informacja o wydawnictwach archiwalnych

INFORMACJE O WYDAWNICTWACH ARCHIWALNYCH
Archeion.
Czasopismo
naukowe
poświęcone
sprawom archiwalnym. Organ Naczelnej Dyrekcji
Archiwów Państwowych.
Ukazał się kolejny 58 numer czasopisma naukowego NDAP, który może
zainteresować również archiwistę wojskowego.
W numerze tym (s. 234, Warszawa 1973) należy zasygnalizować interesujący
artykuł Ireny Radtke pt. „Metody opracowywania akt popruskich” (s. 7—28). Autorka
stwierdza, że w dotychczasowej literaturze przedmiotu zagadnienia narastania akt w
kancelariach urzędów pruskich i metody ich opracowywania omawiane były w sposób
ogólnikowy. Sprawy są istotne zważywszy, że archiwa ziem północnych i zachodnich
Polski przechowują znaczne ilości tych akt. Dodajmy też fakt prowadzenia kancelarii
systemem pruskim w licznych ogniwach administracji w pierwszych latach po
odzyskaniu niepodległości w listopadzie 1918 roku. W artykule podjęte zostały istotne
problemy dotyczące samej organizacji registratur pruskich (organizacja obiegu akt,
plan registratur, brakowanie akt w registraturach), metody opracowywania akt
popruskich w archiwach (określenie granie zespołów, porządkowanie akt w obrębie
zespołów, problemy brakowania akt oraz ich inwentaryzacji). W zakończeniu autorka
stwierdza, że w świetle doświadczeń ścisłe zachowanie zasady poszanowania
przynależności zespołowej w odniesieniu do akt pruskich nie jest możliwe, ani też
celowe. Podkreśla jednak potrzeby nadania aktom w archiwum układu opartego na
planie registratury, stosowanego przez twórcę zespołu. Korekturę tego układu należy
stosować na dalszych stopniach klasyfikacji akt. Autorka sugeruje też, aby wszelkie
uzupełnienia w opisach teczek akt, odbiegające od nadanych w kancelarii wytwórcy,
podawać w nawiasach kwadratowych.
Na uwagę archiwisty wojskowego zasługuje też artykuł Adama Muszyńskiego
pt. „Registratury w zakładach pracy na terenie województwa koszalińskiego” (s. 41—
56). Autor wyjaśnia w nim pojęcia terminologiczne, a równocześnie informuje o
praktycznej działalności registratur. W części pierwszej artykułu omawia zakres
czynności registratury, która — w świetle doświadczeń — jest dziś miejscem
rejestrowania, znakowania, łączenia i przechowywania dokumentacji przed jej
przekazaniem do archiwum zakładowego. Samą organizację registratury — jak pisze
autor — powinny cechować ład statystyczny (klasyfikacja akt i ułożenie planu ich
przechowywania) oraz porządek dynamiczny (ciągłe i systematyczne odkładanie akt
do właściwych teczek). Dalej omówione są czynności registratury. Teczki zakończone
przechowywane są w registraturze przez 1 lub 2 lata, a następnie przekazywane do
archiwum zakładowego. Przed przekazaniem akta powinny być przejrzane pod kątem
właściwego ich uporządkowania. Akta dokładane do segregatorów lub teczek
wiszących należy przełożyć do teczek wiązanych. W poprawnie prowadzonej
registraturze — stwierdza M. Muszyński — tytuły teczek, ułożonych według
obowiązującego wykazu akt, powinny być widoczne i łatwo doprowadzać szukającego
do celu.
Należy zasygnalizować jeszcze artykuł Zofii Leszczyńskiej pt. „Rekonstrukcja
dokumentów byłego obozu koncentracyjnego na Majdanku” (s. 67—75). Autorka
omawia zachowaną dokumentację hitlerowskiego obozu zagłady, którą zabezpieczono
w latach powojennych. Materiały tę częściowo spalone i posklejane trzeba było
rekonstruować. Z tym też łączyła się wnikliwa analiza tekstu każdego posiadanego
skrawka. Odtworzone akta zostały zmikrofilmowane. Dzięki tym zabiegom uzyskano
cenny materiał faktograficzny, umożliwiający prowadzenie dalszych badań nad
dziejami tego obozu.
