Ustawa z dnia 09 sierpnia 2004

Sygn. akt III AUa 289/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 20 listopada 2014 r.
Sąd Apelacyjny - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w G.
w składzie:
Przewodniczący:
SSA Aleksandra Urban
Sędziowie:
SSA Grażyna Czyżak (spr.)
SSO del. Maria Ołtarzewska
Protokolant:
stażysta Katarzyna Pankowska
po rozpoznaniu w dniu 13 listopada 2014 r. w Gdańsku
sprawy A. C.
z udziałem zainteresowanego M. G. (1)
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.
o ubezpieczenie społeczne
na skutek apelacji A. C.
od wyroku Sądu Okręgowego w Gdańsku VII Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 10 grudnia 2013 r.,
sygn. akt VII U 813/13
oddala apelację.
Sygn. akt III AUa 289/14
UZASADNIENIE
Decyzją z dnia 06 marca 2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. stwierdził, że M. G. (1) u
płatnika składek A. C. podlegał obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym i zdrowotnemu jako osoba
wykonująca umowę agencyjną, umowę zlecenia lub umowę o świadczenie usług i praca nie jest wykonywana w
siedzibie i w miejscu prowadzenia działalności zleceniodawcy w okresach wskazanych w tej decyzji, a nadto podlegał
obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu i zdrowotnemu jako osoba wykonująca
pracę na podstawie umowy zlecenia w okresie od dnia 01 stycznia 2010 r. do dnia 30 grudnia 2012 r.
Odwołanie od powyższej decyzji wniósł A. C. domagając się zmiany tej decyzji poprzez uznanie, że M. G. (1)
nie podlegał w/w ubezpieczeniom w okresach w niej wskazanych oraz zarzucając, iż żądanie opłacenia składek
emerytalnych i rentowych za ubezpieczonego w okresach przypadających po dniu 31 października 2000 r. jest
nieuzasadnione, bez podstawy prawnej i wbrew woli stron umowy zlecenia.
W uzasadnieniu płatnik podniósł, że M. G. (1) był zatrudniony w Agencji przed dniem wejścia w życie ustawy z
dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Zgodnie zaś z obowiązującymi przepisami osoba
mająca ustalone prawo do renty lub emerytury, która zawarła umowę zlecenia w okresie do dnia 13 stycznia 2000
r., z tytułu wykonywania pracy na podstawie umowy zlecenia podlega dobrowolnie ubezpieczeniom emerytalnemu
i rentowemu. Jeżeli ta osoba przystąpiła do wymienionych ubezpieczeń była obejmowana również ubezpieczeniem
wypadkowym, o ile praca ta była wykonywana w siedzibie lub miejscu prowadzenia działalności zleceniodawcy.
Zdaniem odwołującego działa tu zasada ochrony praw nabytych przez osoby, które zawarły umowy zlecenia w okresie
przed dniem 13 stycznia 2000 r. Ponieważ zainteresowany umowę zlecenia zawarł przed tym dniem i nie przystąpił
do dobrowolnego dodatkowego ubezpieczenia rentowego i emerytalnego, a zatem płatnik składek nie miał obowiązku
odprowadzenia składek za wyżej wymienionego od dnia 01 listopada 2000 r., kiedy zakończył pracę w Urzędzie Gminy
w K.. Ponadto wnioskodawca zarzucił, że roszczenia organu rentowego uległy częściowemu przedawnieniu.
W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, wezwanie do udziału w sprawie w charakterze
zainteresowanego M. G. (1) oraz o zasądzenie od skarżącego płatnika na rzecz tego organu kosztów postępowania, w
tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.
W uzasadnieniu ZUS/Oddział w G. wskazał, że do dnia 30 października 2000 r. M. G. (1) podlegał obowiązkowym
ubezpieczeniom społecznym z tytułu umowy o pracę w Urzędzie Gminy w K., w związku z czym do tej daty z tytułu
umowy zlecenia podlegał jedynie ubezpieczeniu zdrowotnemu, jednakże od dnia 01 listopada 2000 r. nie posiadając
innego tytułu ubezpieczeń winien być zgłoszony do ubezpieczeń społecznych z tytułu umowy zlecenia. Od dnia 09
sierpnia 2004 r. M. G. (1) nabył prawo do emerytury, a w odniesieniu do osoby mającej ustalone prawo do emerytury
lub renty art. 9 ust. 4 lit. a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych przewiduje (od dnia 30 grudnia 1999 roku)
obowiązek ubezpieczeń emerytalnego i rentowych z tytułu wykonywania pracy na podstawie umowy zlecenia, jeżeli
osoba ta równocześnie nie pozostaje w stosunku pracy (dla której jest to jedyny tytuł do podlegania ubezpieczeniom).
