Sprawozdanie_z_seminarium_luty_2016_1

Relacja z seminarium w Yad Vashem 6-15 lutego 2016
Seminaria w Instytucie Pamięci Męczenników i Bohaterów
Holocaustu Yad Vashem w Izraelu, poświęcone nauczaniu
o Holokauście dla edukatorów z Polski, odbywają się
regularnie i są organizowane w ramach projektu „Zachować
pamięć.
Historia
i
kultura
dwóch
narodów”,
współorganizowanego przez Ośrodek Rozwoju Edukacji
w Warszawie i Instytut Yad Vashem w Jerozolimie.
Koordynatorką projektu z ramienia Ośrodka Rozwoju Edukacji
w Warszawie jest Ewa Bobińska, natomiast koordynatorami
z ramienia Yad Vashem są Orit Margaliot i Alex Dancyg.
W seminarium wzięły udział grupy z dwóch województw: pomorskiego i zachodniopomorskiego.
Grupy zostały zrekrutowane i przygotowane do wyjazdu przez koordynatorów regionalnych
Ośrodka Rozwoju Edukacji – Bożennę Sucharską (województwo pomorskie) i Elżbietę Grzech
(województwo zachodniopomorskie). Seminarium odbywało się w dniach od 6 do 15 lutego 2016
roku i poprzedzone zostało prezentacją programu „Zachować pamięć” w ośrodku ORE
w Sulejówku oraz szkoleniem (5 lutego) w Muzeum Polin w Warszawie. Po muzeum oprowadziła
nas Aleksandra Karkowska-Rogińska – specjalistka do spraw edukacji w MHŻP Polin
i uczestniczka naszego seminarium. Po zwiedzaniu wystawy głównej mieliśmy okazję wysłuchać
dwóch wykładów Roberta Szuchty. Te wydarzenia wprowadziły nas w tematykę, którą
zajmowaliśmy się podczas pobytu w Międzynarodowej Szkole Nauczania o Holokauście
w Jerozolimie. Przez osiem dni seminarium spotykaliśmy się w Instytucie Yad Vashem. Całe
szkolenie obejmowało 90 godzin różnorodnych zajęć (wykłady, warsztaty), które na wszystkich
uczestnikach zrobiły ogromne wrażenie. Program seminarium był bardzo dobrze przemyślany,
wszyscy prowadzący profesjonalnie przygotowani zarówno pod względem merytorycznym, jak
i metodologicznym.
Istotnym elementem seminarium były wykłady i prezentacje. Tu na uwagę zasługują zajęcia
z Alexem Dancygiem na temat bezprecedensowości Holokaustu, czy stosunku izraelskiego
społeczeństwa do Holokaustu. Inne ważne spotkania dotyczyły m.in. istoty judaizmu − z Rabbim
Yishayą Balogiem, ideologii nazistowskiej z profesorem Rafim Vago, Sprawiedliwych wśród
Narodów Świata z Yiftachem Meirim, sceny politycznej z Aryehem Golanem i oczywiście
wszystkie prezentacje Orit Margaliot, dotyczące filozofii nauczania o Zagładzie realizowanej przez
Instytut Yad Vashem, miejsc związanych z pamięcią, czy multimediów dostępnych w ośrodku.
Kolejnym niezwykle przydatnym elementem seminarium były warsztaty, które dla uczestników
seminarium zapewne staną się inspiracją do pracy z młodzieżą. Mieliśmy okazję uczestniczyć
w zajęciach przygotowanych przez Orit Margaliot, Alexa Dancyga i Yeael Eagelstein. Dotyczyły
one m..in. życia Żydów przed Holokaustem, życia codziennego w getcie warszawskim, operacji
Reinhardt, „Powrotu do życia”, nauczania o Holokauście poprzez poezję, relacji Ocalonych.
Przedstawione propozycje zajęć są tzw. „gotowcami”, które edukatorzy mogą wykorzystać podczas
zajęć realizowanych przez siebie i − co najważniejsze − sami przećwiczyli, biorąc udział
w warsztatach.
str. 1
W programie seminarium przewidziano również zwiedzanie
Instytutu Yad Vashem. Przez kolejne dni mieliśmy możliwość
zwiedzić centrum pedagogiczne, kampus Yad Vashem, w tym
Dolinę Gmin i synagogę, Nowe Muzeum Historyczne i Salę
Imion, Centrum Wizualne, wystawę „Niebo bez Gwiazdek”, Górę
Herzla, Centrum Sztuki i Nauki. Wydarzeniami, które na pewno
zapamiętali wszyscy seminarzyści były spotkania z księdzem
Romualdem Jakubem Wekslerem-Waszkinelem oraz Chaimem
Kozienickim. Skomplikowane historie życia osób, które przeżyły
Holokaust, były niezwykle przejmujące. Na uwagę zasługują
również inne punkty programu, takie jak: zwiedzanie Jerozolimy
(nawet deszcz nie zniechęcił nas do kilkugodzinnej wyprawy
uliczkami tego wielokulturowego miasta); ponadto izraelskie tańce
ludowe, spotkanie z izraelskim poetą, wizyta w synagodze
w szabat, czy wizyta w izraelskiej szkole. Dzięki temu mogliśmy
zobaczyć i zrozumieć współczesny Izrael.