W omawianym Archeionie nr 58 zamieszczone są jeszcze artykuły: Feliksy
Pomarańskiej — „Materiały źródłowe do dziejów przemysłu cukrowniczego w
Lubelskiem, przechowywane w zasobie Wojewódzkiego Archiwum Państwowego w
Lublinie i w Powiatowym Archiwum Państwowym w Zamościu” (s. 29—40); Lucyny
Turek-Kwiatkowskiej — „Działalność archiwalnego gospodarstwa pomocniczego w
Wojewódzkim Archiwum Państwowym w Szczecinie” (s. 57—65) i Stanisława
Nawrockiego — „Archiwa hiszpańskie”.
W dziale recenzji (s. 81—131) omówione zostały wydawnictwa archiwalne.
W przeglądzie czasopism zagranicznych (s. 133—183) zawarte są informacje o
pismach archiwalnych radzieckich, czechosłowackich, niemieckich, francuskich,
angielskich, amerykańskich, włoskich, hiszpańskich, krajów skandynawskich i
węgierskich. Z czasopism francuskich (s. 173—174) sygnalizowany jest artykuł
dotyczący działalności Centralnego Administracyjnego Archiwum Wojskowego.
Placówka ta przechowuje dokumentację rozwiązanych formacji wojskowych armii
lądowej oraz akta personalne osób wojskowych zwolnionych ze służby. Zasób
archiwum (ponad 21.000 mb, zatrudnionych 231 osób) nie jest udostępniany; służy on
do przeprowadzania licznych kwerend urzędowych i prywatnych (w roku 1969
wpłynęło ponad 130.000 pism).
Archeion zamykają: Kronika archiwalna oraz wspomnienia pośmiertne.
Archiwista. Biuletyn Kwartalny Stowarzyszenia
Archiwistów Polskich.
Omówienie obejmuje numery od 1 (32) do 3 (34), które ukazały się w roku
1973. Kilka artykułów w nich zawartych zasługuje na uwagę archiwistów
wojskowych.
W numerze 1 (32) należy zasygnalizować artykuł Z. Kolankowskiego pt.
„Spór o strukturę archiwów polskich w latach 1917—1919” (s. 1—17). Autor
skoncentrował uwagę na istotnej problematyce dotyczącej zabiegów i wysiłków władz
państwowych,
zmierzających
do
zorganizowania
sieci
archiwów
polskich.
Rozważania dotyczą wstępnych projektów ustawodawstwa archiwalnego oraz spraw
związanych z przejęciem od władz okupacyjnych archiwów warszawskich i
rewindykacji archiwaliów. W uwagach końcowych dowiaduje się czytelnik o dyskusji,
jaka towarzyszyła kształtowaniu się ostatniej wersji dekretu o organizacji archiwów
państwowych i opiece nad archiwaliami, który ostatecznie ukazał się 7 lutego 1919
roku.
W artykule Róży Wojciechowskiej podniesione zostały wybrane zagadnienia
dokumentacji statystycznej (s. 18—35). Autorka omówiła więc system i organizację
statystyki
państwowej
w
Polsce,
sprawozdawczość
statystyczną
i
rodzaje
dokumentacji statystycznej. Informacje zawarte w tym opracowaniu mogą być
przydatne wszystkim archiwistom, gdyż w praktyce na każdym kroku stykamy się z
różnego rodzaju formami dokumentów statystycznych.
W omawianym numerze 1 (32) Archiwisty znajduje się jeszcze artykuł J.
Orzechowskiego pt. „Archiwa zakładowe resortu przemysłu ciężkiego w województwie
kieleckim” (s. 36—41). Wspomnieć też należy o dwóch informacjach dotyczących
przebiegu VII Międzynarodowego Kongresu Archiwów w Moskwie (s. 42—48) oraz
Sesji w Radomiu zorganizowanej pod hasłem „Archiwa warsztatem pracy historyka”
(s. 49—51). W obu tych wydarzeniach uczestniczyli przedstawiciele Centralnego
Archiwum Wojskowego.
Wśród nowych wydawnictw archiwalnych omówionych w numerze 1 (32)
znajduje się też notka bibliograficzna dotycząca zawartości Biuletynu Wojskowej
Służby Archiwalnej nr 4 (s. 53).
W kolejnym 2 (33) numerze Archiwisty opublikowany został artykuł A.
