w zakresie mówienia

1
WYMAGANIA EDUKACYJNE NIEZBĘDNE DO
UZYSKANIA ŚRÓDROCZNYCH I ROCZNYCH OCEN
KLASYFIKACYJNYCH Z JĘZYKA POLSKIEGO
W KLASIE II i III GIMNAZJUM
Uczeń, który nie spełni wymagań na ocenę dopuszczającą, otrzymuje ocenę niedostateczną.
UCZEŃ „dopuszczający” potrafi
w zakresie czytania:
1. czyta głośno, poprawnie, płynnie,
2. czyta tekst z podziałem na role, rozróżniając tempo i ton głosu,
3. czyta tekst o różnym zabarwieniu emocjonalnym,
4. podejmuje próby własnej interpretacji głosowej tekstu,
5. podejmuje próby określenia funkcji czytanych tekstów,
6. rozumie znaczenia słów, pojęć łatwiejszych,
7. rozumie znaczenie potocznych związków frazeologicznych,
8. odczytuje znaczenie słów, związków frazeologicznych, dosłowne i proste metafory,
9. odczytuje temat tekstu,
10. wyszukuje informacje podane wprost,
11. wskazuje w tekście tezę,
12. wyróżnia trójdzielną kompozycję,
13. rozpoznaje nadawcę i odbiorcę,
14. rozumie pojęcie „teksty kultury”,
15. zna wyróżniki różnych tekstów kultury,
16. zna technikę cytowania,
17. znajduje informacje w różnych źródłach wiedzy, np. słowniki, encyklopedie,
18. korzysta z różnych części książki ( przypisy, aneksy, teksty pomocnicze );
w zakresie mówienia:
2. stara się mówić zgodnie z ogólnopolską normą językową, popełnia jeszcze błędy,
3. mówi zrozumiale, starając się eliminować ze swojej wypowiedzi powtórzenia,
wieloznaczności,
4. rozumie, że nadawca musi być odpowiedzialny za to, co mówi i do kogo mówi,
2
5.
6.
7.
8.
9.
stara się dostosować swój monolog i dialog do różnych sytuacji komunikacyjnych,
zabiera głos w dyskusji,
buduje sprawny argument w formie zdania pojedynczego,
wygłasza z pamięci wiersze i fragmenty prozy, dbając o dykcję, artykulację,
zna zasady kultury mówienia, dyskusji i stara się ich przestrzegać (np. unika agresji
słownej, wulgaryzmów, schematów językowych );
w zakresie słuchania:
1.
2.
3.
4.
rozumie polecenia niezbyt złożone w różnych sytuacjach, np. szkolnych, koleżeńskich,
rozumie proste instrukcje z życia szkolnego i pozaszkolnego,
odtwarza najistotniejsze informacje,
próbuje odróżnić informację od opinii;
w zakresie pisania i form wypowiedzi:
1. stara się tworzyć wypowiedzi o określonej funkcji za pomocą odpowiednio dobranych
środków językowych,
2. posługuje się w miarę poprawnymi wyrazami i związkami frazeologicznymi,
3. unika w wypowiedziach wulgaryzmów,
4. stara się, aby jego wypowiedź była stylistycznie dostosowana do określonych
wypowiedzi, spójna, o właściwej strukturze,
5. pod kierunkiem nauczyciela:
 tworzy teksty przekazujące tę samą informację, ale o różnym nasileniu funkcji
impresywnej,
 tworzy teksty reklamowe jako specyficznego rodzaju ogłoszenia ze względu na
cel i skuteczność,
 redaguje pisma urzędowe, np. podanie, życiorys, curriculum vitae,
 redaguje notatkę w różnej formie,
 redaguje plan własnego wystąpienia, przemówienia okolicznościowego,
 redaguje protokół w formie dosłownej,
 redaguje podanie i list motywacyjny.