W odniesieniu do zarzutu nie uwzględnienia przedawnienia roszczeń pozwany podał, że zaskarżona decyzja nie jest
decyzją wymiarową, lecz decyzją rozstrzygająca o obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, która dopiero
po uprawomocnieniu się da organowi prawo do określenia wysokości zobowiązania.
Postanowieniem z dnia 11 kwietnia 2013 r. w sprawie VII U 813/13, ma mocy art. 477 (11) § 1 i 2 k.p.c., Sąd Okręgowy w
Gdańsku VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wezwał do udziału w sprawie w charakterze zainteresowanego
M. G. (1).
Wyrokiem z dnia 10 grudnia 2013 r. w sprawie VII U 813/13 Sąd Okręgowy w Gdańsku VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych oddalił odwołanie.
Podstawę tego rozstrzygnięcia stanowiły następujące ustalenia i rozważania Sądu I instancji:
M. G. (1) w okresie od dnia 16 października 1989 r. do dnia 31 października 2000 r. był zatrudniony w urzędzie Gminy
K. w pełnym wymiarze czasu pracy.
Zainteresowany w okresie od dnia 05 listopada 1992 r. do dnia 31 grudnia 2012 r., w tym w okresach:
- od dnia 01 listopada 2000 r. do dnia 01 kwietnia 2002 r.,
- od dnia 11 kwietnia 2002 r. do dnia 20 czerwca 2002 r.,
- od dnia 28 czerwca 2002 r. do dnia 01 sierpnia 2002 r.,
- od dnia 10 sierpnia 2002 r. do dnia 22 sierpnia 2002 r.,
- od dnia 29 sierpnia 2002 r. do dnia 21 października 2002 r.,
- od dnia 30 października 2002 r. do dnia 01 grudnia 2002 r.,
- od dnia 11 grudnia 2002 r. do dnia 01 kwietnia 2003 r.,
- od dnia 11 kwietnia 2003 r. do dnia 10 czerwca 2003 r.,
- od dnia 21 czerwca 2003 r. do dnia 01 sierpnia 2003 r.,
- od dnia 10 sierpnia 2003 r. do dnia 01 października 2003 r.,
- od dnia 10 października 2003 r. do dnia 10 czerwca 2004 r.,
- od dnia 29 czerwca 2004 r. do dnia 08 sierpnia 2004 r.,
- od dnia 09 sierpnia 2004 r. do dnia 19 sierpnia 2004 r.,
- od dnia 27 sierpnia 2004 r. do dnia 30 grudnia 2004 r.,
- od dnia 09 października 2004 r. do dnia 12 października 2004 r.,
- od dnia 26 października 2004 r. do dnia 01 grudnia 2004 r. oraz
- od dnia 11 grudnia 2004 r. do dnia 31 grudnia 2009 r.,
- od dnia 01 stycznia 2010 r. do dnia 30 grudnia 2012 r.,
na podstawie umowy zlecenia wykonywał dodatkowo pracę na rzecz Agencji (...) reprezentowanej przez A. C., poza
lokalem przedsiębiorstwa.
Z tego tytułu w okresie od dnia 01 stycznia 1999 r. do dnia 30 grudnia 2012 r. płatnik odprowadzał za M. G. (1)
składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz podatek dochodowy, natomiast nie zgłosił zainteresowanego do ubezpieczeń
społecznych.
W okresie od dnia 28 lutego 2001 r. do dnia 31 lipca 2004 r. ubezpieczony, jako osoba zarejestrowana w Powiatowym
Urzędzie Pracy w G., z tytułu niezdolności do pracy posiadał prawo do zasiłku przedemerytalnego.
Ubezpieczonemu od dnia 09 sierpnia 2004 r. przyznano prawo do emerytury.