Tomczaka pt. „Problemy zatrudnienia w archiwach według projektu wzorcowej
ustawy archiwalnej UNESCO” (s. 1—4). Autor omówił w nim wyniki wstępnych prac
badawczych archiwistów włoskich w zakresie możliwości ujednolicenia struktury
archiwalnej w poszczególnych krajach. Jak informuje A. Tomczak, do opracowania tej
typowej ustawy wykorzystane zostały doświadczenia szeregu krajów, m.in. Polski i
Węgieroku Jeżeli chodzi o kadrę — czytamy w artykule — to proponuje się szereg
kategorii. pracowników archiwów. Kierownictwo placówkami archiwalnymi oddaje
się w ręce pracowników o najwyższych kwalifikacjach i dużym doświadczeniu.
W tym numerze znajduje się też artykuł Cz. Skopowskiego pt. „Archiwa osób
i rodzin” (s. 5—12). Autor stwierdza, że — jak dotychczas — zwraca się mało uwagi
na tworzenie archiwów domowych („prywatnych”). Brak właściwego zrozumienia w
tym zakresie oraz nikłe informacje powodują, że wiele cennych materiałów przepada
bezpowrotnie. W związku z tym Cz. Skopowski proponuje, aby zawodowi archiwiści,
przy okazji różnych szkoleń i odczytów, podnosili istotne sprawy dotyczące
zagadnienia. W artykule podane są główne tezy odczytu na temat archiwów
rodzinnych, wskazówki metodyczne oraz wybrane pozycje bibliograficzne.
Dalej „Archiwista” przynosi obszerny materiał sprawozdawczy z IV
Krajowego Zjazdu Delegatów SAP, który obradował 21 lutego 1973 roku (s. 13—42).
W części końcowej (s. 43—47) zamieszczono pośmiertne informacje
biograficzne o Kazimierzu Konarskim, Wacławie Poterańskim i Stefanie Rosiaku.
Z następnego numeru 3 (34) należy zasygnalizować obszerny artykuł A.
Piwonia, w którym omówiona została działalność Powiatowego Archiwum
Państwowego w Lesznie (s. 1—19). Obok spraw organizacyjnych autor informuje o
problemach kadrowych. Najwięcej uwagi poświęca jednak sprawom dotyczącym
zasobu archiwalnego. Pomimo dużych luk spowodowanych stratami wojennymi —
pisze autor — zasób tej placówki posiada dużą wartość źródłową przede wszystkim
dla badań nad przeszłością południowo-zachodniej Wielkopolski w ubiegłym i
obecnym stuleciu. Znajdują się tam archiwalia obrazujące dzieje miast, położenie
klasy robotniczej i chłopów w dwudziestoleciu międzywojennym, represje władz
hitlerowskich w okupowanej Wielkopolsce oraz tworzenie się władzy ludowej w
latach 1945—1950. Archiwum w Lesznie sprawuje też nadzór nad archiwami
zakładowymi oraz prowadzi prace regionalne.
W innym artykule A. Mietz omówił dzieje i zasób archiwum Okręgowego
Zarządu Lasów Państwowych w Toruniu (s. 19—24). Stan ilościowy tej placówki
sięga blisko 13 tys. jednostek archiwalnych obejmujących akta z lat 1922—1971.
W numerze tym zainteresować może również informacja S. Nawrockiego o
wycieczce do archiwów w Niemieckiej Republice Federalnej (s. 25—30). Podczas
dwutygodniowej podróży w sierpniu 1972 roku autor zapoznał się przede wszystkim z
archiwum centralnym, okręgowym i krajowym. W swoich rozważaniach S. Nawrocki
podzielił się uwagami o całokształcie pracy archiwalnej prowadzonej w tych
placówkach, stanie ich wyposażenia oraz metodach udostępniania.
W dziale organizacyjnym J. Jakubowski omówił współpracę Stowarzyszenia
Archiwistów
Polskich
z
Wydziałem
Archiwistyki
Policealnego
Studium
Ekonomicznego w Warszawie (s. 31—33). Przy okazji autor wspomina, że w skład
Komitetu Opiekuńczego szkoły wchodzi też przedstawiciel Centralnego Archiwum
Wojskowego (s. 32).
