analiza - eksperci.kj.org.pl

ANALIZA
Cypryjska prezydencja – w cieniu unijnych dylematów
1 lipca 2012 r. przewodnictwo w Radzie Unii Europejskiej przejmie Cypr - jedno z najmniejszych państw
w Unii Europejskiej. Jest to ostatnie państwo z tria, które dokładnie rok temu rozpoczynała prezdyencja
polska. Nadchodzące wydarzenia w UE mogą stanowić dla Cypru dużo poważniejszy egzamin
dojrzałości niż dla Polski.
Michał Dulak
Cypr przez najbliższe pół roku będzie sprawował
Cypr coraz częściej pojawiały się pytania o to jak w
najmniej widoczną prezydencję w ciągu ostatnich
tym czasie ułożą się relacje UE z Turcją. Kwestia
lat. Postawa taka z jednej strony przyniesie korzyści
zjednoczenia wyspy, podzielonej na Republikę
dla samych Cypryjczyków, z drugiej może stanowić
Cypryjską
zagrożenie
rozstrzygnięcia
Północnego Cypru (północ), oraz uregulowanie
niektórych spraw, na których szczególnie zależy
statusu ludności tureckiej zamieszkującej wyspę
takim krajom jak np. Polska. Dlatego ważna z
stanowią
naszego punktu widzenia jest analiza planów Cypru
konfliktów,
na okres prezydencji oraz temu w jaki sposób
Rzeczywiście, ostatnie wydarzenia w relacjach
wpisują się one w to co czeka UE w najbliższym
cypryjsko-tureckich pozwalają stwierdzić, że mamy
czasie, czyli uspokojenie rynków finansowych oraz
do czynienia z narastającym konfliktem. W tym
przyjęcie wieloletniego budżetu na lata 2014-2020.
kontekście szczególne znaczenie ma perspektywa
Nie bez znaczenia będą tutaj także czynniki
wydobycia gazu ziemnego przez Cypr na szelfie
wewnątrzkrajowe, na czele ze sporem z Turcją o
kontynentalnym w południowej części wyspy czy
status północnej części wyspy, który wbrew
też współpracę militarną z antytureckim Izraelem.
pozorom nie koniecznie musi ulec zaostrzeniu w
Są to jedne z powodów, dla których władze w
czasie prezydencji cypryjskiej.
Ankarze zapowiedziały zamrożenie stosunków z
dla
pomyślnego
(południe)
jeden
z
który
i
Turecką
najdłużej
próbuje
Republikę
ciągnących
rozwiązać
się
UE.
UE w czasie cypryjskiej prezydencji .
Prezydencja korzyści
Jednakże wzrost napięcia pomiędzy dwoma krajami
Wraz ze zbliżającym się terminem przejęcia
w czasie prezydencji wcale nie musi być taki
przewodnictwa w Radzie Unii Europejskiej przez
oczywisty. Istnieje szereg argumentów, które
1
ANALIZA
pozwalają oczekiwać, iż „temat turecki” będzie
Należy także zauważyć, że Cypr nie zapomniał
unikany albo też zostanie przysłonięty bieżącymi
uwzględnić w priorytetach swojej prezydencji celów
sprawami. Po pierwsze, w interesie Cypru jest to,
narodowych. Znajdują się wśród nich np. plany
aby pokazać się przed pozostałymi państwami
„odświeżenia” zintegrowanej polityki morskiej UE
członkowskimi nie jako trouble maker, ale jako
pod kątem wyzwań zrównoważonego rozwoju oraz
przywiązany
wzmocnienie południowego wymiaru Europejskiej
do
wartości
integracyjnych
proeuropejski kraj. Widoczne jest to już w
priorytetach
prezydencji,
mających
Polityki Sąsiedztwa (EPS).
charakter
kontynuacyjny i równie ogólny co cele Polski i
Cypr ma także jeszcze jeden powód do tego, aby
Danii. Cypr zaprezentował cztery priorytety:
jego prezydencja nie wywoływała kontrowersji
1.