Wyjazd do Jerozolimy i udział w seminarium był dla nas niezwykłym doświadczeniem.
Świadczą o tym wypowiedzi uczestników:
Seminarium w Yad Vashem pozwoliło mi w bardzo "łagodny" sposób przejść przez czas Zagłady.
Sprawiło, że bez "obrażeń" mogłam dotknąć czasu, który boli i bezpowrotnie minął, spotkać ludzi,
których nigdy nie spotkam, ożywić w pamięci pamięć mojej Babci i Jej Przyjaciół, rozmawiać z
ocalonymi, zapamiętać i móc powtórzyć ich słowa. Świetnie poprowadzone warsztaty przez Orit
Margaliot − zaangażowane, dynamiczne, pełne pasji; na drugim biegunie spotkania z Alexem
str. 2
Dancygiem − dowcipne, z dystansem − stanowiły niewątpliwie łącznik świata utraconego ze
współczesnością. Fenomenalne spotkanie z literaturą i wykład porównawczy Jackie Metzgera
sprawił, że na nowo patrzę na słowa. Powinnam też wspomnieć spotkanie w Muzeum Polin,
od którego powinni nie tylko zaczynać seminarzyści Yad Vashem, ale i uczniowie szkół izraelskich.
Dziękuję za otworzenie mi oczu na złożoność pamięci, kultury, filozofii, rozumienia innych na nowo
odkryty sens uczenia o drugim człowieku moich uczniów. /Małgorzata Jarocka/
Chciałam zobaczyć współczesny Izrael − i zobaczyłam. Chciałam zrozumieć ideę
Yad Vashem − może mi się udało. Chciałam przyjrzeć się pracy izraelskich nauczycieli uczących
o Zagładzie – i jestem pod wrażeniem. Chcialam się dowiedzieć, jak można nauczać o Zagładzie
dowiedziałam się. Dzięki takim osobowościom jak Orit Margaliot, Alex Dancyg, Yael Eagelstein
i Jackie Metzger poznałam, że można eksplorować wrażliwość naszych uczniów nauczaniem przez
sztukę, poprzez plakat, fotografie, widokówki; warsztatami w rodzaju "międzywojennej uliczki";
wchodząc w role autentycznych żydowskich postaci. Z dydaktycznego punktu widzenia seminarium
w Yad Vashem jest bezcenne, podobnie jak nie ma ceny specyficzny błysk w oku Alexa, delikatność
i zaangażowanie Orit, łzy wzruszenia Chaima Kozienickiego i poetycka pasja Jackie Metzgera;
rozmawiać o T. Borowskim, T. Różewiczu, Z. Herbercie i W. Szymborskiej w Jerozolimie − to
niebywałe! Są rzeczy i miejsca, których się nie zapomina: Dolina Gmin, Drzewka Sprawiedliwych,
kolejowy wagon wiszący nad przepaścią, w drodze donikąd, ale także tańcząca modlitwa
w synagodze, podglądana zza firanki damskiego pięterka i widok mijanej codziennie imponującej
Harfy Króla Dawida. To wszystko będzie mi przypominać, że muszę tam wrócić. /Jolanta
Jarłaczyńska-Kardela/
Moja edukacja w Yad Vashem dostarczyła mi potrzebnych instrumentów w postaci
materiałów ale przede wszystkim nauczyła, że poprzez poznawanie losów indywidualnych ludzi,
czytanie, słuchanie, oglądanie relacji świadków i ofiar Holokaustu, poznawanie ich historii
i upamiętnianie tych, którzy zginęli w Zagładzie − uczę, ale i kształtuję świadomość. Uświadomiło
mi, jak ważne jest wkomponowanie w proces dydaktyczny wizyt w miejscach pamięci
i zainspirowało do poszukiwań we własnej miejscowości. /Magdalena Honkisz/
Od pierwszego do ostatniego dnia seminarium uczestniczyliśmy w intensywnym szkoleniu,
które wzbogaciło naszą wiedzę i warsztat pracy na temat Holokaustu. Zajęcia były bardzo
różnorodne: warsztaty, wykłady, konwersatoria, wycieczki edukacyjne, zwiedzanie − wystaw
muzealnych, miejsc upamiętnienia, całego Instytutu Yad Vashem. Moc wzruszeń dostarczyły nam
spotkania z Ocalonymi, Sala Pamięci Dzieci i niektóre ekspozycje muzealne. Czuliśmy się bardzo
zaopiekowani przez Orit i Alexa - duże brawa. /Mariola Treder/
Obydwa szkolenia miały dobrze zaplanowany program i profesjonalną realizację.