Dalszą część omawianego numeru „Archiwisty” wypełniają nutki o nowych
wydawnictwach
archiwalnych.
podyplomowym
studium
Na
uwagę
archiwistyki
zasługuje
jeszcze
organizowanym w
roku
informacja
o
akademickim
1973/1974, w ramach Instytutu Historii i Archiwistyki Uniwersytetu Mikołaja
Kopernika w Toruniu (s. 46—48).
Biuletyn Archiwum Polskiej Akademii Nauk.
Niniejsze omówienie obejmuje dwa numery Biuletynu Polskiej Akademii
Nauk, który ukazuje się „na prawach rękopisu”.
Numer 15 (s. 230, Warszawa 1972) zawiera na wstępie tekst rezolucji Trzeciej
Narady Archiwów Akademii Nauk Krajów Socjalistycznych, która odbyła się w
dniach od 30 czerwca do 6 lipca 1971 roku.
Zgodnie z dotychczasową praktyką w Biuletynie tym publikowane są trzy
inwentarze spuścizn archiwalnych. Obejmują one materiały wybitnych przedstawicieli
nauk społecznych — uczonych i działaczy.
Pierwszy publikowany inwentarz (s. 11—71), opracowany przez Kazimierza
Dopierałę (Poznań), obejmuje materiały Bronisława Dembińskiego (1858—1939) —
przedstawiciela starszego pokolenia historyków polskich, poświęcającego główną
uwagę historii dyplomacji schyłku Rzeczypospolitej i okresu rozbiorów. Inwentarz
liczy 184 jednostki oraz 12 aneksów, w tym wykaz korespondentów.
Kolejny inwentarz (s. 72—100), który opracowała Hanna Dymnicka
(Warszawa), dotyczy materiałów Włodzimierza Dzwonkowskiego (1880—1954) —
historyka głównie dziejów XIX wieku, zbliżonego ideowo do postępowych kół
rewolucyjnej inteligencji polskiej. W jego spuściźnie pozostały prace i artykuły, a
także wypisy archiwalne oraz zapiski pamiętnikarskie o tematyce okupacyjnej oraz
dotyczące pierwszych lat odbudowy życia naukowego po II wojnie światowej.
Inwentarz ten liczy 156 jednostek i 4 aneksy.
Trzeci publikowany inwentarz (s. 101—182), opracowany przez Marię
Wrzoskową (Warszawa), związany jest z materiałami Wiktora Hahna (1871—1959)
— bibliografa, autora wielu opracowań i zestawień, wnikliwego badacza literatury
polskiej i obcej. Publikacja ta informuje o interesujących materiałach pozostawionych
przez uczonego, wraz z obszerną (około 4.000 listów) korespondencją. Inwentarz liczy
216 jednostek oraz 13 aneksów.
Biuletyn nr 15 zawiera obszerne sprawozdanie z działalności Archiwum PAN
w roku 1971 (s. 189—226) oraz spis inwentarzy zespołów archiwalnych, ogłoszonych
w numerach 1—14 (s. 227—229).
Kolejny numer 16 (s. 160, Warszawa 1973) rozpoczyna rezolucja
nadzwyczajnego spotkania Przedstawicieli Archiwów Akademii Nauk Krajów
Socjalistycznych, które odbyło się w Moskwie 25 sierpnia 1972 roku.
Następną pozycją jest obszerny artykuł Ryszarda Marcinkowskiego i Jacka
Wiesiorowskiego pt. „Zbiór rękopisów Biblioteki Kórnickiej jako warsztat pracy
naukowej dawniej i dziś” (s. 5—21). Autorzy przypominają dzieje biblioteki, a
następnie omawiają bibliografię przedmiotu i zawartość źródłową.
Również i ten numer Biuletynu zawiera trzy inwentarze zespołów
pochodzenia prywatnego, tzn. spuścizn archiwalnych.
Maria Wrzoskow (Warszawa) publikuje obszerny inwentarz (s. 26—52)
obejmujący materiały Ludwika Eckerta (1876—1968) — nauczyciela i długoletniego
pracownika centralnej administracji oświatowej. Pozostawił on cenne dokumenty
szkół mniejszości narodowych w Polsce międzywojennej oraz szkolnictwa polskiego
za granicą. W jego materiałach przewijają się notatki dotyczące szkół polskich na
terenie Wolnego Miasta Gdańska, Górnego Śląska oraz Czechosłowacji. Znajdują się
też materiały związane z okresem powojennym. Inwentarz liczy 124 jednostki oraz 4
aneksy.