Sąd Okręgowy wskazał, że stan faktyczny w niniejszej sprawie był niesporny między stronami, wynikał nadto z
dokumentacji zgromadzonej w aktach rentowych.
Sąd ten zważył, że przedmiotem sporu było natomiast, czy w spornych okresach: od dnia 01 listopada 2000 r. do dnia
01 kwietnia 2002 r., od dnia 11 kwietnia 2002 r. do dnia 20 czerwca 2002 r., od dnia 28 czerwca 2002 r. do dnia
01 sierpnia 2002 r., od dnia 10 sierpnia 2002 r. do dnia 22 sierpnia 2002 r., od dnia 29 sierpnia 2002 r. do dnia
21 października 2002 roku, od dnia 30 października 2002 r. do dnia 01 grudnia 2002 r., od dnia 11 grudnia 2002
r. do dnia 01 kwietnia 2003 r., od dnia 11 kwietnia 2003 r. do dnia 10 czerwca 2003 r., od dnia 21 czerwca 2003 r.
do dnia 01 sierpnia 2003 r., od dnia 10 sierpnia 2003 r. do dnia 01 października 2003 r., od dnia 10 października
2003 r. do dnia 10 czerwca 2004 r., od dnia 29 czerwca 2004 r. do dnia 08 sierpnia 2004 r., od dnia 09 sierpnia
2004 r. do dnia 19 sierpnia 2004 r., od dnia 27 sierpnia 2004 r. do dnia 30 grudnia 2004 r., od dnia 09 października
2004 roku do dnia 12 października 2004 r., od dnia 26 października 2004 r. do dnia 01 grudnia 2004 r. oraz od
dnia 11 grudnia 2004 r. do dnia 31 grudnia 2009 r. podlegał obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu,
zdrowotnemu jako osoba wykonująca umowę zlecenia jako że praca ta nie była wykonywana w siedzibie i w miejscu
prowadzenia działalności zleceniodawcy, a nadto w okresie od dnia 01 stycznia 2010 r. do dnia 30 grudnia 2012
r. podlegał obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu, wypadkowemu i zdrowotnemu jako osoba
wykonująca pracę na podstawie umowy zlecenia.
Zdaniem Sądu I instancji żądanie podniesione przez ubezpieczonego nie jest zasadne i jako takie nie podlega
uwzględnieniu.
A. C. kwestionował zasadność zaskarżonej decyzji z dnia 06 marca 2013 r. wskazując, iż M. G. (1) umowę zlecenia
zawarł przed dniem 13 stycznia 2000 r., a zatem w kwestii rozliczeń obowiązywały go przepisy prawa obowiązujące
przed tym terminem i tym samym nie był obowiązany do podlegania ubezpieczeniom społecznym i płatnik nie miał
obowiązku odprowadzenia z tego tytułu składek.
Sąd Okręgowy podkreślił, że zgodnie z treścią art. 1 ust. 1 i 1 lit. a ustawy z dnia 19 grudnia 1975 r. o ubezpieczeniu
społecznym osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia (Dz. U. z 1995 r. Nr 65,
poz. 333 j.t.) obowiązkowe ubezpieczenie społeczne określone ustawą, zwane dalej "ubezpieczeniem", obejmuje:
- osoby wykonujące odpłatnie pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia zawartej na okres co
najmniej 15 dni oraz
- osoby wykonujące na rzecz jednego zleceniodawcy pracę na podstawie umów agencyjnych lub zlecenia krótszych
niż 15 dni, jeżeli łączny okres, na który umowy zostały zawarte, wynosi co najmniej 15 dni. Obowiązek ubezpieczenia
powstaje wówczas od pierwszego dnia tej umowy, z której wynika, że łączny okres wykonania umów wyniesie co
najmniej 15 dni.
W myśl art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 1998
r. Nr 137, poz. 887 ze zm.) obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegały, z zastrzeżeniem ust.
3 oraz art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej były osobami wykonującymi pracę na
podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia, jeżeli zostały zawarte z jednym zleceniodawcą na czas dłuższy niż
14 dni, zwanymi dalej "zleceniobiorcami", oraz osobami z nimi współpracującymi, z zastrzeżeniem ust. 4 i ust. 5.