Różnorodność form zajęć, fachowe przygotowanie prowadzących i doskonała atmosfera w grupie,
składają się na sukces całego przedsięwzięcia. Zajęcia odbywały się intensywnie (ponad 10 godzin
dziennie), ale były na tyle ciekawe i urozmaicone, że nie odczuwało się zmęczenia. Program
szkolenia zawierał zarówno wykłady, jak też konwersatoria i warsztaty pozwalające znacznie
wzbogacić wiedzę i umiejętności uczestników. Za jedyny mankament można uznać fakt, iż zdarzało
się, że na skutek braku czasu osób prowadzących zajęcia, nie można było przeprowadzić dłuższej
dyskusji, czy zadać dodatkowych pytań. Osobiście mogę stwierdzić, że wyjazd i szkolenie spełniły
moje oczekiwania z naddatkiem. /Jacek Rześniowiecki/
str. 3
Szkolenie pozwoliło mi spojrzeć szerzej na Holocaust. Spotkanie z ludźmi, którzy przeżyli
Holocaust, jeszcze bardziej uwrażliwiło mnie na niezawinione ludzkie cierpienie. Szkolenie
poszerzyło moja wiedzę historyczną na temat obozów Zagłady, których historia do dzisiaj przeraża.
/Anna Dyker/
Seminarium w Yad Vashem pozwoliło mi nie tylko usystematyzować i pogłębić wiedzę na
temat Zagłady. Dostarczyło wielu wzruszeń i spowodowało, że czuję się lepszym nauczycielem.
I bardziej świadomym człowiekiem. /Małgorzata Bochenek/
Wyjazd na seminarium dla edukatorów do Instytutu Yad Vashem był dla mnie niesamowitym
i wręcz niemożliwym do opisania przeżyciem. Po pierwsze dlatego, że miałem niebywałą okazję
odwiedzić miejsce (Jerozolimę), które jest tak ważne dla historii Europy. Po drugie - i chyba
najważniejsze - miałem okazję poszerzyć swoją wiedzę na temat Zagłady ludności żydowskiej
podczas II wojny światowej. Cennym dla mnie doświadczeniem, jako nauczyciela, było również
praktycznie wykorzystanie wiedzy i materiałów, które nam oferował Instytut. Osobnym wrażeniem
było zwiedzenie całego kompleksu z Nowym Muzeum Holokaustu, jako najważniejszego miejsca
upamiętniającego i szerzącego wiedzę o tej mrocznej karcie historii naszego kontynentu. Wartością
dodaną byli spotkani ludzie, którzy tworzyli atmosferę tego niezapomnianego wyjazdu.
/Piotr Wojtanek/
Seminarium w Yad Vashem "zadziałało" na mnie wielostronnie: mnóstwo informacji,
spojrzenie na problem z innego punktu widzenia, podłoże społeczne i polityczne, tradycja i religia,
miejsce... Poczułam atmosferę, poznałam ludzi (przede wszystkim Ocalonych) i zdaję sobie sprawę,
że jeszcze przez długie lata wielu ludzi nadal nie będzie rozumiało Holocaustu. /Alina Jackowska/
Spotkanie z żywą kulturą i tradycją w Izraelu było bezcenne. Pomimo przeładowanego planu
codziennych zajęć jestem bardzo zadowolona z zaproponowanych na warsztatach metod i form
przekazywania tak trudnego tematu, tym bardziej tych, które polegają na pracy z fotografią. Poza
tym, spotkania z Ocalonymi wywarły na mnie niezapomniane wrażenia. /Małgorzata Angel/
Ogromna dawka wiedzy, profesjonalny sposób przekazania jej w miejscu niezwykłym,jakim
jest Instytut Yad Vashem, położony na przepięknie zagospodarowanym wzgórzu… Niezapomniane
emocje po uścisku dłoni Ocalonych… Niezwykła architektura Jerozolimy i przypadkowo napotkani
ludzie… Wszystko to sprawiło, że wyjazd na seminarium długo pozostanie w mojej pamięci.
/Elżbieta Grzech/
Oprac.: Bożenna Sucharska
str. 4