Następny inwentarz (s. 53—99), opracowany przez Jana Poradzisza przy
współudziale Zofii Bonarowskiej i Rity Majkowskiej (Kraków), obejmuje Spuściznę
Tadeusza Kowalskiego (1889—1948). Był to wybitny orientalista, członek, a w latach
1939—1948 sekretarz generalny Polskiej Akademii Umiejętności. Inwentarz zawiera
183 jednostki Uzupełnione 2 aneksami.
Wreszcie trzeci inwentarz (s. 100—125), opublikowany przez Marię
Adamczewską (Poznań), dotyczy materiałów Feliksa Kazimierza Terlikowskiego
(1885—1951). Był on gleboznawcą, profesorem Uniwersytetu Poznańskiego,
współpracownikiem Instytutu Naukowego Gospodarstwa Wiejskiego w Puławach. W
spuściźnie zachowały się głównie materiały prać będących przedmiotem jego
zainteresowania oraz notatki biograficzne i szczątki korespondencji. Inwentarz
obejmuje 64 jednostki oraz 6 aneksów.
Biuletyn zamykają: notki bibliograficzne, sprawozdanie z działalności
Archiwum PAN w roku 1972 oraz spis inwentarzy zespołów archiwalnych
ogłoszonych w numerach 1—15.
Karola Ciesielska, Ustrój i organizacja władz i
kancelarii miasta Torunia w latach 1793—1919.
Warszawa 1972, s. 285.
Praca ta została wydana przez Naczelną Dyrekcję Archiwów Państwowych i
Archiwum Państwowe w Toruniu. Problem ujęty w tytule naświetlony został w kilku
rozdziałach.
Rozdział I dotyczy ustroju i organizacji władz miasta Torunia, który — obok
Gdańska i Elbląga — należał do największych i najludniejszych miast Prus
Królewskich. Jak pisze autorka ... „cieszył się pełnym, wykształconym w ciągu
wieków samorządem, opartym na dokumencie lokacyjnym, prawie chełmińskim i
ustawie z 1525 roku” (s. 10). Dalej w rozdziale tym naświetlona została organizacja
władz Torunia w okresie pruskim (1793—1806), w latach Księstwa Warszawskiego
(1806—1815.) i wreszcie w drugim okresie pruskim (1815—1919).
Szczególną uwagę zwrócić należy na rozdział II — dotyczący kancelarii i
registratury. Autorka naświetliła: strukturę oraz funkcjonowanie kancelarii i
registratury
w
poszczególnych
okresach,
metody
doboru,
pracowników
(z
omówieniem podziału na odpowiednie grupy merytoryczne), tok urzędowania, obieg
pism, organizację i technikę pracy w registraturze oraz samo postępowanie z aktami.
Sposób ujęcia tych zagadnień w pracy pozwala czytelnikowi wnikliwie prześledzić i
bliżej poznać całokształt problemów związanych z funkcjonowaniem kancelarii
według systemu pruskiego.
Również na wnikliwą uwagę archiwisty zasługuje rozdział III zatytułowany
„Produkcja aktowa”. Na wstępie podano w nim ogólną charakterystykę zespołu akt
miasta Torunia. Zespół ten sięga roku 1251; wytwór kancelaryjny do roku 1950 liczy
około 750 mb akt. Dalej omówiono w tym rozdziale rodzaje akt, informując o ich
postaci zewnętrznej, zawartości woluminów, typach pism, elementach tekstu pisma
oraz ich rozmieszczeniu, notach marginalnych i samym papierze.
Ponadto scharakteryzowane zostały księgi — protokołów posiedzeń organów
kolegialnych, rachunkowe i podatkowe, kartografia i dokumentacja techniczna oraz
pomoce kancelaryjne i registraturalne.
Praca poprzedzona została obszernym wstępem. Zamyka ją zakończenie,
wykaz ważniejszych źródeł i opracowań, spis ilustracji i wykresów, załączniki oraz
streszczenie w języku niemieckim.
Czesława Ohryzko-Włodarska, Organizacja władz
włościańskich
w
Królestwie
Polskim
i
ich
pozostałość aktowa (1864—1918). Warszawa 1973,
s. 128 + 1 schemat.