Na mocy ustawy z dnia 23 grudnia 1999 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych
innych ustaw (Dz. U. z 1999 r. Nr 110, poz. 1256) zmieniły się zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym osób
wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której
zgodnie z kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia.
W związku z powyższym art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy systemowej od dnia 30 grudnia 1999 r. otrzymał brzmienie:
obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem ust. 3 i 6 oraz art. 8 i 9,
osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy
agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym
stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, zwanymi dalej "zleceniobiorcami", oraz osobami z nimi współpracującymi, z
zastrzeżeniem ust. 4.
W art. 9 ust. 2 ustawy systemowej wskazano z kolei, że osoba spełniająca warunki do objęcia obowiązkowo
ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z kilku tytułów, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 2, 4-6 i 10, jest objęta
obowiązkowo ubezpieczeniami z tego tytułu, który powstał najwcześniej. Może ona jednak dobrowolnie, na swój
wniosek, być objęta ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi także z pozostałych, wszystkich lub wybranych tytułów
lub zmienić tytuł ubezpieczeń, z zastrzeżeniem ust. 7.
W art. 9 ust. 4 lit. a ustawy systemowej podano z kolei, że osoby, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4, mające
ustalone prawo do emerytury lub renty podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, jeżeli
równocześnie nie pozostają w stosunku pracy, z zastrzeżeniem ust. 4 lit. b.
Ponadto Sąd I instancji zaznaczył, że zgodnie z art. 12 ust. 3 ustawy systemowej osoby wykonujące pracę na podstawie
umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem
cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, zwane dalej "zleceniobiorcami", oraz osoby z nimi współpracujące
nie podlegały ubezpieczeniu wypadkowemu, jeżeli wykonywały pracę poza siedzibą lub miejscem prowadzenia
działalności zleceniodawcy.
Sytuacja ta uległa jednak zmianie wraz z wejściem w życie art. 1 pkt 2 lit. b ustawy z dnia 24 kwietnia 2009 r. o zmianie
ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawy - Prawo bankowe (Dz. U. z 2009 r. Nr 71, poz. 609), tj. od
dnia 01 stycznia 2010 r.
Aktualnie art. 12 ust. 1 ustawy systemowej stanowi, że obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu podlegają osoby
podlegające ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.
Sąd Okręgowy wskazał, że M. G. (1) do dnia 31 października 2000 r. był zatrudniony w urzędzie Gminy K. w pełnym
wymiarze czasu pracy i z tego tytułu podlegał ubezpieczeniom społecznym.
W okresie od dnia 28 lutego 2001 r. do dnia 31 lipca 2004 r. ubezpieczony, jako osoba zarejestrowana w Powiatowym
Urzędzie Pracy w G., z tytułu niezdolności do pracy posiadał prawo do zasiłku przedemerytalnego, jednak zgodnie
z art. 7 pkt 11 ustawy systemowej okresy pobierania zasiłku przedemerytalnego i świadczenia przedemerytalnego
są okresami nieskładkowymi. Z kolei od dnia 09 sierpnia 2004 r. ubezpieczonemu przyznano prawo do emerytury.
Tym samym, w spornych okresach ubezpieczony nie posiadał żadnego innego, poza przedmiotową umową zlecenia z
Agencją (...), a następnie prawem do emerytury, podstawy do ubezpieczeń.
Nadto, Sąd ten zaznaczył, że przepisy ustawy zmieniającej z dnia 23 grudnia 1999 r. weszły w życie w dniu 30 grudnia
1999 r. i brak jest podstaw do twierdzenia, że do umowy zlecenia zawartej w dniu 05 listopada 1992 r. zastosowanie
miały wcześniejsze przepisy prawa.
W ocenie Sądu I instancji nie zasługiwał na uwzględnienie zgłoszony przez płatnika zarzut przedawnienia roszczeń.
Sąd ten wskazał, że w toku niniejszego postępowania badał zasadność wydania decyzji w przedmiocie objęcia M.
G. (1) obowiązkiem podlegania ubezpieczeniom społecznym, a więc decyzji o charakterze deklaratoryjnym i doszedł
do przekonania, że jest ona zasadna. Zauważył bowiem, że upływ terminu przedawnienia nie powoduje wygaśnięcia
zobowiązania, a jedynie brak możliwości skorzystania z przymusu państwowego celem wyegzekwowania wynikającego
z niego roszczenia.