6. podejmuje próbę napisania rozprawki, charakterystyki postaci, recenzji widowiska
teatralnego, filmu, słuchowiska radiowego, książki,
7. redaguje reportaż, stosując chronologiczny układ faktów;
w zakresie kształcenia językowego:
1. wyróżnia w tekście odmienne i nieodmienne części mowy,
2. rozpoznaje, buduje zdania pojedyncze rozwinięte i nierozwinięte,
3. zna strukturę zdania złożonego,
3
4. rozpoznaje i buduje zdania złożone podrzędnie i współrzędnie,
5. rozumie pojęcie „funkcja tekstu”,
6. rozpoznaje funkcje wskazanych tekstów,
7. rozumie pojęcia: „odmiana pisana języka”, „ odmiana mówiona języka”,
8. zna części zdania,
9. rozróżnia związki wyrazów w zdaniu,
10. rozróżnia w tekstach mowę zależną i niezależną,
11. zna składniowe środki stylistyczne,
12. wyróżnia w tekstach powtórzenia celowe i zbędne,
13. analizuje budowę słowotwórczą wyrazu,
14. tworzy wyrazy z różnymi formantami,
15. zna pojęcie „neologizm”,
16. zna rodzaje i funkcje neologizmów,
17. wzbogaca słownictwo,
18. tworzy słowniczki tematyczne wokół słów-pojęć,
19. rozróżnia frazy, wyrażenia i zwroty,
20. poprawnie cytuje,
21. korzysta ze słowników,
22. zna najczęstsze błędy wymawianiowe i próbuje ich unikać,
23. zna pojęcie „uproszczenia grup spółgłoskowych”,
24. zna fonetyczne środki stylistyczne,
25. wie, że język może mieć różne odmiany zależne od okoliczności i rozmówcy,
26. zna kryteria podziału stylu ze względu na nadawcę i cel wypowiedzi,
27. zna rodzaje stylów ( naukowy, urzędowy ..),
28. zna pojęcie stylizacji,
29. zna typy stylizacji, np. archaizację, stylizację środowiskową, humorystyczną;
w zakresie odbioru tekstów kultury:
1. rozpoznaje w tekstach literackich różne funkcje języka ( samodzielnie lub pod kierunkiem
nauczyciela),
2. rozróżnia epikę, lirykę, dramat,
3. wyróżnia cechy gatunkowe ( ballady, satyry, trenu, przypowieści, mitu, epopei, tragedii,
noweli, psalmu, biografii, hymnu, dramatu, pieśni, powieści ) na omawianych
przykładach,
4. rozumie znaczenie terminów literackich ( hymn, pieśń, sonet, biografia, autobiografia),
5. dokonuje przekładu intersemiotycznego tekstów literackich,
6. zna elementy świata przedstawionego,
7. dostrzega przesłanie moralne tekstów literackich,
8. rozumie pojęcie „uniwersalne wartości”,
9. zna pojęcia: „topos”, „symbol”,
10. rozumie pojęcie „adaptacja filmowa”, dostrzega podstawowe wyróżniki adaptacji
4
filmowej,
11. zna budowę scenariusza filmowego,
12. zna wyróżniki sztuki teatralnej,
13. dostrzega podstawowe wyróżniki sztuki teatralnej na wskazanym przykładzie,
14. zna obyczaje, obrzędy, zwyczaje charakterystyczne dla sztuki ludowej różnych
(wybranych ) regionów kraju,
15. ogląda filmy oraz wyróżnia rodzaje i gatunki filmu,
16. analizuje świat przedstawiony w filmie, np. określa temat filmu, ocenia grę aktorów,
17. projektuje afisz filmowy;
UCZEŃ „dostateczny” potrafi to, co na ocenę
dopuszczającą, i ponadto
w zakresie czytania:
1. czyta poprawnie teksty o różnym zabarwieniu emocjonalnym, szczególnie te, które mogą