Wydawnictwo Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych oraz Archiwum
Państwowego Miasta Łodzi i Województwa Łódzkiego dotyczy istotnych spraw
będących przedmiotem zainteresowania pracowników służby archiwalnej.
Omawiane zagadnienia autorka ujęła w kilku działach. Po słowie wstępnym,
w dziale I nakreślona została struktura władz powołanych do realizacji reformy
agrarnej w latach 1864—1870 (władze centralne w Petersburgu i Warszawie oraz
terenowe szczebla gubernialnego i powiatowego). Kolejny dział zapoznaje czytelnika
z reorganizacją władz włościańskich po roku 1870. W następnym dziale omawia się
losy akt wyprodukowanych przez urzędy zajmujące się sprawami włościańskimi oraz
ich obecny stan zachowania (akta władz centralnych, gubernialnych i powiatowych,
objętość poszczególnych zespołów szczebla gubernialnego i powiatowego oraz
miejsce ich przechowywania). Największy objętościowo dział IV (s. 40—128) zawiera
informacje o zawartości aktowej poszczególnych zespołów. Omówiono w nim: akta
władz centralnych, szczątki akt władz centralnych oraz akta władz szczebla
gubernialnego i powiatowego (w układzie alfabetycznym).
Praca ta pozwala archiwiście poznać szczegółowo strukturę władz oraz zakres
ich działania i sposób tworzenia akt według systemu kancelarii rosyjskiej. Wśród
zawartości aktowej poszczególnych zespołów znajdziemy wiele wzmianek o
dokumentacji dotyczącej spraw wojska oraz rodzin wojskowych. Wymienić można
m.in. akta dotyczące opieki nad rodzinami b. wojskowych poległych podczas wojny
rosyjsko-japońskie j i pomocy żywnościowej dla ludności podczas I wojny światowej
(s. 88), korespondencję dotyczącą mobilizacji (s. 96), akta w sprawie poboru do
wojska (s. 99) oraz akta dotyczące starań byłych wojskowych o nadzielenie ich ziemią
i sprawozdania z wydanych im zapomóg (s. 104).
W zakończeniu autorka stwierdza, iż zachowane akta pozwalają badaczowi
prześledzić działalność poszczególnych komórek organizacyjnych oraz poznać bliżej
sam problem uwłaszczenia włościan w Królestwie Polskim i szeroko pojętą historię
wsi w latach 1864—1914.
Archiwum Akt Nowych w Warszawie. Przewodnik
po zasobie archiwalnym. Opracowanie zbiorowe
pod redakcją Mieczysława Motasa. Warszawa 1973,
s. 488 + ilustracje.
Przewodnik
ten
—
wydawnictwo
Naczelnej
Dyrekcji
Archiwów
Państwowych — informuje szeroko o treści i rodzajach materiałów archiwalnych
przechowywanych w Archiwum Akt Nowych w Warszawie. Placówka ta gromadzi
najcenniejszą dokumentację aktową instytucji centralnych z okresu międzywojennego,
lat drugiej wojny światowej oraz Polski Ludowej. Ogólny stan zasobu aktowego AAN
wynosi (według danych na dzień 31 grudnia 1970 roku) 6.255 mb, w granicach
657.335 jednostek archiwalnych.
Przewodnik składa się z trzech zasadniczych części. I tak w części pierwszej
ujęte zostały informacje o aktach wytworzonych do roku 1939 przez administrację
ogólną i specjalną, samorząd terytorialny, instytucje gospodarcze (rolnictwo, przemysł
i handel), instytucje spółdzielcze, instytucje finansowe (państwowe, spółdzielcze i
prywatne), organizacje społeczne i polityczne (w kraju i za granicą) oraz osoby i
rodziny. W części drugiej (lata 1939—1945) umieszczono informacje o aktach:
instytucji polskich w kraju, urzędów oraz instytucji polskich i obcych za granicą,
niemieckich instytucji w Polsce oraz osób. Wreszcie część trzecia (okres PRL)
obejmuje administrację ogólną, samorząd gospodarczy i zawodowy, instytucje —
gospodarcze, spółdzielcze i finansowe, ubezpieczenia społeczne, instytuty naukowobadawcze, organizacje społeczne (w kraju i za granicą), akta osób i zbiory.