Reasumując Sąd Okręgowy stwierdził, że w spornych okresach M. G. (1) z tytułu wykonywania pracy na podstawie
umowy zlecenia u płatnika składek A. C. podlegał obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym i
zdrowotnemu, a dodatkowo od dnia 01 stycznia 2010 r. do dnia 30 grudnia 2012 r. wypadkowemu.
W konkluzji z przytoczonych wyżej względów, na mocy art. 477 (14) § 1 k.p.c. w zw. z cytowanymi wyżej przepisami,
Sąd ten orzekł jak w sentencji wyroku.
Apelację od powyższego wyroku wywiódł A. C. zaskarżając ten wyrok w części dotyczącej okresu zatrudnienia
M. G. (1) jednocześnie w Agencji (...) i Urzędzie Gminy w K. na pełnym etacie pracownika oraz w okresie po
przejściu zainteresowanego na emeryturę i wnosząc o uznanie, że w powyższych okresach zatrudnienia ubezpieczenie
społeczne miało charakter dobrowolny, a tym samym roszczenie ZUS wobec wnioskodawcy o zapłatę zaległych składek
ubezpieczeniowych jest bezpodstawne.
W uzasadnieniu apelacji skarżący dokonał streszczenia postępowania sądowego-pierwszoinstancyjnego w niniejszej
sprawie oraz wskazał, że Sąd I instancji nie uwzględnił przepisu art. 14 ustawy z dnia 23 grudnia 1999 r. o zmianie
ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych ustaw (Dz. U. Nr 110, poz. 1256), zgodnie z którym do
umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy oświadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym
stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, oraz do umowy o dzieło zawartej przed upływem 14 dni od daty wejścia w
życie ustawy, stosuje się przepisy ustawy o której mowa w art. 1, w brzmieniu obowiązującym przed dniem wejścia
w życie ustawy.
Zdaniem apelującego przepis ten stanowi podstawę do uznania, że okresy pracy M. G. (1) na podstawie umowy
zlecenia zawartej z płatnikiem składek traktować należy jako okresy dobrowolnego ubezpieczenia społecznego
zainteresowanego. A. C. stwierdził, że wolą M. G. (1) było, aby wypłacana mu okresowo prowizja nie była dodatkowo
obciążana składkami ZUS.
Nadmienił, że aktualne instrukcje ZUS w zakresie podobnych sytuacji i stosowana przez ZUS praktyka jednoznacznie
stoją na stanowisku, że w stosunku do umów zawartych przed dniem 14 stycznia 2000 r. (termin wejścia w życie
przepisów ustawy) stosuje się przepisy obowiązujące pod rządami wcześniejszej ustawy, gdzie ubezpieczenie dla
emerytów i rencistów miało charakter dobrowolny.
Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:
Apelacja A. C. nie zasługuje na uwzględnienie, ponieważ nie zawiera zarzutów skutkujących uchyleniem lub zmianą
wyroku Sądu I instancji.
Spór w przedmiotowej sprawie koncentruje się na kwestii, czy zachodzą podstawy prawne do objęcia M. G. (1)
obowiązkowo ubezpieczeniami: emerytalnym, rentowymi i wypadkowym w okresie od dnia 01 stycznia 2010 r. do
dnia 30 grudnia 2012 r. oraz do objęcia zainteresowanego obowiązkowo ubezpieczeniami: emerytalnym i rentowymi
w pozostałych okresach wymienionych w zaskarżonej decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w G. z dnia
06 marca 2013 r. (k. 15-16 i 19-20 akt ZUS) z tytułu wykonywania w tych okresach umowy zlecenia na rzecz A. C..
Podkreślenia wymaga, że na mocy art. 1 pkt 3 lit. a i c ustawy z dnia 23 grudnia 1999 roku o zmianie ustawy o systemie
ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 1999 r. Nr 110, poz. 1256 ze zm., nazywanej dalej
ustawą nowelizującą z dnia 23 grudnia 1999 r.) ustawodawca, odpowiednio: nadał nowe brzmienie art. 6 ust. 1 pkt 4
ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 1998 r. Nr 137, poz. 887 ze zm.,
nazywanej dalej ustawą systemową) oraz skreślił ust. 5, obejmując obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalnym i
rentowymi osoby wykonujące umowy agencyjne i umowy zlecenia zawarte także na czas krótszy niż 14 dni, a ponadto
umowy o świadczenie usług, do których zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia.
