadto mieszkańcy gminy Wieliszew korzystają z usług szpitali zlokalizowanych w
Warszawie.
Zadania w zakresie opieki społecznej realizuje powołana przez gminę jednostka
organizacyjna, którą jest Ośrodek Pomocy Społecznej w Wieliszewie.
Zadania Ośrodka Pomocy Społecznej obejmują:

udzielenie schronienia , posiłku, niezbędnego ubrania osobom tego pozbawionym,

świadczenia usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania,

pokrywanie wydatków na świadczenia lecznicze,

udzielanie zasiłku celowego na pokrycie wydatków powstałych w wyniku, zdarzeń
losowych,

praca socjalna rozumiana jako działalność skierowana na pomoc osobom i rodzinom,
we wzmocnieniu lub odzyskaniu zdolności do funkcjonowania w społeczeństwie, oraz
na tworzenie warunków sprzyjających temu celowi,

sprawienie pogrzebu.
Rodzaj przyznanych świadczeń i liczbę klientów Ośrodka Pomocy Społecznej w Wieliszewie
Tabela 14. Rodzaj przyznanych świadczeń i liczbę klientów Ośrodka Pomocy Społecznej
w Wieliszewie
Rodzaj przyznanych
świadczeń
Zasiłki stałe
Zasiłki okresowe
Renta socjalna
Zasiłki celowe
Macierzyński okresowy
Klęska żywiołowa
Razem
2001
2002
2003
2004
2005
2006
Liczba mieszkańców gminy Wieliszew objętych pomocą społeczną
przez GOPS
19
20
20
20
20
17
1
25
1
25
28
30
38
44
47
187
187
257
210
230
243
22
9
13
9
57
267
285
338
264
278
347
Źródło: dane Urzędu Gminy w Wieliszewie, OPS
43
Jak wynika z powyższej tabeli i poniżej zamieszczonego wykresu liczba klientów pomocy
społecznej rosła do 2003 roku, po czym nastąpił jej spadek w 2004 roku. Pozostały okres
objęty analizą charakteryzował się również tendencja wzrostową.
Wykres 18 Liczba rodzin objętych pomocą społeczną
350
300
250
200
150
100
267
285
338
264
278
347
50
0
2001
2002
2003
2004
2005
2006
liczba mieszkańców Gminy Wieliszew objeta pomocą OPS
2.9.3 Bezpieczeństwo publiczne
Przestępczość jest jednym z tych zjawisk społecznych, które odciskają dotkliwe piętno na
funkcjonowaniu lokalnej społeczności. Jest to margines życia społecznego, ale intensywność
zdarzeń oraz częstotliwość, z jaką występują, mogą mieć wpływ na formowanie się postaw
i zachowań ludzi tworzących społeczność gminy Wieliszew.
Nad ochroną bezpieczeństwa mieszkańców i porządku w gminie Wieliszew czuwają Komenda
Policji w Skrzeszewie, Pogotowie Ratunkowe oraz Powiatowa Komenda Państwowej Straży
Pożarnej w Legionowie i jednostki OSP działające w miejscowościach przynależnych do
gminy. Jednostki OSP Wieliszew i OSP Kałuszyn są wpisane do Krajowego Systemu
Ratowniczo – Gaśniczego.
W Komisariacie Policji w Skrzeszewie zatrudnionych jest 18 funkcjonariuszy w tym dwóch
dzielnicowych, zajmujących się prewencją i zabezpieczeniem porządku, którzy pracują
w systemie całodobowym. Policjanci dysponują 4 pojazdami, a także 3 psami tropiącymi.
Dominującą kategorią przestępstw w powiecie legionowskim w 2006 roku były przestępstwa
drogowe, stanowiące 35%. W strukturze popełnionych przestępstw liczną grupę stanowiły
też kradzieże rzeczy w liczbie 672, było też 340 kradzieży z włamaniem i 309 przestępstw
o charakterze gospodarczym. W gminie Wieliszew sytuacja zaobserwowana w 2006 roku jest
adekwatna do zaistniałej w powiecie legionowskim. Znaczącą wielkość stanowiły
przestępstwa drogowe (52%), kradzież rzeczy (16%), kradzież z włamaniem (16%) i
przestępstwa
o charakterze gospodarczym (12%). Wskaźniki wykrywalności sprawców przestępstw
stwierdzonych według wybranych rodzajów przestępstw w 2005 r. w powiecie legionowskim
przedstawia przedstawiona poniżej tabela.
44
Wyszczególnienie
Ogółem
drogowe
legionowskim
o charakterze
gospodarczym
15 Wskaźniki wykrywalności sprawców przestępstw w powiecie
stwierdzonych według wybranych rodzajów przestępstw w 2005 r.
o charakterze
kryminalnym
Tabela
2005 rok
57,3%
40,8%
88,6%
100,0%
Źródło: na podstawie danych US w Warszawie
W 2005 roku odnotowano 100% wykrywalności przestępstw w przypadku przestępstw
drogowych, a 88,6% w przypadku przestępstw o charakterze gospodarczym. Natomiast
najniższa wykrywalność sprawców miała miejsce w przypadku przestępstw o charakterze
kryminalnym.
Poniżej zamieszczone wykresy przedstawiają strukturę popełnionych przestępstw w 2006
roku w powiecie legionowskim i gminie Wieliszew.
Tabela 16 Struktura popełnionych przestępstw w powiecie legionowskim i gminie Wieliszew
w latach 2003 - 2006
kradzież z
włamaniem
rozbój,
kradzież
rozbójnicza,
wymuszenie
rozbójnicze
drogowe
gospodarcze
38
23
652
565
95
609
293
2004 rok
3238
2
37
27
767
524
104
648
219
2005 rok
3442
5
40
43
834
479
94
673
242
2006 rok
3409
1
49
32
672
340
79
803
309
udział w bójce
lub pobiciu
0
uszczerbek na
zdrowiu
3259
zabójstwo
2003 rok
Wyszczególnienie
Ogółem
kradzież rzeczy
w tym
powiat
gmina Wieliszew
2003 rok
264
0
5
2
46
40
5
55
10
2004 rok
342
0
1
3
87
57
3
83
27
2005 rok
385
2
1
8
61
77
4
86
27
2006 rok
357
0
5
1
42
41
4
136
30
Źródło: dane z Komendy Policji
45
Wykres 19. Struktura popełnionych przestępstw w powiecie legionowskim w 2006 roku
zabójstwo
0%
uszczerbek na zdrowiu
2% 1%
14%
udział w bójce lub pobiciu
29%
kradzież rzeczy
35%
kradzież z włamaniem
15%
4%
rozbój, kradzież rozbójnicza,
wymuszenie rozbójnicze
drogowe
gospodarcze
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Komendy Policji
Wykres 20. Struktura popełnionych przestępstw w gminie Wieliszew w 2006 roku
zabójstwo
0% 2%
12%
0%
uszczerbek na zdrowiu
16%
udział w bójce lub pobiciu
16%
kradzież rzeczy
kradzież z włamaniem
52%
2%
rozbój, kradzież rozbójnicza,
wymuszenie rozbójnicze
drogowe
gospodarcze
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Komendy Policji
2.9.4 Kultura
Kultura najczęściej rozumiana jest jako całokształt duchowego i materialnego dorobku
społeczeństwa. Kultura to również charakterystyczne dla danego społeczeństwa wzory
postępowania, także to, co w zachowaniu ludzkim jest wyuczone, w odróżnieniu od tego, co
jest biologicznie odziedziczone.
46
Życie kulturalne w gminie skupia się wokół Ośrodka Kultury w Wieliszewie, instytucji
powstałej w styczniu 2006 roku na bazie funkcjonującego od roku 2000 Referatu Kultury i
Sportu. Ośrodek Kultury jest jednostką organizacyjną gminy Wieliszew, jest wpisany do
rejestru instytucji kultury i posiada osobowość prawną. Celem Ośrodka jest prowadzenie
wielokierunkowej działalności rozwijającej i zaspokajającej potrzeby mieszkańców w
dziedzinie
kultury
i rozrywki, a także upowszechnianie i promocja kultury lokalnej w kraju i zagranicą. Do
podstawowych zadań Ośrodka należy: organizowanie różnorodnych form edukacji kulturalnej
i wychowania przez sztukę, patronowanie amatorskiemu ruchowi artystycznemu, kołom
i klubom zainteresowań, sekcjom, zespołom i innym, upowszechnianie i rozwijanie kultury
w gminie, organizowanie różnorodnych imprez kulturalnych promujących kulturę dla dzieci,
młodzieży i dorosłych, prowadzenie zajęć zespołowych i działalności wydawniczej i
promocyjnej oraz współdziałanie z instytucjami, organizacjami społecznymi i
stowarzyszeniami
w zakresie lepszego zaspokajania potrzeb kulturalnych mieszkańców gminy oraz
koordynowanie działań organizacji kulturalnych na terenie gminy.
Ośrodek Kultury w Wieliszewie prowadzi m.in. zajęcia taneczne, muzyczne, naukę gry na
pianinie, organizuje konkursy (fotograficzne, plastyczne), patronuje działającym prężnie
dwóm zespołom artystycznym, odnoszącym sukcesy na arenie ogólnopolskiej i stanowiącym
kulturalną wizytówkę gminy: Chórowi „Marzenie" (50 członków) i Zespołowi Tańca Ludowego
„Promyki" (ponad 100 członków). Organizowane wydarzenia kulturalne o zasięgu zarówno
lokalnym jak i ogólnopolskim mają formę cykliczną. Od roku 2001 w Wieliszewie
organizowany jest jeden z największych w kraju Turniejów Tańców Polskich w Formie
Towarzyskiej, w roku 2005 zaś odbyły się Mistrzostwa Polski w tej dyscyplinie. W każdym z
turniejów liczba uczestników wraz z instruktorami i osobami towarzyszącymi przekracza 300
osób. W konkursach uczestniczą też goście zagraniczni reprezentujący środowiska polonijne.
Od stycznia 2005 r. Wieliszew stał się, decyzją Stowarzyszenia Polska Sekcja C.I.O.F.F.,
siedzibą regionu centralnego (obejmującego województwa mazowieckie i łódzkie) Komisji ds.
Tańców Polskich PS C.I.O.F.F. Organizowany od roku 2001 Festiwal Pieśni i Tańców Polskich
skupiał początkowo zespoły taneczne i śpiewacze z terenu powiatu legionowskiego, jednak
z biegiem lat rozrósł się do wydarzenia ogólnopolskiego. Głównym jego celem jest
uświetnienie obchodów Święta Niepodległości polskimi tańcami i pieśniami narodowymi.
Impreza odbywa się w hali sportowej w Wieliszewie i ma swoją wierną publiczność. W
kilkuletniej historii festiwal gościł takie zespoły jak: ZPiT UW "Warszawianka", ZPiT
„Wyszków", ZPiT „Małe Podlasie" z Siemiatycz, LZA SGGW „Promni", ZTL "Kościelec",
Regionalny Zespół Bartusia Obrochty z Zakopanego, Zespół „Białodunajcanie" oraz
gospodarzy - Zespół Tańca Ludowego „Promyki" i Gminy Chór "Marzenie".
W Wieliszewie gościły niejednokrotnie eliminacje i finały Mistrzostw Polski Modeli
Samochodowych Zdalnie Sterowanych.
Z końcem roku 2006 Ośrodek Kultury zainaugurował cykl „Wieliszewskich Spotkań
Kabaretowych", odbywających się raz na kwartał.
Na uwagę zasługuje także oferta rozrywkowa przygotowana przez Ośrodek Kultury oraz
Referat Sportu i Promocji. W ciągu roku odbywają się liczne imprezy cykliczne, z których
największym jest organizowane w czerwcu Święto Gminy, pretendujące do największego
wydarzenia kulturalno-rozrykowkowego w powiecie legionowskim. Stałym elementem
programu jest prezentacja dorobku kulturalnego gminy - szkół, przedszkoli, zespołów
działających przy Ośrodku Kultury a także występ zaproszonego zespołu pieśni i tańca
(dotychczas m.in. Dziecięcy Zespół Pieśni i Tańca „Varsovia"). W sezonie wakacyjnym
najpopularniejszym miejscem w gminie jest strzeżone kąpielisko i plaża nad Zalewem
Zegrzyńskim w Wieliszewie. Sezon imprez plenerowych organizowanych na plaży przez
47
miejscowy Ośrodek Kultury przy współpracy z lokalnym stowarzyszeniem „eMka", rozpoczyna
„Majówka Europejska" (maj). W letnie miesiące plaża gości m.in. festiwal folkowy (czerwiec),
wieczór z szantami (lipiec), słoneczny festiwal reggae, ska, dub (sierpień) oraz wrześniowe
rockowe zakończenie lata.
Imprezy cykliczne organizowane na terenie gminy Wieliszew:
 Ogólnopolski Konkurs Tańców Polskich w Formie Towarzyskiej "Mazur" (styczeń),
 Majówka Europejska (maj),
 Święto Strażaka (maj),
 Gminny Dzień Dziecka (czerwiec),
 Święto Gminy (czerwiec),
 Plażowe Maratony Filmowe (lato),
 Festiwal Folkowy (czerwiec),
 Festiwal Szantowy (lipiec),
 Festiwal Muzyki Ska, Reggae, Dub (sierpień),
 Święto Wojska Polskiego, Obchody Rocznicowe Bitwy Warszawskiej i Powstania
Warszawskiego (sierpień),
 Dożynki Gminne (sierpień),
 Rocznica Września '39 (wrzesień),
 Rockowe Pożegnanie Lata (wrzesień),
 Obchody Święta Niepodległości (listopad),
 Festiwal Pieśni i Tańców Polskich (listopad),
 Świąteczne i Noworoczne Koncerty Kolęd (grudzień i styczeń).
W życie kulturalne włączają się także: "Stowarzyszenie Wspierania Kultury i Folkloru
Polskiego", "Towarzystwo Przyjaciół Gminy Wieliszew" i Stowarzyszenie "Młodzi dla Rozwoju
- eMka" oraz Ochotnicze Straże Pożarne, placówki oświatowe i poszczególne sołectwa gminy.
Gminna Biblioteka Publiczna w Wieliszewie i jej trzy terenowe filie w Janówku Pierwszym,
Łajskach i Skrzeszewie są jednymi z najlepiej zaopatrzonych placówek bibliotecznych w
województwie mazowieckim (księgozbiór, zakup nowości wydawniczych), zajmuje także
wysokie miejsca w zestawieniach biorących pod uwagę czytelnictwo.
2.9.5 Sport, rekreacja
Sport i rekreacja
Centrum sportowe gminy stanowi hala sportowa i stadion w Wieliszewie. Obok zajęć
szkolnych i zajęć w ramach Szkolnych Kół Sportowych w hali odbywają się imprezy cykliczne,
rozgrywki międzyszkolne i powiatowe, działają sekcje m.in. tenisa stołowego, piłki nożnej
halowej i piłki siatkowej rozgrywające turnieje w ramach czterech Lig Amatorskich: Ligi
Tenisa Stołowego, Ligi Piłki Siatkowej, Ligi Piłki Nożnej Halowej Szkół Podstawowych. W
rozgrywkach tych udział biorą przedstawiciele powiatu legionowskiego, jak i powiatów
sąsiednich. Płyta hali sportowej (42 m / 24 m / 9 m wysokości) mieści pełnowymiarowe
boiska do większości gier halowych: piłki nożnej halowej, piłki ręcznej, koszykówki, tenisa
ziemnego, siatkówki (2 pełnowymiarowe boiska), itd. W hali sportowej znajduje się także
wyposażona w lustra sala do gimnastyki korekcyjnej, siłownia, szatnie z natryskami. Obiekt
jest ogólnodostępny.
Hala sportowa w Wieliszewie pełni także rolę kulturalnego centrum gminy. Z jej gościnności
korzystają m.in. działające zespoły artystyczne.
Kluby sportowe
Na terenie gminy działają 3 kluby sportowe, które prowadzą sekcje piłkarskie: AKS "Impet"
Łajski, KS "Dąb" Wieliszew i AKS "Mewa" Krubin - wszystkie zarejestrowane w Mazowieckim
48
Związku Piłki Nożnej. Kluby finansowane są w głównej mierze z budżetu gminy Wieliszew,
dodatkowo ze środków przekazanych przez sponsorów i składek własnych. Dysponują
boiskami piłkarskimi i zapleczem socjalnym. KS „Dąb" rozgrywa swoje mecze na stadionie
przy Hali Sportowej w Wieliszewie. Obiekt posiada profesjonalną płytę boiska i oświetlenie
o mocy 360 lx, stanowiące ewenement na skalę krajową na tak niskim szczeblu rozgrywek
piłkarskich.
Kalendarz imprez sportowych firmowany przez Referat Kultury, Sportu i Promocji Urzędu
Gminy Wieliszew jest bogaty, wśród stałych pozycji każdego roku znajdują się m.in.:

Wielkopostny Turniej Piłki Siatkowej (marzec/kwiecień),

Gminne Biegi Przełajowe (wrzesień),

Gminny Dzień Latawca (październik),

Diecezjalny Turniej Piłki Halowej (październik, listopad, marzec),

Gminne Zawody Sprawnościowe (listopad),

Międzygminne Zawody Sprawnościowe (grudzień),

Turniej Piłki Halowej KS Dąb Wieliszew (seniorzy, trampkarze, żaki - grudzień
i styczeń).
Hala sportowa oferuje bezpłatne, zorganizowane zajęcia sportowe dla młodzieży szkolnej
także w okresie wakacji i ferii zimowych.
W życie sportowe gminy włącza się ponadto lokalne stowarzyszenie „Młodzi dla rozwoju
eMka" organizując imprezy sportowe o zasięgu ponad gminnym i ponad powiatowym, takie
jak:

Otwarte Amatorskie Mistrzostwa Zalewu Zegrzyńskiego w Siatkówce Plażowej
o Puchar eMki (plaża w Wieliszewie - lipiec, sierpień),

Turniej Piłki Nożnej Halowej o Puchar eMki (hala sportowa w Wieliszewie - listopad
i styczeń).
Z gminy Wieliszew pochodzą dwaj olimpijczycy: Kazimierz Czarnecki i Bogdan Zalewski.
Pozostała działalność sportowa i rekreacyjna
Pozostała działalność sportowa realizowana jest przez szkoły podstawowe i gimnazja, w
których oprócz zajęć sportowych przewidzianych programem nauczania prowadzone są
zajęcia SKS finansowane przez samorząd.
Przy sołectwach lub strażnicach OSP w Górze, Janówku, Krubinie, Kałuszynie, Skrzeszewie,
Topolinie i Komornicy działają Wiejskie Kluby i Koła Sportowe, wokół których skupia się
lokalna działalność sportowa. Z klubów i kół korzysta przede wszystkim młodzież.
Władze gminy starają się również zapewnić mieszkańcom ofertę rekreacyjną, do korzystania
z której zachęcają szczególnie w okresie wakacyjnym. Służą temu m.in.:
 Letnia oferta gminna: wyjazdy, które w pełni lub częściowo finansuje gmina,
zorganizowane formy spędzania wolnego czasu na miejscu i formy wypoczynku
indywidualnego.
 Urządzane od kilku lat ogólnodostępne kąpielisko i plaża - jedna z największych nad
Zalewem Zegrzyńskim. Teren plaży przy ul. 600-lecia w Wieliszewie jest oświetlony,
na miejscu działają dwa punkty gastronomiczne, same kąpielisko zostało przed
sezonem wakacyjnym 2005 wypłycone i oznakowane bojami, a dyżury pełnią
ratownicy legionowskiego WOPR.
49
 Trasy rowerowe, wytyczone w ramach Powiatowej Sieci Dydaktycznych Tras
Rowerowych, których na terenie gminy Wieliszew znajduje się cztery (Trasa
Obwodowa, Trasa Pułtuska, Szlak Wieliszewski, Szlak Zachodni).
 Piesze szlaki turystyczne PTTK: I część niebieskiego szlaku wzdłuż Narwi i Wisły
WA1459n Nieporęt - Choszczówka (29. kilometrowa, urozmaicona trasa Zegrze Poddębie - Łąki Kałuszyńskie - Kępa Kikolska - Janówek), z malowniczym
półtorakilometrowym Łącznikiem Kałuszyńskim, - fragment szlaku czerwonego
WA1420c Modlin - Wiązowna.
Posumowanie
Analiza sfery edukacyjnej wskazuje, że podstawowe potrzeby edukacyjne mieszkańców
gminy Wieliszew są w pełni zaspokajane. Edukacja na poziomie wyższym niż szkoła
gimnazjalna, może być kontynuowana w większych ośrodkach miejskich, między innymi w
Legionowie. Szkoły znajdujące się na terenie gminy są dobrze wyposażone w pomoce
dydaktyczne,
a w połączeniu z kwalifikacjami kadry pedagogicznej składają się na oferowany wysoki
poziom kształcenia.
Infrastruktura ochrony zdrowia zapewniona jest na podstawowym poziomie. Mieszkańcy
gminy potrzebujący specjalistycznej pomocy muszą jeździć do odległych ośrodków zdrowia.
Opieka społeczna na terenie gminy Wieliszew działa sprawnie i mimo ograniczonych środków
finansowych zaspokaja pilne potrzeby mieszkańców. Niestety zbyt małe fundusze nie
pozwalają na rozwinięcie tej działalności.
Niedostateczny jest stan bezpieczeństwa publicznego. Policja boryka się z brakami
kadrowymi i niedostatkiem środków finansowych na wyposażenie sprzętowe i działalność
operacyjną.
Na terenie gminy infrastruktura sportowo – rekreacyjna jest słabo rozwinięta, aczkolwiek
oferta aktywnego wypoczynku pozwala mieszkańcom i turystom wykorzystać czas na
poprawę swej kondycji fizycznej, a tym samym stanu swego zdrowia.
W obszarze kultury ograniczone środki finansowe wpływają na niski standard wyposażenia
Gminnego Ośrodka Kultury, jednakże działalność kulturalna jest dobrze rozwinięta.
2.10
Infrastruktura techniczna
2.10.1 Budownictwo mieszkaniowe
Zasoby mieszkaniowe powiatu legionowskiego i gminy Wieliszew na koniec 2005 roku
Tabela 17. Zasoby mieszkaniowe powiatu i gminy
Przeciętna
Wyszczególnien
ie
powiat
legionowski
gmina
Wieliszew
Mieszkania
Izby
Powierzchnia
użytkowa
w m2
Liczba izb w
mieszkaniu
Liczba osób na
1
mieszkanie
1 izbę
Powierzchnia
użytkowa w m2
1
1 izbę
mieszkanie
32 768
130 087
2 539 134
3,97
2,92
0,74
77,5
26,5
2 739
11 043
217 645
4,03
3,07
0,76
79,5
25,9
Źródło: Dane z Urzędu Gminy Wieliszew
Powiat legionowski w 2005 roku dysponował 32768 mieszkaniami o powierzchni użytkowej
2 539 134m2. W gminie Wieliszew w analizowanym 2005 roku było 2739 mieszkań o łącznej
50
powierzchni użytkowej 217645m2. Przeciętna liczba izb w mieszkaniu w powiecie
legionowskim wyniosła wówczas 3,97 w gminie Wieliszew wskaźnik ten osiągnął
korzystniejszą wartość i wyniósł 4,03. Na jedno mieszkanie przypadły wówczas 2,92 osoby w
powiecie legionowskim i 3,07 w gminie Wieliszew, wyniki te były nieco wyższe od
notowanego w województwie mazowieckim, gdzie osiągnął on poziom 2,75. Z kolei wskaźnik
obrazujący liczbę osób przypadających na jedną izbę w powiecie legionowskim osiągnął
wartość 0,74 i był niższy od wojewódzkiego o 0,04, a od gminnego o 0,02. Przeciętna
powierzchnia użytkowa mieszkania w powiecie legionowskim w 2005 roku wynosiła 77,5m2,
w gminie Wieliszew powierzchnia ta jest nieco większa i wynosi 79,5m2.
2.10.2 Drogi
Podstawowym układem sieci komunikacyjnej na terenie gminy Wieliszew jest droga krajowa
oraz drogi wojewódzkie. Do szerokiej dostępności gminy przyczyniają się przebiegająca
droga krajowa nr 61 relacji Warszawa - Augustów oraz drogi wojewódzkie nr 631 relacji
Nowy Dwór Mazowiecki – Zegrze i nr 632 relacji Płońsk – Nasielsk – Dębe – Legionowo –
Marki. Natomiast w systemie transportowym lokalnym na szczeblu powiatowym sieć drogowa
obejmuje następujące ciągi komunikacyjne:

Góra – Boża Wola,

Wieliszew – Łajski – Legionowo,

Olszewnica Stara– Chotomów – Jabłonna,

Komornica (632) – Wieliszew (631),

Łajski (632) – Legionowo,

Łajski (1818) – Legionowo.
Zestawienie sieci dróg na terenie gminy według długości i rodzaju nawierzchni przedstawia
poniższa tabela.
Tabela 18 Sieć drogowa na terenie gminy wg rodzaju nawierzchni i relacji
Nr drogi
Lp.
Nazwa drogi [relacje]
Długość
drogi
w
granicach
gminy
km
W tym o nawierzchni:
twardej
tzw.
ulepszon
ej km
twardej
gruntowej
ulepszonej
km
gruntow
ej km
DROGI KRAJOWE
1.
61
1.
2.
631
Warszawa – Augustów
RAZEM DROGI KRAJOWE
632
RAZEM DROGI
1.
2.
3.
1817
1818
1820
4.
5.
6.
1822
1823
1824
RAZEM DROGI
1,675
DROGI WOJEWÓDZKIE
Nowy Dwór Mazowiecki - Zegrze
17,045
Płońsk – Nasielsk – Dębe –
8,561
Legionowo-Marki
WOJEWÓDZKIE
25,606
DROGI POWIATOWE
Góra – Boża Wola
3,28
Wieliszew – Łajski – Legionowo
4,20
Olszewnica Stara– Chotomów –
2,30
Jabłonna
Komornica (632) – Wieliszew (631)
4,40
Łajski (632) – Legionowo
1,20
Łajski (1818) - Legionowo
0,45
POWIATOWE
15,83
1,675
17,045
8,561
25,606
3,28
4,20
2,30
4,40
1,20
0,45
15,83
51
DROGI GMINNE
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
180501W
180502W
180504W
180505W
180506W
180507W
180508W
180509W
180510W
180511W
180512W
180513W
180514W
180515W
15.
16.
17.
18.
180516W
180517W
180518W
180519W
19.
20.
21.
22.
23.
180521W
180522W
180523W
180524W
180525W
24.
25.
180526W
180527W
26.
27.
28.
29.
180529W
180533W
180534W
180535W
Góra, ul. Dworcowa /za torami/
Góra /ul. Poprzeczna/
Góra /od 631 do PAN/
Krubin /układ ulic/
Krubin /od 631 do PKP/
Olszewnica St. ul. Wiejska
Olszewnica St. ul. Długa
Olszewnica St. ul. Ogrodowa
Od 631 do miejscowości Sikory
Kałuszyn, ul. Mickiewicza
Kałuszyn, ul. C.K. Norwida
Kałuszyn – Skrzeszew, ul. Polna
Skrzeszew, ul. Szkolna
Poddębie – Topolina - Kałuszyn
/droga ewakuacyjna/
Kałuszyn, ul. Słowackiego
Topolina /k. krzyża/
Skrzeszew, ul. Olszankowa
Skrzeszew, od ul. Kościelnej – ul.
Partyzantów – do ul. Olszankowej
Wieliszew, ul. Słoneczna
Wieliszew, osiedle za cmentarzem
Wieliszew, ul. Krótka
Wieliszew, ul. Polna
Wieliszew, Wodociąg Północny /ul.
Przedpełskiego i 600-lecia/
Łajski, ul. Polna
Skrzeszew – Łajski do granicy
Legionowa /ul. Leśna i Al. Róż/
Łajski, ul. Grzybowa i Choinowa
Łajski, ul. Akacjowa
Łajski, ul. Sikorskiego - Leśna
Poniatów-Skrzeszew ul. Kościelna,
Dojazdowa – Kałuszyn ul. Dolna
0,90
0,15
1,10
2,20
2,10
2,30
1,00
1,10
5,00
1,20
0,20
3,00
4,20
_
0,15
1,10
2,20
_
1,30
1,00
1,10
3,75
0,80
_
1,01
1,90
0,90
_
_
_
_
1,00
_
_
1,25
0,40
0,20
1,99
2,30
_
_
_
_
2,10
_
_
_
_
_
_
_
_
5,60
5,60
_
_
1,90
1,50
1,80
1,90
_
1,80
_
1,50
_
_
_
_
0,30
0,30
_
_
0,60
0,30
0,10
1,00
0,60
0,30
0,10
0,50
_
_
_
0,50
_
_
_
_
3,10
3,10
_
_
1,60
1,30
_
_
4,30
_
4,30
_
),90
0,40
1,10
0,90
0,40
1,10
_
_
_
_
_
_
4,45
4,45
_
_
52,6
36,66
14,34
2,10
RAZEM DROGI 35WNNE
Ogółem
Źródło: Dane z Urzędu Gminy Wieliszew
Łączna długość dróg na terenie gminy Wieliszew wynosi 96,211km, przy czym ich 55%
stanowią drogi gminne, 27% wojewódzkie, 16% powiatowe, a pozostałe 2% to drogi
krajowe.
W strukturze dróg według ich nawierzchni największy udział mają drogi o nawierzchni
twardej ulepszonej (83%), 15% to drogi gruntowe ulepszone, a pozostałe 2% stanowią
drogi gruntowe.
Wykres 21. Struktura dróg przebiegających w granicach gminy Wieliszew wg ich rodzaju
52
2%
27%
drogi krajowe
drogi wojewódzkie
55%
16%
drogi powiatowe
drogi gminne
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy Wieliszew
Wykres 22. Struktura dróg przebiegających w granicach gminy Wieliszew wg rodzaju ich
nawierzchni
2%
15%
83%
nawierzchnia twarda ulepszona
nawierzchnia gruntowa ulepszona
gruntowa
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy Wieliszew
2.10.3 Komunikacja
Gmina Wieliszew położona jest w środkowej części województwa mazowieckiego,
31,4km na północ od Warszawy. Głównym ośrodkiem administracyjnym i siedzibą władz
gminy jest Wieliszew. Głównymi zewnętrznymi powiązaniami komunikacyjnymi gminy
Wieliszew są poniżej wymienione kierunki.
Drogowe:
- powiązanie poprzez sieć dróg krajowych:
•
Warszawa – Augustów;
- powiązanie poprzez sieć dróg powiatowych:

Góra – Boża Wola,

Wieliszew – Łajski – Legionowo,

Olszewnica Stara– Chotomów – Jabłonna,

Komornica (632) – Wieliszew (631),

Łajski (632) – Legionowo,
53

Łajski (1818) – Legionowo;
Kolejowe:
Przez teren gminy Wieliszew przebiega linia kolejowa. Stacje PKP zlokalizowane są w
miejscowościach Janówek i Wieliszew.
Generalnie powiązania wewnętrzne opierają się na drodze krajowej, drogach wojewódzkich
i sieci dróg powiatowych. Elementem uzupełniającym w/w układ drogowy stanowią drogi
gminne. Drogi te umożliwiają bezpośrednie połączenia w układzie lokalnym i ponad
regionalnym z największymi ośrodkami rozwoju gospodarczego w Polsce.
Teren gminy obsługuje jeden przewoźnik Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji
Samochodowej i PKP (Stacja PKP Janówek i Stacja PKP Wieliszew).
Obecnie rozwój telefonii na terenie gminy jest zadowalający. Nowoczesna telefonia obejmuje
swym zasięgiem 3/4 gminy. Gmina posiada centralę telefoniczną w Wieliszewie oraz
koncentrator w Skrzeszewie. Centrale są powiązane ze sobą i centralą nadrzędną
światłowodami. Centrala w Skrzeszewie posiada możliwości dalszej rozbudowy. Część
zachodnia gminy (m.in. Janówek) zaopatrywana jest w łącza z CA „Nowy Dwór Maz.".
Centrale
posiadają
rezerwy
2
w pojemności łączy NN.
2.10.4 Zaopatrzenie w wodę – wodociągi
Stan wyposażenia w urządzenia zbiorowego zaopatrzenia w wodę na terenie gminy
Wieliszew nie jest zadowalający. Dostęp do wody dostarczanej za pośrednictwem wodociągu
komunalnego mają jedynie mieszkańcy wsi Wieliszew i Łajski, a za pośrednictwem lokalnych
wodociągów zakładowych również mieszkańcy osiedli mieszkaniowych: przy Zakładzie
Wodociągu Północnego, przy jednostce wojskowej w Janówku i przy dawnym Gospodarstwie
Doświadczalnym PAN w Górze oraz Zespole Szkół w Dębem. Zaspokaja to nie więcej niż 60%
potrzeb gminy.
Stan sieci wodociągowej w gminie Wieliszew przedstawia poniżej zamieszczona tabela.
Tabela 19. Sieć wodociągowa w gminie Wieliszew
Wyszczególnienie
Jednostk
a miary
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
URZĄDZENIA SIECIOWE
Wodociągi
długość czynnej sieci rozdzielczej
stanowiącej własność gminy
stanowiącej własność gminy,
eksploatowanej przez jednostki
gospodarki komunalnej
połączenia prowadzące do
budynków mieszkalnych i
zbiorowego zamieszkania
woda dostarczona
gospodarstwom domowym
mieszkania w budynkach
mieszkalnych nowo dołączonych
do sieci wodociągowej
2
km
40,2
75,8
42,5
42,8
44,2
45,7
47,2
km
33,8
69,4
36
36,3
37,7
39,2
40,7
km
0
34,7
0
0
0
0
0
szt
617
1.243
644
664
678
699
961
dam3
209,4
279,6
173,9
195,3
182,6
185,5
193,7
miesz.
0
17
0
20
-
-
-
Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Wieliszew
54
ludność korzystająca z sieci
osoba
wodociągowej w miastach
osoba
wodociągowej
Źródło: dane GUS, Bank Danych Regionalnych
0
0
0
0
0
0
0
-
-
3.741
3.807
3.889
4.018
4.525
2.10.5 Gospodarka ściekowa
Warunkiem ochrony zasobów czystej wody jest prowadzenie prawidłowej gospodarki
ściekowej. Stan sieci kanalizacyjnej na terenie gminy Wieliszew w okresie ostatnich siedmiu
lat prezentuje poniższa tabela.
55
Tabela 20 Sieć kanalizacyjna na terenie gminy w latach 2000-2006
Wyszczególnienie
Jednost
ka miary
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
Kanalizacja
długość czynnej sieci
kanalizacyjnej
kanalizacyjnej stanowiącej
własność gminy
kanalizacyjnej stanowiącej
własność gminy eksploatowanej
przez jednostki gospodarki
komunalnej
połączenia prowadzące do
budynków mieszkalnych i
zbiorowego zamieszkania
mieszkania w budynkach
mieszkalnych nowo dołączonych
do sieci kanalizacyjnej
ścieki odprowadzone
kanalizacyjnej w miastach
kanalizacyjnej
Źródło: www.stat.gov.pl
km
12,2
28,2
12,2
20,2
13,9
38,3
38,5
km
8
24
8
16
9,7
10,8
11
km
0
16
0
0
0
0
0
szt.
351
614
411
496
527
675
696
miesz.
23
20
48
85
-
-
-
dam3
173,1
241
162,9
185,8
174,2
237,4
253,1
osoba
0
0
0
0
0
0
0
osoba
-
-
3.830
4.016
4.128
4.425
4.552
Z powyższych danych wynika, iż z sieci kanalizacyjnej na terenie gminy Wieliszew korzysta
ok. 53% mieszkańców (stan na 31.12 2006r.). Do kanalizacji podłączonych jest 696
budynków mieszkalnych, w tym zbiorowego zamieszkania.
Skanalizowany obszar gminy Wieliszew podłączony jest do jednej biologicznej oczyszczalni
ścieków. Charakterystykę oczyszczalni ścieków i powstających odpadów komunalnych,
według stanu na 31.12.2006 roku przedstawia poniżej zamieszczona tabela.
Tabela 21. Komunalne oczyszczalnie ścieków w gminie Wieliszew
KOMUNALNE OCZYSZCZALNIE ŚCIEKÓW
Jednostka
miary
2006
ob.
1
m3/dobę
190
osoba
1.000
dam3/rok
253,1
3
dam /rok
35
3
dam /rok
253
3
dam /rok
0
3
dam /rok
35
3
218
Obiekty komunalne
oczyszczalnie biologiczne
Wielkość (przepustowość) oczyszczalni wg projektu
oczyszczalnie biologiczne
Równoważna liczba mieszkańców
ogółem
Ścieki oczyszczane
odprowadzane ogółem
oczyszczane łącznie z wodami infiltracyjnymi i ściekami dowożonymi
oczyszczane razem
oczyszczane mechanicznie
oczyszczane biologicznie
oczyszczane z podwyższonym usuwaniem biogenów
dam /rok
Ludność obsługiwana przez oczyszczalnie
56
ogółem
osoba
4.820
mechaniczne
osoba
0
biologiczne
osoba
1.120
z podwyższonym usuwaniem biogenów
osoba
3.700
Ładunki zanieczyszczeń w ściekach po oczyszczeniu
BZT5
kg/rok
87
ChZT
kg/rok
1.440
zawiesina
kg/rok
83
azot ogólny
kg/rok
61
fosfor ogólny
kg/rok
2
ogółem
t
29
stosowane w rolnictwie
t
0
stosowane do rekultywacji terenów, w tym gruntów na cele rolne
t
0
stosowane do uprawy roślin przeznaczonych do produkcji kompostu
t
0
przekształcone termicznie
t
0
składowane razem
t
29
magazynowane czasowo
t
0
osady składowane
t
0
osady wykorzystane
t
3
Osady wytworzone w ciągu roku
Osady składowane i wykorzystane
2.10.6 Gospodarka odpadami
Na terenach wykorzystywanych rekreacyjnie w granicach gminy Wieliszew rozstawione są
ogólnodostępne kontenery na odpady komunalne wymieszane (16 punktów) i w każdej
miejscowości (po jednym punkcie) pojemniki do selektywnej zbiórki z podziałem na papier,
opakowania szklane i metalowe, opakowania z tworzyw sztucznych w tym opakowania
wielomateriałowe.
Na osiedlach o zabudowie blokowej ustawione są zestawy pojemników do selektywnej zbiórki
z podziałem na papier, opakowania szklane i metalowe, opakowania z tworzyw sztucznych
w tym opakowania wielomateriałowe (5 punktów).
Obiekty służby zdrowia (4 punkty) wyposażone są w pojemniki przeznaczone do zbiórki
zużytych opakowań po lekach jak i przeterminowanych leków.
W Urzędzie Gminy i w szkołach również jest prowadzona zbiórka do odpowiednich
pojemników zużytych baterii.
Dwa razy w roku (kwiecień i wrzesień) na terenie gminy organizowana jest zbiórka odpadów
wielkogabarytowych, w tym zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, wystawionych
przed furtkę lub do wyznaczonych tras.
Ponadto prowadzona jest kontrola dokumentów świadczących o wywiązywaniu się
mieszkańców gminy z obowiązku usuwania odpadów wymieszanych i pokrywania kosztów
z tym związanych. Właściciele działek rekreacyjnych są obciążeni określoną kwotą, za
przejęcie przez gminę obowiązku usuwania odpadów komunalnych.
Ponadto dokonano inwentaryzacji wyrobów zawierających azbest i opracowano plan ich
usuwania. Działania te posłużą do wystąpienia o fundusze pomocowe.
57
Gmina posiada, wspólnie z miastem i gminą Nasielsk zakład unieszkodliwiania odpadów
komunalnych, zlokalizowany na terenie gminy Nasielsk.
2.10.7 Zaopatrzenie w energię elektryczną i gaz
Dostawa energii elektrycznej jest powszechna, przede wszystkim na potrzeby gospodarstw
domowych, tj.: oświetlenie, zasilanie zmechanizowanego sprzętu gospodarstwa domowego
i produkcji rolniczej, grzejniki, podgrzewanie wody użytkowej.
Podstawowymi źródłami energii elektrycznej dla gminy Wieliszew są stacje 110/SN
„Legionowo l" i „Nowy Dwór Maz.". Bezpośrednie zasilanie odbiorców odbywa się poprzez
stacje trafo 15/0,4 kV oraz sieć napowietrzną i kablową SN i n.n. Sieć jest ogólnie w dobrym
stanie technicznym, a nasycenie stacjami dostateczne. Ogólnie układ sieci spełnia warunki
niezawodności pracy i ciągłości dostaw energii.
Na terenie gminy po stronie wysokich napięć zlokalizowane są również dwie stacje 110/SN
Wieliszew l i Wieliszew 2, zasilające urządzenia „Wodociągu Północnego oraz stacja 110/6 kV
przy elektrowni wodnej w „Dębe". Stacje 110 kV powiązane są ze sobą liniami
napowietrznymi 110kV. Sieć wysokiego napięcia posiada rezerwy przepustowości.
Gaz ziemny wysokometanowy przesyłany jest do gminy z sieci krajowej gazociągami
wysokiego ciśnienia DN 500 i DN 150. Dla potrzeb gminy pracują trzy stacje red. –pom. I°,
oraz stacja redukcyjna II° na terenie Wodociągu Północnego i „Pol-Kwiatu". Stacje red. –
pom. I° tworzą trzy osobne rejony zasilania. Wydajność stacji wynosi 10 000 nm3/h. Na
terenie gminy, w części wschodniej, zlokalizowana jest również stacja I° „Zegrze".
Tabela 22. Stan sieci gazowej w gminie Wieliszew
Wyszczególnienie
Jednostka
miary
2000
2001
2002
2003
2004
2005
Sieć gazowa
długość czynnej sieci ogółem
km
-
-
-
84,4
86,9
93,4
długość czynnej sieci przesyłowej
długość czynnej sieci rozdzielczej w
km
długość czynnej sieci rozdzielczej w
m
czynne połączenia do budynków
mieszkalnych
km
-
-
-
31,4
31,4
35,1
km
51,9
-
-
53
55,5
58,3
m
-
82.772
83.815
-
-
-
szt
798
716
1.012
1.142
1.163
1.268
odbiorcy gazu
gosp.dom.
1.019
1.017
1.034
1.286
-
1.435
odbiorcy gazu w tys.
odbiorcy gazu ogrzewający
mieszkania gazem
odbiorcy gazu ogrzewający
mieszkania gazem w tys.
gosp.dom.
-
-
-
-
1,3
-
gosp.dom.
-
-
662
-
-
881
gosp.dom.
-
-
-
-
0,8
-
odbiorcy gazu w miastach
gosp.dom.
-
-
0
0
-
0
odbiorcy gazu w miastach w tys.
gosp.dom.
-
-
-
-
0
-
1.296,00
1.185,00
1.252,30
-
-
1.942,90
-
-
-
1,5
2
-
-
-
1.104,3
-
-
1.811,3
-
-
-
-
1,8
-
-
-
-
4.220
3.860
3.880
zużycie gazu w tys. m
3
3
zużycie gazu w hm
zużycie gazu na ogrzewanie mieszkań
w tys. m3
zużycie gazu na ogrzewanie mieszkań
w hm3
tys.m
hm
3
3
tys.m
3
hm3
osoba
ludność korzystająca z sieci gazowej
Źródło: dane GUS, Bank Danych Regionalnych
Podsumowanie
58
Podstawową trudnością w zakresie inwestycji w infrastrukturę jest fakt, że znaczna część
gminy (2/3 jej powierzchni) znajduje się na obszarze ochrony krajobrazu - Warszawskiego
Obszaru Chronionego Krajobrazu. Powoduje to konieczność uciekania się do rozwiązań
nieingerujących w sferę przyrody i dziedzictwa kulturowego. Należy podkreślić, że
rozwiązania takie są z zasady kosztowniejsze i bardziej czasochłonne.
Konsekwencją konieczności wielu uzgodnień oraz restrykcji inwestycyjnych jest fakt, że
inwestycje w infrastrukturę techniczną dla lokalnej społeczności są obarczone właśnie tymi
dodatkowymi utrudnieniami i kosztami.
Analizując potrzeby w zakresie infrastruktury technicznej należy stwierdzić, że zakres
inwestycji, jakie muszą być przeprowadzone w najbliższym czasie, jest znaczny. Sieć
wodociągowa i kanalizacyjna, sieć dróg nie zaspokajają potrzeb mieszkańców gminy
Wieliszew.
Dodatkowe problemy to m.in.:

niewystarczająco rozwinięta baza lokalowa placówek oświaty,

słabo rozwinięta infrastruktura sportowa i rekreacyjna,

zbyt mała ilość ścieżek rowerowych,

niewystarczające bezpieczeństwo na przejazdach kolejowych ze względu na
niedostateczne oznakowanie, złą nawierzchnię przejazdów oraz brak dróg
ewakuacyjnych przy linii kolejowej,

słabo rozwinięta infrastruktura dostępu do miejsc atrakcyjnych turystycznie - miejsca
postoju przy szlakach turystycznych, brak parkingów i małej architektury.
2.11
Gospodarka
2.11.1 Rolnictwo
Polska jest krajem o zbyt dużym odsetku mieszkańców pracujących w rolnictwie. Dlatego też
przekształcenie tej gałęzi gospodarki ma duże znaczenie dla rozwoju naszego kraju, czy
poszczególnych regionów. Ważnymi sposobami zmierzającymi do zmiany tej niekorzystnej
struktury na szczeblu powiatu, czy gminy jest z jednej strony wspomaganie rozwoju
przedsiębiorczości i tworzenie warunków do rozwoju istniejących podmiotów gospodarczych,
a z drugiej umożliwianie profesjonalizacji działań w rolnictwie.
W gminie Wieliszew z roku na rok obserwuje się coraz słabsze zainteresowanie rolnictwem.
Dowodem jest dalszy podział powierzchni gospodarstw (obecnie średnia powierzchnia wynosi
3,5 ha). Nasila się tendencja innego niż rolnicze wykorzystania ziem słabej jakości
położonych wzdłuż dróg, w pobliżu lasów i jezior. Użytki rolnicze i leśne zajmują trzy czwarte
obszaru gminy. Pozostała część to tereny zurbanizowane - zabudowa mieszkalna,
rekreacyjna, rzemieślnicza, usługowa oraz przemysłowa.
Poniżej zamieszczona tabela prezentuje gospodarstwa domowe według struktury dochodów.
Tabela 23 Gospodarstwa domowe wg struktury dochodów
Wyszczególnienie
Jednostka miary
z działalności rolniczej
gosp. dom.
z
z
z
z
gosp. dom.
działalności rolniczej i pracy najemnej
pracy najemnej
pracy najemnej i działalności rolniczej
emerytury i renty
gosp. dom.
gosp. dom.
gosp. dom.
Liczba gospodarstw
w 2002 roku
106
3
344
3
226
59
z działalności pozarolniczej
z niezarobkowych źródeł utrzymania
gosp. dom.
gosp. dom.
79
65
gospodarstwa domowe pozostałe
gosp. dom.
54
Źródło: dane GUS, PSR 2002
Z powyżej przedstawionej tabeli wynika, że w ogólnej liczbie gospodarstw - 881, dominują
gospodarstwa, w których praca najemna stanowi główne źródło dochodów dla 39%, a
gospodarstwa utrzymujące się z rent i emerytur stanowią 25%. Praca w rolnictwie
indywidualnym jest podstawowym źródłem utrzymywania dla 12% gospodarstw domowych.
W strukturze gospodarstw według rodzaju i powierzchni zasiewów dominują zboża
i ziemniaki. Według Powszechnego Spisu Rolnego przeprowadzonego w 2002 roku struktura
gospodarstw rolnych według ich powierzchni przedstawiono w poniższej tabeli.
Tabela 24 Gospodarstwa wg rodzaju i grup obszarowych użytków rolnych
Gospodarstwa wg rodzaju i grup obszarowych użytków rolnych
gospodarstwa rolne ogółem
do 1 ha włącznie
gosp. rol.
gosp. rol.
881
86
powyżej 1 do mniej niż 2 ha
od 2 do mniej niż 5 ha
100 ha i więcej
gosp.
gosp.
gosp.
gosp.
gosp.
gosp.
gosp.
gosp.
gosp.
211
332
124
79
38
8
0
0
0
rol.
rol.
rol.
rol.
rol.
rol.
rol.
rol.
rol.
Źródło: dane GUS, PSR 2002
W powyżej przedstawionej strukturze przeważają gospodarstwa rolne o powierzchni od 2 do
5 ha, nieco mniej jest gospodarstw o powierzchni powyżej 1 do mniej niż 2 ha. W strukturze
gospodarstw prowadzonych na terenie gminy największą powierzchnię ma 8 gospodarstw
rolnych (od 15 do 20ha).
2.11.2 Pozarolnicza działalność gospodarcza
Na całokształt działalności gospodarczej prowadzonej w województwie mazowieckim ma
wpływ poziom koniunktury gospodarczej tworzących go jednostek samorządu terytorialnego.
Rozwój ten uzależniony jest od kondycji trzech sfer działalności ludzkiej, a mianowicie
rolnictwa, przemysłu i usług. Przedsiębiorstwa działające na danym terenie, stadium ich
rozwoju, zdolności do tworzenia miejsc pracy, struktura branż i poziom ich konkurencyjności
na rynku wewnętrznym (gminy, powiatu) i rynkach zewnętrznych (regionalnym, krajowym,
europejskim, światowym) mają zasadniczy wpływ na stan gospodarki danego regionu.
Tereny gminy położone w bezpośrednim sąsiedztwie Warszawy, uzbrojone w kanalizację,
sieć gazową, łączność telefoniczną, wodociągi są przedmiotem zainteresowania różnorodnych
inwestorów. Miejscowości, w których już obecnie realizuje się większe inwestycje w gminie to
Łajski i Wieliszew. Wydzielono tam odpowiednie tereny pod budownictwo mieszkaniowe
i przemysłowe. Jednorodzinne budownictwo mieszkaniowe dominować ma także w
miejscowościach: Skrzeszew, Kałuszyn, Olszewnica Stara i Nowa, Janówek Pierwszy i Góra.
Miejscowości: Sikory, Topolina, Poddębie i Komornica oraz częściowo Skrzeszew i Kałuszyn
położone w strefie Warszawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu spełniać mają z kolei
funkcje letniskowe.
60
Jedną z zasadniczych gałęzi w skali całej gospodarki są małe i średnie przedsiębiorstwa. Od
ich działania zależna jest w dużej mierze kondycja rynku pracy zarówno w skali krajowej, jak
i lokalnej. Bardzo często przedsiębiorstwa te stanowią o sile rozwoju ekonomicznego gminy
i powiatu i są często jednym z najważniejszych źródeł utrzymania mieszkańców.
W gminie Wieliszew w analizowanym okresie obejmującym lata od 2000 do 2005, liczba
podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w systemie REGON charakteryzowała się
tendencją wzrostową. Poniższa tabela i obrazujący ją wykres przedstawiają zmiany w liczbie
podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w systemie REGON w analizowanym okresie.
Tabela 25. Podmioty gospodarcze zarejestrowane w systemie REGON
2000
Liczba podmiotów
figurujących
w ewidencji
611
2001
611
22
589
2002
645
21
624
2003
715
22
693
2004
748
28
720
2005
811
30
781
2006
885
28
857
Rok
Sektor
publiczny
Sektor
prywatny
21
590
Źródło: www.stat.gov.pl
Wykres 23 Zmiany liczby podmiotów gospodarczych (2000-2006)
900
800
700
600
500
400
300
200
611
611
645
715
748
811
885
100
0
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
liczba podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w systemie REGON
Na terenie gminy Wieliszew, według stanu podanego przez Główny Urząd Statystyczny na
dzień 31.12.2006 roku działało 885 podmiotów gospodarczych. W stosunku do liczby
ludności przypada tu ok. 103 podmioty gospodarcze na 1000 mieszkańców.
61
Wykres 24. Struktura podmiotów gospodarczych według sektora własności
3%
sektor publiczny
sektor prywatny
97%
Zdecydowana większość podmiotów gospodarczych należy do sektora prywatnego (blisko
97%). Świadczy to o przedsiębiorczości mieszkańców w kierunku samozatrudnienia i
tworzenia nowych miejsc pracy. Strukturę podmiotów według wybranych sekcji przedstawia
poniżej zamieszczony wykres.
Wykres 25. Struktura podmiotów gospodarczych w Gminie Wieliszew
rolnictwo, łowiectwo i
lesnictwo
przemysł
3%
3%
13%
10%
3%
budownictwo
13%
17%
38%
handel i naprawy
hotele i restauracje
transport, gospodarka
magazynowa i łączność
pośrednictwo finansowe
obsługa nieruchomości i
firm
Źródło: opracowanie własne na podstawie GUS
Największy udział w powyższej strukturze ma sektor handlu i napraw. W warunkach
gospodarki rynkowej najszybciej zaczął funkcjonować handel, nie uwikłany w procesy
prywatyzacji i tworzony prawie od podstaw oraz nie wymagający dużych nakładów i
kwalifikacji zawodowych. Na terenie gminy są to w większości firmy małe, rodzinne, nie
dające większego zatrudnienia. Na drugim miejscu pod względem ilości podmiotów
gospodarczych jest budownictwo, prężnie rozwijające się na terenie gminy i świadczące
usługi również w pobliskich gminach. Jest to branża dynamicznie rozwijająca się w całym
regionie, mająca wpływ na widoczną zmianę zewnętrznego wizerunku miast i wsi. Istniejący
profil rolno-przemysłowy gminy, znajduje potwierdzenie w trzeciej pozycji zakładów
przemysłowych w strukturze branż. Są to przedsiębiorstwa zajmujące się wyłącznie
przetwórstwem przemysłowym, czyli nastawione na współpracę z gminami ościennymi.
62
2.11.3 Turystyka
Gmina Wieliszew to doskonałe miejsce do uprawiania turystyki weekendowej, zarówno dla
osób spędzających czas aktywnie, jak i szukających spokoju i wytchnienia wśród pięknej,
często nieskażonej cywilizacją przyrody. Każdy znajdzie tu coś dla siebie - miłośnicy sportów
wodnych największy zbiornik wodny na Mazowszu - Zalew Zegrzyński, wędkarze - obfitujące
w wiele gatunków ryb łowiska dzikiej Narwi, rowerzyści oraz ci, którzy w wolnym czasie lubią
wędrować - malownicze trasy oraz dwa szlaki turystyczne:

II część niebieskiego szlaku wzdłuż Narwi i Wisły WA1459n Nieporęt - Choszczówka
(29. kilometrowa, urozmaicona trasa Zegrze - Poddębie - Łąki Kałuszyńskie - Kępa
Kikolska - Janówek), z malowniczym półtorakilometrowym Łącznikiem Kałuszyńskim;

fragment szlaku czerwonego WA1420c Modlin - Wiązowna.
Znajdujące się tu zespoły leśne, łąki, jeziora, stawy i liczne pomniki przyrody (17 przechodzi
regularne okresowe konserwacje) stwarzają doskonałe warunki do wypoczynku i rekreacji.
Warszawski Obszar Chronionego Krajobrazu obejmuje 2/3 powierzchni gminy. Część z tych
terenów podlega szczególnej ochronie ekologicznej, według poniżej zamieszczonej mapy na
terenie Gminy są wyznaczone korytarze ekologiczne (Sieć NATURA 2000). Należą do nich:
rzeka Narew w granicy wałów przeciwpowodziowych, zespół łąkowo-wodny i leśny - jezioro
Klucz, las Sikory oraz zespoły torfowo-leśne Kałuszyn i Poddębie. Jeden z zespołów uzyskał
rangę rezerwatu. Położony tuż przy granicy z Zegrzem rezerwat "Łęgi Wieliszewskie", zwany
też "Storczykowym Gajem" jest jednym z najbogatszych stanowisk storczyka w
województwie. W okolicach Kępy Kikolskiej organizowany jest kolejny rezerwat - ochroną ma
zostać objęty stuletni las o charakterze łęgu wierzbowo-topolowego. Znajduje się tutaj jedna
z dwóch w tej części Mazowsza kolonii lęgowych czapli siwej. Ponadto żyją tu jelenie, sarny
i dziki. O czystości środowiska wodnego gminy świadczy także obecność wszędobylskich
bobrów i wydr.
Poniżej zamieszczona tabela przedstawia Sieć NATURA 2000 w powiecie legionowskim:
Mapa 8. Sieć NATURA 2000
63
Źródło: http://natura2000.mos.gov.pl/natura2000/pl/
Obecnie na terenach rekreacyjnych położonych głównie wzdłuż Narwi, znajduje się ok. 5 tys.
działek letniskowych. W każdy letni weekend wypoczywa tu ok. 12 tys. ludzi.
W celu udostępnienia tych atrakcyjnych terenów turystyce rowerowej, wytyczono sieć tras
rowerowych wzdłuż całej gminy (kilka z nich jest obecnie realizowanych), a przy współpracy
z sąsiednimi gminami poprowadzono sieć ścieżek łączących tereny powiatu legionowskiego
z Warszawą i wchodzących w skład wojewódzkiej, krajowej, a także międzynarodowej
(EuroVelo) sieci tras rowerowych. Powstały w ten sposób ciąg turystyczny umożliwia
wygodne
i bezpieczne podróżowanie zarówno rowerzystom, jak i pieszym. Prawdziwą gratką dla
miłośników dwóch kółek jest trasa przebiegająca północną granicą gminy - wałem ciągnącym
się nad Narwią od zachodnich granic gminy (w pobliżu Nowego Dworu Maz.) i dalej nad
Zalewem Zegrzyńskim od zapory w Dębem do Zegrza. Przemierzając tą trasę można
zobaczyć jedyne w swoim rodzaju łąki uroczyska Kępa Kikolska, odpocząć na plaży i
skorzystać z kąpieliska nad Zalewem Zegrzyńskim oraz odwiedzić rezerwat storczyków na
granicy z Zegrzem. Ofertą godną uwagi są także organizowane od kilku lat w sezonie letnim
spływy kajakowe po Narwi na odcinku od zapory w Dębem do Nowego Dworu Maz. (szlak
kajakowy). Płynąca spokojnie rzeka pozwala podziwiać różnorodnie ukształtowany teren i
pozostawia niezapomniane wrażenia. Wodniakom często towarzyszą ogniska rozpalane
podczas odpoczynku na skąpanych zachodzącym słońcem plażach. Potrzebny sprzęt
wynajmuje klubu Nord obok Zakładu Wodociągu Północnego, czy wypożyczalnia kajaków w
Topolinie, która dostarczy sprzęt w umówione miejsce startu i odbierze na mecie.
Miłośnicy spędzania wolnego czasu w siodle znajdą coś dla siebie w stajni "Klucz", położonej
przy drodze do Sikor w malowniczym zakątku Jeziora Klucz. Do dyspozycji gości: jazda konna
w ujeżdżalni i w terenie oraz przejazd bryczką a zimą kulig. Nauka jazdy konnej możliwa jest
także w Stadninie „Alicja" w Wieliszewie (nie opodal Jeziora Wieliszewskiego) - działa tu hotel
dla koni, a także w dwóch ośrodkach jeździeckich znajdujących się w Łajskach.
Kolejną atrakcją turystyczną są zabytki znajdujące się w miejscowościach mogących
64
poszczycić się ponad 700 letnią historią, położonych na historycznym szlaku wiodącym ze
stolicy na wschód i północ kraju. Prawdziwym zabytkowym zagłębiem gminy jest wieś Góra,
wspominana już w XV w., jako część dóbr rodziny Nałęczów. Znajdują się tu: piękny, choć
bardzo zaniedbany zabytkowy spichlerz o cechach architektury klasycystycznej, kuźnia i
klasycystyczna oficyna z XVIII wieku. Nie opodal, na malowniczo położonej skarpie Jeziora
Górskiego znajdują się ruiny letniej rezydencji Poniatowskich - pałacu w Górze nad Narwią.
Usytuowany w pobliżu wsi Janówek porośnięty lasem zespół trzech fortów wchodził w skład
umocnień "zewnętrznego pierścienia" twierdzy Modlin. "Grupa forteczna Janówek"
powstawała w latach 1883 - 1888 (obiekt ceglano-ziemny) i 1912 - 1915 (obiekty
żelbetonowe). Dziś te pokaźnych rozmiarów zniszczone budowle przyciągają amatorów
wspinaczki skałkowej, służąc im jako ścianki treningowe. Odbywają się tu m.in. Mistrzostwa
Polski we Wspinaczce Krótkodystansowej.
Na cmentarzu w Wieliszewie znajduje się jeden z najważniejszych zabytków gminy - duża,
klasycystyczna kaplica ufundowana w 1834 roku przez Marię Gautier, żonę ówczesnego
właściciela wsi i majątku wieliszewskiego.
Na terenie tutejszej nekropolii znajduje się też cmentarz wojskowy, gdzie w cieniu pomnika
spoczywa około 300 żołnierzy polskich, głównie z 5 Dywizji Piechoty, którzy we wrześniu
1939 roku bronili przeprawy przez Narew. W lasach oddzielających Wieliszew od Michałowa Reginowa, tuż za wiaduktem kolejowym linii Legionowo - Tłuszcz, położony jest stary,
zapomniany już wojskowy cmentarz rosyjski. Kilka z niezwykle ciekawych, wojskowych
nagrobków przetrwało do dziś - najstarsza zachowana na pomniku data to 1902 rok, ostatnia
– 1940 rok.
Wieliszew to miejscowość z ponad 700 - letnią historią, z licznymi stanowiskami
archeologicznymi, kilkoma zabytkami, położona malowniczo na skarpie Jeziora
Wieliszewskiego, pozostałości dawnego meandra Narwi, z pięknym widokiem na jeziorko i
łąki roztaczające się poniżej. Urok tych terenów najlepiej jest docenić poruszając się
rowerem lub konno, tuż obok - nad jeziorem działa, bowiem stadnina koni. W Wieliszewie
jest także wiele innych malowniczych, leśnych i polnych dróg doskonałych do rowerowych
eskapad, m.in. kilometrowa asfaltowa trasa wzdłuż Zalewu Zegrzyńskiego - nie uczęszczana
przez samochody, która służy z powodzeniem wielu rowerzystom i amatorom jazdy na
rolkach.
Latem szczególną atrakcją jest systematycznie rozbudowywana, jedna z największych i
najładniejszych publicznych plaż nad Jeziorem Zegrzyńskim. Odbywają się tu m.in.
amatorskie mistrzostwa Zalewu Zegrzyńskiego w siatkówce plażowej oraz plażowe maratony
filmowe. Ta część Jeziora Zegrzyńskiego to również z racji małego ruchu turystycznego i
względnego spokoju na wodzie - raj dla wędkarzy. Na turystyczne zagospodarowanie czeka
tymczasem kilka kilometrów wybrzeża i niedoszły port przy Zaporze Wodnej w
Dębem/Komornicy. Nieopodal, na łąkach pod Zegrzem, działa Paralotniowa Szkoła Latania
"Orzeł", prowadząca naukę latania na paralotni. Szkolenia w ramach opieki klubowej
prowadzone są przez cały rok.
Infrastruktura turystyczna
Baza noclegowa
- Hotel "500" - Zegrze Południowe, ul. Warszawska 31a.
Baza gastronomiczna
- Restauracja "Sienkiewicz", Komornica, ul. Wspólna 25,
- Restauracja "Bar Leśny", Skrzeszew, ul. Nasielska 17,
- Bar "Klucz", Skrzeszew, nad Jeziorem Klucz (działka 282/2),
- Bar "Bistro", Łajski, ul. Nowodworska 80,
- Bar "Bandżo", Łajski, ul. Grzybowa 3.
65
Aktywny wypoczynek
 Stadnina koni "Alicja", Wieliszew, ul. Myśliwska 1,
 Klub jeździecki "Vena Sport", Łajski, ul. Nowodworska 129a,
 Stadnina koni "Ławra", Łajski, ul. Nowodworska 136,
 Stadnina koni "Mandragora", Olszewnica Nowa (pod lasem),
 Ośrodek Hipoterapii - Stajnia "Klucz", Skrzeszew, nad Jeziorem Klucz,
 Przystań żeglarska "Klub Wodny Nord" nad Zalewem Zegrzyńskim, Wieliszew, ul. 600lecia 20,
 Mobilna Wypożyczalnia Kajaków - Sławomir Bańbura, Topolina 18,
 Paralotniowa Szkoła Latania "Orzeł" - nauka latania na paralotni (kursy na łąkach pod
Zegrzem).3
Podsumowanie
W analizowanym okresie 2000-2006 trend przejawiający się w liczbie zarejestrowanych na
terenie gminy Wieliszew podmiotów gospodarczych był rosnący. Większość przedsiębiorstw
to podmioty osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą. Brak jest na tym
obszarze większych przedsiębiorstw dających zatrudnienie i odprowadzających w części
podatki do kasy gminy. Podstawowymi obszarami zatrudnienia dla mieszkańców gminy są
handel oraz usługi. Całkowita powierzchnia użytków rolnych i leśnych obejmuje około 75%
obszaru całej gminy. Niestety powierzchnia aż 71% gospodarstw rolnych w gminie nie
przekracza 5ha.
Pomimo znacznych inwestycji w sferze gospodarczej nadal istnieją problemy związane z
możliwością rozwoju gminy, a są to m.in.:
 mały udział turystyki w strukturze gospodarczej gminy,
 niski poziom dochodów gospodarstw rolnych z agroturystyki oraz innych dziedzin
pozarolniczej działalności gospodarczej,
 niski poziom konkurencyjności gospodarstw ogrodniczych,
 słabo rozwinięty handel artykułami ogólno-przemysłowymi,
 bardzo słabo rozwinięty sektor usług w strukturze gospodarczej gminy,
 niewystarczająca promocja gminy.
Turysta odwiedzający gminę znajdzie dla siebie atrakcyjną ofertę wypoczynku. Zjawiskiem
towarzyszącym napływowi turystów jest nagromadzenie bardzo dużej liczby samochodów, co
w okresie wiosenno-letnim skutkuje brakiem miejsc parkingowych na wyznaczonych
terenach.
2.11.4 Banki
Na terenie gminy Wieliszew działa filia Banku Spółdzielczego w Legionowie - Punkt Kasowy
w Wieliszewie.
2.12 Główni uczestnicy lokalni istotni z punktu widzenia lokalnego programu
rozwoju
2.12.1 Władze gminne
Rada Gminy składająca się z 15 radnych.
3
Informacje ze strony:
http://www.wieliszew.pl/index.php?cmd=zawartosc&opt=pokaz&id=51&lang=
66
Skład Rady Gminy Wieliszew
w kadencji 2006 – 2010
1. Sołtys Jan
2. Banaszek Jacek
3. Borzewski Józef
4. Bek Józef
5. Bieńkowski Grzegorz
6. Blando Zofia
7. Cieśliński Janusz
8. Kleiman Leszek
9. Kwiatkowska Grażyna
10. Małecki Bogdan
11. Rogalski Bernard
12. Snopek Andrzej
13. Szafrańska Jadwiga
14. Wajcht Andrzej
15. Wojciechowski Sławomir
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
Waldemar Kownacki
– Wójt Gminy Wieliszew.
2.12.2
Przewodniczący Rady Gminy
Wiceprzewodniczący Rady Gminy
Wiceprzewodniczący Rady Gminy
radny
radny
radna
radny
radny
radna
radny
radny
radny
radna
radny
radny
Możliwości budżetowe gminy
Analizę sytuacji finansowej gminy przeprowadzono na podstawie danych nt. wykonania
budżetów z lat 2003-2006 oraz planu na rok 2007.
Wykres 26. Dochody, wydatki i wynik budżetu gminy (w PLN)
35 000
30 000
25 000
20 000
15 000
10 000
5 000
0
-5 000
2003
DOCHODY OGÓŁEM
2004
2005
WYDATKI OGÓŁEM
2006
2007
NADWYŻKA/NIEDOBÓR
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Gminy w Wieliszewie
W ostatnich latach budżet gminy był względnie zrównoważony. Co prawda nadwyżka w
latach 2003-2005 była niewielka, a w roku 2006 wystąpił deficyt, jednak jego wysokość nie
przekroczyła 5% dochodów budżetu, a niedobór powstaje w związku z realizacją planu
inwestycyjnego. Według planu na rok 2007 niedobór ma być nieco niższy i osiągnie 3,1%
dochodów budżetu. Również w tym roku niedobór powstaje w związku z realizacją planu
67
inwestycyjnego. Dochody ogółem gminy kształtują się w przedziale od nieco ponad 18,5 mln
PLN
w 2003 r. do nieco ponad 30,8 mln PLN w planie na rok 2007 i od pięciu lat wykazują
tendencję wzrostową. Podobnie wydatki najwyższe były w roku 2006 i są planowane na rok
2007 – ok. 31,8 mln PLN – najniższe zaś w 2003 r. – nieco ponad 17,1 mln PLN.
Wykres 27. Relacja wyniku budżetu do dochodów ogółem w proc.
12%
10,0%
10%
7,7%
8%
6%
4%
2%
2,1%
0%
2003
-2%
2004
2005
2006
-4,6%
2007
-3,1%
-4%
-6%
Wynik budżetu/ dochody ogółem
Dla określenia potencjału inwestycyjnego budżetu konieczne jest przeanalizowanie
kształtowania się wolnych środków rozumianych jako nadwyżka dochodów ogółem nad
wydatkami bieżącymi.
Wykres 28. Wysokość wolnych środków i wydatków majątkowych w latach 2003-2007
w PLN
16 000
14 000
12 000
10 000
8 000
6 000
4 000
2 000
0
2003
2004
Wolne środki
2005
2006
2007
Inw estycje
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Gminy w Wieliszewie
Wolne środki wykazywały tendencję wzrostową i kształtowały w analizowanym okresie na
poziomie od nieco ponad 5,5 mln PLN w roku 2003 do nieco ponad 9,8 mln PLN w roku
2006. Plan na rok 2007 zakłada wzrost wolnych środków do ponad 12 mln PLN. Wolne środki
to wygenerowana kwota w budżecie gminy, którą władze samorządowe mogą przeznaczyć
na realizację planu inwestycyjnego i spłatę zadłużenia. W 2006 roku oraz w planie na rok
2007 wydatki inwestycyjne przekraczają dostępne środki w budżecie gminy stąd w 2006 roku
posiłkowano się finansowaniem zewnętrznym. Należy zauważyć utrzymujący się rosnący
68
poziom wolnych środków w budżecie, co jest oznaką utrzymującego się stabilnego
potencjału finansowego gminy i stanowi o możliwościach inwestycyjnych gminy.
Zadłużenie gminy pozostaje na bardzo niskim poziomie. Obsługa długu jest również bardzo
niska i obniżająca się z roku na rok. Ogólnie rzecz biorąc można zauważyć zrównoważone
podejście do wykorzystania długu w finansowaniu inwestycji.
Wykres 29. Stan i obsługa zadłużenia w poszczególnych latach w tys. PLN
3 500
3 000
2 500
2 000
1 500
1 000
500
0
2003
2004
Zadłużenie budżetu ogółem
2005
2006
2007
Spłata zadłużenia (kapitał + odsetki w danym roku)
Dla oceny sytuacji finansowej gminy istotne jest określenie nie tylko wysokości wolnych
środków (która w tym wypadku jest zadowalająca), ale też wskazanie czy wolne środki
pokrywają całość obsługi długu w danym roku, a więc czy nie mamy do czynienia z sytuacją
zaciągania długu na spłatę wcześniejszych zobowiązań.
Zasadniczo wskaźnik wolne środki/obsługa zadłużenia powinien w długim okresie
utrzymywać się na poziomie powyżej 1. Oznacza to, iż całość obsługi długu może być
pokryta z dochodów budżetu w danym roku. W przypadku gminy Wieliszew wskaźnik nie
spada poniżej tej wartości w żadnym z analizowanych okresów.
Wykres 30. Wskaźnik wolne środki/obsługa zadłużenia
40,0
34,2
35,0
30,0
25,0
20,0
15,0
5,0
8,4
8,0
10,0
2,7
4,4
0,0
2003
2004
2005
2006
2007
Wolne środki / obsługa zadłużenia
Przeanalizowano również kształtowanie się ustawowych wskaźników limitujących stan i
69
obsługę zadłużenia w relacji do dochodów. W przypadku I-go z nich limit ustawowy to 60%
zaś przy drugim 15%. W obu przypadkach wielkości przyjmowane przez wskaźniki są dalekie
od ustawowych limitów. Tak jak to zostało wcześniej zaznaczone relacja stanu zadłużenia do
dochodów ogółem nieprzerwanie od kilku lat wykazuje bardzo niski poziom.
Wykres 31. Ustawowe wskaźniki stanu i obsługi zadłużenia do dochodów
20%
17,6%
18%
16%
14%
11,2%
12%
8,6%
10%
7,3%
8%
5,6%
6%
7,0%
4,8%
3,0%
4,1%
4%
1,1%
2%
0%
2003
2004
Stan Zadłużenia / Dochody
2005
2006
2007
Obsługa zadłużenia/ Dochody
Zbiorcze dane na podstawie, których przygotowano niniejszą analizę znajdują się w poniższej
tabeli.
Tabela 26.Dane finansowe budżetu gminy Wieliszew w PLN
Wyszczególnienie
DOCHODY OGÓŁEM
Dochody własne w tym:
Udział w podatku dochodowym od osób
fizycznych
Dochody z majątku
Podatek od nieruchomości
Subwencje
Dotacje na zadania powierzone i
zlecone ustawami (bez funduszy z UE)
WYDATKI OGÓŁEM
Wydatki bieżące
Wydatki majątkowe
NADWYŻKA/NIEDOBÓR
Zadłużenie budżetu ogółem
Spłata zadłużenia (kapitał + odsetki w
danym roku)
Wynik budżetu/ dochody ogółem
Rok
Wolne środki
Inwestycje
Rok
Stan Zadłużenia / Dochody
Rok
Obsługa zadłużenia/ Dochody
Rok
Wolne środki / obsługa zadłużenia
Wykonanie
2003
Wykonanie
2004
Wykonanie
2005
Wykonanie
2006
Plan 2007 r.
18 534
12 934
1 621
21 091
15 591
2 275
21 650
14 787
2 768
26 346
18 108
3 522
30 858
23 828
4 288
151
9 241
4 777
823
1 560
9 830
4 498
1 002
397
9 461
4 494
2 369
250
11 492
4 342
1 961
1 575
11 920
4 540
2 254
17 105
12 950
4 155
1 429
3 253
2 070
18 985
13 105
5 880
2 106
1 467
1 809
21 195
14 643
6 552
455
1 221
879
27 561
16 507
11 054
-1 215
1 935
288
31 824
18 422
13 402
-966
927
1 489
7,7%
10,0%
2,1%
-4,6%
-3,1%
2003
5 584
4 155
2004
7 986
5 880
2005
7 007
6 552
2006
9 839
11 054
2007
12 436
13 402
2003
17,6%
2003
11,2%
2003
2,7
2004
7,0%
2004
8,6%
2004
4,4
2005
5,6%
2005
4,1%
2005
8,0
2006
7,3%
2006
1,1%
2006
34,2
2007
3,0%
2007
4,8%
2007
8,4
70
2.12.3 Stowarzyszenia, fundacje, inne organizacje pozarządowe
Na terenie gminy Wieliszew działają następujące stowarzyszenia i organizacje pozarządowe:
Tabela 27. Wykaz organizacji pozarządowych
Nazwa organizacji
Lp.
Dane kontaktowe
pozarządowej
Stowarzyszenie
05-135 Wieliszew
Wspierania Kultury i
ul. Modlińska 65
Folkloru Polskiego
tel: (022) 782 21 44
Prezes Dariusz Golec 0 505 039
1.
356
Wiceprezes Dariusz
Skrzydlewski 0 606 616 944
Stowarzyszenie „Młodzi
dla Rozwoju – EMKA”
2.
05-135 Wieliszew, ul. Modlińska
128/5
[email protected]
+48 888 20 30 53
Prezes Zarządu
Stowarzyszenia: Paweł
Kownacki
Amatorski Klub Sportowy
„IMPET” Łajski
3.
Łajski, ul. Sikorskiego, 05-119
Legionowo, tel. (022) 774 24 66
prezes: Andrzej Gronek, tel.
(022) 782-23-54, 0 503 840 625
Klub Sportowy „DĄB”
Wieliszew
4.
ul. Modlińska 65, 05-135
Wieliszew
prezes: Andrzej Kucharski, tel.
(022) 782-39-05, 0 606 924 425
Amatorski Klub Sportowy
„MEWA” Krubin
5.
Krubin, ul. Nowodworska 26A, 05124 Skrzeszew
prezes: Robert Szymański, tel. 0
602 764 929
Głównym celem jest
działanie na rzecz
popularyzacji i rozwoju
polskiego w kraju i za
granicą, jak również
wspieranie merytoryczne i
finansowe Gminnego
Zespołu Tańca Ludowego
„PROMYKI” z Wieliszewa.
Główną ideą jest
wspieranie udziału
młodzieży w życiu
publicznym gminy. Działa
ono na rzecz rozwoju
gminy ze szczególnym
zaakcentowaniem dziedzin
związanych z edukacją,
sportem i turystyką. Stara
się integrować
społeczeństwo gminne.
Organizuje masowe
imprezy rekreacyjne,
stawia na rozwój różnych
dyscyplin sportowych
wśród społeczności
lokalnej.
Propaguje działalność
sportowo-rekreacyjną i
wychowawczą wśród
mieszkańców gminy,
organizuje imprezy
sportowe dla młodzieży.
Stawia na rozwój różnych
dyscyplin sportowych
wśród lokalnej
społeczności. Organizuje
masowe imprezy sportowe.
Ośrodek Hipoterapii –
Stajnia „Klucz”
Skrzeszew, nad Jeziorem Klucz,
tel. 784-47-07, 793-55-97, 0 607588-258
Prowadzi terapię dzieci i
młodzieży
niepełnosprawnej metodą
hipoterapii. Zajmuje się
także działalnością
rekreacyjną.
Ośrodki CARITAS w
gminie Wieliszew
Wieliszew
Kierownik Katarzyna Załęska
Prowadzą dziecięce
świetlice środowiskowe,
zajmują się pomocą
6.
7.
Cel działalności
71
Krubin ul. W. Witosa 1, 05–124
Skrzeszew
Kierownik Mariola Pisarek
Strażnice OSP w gminie
Wieliszew
Janówek Ul. Dworcowa 9, 05-124
Skrzeszew
Kałuszyn ul. Mickiewicza 7, 05124 Skrzeszew
Krubin ul. W. Witosa 30, 05-124
Skrzeszew
8.
Skrzeszew ul. Kościelna 74, 05124 Skrzeszew
9.
10.
Stowarzyszenie Właścicieli
i Użytkowników
Nieruchomości NAREW
Wieliszew ul. Niepodległości 1,
05-135 Wieliszew
ul. Wojskowa 36A, 03-599
Warszawa
Towarzystwo Przyjaciół
Gminy Wieliszew
Wieliszew
Towarzystwo Strzeleckie w
Wieliszewie
ul. Modlińska 1, 05-135 Wieliszew
Stowarzyszenie
Miłośników Fortu XVII B
ul. Piaskowa 3/19, 05-119
Legionowo
Pozarządowe
Stowarzyszenie Właścicieli
i Użytkowników
Nieruchomości „Dolina
Narwi”
ul. Główna 7
05-124 Skrzeszew
11.
12.
13.
14.
15.
społeczną, ochroną
zdrowia oraz rehabilitacją.
Udzielają pomocy
wszystkim osobom jej
potrzebującym.
Głównym zadaniem
Ochotniczych Straży
Pożarnych w gminie
Wieliszew jest oczywiście
zapobieganie pożarom,
poza tym jej członkowie
biorą czynny udział w wielu
akcjach ratowniczych,
starają się także
informować ludność o
zagrożeniach pożarowych i
ekologicznych.
Działa na rzecz ekologii i
ochrony środowiska
naturalnego. Reprezentuje
interesy właścicieli i
użytkowników
nieruchomości.
Działa na rzecz rozwoju
gminy ze szczególnym
uwzględnieniem kultury i
turystyki.
Stawia sobie za cel
popularyzację sportów
strzeleckich i promowanie
kultury i sposobu życia
związanych z tymi
sportami.
Za cel stawia sobie
ochronę przed
zdewastowaniem jednego
z trzech zabytkowych
fortów znajdujących się na
terenie gminy Wieliszew.
Głównym celem
stowarzyszenia jest
reprezentowanie interesow
właścicieli nieruchomości,
a także działanie na rzecz
ochrony środowiska
naturalnego i
nadnarwiańskiej przyrody.
Stowarzyszenie „Aktywni
dla Łajsk”
STOWARZYSZENIE
Gospodarstw
Agroturystycznych i
Pensjonatów „Woda i Las”
72
2.12.4 Organizacje pracodawców i pracobiorców
Na terenie gminy Wieliszew nie ma zorganizowanych organizacji pracodawców i
pracobiorców.
73
2.13 Podstawowe informacje adresowe, telefony, e-maile, kontakty
Wójt Gminy Wieliszew
Waldemar Kownacki
tel: (022) 782-27-32
e-mail: [email protected]
Zastępca Wójta Gminy Wieliszew
Andrzej Szczodrowski
Sekretarz Gminy Wieliszew
Janina Grabowska-Wierzchowska
Skarbnik Gminy Wieliszew
Teresa Piątkowska
Podstawowe informacje adresowe – Urząd Gminy:

Adres:
05-135 Wieliszew, ul. Modlińska 1

Numery telefonów:
Sekretariat: tel./fax: (0-22) 782-27-32, 782-27-22
Biuro Obsługi Klienta: (0-22) 782-20-22

Godziny urzędowania:
poniedziałek - w godz. 9.00
wtorek
- w godz. 7.30
środa
- w godz. 7.30
czwartek
- w godz. 7.30
piątek
- w godz. 7.30