wzruszać, wywołać gniew itp.,
2. stara się nadawać tekstowi własną interpretację głosową,
3. rozróżnia informację od opinii,
4. określa adresata tekstu,
5. odczytuje wyróżniki różnych tekstów kultury na łatwiejszych wskazanych przykładach(
pod kierunkiem nauczyciela ),
6. odczytuje dosłowne znaczenie tekstów kultury,
7. rozumie rolę akapitu;
w zakresie mówienia:
1. używa w swoich wypowiedziach wyrazów, wyrażeń i związków frazeologicznych
oceniających,
2. podejmuje próby tworzenia ustnych wypowiedzi o funkcji impresywnej,
3. stosuje zasady sprawnej i skutecznej wypowiedzi,
4. buduje sprawny argument w formie zdania pojedynczego, złożonego,
5. wygłasza przemówienie, starając się uwzględnić środki pozajęzykowe,
6. przestrzega zasad kultury mówienia, dyskusji, kontroluje swoje wypowiedzi;
w zakresie słuchania:
1. słucha wzorcowych recytacji,
5
2. potwierdza uważne słuchanie notatką, logiczną odpowiedzią na pytanie, zadaniem
logicznego pytania, włączeniem się do rozmowy,
3. stosownie reaguje do usłyszanej informacji, wiedząc, że istnieją pozajęzykowe środki
komunikacyjne;
w zakresie pisania i form wypowiedzi:
posługuje się mową zależną i niezależną,
stosuje różnorodne konstrukcje składniowe,
przestrzega zasad ortograficznych i interpunkcyjnych, ale popełnia jeszcze błędy,
pod kierunkiem nauczyciela:
 tworzy wypowiedzi na ten sam temat w różnych odmianach językowych: w
języku literackim, potocznym i regionalnym z wykorzystaniem
charakterystycznych cech dla każdej z wymienionych odmian polszczyzny,
 tworzy teksty reklamowe o funkcji informatycznej, perswazyjnej, impresywnej,
 redaguje teksty użytkowe, np. instrukcję obsługi, zawiadomienie, slogan
reklamowy,
 redaguje notatkę w różnej formie- plan ramowy, szczegółowy, tabela, wykres,
cytat, opis, konspekt,
5. redaguje protokół, stosując typowe wyrazy i zwroty, np. mówca-powiedział,
przypomniał, dodał, wnioskował, przytaczając wypowiedzi uczestników w mowie
zależnej, używając słownictwa neutralnego;
1.
2.
3.
4.
w zakresie kształcenia językowego:
określa rodzaje zdań złożonych,
sporządza wykresy zdań złożonych, ale może popełniać jeszcze błędy,
wskazuje różnice między składnią odmiany mówionej a pisanej języka,
wskazuje w tekstach wyrazy poza związkami zdania i określa ich funkcję,
rozumie związki między składnią a interpunkcją poprawnym stosowaniem zasad
interpunkcyjnych na łatwiejszych przykładach,
6. przekształca mowę niezależną na mowę zależną i odwrotnie,
7. wyróżnia w tekstach składniowe środki stylistyczne i podejmuje próby określenia ich
funkcji,
8. dokonuje korekty zbędnych powtórzeń na tekstach prostych,
9. stosuje w mowie i piśmie wyrazy z formantami o różnych funkcjach,
10. rozróżnia funkcje znaczeniowe i ekspresywne formantów,
11. podejmuje próby oceny przydatności neologizmów spotykanych w najbliższym
otoczeniu,
12. wskazuje neologizmy w tekstach literackich,
13. korzysta ze słowników, leksykonów,
14. zna rozbieżności między mową a pismem,
1.
2.
3.
4.
5.