W myśl art. 14 ustawy nowelizującej z dnia 23 grudnia 1999 r. do umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy
o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, oraz do umowy
o dzieło - zawartej przed upływem 14 dni od dnia wejścia w życie ustawy, stosuje się przepisy ustawy, o której mowa
w art. 1, w brzmieniu obowiązującym przed dniem wejścia w życie ustawy.
Stosownie do treści art. 16 ustawy nowelizującej z dnia 23 grudnia 1999 r. ustawa ta za wyjątkiem art. 1 pkt 3 lit. b
weszła w życie z dniem ogłoszenia, tj. w dniu 30 grudnia 1999 roku.
Powyższe oznacza, że w stosunku do umów wymienionych w art. 14 ustawy nowelizującej z dnia 23 grudnia 1999 r.
zawartych do dnia 13 stycznia 2000 r. stosować należy przepisy ustawy systemowej w brzmieniu obowiązującym do
dnia 29 grudnia 1999 r.
Podkreślenia w tym miejscu wymaga, że umowa zlecenia łącząca A. C. z M. G. (2) zawarta została w dniu 05 listopada
1992 r. na czas nieoznaczony (koperta k. 27 akt sprawy).
Podzielić zatem należy stanowisko apelującego, że zgodnie z art. 14 ustawy nowelizującej z dnia 23 grudnia 1999
r. w stosunku do tej umowy stosować należy przepisy ustawy systemowej w brzmieniu obowiązującym do dnia 29
grudnia 1999 r. z tym zastrzeżeniem, że dotyczy to okresów jej wykonywania przypadających przed dniem nabycia
przez zainteresowanego prawa do emerytury.
Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy systemowej w brzmieniu obowiązującym do dnia 29 grudnia 1999 r. obowiązkowo
ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem ust. 3 oraz art. 8 i 9, osoby fizyczne, które
na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy
zlecenia, jeżeli zostały zawarte z jednym zleceniodawcą na czas dłuższy niż 14 dni, zwanymi dalej "zleceniobiorcami",
oraz osobami z nimi współpracującymi, z zastrzeżeniem ust. 4 i ust. 5.
W myśl art. 6 ust. 4 ustawy systemowej w brzmieniu obowiązującym do dnia 29 grudnia 1999 r. osoby określone
w ust. 1 pkt 4 nie podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, jeżeli są uczniami szkół
ponadpodstawowych lub studentami, do ukończenia 26 lat.
Stosownie natomiast do treści art. 6 ust. 5 ustawy systemowej w brzmieniu obowiązującym do dnia 29 grudnia
1999 r. obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają również zleceniobiorca i osoby z nim
współpracujące, wykonujące na rzecz jednego zleceniodawcy pracę na podstawie umów agencyjnych lub zlecenia
krótszych niż 15 dni, jeżeli łączny okres, na który umowy zostały zawarte, wynosi co najmniej 15 dni, a przerwy
pomiędzy tymi umowami są krótsze niż 60 dni.
Przepis art. 9 ust. 4 ustawy systemowej w brzmieniu obowiązującym do dnia 29 grudnia 1999 r. stanowi, że osoby, o
których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1, 3 i 13-18 a, mające ustalone prawo do emerytury lub renty, podlegają obowiązkowo
ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.
Z treści art. 9 ust. 5 ustawy systemowej w brzmieniu obowiązującym do dnia 29 grudnia 1999 r. wynika natomiast, że
osoby, o których mowa w art. 6, nie wymienione w ust. 4, mające ustalone prawo do emerytury lub renty, podlegają
dobrowolnie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.
Ponieważ łącząca A. C. z M. G. (2) umowa zlecenia z dnia 05 listopada 1992 r. została zawarta na czas nieoznaczony,
a jednocześnie zainteresowany nie był w okresie wykonywania tej umowy uczniem szkoły ponadpodstawowej lub
studentem, jak również nie miał w dniu wejścia w życie ustawy nowelizującej ustanowionego prawa do emerytury lub
renty, a zatem zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy systemowej w brzmieniu obowiązującym do dnia 29 grudnia 1999
r. podlegał on z tego tytułu obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.