-
17.00
15.30
15.30
15.30
15.30
Strony internetowe:
- Biuletyn Informacji Publicznej: http://www.bip.wieliszew.pl
- strona internetowa gminy Wieliszew: http://www.wieliszew.pl
- poczta e-mailowa: [email protected]
Podsumowanie diagnozy społeczno-gospodarczej
Gmina Wieliszew jest uznawana za obszar atrakcyjny nie tylko jako ośrodek turystyczny.
Zauważa się dużą liczbę osób przybywających do gminy, w celu zamieszkania na stałe. Jest
to sytuacja z jednej strony sprzyjająca rozwojowi gminy, z drugiej zaś wymagająca
szczególnych zabiegów, by wykorzystać tę sytuację jak najlepiej. Należy w związku z tym
stworzyć warunki do dogodnego osiedlania się nowych mieszkańców oraz polepszać warunki
zamieszkiwania. Jednym ze sposobów na realizację tego celu są inwestycje infrastrukturalne,
takie jak budowa, rozbudowa czy modernizacja dróg, wodociągów, kanalizacji, szkół wraz z
zapleczem sportowym. Rozwój infrastruktury i utrzymanie jej w dobrym stanie będzie
pozytywnie wpływać na budownictwo mieszkaniowe i lokalną przedsiębiorczość. Poprawi to
standard życia w gminie. Inwestycje na drogach, z których korzystają, na co dzień
mieszkańcy gminy, przyczyni się do zwiększenia mobilności lokalnej społeczności. Dlatego
należy tak działać by jak najefektywniej wykorzystać fundusze, jakimi dysponuje gmina
Wieliszew, pracując nad zwiększeniem wpływów i racjonalizując wydatki. Należy również
działać na rzecz wspierania aktywności mieszkańców stawiając podwaliny szybszego rozwoju
gminy.
74
3
OCENA POZIOMU ZASPOKOJENIA POTRZEB MIESZKAŃCÓW
3.1 Struktura i kryteria ocen zaspokojenia potrzeb mieszkańców
Poniżej znajduje się lista uniwersalnych potrzeb społecznych, przyjętych w pracach
diagnostycznych i projektowych strategii. Na stopień zaspokojenia wszystkich tych potrzeb
wpływać mogą władze gminy, podmioty instytucjonalne i ogół mieszkańców
współdziałających w realizacji strategii.
Przyjęta systematyka potrzeb wraz z cechami, które je charakteryzują lub zakresem, którego
dotyczą, zawiera:
Zabezpieczenie materialne:
- poziom dochodów,
- struktura dochodów,
- możliwość zachowania, odtwarzania i powiększania dochodów.
Wyżywienie:
- jakość wody pitnej,
- jakość żywności produkowanej na swoim terenie,
- dostępność produktów żywnościowych,
- skala ewentualnego niedożywienia,
- kultura i racjonalność żywienia,
- dostęp do zbiorowych form żywienia
Schronienie:
- możliwość samodzielnego zamieszkiwania,
- standard mieszkań,
- typ budynków mieszkalnych,
- skala ewentualnej bezdomności
Bezpieczeństwo:
- zagrożenia przestępczością,
- zagrożenia spokoju publicznego,
- zagrożenia związane z komunikacją,
- zagrożenia zdarzeniami losowymi.
Zdrowie i życie:
- przeciętna długość trwania życia,
- umieralność niemowląt,
- zachorowalność, w tym na choroby przewlekłe,
- choroby cywilizacyjne,
- zagrożenie zdrowia i życia wynikające z zachowań patologicznych,
- udział niepełnosprawnych,
- dostęp do otwartego i zamkniętego lecznictwa, styl życia
Opieka:
- nad dziećmi,
- nad osobami niepełnosprawnymi,
- nad osobami w podeszłym wieku,
- nad osobami niedostosowanymi społecznie.
Rozwój ludzi:
- długość kształcenia szkolnego,
- jakość kształcenia,
- poziom wykształcenia mieszkańców,
- czas poświęcony rozwojowi fizycznemu,
75
- poziom rozwoju fizycznego,
- czas na rozwój emocjonalny i duchowy.
Rekreacja, wygoda, przyjemności:
- ilość czasu wolnego,
- dostęp do różnorodnych form rekreacji i wypoczynku,
- jakość (poziom) rekreacji i wypoczynku.
Kultura:
- poziom biernego uczestnictwa w kulturze,
- poziom uczestnictwa czynnego w kulturze,
- dostęp do różnorodnej oferty kulturalnej.
Kontakty społeczne, więź grupowa:
- stopień integracji społeczności lokalnych,
- stopień zorganizowania społeczności lokalnych,
- tolerancyjność,
- ofiarność,
- lojalność grupowa.
Swoboda i łatwość kontaktów przestrzennych:
- różnorodność, niezawodność i wygoda w nawiązywaniu kontaktów,
- koszt kontaktów,
- czas zużywany na realizowanie kontaktów.
Kreacja otoczenia, poczucie użyteczności, uznanie, akceptacja,
gratyfikacja:
- możliwość oddziaływania na otoczenie materialne i społeczne,
- możliwość aktywności zawodowej,
- możliwość aktywności pozazawodowej,
- poziom uczestnictwa w tych aktywnościach,
- mechanizmy gratyfikacji,
- poziom satysfakcji materialnej i niematerialnej.
Tożsamość z gminą, ład przestrzenny:
- identyfikacja z miejscem,
- poziom uczestnictwa w zarządzaniu gminą,
- orientacja w przestrzeni,
- walory estetyczne, historyczne i symboliczne.
Wartości moralne i potrzeby religijne
3.2 Ocena poziomu zaspokojenia potrzeb mieszkańców
Uczestnicy konsultacji społecznych dokonali oceny poziomu zaspokojenia każdej
z potrzeb mieszkańców, wypełniając ankietę przygotowaną na podstawie informacji
uzyskanych w czasie spotkań warsztatowych. Każdej z potrzeb przyznawano w ankiecie
punkty od 0 do 10 według własnej oceny, przy czym:
0 - oznacza brak zaspokojenia potrzeby,
10 - bardzo wysoki poziom zaspokojenia potrzeby.
Wynik oceny przedstawiony jest poniżej jako średnia liczba punktów, jaką uzyskał poziom
zaspokojenia każdej z potrzeb (suma punktów dla każdej z potrzeb podzielona przez liczbę
odpowiedzi). Im wyższy wynik tym lepsze zaspokojenie danej potrzeby i odwrotnie.
Tabela 28. Ocena poziomu zaspokojenia potrzeb
76
wartości moralne i potrzeby religijne
wyżywienie
Ocena poziomu
zaspokojenia potrzeby
7,15
6,68
schronienie
bezpieczeństwo
kultura
tożsamość z gminą, ład przestrzenny
zdrowie i życie
6,45
6,28
6,21
6,19
6,13
opieka
6,02
rekreacja, wypoczynek, przyjemności
rozwój ludzi
6,00
5,98
zabezpieczenie materialne
swoboda i łatwość kontaktów przestrzennych
kreacja otoczenia, poczucie użyteczności, uznanie,
akceptacja, gratyfikacja
kontakty społeczne, więź grupowa
5,55
5,21
Potrzeba
5,15
4,83
Źródło: opracowanie własne na podstawie badania ankietowego
77
Wykres 32. Ocena poziomu zaspokojenia potrzeb mieszkańców
Źródło: opracowanie własne na podstawie badania ankietowego
78
4
PROBLEMY GMINY
W trakcie pracy warsztatowej uczestnicy zidentyfikowali problemy w następujących
zakresach:
zaspokojenia potrzeb mieszkańców,
infrastruktury i zasobów oraz gospodarki przestrzennej gminy,
w sferze gospodarczej gminy.
Problem, to nieakceptowana sytuacja odnosząca się do podmiotu strategii, uniemożliwiająca
utrzymanie pożądanego stanu lub osiągnięcie zamierzonych celów/rezultatów. Problem, to
także nieakceptowany skutek oddziaływania wewnętrznych lub zewnętrznych czynników
rozwojowych.
Poniżej przedstawione są problemy określone w zespołach roboczych dla każdego
z trzech zakresów.
4.1 Problemy w zakresie zaspokojenia potrzeb mieszkańców
Problemy zostały określone odrębnie dla każdej z 14 potrzeb przyjętych i opisanych
w punkcie 3.1. Zostały one zaprezentowane w poniższej tabeli.
Tabela 29. Problemy w sferze społecznej
Obszar
 zabezpieczenie materialne
Problemy
 bezrobocie

wyżywienie

nie stwierdzono problemów

schronienie


brak mieszkań socjalnych
ograniczone
możliwości
rozwoju
budownictwa
komunalnego
średni standard zamieszkiwania ze względu na
systematycznie rozwijającą się infrastrukturę techniczną
niewystarczające poczucie bezpieczeństwa publicznego
zachowania patologiczne w środowisku ludzi, którzy
stracili pracę:
 alkoholizm
 zagrożenie narkomanią
 przestępczość
zachowania chuligańskie u części młodzieży


bezpieczeństwo




zdrowie i życie, opieka

opieka

rozwój ludzi

sport
rekreacja
wypoczynek



brak edukacji zdrowotnej dzieci
brak opieki medycznej w szkołach
ograniczony
dostęp
do
specjalistycznej
medycznej i rehabilitacji

niewystarczająca oferta zagospodarowania czasu
wolnego dla dzieci i młodzieży
słabo rozwinięta baza przedszkoli i gimnazjum
niewystarczająca oferta zajęć pozalekcyjnych
brak kompleksowej oferty rekreacyjno – sportowej i
odnowy biologicznej
niska dostępność szlaków turystycznych i innych miejsc


i 

opieki
79
atrakcyjnych turystycznie


kultura

więzi 
rozproszona informacja o działalności kulturalnej
prowadzonej w gminie
niski poziom zainteresowania informacją o ofercie
kulturalnej
niedostateczny poziom bazy do spotkań (np. kluby,
świetlice)

kontakty społeczne,
społeczne i grupowe

kreacja otoczenia, poczucie 
użyteczności,
uznanie, 
akceptacja, gratyfikacja

niski poziom uznania dla osób aktywnych społecznie
niewystarczająca ilość i aktywność organizacji
pozarządowych
słabe wsparcie społeczne i instytucjonalne (ze strony
gminy) dla liderów lokalnych

tożsamość z gminą
wandalizm w odniesieniu do lokali i przestrzeni
publicznej,
walory historyczno – patriotyczne nie są właściwie
wyeksponowane,
niski poziom świadomości współodpowiedzialności za
rozwój gminy,
wysoki poziom zaśmiecenia środowiska, szczególnie
wokół akwenów wodnych,
rozproszona odpowiedzialność za porządek i ład
przestrzenny w obszarach gdzie jest wielu właścicieli
nieruchomości,
niewystarczający poziom zachowań proekologicznych mieszkańców i turystów
wysoki poziom zaśmiecenia środowiska, szczególnie
wokół akwenów wodnych
rozproszona odpowiedzialność za porządek i ład
przestrzenny w obszarach gdzie jest wielu właścicieli
nieruchomości
niewystarczający poziom zachowań proekologicznych mieszkańców i turystów
utrudniony dostęp do terenów położonych przy Narwi
(komunikacja publiczna)
brak dostępu komunikacji publicznej do Topoliny,
Poddębia, Sikory w okresie letnim
słaby dostęp do Internetu na terenie: Poddębie, Sikory,
Topolina, Kałuszyn, Olszewica Nowa i Stara
brak cmentarza na południowo – wschodniej części
gminy







ład przestrzenny (estetyka)




swoboda
i
łatwość 
kontaktów przestrzennych



wartości moralne i potrzeby 
religijne
Źródło: opracowanie własne na podstawie „Raportu ze spotkań warsztatowych w gminie Wieliszew
23.10.2007”
80
4.2 Problemy w sferze techniczno - przestrzennej
Tabela 30. Problemy w sferze techniczno - przestrzennej
Obszary

Problemy
potencjał
techniczny 
(budynki
i
budowle,
infrastruktura techniczna i
społeczna,
systemy
zabezpieczeń, eksploatacji i 
odnowy










potencjał
ekologiczny
przestrzenny, 






potencjał ludzki



potencjał
instytucjonalny 
niewystarczająco rozwinięta sieć wodociągowa i
kanalizacji sanitarnej (dotyczy ok. 50% mieszkańców
gminy, ok. 70% powierzchni gminy nie ma wodociągów
i ok. 50% powierzchni gminy nie ma kanalizacji)
niewystarczająca przepustowość i poziom oczyszczania
ścieków w istniejących oczyszczalniach ścieków
niewystarczająco rozwinięta baza lokalowa placówek
oświaty
słabo rozwinięta infrastruktura sportowa i rekreacyjna
brak decyzji od lat dotyczącej lokalizacji i budowy trasy
Olszynki Grochowskiej
słabo rozwinięta sieć dróg i przepraw mostowych oraz
infrastruktura towarzysząca o parametrach technicznych
niedostosowanych do rzeczywistych potrzeb
zbyt mała ilość ścieżek rowerowych
niewystarczające bezpieczeństwo na przejazdach
kolejowych ze względu na niedostateczne oznakowanie,
złą nawierzchnię przejazdów oraz brak dróg
ewakuacyjnych przy linii kolejowej
za mało mieszkań komunalnych i socjalnych
niski standard wyposażenia GOK – Michałów Reginów
słabo rozwinięta infrastruktura dostępu do miejsc
atrakcyjnych turystycznie - miejsca postoju przy
szlakach turystycznych, brak parkingów i małej
architektury
brak
zabezpieczeń
akustycznych
obszarów
zabudowanych przed hałasem ciągów komunikacyjnych
zbyt wysoki poziom hałasu na rzecznych akwenach
wodnych
zanieczyszczenie zbiorników wodnych w tym jezior:
Klucz, Wieliszewskie, Ławeczno, Góra
zagrożenie obszarów cennych przyrodniczo inwestycjami
budowlanymi - ciągły napór na zmianę przeznaczenia
terenów rolnych i leśnych na działki budowlane,
brak wyznaczonych stref inwestycyjnych (Michałów
Reginów)
niewystarczająca świadomość ekologiczna mieszkańców
i gości przebywających na terenie gminy
duży odpływ wykwalifikowanej siły roboczej z powodu
braku odpowiednich miejsc pracy
niski poziom przedsiębiorczości mieszkańców
brak poczty, istnieje tylko placówka pocztowa
81
i ekonomiczny gminy jako 
podmiot prawny

brak terenów komunalnych
niska aktywność organizacji pozarządowych
23.10.2007”
4.3 Problemy w sferze gospodarczej gminy
Tabela 31. Problemy w sferze gospodarczej
Obszar
Problemy

turystyka i rekreacja

mały udział turystyki w strukturze gospodarczej gminy

rolnictwo, szczególnie
ogrodnictwo

niski poziom dochodów gospodarstw rolnych z
agroturystyki oraz innych dziedzin pozarolniczej
działalności gospodarczej
niski poziom konkurencyjności gospodarstw
ogrodniczych
słabo rozwinięty handel artykułami ogólnoprzemysłowymi
bardzo słabo rozwinięty sektor usług w strukturze
gospodarczej gminy


handel i usługi



promocja gminy

niewystarczająca promocja gminy
23.10.2007”
82
5
CZYNNIKI ROZWOJOWE GMINY
W trakcie spotkań warsztatowych uczestnicy identyfikowali czynniki sprzyjające (atuty
i szanse) oraz niesprzyjające (słabości i zagrożenia) w sferze społecznej gminy. Identyfikacja
dokonana została odrębnie dla czynników rozwojowych wewnętrznych (atuty i słabości),
odnoszących się do gminy (na które gmina w dużym stopniu może wpływać) oraz czynników
rozwojowych zewnętrznych (szanse i zagrożenia) odnoszących się do otoczenia gminy (na
które gmina nie może wpływać lub może wpływać tylko w bardzo ograniczonym stopniu).
Oceny dokonano dla trzech grup obejmujących sferę społeczną, sferę techniczno –
przestrzenną i sferę gospodarczą.
5.1 Czynniki rozwojowe w sferze społecznej
Sfera społeczna obejmuje zagadnienia wynikające z 14 potrzeb społecznych obejmujących:
 zabezpieczenie materialne,
 wyżywienie,
 schronienie,
 bezpieczeństwo,
 zdrowie i życie, opiekę,
 rozwój, sport rekreację i wypoczynek,
 kulturę,
 kontakty społeczne, więzi społeczne i grupowe,
 kreację otoczenia, poczucie uznania i użyteczności oraz gratyfikację,
 akceptację,
 tożsamość z gminą,
 ład przestrzenny (estetykę),
 swobodę i łatwości kontaktów przestrzennych,
 wartości moralne i potrzeby religijne.
Sfera społeczna
Atuty gminy








2/3 powierzchni gminy znajduje się na
obszarze
ochrony
krajobrazu
(Warszawski
Obszar
Chronionego
Krajobrazu),
atrakcyjne turystycznie i rekreacyjnie
walory przyrodnicze,
czyste ekologicznie środowisko, mało
zagrożeń przemysłowych,
rosnąca liczba osób odwiedzających
gminę,
wysoka, wzrastająca atrakcyjność gminy
pod
względem
osiedlania
się
i
zamieszkiwania,
tereny
budowlane
w
części
już
uzbrojone,
dobra
baza
zadbanych
szkół
podstawowych,
realizacja przedsięwzięć w zakresie
Słabości gminy









braki kadrowe w oświacie,
pasywna postawa części mieszkańców
wobec spraw gminy,
duża część osób nie ma wykształcenia
ponadpodstawowego,
niechęć
mieszkańców
do
przekwalifikowania się i samodzielnego
rozwiązywania problemów życiowych,
niedostatek miejsc pracy na terenie
gminy i migracja za pracą (szczególnie
młodzieży),
znaczny
ubytek
mieszkańców
spowodowany zgonami,
niska ilość urodzin,
słaba
komunikacja
publiczna
z aglomeracją miejską,
słaba dostępność terenów rekreacyjnych
83





rozwoju
infrastruktury
technicznej,
społecznej i instytucjonalnej,
utrzymujące się w ostatnich siedmiu
latach dodatnie i sukcesywnie rosnące
saldo migracji wewnętrznej,
korzystna struktura wiekowa,
oferowany wysoki poziom kształcenia,
rozwinięta infrastruktura ochrony zdrowia
zapewniająca opiekę na podstawowym
poziomie,
rosnący trend w liczbie zarejestrowanych
podmiotów gospodarczych na terenie
gminy,
 wysoki udział użytków rolnych i leśnych









w całkowitej powierzchni gminy ok.
(75%),
historia ostatnich 16 lat rozwoju
samorządności
w
gminie,
dobre
doświadczenia rozwoju samorządu,
funkcjonująca stacja Caritas,
liczna grupa liderów lokalnych w gminie,
dobra opieka duszpasterska dwóch
proboszczów,
działalność kulturalna, zespół taneczny
Promyki i chór Marzenie, festiwal – znane
w całym kraju,
duże zainteresowanie i współpraca władz
gminy z mieszkańcami w sprawach
społecznych,
działalność
Gminnego
Centrum
Informacji,
otwartość gminy na nowe formy
działania, zarządzania i pozyskiwania
środków,
bardzo dobra działalność OSP, WOPR,
szczególnie aktywizująca młodzież.













Szanse





sąsiedztwo Warszawy,

planowane lotnisko w Modlinie,
istniejące
plany
rozwoju
szlaku

kolejowego Warszawa – Gdańsk,
zainteresowanie gminą jako miejscem
zamieszkania,
istniejące
programy
dotyczące

profilaktyki uzależnień i przemocy w
w okresie zimowym,
brak gminnej specjalności w zakresie
produktu turystycznego,
słaba
dostępność
komunikacyjna
akwenów wodnych,
niedostatek ustawowo gwarantowanych
mieszkań dla nauczycieli,
brak budynku gimnazjum i dużego
przedszkola,
brak
koordynacji
promocyjnoinformacyjnej działalności kulturalnej
prowadzonej w gminie,
brak
działek
pod
budownictwo
komunalne i socjalne,
niedostatek służb porządkowych,
niedoinwestowana policja - niedostatki
kadrowe i finansowe,
brak
opracowań
monograficznych
dotyczących historii regionu,
niewystarczająca
ilość
działań
systematycznych w zakresie oczyszczania
środowiska, niewystarczająca egzekucja
prawa,
bardzo duży udział osób długotrwale
pozostających bez stałego zatrudnienia,
brak lekarzy specjalistów świadczących
usługi w ramach ośrodków zdrowia na
terenie gminy,
niski standard wyposażenia Gminnego
Ośrodka Kultury.
Zagrożenia
bariery komunikacyjne na obszarach
wokół gminy (mała przepustowość dróg,
korki),
potencjalne
zagrożenia
hałasem,
zanieczyszczenie środowiska związane z
planowanymi inwestycjami, lotnisko,
kolej Warszawa – Gdańsk,
utrudnienia związane z funkcjonowaniem
nadzoru budowlanego i wydawaniem
84





rodzinie;
funkcjonujące
organizacje
i
stowarzyszenia
o
charakterze
pomocowym,
możliwość korzystania z zewnętrznych
środków
finansowych
(fundusze
strukturalne, realizacja Poakcesyjnego
Programu
Aktywizacji
Obszarów
Wiejskich - Bank Światowy i inne),
promocja zdrowia w mediach,
możliwość
pozyskania
środków
finansowych w ramach programów
polityki zdrowotnej państwa,
koncentracja infrastruktury społecznej o
znaczeniu ogólnokrajowym w Warszawie,





 bogata oferta edukacyjna, kulturalna i
pozwoleń na budowę poza gminą,
błędne
(szkodliwe)
rozwiązania
administracyjne w zakresie budownictwa,
zbiurokratyzowany
system
administracyjny w zakresie budownictwa,
skomplikowane procedury i długotrwałe
procesy decyzyjne,
nieuwzględnianie w pomocy PFRON
wydatków
dotyczących
kosztów
eksploatacji,
zbyt
duże
obciążenie
samorządu
lokalnego zadaniami bez odpowiedniego
wsparcia,
wzrost
barier
w
dostępie
do
specjalistycznej opieki medycznej i badań
profilaktyczno-diagnostycznych.
sportowa Warszawy,
 możliwość
ubiegania
się
o
dofinansowanie inwestycji i innych
przedsięwzięć
w
ramach
PFRON,
Regionalnego Programu Operacyjnego
dla Województwa Mazowieckiego na lata
2007-2013.
5.2 Czynniki rozwojowe w sferze techniczno - przestrzennej
Ocena czynników rozwojowych została dokonana dla potencjału technicznego (budynków
i budowli, infrastruktury technicznej i społecznej, systemów zabezpieczeń, eksploatacji
i odnowy), potencjału przestrzennego, ekologicznego, ludzkiego, instytucjonalnego
i potencjału ekonomicznego gminy jako podmiotu prawnego.
Sfera techniczno - przestrzenna
Atuty gminy








walory zasobów naturalnych,
2/3 powierzchni gminy znajduje się na
obszarze
ochrony
krajobrazu
(Warszawski
Obszar
Chronionego
Krajobrazu),
Zalew Zegrzyński i dorzecze Narwi,
dobre położenie blisko Warszawy nad
Zalewem Zegrzyńskim,
warunki przestrzenne do rozbudowy
układu komunikacyjnego,
istniejąca infrastruktura kolejowa, szansą
połączenia ze stolicą,
sprawnie działający samorząd gminy,
porządkowanie
planów
Słabości gminy







brak budynku gimnazjum i przedszkoli,
brak pływalni krytej,
niski
standard
dróg,
zbyt
mało
chodników,
brak
oświetlenia
i
odwodnienia,
zdecydowanie zbyt mała przepustowość
dróg w sezonie letnim,
nieprzystosowanie drogi nr 632: Dębe –
Michałów Reginów i drogi nr 631: Nowy
Dwór Mazowiecki – Zegrze, do ruchu
TIR-ów,
brak przeprawy mostowej na wysokości
Jabłonna - Czosnów – Łomianki,
parametry techniczne dróg nr: 632, 631,
85











zagospodarowania przestrzennego,
istniejąca koncepcja i dokumentacja
techniczna
skanalizowania
i
zwodociągowania obszaru całej gminy,
korzystne ukształtowanie terenu (płaski
teren)
sprzyjające
inwestycjom
budowlanym,
duże
zainteresowanie
deweloperów
budownictwem mieszkaniowym,
czyste ekologicznie środowisko, mało
zagrożeń przemysłowych,
dobrze rozwinięta sieć dróg,
pod
względem
osiedlania
się
i
zamieszkiwania,
podejmowane inicjatyw w zakresie
rozwoju
infrastruktury
technicznej,
rozwinięta infrastruktura ochrony zdrowia
zapewniająca opiekę na podstawowym
poziomie,
dostępne tereny skarbu państwa na
terenie gminy,
selektywny odbiór odpadów.








