Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin

Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin - Państwowy Instytut Badawczy
Radzików, 05-870 Błonie
Występowanie najważniejszych chorób grzybowych w 2016 roku bobiku z
oceną odporności roślin oraz grochu i fasoli z oceną patogeniczności izolatów
W Polsce i wielu rejonach świata głównymi patogenami bobiku są przede wszystkim grzyby Ascochyta fabae
Speg. i Botrytis fabae Sard. powodujące askochytozę oraz czekoladową plamistość. A. fabae atakują
wszystkie organy nadziemne bobiku - łodygę, liście, kwiaty, strąki i nasiona. Natomiast B. fabae poraża
głównie liście.
Fot. 1. Objawy askochytozy na liściach, strąkach, nasionach i łodygach bobiku.
Fotografia 2. Objawy czekoladowej plamistości na liściach bobiku.
W roku 2016 na polach doświadczalnych IHAR-PIB w Radzikowie założono doświadczenie polowe z
odmianami bobiku znajdującymi się w większości krajowym rejestrze. Było 14 odmian, w tym:
 HR Strzelce (Grupa IHAR): Albus, Amigo, Amulet, Fernando, Granit (odm, samokończąca), Kasztelan, Leo,
Olga
 DANKO (ANR): Ashleigh, Bobas, Oena, Optimal, (odm, samokończąca)
 IHAR-PIB: Sonet
 Saatbau (Austria): Bioro
Rośliny bobiku zostały silnie porażone grzybem A. fabae. Nasilenie askochytozy umożliwiło ocenę odporności
odmian bobiku. Oceniano wielkość powierzchni liści pokrytej plamami nekrotycznymi w skali 9-stopniowej,
gdzie 0 oznaczało brak objawów choroby, natomiast 9 – powierzchnię nekroz powyżej 90% powierzchni liści.
Tę samą skalę zastosowano do oceny porażenia strąków. Dodatkowo określano typ infekcji poprzez ocenę
wielkości plam w skali 4-stopniowej (1 – małe plamy, 4 – bardzo duże plamy)
Askochytoza (0-9)
Granit SK
Bobas
Albus
Fernando
Ashleigh
Bioro
Af strąki
Optimal SK
Af liście
Kasztelan
Olga
Oena
Amulet
Amigo
Sonet
Leo
9,0
8,0
7,0
6,0
5,0
4,0
3,0
2,0
1,0
0,0
Rysunek 1. Ocena porażenia roślin bobiku askochytozą. Af liście – objawy na liściach, Af strąki – objawy na
strąkach, SK – odmiana samokończąca.
Askochytoza - wielkość palm nekrotycznych (1-4)
4,0
3,5
3,0
2,5
2,0
1,5
Optimal SK
Granit SK
Bobas
Albus
Fernando
Ashleigh
Bioro
Kasztelan
Olga
Oena
Amulet
Amigo
Sonet
Leo
1,0
Rysunek 2. Ocena typu infekcji grzybem A. fabae. SK – odmiana samokończąca.
Nasilenie czekoladowej plamistości liści było niskie. Reakcja odmian nie pozwoliła na zróżnicowanie ich pod
względem odporności.
Porażenie odmian grochu z KR askochytozą w 2016 roku było sporadyczne w bardzo małym
nasileniu 1-2 w skali (0-9) Xue i in.1996, co oznacza małe porażenie wyłącznie w dolnej części roślin. Nie
obserwowano objawów porażenia w środkowej i górnej części roślin. Reakcja odmian nie pozwoliła na
zróżnicowanie pod względem odporności.
Patogeniczność izolatów grzybów Didymella pinodes i Didymella pisi sprawców zgorzelowej plamistości
grochu oraz Colletotrichum lindemuthianum sprawcy antraknozy fasoli zgromadzonych w 2015 roku.
Patogeniczność oceniano w warunkach kontrolowanych na zestawie 7 genotypów testowych grochu
5
techniką inokulacji odciętych listków. Inokulowano zawiesiną zarodników o stężeniu 2x10 w ilości 5µl.
Obserwację i pomiary nekroz prowadzono w odstępach 2-dniowych, następnie wyniki wyrażano w skali 0
– 7 (Onfrey i in.2007)
Różnice w patogeniczności w kolejnych dniach po inokulacji (dpi). Najwyższą
charakteryzowały się izolaty R15-4, R13-2 i R-15-1 a najniższą R15-2.
patogenicznością
Najwyższą patogeniczność wyrażoną średnim stopniem porażenia stwierdzono dla izolatu AR12-3 a
najniższą dla izolatu AR12-2. Nie stwierdzono różnic w reakcji odmian na poszczególne izolaty.
Obserwacje występowania chorób fasoli prowadzono w 10-dniowych przedziałach czasowych.
Pierwsze objawy porażenia odnotowano na początku lipca. Z wysianych odmian fasoli karłowej w
doświadczeniu polowym porażenie w stopniu średnim stwierdzono na odmianach Liwia, Topcrop, MDR
Kidney, Widusa, TO. Nie stwierdzono porażenia antraknozą odmian fasoli karłowej na suche nasiona z KR
wysianych w doświadczeniu.
Patogeniczność izolatów grzyba C.Lindemuthianum na podstawie reakcji odmian testowych według
metodyki opisanej w CPVO-TP/012/3.
Reakcja odmian testowych faoli na badane izolaty Colletotrichum lindemuthianum
(128) PI 207-262
(256) TO
(512) TU
(1024) Ab-136
(2048) G2333
4
R
R
R
R
R
R
R
R
R
R
(64) Mexico 222
3
S
S
S
S
S
S
S
S
S
S
(32) Kaboon
2
S
S
S
S
S
S
S
S
S
S
(16) Widusa
1
S
S
S
S
S
S
S
S
S
S
(8) Cornell 49-242
(4) Perry Marrow
R13-4525
R13-4717
R13-4630
R12-4234
R13-4684
R13-4510
R13-4505
R13-4728
R14-4006
R14-4045
(2) MDR Kidney
Symbol izolatu
(1) Michelite
Odmiany testowe: reakcja R lub S
5
S
S
S
R/S
S
S
R/S
S
S
S
6
S
R
S
S
R
R
S
R
R
S
7
R
R
S
R
R
R
R
R
R
R
8
S
S
R
S
S
S
S
S
R/S
S
9
S
S
S
S
S
S
S
S
R
S
10
R
R
R
R
R
R
R
R
R
R
11
R
R
R
R
R
R
R
R
R
R
12
R
R
R
R
R
R
R
R
R
R
Grupy patogeniczności:
 grupa-1 (R13-4630, R13-4525 i R14-4045)
 grupa-2 (R13-4684, R13-4510 i R13-4728)
 grupa-3 (R12-4234 i R13-4505)
 grupa-4 (R13-4717)
 grupa-5 (R14-4006)
Izolaty z grupy 1 były najbardziej wirulentne (reakcja podatności 7 na 12), natomiast najmniej wirulentny
był izolat R14-4006 z grupy 5 (reakcja podatności 4 na 12).
Praca finansowana przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi w ramach programu wieloletniego „Tworzenie
naukowych podstaw postępu biologicznego i ochrona roślinnych zasobów genowych źródłem innowacji i wsparcia
zrównoważonego rolnictwa oraz bezpieczeństwa żywnościowego kraju”, zad 3.6 „Monitoring zmian zdolności
chorobotwórczych populacji organizmów szkodliwych dla roślin strączkowych”