6
15. przestrzega zasad ortofonicznych,
16. stara się interpretować tekst literacki zgodnie z zasadami starannej wymowy,
17. podaje przykłady uproszczeń grup spółgłoskowych,
18. rozpoznaje fonetyczne środki stylistyczne w tekstach,
19. rozpoznaje różne odmiany języka na prostych przykładach,
20. podejmuje próby stosowania różnych odmian języka w zależności od okoliczności
i rozmówcy,
21. rozpoznaje cechy stylu potocznego i publicystycznego na przykładach,
22. dostrzega różnice między stylem publicystycznym a literackim i potocznym,
23. zna cechy stylu – naukowego, retorycznego, urzędowego,
24. podejmuje próby rozpoznania cech stylu naukowego, retorycznego, urzędowego na
prostych przykładach,
25. wykorzystuje środki stylistyczne w mowie i piśmie,
26. rozpoznaje w tekstach rodzaje stylizacji,
27. dostrzega zróżnicowanie słownictwa;
w zakresie odbioru tekstów kultury:
1. wyróżnia cechy gatunkowe hymnu, tragedii, dramatu, biografii, psalmu, pieśni, noweli,
powieści w omawianych utworach,
2. posługuje się poprawnie terminami literackimi w mowie i piśmie, tzn. odnosi je do
konkretnych utworów, twórczości pisarzy,
3. dostrzega w tekstach literackich realizm, fantastykę, groteskę,
4. wyróżnia w tekstach środki stylistyczne,
5. omawia elementy świata przedstawionego na wskazanym przykładzie,
6. podejmuje próby porównania świata własnych wartości z wartościami zawartymi
w tekstach literackich,
7. omawia moralny sens działania i wyborów bohatera,
8. próbuje odczytać uniwersalne wartości na prostych przykładach,
9. dostrzega toposy i proste symbole ( biblijne, antyczne ) w omawianych tekstach,
10. odbiera znaki kultury na poziomie faktów z elementami refleksji,
11. dostrzega różne funkcje tekstów kultury,
12. dostrzega cechy arcydzieła i kiczu na wskazanych przykładach,
13. próbuje porównać adaptację filmową z pierwowzorem literackim,
14. tworzy scenariusz jednej sceny filmowej,
15. pisze recenzję filmową i teatralną,
16. dostrzega różnice między tworzywem filmu a teatru;
UCZEŃ „dobry” potrafi to, co na ocenę dostateczną,
i ponadto
7
w zakresie czytania:
1. czyta głośno, biegle i poprawnie pod względem dykcji, pauzowania, akcentowania,
2. czyta biegle tekst z podziałem na role,
3. prezentuje własną interpretację głosową tekstu,
4. rozumie znaczenie słów, pojęć trudniejszych,
5. rozumie znaczenie związków frazeologicznych mniej spotykanych,
6. odczytuje główną myśl akapitu,
7. podejmuje próbę określenia słów-kluczy,
8. poprawnie odróżnia informację od opinii,
9. odczytuje temat tekstu i uzasadnia,
10. wskazuje w tekście tezę, hipotezę, argumenty, kontrargumenty,
11. podejmuje próbę określenia związków między zdaniami i akapitami,
12. wskazuje nadawcę i odbiorcę oraz uzasadnia,
13. samodzielnie odczytuje wyróżniki różnych tekstów kultury,
14. odczytuje znaczenie dosłowne i metaforyczne,
15. dokonuje przekładu intersemiotycznego,
16. znajduje informacje w różnych źródłach wiedzy, w opracowaniach literackich,
artykułach;
w zakresie mówienia:
1. mówi zrozumiale, starając się eliminować powtórzenia, wielosłowie,
2. mówi zgodnie z ogólnopolską normą językową, z zachowaniem prawideł
artykulacyjnych i prozodycznych języka,
3. tworzy wypowiedzi ustne o funkcji impresywnej,
4. uczestniczy w dyskusji w sposób aktywny,
5. buduje argument, kontrargument z wykorzystaniem różnych typów zdań,
6. analizuje poglądy innych,
7. świadomie stosuje intonację, moduluje głos;
w zakresie słuchania:
1.
2.
3.
4.
5.
rozumie polecenia bardziej złożone w różnych sytuacjach, szczególnie pozaszkolnych,
rozumie instrukcje bardziej złożone i próbuje je przekształcić,
odtwarza wszystkie informacje i próbuje je hierarchizować,
poprawnie odróżnia informację od opinii,
podejmuje próbę ustalenia tematu sytuacji bardziej złożonych;
w zakresie pisania i form wypowiedzi:
1.
2.
3.