Szanse






planowane lotnisko w Modlinie,
istniejące
plany
rozwoju
szlaku
kolejowego Warszawa – Gdańsk,
zainteresowanie gminą jako miejscem
zamieszkania,
możliwość
ubiegania
się
o
dofinansowanie inwestycji i innych
przedsięwzięć w ramach Programów
Operacyjnych ogłaszanych przez Ministra
Kultury i Dziedzictwa Narodowego,
Regionalnego Programu Operacyjnego
dla Województwa Mazowieckiego na lata
2007-2013,
wsparcie produkcji ekologicznej ze
środków publicznych,
możliwości pozyskiwania funduszy na
proekologiczne inwestycje i programy
edukacyjne,
niedostosowane do obecnego natężenia
ruchu,
brak miejsca gromadzenia i prezentacji
dziedzictwa
kulturowego
w
tym
technicznego,
występujące zachowania aspołeczne,
blokowanie inwestycji publicznych w imię
indywidualnego interesu,
słabo rozwinięta komunikacja publiczna,
ponad 50% powierzchni gminy leży na
terenie zalewowym,
niski standard wyposażenia Gminnego
Ośrodka Kultury,
niedostateczne
oznakowanie,
zła
nawierzchnia przejazdów oraz brak dróg
ewakuacyjnych przy linii kolejowej,
niewystarczająca ilość miejsc postoju
przy
szlakach turystycznych,
brak
parkingów i małej architektury,
ograniczone środki na rozwój sieci
wodociągowej, kanalizacyjnej oraz dróg.
Zagrożenia





potencjalne
zagrożenia
hałasem,
zanieczyszczenie środowiska związane z
planowanymi inwestycjami, lotnisko,
kolej Warszawa – Gdańsk,
zbiurokratyzowany
system
administracyjny w zakresie budownictwa,
skomplikowane procedury i długotrwałe
procesy decyzyjne,
nieprzyjazne dla inwestorów rozwiązania
administracyjne związane procedurami
przygotowywania i realizacji inwestycji
budowlanych (pozwolenia na budowę,
nadzór, geodezja),
utrudnienia i wysokie koszty inwestycji w
infrastrukturę techniczną związane z
lokalizacja
na
obszarze
prawnie
chronionym,
mało skuteczne rozwiązania prawne w
zakresie
gospodarowania
odpadami
86
 dostępność instalacji do wykorzystania
odnawialnych źródeł energii.







komunalnymi,
wysokie
koszty
inwestycji
proekologicznych,
trudny dostęp do funduszy na inwestycje
proekologiczne i programy edukacyjne,
niska
opłacalność
segregacji
i
zagospodarowania surowców wtórnych,
bariery prawne w wykorzystaniu energii
odnawialnej,
zbyt niskie nakłady z budżetów
samorządowych na infrastrukturę ze
względu na ograniczone możliwości,
trudny
dostęp
do
środków
na
dofinansowanie
inwestycji
infrastrukturalnych,
skomplikowany
sposób
dystrybucji
środków unijnych,
 rosnące natężenie ruchu na drogach.
87
5.3 Czynniki rozwojowe w sferze gospodarczej gminy
Ocena czynników rozwojowych została dokonana dla wszystkich działów gospodarki w tym
rolnictwa, MŚP (turystyka, usługi, handel, przemysł) oraz promocji gminy.
Sfera gospodarcza
Atuty gminy














ok. 2/3 powierzchni gminy wchodzi w
strefę chronionego krajobrazu,
czystość środowiska, bark zanieczyszczeń
przemysłowych,
złoża wód termalnych na terenie ok.
70% obszaru gminy,
ciągłość w realizacji długookresowych
planów gminy przez kolejne kadencje,
wysoki
poziom
pokrycia
planami
przestrzennego
zagospodarowania
obszaru gminy (ok. 70%),
położenie nad Zalewem Zegrzyńskim,
obszar atrakcyjny turystycznie,
dobrze rozwinięta siec dróg,
rosnąca liczba odwiedzających gminę,
pod
względem
osiedlania
się
i
zamieszkiwania,
podejmowane inicjatywy w zakresie
rozwoju
infrastruktury
technicznej,
rosnący trend w liczbie zarejestrowanych
podmiotów gospodarczych na terenie
gminy,
wysoki udział użytków rolnych i leśnych
w całkowitej powierzchni gminy ok.
(75%).
Słabości gminy

















Szanse


możliwość wykorzystania alternatywnych 
tańszych źródeł energii,

bardzo
duże
zainteresowanie
bariery
komunikacyjne,
szczególnie
w okresie letnim i w weekendy,
sezonowość
ruchu
turystycznego
i rekreacyjnego,
potrzeba rozbudowy ścieżek rowerowych
wzdłuż szlaków komunikacjach,
niedostatecznie
rozwinięta
oferta
turystyczna,
barki kadrowe do obsługi rynku
turystycznego,
brak oferty gastronomiczno – hotelowej,
niekorzystne warunki, teren zalewowy
depresyjny,
dla dużych inwestycji
turystycznych,
brak kanalizacji na części obszaru gminy,
słaba
dostępność
komunikacyjna,
drogowa (słabe drogi, korki),
brak rozstrzygnięć w kwestii trasy
Olszynki Grochowskiej,
niski poziom integracji środowiska
gospodarczego,
brak
zdolności
finansowych
do
restrukturyzacji gospodarstw rolnych w
kierunku gospodarstw agroturystycznych
i ekologicznych,
bardzo wysokie koszty ogrzewania
w gospodarstwach ogrodniczych,
ograniczone środki na promocję,
niewystarczająca
ilość
miejsc
postojowych przy szlakach turystycznych,
brak parkingów i małej architektury,
brak większych przedsiębiorstw rolnych,
71% gospodarstw rolnych o powierzchni
do 5 ha.
Zagrożenia
wysokie koszty pracy,
utrudnienia i wysokie koszty inwestycji w
infrastrukturę techniczną związane z
88



















warszawiaków terenami rekreacyjnymi,
rozwój
nowoczesnych
technologii
komunikowania się,
koncepcja klastrów,
środki UE na rozwój przedsiębiorstw
(inwestycje,
wsparcie
doradcze,
szkoleniowe),
rozwój
Samorządowych
Funduszy
Pożyczkowych (ułatwiony dostęp mikro,
małych średnich przedsiębiorstw do
środków finansowych),
planowana
realizacja
inwestycji
infrastrukturalnych w regionie,
bliskość Warszawy,
duży
potencjał
gospodarczy,
intelektualny,
kapitałowy
i
instytucjonalny Warszawy,
Warszawa
centrum
zarządzania
i
zaplecze
wdrażania
najnowszych
technologii,
najwyższy poziom rozwoju regionu w
kraju,
wysoki potencjał naukowy i badawczorozwojowy zlokalizowany głównie w
Warszawie oraz duży potencjał w
ośrodkach subregionalnych,
dominująca
rola
województwa
w
sektorze badawczo – rozwojowym w
Polsce,
najwyższe w kraju nakłady na działalność
B+R,
pozytywny wizerunek Warszawy jako
najatrakcyjniejszego miejsca lokalizacji
inwestycji,
duży potencjał instytucji otoczenia
biznesu
skupiony
na
obszarze
metropolitalnym Warszawy, stymulujący
rozwój gospodarczy,
funkcjonowanie mocnych gospodarczo
przedsiębiorstw o znaczeniu krajowym i
międzynarodowym,
rozwinięte przetwórstwo rolno-spożywcze
w regionie,
rosnące zainteresowanie konsumentów
tzw. „zdrową żywnością”,
rosnące zainteresowanie agroturystyką i
czynnym wypoczynkiem,
działalność
instytucji
wspierania

















lokalizacja
na
obszarze
prawnie
chronionym,
utrudniony dostęp do kredytów, bariery
prawne i biurokratyczne,
brak
planów
przestrzennego
zagospodarowania,
mała stabilność cen produktów rolnych,
brak przepisów regulujących obrót ziemią
sprzyjający scalaniu gruntów,
wysokie obciążenia podatkowe,
trudny dostęp do środków finansowych
dla małych i średnich przedsiębiorstw,
mało skuteczna polityka rolna państwa,
zawiłość
i
zmienność
przepisów
prawnych oddziaływujących na sferę
gospodarczą,
niedostateczna współpraca nauki z
gospodarką i nakłady na sferę B+R w
regionie,
niedostateczny poziom nakładów na
innowacje w regionie,
dysproporcje potencjału i poziomu
rozwoju gospodarczego, poziomu i
warunków życia ludności oraz dynamiki
procesów transformacji - występujące
pomiędzy aglomeracją warszawską a
pozostałym obszarem województwa,
zwłaszcza obszarami wiejskimi,
pogłębiająca się polaryzacja społecznogospodarcza,
słabość
powiązań
społecznogospodarczych Obszaru Metropolitalnego
Warszawy z otoczeniem,
brak instytucji i organizacji działających
dla zintegrowanego rozwoju Mazowsza,
niski poziom innowacyjności gospodarki
regionu (ograniczona konkurencyjność
na rynkach światowych),
wysoko zamortyzowany majątek trwały,
przy braku środków finansowych na jego
modernizację techniczną,
słabo rozwinięta baza dystrybucji i
przechowalnictwa płodów rolnych,
 brak
rozbudowanego
systemu
partnerstwa
i
współpracy
między
samorządem lokalnym i wojewódzkim a
organizacjami
przedsiębiorców
i
organizacjami pozarządowymi.
89


