prasa pl

RADA EUROPEJSKA
PRZEDWODNICZĄCY
Strasburg, 5 kwietnia 2011 r.
PCE 089/11
Przemówienie
przewodniczącego Rady Europejskiej
Hermana VAN ROMPUYA
wygłoszone w Parlamencie Europejskim
W ciągu 49 dni przewodniczyłem trzem posiedzeniom Rady Europejskiej oraz jednemu
posiedzeniu szefów państw i rządów strefy euro. Dowodzi to, jak powaŜne i pilne są wyzwania,
z którymi zmierzyć się musi Unia – wyzwania natury gospodarczej i dyplomatycznej. Pokazuje to
równieŜ wyraźnie, Ŝe posiedzenia Rady Europejskiej nie są wydarzeniami samymi dla siebie, ale
elementami pewnego procesu.
W rzeczy samej, na posiedzeniu, z którego zdam tutaj relację – zorganizowanym w dniach 24–25
marca – zatwierdziliśmy zgodnie z planem waŜny pakiet środków gospodarczych
przygotowywanych i będących przedmiotem dyskusji przez ostatni rok, zintensyfikowaliśmy
działania w związku z wydarzeniami w Libii i rozpoczęliśmy udzielanie pomocy w następstwie
katastrofalnych wydarzeń w Japonii. Pozwolę sobie omówić kaŜdą z tych kwestii po kolei.
Jeśli chodzi o sprawy gospodarcze, osiągnęliśmy postęp w kwestii kompleksowego pakietu
środków. Opierając się na pracach prowadzonych na wcześniejszych posiedzeniach, w tym na
nieformalnym posiedzeniu państw strefy euro, które odbyło się w dniu 11 marca, byliśmy w stanie
zebrać razem prawie wszystkie wątki składające się na to przedsięwzięcie.
Samo zatwierdzenie środków i procedur słuŜących zaŜegnaniu kryzysu nie oznacza, rzecz jasna,
natychmiastowego wyjścia z niego. Konieczna jest wytrwałość i ustawiczne wysiłki w tym
kierunku. Nie będę szczegółowo przytaczał wszystkich decyzji, które zostały podjęte. MoŜna je
znaleźć w konkluzjach. Ale przedstawię pokrótce sześć głównych punktów.
Po pierwsze osiągnęliśmy porozumienie co do zmiany Traktatu niezbędnej, by stały mechanizm
stabilności gwarantował pełną pewność prawa. Parlament Europejski wezwał juŜ w rezolucji z dnia
15 grudnia do „nieznacznej zmiany Traktatu, która będzie stanowić podstawę prawną dla takiego
mechanizmu, nie zaś do jego dogłębnej modyfikacji”. Postąpiliśmy zgodnie z tą radą i z radością
przyjąłem Państwa decyzję z dnia 23 marca zatwierdzającą proponowaną zmianę tak znaczną
większością głosów. Szczególnie cieszy mnie fakt, Ŝe udało się nam rozwiać obawy Parlamentu
zgłoszone w tym kontekście, a za osiągnięcie tego rezultatu dziękuję sprawozdawcom Elmarowi
Brokowi i Roberto Gualtieriemu, którzy ze mną w tym względzie blisko współpracowali.
P R A S A
WIĘCEJ INFORMACJI:
Dirk De Backer - rzecznik przewodniczącego - +32 (0)2 281 9768 - +32 (0)497 59 99 19
Jesús Carmona - zastępca rzecznika przewodniczącego +32 (0)2 281 9548 / 6319 - +32 (0)475 65 32 15
e-mail: [email protected] - Internet: http://www.consilium.europa.eu/
1
PL
Po drugie osiągnęliśmy porozumienie co do szczegółów, takich jak skala, zakres i tryb działania
przyszłego mechanizmu stabilności, a takŜe co do poprawy rozwiązania tymczasowego.
Po trzecie zatwierdziliśmy stanowisko Rady w sprawie sześciu wniosków ustawodawczych
dotyczących nadzoru budŜetowego i makroekonomicznego, które będą następnie przedmiotem
negocjacji z Parlamentem. Wiem, Ŝe Parlament intensywnie pracuje nad tym pakietem – spotkałem
się juŜ ze sprawozdawcami, a dzisiejszego popołudnia czeka mnie spotkanie z Państwa
koordynatorami. Wszystkie zaangaŜowane strony rozumieją, jak waŜne jest, by przedmiotowe
prace zakończyły się do czerwca.