Europa bardziej wydajna i zrównoważona;
wśród szefów państw lub rządów z pozostałych
2.
Europa z lepiej funkcjonującą i opartą na
krajów
członkowskich,
w szczególności
tych
wzroście gospodarką;
największych. W poniedziałek 25 czerwca władze
3.
cypryjskie wystosowały oficjalną prośbę o pożyczkę
Europa bardziej istotna dla jej obywateli, z
solidarnością i spójnością społeczną;
w ramach Europejskiego Mechanizmu Stabilności,
4.
który rozpoczyna działanie z początkiem lipca br.
Europa w świecie, bliższa dla jej sąsiadów.
W każdym z nich powtórzono większość tematów
Kwota ta z pewnością będzie znacznie mniejsza niż
poruszanych wcześniej przez prezydencję polską i
wniosek Hiszpanii o pożyczkę 100 mld euro, co nie
duńską np. kwestie związane ze zdrowiem i
zmienia jednak zasady, że proszącemu o pieniądze
dobrobytem dzieci, bezpieczeństwo żywnościowe,
nie wypada mieć wrogów.
monitorowanie i wdrażanie strategii Europa 2020,
polityka energetyczna . Tak sformułowana agenda,
Prezydencja niebezpieczeństw
ustawia prezydencję cypryjską od razu w roli
koordynatora
i
poszukującego
kompromisów
W dniach 28-29 czerwca w czasie posiedzenia Rady
mediatora. Potwierdzeniem tego są słowa jakie
Europejskiej szefowie państw i rządów mają
wypowiedział na początku czerwca Kornelios
omawiać kwestie proceduralne dalszych negocjacji
Korneliou - stały przedstawiciel Cypru przy UE –
Wieloletnich Ram Finansowych. Oznacza to, że na
wskazując jako główne zadanie Cypru zakończenie
czas prezydencji cypryjskiej przypadnie intensywny
negocjacji Wieloletnich Ram Finansowych 2014-
okres spotkań i negocjacji tego na jakie priorytety i
2020. Cel ten określił nawet jako „dziecko”
w jakiej
prezydencji .
pieniądze przez najbliższe siedem lat. Docelowo
wysokości
UE
będzie
wydatkować
osiągnięcie kompromisu i przyjęcie odpowiednich
2
ANALIZA
regulacji
prawnych
koniec
monitorować sytuację i w razie czego zwracać
bieżącego roku. Dotrzymanie tych terminów wydaje
uwagę na potrzeby rozwojowe państw, które
się mało realne, ale nie to stanowi sedno problemu.
przystąpiły do UE po 2004 r., ale także
Z pewnością w ciągu nadchodzących sześciu
jednocześnie przeprowadzić zmiany systemowe
miesięcy do debaty publicznej wróci spór pomiędzy
wewnątrz kraju pozwalające na lepszą absorpcję
płatnikami, a beneficjentami netto o to czy
środków we wspomnianych dwóch dziedzinach.
utrzymać
przewidziano
spójnościowy
kierunek
na
wydatków
pieniędzy unijnych, czy raczej zdecydować się na
W
takiej
sytuacji
duże
znaczenie
ma
siła
cięcia.
negocjacyjna i posłuch państwa sprawującego
prezydencję, które powinno reprezentować równo
Dokładnie rok temu KE przedstawiła propozycję
racje płatników i beneficjentów netto. Pozostaje
nowego siedmioletniego budżetu w wysokości
mieć nadzieję, że niezależnie od wskazanych
972,2 mld euro, czyli większego o ok. 47 mld euro
wcześniej w tekście uwarunkowań w jakich znalazł
od tego z lat 2007-2013. Ostateczna kwota budżetu
się Cypr, państwo to nie będzie faworyzowało w
wieloletniego będzie z pewnością kompromisem –
procesie negocjacji silnych państw członkowskich.
mniej niż proponuje KE, ale więcej niż postulować
Kolejnym potencjalnym zagrożeniem płynącym dla
będą
Polski z planowanych działań Cypru na czas
płatnicy
netto.