rolnictwa
(Ośrodek
Doradztwa
Rolniczego i inne),
rosnąca
dostępność
nowoczesnych
środków komunikacji,
promowanie
grupowego
działania
rolników,
 rosnące
zainteresowanie
rozwojem
sektora MŚP: prorozwojowa polityka
strukturalna – Regionalny Program
Operacyjny
dla
Województwa
Mazowieckiego na lata 2007-2013,
priorytety strategii województwa.
Zapisy zawarte w ocenie problemów i analizie SWOT są odzwierciedleniem sposobu widzenia
aktualnej sytuacji przez członków Horyzontalnego Zespołu Zadaniowego. Analiza ma
charakter prospektywny. Oznacza to, iż szczególne znaczenie mają te czynniki (problemy),
które będą wpływały na sytuację w przyszłości. Świadomość i rozumienie sytuacji
przedstawionej w ocenie problemów i analizie SWOT ma decydujący wpływ na kształt
strategii i programy działań. Bardzo ważnym uzupełnieniem jest ocena poziomu zaspokojenia
potrzeb mieszkańców, dokonana w badaniu ankietowym, stanowiąca punkt odniesienia do
ustalania priorytetowych celów i działań.
Przedstawiona w rozdziałach 3 i 4 analiza stanu gminy Wieliszew ma charakter oceny
jakościowej, natomiast opis faktograficzny Stanu gminy sporządzony w rozdziale 2 ma
charakter oceny ilościowej. Analizy te stanowią uzupełniające się części diagnozy
w procesie opracowania Strategii Rozwoju Gminy do roku 2020.
90
6
ZAŁOŻENIA STRATEGII
Założenia stanowią warunki brzegowe niezbędne do prawidłowego sformułowania strategii
rozwoju i są określane na początku jej powstawania.
Założenia dotyczące dokumentu strategii:
1. Okres planowania: lata 2007 - 2020.
2. Decyzje zawarte w strategii rozwoju mają służyć mieszkańcom gminy oraz
instytucjom i organizacjom funkcjonującym na jej terenie.
3. Działania operacyjne będą uwzględniały możliwości pozyskiwania środków
z zewnętrznych źródeł finansowania.
4. Przy opracowywaniu strategii i jej realizacji zostaną uwzględnione zasady
zrównoważonego rozwoju.
5. Zadaniem strategii rozwoju jest ułatwienie władzom samorządowym utrzymania
głównych, długookresowych kierunków rozwoju gminy.
6. O przyjęciu strategii rozwoju zadecyduje Rada Gminy.
7. Realizacją strategii rozwoju będzie kierował Wójt gminy.
Założenia dotyczące procesu pracy nad opracowaniem dokumentu
strategii:
1. Strategia rozwoju będzie opracowana z udziałem przedstawicieli społeczności
lokalnej gminy.
2. Projekt strategii rozwoju zostanie poddany konsultacji społecznej.
3. Strategia będzie uwzględniała rozwiązania przyjęte w zewnętrznych
dokumentach planistycznych.
Zrównoważony rozwój, zgodnie z ustawą Prawo Ochrony Środowiska, to rozwój,
w którym następuje integracja działań politycznych, gospodarczych oraz społecznych,
z zachowaniem równowagi i trwałości podstawowych procesów przyrodniczych.
Termin „zrównoważony rozwój” oznacza:
1. Zachowanie szansy dla przyszłych pokoleń na realizację ich potrzeb.
2. Poszanowanie zasobów ze względu na ich ograniczoność.
3. Harmonizowanie ekologicznych, społecznych i ekonomicznych celów rozwoju.
4. Długookresowe podejście do analizowania, planowania i urzeczywistniania
celów rozwoju.
Zgodnie ze standardem opracowanych przez UNDP w Polsce „Zasady
zrównoważonego rozwoju” to:
1. Zasada równego dostępu do środowiska, w tym sprawiedliwości
międzypokoleniowej.
2. Zasada wydolności środowiska, czyli nie przekraczania granic odporności
środowiska.
91
7
MISJA GMINY
Misja to opis wizji gminy (najczęściej jednozdaniowy) zawierający główne pola aktywności
w przyszłości, stanowiący najogólniejszy cel gminy.
Misję opracowanie w perspektywie do roku 2020.
Misja Gminy Wieliszew:
Gmina Wieliszew to obszar położony nad Zalewem Zegrzyńskim, gdzie
czyste i atrakcyjne środowisko przyrodnicze, rozwinięta infrastruktura
oraz aktywność i otwartość mieszkańców stwarza doskonałe warunki
zamieszkiwania oraz rozwoju przedsiębiorczości, turystyki i rekreacji.
8
CELE STRATEGICZNE GMINY
Cel to stan, który chcemy osiągnąć w przyszłości. Cele strategiczne określone są do roku
2020 i służą osiąganiu misji gminy.
Cele strategiczne określają rezultaty o zasadniczym znaczeniu w długiej perspektywie oraz
kierunkują działania na rzeczy właściwe dla koncepcji rozwoju gminy. Cele strategiczne
związane są z decyzjami dotyczącymi utrzymania lub zmiany wykorzystania zasobów gminy,
w tym również zasobów będących w dyspozycji sektora prywatnego i pozarządowego.
Cele strategiczne gminy powstały na podstawie oceny aktualnej sytuacji uwzględniającej
zidentyfikowane w uspołecznionym procesie pracy problemy i czynniki wewnętrzne
wpływające na możliwość rozwoju gminy (atuty i słabości gminy) oraz zewnętrzne (szanse
i zagrożenia w otoczeniu).
Określenie celów w sferze społecznej poprzedza dokonanie hierarchizacji potrzeb
społecznych.
8.1 Hierarchia potrzeb społecznych
Hierarchizacja potrzeb społecznych jest niezbędna do podejmowania decyzji przez władze
samorządowe. Niedostatek środków finansowych, a tym samym brak możliwości
zaspokajania w pełni wszystkich potrzeb, wymaga skoncentrowania ograniczonych środków
na sprawach najważniejszych i najpilniejszych dla mieszkańców.
Prezentowane poniżej potrzeby zostały ułożone w hierarchii. Hierarchia potrzeb została
ustalona na podstawie przeprowadzonej w ramach konsultacji społecznej ankiety. Hierarchię
ustalono przyznając każdej z potrzeb numery kolejne od 1 do 14, według indywidualnej
oceny ich ważności dokonanej przez każdą osobę ankietowaną.
Kolejność ustalona została w następujący sposób:
1 – potrzeba najważniejsza,
14 – potrzeba najmniej ważna.
Oznacza to, że im mniejsza średnia liczba punktów, tym potrzeba jest ważniejsza.
92
Tabela 32. Hierarchia potrzeb
Miejsce
w hierarchii
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
Potrzeba
Zdrowie i życie
Bezpieczeństwo
Zabezpieczenie materialne
Schronienie
Opieka
Rozwój ludzi
Wyżywienie
Rekreacja, wypoczynek, przyjemności
Kontakty społeczne, więź grupowa
Kultura
Kreacja otoczenia, poczucie użyteczności,
uznanie, akceptacja, gratyfikacja
Swoboda i łatwość kontaktów przestrzennych
Tożsamość z gminą, ład przestrzenny
Wartości moralne i potrzeby religijne
Uzyskana
średnia liczba
punktów
4,32
5,09
5,17
5,91
6,57
6,79
8,00
8,06
8,15
8,33
8,91
9,09
9,13
10,26
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z ankietyzacji
Dla właściwego przedstawienia graficznego przyjęto odwrotną prezentację uzyskanych
w badaniu ankietowym wartości. Na wykresie słupkowym wizualizowane wartości
zaprezentowane są w kolejności od najważniejszej do najmniej ważnej, zgodnie z formułą:
11 minus uzyskany wynik, prezentowany w powyższej tabeli – im wyższy słupek, tym wyższa
pozycja w hierarchii ważności potrzeb.
Przedstawiona powyżej lista odnosi się do wszystkich potrzeb klasyfikowanych
w systematyce Unii Europejskiej. Potrzeby te mogą być zaspokajane w ramach działań
podejmowanych przez władze gminy, indywidualnie przez mieszkańców oraz przez
instytucjonalne podmioty działające w sektorze prywatnym i pozarządowym.
Hierarchia potrzeb społecznych powinna być wspólnym kryterium podejmowania decyzji
przez wszystkich partnerów społecznych gminy w zakresie działań wspólnych
i samodzielnych.
93
Wykres 33. Hierarchia potrzeb społecznych – wyniki badania ankietowego
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z ankietyzacji
94
8.2 Cele strategiczne i zadania realizacyjne do roku 2020 w zakresie
zaspokojenia poszczególnych potrzeb mieszkańców
Cele strategiczne w ramach każdej z potrzeb zostały poddane hierarchizacji poprzez
przyznanie punktów z uwzględnieniem wag zgodnych z poziomem zaspokojenia potrzeb oraz
hierarchizacją potrzeb, według zasady: im więcej punktów, tym wyższa pozycja w hierarchii
celów. Hierarchizacja została ustalona na podstawie wyników konsultacji społecznej,
przeprowadzonej za pomocą ankiety. Do każdego z celów zostały zaprojektowane wskaźniki,
które będą mogły być wykorzystane przy opracowywaniu wniosków o dofinansowanie
projektów ze środków zewnętrznych oraz przy wdrażaniu systemu monitorowania rozwoju
gminy.
Cele priorytetowe, które uzyskały największą liczbę punktów są zaprezentowane na
ciemniejszym (żółtym) tle.
Potrzeba zabezpieczenia materialnego, schronienia
Cele strategiczne wraz ze wskaźnikami:
1. Zredukowany poziom bezrobocia
wskaźnik:
–
stopa bezrobocia.
2. Dostępne uzbrojone tereny pod budownictwo mieszkaniowe
wskaźnik:
–
powierzchnia uzbrojonych terenów pod budownictwo mieszkaniowe.
3. Podniesiony standard zamieszkiwania – zwiększona
dostępność mediów
wskaźniki:
–
–
liczba mieszkań o poprawionych standardach zamieszkiwania,
liczba mieszkań wyposażonych w infrastrukturę (woda, gaz, energia
elektryczna, kanalizacja sanitarna),
– liczba mieszkań z dostępem do telefonu i Internetu.
4. Dostępne mieszkania komunalne i socjalne
wskaźniki:
–
liczba mieszkań socjalnych,
– liczba mieszkań komunalnych.
Zadania realizacyjne do grupy celów strategicznych
Zadanie realizacyjne
–
–
–
–
–
–
–
opracowanie polityki – programu ograniczania i przeciwdziałania
bezrobociu,
opracowanie i wdrożenie programu rozwoju gospodarczego gminy,
promocja oferty gospodarczej gminy,
współpraca przy realizacji programów kształcenia dla bezrobotnych
i chcących się przekwalifikować,
prowadzenie monitoringu lokalnego rynku pracy - stworzenie
bazy/katalogu lokalnych podmiotów gospodarczych,
pełna dostępność informacji o warunkach inwestowania w gminie,
popularyzowanie wśród rolników możliwości prowadzenia bezpośredniej
sprzedaży produktów rolnych konsumentom,
95
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
wspieranie rozwoju turystyki wiejskiej,
wspieranie tworzenia pozarolniczych miejsc pracy na wsi,
wspieranie i preferowanie osób podejmujących działalność gospodarczą,
wspieranie przedsięwzięć tworzących nowe miejsca pracy,
wspieranie działań zmierzających do powstawania zespołowych form
działalności gospodarczej,
organizowanie kursów i szkoleń podnoszących lub zmieniających
kwalifikacje zawodowe zgodnie z bieżącymi potrzebami rynku pracy,
poszukiwanie instytucjonalnych form wsparcia przedsiębiorczości
(inkubator
przedsiębiorczości,
podstrefa
ekonomiczna,
fundusze
pożyczkowe, poręczeniowe, itp.),
systematyczne podnoszenie estetyki i funkcjonalności miasta i obszarów
wiejskich celem dostosowania się do wymagań turystów,
prowadzenie działań z zakresu odnowy wsi we wszystkich
miejscowościach,
tworzenie zasobów gruntów komunalnych pod nowe osiedla
mieszkaniowe,
uzbrajanie nowych terenów budowlanych,
wspieranie procesu termomodernizacji budynków mieszkaniowych –
opracowywanie i realizacja programów, informowanie o potencjalnych
zewnętrznych źródłach finansowania inwestycji,
ustalanie miejscowych planów ogólnych zagospodarowania przestrzennego
dla terenów przeznaczonych pod budownictwo mieszkaniowe,
realizowanie działań w zakresie budowy wodociągów i kanalizacji,
dysponowanie lokalami socjalnymi i chronionymi celem udzielenia
schronienia osobom będącym w potrzebie.
Potrzeba bezpieczeństwa, zdrowia i życia, opieki
1. Zwiększona dostępność edukacji zdrowotnej
medycznej dla dzieci w wieku szkolnym
wskaźniki:
–
–
–
–
–
–
–
–
–
i
opieki
liczba imprez dla dzieci promujących zdrowy styl życia,
liczba godzin lekcyjnych z zakresu edukacji zdrowotnej,
liczba przedsięwzięć cyklicznych poprawiających dostępność badań
specjalistycznych zrealizowanych na terenie gminy,
liczba gabinetów stomatologicznych uruchomionych na terenie gminy,
liczba gabinetów rehabilitacyjnych na terenie gminy,
liczba godzin zajęć gimnastyki korekcyjnej w szkołach,
liczba osób korzystających z usług stomatologów,
odsetek dzieci i młodzieży z wadami postawy,
odsetek dzieci i młodzieży ze złym stanem uzębienia.
2. Zwiększona dostępność specjalistycznej opieki medycznej i
rehabilitacji
wskaźniki:
–
–
–
–
liczba przedsięwzięć cyklicznych poprawiających dostępność badań
specjalistycznych zrealizowanych na terenie gminy,
liczba gabinetów specjalistycznych uruchomionych na terenie gminy,
liczba gabinetów rehabilitacyjnych na terenie gminy,
liczba godzin zajęć gimnastyki korekcyjnej w szkołach,
96
–
–
liczba osób korzystających z usług lekarzy specjalistów,
odsetek dzieci i młodzieży z wadami postaw.
3. Atrakcyjna i powszechnie dostępna oferta spędzania wolnego
czasu dla młodzieży
wskaźniki:
–
liczba osób korzystających z ofert zorganizowania wolnego czasu,
–
–
–
–
liczba masowych imprez sportowo-rekreacyjnych,
liczba zawodów sportowych,
liczba masowych imprez kulturalnych,
liczba ofert zajęć pozalekcyjnych.
4. Ograniczone
młodzieży
wskaźnik:
zjawisko
zachowań
chuligańskich
wśród
– liczba przestępstw i wykroczeń.
5. Ograniczone
zjawisko
zachowań
w środowisku ludzi, którzy stracili pracę
wskaźnik:
patologicznych
– liczba rodzin patologicznych.
Zadania realizacyjne do grupy celów strategicznych
– partycypacja w realizacji powszechnych, ogólnokrajowych badań
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
profilaktycznych,
organizacja akcji badań profilaktycznych
stałe propagowanie beznałogowego stylu życia w rodzinach, szkołach,
kościołach i organizacjach młodzieżowych,
prowadzenie stałej działalności profilaktycznej w szkołach i w rodzinach,
stały rozwój bazy rehabilitacyjnej, w tym pod potrzeby gimnastyki
korekcyjnej,
rozwijanie sieci ścieżek rowerowych i ścieżek zdrowia,
tworzenie nowoczesnej bazy sportowej,
wspieranie przedsięwzięć związanych z aktywnością ruchową,
wspieranie gestorów letniej i zimowej bazy sportowej,
zwiększanie dostępności do lecznictwa specjalistycznego oraz opieki
stomatologicznej i rehabilitacji,
rozpoznanie potrzeb w zakresie dostępności lekarzy specjalistów,
organizacja akcji profilaktycznych dla dzieci i młodzieży oraz osób
dorosłych informujących z zagrożeniach narkomanią i alkoholizmem,
przeprowadzanie akcji dla dzieci i młodzieży oraz osób dorosłych
promujących z zdrowy styl życia,
ułatwianie dostępu osobom niepełnosprawnym do rehabilitacji,
budowa nowych i dostosowanie istniejących sal gimnastycznych
z rozwiniętym zapleczem do terapii ruchowej,
rozwój bazy rekreacyjno – sportowej (hale sportowe, korty tenisowe, kryta
pływalnia, itp.),
uaktywnienie instytucji, organizacji i osób prywatnych do organizowania
imprez sportowo-rekreacyjnych i rozrywkowych,
97
– zabezpieczenie środków na organizację zagospodarowania wolnego czasu,
– monitorowanie stref o dużym zagrożeniu,
– wspieranie działań i programów profilaktycznych prowadzonych przez
policję i organizacje społeczne,
wzmacnianie nadzoru policyjnego szczególnie w sezonie turystycznym.
–
Potrzeba rozwoju ludzi, sportu rekreacji i wypoczynku, kultury
1. Rozwinięta baza przedszkoli i gimnazjum
wskaźniki:
–
–
–
–
–
liczba uruchomionych oddziałów przedszkolnych,
liczba dzieci korzystających z zajęć przedszkolnych,
powierzchniach nowych obiektów gimnazjum,
liczba uczniów w gimnazjum,
liczba osób zatrudnionych w przedszkolach i gimnazjum.
2. Dostępna, szeroka oferta zajęć pozalekcyjnych w zakresie
rozwoju zainteresowań oraz umiejętności dla dzieci
i młodzieży
wskaźniki:
–
–
liczba ofert związanych z rozwojem zainteresowań dzieci i młodzieży,
liczba zajęć pozalekcyjnych umożliwiających rozwój zainteresowań dzieci
i młodzieży (kółka zainteresowań).
3. Rozwinięta i dobrze wyposażona baza sportowo-edukacyjna
szkół
wskaźniki:
–
–
–
–
liczba wybudowanych obiektów sportowo – edukacyjnych,
liczba zmodernizowanych obiektów sportowo – edukacyjnych,
powierzchnia wybudowanych/zmodernizowanych obiektów sportowo –
edukacyjnych,
liczba zakupionego sprzętu/wyposażenia technicznego obiektów sportowo –
edukacyjnych,
– liczba korzystających z nowych ofert programowych w zakresie sportu i oświaty.
4. Wysoki poziom uczestnictwa w wydarzeniach i imprezach
kulturalnych
wskaźniki:
–
liczba mieszkańców korzystających z ofert placówek kulturalnych,
– liczba mieszkańców zaangażowanych czynnie w kreację działań kulturalnych.
5. Zwiększona dostępność informacji o działalności kulturalnej
prowadzonej w gminie
wskaźnik:
–
liczba mieszkańców korzystających z ofert placówek kulturalnych.
6. Dostępna kompleksowa oferta sportowo-rekreacyjna
wskaźniki:
–
–
–
liczba ofert sportowo – rekreacyjnych,
liczba wybudowanych obiektów sportowych/rekreacyjnych
liczba zmodernizowanych obiektów sportowych/rekreacyjnych
98
–
–
–
–
powierzchnia wybudowanych obiektów sportowych/rekreacyjnych
powierzchnia zmodernizowanych obiektów sportowych/rekreacyjnych
liczba osób korzystających z obiektów sportowo-rekreacyjnych,
liczba osób korzystająca z aktywnych form wypoczynku,
– liczba mieszkańców odwiedzających gminne obiekty sportowo-rekreacyjne.
7. Zwiększona dostępność szlaków turystycznych i innych miejsc
atrakcyjnych turystycznie
wskaźniki:
– długość udostępnionych szlaków turystycznych na terenie gminy,
– powierzchnia. udostępnionych obszarów o szczególnych walorach przyrodniczych
i turystycznych,
– długość wybudowanych/zmodernizowanych dróg/ścieżek rowerowych.
Zadania realizacyjne do poszczególnych celów strategicznych:
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
systematyczna rozbudowa i modernizacja bazy lokalowej szkół,
stałe uzupełnianie wyposażenia szkół w sprzęt i pomoce dydaktyczne,
stałe uzupełnianie księgozbiorów/zasobów w bibliotekach szkolnych,
wyposażenie bibliotek i świetlic szkolnych w nowoczesne nośniki informacji,
digitalizacja zasobów bibliotek szkolnych,
rozszerzanie zakresu i zwiększanie ilości zajęć pozalekcyjnych,
systematyczne udoskonalanie metod prowadzenia zajęć pozalekcyjnych,
budowa i modernizacja obiektów oraz urządzeń sportowo-rekreacyjnych,
stworzenie stałego kalendarza imprez sportowych i rekreacyjnych,
prowadzenie rozgrywek sportowych: międzyszkolnych, gminnych,
międzygminnych,
budowa nowych i modernizacja istniejących sal gimnastycznych wraz
z rozwiniętym zapleczem do terapii ruchowej,
popularyzacja i rozwój kółek zainteresowań przy ośrodku kultury oraz sekcji
przy klubach sportowych,
wyposażenie GOK w nowoczesne nośniki informacji,
zwiększenie liczby partnerów, z którymi następuje wymiana kulturalna,
realizacja przedsięwzięć promujących zabytki i tradycje kultury,
stworzenie stałego kalendarza imprez kultywujących tradycję,
stworzenie programu umożliwiającego mieszkańcom realizację projektów
w zakresie kultury,
realizacja przedsięwzięć inwestycyjnych w obiektach kultury (GOK oraz
świetlice remizy),
realizacja inwestycji (budowa/przebudowa dróg, ścieżek rowerowych,
parkingów, szlaków i ścieżek edukacyjnych) zwiększających dostępność miejsc
atrakcyjnych turystycznie.
Potrzeba kontaktów społecznych, więzi społecznych i grupowych, kreacji
otoczenia, poczucia uznania i użyteczności oraz gratyfikacji, akceptacji,
tożsamości z gminą, ładu przestrzennego
99
1. Likwidacja zaśmiecenia środowiska
wskaźniki:
– liczba mieszkańców, którzy wzięli udział w projektach i programach
proekologicznych,
– liczba dzikich wysypisk śmieci.
2. Podwyższony poziom odpowiedzialności za stan środowiska
naturalnego mieszkańców i turystów
wskaźniki:
–
–
liczba mieszkańców, która wzięła udział w projektach i programach
proekologicznych,
liczba dzikich wysypisk śmieci.
1. Rozwinięta baza do spotkań (np. kluby, świetlice)
wskaźniki:
–
–
–
liczba lokali typu kluby, świetlice,
powierzchnia lokali typu kluby, świetlice,
liczba osób korzystających z świetlic i klubów.
2. Ograniczony problem wandalizmu w odniesieniu do lokali i
przestrzeni publicznej
wskaźniki:
–
liczba monitorowanych miejsc,
– liczba dewastacji w lokalach użyteczności publicznej.
3. Podwyższony poziom świadomości i współodpowiedzialności
mieszkańców za rozwój gminy
wskaźniki:
–
liczba osób uczestniczących w zebraniach mieszkańców/wiejskich i innych,
podczas których podejmowane są decyzje dotyczące rozwoju miejscowości/gminy.
4. Podwyższony poziom uznania dla osób aktywnych społecznie
wskaźnik:
–
wzrost liczby osób uznających działania osób aktywnych społecznie.
5. Zwiększona aktywność organizacji pozarządowych
wskaźniki:
–
–
–
liczba organizacji pozarządowych,
liczba członków organizacji pozarządowych,
liczba zrealizowanych projektów przez organizacje pozarządowe,
– liczba osób uczestniczących w projektach realizowanych przez organizacje
pozarządowe.
6. Dostępne miejsca do organizacji dożywiania dzieci
w szkołach
wskaźniki:
–
liczba lokali przeznaczonych na organizacje dożywiania,
– liczba osób korzystających z dożywiania.
7. Poprawa w zakresie eksponowania walorów historyczno –
patriotycznych
wskaźniki:
–
–
liczba miejsc, obiektów eksponujących walory historyczno - patriotyczne,
liczba imprez promujących walory historyczno - patriotyczne.
100
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
ekoedukacja mieszkańców,
pozyskiwanie środków z funduszy pomocowych na systematyczną poprawę
estetyki gminy,
wspieranie przedsięwzięć zmierzających do poprawy czystości i estetyki
Gminy,
stałe konsultacje władz Gminy z mieszkańcami przy podejmowaniu
kluczowych decyzji,
promocja osób, organizacji i działań sprzyjających rozwojowi społeczności
lokalnej,
realizacja projektów z zakresu odnowy centrów wsi,
realizacja projektów ułatwiających ekspozycję walorów historycznych
i kulturalnych Gminy,
wspieranie uruchamiania i funkcjonowania lokalnych i regionalnych placówek
muzealno-wystawienniczych,
wspieranie działań popularyzujących walory Gminy,
stworzenie i realizacja programu rozwoju społecznej bazy lokalowej dla
społeczności lokalnych,
realizacja i wspieranie działań i programów profilaktycznych prowadzonych
przez policję i organizacje społeczne,
organizowanie wspólnych imprez rekreacyjnych, rozrywkowych,
charytatywnych w poszczególnych miejscowościach,
zachowanie i prezentowanie dziedzictwa kulturowego,
propagowanie i nagradzanie zachowań prospołecznych wśród mieszkańców,
wypracowanie lokalnego systemu promowania i nagradzania osób
działających na rzecz społeczności lokalnych,
wspieranie aktywności mieszkańców na rzecz swojej miejscowości oraz
gminy,
wspieranie organizacji imprez sprzyjających integracji środowisk przez
społeczność lokalną.
kształtowanie i promowanie postaw poszanowania prawa i norm społecznych,
promowanie i nagradzanie osób o wysokich walorach moralnych
i postawach prospołecznych,
systematyczna rozbudowa bazy lokalowej (o obiekty, pomieszczenia
gastronomiczne) szkół.
101
Potrzeba swobody i łatwości kontaktów przestrzennych,
wartości moralne i potrzeby religijne
1. Zwiększona dostępność Internetu
wskaźniki:
– liczba węzłów dostępowych umożliwiających dostęp do sieci szerokopasmowej,
– liczba punktów dostępu do Internetu uzyskanych dzięki węzłom dostępowym,
– liczba jednostek publicznych podłączonych do bezpiecznego dostępu
szerokopasmowego do Internetu,
– liczba punktów dostępowych w sieci LAN, w tym w urzędach/jednostkach
publicznych,
– liczba punktów dostępowych połączonych siecią WAN,
– liczba budynków połączonych siecią rozległą,
– liczba wdrożonych kompleksowych systemów zarządzania w jednostkach
publicznych,
– liczba wdrożonych wewnętrznych systemów zarządzania informacją w jednostkach
publicznych,
– liczba zbudowanych Publicznych Punktów Dostępu do Internetu PIAP,
– liczba zakupionych zestawów komputerowych,
– liczba zakupionych serwerów.
2. Zabezpieczone potrzeby mieszkańców całej gminy związane
z funkcjonowaniem cmentarzy
wskaźnik:
– powierzchnia miejsc pochówku.
3. Większa dostępność komunikacji publicznej na obszarach
gminy atrakcyjnych turystycznie szczególnie w okresie
letnim/poprawa dostępności terenów położonych przy Narwi
wskaźnik:
– liczba kursów komunikacji publicznej do miejsc atrakcyjnych turystycznie.
–
–
–
–
–
–
–
–
podejmowanie działań na rzecz poprawy kontaktów pomiędzy
miejscowościami,
wspieranie lokalnych przewoźników (w tym firm prywatnych),
ułatwienie działalności różnym firmom telekomunikacyjnym,
realizacja projektów z zakresu społeczeństwa informacyjnego na terenie
wszystkich miejscowości w Gminie,
budowa systemu powszechnego dostępu do sieci szerokopasmowej,
wspieranie działań na rzecz tworzenia i rozwijania lokalnych mediów,
wspieranie organizacji cyklicznych imprez promujących Gminę oraz
integrujących mieszkańców,
pozyskiwanie środków zewnętrznych na realizacje programów integrujących
społeczeństwo.
102
8.3 Cele strategiczne i zadania realizacyjne do roku 2020 w zakresie
infrastruktury i zasobów, gospodarki przestrzennej gminy oraz środowiska
przyrodniczego i potencjału ludzkiego
Cele strategiczne w ramach każdego z zasobów zostały poddane hierarchizacji poprzez
przyznawanie punktów, według zasady im więcej punktów tym wyższa pozycja w hierarchii
celów. Hierarchizacja została ustalona na podstawie wyników konsultacji społecznej
przeprowadzonej za pomocą ankiety.
Do każdego z celów zostały zaprojektowane wskaźniki, które będą mogły być wykorzystane
przy opracowywaniu wniosków o dofinansowanie projektów ze środków zewnętrznych oraz
przy wdrażaniu systemu monitorowania rozwoju gminy.
Potencjał techniczny
1. Rozbudowana sieć wodociągów i kanalizacji sanitarnej
wskaźniki:
–
–
–
–
liczba wybudowanych stacji uzdatniania wody,
długość wybudowanej sieci wodociągowej,
długość wybudowanej sieci kanalizacji sanitarnej,
długość zmodernizowanej sieci kanalizacji sanitarne.
2. Przepustowość i poziom oczyszczania ścieków w oczyszczalniach
dostosowane do potrzeb
wskaźniki:
– liczba zmodernizowanych oczyszczalni ścieków,
– przepustowość zmodernizowanych oczyszczalni ścieków.
3. Rozbudowana baza lokalowa placówek oświatowych
wskaźniki:
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
liczba wybudowanych przedszkoli,
liczba zmodernizowanych przedszkoli,
powierzchnia wybudowanych przedszkoli,
powierzchnia zmodernizowanych przedszkoli,
liczba rozbudowanych/zmodernizowanych szkół,
powierzchnia rozbudowanych/zmodernizowanych szkół,
liczba wybudowanych/zmodernizowanych obiektów dydaktycznych,
powierzchnia wybudowanych/zmodernizowanych obiektów dydaktycznych,
liczba wybudowanych bibliotek,
liczba zmodernizowanych bibliotek,
powierzchnia wybudowanych bibliotek,
powierzchnia zmodernizowanych bibliotek,
liczba wybudowanych obiektów sportowych,
liczba zmodernizowanych obiektów sportowych,
powierzchnia wybudowanych obiektów sportowych,
powierzchnia zmodernizowanych obiektów sportowych,
liczba wybudowanych obiektów infrastruktury społeczno-edukacyjnej,
liczba zmodernizowanych obiektów infrastruktury społeczno-edukacyjnej,
powierzchnia wybudowanych obiektów infrastruktury społeczno-edukacyjnej,
103
– powierzchnia zmodernizowanych obiektów infrastruktury społeczno-edukacyjnej,
– liczba zakupionego sprzętu na potrzeby obiektów
sportowych/dydaktycznych/społeczno-edukacyjnych,
– liczba obiektów wyposażonych w sprzęt sportowy/dydaktyczny/społecznoedukacyjny,
– powierzchnia obiektów wyposażonych w sprzęt sportowy/dydaktyczny/społecznoedukacyjny,
– liczba budynków poddanych termoizolacji,
– powierzchnia budynku poddana termoizolacji.
4. Rozwinięta sieć dróg i przepraw mostowych o odpowiednich
standardach/parametrach technicznych wraz z infrastrukturą
towarzyszącą
wskaźniki:
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
liczba wypadków i kolizji na drogach gminnych,
liczba zabitych i rannych na drogach gminnych,
długość zmodernizowanych dróg w gminie,
liczba zmodernizowanych skrzyżowań,
liczba wybudowanych obiektów mostowych,
liczba zmodernizowanych obiektów mostowych,
długość wybudowanych utwardzonych poboczy,
długość zmodernizowanych utwardzonych poboczy,
długość wybudowanych chodników,
długość zmodernizowanych chodników,
liczba wybudowanych punktów oświetleniowych,
liczba zmodernizowanych punktów oświetleniowych,
liczba wybudowanych przejść dla pieszych,
liczba zmodernizowanych przejść dla pieszych,
liczba wybudowanych sygnalizacji świetlnych,
liczba zmodernizowanych sygnalizacji świetlnych,
liczba wybudowanych zatok autobusowych,
liczba zmodernizowanych zatok autobusowych.
5. Wyznaczone, dostępne tereny inwestycyjne
wskaźniki:
–
–
powierzchnia terenów wyznaczonych pod inwestycje,
powierzchnia dostępnych terenów uzbrojonych przeznaczonych pod inwestycje.
6. Zadowalający standard wyposażenia instytucji i ośrodków kultury
wskaźniki:
– liczba wyposażonych obiektów infrastruktury kulturalnej,
– liczba zmodernizowanych obiektów infrastruktury kulturalnej,
– powierzchnia zmodernizowanej/wybudowanej lokalnej bazy kulturalnej.
7. Poprawiona dostępność i estetyka miejsc atrakcyjnych turystycznie
wskaźnik:
– powierzchnia udostępnionych obszarów o szczególnych walorach przyrodniczych
i turystycznych
8. Rozwinięta infrastruktura sportowa i sportowo-rekreacyjna
wskaźniki:
104
– liczba wybudowanych obiektów infrastruktury sportowej i rekreacyjnej,
– liczba zmodernizowanych obiektów infrastruktury sportowej i rekreacyjnej,
– powierzchnia zmodernizowanej/wybudowanej lokalnej sportowej i rekreacyjnej.
9. Rozbudowana sieć ścieżek rowerowych
wskaźniki:
– długość wybudowanych ścieżek rowerowych,
– długość wybudowanych ciągów pieszo-rowerowych.
10. Dostępne mieszkania
standardzie
wskaźniki:
komunalne
i
socjalne
o
odpowiednim
– liczba mieszkań komunalnych i socjalnych,
– liczba zmodernizowanych mieszkań komunalnych i socjalnych,
– powierzchnia zmodernizowanych mieszkań komunalnych i socjalnych.
11. Poprawiony poziom bezpieczeństwa na przejazdach kolejowych
wskaźniki:
– liczba wypadków i kolizji na przejazdach kolejowych,
– liczba zmodernizowanych skrzyżowań,
– liczba wybudowanych punktów oświetleniowych i ostrzegawczych.
– budowa stacji uzdatniania wody i sieci wodociągowej,
– budowa i modernizacja sieci kanalizacji sanitarnej wraz
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
z przepompowniami i modernizacją oczyszczalni ścieków,
systematyczne rozwijanie bazy oświatowej,
systematyczna przebudowa i modernizacja dróg gminnych oraz infrastruktury
towarzyszącej,
stała koordynacja planów budowy infrastruktury,
opracowanie i wdrożenie programu likwidacji barier architektonicznych na
ciągach pieszych,
opracowanie planów zagospodarowania przestrzennego miejscowości,
wydzielenie obszarów pod tereny inwestycyjne i rekreacyjne,
budowa/modernizacja boisk sportowych w każdej miejscowości (wraz
z niezbędnym zapleczem),
wytyczenie szlaków rowerowych,
budowa sal gimnastycznych,
modernizacja placówek ochrony zdrowia,
rozbudowa i modernizacja bazy kulturalnej oraz sportowo-rekreacyjnej gminy,
opracowanie dokumentacji stanu technicznego obiektów komunalnych,
przeprowadzenie budowy, remontów i modernizacji obiektów komunalnych,
realizacja inwestycji zwiększających bezpieczeństwo w miejscach szczególnego
zagrożenia w ruchu drogowym.
Potencjał ekologiczny i przestrzenny
1. Zachowane obszary cenne przyrodniczo
105
wskaźnik:
– powierzchnia obszarów o szczególnych walorach przyrodniczych objętych ochroną.
2. Zabezpieczone przed hałasem obszary zabudowane zlokalizowane
wzdłuż ruchliwych ciągów komunikacyjnych
wskaźniki:
–
–
–
–
liczba wybudowanych ekranów,
długość dróg z zabezpieczeniem przed emisja hałasu,
powierzchnia terenów zabezpieczonych przed hałasem,
poziom hałasu.
3. Zmniejszony poziom zanieczyszczenia środowiska
wskaźniki:
–
–
–
–
liczba zlikwidowanych dzikich składowisk odpadów,
powierzchnia zlikwidowanych dzikich składowisk odpadów,
klasa czystości wód,
poziom zanieczyszczenia powietrza,
– poziom zanieczyszczenia gleb.
4. Wysoka
świadomość
ekologiczna
przebywających na terenie gminy
wskaźniki:
–
–
mieszkańców
i
gości
liczba mieszkańców, która wzięła udział w projektach i programach
proekologicznych,
liczba dzikich wysypisk śmieci.
5. Obniżony poziom hałasu na rzecznych akwenach wodnych –
wprowadzone strefy ciszy i wolnego przepływu
wskaźnik:
–
poziom hałasu.
– opracowanie programu udostępniania, zachowania i ochrony obszarów o
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
szczególnych walorach (we współpracy z właścicielami),
realizacja Programów Rozwoju Miejscowości,
monitorowanie stanu równowagi pomiędzy rozwojem funkcji społecznogospodarczych a stanem środowiska przyrodniczego,
eliminowanie źródeł zanieczyszczeń wód powierzchniowych, gruntowych
i cieków,
wykorzystywanie nowoczesnych technologii oczyszczania ścieków,
posiadanie sprawnego systemu kanalizacji i oczyszczania ścieków,
likwidowanie dzikich wysypisk śmieci,
zwiększanie ilości użytkowników wody ze zbiorczych wodociągów,
eliminowanie źródeł zanieczyszczenia powietrza,
upowszechnianie informacji o skutkach zanieczyszczenia wód,
pozyskiwanie zewnętrznych środków finansowych na dofinansowanie inwestycji
proekologicznych,
stała współpraca z organizacjami ekologicznymi i turystycznymi,
rozwijanie systemu edukacji ekologicznej,
dostosowywanie sytemu szkoleń do potrzeb określonych grup mieszkańców,
106
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
współudział społeczeństwa w realizacji zadań ekologicznych,
podnoszenie kultury terenów zielonych,
uwzględnianie lokalizacji terenów zielonych przy zabudowie,
utrzymywanie ekologicznych barier zieleni przy drogach w celu zmniejszenia
szkodliwego oddziaływania spalin i hałasu,
promowanie nowoczesnych technologii grzewczych wykorzystujących nośniki
energii przyjazne środowisku,
tworzenie małej infrastruktury zwiększającej dostępność i zabezpieczającej
miejsca atrakcyjne przyrodniczo,
poprawa stanu dróg celem zmniejszenia zanieczyszczenia powietrza wynikające
z dużego natężenia ruchu,
modernizowanie systemów grzewczych w kotłowniach lokalnych,
promowanie rozwiązań wykorzystania energii odnawialnej,
wykorzystywanie technologii energii odnawialnej w obiektach komunalnych.
Potencjał instytucjonalny i ekonomiczny gminy jako podmiot prawny,
potencjał ludzki
1
Rozwinięta przedsiębiorczość mieszkańców gminy
wskaźniki:
– liczba osób bezrobotnych,
– liczba nowych podmiotów gospodarczych.
Zwiększona dostępność usług pocztowych na terenie gminy
wskaźniki:
2
–
–
3
Wysoka aktywność organizacji pozarządowych
wskaźniki:
–
–
–
–
4
liczba ofert na usługi pocztowe świadczone mieszkańcom gminy,
liczba podmiotów świadczących usługi pocztowe na terenie gminy.
liczba organizacji pozarządowych
liczba członków organizacji pozarządowych
liczba zrealizowanych projektów przez organizacje pozarządowe
liczba osób uczestniczących w projektach realizowanych przez organizacje
pozarządowe
Dostępne tereny komunalne
wskaźnik:
–
powierzchnia dostępnych terenów komunalnych.
– wspieranie wszelkich działań edukacyjnych mieszkańców,
– pozyskiwanie środków zewnętrznych na rozwój ludzi,
– współpraca z Powiatowym Urzędem Pracy w zakresie organizowania
–
–
warsztatów rozwojowych dla osób poszukujących pracy,
promocja ciekawych projektów rozwiązań w zakresie tworzenia miejsc pracy,
informowanie mieszkańców o możliwościach pozyskiwania dotacji na
inwestycje w firmach,
107
– pozyskiwanie środków zewnętrznych na działania związane z rozwojem
–
–
–
–
–
–
demokracji lokalnych,
współpraca instytucji wpływających na rozwój ludzi,
wspieranie działań instytucji wpływających na rozwój ludzi,
wspieranie osób, przedsiębiorców świadczących usługi w zawodach
deficytowych,
wspieranie tworzenia i funkcjonowania lokalnych organizacji pozarządowych,
zainteresowanie firm świadczących usługi pocztowe, lokalizacja punktu obsługi
klienta na terenie gminy,
systematyczne pozyskiwanie gruntów na cele komunalne.
Osiągnięcie celów w obszarze potencjałów Gminy wymaga wcześniejszej
realizacji głównych zadań stanowiących warunki konieczne dla
kompleksowego koordynowania wszystkich działań.
Zadania główne w zakresie infrastruktury i zasobów oraz gospodarki
przestrzennej gminy:
– opracowanie planu zagospodarowania przestrzennego,
– wdrożenie polityki pozyskiwania inwestorów zewnętrznych,
– opracowanie programu promocji gminy (wraz ze stroną internetową),
– wysoka sprawność Urzędu Gminy w pozyskiwaniu środków pomocowych,
– informatyzacja systemu monitorowania i udostępniania informacji.
108
8.4 Cele strategiczne i zadania realizacyjne do roku 2020 w sferze gospodarczej
gminy
Cele
strategiczne
w
tej
sferze
określają
koncepcję
gospodarczą
gminy.
Ta koncepcja powinna wpływać na decyzje podejmowane przez wszystkie podmioty
działające w gminie oraz przyszłych inwestorów zewnętrznych i wewnętrznych.
Realizacja samych celów jest zadaniem, które mogą realizować tylko
podmioty działające w sferze gospodarczej. Zadania Gminy dotyczą przede
wszystkim tworzenia warunków do działalności gospodarczej, wspierania
podmiotów przez odpowiednią politykę Gminy w tym zakresie oraz promocję
Gminy.
Cele strategiczne w sferze gospodarki zostały poddane hierarchizacji poprzez przyznanie
punktów,
według
zasady
im
więcej
punktów
tym
wyższa
pozycja
w hierarchii celów. Obok każdego celu znajduje się liczba uzyskanych punktów.
Hierarchizacja została ustalona na podstawie wyników konsultacji społecznej
przeprowadzonej za pomocą ankiety.
Do każdego z celów zostały zaprojektowane wskaźniki, które będą mogły być wykorzystane
przy opracowywaniu wniosków o dofinansowanie projektów ze środków zewnętrznych oraz
przy wdrażaniu systemu monitorowania rozwoju gminy.
Sfera gospodarcza
1. Rozwinięte zaplecze gastronomiczno-hotelowe
wskaźniki:
– liczba placówek gastronomicznych na terenie gminy,
– liczba miejsc noclegowych na terenie gminy,
– liczba turystów korzystająca z ofert turystycznych gminy.
2. Zwiększony
poziom
dochodów
gospodarstw
rolnych
z agroturystyki oraz innych dziedzin pozarolniczej działalności
gospodarczej
wskaźniki:
– liczba gospodarstw agroturystycznych,
– liczba gospodarstw rolnych z uruchomioną działalnością pozarolniczą,
– wartość sprzedaży w agroturystyce i pozarolniczej działalności gospodarczej.
3. Zwiększony udział turystyki w strukturze gospodarczej gminy
wskaźniki:
–
–
–
–
liczba
liczba
liczba
liczba
placówek gastronomicznych na terenie gminy,
miejsc noclegowych na terenie gminy,
gospodarstw agroturystycznych,
turystów korzystająca z ofert turystycznych gminy.
4. Aktywna i skuteczna promocja gminy
wskaźniki:
– wartość inwestycji zrealizowanych przez inwestorów zewnętrznych na terenie
gminy,
109
– liczba turystów korzystających z oferty gminy,
– liczba programów/akcji promocyjnych zrealizowanych przez gminę.
5. Wysoki udział usług w strukturze gospodarczej gminy
wskaźnik:
– liczba podmiotów gospodarczych o działalności usługowej na terenie gminy.
6. Rozwinięty handel artykułami ogólno-przemysłowymi
wskaźniki:
– liczba podmiotów gospodarczych o działalności handlowej artykułami ogólno przemysłowymi na terenie gminy.
7. Podwyższona konkurencyjność gospodarstw ogrodniczych
wskaźniki:
–
–
–
–
liczba działających gospodarstw ogrodniczych,
wartość inwestycji zrealizowanych przez gospodarstwa,
liczba ofert gospodarstw ogrodniczych,
wartość sprzedaży w gospodarstwach ogrodniczych.
8. Przemysł uciążliwy nie jest wiodącą gałęzią gospodarki
wskaźnik:
–
liczba działających przedsiębiorstw przemysłowych uciążliwych dla środowiska.
– opracowanie i wdrożenie polityki wspierania rozwoju gospodarczego gminy,
– stałe udostępnianie informacji o warunkach inwestowania w gminie,
– wspieranie organizacyjno – prawne przedsiębiorców i osób podejmujących
działalność gospodarczą,
– ocena zapotrzebowania i ewentualne zorganizowanie inkubatora
przedsiębiorczości lub podstrefy ekonomicznej,
– współpraca z innymi samorządami na rzecz tworzenia Lokalnego Funduszu
Poręczeń Kredytowych i Lokalnego Funduszu Pożyczkowego,
– prowadzenie ciągłej akwizycji oferty turystycznej gminy wśród turystów
tranzytowych,
– preferowanie rozwoju turystyki na terenie gminy,
– utrzymywanie zgodności wzrostu turystyki z ekorozwojem gminy,
– organizowanie cyklicznych imprez kulturalno–rozrywkowych skierowanych do
turystów,
– ułatwianie turystom zmotoryzowanym dostępu do miasta,
– rozwijanie marketingu usług turystycznych dla gminy,
– koordynacja działań wszystkich podmiotów uczestniczących w rozwoju
turystyki,
– systematyczne informowanie mieszkańców gminy o działaniach w sferze
turystyki,
– systematyczne podnoszenie kwalifikacji osób zatrudnionych w obsłudze
turystów,
– podnoszenie standardu istniejącej bazy noclegowej,
– pozyskiwanie inwestorów zewnętrznych do rozbudowy bazy noclegowej,
– rozwijanie pól biwakowych i campingów,
110
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
pozyskiwanie inwestorów zewnętrznych do rozbudowy bazy gastronomicznej,
łączenie oferty gastronomicznej z rozrywką,
oferowanie różnych form sprzedaży posiłków,
rozwijanie gminy jako centrum paralotniarstwa,
wykorzystywanie unikalnych walorów Narwi dla rozwoju wędkarstwa,
umieszczanie obiektów sakralnych (kościołów, cerkwi i synagogi) oraz
nekropolii w ofercie turystycznej,
rozwijanie sieci oznakowanych, gminnych ścieżek spacerowych,
rozwijanie szlaków i bazy do uprawiania turystyki rowerowej,
wspieranie rozwoju usług w zakresie obsługi ruchu turystycznego,
nawiązywanie kontaktów z zagranicą w celu podniesienia jakości oferowanych
usług,
kreowanie lokalnego produktu turystycznego,
tworzenie nowoczesnej bazy sportowo-rekreacyjnej (pływalnia, boiska
sportowe, hala sportowa),
zagospodarowywanie nie wykorzystanych w pełni obiektów i obszarów
rozrywki, rekreacji i wypoczynku,
udzielanie preferencji firmom budowlanym,
stwarzanie korzystnych warunków do rozwoju budownictwa,
wspieranie powstawania i rozwoju firm usługowych,
dystrybucja informacji na temat środki z budżetu UE przeznaczonych na
dofinansowanie inwestycji w przedsiębiorstwach,
promowanie oferty lokalnych przedsiębiorców w otoczeniu,
zwiększanie stopnia współpracy producentów rolnych z zakładami
przetwórczymi,
pomoc w tworzeniu gospodarstw specjalistycznych dostosowanych do
lokalnych uwarunkowań produkcyjnych,
wspieranie rolników w tworzeniu grup producenckich,
wspieranie rolników w tworzeniu miejsc noclegowych w gospodarstwach
agroturystycznych,
udzielanie preferencji w podatkach lokalnych dla gospodarstw
rozpoczynających działalność agroturystyczną,
udzielanie preferencji w podatkach lokalnych dla rolników rozpoczynających
pozarolniczą działalność gospodarczą,
promowanie lokalnych produktów żywnościowych,
identyfikacja produktów mogących być uznanymi za produkty lokalne,
realizacja programów promocji produktu lokalnego,
opracowanie i wdrożenie zintegrowanego programu promocji gminy,
wykreowanie w otoczeniu atrakcyjnego wizerunku gminy jako miejsca
zamieszkania i wypoczynku,
wspieranie organizacji szkoleń – kursów agroturystycznych na terenie gminy,
utrzymywanie stałej współpracy z Mazowieckim Ośrodkiem Doradztwa
Rolniczego,
opracowanie i realizacja Programów Rozwoju Miejscowości (Odnowa Wsi).
Osiągnięcie powyższych celów wymaga wcześniejszej realizacji głównych
zadań stanowiących warunki konieczne dla kompleksowego koordynowania
wszystkich działań.
111
Główne zadania gminy w sferze gospodarczej:
– uzbrajanie terenów pod inwestycje gospodarcze,
– wprowadzenie ulg podatkowych dla nowych inwestycji tworzących miejsca
pracy,
– powołanie osoby/komórki odpowiedzialnej za rozwój inwestycji,
przedsiębiorczości, turystyki oraz promocję gminy,
– uruchomienie
punktu
informacji
o
możliwościach
finansowania
przedsięwzięć z Funduszy Strukturalnych i innych,
– systematyczne szkolenie pracowników w zakresie pozyskiwania funduszy
strukturalnych i pomocowych,
– ułatwianie dostępu do informacji i usług publicznych drogą elektroniczną,
– wspieranie przedsięwzięć służących zwiększeniu dostępności mieszkańców
do Internetu.
112
9
ZGODNOŚĆ ZE STRATEGICZNYMI DOKUMENTAMI
Analiza spójności Strategii Gminy Wieliszew jest niezwykle ważna gdyż pozwoli właściwie
wpasować dokument w istniejące na różnych poziomach zarządzania dokumenty planistyczne
i programowe.
1. Dokumenty stanowiące przedmiot analizy spójności
Do oceny spójności celów Strategii Gminy przyjęto następujące zewnętrzne
dokumenty planistyczne:
 Strategia Rozwoju Województwa Mazowieckiego do 2020 roku (aktualizacja)
– maj 2006 r.
 Regionalny
Program
Operacyjny
Województwa
Mazowieckiego
2007–2013– październik 2007 r.
2. Przyjęta metoda oceny
Ocenę zgodności dokonano w odniesieniu do celów zawartych
w porównywanych ze sobą dokumentach.
W celu dokonania oceny do porównań przyjęto skalę czterostopniową, gdzie:
0 – oznacza brak odniesienia do danego celu z dokumentu
porównywanego;
1 – oznacza niską zgodność/integralność celów;
2 – oznacza średni stopień zgodności/integralność celów;
3 – oznacza wysoki stopień zgodności/integralność celów.
W poszczególnych tabelach ujęto ocenę stopnia zgodności/integralności celów
strategii z zapisami dokumentów porównywanych. Stopień zgodności w ramach
każdego z celów głównych dokumentów porównywanych został następnie
podsumowany punktacją łączną, której maksymalna wysokość jest zmienna i
jest zależna od ilości celów pochodzących z dokumentów porównywanych.
Ocena została dokonana przez konsultantów zewnętrznych.
3. Układ wniosków wynikających z oceny zgodności celów
Każdy z rozdziałów obejmuje skrótowe omówienie danego dokumentu strategii.
Następnie – w układzie tabelarycznym – zawarto ocenę punktową stopnia
zgodności celów strategicznych z zapisami danego dokumentu.
Ocena kończy się zestawem wniosków:
- podsumowujących stopień uwzględnienia zapisów dokumentów
porównywanych w zapisach celów strategicznych gminy
Wieliszew,
- określających, które z celów strategicznych nie pokrywają się
z zapisami dokumentów programowych.
113
ZGODNOŚĆ CELÓW STRATEGICZNYCH STRATEGII GMINY WIELISZEW Z CELAMI „STRATEGII
ROZWOJU WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO do 2020 roku”
STRATEGIA ROZWOJU WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO do 2020 roku
Najważniejszymi cechami „Strategii Rozwoju Województwa Mazowieckiego do 2020 roku” są:
 Strategia województwa ujmuje główne cele rozwoju w horyzoncie 14 lat, w zmieniających się warunkach wewnętrznych
i zewnętrznych, przy czynnym uczestnictwie partnerów publicznych i prywatnych, którzy pomagają w wyborze najlepszej koncepcji
oraz współdziałają w jej realizacji.
 Strategia rozwoju regionu jest własnym dokumentem samorządu wojewódzkiego, dzięki któremu będzie on mógł racjonalnie
organizować swoje przyszłe działania. Dlatego też w tym dokumencie są wyeksponowane przedsięwzięcia, które władza
regionalna może sama podjąć.
 Podmioty niezależne od władzy regionalnej są elementami otoczenia regionu i w tym właśnie kontekście powinny być w strategii
rozpatrywane. Ten perspektywiczny plan działań odnosi się bowiem do najważniejszych impulsów (pozytywnych i negatywnych)
płynących z otoczenia. W szczególności, należy w nim uwzględnić takie długofalowe działania podejmowane przez układy lokalne
(miasta i gminy wiejskie oraz związki gmin), które są zbieżne z celami rozwoju regionu i które mogą mieć znaczenie ponadlokalne.
 Istotną cechą strategii jest jej walor informacyjny. Dokument strategiczny informuje społeczeństwo, podmioty gospodarcze i
instytucje o priorytetach przyjętych przez władzę regionu, dając im tym samym przesłankę do dokonywania własnych wyborów.
W tym sensie strategia rozwoju województwa powinna stać się podstawą prowadzenia właściwej polityki przez poszczególne
podmioty działające w regionie.
 Dokument jest zgodny z założeniami Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia 2007-2013, ze Strategią Rozwoju Kraju 20072015 oraz Koncepcją Przestrzennego Zagospodarowania Kraju, które uwzględniają zapisy nadrzędnego dokumentu programowego
Unii Europejskiej, tj. Strategicznych Wytycznych Wspólnoty
 Podstawą strategii rozwoju województwa jest założenie maksymalnego wykorzystania dokładnie rozeznanych
wewnętrznych zasobów oraz potencjału miejscowych podmiotów, jak również korzyści usytuowania
geograficznego.
Strategia rozwoju województwa jest programowaniem przyszłego działania. Jej istotą jest hierarchizacja celów.
W pierwszym rzędzie należy realizować cele najważniejsze dla rozwoju.