Po czwarte rozpoczęliśmy europejski semestr. To przedsięwzięcie, za pomocą którego śledzimy
realizację strategii „Europa 2020”, paktu stabilności i wzrostu oraz nadzoru makroekonomicznego.
Rada Europejska wyciągnie stosowne wnioski w czerwcu. Osobiście dołoŜę starań, aby inicjatywa
ta nie ugrzęzła w trybach biurokratycznej machiny.
Po piąte uzgodniliśmy, Ŝe wkrótce wobec banków przeprowadzone zostaną rzetelne testy
warunków skrajnych. Zadanie jest podwójne: banki muszą poddać się testom, a rządy – być gotowe
zająć się ich wynikami.
Po szóste zapewniliśmy nową jakość koordynacji gospodarczej. Inicjatywę tę nazwaliśmy paktem
euro plus, a to z dwóch powodów:
•
po pierwsze poniewaŜ dotyczy ona tego, co jeszcze państwa strefy euro chcą zrobić; uŜywają
wspólnej waluty i pragną podjąć dodatkowe starania, wykraczające poza zobowiązania i poza
obecne ustalenia;
•
po drugie poniewaŜ udział w niej jest otwarty dla innych. Dlatego cieszę się, Ŝe sześć państw
nienaleŜących do strefy euro zapowiedziało juŜ przyłączenie się do nowego paktu. To: Dania,
Polska, Łotwa, Litwa, Bułgaria i Rumunia. Inicjatywa pozostaje otwarta dla pozostałych
czterech państw członkowskich, jeśli zechcą dołączyć do niej później.
Pragnę powtórzyć to raz jeszcze: zobowiązanie polityczne, którym jest pakt euro plus, jest
zwieńczeniem wszystkich pozostałych środków w pakiecie mających polepszyć wyniki
gospodarcze państw członkowskich: silniejszego paktu stabilności i wzrostu w odniesieniu do
nadzoru budŜetowego; nowego nadzoru makroekonomicznego oraz realizacji kluczowej strategii
„Europa 2020”, której celem są reformy strukturalne słuŜące osiągnięciu wzrostu gospodarczego.
Zobowiązania w dziedzinie konkurencyjności, finansów publicznych i emerytur, zatrudnienia itp.
muszą znaleźć swe odzwierciedlenie w krajowych programach reform i stabilności. Będą one takŜe
przedmiotem corocznej oceny dokonywanej na najwyŜszym szczeblu.
Ostatnia uwaga na temat gospodarki. Niektórzy obawiają się, Ŝe celem tych prac jest zlikwidowanie
w Unii modelu państwa opiekuńczego, a takŜe ochrony socjalnej. Absolutnie nie. Jak
powiedziałem, zwracając się do partnerów społecznych na trójstronnym szczycie społecznym:
chodzi o ochronę tych podstawowych aspektów modelu europejskiego. Chcemy zagwarantować, Ŝe
nasze gospodarki będą wystarczająco konkurencyjne, by moŜliwe było tworzenie nowych miejsc
pracy i podtrzymanie dobrobytu wszystkich obywateli – to temu słuŜą nasze działania.
Takie zatem są główne elementy naszego globalnego pakietu gospodarczego słuŜącego wyjściu
z kryzysu. Jak juŜ powiedziałem, są one wynikiem długiego procesu, nie zaś jednego posiedzenia.
W dniu 25 marca 2010 r. Rada Europejska podjęła decyzję o poprawie europejskiego zarządzania
gospodarczego, powołując grupę zadaniową, której pracom miałem zaszczyt przewodniczyć. Rok
później mamy nowe zasady, nowe instrumenty i bardziej ambitne polityki.
2
PL
To był i będzie nadal wysiłek wszystkich instytucji, w tym Parlamentu i wszystkich państw
członkowskich: nie zawsze łatwy, nie zawsze pozbawiony dramatyzmu, ale wola polityczna była
i jest niezachwiana, nasz cel – jasny, a uzyskane wyniki – znaczne.