W poszczególnych częściach, działach i poddziałach zawarte zostały
najistotniejsze informacje o zespołach archiwalnych, grupach zespołów, zbiorach i
kolekcjach. Każda notka wypełniona została krótkim rysem historycznym instytucji,
wykazem literatury przedmiotu, przeglądem zawartości aktowej oraz informacją o
pomocach archiwalnych i mikrofilmach.
Z przeglądu zawartości wymienić można ważne zespoły akt z okresu do 1939
roku, jak m.in. Tymczasową Radę Stanu, Gabinet Cywilny Rady Regencyjnej
Królestwa Polskiego, Biuro Sejmu RP, Kancelarię Cywilną Naczelnika Państwa,
Kancelarię Cywilną Prezydenta RP, Prezydium Rady Ministrów i poszczególne
ministerstwa oraz Komendę Straży Granicznej. Lata II wojny światowej wypełniają
akta rządu emigracyjnego, Związku Patriotów Polskich w ZSRR, szkół polskich
działających w kraju i na obczyźnie, rządu Generalnego Gubernatorstwa oraz innych
instytucji powołanych przez okupanta na terytorium Polski. Okres Polski Ludowej to
m.in. akta Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego, Kancelarii Rady Państwa,
Urzędu Rady Ministrów i poszczególnych ministerstw, Państwowego Urzędu
Repatriacyjnego, Polskich Misji Repatriacyjnych za granicą i Komendy Głównej
Powszechnej Organizacji „Służba Polsce”.
Na kartkach przewodnika znajduje się też wiele informacji o materiałach
dotyczących problematyki wojskowej. Sprawy te mają swoje odbicie w zawartości
aktowej poszczególnych ministerstw (biura wojskowe). Jednak głównie wymienić
można Komisję Wojskową w zespole Gabinetu Cywilnego Rady Regencyjnej (s. 27),
informacje o działalności Sztabu Generalnego WP w roku 1918 (s. 32), akta
Pełnomocnika Głównego Urzędu Likwidacyjnego w Wiedniu z lat 1919—1921 (s.
55), Wydziału Wojskowego Prokuratorii Generalnej RP 1919—1929 (s. 58) i
Wydziału Wojskowego Komitetu Narodowego Polskiego w Paryżu (s. 82).
Zainteresować mogą też akta osób i rodzin, a wśród nich gen. Józefa Hallera (s. 239),
marszałka Józefa Piłsudskiego (s. 249), gen. Władysława Sikorskiego (s. 252), płk
Walerego Sławka (s. 253), gen. Kazimierza Sosnkowskiego (s. 255) i gen. Lucjana
Żeligowskiego (s. 259). Problematyka wojskowa przewija się też w zbiorze zespołów
szczątkowych (akta gen. Eugeniusza Rodziewicza z lat 1917—1919, s. 263; Polska
Organizacja Wojskowa z lat 1917—1918, s. 265; akta gen. Michała KaraszewiczaTokarzewskiego z lat 1938—1939, s. 265; akta marszałka Śmigłego-Rydza z lat
1917—1939 oraz płka Aleksandra Prystora z lat 1900—1935, s. 266).
W zbiorze materiałów dotyczących drugiej wojny światowej znajdują się
fragmentaryczne informacje o polskim ruchu oporu (s. 299). Szczególną uwagę
zwrócić należy na zawartość grupy zespołów Związku Patriotów Polskich w ZSRR,
wśród której występuje Wydział Wojskowy obejmujący sprawozdania, informacje o
zaopatrzeniu Armii Polskiej w ZSRR, budżety, sprawy personalne żołnierzy i
oficerów 1 AWP, wykazy poległych i listy oraz podania w sprawie przyjęcia do
wojska (s. 279).
Z lat powojennych zainteresować mogą zespoły akt Polskiej Misji Wojskowej
przy Sojuszniczej Radzie Kontroli w Berlinie (s. 365), Zarządu Głównego Związku
Bojowników z Faszyzmem i Najazdem Hitlerowskim o Niepodległość i Demokrację
(m.in. wykazy partyzantów, spisy mogił żołnierzy WP, informacje o działalności AK,
Batalionów Chłopskich, GL i AL; s. 424) i Zarządu Głównego Związku Osadników
Wojskowych na Ziemiach Odzyskanych (m.in. protokoły zjazdów, sprawy personalne
członków, fotografie gospodarstw osadników wojskowych; s. 425).