W dokumencie sformułowano następujący cel nadrzędny strategii:
114
Wzrost konkurencyjności gospodarki i równoważenie rozwoju społeczno – gospodarczego regionie podstawą poprawy
jakości życia mieszkańców.
W celu realizacji zapisu zawartego w celu nadrzędnym opracowano cele strategiczne, które są zasadniczą częścią strategii. Efektem
końcowym strategii jest opracowanie zbioru konkretnych celów pośrednich, opisujących kierunki działania, które będą podjęte
przez właściwe instytucje i organizacje. Programy wskazują cele, sposoby ich osiągania, zawierają także zestawy mierników,
umożliwiających precyzyjne śledzenie procesu osiągania poszczególnych celów.
W Strategii Rozwoju Województwa Mazowieckiego do 2020 roku zostały sformułowane następujące cele strategiczne
rozwoju regionu:
 Cel 1: Budowa społeczeństwa informacyjnego i poprawa jakości życia mieszkańców województwa.
 Cel 2: Zwiększenie konkurencyjności regionu w układzie międzynarodowym.
 Cel 3: Poprawa spójności społecznej, gospodarczej i przestrzennej regionu w warunkach zrównoważonego rozwoju.
Ocena zgodności celów:
Cele Strategii Rozwoju
Województwa Mazowieckiego
Gminy Wieliszew
Ocena
zgodności
Cel pośredni 1:
Rozwój kapitału społecznego
Kierunki działań
1.1. Rozwój
społeczeństwa
teleinformatyzacji
informacyjnego
i 1. Zwiększona dostępność Internetu
1.2. Wzrost poziomu wykształcenia i poprawa jakości 1. Rozwinięta baza przedszkoli i gimnazjum
2
2
115
kadr
2. Rozwinięta baza sportowo-edukacyjna
1.3. Wzrost zatrudnienia w regionie i przeciwdziałanie 1. Zredukowany poziom bezrobocia
bezrobociu
2. Rozwinięta przedsiębiorczość mieszkańców gminy
1.4. Podniesienie standardów ochrony
zmniejszenie różnic w dostępie do
zdrowotnych
zdrowia i 1. Zwiększona dostępność specjalistycznej opieki
świadczeń
2. Zwiększona dostępność edukacji zdrowotnej i opieki
medycznej dla dzieci w wieku szkolnym.
2
3
1.5. Dążenie do poprawy warunków i zaspokojenia 1. Dostępne mieszkania komunalne i socjalne
potrzeb mieszkaniowych
2. Dostępne uzbrojone tereny pod budownictwo
mieszkaniowe
3. Dostępne mieszkania komunalne i socjalne o
odpowiednim standardzie
3
1.6. Identyfikacja działań na rzecz rozwiązywania 1. Ograniczone zjawisko zachowań patologicznych w
środowisku ludzi, którzy stracili pracę
problemów społecznych
2. Ograniczony problem wandalizmu w odniesieniu do
lokali i przestrzeni publicznej
3. Ograniczone zjawisko zachowań chuligańskich wśród
młodzieży
2
1. Ograniczone zjawisko zachowań chuligańskich wśród
młodzieży
2
1.7. Poprawa bezpieczeństwa publicznego
Razem:
16
116
Ocena maksymalna 21, uzyskana ocena 16, oznacza to wysoki stopień zgodności celów.
Gminy Wieliszew
Ocena
zgodności
Cel pośredni 2:
Wzrost innowacyjności i konkurencyjności gospodarki regionu
Kierunki działań
2.1. Rozwój MSP oraz wzrost ich innowacyjności i 1.
konkurencyjności
2.
3.
4.
2.2. Wspieranie instytucji otoczenia biznesu
2.3.
Rozwój
nowoczesnych
technologii
wykorzystaniem własnego potencjału B+R
Rozwinięte zaplecze gastronomiczno-hotelowe
Wysoki udział usług w strukturze gospodarczej gminy
Aktywna i skuteczna promocja gminy
Zwiększony udział turystyki w strukturze gospodarczej
gminy
z
2
0
2.4. Rozwój regionalnych sieci kooperacyjnych i
przepływu nowoczesnych technologii
2.5. Budowa systemu innowacyjnego w regionie
3
0
1
117
Razem:
6
Ocena maksymalna 15, uzyskana ocena 6, oznacza to średni stopień zgodności celów.
Cel pośredni Strategii rozwoju
Cele Strategii rozwoju
Powiatu Pułtuskiego
Cel pośredni 3.
Stymulowanie
Warszawy
Ocena
zgodności
n/d
rozwoju
funkcji
metropolitalnych
Gminy Wieliszew
Ocena
zgodności
Cel posredni 4.
Aktywizacja i modernizacja obszarów pozametropolitalnych
Kierunki działań
4.1. Poprawa
dostępności
komunikacyjnej 1. Rozwinięta sieć dróg i przepraw mostowych o
odpowiednich standardach/parametrach technicznych
i transportu w regionie, w tym lotnictwa cywilnego
wraz z infrastrukturą towarzyszącą
2. Większa dostępność komunikacji publicznej na
obszarach gminy atrakcyjnych turystycznie
szczególnie w okresie letnim
3. Poprawa dostępności terenów położonych przy Narwi
3
118
5. Poprawiony poziom bezpieczeństwa na przejazdach
kolejowych
4.2. Wzmocnienie potencjału rozwojowego ośrodków 1.
subregionalnych i małych miast
2.
3.
4.
5.
6.
4.3. Wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich
Rozbudowany sieć wodociągów i kanalizacji sanitarnej
Rozwinięta przedsiębiorczość mieszkańców gminy
Rozbudowana baza lokalowa placówek oświatowych
Wyznaczone, dostępne tereny inwestycyjne
Zachowane obszary cenne przyrodniczo
Poprawiona dostępność i estetyka miejsc atrakcyjnych
turystycznie
8. Rozwinięta infrastruktura sportowa i sportoworekreacyjna
10. Rozwinięta sieć dróg i przepraw mostowych o
11. Dostępne tereny komunalne
12. Przepustowość i poziom oczyszczania ścieków w
oczyszczalniach dostosowane do potrzeb
kolejowych
3
1. Zwiększony poziom dochodów gospodarstw rolnych z
agroturystyki oraz innych dziedzin pozarolniczej
działalności gospodarczej
2. Wysoki udział usług w strukturze gospodarczej gminy
3. Rozwinięty handel artykułami ogólno-przemysłowymi
3
119
4. Zwiększony udział turystyki w strukturze gospodarczej
gminy
4.4. Budowa i rozwój infrastruktury społecznej
4.5. Ochrona i rewaloryzacja środowiska przyrodniczego
dla zapewnienia trwałego i zrównoważonego rozwoju
2. Zadowalający standard wyposażenia instytucji i
ośrodków kultury
4. Dostępne mieszkania komunalne i socjalne o
odpowiednim standardzie
5. Zwiększona dostępność specjalistycznej opieki
7. Rozwinięta baza do spotkań (np. kluby, świetlice
8. Dostępne miejsca do organizacji dożywiania dzieci w
szkołach
9. Zabezpieczone potrzeby mieszkańców całej gminy
związane z funkcjonowaniem cmentarzy
2
1. Rozbudowany sieć wodociągów i kanalizacji sanitarnej
3. Zabezpieczone przed hałasem obszary zabudowane
zlokalizowane wzdłuż ruchliwych ciągów
komunikacyjnych
4. Poprawiona dostępność i estetyka miejsc atrakcyjnych
turystycznie
6. Wysoka świadomość ekologiczna mieszkańców i gości
przebywających na terenie gminy
3
120
9. Obniżony poziom hałasu na rzecznych akwenach
wodnych – wprowadzone strefy ciszy i wolnego
przepływu
4.6. Wykorzystanie potencjału endogenicznego OMW do Poziom zgodności celów Strategii Rozwoju Gminy
Wieliszew z kierunkiem działania nie jest rozpatrywany ze
stymulowania rozwoju całego regionu
względu na zawężenie obszarowe do OMW.
n/d
Razem:
14
Gminy Wieliszew
Ocena
zgodności
Cel pośredni 5.
Rozwój społeczeństwa obywatelskiego oraz kształtowanie wizerunku regionu
Kierunki działań
5.1. Rozwój
społeczeństwa
i integracji regionalnej
obywatelskiego 1. Ograniczone zjawisko zachowań chuligańskich wśród
młodzieży
2. Rozwinięta baza do spotkań
4. Podwyższony poziom odpowiedzialności za stan
środowiska naturalnego mieszkańców i turystów
5. Podwyższony poziom świadomości i
3
121
współodpowiedzialności mieszkańców za rozwój
gminy
6. Podwyższony poziom uznania dla osób aktywnych
społecznie
7. Zwiększona aktywność organizacji pozarządowych
5.2. Poprawa i promocja atrakcyjności inwestycyjnej w 1. Rozbudowany sieć wodociągów i kanalizacji sanitarnej
regionie
turystycznie
8. Dostępne tereny komunalne
3
5.3. Promocja i zwiększanie atrakcyjności turystycznej i 1. Rozwinięte zaplecze gastronomiczno-hotelowe
rekreacyjnej regionu w oparciu o walory środowiska 2. Aktywna i skuteczna promocja gminy
przyrodniczego i dziedzictwa kulturowego
3. Zwiększona dostępność szlaków turystycznych i
innych miejsc atrakcyjnych turystycznie
3
122
6. Zwiększony udział turystyki w strukturze gospodarczej
gminy
turystycznie
przepływu
5.4. Kształtowanie tożsamości regionu oraz kreowanie i 1. Zwiększona dostępność szlaków turystycznych i
innych miejsc atrakcyjnych turystycznie
promocja jego produktu
turystycznie
przepływu
7. Poprawa w zakresie eksponowania walorów
historyczno – patriotycznych
2
5.5. Współpraca międzyregionalna i międzynarodowa
0
Razem:
15
123
124
ZGODNOŚĆ CELÓW STRATEGICZNYCH STRATEGII ROZWOJU GMINY WIELISZEW Z CELAMI
PROJEKTU REGIONALNEGO PROGRAMU OPERACYJNEGO WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO 20072013
REGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO 2007-2013 (RPO WM)
Najważniejszymi cechami RPO WM 2007-2013 są:
 RPO WM został przygotowany w oparciu o rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiającej przepisy
ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności i
uchylające rozporządzenie (WE) nr 1260/1999 (Dz. Urz. UE L 210 z 31.07.2006).
 RPO WM jest jednym z 16 programów regionalnych, które będą realizować Strategię Rozwoju Kraju 2007-2015 oraz Narodowe
Strategiczne Ramy Odniesienia 2007-2013 wspierające wzrost gospodarczy i zatrudnienie (Narodowa Strategia Spójności).
Jednocześnie jest odzwierciedleniem polityki rozwoju prowadzonej przez Samorząd Województwa Mazowieckiego, której podstawę
stanowi Strategia Rozwoju Województwa Mazowieckiego na lata 2007-2020. Program umożliwi realizowanie tych celów Strategii
Rozwoju Województwa Mazowieckiego, których współfinansowanie będzie możliwe z Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego.
 Program będzie zarządzany na poziomie regionalnym, a Instytucją Zarządzającą RPO WM będzie Zarząd Województwa
Mazowieckiego.
 RPO WM ma charakter wieloletniego planu budżetowego. Jego cele będą realizowane w oparciu o współdziałanie
z partnerami społecznymi i gospodarczymi, a środki Unii Europejskiej nie będą zastępować środków krajowych, lecz jedynie
wspierać osiąganie założonych celów.
 W dokumencie sformułowano następujący cel główny RPO WM:
POPRAWA KONKURENCYJNOŚCI REGIONU I ZWIĘKSZANIE SPÓJNOŚCI
SPOŁECZNEJ, GOSPODARCZEJ I PRZESTRZENNEJ WOJEWÓDZTWA.
W celu realizacji celu głównego RPO WM opracowano cele szczegółowe, które są zasadniczą częścią dokumentu. Efektem
końcowym RPO WM jest opracowanie zbioru priorytetów, które wskazują cele szczegółowe, wraz z uzasadnieniem oraz sposobami
125
ich osiągania. Powinny także zawierać zestawy mierników, umożliwiających precyzyjne śledzenie procesu osiągania poszczególnych
celów.
W RPO WM zostały sformułowane 4 cele szczegółowe:
1.
2.
3.
4.
Rozwój gospodarki regionu, w tym gospodarki opartej na wiedzy.
Poprawa i uzupełnienie istniejącej infrastruktury technicznej.
Aktywizacja miast oraz obszarów atrakcyjnych turystycznie.
Poprawa infrastruktury społecznej warunkującej rozwój kapitału ludzkiego w regionie.
Ocena zgodności celów w aspekcie wpisywania się celów Strategii Gminy Wieliszew w priorytety RPO WM
Priorytety RPO WM
Cele Strategii Rozwoju Gminy Wieliszew
1.
Tworzenie warunków dla rozwoju potencjału 2.
innowacyjnego
i
przedsiębiorczości
na 3.
Mazowszu
4.
5.
Priorytet I.
Priorytet II.
Rozwinięte zaplecze gastronomiczno-hotelowe
Wysoki udział usług w strukturze gospodarczej gminy
Rozwinięty handel artykułami ogólno-przemysłowymi
Aktywna i skuteczna promocja gminy
Zwiększony udział turystyki w strukturze gospodarczej
gminy
6. Rozwinięta przedsiębiorczość mieszkańców gminy
Przyspieszenie e-Rozwoju Mazowsza
Priorytet III.
Regionalny system transportowy
Ocena
zgodności
3
2
3
126
kolejowych
kolejowych
Priorytet IV.
Środowisko,
energetyka
zapobieganie
zagrożeniom
i 2. Rozbudowany sieć wodociągów i kanalizacji sanitarnej
3. Zabezpieczone przed hałasem obszary zabudowane
zlokalizowane wzdłuż ruchliwych ciągów komunikacyjnych
Priorytet V.
Wzmacnianie roli miast w rozwoju regionu
Obszar gminy Wieliszew nie kwalifikuje się do wsparcia w
ramach Priorytetu.
3
n/d
Wykorzystanie
walorów
naturalnych
i 2. Zachowane obszary cenne przyrodniczo
kulturowych dla rozwoju turystyki i rekreacji
Priorytet VI.
turystycznie
4. Poprawa w zakresie eksponowania walorów historyczno –
patriotycznych
5. Dostępna kompleksowa oferta sportowo-rekreacyjna
6. Zwiększona dostępność szlaków turystycznych i innych
miejsc atrakcyjnych turystycznie
Priorytet VII.
3
2
127
Tworzenie i poprawa warunków dla rozwoju 2. Rozwinięta baza sportowo-edukacyjna
kapitału ludzkiego
4. Zwiększona dostępność specjalistycznej opieki medycznej
i rehabilitacji
Priorytet VIII.
Pomoc techniczna
n/d
Razem
16
128
Strategia Rozwoju Gminy Wieliszew wpisuje się w podstawowe regionalne dokumenty
strategiczne i programowe, które między innymi decydują o sposobie i zakresie dystrybucji
środków przeznaczonych z funduszy strukturalnych na rozwój społeczno-gospodarczy,
co
znacznie
ułatwi
przygotowanie
akceptowalnych
projektów
inwestycyjnych
i nieinwestycyjnych.
Przegląd i analiza omawianych dokumentów pozwala na stwierdzenie, iż koncepcja zawarta
w Strategii Rozwoju Gminy Wieliszew będąc dokumentem zgodnym z polityką
i zamierzeniami regionu, jest jednocześnie zgodny z polityką i zamierzeniami kraju i Unii
Europejskiej w zakresie rozwoju społeczno-gospodarczego, co ilustruje poniższy schemat.
Rysunek 1. Spójność krajowych, regionalnych i lokalnych dokumentów planistycznych
Narodowe Strategiczne
Ramy Odniesienia
na lata 2007-2013
Strategia Rozwoju
Województwa
Mazowieckiego do2020 roku
Regionalny Program
Operacyjny Województwa
Mazowieckiego
na lata 2007-2013
Strategie
Rozwoju Lokalnego
Źródło: opracowanie własne
Z analizy wynika, iż przy opracowywaniu szczegółowych rozwiązań i projektów na etapie
wdrażania Strategii, należy zachować zgodność planowanych i realizowanych działań
z omawianymi dokumentami planistycznymi i programowymi.
129
10 PLAN OPERACYJNY
Wszystkie wypracowane cele strategiczne wraz z zadaniami realizacyjnymi zostały
pogrupowane w 19 programów, w tym 8 inwestycyjnych (twardych) oraz 11
nieinwestycyjnych (miękkich).
Programy strategii stanowią kompleksy działań służących realizacji misji i celów
strategicznych w perspektywie do 2020 roku.
Lista ośmiu programów inwestycyjnych:
1. Program modernizacji gminnej infrastruktury drogowej.
2. Program gospodarki wodno-ściekowej gminy.
3. Program modernizacji i budowy bazy oświatowej, kulturalnej i sportoworekreacyjnej.
4. Program rozwoju terenów inwestycyjnych.
5. Program informatyzacji gminy.
6. Program rozwoju infrastruktury publicznej.
7. Program modernizacji budynków i obiektów użyteczności publicznej
i mieszkaniowych.
8. Zrównoważony program rozwoju turystyki.
Lista jedenastu programów nieinwestycyjnych:
1. Program ograniczania i przeciwdziałania skutkom bezrobocia oraz dostosowania
kwalifikacji mieszkańców do potrzeb rynku pracy.
2. Program dożywiania dzieci.
3. Program „Bezpieczna Gmina”.
Program rozwoju profilaktyki zdrowotnej.
Program upowszechniania kultury oraz aktywnych form rekreacji.
Program wzmacniania tożsamości i aktywizacji społecznej mieszkańców gminy.
Program porządkowania gospodarki przestrzennej i estetyzacji gminy.
Program wspierania ochrony środowiska i rozwijania zachowań proekologicznych
mieszkańców.
9. Program aktywizacji turystyczno – rekreacyjnej gminy.
4.
5.
6.
7.
8.
10. Program wspierania rozwoju specjalistycznych gospodarstw rolnych.
11. Program wspierania rozwoju przedsiębiorczości i promocja gminy.
Szczegóły programów opracowywane będą w ramach działań realizacyjnych
przygotowywanych w oparciu o Strategię.
11 LISTA PRZEDSIĘWZIĘĆ I HARMONOGRAM REALIZACJI I WSKAŹNIKI
REALIZACJI
Wśród programów inwestycyjnych zgodnie z przeprowadzoną konsultacją społeczną,
do priorytetowych należą programy:
 Program modernizacji gminnej infrastruktury drogowej.
 Program gospodarki wodno-ściekowej gminy.
130