4.
tworzy wypowiedzi w sposób świadomy, używa właściwe środki języka,
świadomie posługuje się mową zależną i niezależną,
pisze w zasadzie poprawnie pod względem ortograficznym i interpunkcyjnym,
samodzielnie i świadomie:
 tworzy teksty przekazujące tę samą informację, ale o różnym nasileniu funkcji
8







impresywnej,
redaguje teksty użytkowe, np. instrukcję obsługi, zawiadomienie, slogan
reklamowy,
redaguje plan własnego wystąpienia, przemówienia okolicznościowego,
redaguje rozprawkę,
pisze protokół, stosując sformułowania jednoznaczne, precyzyjne, dokładne oraz
używając powszechnie znanych skrótów i unikając słownictwa ekspresywnego i
kolokwialnego,
redaguje protokół w formie uproszczonej, skróconej,
redaguje recenzję widowiska teatralnego, filmu, książki,
podaje informację o gatunku widowiska, filmu,
trafnie stosuje słownictwo oceniające;
w zakresie kształcenia językowego:
analizuje strukturę zdania pojedynczego i złożonego,
wskazuje różnice między składnią odmiany mówionej i pisanej języka,
rozumie sens użycia wyrazu poza związkami zdania,
potwierdza rozumienie związków między składnią a interpunkcją poprawnym
stosowaniem zasad interpunkcyjnych na przykładach łatwych i trudnych,
5. przekształca poprawnie mowę niezależną na zależną i odwrotnie,
6. poprawnie stosuje znaki interpunkcyjne,
7. wyróżnia w tekstach składniowe środki stylistyczne,
8. analizuje tekst ( łatwy i trudny ), dostrzega powtórzenia celowe i zbędne,
9. uzasadnia celowość użycia powtórzeń,
10. poprawnie stosuje w mowie i piśmie wyrazy z formantami o różnych funkcjach,
11. określa funkcję neologizmów w utworach literackich,
12. świadomie posługuje się poznanym słownictwem,
13. tworzy słowniczki tematyczne,
14. dostrzega błędy swoje i innych,
15. nie popełnia błędów ortofonicznych,
16. ma świadomość różnic między mową a pismem, przestrzega zasad,
17. rozumie potrzebę przestrzegania zasad ortograficznych,
18. moduluje głos, dba o akcent wyrazowy i zdaniowy,
19. wskazuje przykłady uproszczeń grup spółgłoskowych i je interpretuje,
20. ma świadomość zależności języka od okoliczności i rozmówcy ,
21. stosuje różne odmiany języka w mowie i piśmie,
22. ma świadomość zróżnicowania stylistycznego polszczyzny,
23. rozpoznaje w tekstach rodzaje stylizacji i omawia występujące w nich przykłady;
1.
2.
3.
4.
w zakresie odbioru tekstów kultury:
9
samodzielnie rozpoznaje w tekstach literackich różne funkcje języka,
samodzielnie wyróżnia cechy rodzajowe i gatunkowe na wybranych przykładach,
wyróżnia w tekstach środki stylistyczne i określa ich funkcje,
samodzielnie odczytuje przesłanie moralne tekstów literackich,
odczytuje znaki kultury na poziomie faktów, głównie jednak poziomie refleksji i
symboliki,
6. tworzy prosty scenariusz filmowy,
7. wskazuje wyróżniki adaptacji filmowej,
8. pisze recenzję teatralną i filmową;
1.
2.
3.
4.
5.
Uczeń „bardzo dobry” potrafi to, co na ocenę dobrą,
i ponadto:
w zakresie czytania:
czyta pięknie, wskazując cechy pięknego czytania innym,
prezentuje własną interpretację głosową tekstu,
uzasadnia celowość zastosowanych środków wyrazu,
ocenia interpretację własną i kolegów,
odczytuje znaczenie dosłowne i metaforyczne słów, związków frazeologicznych,
wyszukuje wszystkie informacje w tekście,
porównuje informacje, dostrzega analogie i przeciwieństwa,
określa intencje nadawcy ( funkcja poetycka, impresywna ),
porównuje tworzywo literatury z innymi dziełami sztuki;
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
w zakresie mówienia:
1.
2.
3.
4.