Oczywiście nasze problemy jeszcze nie zniknęły. Są one konsekwencją pomyłek popełnionych
w przeszłości i braku odpowiednich narzędzi, zarówno na szczeblu Europy, jak i poszczególnych
państw. Ale teraz stoimy przed szansą ich rozwiązania i uniknięcia ich w przyszłości.
Libia – w dniach 24 i 25 marca rozmawialiśmy oczywiście równieŜ o sytuacji w Libii.
Dowiedliśmy wspólnej determinacji. Wiem, Ŝe niektórzy spośród Państwa mieli co do tego pewne
wątpliwości, ale intensywnie pracowaliśmy nad uzyskaniem konkretnych rezultatów.
Dwa tygodnie wcześniej, na nadzwyczajnym posiedzeniu Rady Europejskiej w dniu 11 marca,
określiliśmy jasne stanowisko wobec Libii. Bez tego europejskiego stanowiska nie byłyby moŜliwe
dalsze działania. Zdecydowaliśmy, Ŝe aby zapewnić bezpieczeństwo ludności cywilnej, państwa
członkowskie mogą: „rozwaŜyć wszelkie konieczne działania, pod warunkiem Ŝe będzie istnieć
uzasadniona potrzeba, jasna podstawa prawna i poparcie ze strony regionu”.
Te trzy warunki zostały szybko spełnione:
•
Wyraźna potrzeba okazała się oczywista, gdy reŜim nasilił przemoc wobec ludności.
•
Podstawa prawna pojawiła się, gdy Rada Bezpieczeństwa ONZ uzgodniła przełomową
rezolucję w sprawie Libii, co stało się kilka dni po posiedzeniu Rady Europejskiej.
•
Poparcie ze strony regionu wyraziła Liga Państw Arabskich.
Działania podjęte przez koalicję państw europejskich, arabskich i północnoamerykańskich na rzecz
wprowadzenia w Ŝycie rezolucji ONZ przyczyniły się do ochrony ludności cywilnej w Libii.
Uniknięto masowego przelewu krwi, ocalono Ŝycie tysięcy. To jest najwaŜniejszy rezultat, który
zasługuje na najwyŜszą uwagę; znacznie większą niŜ proces podejmowania decyzji. NajwaŜniejszy
jest efekt!
Wszyscy oczywiście wiemy, Ŝe decyzja o podjęciu działań militarnych nie naleŜała do łatwych.
Istnieją, co naturalne, pytania i wątpliwości. To zupełnie normalne, gdy mowa jest o wojnie
i pokoju. Ale Ŝadne trudności, których doświadczamy w tym aspekcie kryzysu libijskiego, nie
powinny ani na chwilę przysłonić pełnej historii osiągnięć Unii Europejskiej na tym polu. Od
samego początku kryzysu Unia Europejska wiodła prym:
•
jako pierwsza nałoŜyła na Libię surowe sankcje,
•
jako pierwsza nałoŜyła na głównych przedstawicieli reŜimu zakaz wjazdu na jej terytorium,
•
jako pierwsza zamroziła libijskie aktywa,
•
jako pierwsza uznała, na wniosek Parlamentu Europejskiego, Tymczasową Radę Narodową za
prawomocnego partnera rozmów,
•
Unia koordynowała równieŜ działania ratunkowe wobec obywateli UE i dostarczała – co robi
nadal – znacznej pomocy humanitarnej.
Polityczne cele ustalone w dniu 11 marca pozostają niezmienione: Muammar Kaddafi musi odejść;
chcemy zmian politycznych, które przeprowadzą sami Libijczycy w oparciu o szeroko zakrojony
dialog polityczny. Jesteśmy gotowi pomóc nowej Libii, zarówno gospodarczo, jak i w budowie
nowych instytucji.
3
PL
Z uwagą śledzimy rozwój wydarzeń równieŜ w pozostałych krajach regionu. Wiedząc, Ŝe
w kaŜdym kraju sytuacja jest inna, wyraŜamy najwyŜsze zaniepokojenie wydarzeniami w Syrii,
Jemenie i Bahrajnie. Zdecydowanie potępiamy narastającą przemoc. Popieramy reformy polityczne
i społeczne w krajach sąsiadujących z nami od południa. My takŜe musimy zmienić naszą politykę
i będzie to przedmiotem rozmów, które przeprowadzę w dalszej części dnia z kilkoma posłami
odpowiedzialnymi za ten region w ramach Komisji Spraw Zagranicznych.