Jednak
największym
zagrożeniem dla takich krajów jak np. Polska są
prezydencji
ostateczne rozwiązania dotyczące tego na czym
południowego wymiaru EPS oraz jego roli w
będą
relacjach
koncentrować
się
prawdopodobieństwem
wydatki.
płatnicy
Z
i
chęć
rozwoju
podkreślenia
w
obszarze
roli
Morza
będą
Śródziemnego. Cypryjczycy znajdą tutaj zapewne
oczekiwać, że pieniądze unijne zainwestowane
sojuszników we Francji, co spowodować może
zostaną w dziedziny zarazem innowacyjne i
odsunięcie na bok mocno eksploatowanego w
sprzyjające
oraz
czasie polskiej prezydencji tematu Partnerstwa
ochronie środowiska. Z punktu wiedzenia Polski
Wschodniego. Tym bardziej, że Niemcy, będący
istotne będą rozwiązania w ramach instrumentu
zwolennikami wzmacniania tego kierunku EPS,
Łącząc Europę oraz Horyzont 2020. Ten pierwszy
skupią się na przebiegu ratyfikacji paktu fiskalnego
odpowiedzialny
oraz zażegnaniu ewentualnych problemów, które
zrównoważonemu
infrastruktury
będzie
za
transportowej,
netto
dużym
jest
rozwojowi
powstawanie
sieci
energetycznej
i
mogą z tego faktu wyniknąć.
telekomunikacyjnej, drugi natomiast zastąpi 7.
Program Ramowy zapewniający inwestycje w
Podsumowując, z dużą dozą prawdopodobieństwa
badania i rozwój. Polska z jednej strony powinna
spodziewać się można, że prezydencja cypryjska
3
ANALIZA
będzie bardzo mało widoczna przez najbliższe
którym swoją pozycję umacniać będą Niemcy oraz
sześć miesięcy. Dodatkowo niewielki potencjał
Francja. Ważne jest, aby Polska i inni beneficjenci
gospodarczy, ludnościowy i administracyjny Cypru
netto nie ulegli przekonaniu, o silnej asertywności
nie będzie sprzyjać wzrostowi rangi przywództwa
prezydencji w czasie najważniejszych negocjacji w
prezydencji w ramach systemu instytucjonalnego
UE.
UE. Okres programowania wydatków unijnych na
lata
2014-2020
oraz
stabilizacja
finansów
publicznych państw strefy euro stanowią pole, na
Klub Jagielloński to jedna z najstarszych w Polsce organizacji pozarządowych. Stowarzyszenie od ponad 20 lat aktywne
działa w przestrzeni publicznej zarówno na szczeblu lokalnym, jak i ogólnopolskim. Ambicją Klubu jest m.in.
merytoryczny wkład do debaty publicznej i tym samym profesjonalizacja polityki poprzez dostarczanie idei i wiedzy.
Dlatego jednym z trzech filarów aktywności naszego stowarzyszenia jest działalność ekspercka, która koncentruje się na
badanich naukowych w ważnych obszarach życia publicznego. Mamy w swoim dorobku znaczące raporty, analizy oraz
projekty badawcze w obszarze stosunków międzynarodowych, polityki zagranicznej, samorządu terytorialnego, rozwoju
regionalnego, ekonomii oraz zagadnień ustrojowych.
Zespół Ekspertów Klubu Jagiellońskiego powstał w 2012 roku jako eksperckie zaplecze stowarzyszenia. Jest to instytucja
typu think-tank, która prowadzi działalność badawczą i naukową. W jej skład wchodzą przede wszystkim pracownicy
naukowi Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, a także pracownicy administracji
publicznej, mający doświadczenie w realizacji projektów badawczych. Eksperci są jednocześnie szefami katedr
tematycznych w Klubie Jagiellońskim, które mają charakter edukacyjno-formacyjny. Pełnią więc funkcję dydaktyczną
stanowiąc bezpośrednie wsparcie dla członków Klubu Jagiellońskiego – głównie studentów i doktorantów.
4