5.
bierze odpowiedzialność za to, co mówi, jak mówi i do kogo mówi,
dostosowuje dialogi i monologi do różnych sytuacji komunikacyjnych,
świadomie stosuje wyrazy, wyrażenia i związki frazeologiczne oceniające,
wygłasza przemówienie, wykorzystując świadomie pozajęzykowe środki,
używa w przemówieniu figur retorycznych;
w zakresie słuchania:
1. potwierdza uważne słuchanie poprzez odtworzenie wszystkich informacji oraz ich
hierarchizację,
2. poprawnie odróżnia informację od opinii wraz z próbą uzasadnienia,
10
3. potwierdza uważne słuchanie samodzielną notatką ( stosuje różne sposoby notowania
sytuacji słuchania ), próbą komentarza, polemiki, głosem w dyskusji;
w zakresie pisania i form wypowiedzi:
1. tworzy wypowiedzi adekwatne do określonych wypowiedzi,
2. tworzy wypowiedzi w sposób świadomy, używając związków frazeologicznych i
stosując różnorodne konstrukcje składniowe,
3. w celu osiągnięcia najwyższej komunikatywności świadomie używa określonych
środków,
4. stosuje różnorodne konstrukcje składniowe w sposób świadomy,
5. pisze poprawnie pod względem ortograficznym, interpunkcyjnym,
6. samodzielnie i świadomie tworzy:
 opowiadanie, np. z elementami satyry lub groteski,
 teksty reklamowe o funkcji informatywnej, perswazyjnej, impresywnej,
 teksty użytkowe,
 notatki w różnej formie,
7. pisze protokół, zachowując jednorodność stylistyczną, unikając słownictwa
kolokwialnego i ekspresywnego,
8. stosuje w protokole składnię wyróżniającą się użyciem wypowiedzeń bezosobowych,
charakterystycznych dla stylu urzędowego, np. „podjęto decyzję”, „zgłoszono
wniosek”,
9. samodzielnie redaguje rozprawkę, recenzję książki, filmu, widowiska teatralnego,
rzeczowo uzasadniając swoją opinię z wykorzystaniem wiedzy merytorycznej,
10. trafnie stosuje słownictwo, uwzględniając wymagane programem terminy,
11. redaguje ciekawy reportaż;
w zakresie kształcenia językowego:
1. poprawnie sporządza wykres zdań złożonych,
2. zna strukturę wypowiedzi wielokrotnie złożonej,
3. wskazuje elementy składni charakterystycznej dla tekstu o wskazanej funkcji,
4. analizuje funkcje wyrazów poza związkami zdania,
5. tworzy własne przykłady,
6. uzasadnia stosowanie właściwych znaków interpunkcyjnych,
7. przekształca poprawnie mowę niezależną na zależną i odwrotnie,
8. dostrzega funkcje stylistyczne mowy zależnej i niezależnej,
9. określa funkcje składniowych środków stylistycznych,
10. dokonuje korekty powtórzeń zbędnych na tekstach trudnych,
11. ocenia przydatność (wady, zalety) neologizmów codziennych, potocznych,
12. określa mechanizm powstawania błędów językowych,
11
13. koryguje błędy w wymowie głosek,
14. rozpoznaje fonetyczne środki stylistyczne w tekstach i określa ich funkcje,
15. wyróżnia w tekstach różne odmiany języka,
16. próbuje określić funkcje występujących w tekście odmian języka,
17. samodzielnie rozpoznaje w tekście różne style wypowiedzi,
18. właściwie dobiera środki stylistyczne w mowie i piśmie,
19. określa funkcję stylizacji występującej w tekście;
w zakresie odbioru tekstów kultury:
1. dostrzega sens stosowania w tekstach literackich różnych funkcji języka,
2. samodzielnie wyróżnia cechy gatunkowe hymnu, tragedii, dramatu, biografii, psalmu,
pieśni w lekturze szkolnej i pozaszkolnej,
3. rozumie istnienie w tekstach literackich realizmu, fantastyki, groteski,
4. tworzy oryginalny przekład intersemiotyczny,
5. samodzielnie omawia elementy świata przedstawionego, komentuje na przykładach
łatwiejszych i trudniejszych, w lekturach szkolnych i własnych,