Są teŜ jasne punkty: dwa tygodnie temu byliśmy świadkami sprawnego przebiegu referendum
konstytucyjnego w Egipcie.
Przy tej okazji pragnę poświęcić parę słów równieŜ WybrzeŜu Kości Słoniowej. Sytuacja w tym
kraju nie była punktem obrad podczas ostatniego posiedzenia Rady Europejskiej, ale w grudniu
przyjęliśmy w tej sprawie konkluzje i od tej pory uwaŜnie śledzimy rozwój wydarzeń.
Po pierwsze potępiliśmy zdecydowanie wszelkie akty przemocy, zwłaszcza dotykającej ludność
cywilną. Przemoc musi się zakończyć, po wszystkich stronach konfliktu.
Po drugie oczywistą przyczyną obecnego stanu rzeczy jest brak poszanowania demokracji.
Demokracja to nie tylko wybory, ale równieŜ poszanowanie ich wyników. Stanowisko wspólnoty
międzynarodowej w sprawie wyników zeszłorocznych wyborów prezydenckich w WybrzeŜu Kości
Słoniowej było jasne. Musimy być konsekwentni w naszym podejściu do tej kwestii.
Wreszcie – Japonia. Odnosząc się do nagromadzenia tragedii, które dotknęły Japonię,
przekazaliśmy – jako Rada Europejska – wyrazy współczucia i solidarności mieszkańcom Japonii
i złoŜyliśmy kondolencje w związku ze śmiercią tysięcy osób. Nie moŜemy o nich zapomnieć,
pomimo Ŝe naszą uwagę przyciągają takŜe inne aspekty kataklizmu w Japonii.
Unia jest gotowa pomóc na wszelkie moŜliwe sposoby. W tych tragicznych dniach, jako prawdziwi
przyjaciele Japonii, ponownie podkreślamy strategiczne znaczenie stosunków UE z tym krajem.
Jak wszyscy wiemy, skutki wydarzeń w Japonii wykraczają poza jej granice. Dlatego właśnie Unia
Europejska wyciąga w pełni naukę z tego, co się stało. Poświęcamy wielką uwagę konsekwencjom
tych wydarzeń dla gospodarki światowej, a takŜe kwestiom bezpieczeństwa jądrowego. To nasz
priorytet numer jeden.
Dlatego teŜ zdecydowaliśmy, Ŝe naleŜy jak najszybciej dokonać – przy uŜyciu tzw. testów
wytrzymałości – przeglądu bezpieczeństwa wszystkich europejskich elektrowni jądrowych.
Komisja zda sprawozdanie z tych testów Radzie Europejskiej przed końcem bieŜącego roku.
Przeanalizuje takŜe obowiązujące obecnie unijne przepisy dotyczące bezpieczeństwa obiektów
jądrowych i w stosownych przypadkach wysunie propozycje udoskonaleń. Chcemy, by w Europie
stosowano najwyŜsze standardy bezpieczeństwa jądrowego.
PoniewaŜ zapewnienie bezpieczeństwa elektrowni jądrowych nie moŜe ograniczać się do
terytorium UE, zachęcamy i wspieramy kraje sąsiedzkie, by przeprowadziły podobne testy
wytrzymałości. Najlepszym rozwiązaniem byłby ogólnoświatowy przegląd stanu elektrowni
jądrowych.
Panie Przewodniczący, Panie Posłanki i Panowie Posłowie, tak oto kończę podsumowanie ustaleń,
których dokonaliśmy na trzecim w tym roku posiedzeniu Rady Europejskiej. Wiele naszych decyzji
toruje drogę przyszłym pracom Parlamentu, czy to prowadzonym w ramach procedur
ustawodawczych, czy przez zastosowanie ogólnego prawa Parlamentu do weryfikacji wspólnej
polityki zagranicznej i bezpieczeństwa. Z zainteresowaniem czekam na Państwa opinie.
_________________
4
PL