W świetle przepisów ustawy systemowej w brzmieniu obowiązującym do dnia 29 grudnia 1999 r. fakt pobierania
zasiłku przedemerytalnego przez M. G. (2) od dnia 28 lutego 2001 r. do dnia 31 lipca 2004 r. (zaświadczenie z PUP w
G. k. 9 akt ZUS) nie ma wpływu na jego podleganie obowiązkowym ubezpieczeniom: emerytalnemu i rentowym.
Odmiennie ocenić jednak należy fakt nabycia przez zainteresowanego prawa do emerytury od dnia 09 sierpnia 2004
r. na podstawie decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w G. z dnia 07 lipca 2004 r. (k. 8 akt ZUS).
Wprawdzie w uzasadnieniu wyroku z dnia 03 czerwca 2008 r. w sprawie I UK 389/07, publik. LEX nr 523234 Sąd
Najwyższy stwierdził, że przymus ubezpieczeń emerytalnego i rentowych nie dotyczy osób mających ustalone prawo
do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, które wykonują cywilnoprawną umowę o świadczenie usług,
zawartą przed dniem 13 stycznia 2000 r., lecz podkreślenia wymaga, że wyrok ten zapadł w odmiennym niż w niniejszej
sprawie stanie faktycznym.
W przedmiotowej sprawie M. G. (2) nie nabył bowiem prawa do emerytury jeszcze przed wejściem w życie przepisów
ustawy nowelizującej z dnia 23 grudnia 1999 r.
Tym samym, w odniesieniu do zainteresowanego brak jest podstaw do przyjęcia, że ustawa nowelizująca z dnia 23
grudnia 1999 r., dodając na podstawie art. 1 pkt 5 lit. c, po ust. 4 ust. 4 lit. a w brzmieniu "4a. Osoby, o których
mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4, mające ustalone prawo do emerytury lub renty podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom
emerytalnemu i rentowym, jeżeli równocześnie nie pozostają w stosunku pracy, z zastrzeżeniem ust. 4b”, pogorszyła
jego sytuację w porównaniu do stanu prawnego obowiązującego do dnia 29 grudnia 1999 r.
W związku z powyższym zasadne jest przyjęcie, że w powyższym zakresie przepis art. 14 ustawy nowelizującej z dnia
23 grudnia 1999 r. nie znajduje zastosowania (odpada bowiem cel zastosowania tego przepisu, tj. ochrona stron
umów wymienionych w tym przepisie, zawartych przed wejściem życie ustawy nowelizującej, przed zmianą stanu
prawnego na ich niekorzyść), wobec czego stosować należy w tym zakresie przepisy ustawy systemowej w brzmieniu
obowiązującym od dnia 30 grudnia 1999 r.
Z treści art. 9 ust. 4 lit. a ustawy systemowej w brzmieniu obowiązującym od dnia 30 grudnia 1999 r. wynika
zaś jednoznacznie, że osoby wykonujące prace m.in. na podstawie umowy zlecenia, które mają ustalone prawo
do emerytury lub renty i równocześnie nie pozostają w stosunku pracy, podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom
emerytalnemu i rentowym z tytułu wykonywania takiej umowy.
W niniejszej sprawie nie jest przedmiotem sporu i nie budzi wątpliwości, że M. G. (2) od dnia ustalenia prawa do
emerytury, tj. od dnia 09 sierpnia 2004 r. nie pozostawał w stosunku pracy, a zatem zachodzą przesłanki z art. 6 ust. 1
pkt 4 w zw. z art. 9 ust. 4 lit. a ustawy systemowej w brzmieniu obowiązującym od dnia 30 grudnia 1999 r. do objęcia
zainteresowanego obowiązkowo ubezpieczeniami: emerytalnym i rentowymi.
Z tych samych przyczyn brak jest również podstaw do zastosowania na podstawie art. 14 ustawy nowelizującej z
dnia 23 grudnia 1999 r. przepisów ustawy systemowej w brzmieniu obowiązującym do dnia 29 grudnia 1999 r. do
wykonywania umowy zlecenia z dnia 05 listopada 1992 r. w odniesieniu do spornego okresu od dnia 01 stycznia 2010
r. do dnia 30 grudnia 2012 r.