6. uzasadnia własny punkt widzenia,
7. porównuje świat własnych wartości z wartościami zawartymi w tekstach literackich,
8. analizuje moralny sens działania i wyborów bohatera,
9. ocenia, prezentuje swój punkt widzenia,
10. wskazuje wzory i źródła kultury europejskiej w omawianych tekstach poprzez
dostrzeganie toposów, symboli( antycznych, biblijnych),
11. odczytuje znaki kultury na poziomie symboli,
12. dokonuje analizy porównawczej tekstów kultury,
13. odróżnia arcydzieła od kiczu,
14. pisze ciekawą recenzję filmową i teatralną;
Uczeń „celujący” potrafi to, co na ocenę bardzo dobrą,
i ponadto:
w zakresie czytania:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
czyta pięknie, wskazując innym cechy wzorowego czytania,
uzasadnia celowość zastosowanych środków wyrazu w interpretacji głosowej,
porządkuje, hierarchizuje, selekcjonuje informacje, uzasadniając ich wybór,
dostrzega funkcjonalność uzyskanych środków językowych,
podejmuje próbę określenia funkcji tekstów kultury,
dostrzega w tekstach kultury ponadczasowe wartości,
ocenia wartości;
12
w zakresie mówienia:
1. zwraca uwagę na rzetelność uczciwość informacji zawartych w swoim przekazie,
2. wprowadza do wypowiedzi dygresje,
3. w dyskusji analizuje i hierarchizuje poglądy innych,
4. rozpoznaje elementy erystyki jako sztuki prowadzenia dyskusji,
5. nie tylko zna zasady kultury mówienia i dyskusji, ale dostrzega błędy swoje i innych w
mówieniu, propaguje poprawną polszczyznę;
w zakresie słuchania:
1. wykorzystuje w sytuacji słuchania pozajęzykowe środki porozumienia się ,
2. świadomie wykorzystuje wzorcowe recytacje do samodzielnej pracy;
w zakresie pisania i form wypowiedzi:
1.
2.
3.
4.
świadomie tworzy opis na wzór literacki,
tworzy oryginalne opowiadania,
redaguje dojrzałe, niekonwencjonalne rozprawki,
samodzielnie i świadomie tworzy recenzję książki, filmu, stosując składnię typu
krytycznego i oceniającego;
w zakresie kształcenia językowego:
1. analizuje wypowiedzenie wielokrotnie złożone wraz z wykresem,
2. dokonuje analizy porównawczej tekstów o różnych funkcjach,
3. stosuje celowe powtórzenia składniowe,
4. uzasadnia stosowanie właściwych znaków interpunkcyjnych,
5. koryguje błędy swoje i innych,
6. korzysta z mowy niezależnej w mowie i piśmie,
7. wykorzystuje składniowe środki w tekstach przez siebie tworzonych,
8. stosuje celowe powtórzenia w mowie i piśmie,
9. wykazuje różnice między neologizmami potocznymi, codziennymi a artystycznymi,
10. pracując nad stylem indywidualnym, podejmuje próby tworzenia neologizmów,
11. interpretuje głosowo tekst zgodnie z zasadami starannej wymowy,
12. parafrazuje tekst, wykorzystując różne odmiany języka,
13. parafrazuje tekst, wykorzystując cechy stylu publicystycznego i potocznego,
naukowego, urzędowego i retorycznego,
14. posługuje się różnymi stylami wypowiedzi w mowie i piśmie,
15. pracuje nad stylem indywidualnym,
16. przekształca tekst, stylizuje;
w zakresie odbioru tekstów kultury:
13
1. wskazuje środki eksponujące retoryczny charakter wypowiedzi,
2. swobodnie i ze zrozumieniem posługuje się terminami literackimi,
3. dostrzega uniwersalność myśli, doświadczeń człowieka w dziełach różnych okresów i
kręgów kulturowych,
4. ocenia wybory moralne bohaterów, prezentując swój punkt widzenia,
5. dostrzega związki tekstu literackiego z biografią twórcy i czasem historycznym,
6. ma świadomość różnorodnej funkcji tekstów kultury,
7. pisze oryginalną recenzję filmową, teatralną z wykorzystaniem słownictwa
oceniającego i opiniującego;
14
15