Program modernizacji i budowy bazy oświatowej, kulturalnej i sportoworekreacyjnej.
Program rozwoju terenów inwestycyjnych.
Program rozwoju infrastruktury publicznej.
Zrównoważony program rozwoju turystyki.
Tabela 33. Lista i harmonogram realizacji przedsięwzięć
Lp.
Nazwa Projektu
Okres realizacji
Przebudowa drogi gminnej Nr 0126014 Skrzeszew –
1.
2007-2008
Chotomów na odcinku od km 0 + 000 do km 2 + 485
2.
Budowa gimnazjum gminnego w miejscowości Wieliszew
2007-2008
Budowa kanalizacji sanitarnej w miejscowości Łajski
3.
2007 - 2010
gmina Wieliszew
Urządzenie miejsca rekreacji w miejscowości Wieliszew z
4.
2007-2009
wykorzystaniem walorów naturalnych
Wodociągowanie środkowo-zachodniej części gminy
5.
2007 - 2010
Wieliszew – etap I
6.
Kanalizacja Michałów – Reginów*
Przebudowa drogi gminnej Okunin - Pan Góra ul.
7.
Rzeczna*
8.
Budowa kanalizacji w Wieliszewie*
9.
Budowa kanalizacji w Komornicy*
Skanalizowanie środkowej części gminy Wieliszew 10.
Skrzeszew, Kałuszyn, Olszewnica Stara, Olszewnica
Nowa*
Źródło: Opracowano na podstawie fiszek projektowych dostarczonych przez Urząd Gminy
* w pozycjach od 6 do 10 powyższej tabeli zostały przedstawione przedsięwzięcia,
które są aktualnie na etapie opracowywania koncepcji, stąd nie jest jeszcze możliwe
podanie szczegółowych danych dotyczących okresu realizacji, kosztu i wskaźników
produktu czy rezultatu.
Wskaźniki stanowią miarę: celów, jakie mają zostać osiągnięte, zaangażowanych zasobów,
uzyskanych produktów, efektów oraz innych zmiennych (np. ekonomicznych, społecznych,
dotyczących ochrony środowiska). Definiowanie wskaźników i planowanie ich poziomu jest
niezbędne zarówno z powodu wymagań stawianych przez fundusze strukturalne, jak również
praktyki zarządzania rozwojem lokalnym przez władze samorządowe.
Poniższa tabela przedstawia listę wskaźników wraz z oczekiwanym poziomem ich wartości
ustalona dla przygotowywanych projektów.
131
Tabela 34. Wskaźniki realizacji projektów
Lp.
Nazwa Projektu
1.
Przebudowa drogi gminnej Nr 0126014
Skrzeszew – Chotomów na odcinku od
km 0 + 000 do km 2 + 485
Wskaźniki
Wskaźniki produktu
Długość przebudowanych dróg gminnych
Wskaźniki rezultatu
Zredukowanie czasu podróży
Przepustowość
2.
3.
Budowa gimnazjum gminnego w
miejscowości Wieliszew
Budowa kanalizacji sanitarnej w
miejscowości Łajski gmina Wieliszew
Wskaźniki produktu
Liczba wybudowanych obiektów infrastruktury
edukacyjnej
Powierzchnia wybudowanych obiektów
infrastruktury edukacyjnej
Liczba uczniów korzystających z obiektu
Wskaźniki produktu
Długość wybudowanej sieci kanalizacji
sanitarnej w ramach kompleksowego projektu
Liczba wybudowanych przepompowni ścieków
Liczba osób podłączonych do wybudowanej
sieci kanalizacyjnej
Wskaźniki produktu
Liczba nowych obiektów infrastruktury
rekreacyjnej /sportowej/ aktywnego
wypoczynku
Długość wybudowanych ścieżek rowerowych
4.
Urządzenie miejsca rekreacji w
miejscowości Wieliszew z
wykorzystaniem walorów naturalnych
Liczba osób korzystająca z infrastruktury
sportowo-rekreacyjnej
Liczba osób korzystająca z infrastruktury
turystycznej
Jedn. miary
km
Jedn. miary
min.
pojazdy/miesi
ąc
Jedn. miary
Rok „0”
0,00
Rok „0”
0,00
Lata
2008 r.
2,485
2008 r.
2,485
7650
7830
Rok „0”
2008 r.
2009 r.
2010 r.
2009 r.
2010 r.
2009 r.
2010 r.
szt.
1,00
m2
1860,00
Jedn. miary
osoba
Jedn. miary
Rok „0”
2008 r.
2010 r.
2008r.
2009 r.
350
2009r.
rok "0"
km
0,00
6,173
4,574
8,458
szt
Jedn. miary
0,00
Rok „0”
osoby
0,00
Jedn. miary
Rok „0”
5,00
2008r.
Wstawić
liczbę
osób
2008 r.
1,00
2009r.
Wstawić
liczbę
osób
2009 r.
8,00
2010 r.
Wstawić
liczbę
osób
2010 r.
szt
0,00
0,00
1,00
-
m
0,00
286
-
osoby
0,00
0,00
Jedn. miary
Rok „0”
2008r.
osoby
0,00
0,00
Należy
Wstawić
liczbę
osób
2009r.
Należy
wstawić
liczbę
osób
2010 r.
2010 r.
132
Lp.
5.
Nazwa Projektu
Wodociągowanie środkowo-zachodniej
części gminy Wieliszew – etap I
Wskaźniki
Wskaźniki produktu
Liczba wybudowanych stacji uzdatniania wody
Długość wybudowanych sieci wodociągowej
Liczba osób podłączonych do wybudowanej
sieci wodociągowej
Lata
Jedn. miary
szt
km
Jedn. miary
rok "0"
0,00
0,00
rok "0"
osoby
0,00
2008r.
1,00
13,476
2008r.
Należy
wstawić
liczbę
osób
2009r.
17,721
2009r.
Należy
wstawić
liczbę
osób
2010 r.
1,963
2010 r.
Należy
wstawić
liczbę
osób
Źródło: Opracowanie na podstawie fiszek projektowych dostarczonych przez Urząd Gminy w Wieliszewie
133
12 PLAN FINANSOWY NA LATA 2007-2013
Okres realizacji
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
Nazwa Projektu
Przebudowa drogi
gminnej Nr 0126014
Skrzeszew –
Chotomów na odcinku
od km 0 + 000 do km
2 + 485
Budowa gimnazjum
gminnego w
miejscowości
Wieliszew
Budowa kanalizacji
sanitarnej w
miejscowości Łajski
gmina Wieliszew
Urządzenie miejsca
rekreacji w
miejscowości
Wieliszew
z wykorzystaniem
walorów naturalnych
Wodociągowanie
środkowo-zachodniej
części gminy Wieliszew
– etap I
Razem:
Wartość
całkowita
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
1977387,68
72 152,68
1 905 235,00
-
-
-
-
-
4266560,18
266 560,18
4 000 000,00
-
-
-
-
-
21545920,39
43 525,00
5 563 427,35
5 336 483,12
10 602 484,92
-
-
-
3864541,53
34 562,65
1 692 903,62
2 137 075,26
-
-
-
-
860431,45
108 760,00
-
-
-
32514841,23
525560,51
0,00
0,00
0,00
5 818 602,48 + 5 435 569,08 +
860 431,45 +
koszty
koszty
koszty
niekwalifikowane niekwalifikowane niekwalifikowane
18980168,50
12909127,46
11462916,37
134
13 SYSTEM PLANOWANIA, WDRAŻANIA, MONITOROWANIA I OCENY STRATEGII
ORAZ KOMUNIKACJA SPOŁECZNA
Sposób wdrażania, monitorowania i oceny planu w tym sposób prowadzenia komunikacji
społecznej prezentuje schemat System planowania i wdrażania Strategii Rozwoju
Lokalnego. Planowanie i wdrażanie Strategii jest zadaniem trudnym, wymagającym
współdziałania wielu podmiotów uczestniczących.
Podmioty realizacji Strategii:
1. Komisja Rady ds. rozwoju lokalnego.
2. Rada Gminy i Wójt Gminy.
3. Zespół ds. realizacji strategii rozwoju lokalnego.
4. Przedstawiciele społeczności lokalnej:
a. niezorganizowani - aktywni mieszkańcy gminy,
b. zorganizowani:
– przedstawiciele instytucji i agend sektora publicznego,
– przedstawiciele organizacji i zorganizowanych grup sektora biznesu w tym
producentów rolnych,
– przedstawiciele organizacji pozarządowych.
Procedura przygotowania strategii rozwoju lokalnego
1. Zarządzeniem Wójta, wyznaczany jest koordynator prac nad strategią w celu
przygotowania projektu strategii rozwoju lokalnego.
2. Do opracowania strategii rozwoju lokalnego tworzy się zespół opracowujący strategię.
3. Zespół opracowujący strategię składa się z:
– pracowników Urzędu Gminy z różnych referatów niezbędnych do przygotowania planu
rozwoju lokalnego (w tym osób odpowiedzialnych za budżet gminy),
– przedstawiciele jednostek organizacyjnych gminy,
– przedstawicieli jednostek pomocniczych gminy (sołectwa),
– przedstawicieli środowiska biznesu i organizacji pozarządowych.
4. Koordynator prac nad strategią koordynuje prace zespołu opracowującego strategię
i jest odpowiedzialny za zbieranie wniosków, przygotowanie danych i wyznaczenie
obszaru, na którym będą realizowane projekty (obszar kwalifikujący się do wsparcia
w ramach funduszy strukturalnych).
135
Rysunek 2. System planowania i wdrażania Strategii Rozwoju Lokalnego
Stan obecny
jak jest?
Rada Gminy
Planowany stan
jak ma być?
Komisja Rady ds. rozwoju lokalnego
baza dobrych
praktyk,
benchmarking
Wójt Gminy
Obecny stan gminy:
– Analiza wskaźnikowa, wizerunek statystyczny,
– Ocena stanu wdrażania planów, analiza jakościowa ,
– Wnioski, rekomendacje dla władz
– Narzędzie do analizy wskaźnikowej
– ,
–
Narzędzie do analizy wskaźnikowej
–
Baza danych
–
Struktura
gospodarcza
gminy,
kształtowanie
przestrzeni:
rolnej, leśnej,
produkcyjnej,
usługowej
Faktografia problemów
wymagających
rozwiązania
Mapa problemów
Forum Społeczności Lokalnej
Komunikacja i partycypacja społeczna
spotkania konsultacyjne,
warsztaty projektowe,
spotkania władz z mieszkańcami,
konferencje, seminaria, imprezy promocyjne,
ankiety, strony internetowe
Potencjał
techniczny
Potencjał
ekologiczny i
ludzki
Struktura
gospodarcza
gminy,
kształtowanie
przestrzeni:
rolnej, leśnej,
produkcyjnej,
usługowej
Zasady zrównoważonego rozwoju,
Potencjał
ekologiczny i
ludzki
Propozycje
rozwiązania
problemów
Potrzeby
społeczne
Analiza problemów i możliwości rozwojowych,
Misja, strategia (kierunki i cele) i polityka rozwoju,
Plany zagospodarowania przestrzennego gmin,
Wieloletnie plany inwestycyjne,
Budżet gminy.
Potencjał
techniczny
Zespół ds. realizacji strategii,
urzędnicy odpowiedzialni za zadania
Przygotowanie i realizacja projektów oraz zadań
Proces planowania
Oczekiwany, planowany stan gminy:
Dane,
informacje
zasilające
Potrzeby
społeczne
Zespół opracowujący
strategię
SYSTEM PLANOWANIA ROZWOJU GMINY
Proces monitorowania
Cele strategiczne i operacyjne, projekty, Wskaźniki oceny
SYSTEM MONITOROWANIA STANU GMINY
Koordynator prac nad strategią
Zorganizowana część społeczności
Społeczność lokalna gminy, partnerzy publiczni:
sektor publiczny, prywatny i organizacje pozarządowe
136
Procedura przyjęcia i wdrożenia strategii rozwoju lokalnego
1.
Komisja podejmuje decyzję o przystąpieniu do prac nad strategią rozwoju
gminy.
2.
Wójt przedkłada Radzie Gminy projekt uchwały w sprawie strategii rozwoju
gminy, przygotowanej przez Zespół opracowujący strategię oraz konsultantów
zewnętrznych.
3.
Rada podejmuje uchwałę w sprawie przyjęcia strategii rozwoju oraz powierza
jej wykonanie Wójtowi.
4.
W celu realizacji uchwały Rady Gminy Wójt powołuje z grona wybranych
pracowników Urzędu zespół ds. realizacji strategii rozwoju lokalnego,
wyznaczając jednocześnie z jego składu Przewodniczącego.
5.
Do kompetencji Zespołu ds. realizacji strategii rozwoju lokalnego należy:
–
–
–
Koordynowanie realizacji Strategii,
Monitorowanie realizacji Strategii,
Prowadzenie komunikacji społecznej i PR Strategii.
System monitorowania i oceny realizacji strategii rozwoju lokalnego
1.
Monitoring społeczny obejmuje zbieranie informacji poprzez:
– gromadzenie opinii i wniosków przekazywanych do władz gminy
z inicjatywy mieszkańców,
– przeprowadzanie, opracowywanie i udostępnianie wyników badań
prowadzonych wśród mieszkańców przez lub na zlecenie Wójta,
– zbieranie opinii wśród mieszkańców w ramach bezpośrednich spotkań,
– zbieranie opinii wśród mieszkańców w ramach spotkań prowadzonych
przez zespoły zadaniowe i projektowe w trakcie przygotowywania,
realizacji i oceny przedsięwzięć realizowanych przez gminę lub z jej
udziałem.
2.
Wskaźniki monitorowania
Procedura monitorowania obejmuje:
– zdefiniowanie wskaźników dla poszczególnych części strategii rozwoju,
– określenie procedury monitorowania,
– wyznaczenie referatów i osób odpowiedzialnych za pozyskiwanie,
przetwarzanie i udostępnianie poszczególnych grup wskaźników,
– koordynowanie przez Przewodniczącego zespołu ds. realizacji strategii
rozwoju lokalnego procesu monitorowania i administrowania bazą danych.
137
Tabela 35. Zakresy odpowiedzialności – monitorowanie wskaźników
L.p.
Grupa wskaźników
Odpowiedzialny Wydział/Referat
1. Infrastruktura drogowa
Administracja i Gospodarka Komunalna
2. Infrastruktura wodno-kanalizacyjna
Towarzystwo Budownictwa Społecznego
3.
Gospodarka przestrzenna
4.
Utylizacja odpadów, środowisko
naturalne
Infrastruktura społeczna, kultura, sport,
turystyka
5.
6.
Oświata
7.
Warunki życia mieszkańców
8.
Sprawy społeczne, aktywność
mieszkańców
Przedsiębiorczość - działalność
pozarolnicza
Działalność rolnicza
9.
10.
Urbanistyka, Architektura i Budownictwo
Ochrona Środowiska, Rolnictwo, Handel i Usługi
Kultura, Sport i Promocja Gminy
Samorządowa Administracja Placówek Oświatowych
Ośrodek Pomocy Społecznej
Gminne Centrum Informacji, Promocja
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Gminy
Proces monitorowania, oceny i wykorzystania wyników
1
1
Pozyskiwanie i dokumentowanie danych
2
Weryfikacja danych
3
Edycja wskaźników i porównanie z planowanymi
4
Wnioskowanie na podstawie wskaźników
5
Formułowanie rekomendacji
6
Udostępnianie
7
Wykorzystywanie wniosków i rekomendacji
Zakres
monitoringu
Komunikacja społeczna i inicjowanie współpracy pomiędzy sektorem
publicznym, prywatnym i organizacjami pozarządowymi
1.
Cele komunikacji społecznej:
138
–
zwiększenie udziału społeczności w działaniach na rzecz rozwoju gminy
i poprawy warunków życia mieszkańców;
zwiększenie poczucia tożsamości mieszkańców z gminą;
zbieranie opinii i wniosków niezbędnych przy podejmowaniu decyzji przez
władze gminy;
– wysoki poziom zaufania mieszkańców do działań podejmowanych przez
władze gminy.
Formy komunikacji społecznej:
–
–
2.
–
–
–
–
–
–
–
–
–
spotkania konsultacyjne,
warsztaty projektowe,
forum społeczności lokalnej,
spotkania władz z mieszkańcami,
konferencje,
seminaria,
imprezy promocyjne,
ankiety,
strona internetowa.
139
System komunikacji przy wdrażaniu Strategii Rozwoju Lokalnego
Etapy przygotowania i
realizacji Strategii
Rozwoju Lokalnego
PROPOZYCJE DZIAŁAŃ
WOBEC
PRZEDSTAWICIELI
PARTNERÓW
SPOŁECZNYCH:
– sektor biznesu
– organizacje pozarządowe
– pozostali mieszkańcy
– Dostęp do informacji
diagnostycznych o stanie
gminy w formie pisemnych
Diagnozowanie stanu gminy,
raportów i danych
identyfikowanie problemów.
prezentowanych na stronie
www
Opracowywana,
– Udział w warsztatach
udostępniana i
diagnostycznych
aktualizowana mapa
– Udział w zebraniach
problemów gminy
wiejskich/ Forum
Społeczności Lokalnej
– Wyrażanie opinii poprzez
ankiety
Planowanie strategicznych i
operacyjnych celów rozwoju
lokalnego gminy
Opracowane, udostępniane i
aktualizowane: Strategia
Rozwoju i Plan Operacyjny
– Dostęp do informacji o
planach i koncepcjach władz
gminy
– Udział w konsultowaniu i
opiniowaniu projektów
przygotowywanych przez
władze gminy
prezentowanych na stronie
www
– Udział w warsztatach
planistycznych
– Udział w zebraniach
wiejskich/Forum
Społeczności Lokalnej
ROLA WŁADZ GMINY
Wójt Gminy
ZADANIA URZĘDNIKÓW GMINY
Odpowiedzialni za
komunikację
społeczną
Rada Gminy
–
–
– Wyznaczanie komórek i
osób odpowiedzialnych
za komunikację
społeczną i działania PR
– Wyznaczanie celów w
zakresie komunikacji
społecznej i działań PR
– Ustalanie zakresu, form i
harmonogramu działań
komunikacji społecznej i
działań PR
– Przygotowywanie
projektów uchwał w
sprawach zakresu, trybu
i terminów
opracowywania planów
– Przyjmowanie raportów
– Przyjmowanie projektów
planów
–
– Podejmowanie
uchwał w
sprawach zakresu,
trybu i terminów
opracowywania
planów
– Akceptowanie
raportów
– Akceptowanie
planów
–
–
–
–
–
–
–
–
Prowadzenie bazy danych o
partnerach społecznych i
realizowanych z ich
udziałem działań
Utrzymywanie i
aktualizowanie strony www i
kontaktu drogą internetową
z mieszkańcami
Przygotowywanie
harmonogramów bieżących
działań w zakresie
komunikacji
Realizacja działań zgodnie z
harmonogramem
Zapewnianie warunków
technicznych i lokalowych
do spotkań
Opracowywanie wyników
spotkań i konsultacji
Przygotowywanie
materiałów dla mediów
Przygotowywanie i
udostępnianie prezentacji
multimedialnych
Organizowanie wizyt
studialnych
Inicjowanie wspólnych
przedsięwzięć pomiędzy
sektorem publicznym,
prywatnym i organizacjami
pozarządowymi
Organizowanie konkursów
dla organizacji
pozarządowych na realizację
programów społecznych
zgodnych ze strategią
SPOSÓB
Pozostali
urzędnicy
ODDZIAŁYWANIA
NA OTOCZENIE
– Współpraca przy
opracowywaniu
harmonogramów
bieżących działań
w zakresie
– Udostępniane
komunikacji
informacji o stanie
– Współpraca
gminy, jej walorach i
merytoryczna przy
ofercie na stronie
realizacji bieżących
www
działań w zakresie
komunikacji
– publikacje w prasie
lokalnej i
zgodnie z
ogólnopolskiej
zakresem swojej
odpowiedzialności
– prezentacja gminy i
– Przygotowywanie
jej oferty w
informacji i
zewnętrznych bazach
artykułów
danych i portalach
specjalistycznych
internetowych
oraz prezentacji
multimedialnych
zgodnie z
zakresem swojej
odpowiedzialności
140
Przygotowanie projektów i
zadań do realizacji
Opracowane projekty.
Aplikacje o zewnętrzne
źródła finansowania
Realizacja projektów i zadań
Zrealizowane zadania i
osiągnięte wskaźniki
Monitorowanie strategii
rozwoju lokalnego
Baza danych z danymi
zasilającymi, raporty z
danymi o osiągniętych
wskaźnikach, wnioski i
rekomendacje do dalszych
działań
– Udział w pracach zespołów
projektowych i zadaniowych
– Udział w realizacji projektów
i zadań
– Dostęp na stronie www do
raportów i wniosków z
możliwością zgłoszenia (w
standaryzowanej formie)
swoich ocen i opinii,
– Publikacje w mediach
– Biuletyny
– Spotkania z mieszkańcami –
fora mieszkańców
141
14 UWAGI I REKOMENDACJE KOŃCOWE
Uwagi końcowe stanowią ogólne podsumowanie procesu pracy nad strategią oraz zawierają
rekomendacje dotyczące działań związanych z wdrożeniem i monitorowaniem programów
wynikających z opracowanego dokumentu.
Uwagi i rekomendacje:
1. Zawartość dokumentu stanowi uporządkowaną logicznie, kompletną i uzupełnioną
prezentację:
– wyników prac zespołu opracowującego strategię,
– wyników przeprowadzonej konsultacji społecznej,
– wyników prac zespołu konsultantów.
2. Uczestnicy, członkowie zespołu opracowującego strategię, biorący udział
w warsztatach diagnostyczno-projektowych wnieśli duży wkład merytoryczny do
strategii, wykazując przy tym bardzo duże zaangażowanie w sprawy rozwoju gminy.
Lista uczestników prac znajduje się w załączonym wykazie.
3. Sposób opracowania i konsultowania Strategii Rozwoju Gminy Wieliszew do roku
2020 z udziałem partnerów społecznych gminy, w pełni upoważnia do uznania jej za
opracowaną metodą uczestniczącą, tj. realizującą zasadę polityki strukturalnej UE –
zasadę partnerstwa.
4. Realizacja strategii będzie wymagała zastosowania szeregu narzędzi zarządzania, do
których należą:
– wieloletni plan inwestycyjny,
– miejscowy plan zagospodarowania,
– budżet gminy,
– konkretne projekty i programy,
– aplikacje o zewnętrzne źródła dofinansowania,
– system monitorowania zawierający analizę wskaźnikową stanu gminy,
– polityki szczegółowe gminy (stanowiące zbiór spójnych zasad odnoszących się do
określonej dziedziny życia/funkcjonowania gminy), pozwalające podejmować
powtarzalne decyzje według tych samych kryteriów,
– zadania wyznaczane urzędnikom gminy i jednostkom podległym gminie.
5. Ważnym narzędziem realizacji strategii rozwoju gminy do roku 2020 będą kolejne
elementy planu realizacyjnego.
6. Gmina ma niewystarczająco rozwinięte narzędzia do monitorowania stanu gminy
i realizowanych projektów.
7. Niezbędne jest wdrożenie co najmniej uproszczonej wersji analizy wskaźnikowej do
monitorowania stanu gminy i postępu realizacji projektów.
8. Praktyczna zdolność codziennej współpracy pomiędzy gminą a partnerami lokalnymi
wymaga dalszego rozwoju.
9. Nie są wystarczająco rozwinięte umiejętności pracy zespołowej.
10. Istnieje duża potrzeba współpracy władz gminy i partnerów społecznych przy
realizacji strategii.
11. Należy uruchomić dalsze prace związane z opracowaniem szczegółowym wybranych
projektów zgodnie z procedurą opisaną w systemie zarządzania strategią.
12. Niezbędne jest rozwinięcie grupy specjalistów z zakresu zarządzania projektami,
przygotowywania wniosków o finansowanie zewnętrzne, prowadzenia i rozliczania
projektów.
142
143
SPIS TABEL, WYKRESÓW, MAP I RYSUNKÓW
Tabela
Tabela
Tabela
Tabela
Tabela
Tabela
Tabela
Tabela
Tabela
Tabela
Tabela
Tabela
Tabela
Tabela
Tabela
Tabela
Tabela
Tabela
Tabela
Tabela
Tabela
Tabela
Tabela
Tabela
Tabela
Tabela
Lista osób zaproszonych do udziału w konsultacjach społecznych ........................................................................ 3
Stan ludności według faktycznego zamieszkania .................................................................................................31
Ruch naturalny ludności .......................................................................................................................................31
Ludność według ekonomicznych grup wieku i płci, stan na koniec 2006 roku .....................................................32
Saldo migracji.......................................................................................................................................................32
Struktura ludności według ekonomicznych grup wieku [%] – stan według faktycznego miejsca
zamieszkania na 31.12.2006 ...............................................................................................................................32
7. Ludność – wskaźniki modułu gminnego i powiatowego, według stanu na 31.12.2006 roku ................................33
8. Stopa bezrobocia na dzień 31.12 w powiecie legionowskim na tle województwa ................................................33
9 Liczba osób bezrobotnych w latach 2002-2007 .....................................................................................................35
10 Struktura osób bezrobotnych zarejestrowanych w powiecie legionowskim .........................................................36
11. Pracujący w 2005 roku z terenu gminy Wieliszew ..............................................................................................39
12 Placówki oświatowe w gminie Wieliszew .............................................................................................................40
13. Rodzaj świadczonych usług mieszkańcom gminy Wieliszew ...............................................................................43
14. Rodzaj przyznanych świadczeń i liczbę klientów Ośrodka Pomocy Społecznej w Wieliszewie ...........................43
15 Wskaźniki wykrywalności sprawców przestępstw w powiecie legionowskim stwierdzonych według
wybranych rodzajów przestępstw w 2005 r. .......................................................................................................45
16 Struktura popełnionych przestępstw w powiecie legionowskim i gminie Wieliszew w latach 2003 - 2006 .........45
17. Zasoby mieszkaniowe powiatu i gminy ..............................................................................................................50
18 Sieć drogowa na terenie gminy wg rodzaju nawierzchni i relacji .......................................................................51
19. Sieć wodociągowa w gminie Wieliszew ..............................................................................................................54
20 Sieć kanalizacyjna na terenie gminy w latach 2000-2006 ...................................................................................56
21. Komunalne oczyszczalnie ścieków w gminie Wieliszew ......................................................................................56
22. Stan sieci gazowej w gminie Wieliszew ..............................................................................................................58
23 Gospodarstwa domowe wg struktury dochodów .................................................................................................59
24 Gospodarstwa wg rodzaju i grup obszarowych użytków rolnych .........................................................................60
25. Podmioty gospodarcze zarejestrowane w systemie REGON ...............................................................................61
26.Dane finansowe budżetu gminy Wieliszew w PLN ...............................................................................................70
27. Wykaz organizacji pozarządowych .....................................................................................................................71
28. Ocena poziomu zaspokojenia potrzeb ................................................................................................................76
29. Problemy w sferze społecznej ............................................................................................................................79
30. Problemy w sferze techniczno - przestrzennej ...................................................................................................81
31. Problemy w sferze gospodarczej ........................................................................................................................82
32. Hierarchia potrzeb ..............................................................................................................................................93
33 Lista i harmonogram realizacji przedsięwzięć ....................................................................................................131
34 Wskaźniki realizacji projektów ...........................................................................................................................132
35. Zakresy odpowiedzialności – monitorowanie wskaźników ................................................................................138
Wykres
Wykres
Wykres
Wykres
Wykres
Wykres
Wykres
Wykres
Wykres
Wykres
Wykres
Wykres
Wykres
Wykres
Wykres
Wykres
Wykres
Wykres
Wykres
Wykres
Wykres
Wykres
1. Zmiany liczby ludności gminy Wieliszew i powiatu legionowskiego w latach 2000-2006.....................................26
2. Zmiany liczby ludności w Województwie Mazowieckim w latach 2000-2006 .......................................................27
3. Dynamika ludności w gminie Wieliszew ..............................................................................................................27
4. Saldo migracji w ruchu wewnętrznym w gminie Wieliszew .................................................................................28
5. Saldo migracji w ruchu wewnętrznym w powiecie legionowskim ........................................................................28
6. Saldo migracji w ruchu wewnętrznym w województwie mazowieckim................................................................28
7. Prognoza ludności dla gminy Wieliszew do 2030 roku ........................................................................................29
8. Struktura mieszkańców gminy Wieliszew według ekonomicznych grup wieku ....................................................29
9 Zmiany liczby osób bezrobotnych w latach 2002-2007 ........................................................................................35
10 Dynamika osób bezrobotnych w gminie Wieliszew .............................................................................................36
11. Struktura bezrobotnych zarejestrowanych w gminie Wieliszew według wykształcenia .....................................37
12 Struktura bezrobotnych zarejestrowanych w gminie Wieliszew według wieku ...................................................37
13 Struktura bezrobotnych zarejestrowanych w gminie Wieliszew według stażu pracy ..........................................38
14 Struktura bezrobotnych zarejestrowanych w gminie Wieliszew według czasu pozostawania bez pracy.............38
15. Struktura zatrudnienia w gminie Wieliszew .......................................................................................................39
16 Zmiany w liczbie uczniów w szkołach podstawowych.........................................................................................40
17 Zmiany w liczbie uczniów w gimnazjach.............................................................................................................41
18 Liczba rodzin objętych pomocą społeczną ..........................................................................................................44
19. Struktura popełnionych przestępstw w powiecie legionowskim w 2006 roku....................................................46
20. Struktura popełnionych przestępstw w gminie Wieliszew w 2006 roku .............................................................46
21. Struktura dróg przebiegających w granicach gminy Wieliszew wg ich rodzaju .................................................52
22. Struktura dróg przebiegających w granicach gminy Wieliszew wg rodzaju ich nawierzchni ..............................53
Tabela
Tabela
Tabela
Tabela
Tabela
Tabela
Tabela
Tabela
Tabela
1.
2.
3.
4.
5.
6.
144
Wykres
Wykres
Wykres
Wykres
Wykres
Wykres
Wykres
Wykres
Wykres
Wykres
Wykres
23 Zmiany liczby podmiotów gospodarczych (2000-2006) ......................................................................................61
24. Struktura podmiotów gospodarczych według sektora własności .......................................................................62
25. Struktura podmiotów gospodarczych w gminie Wieliszew ................................................................................62
26. Dochody, wydatki i wynik budżetu gminy (w PLN) ...........................................................................................67
27. Relacja wyniku budżetu do dochodów ogółem w proc. .....................................................................................68
28. Wysokość wolnych środków i wydatków majątkowych w latach 2003-2007 w PLN .........................................68
29. Stan i obsługa zadłużenia w poszczególnych latach w tys. PLN ........................................................................69
30. Wskaźnik wolne środki/obsługa zadłużenia .......................................................................................................69
31. Ustawowe wskaźniki stanu i obsługi zadłużenia do dochodów ..........................................................................70
32. Ocena poziomu zaspokojenia potrzeb mieszkańców .........................................................................................78
33. Hierarchia potrzeb społecznych – wyniki badania ankietowego ........................................................................94
Mapa 1. Lokalizacja Województwa Mazowieckiego na tle kraju ...........................................................................................15
Mapa 2. Lokalizacja Powiatu Legionowskiego na tle województwa mazowieckiego .............................................................16
Mapa 3. Lokalizacja Gminy Wieliszew na tle powiatu legionowskiego ..................................................................................16
Mapa 4. Gmina Wieliszew ..................................................................................................................................................17
Mapa 5. Lokalizacja gminy względem ważnych ośrodków administracyjno-gospodarczych .................................................19
Mapa 6. Odległość Wieliszewa od największych miast w Polsce ........................................................................................20
Mapa 7. Bezrobocie w powiatach – stan na 31.08.2007 r. ...................................................................................................34
Rysunek 1. Spójność krajowych, regionalnych i lokalnych dokumentów planistycznych ....................................................129
Rysunek 2. System planowania i wdrażania Strategii Rozwoju Lokalnego .........................................................................136
145

Strategia Rozwoju Gminy Wieliszew do roku 2020

Transkrypt

Podobne dokumenty

oparcie dzigara dachowego

Gmina Wieliszew - turystyka

Regulamin konkursu - Ośrodek Kultury w Wieliszewie

KARTA INFORMACYJNA Przyjęcie oświadczenia o uznaniu

OGŁOSZENIE O NABORZE na wolne stanowisko urzędnicze

Opis techniczny - zjazd

Regulamin Nocnej Piątki- Wieliszew

Koncert Jacka Kiljańczyka Muzyk rockowo