W konsekwencji należy stosować art. 12 ust. 1 ustawy systemowej w brzmieniu obowiązującym od dnia 01 stycznia
2010 r., a nadanym mu przez art. 1 pkt 2 ustawy z dnia 24 kwietnia 2009 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń
społecznych oraz ustawy – Prawo bankowe (Dz. U. z 2009 r. Nr 71, poz. 609 ze zm.).
Zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy systemowej w brzmieniu obowiązującym od dnia 01 stycznia 2010 r. obowiązkowo
ubezpieczeniu wypadkowemu podlegają osoby podlegające ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.
Ponieważ ubezpieczony, mający ustalone prawo do emerytury, wykonywał prace na podstawie umowy zlecenia i
równocześnie nie pozostawał w stosunku pracy, podlegał w okresie od dnia 01 stycznia 2010 r. do dnia 30 grudnia
2012 r. obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu wykonywania tej umowy, a zatem stosownie
do treści art. 12 ust. 1 w brzmieniu obowiązującym od dnia 01 stycznia 2010 r., podlegał w tym okresie również
ubezpieczeniu wypadkowemu.
Tym samym zasadne jest przyjęcie, że M. G. (2) z tytułu wykonywania umowy zlecenia zawartej z A. C. w okresach:
od dnia 01 listopada 2000 r. do dnia 01 kwietnia 2002 r., od dnia 11 kwietnia 2002 r. do dnia 20 czerwca 2002 r., od
dnia 28 czerwca 2002 r. do dnia 01 sierpnia 2002 r., od dnia 10 sierpnia 2002 r. do dnia 22 sierpnia 2002 r., od dnia
29 sierpnia 2002 r. do dnia 21 października 2002 r., od dnia 30 października 2002 r. do dnia 01 grudnia 2002 r., od
dnia 11 grudnia 2002 r. do dnia 01 kwietnia 2003 r., od dnia 11 kwietnia 2003 r. do dnia 10 czerwca 2003 r., od dnia
21 czerwca 2003 r. do dnia 01 sierpnia 2003 r., od dnia 10 sierpnia 2003 r. do dnia 01 października 2003 r., od dnia
10 października 2003 r. do dnia 10 czerwca 2004 r., od dnia 29 czerwca 2004 r. do dnia 08 sierpnia 2004 r., od dnia
09 sierpnia 2004 r. do dnia 19 sierpnia 2004 r., od dnia 27 sierpnia 2004 r. do dnia 30 września 2004 r., od dnia 09
października 2004 r. do dnia 12 października 2004 r., od dnia 26 października 2004 r. do dnia 01 grudnia 2004 r.
oraz od dnia 11 grudnia 2004 r. do dnia 31 grudnia 2009 r. podlegał obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i
rentowym, zaś w okresie od dnia 01 stycznia 2010 r. do dnia 30 grudnia 2012 r. podlegał obowiązkowo ubezpieczeniom
emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu.
Odnosząc się do podniesionego przez wnioskodawcę w postępowaniu sądowym-pierwszoinstancyjnym w
przedmiotowej sprawie zarzutu przedawnienia Sąd II instancji wskazuje, że instytucja przedawnienia dotyczy
wyłącznie roszczeń majątkowych. Tymczasem przedmiotem zaskarżonej decyzji, której prawidłowość podlega
badaniu w niniejszym postępowaniu sądowym, jest kwestia spełniania przez zainteresowanego warunków: podlegania
obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu w okresie od dnia 01 stycznia 2010 r. do
dnia 30 grudnia 2012 r. oraz do objęcia go obowiązkowo ubezpieczeniami: emerytalnym i rentowymi w pozostałych
okresach wymienionych w tej decyzji z tytułu wykonywania w tych okresach pracy na podstawie umowy zlecenia,
a zatem zaistniały w niniejszej sprawie spór nie dotyczy bezpośrednio roszczeń majątkowych. Tym samym zarzut
przedawnienia uznać należy za bezprzedmiotowy.
Stosownie do treści art. 385 k.p.c. sąd drugiej instancji oddala apelację, jeżeli jest ona bezzasadna.
Wobec powyższego, na mocy art. 385 k.p.c., Sąd Apelacyjny orzekł jak w sentencji wyroku.