Przewodnik poprzedzony został przedmową i wstępem omawiającym w
zarysie dzieje Archiwum Akt Nowych w Warszawie — pióra Mieczysława Motasa.
Sporządzono też wykaz skrótów, a część końcową stanowią: bibliografia
(opracowanie M. Motasa), indeks — osób, nazw geograficznych i instytucji
(opracowanie Marii Rehn-strom) oraz 40 ilustracji (gmach, magazyny i pracownie
oraz fotokopie wybranych źródeł z zasobu archiwalnego AAN). Zaznaczyć należy, że
spis treści podany też został w tłumaczeniu na języki: angielski, francuski, niemiecki i
rosyjski.
Informator
—
spis
zespołów.
Opracowanie
zbiorowe pod redakcją Franciszka Cieślaka. Lublin
1973, s. 108.
Informator dotyczy zasobu Wojewódzkiego Archiwum Państwowego w
Lublinie oraz Powiatowych Archiwów w Chełmie, Kraśniku Fabrycznym, Łukowie i
Zamościu.
Część wstępną publikacji wypełniają wiadomości ogólne o archiwum
wojewódzkim.
Omówiono
więc
rys
historyczny,
strukturę
wewnętrzną,
charakterystykę zasobu oraz sposób korzystania z materiałów archiwalnych.
Część informacyjną wypełniają spisy zespołów w układzie odpowiadającym
strukturze placówki archiwalnej. Spisy ujmują liczbę jednostek archiwalnych oraz
dane o stanie opracowania.
Jak wynika z ogólnego omówienia Wojewódzkie Archiwum Państwowe i jego
placówki terenowe liczą 1.487 zespołów akt, około 7 km półek, ponad 650 tys.
jednostek archiwalnych. Najstarsze dokumenty pochodzą z XIV wieku. Do WAP
wpłynęły już akta z 1971 roku (z likwidacji Towarzystwa Rozwoju Ziem Zachodnich).
Najliczniej reprezentowane są lata najnowsze; występująca luka dotyczy okresu
okupacji
hitlerowskiej.
Wśród
zasobu
archiwów
powiatowych
przeważa
zdecydowanie materiał wytworzony przez urzędy, instytucje i przedsiębiorstwa z lat
Polski Ludowej.
Przeglądając spis zespołów znajdziemy też informacje o aktach dotyczących
problematyki wojskowej. Wymienić można więc zespół akt Komisji Porządkowej
Cywilno-Wojskowej województwa lubelskiego i ziemi chełmskiej z lat 1790—1793
(s. 2). Sprawy wojskowe mają też odbicie wśród materiałów archiwalnych magistratu
m. Lublina 1874—1915 (s. 4). Na uwagę zasługują również akta naczelników
wojennych i urzędów powinności wojskowej (s. 22—23), gubernatorstwa w Łukowie
1915—1918 (s. 28) i wydziału wojskowego Urzędu Wojewódzkiego w Lublinie
1919—1939 (s. 34). Zainteresowanym problematyką okupacyjną wskazać można akta
jednostek 'SS, policji i wojska 1940—1944 (s. 40—41). Z lat powojennych wymienić
należy akta wydziału wojskowego Prezydium. Rady Narodowej 1944—1950 (s. 56)
oraz organizacji „Służba Polsce” (s. 63, 77, 87, 96, 108).
Informator ten stanowi cenną pomoc w poszukiwaniach archiwalnych,
prowadzonych przez przedstawicieli różnych dyscyplin naukowych i zajmujących się
badaniami regionalnymi.
Inwentarz Akt I Rady Stanu Królestwa Polskiego
z
lat
1815—1831.
Opracowała
Franciszka
Ramotowska. Warszawa 1973, s. 98.
Opublikowany przez Naczelną Dyrekcję Archiwów Państwowych inwentarz
obejmuje zespół akt przechowywany w Archiwum Głównym Akt Dawnych.
Archiwalia składające się na zespół wytworzone zostały przez kancelarię I Rady Stanu
Królewstwa
Polskiego,
która
była
kontynuatorką
Rady
Stanu
Księstwa
Warszawskiego, instytucji przeniesionej do Polski z ustroju francuskiego.
Opracowany i podany drukiem inwentarz obejmuje ogółem 525 jednostek
archiwalnych, ujętych w trzech podstawowych grupach: 1) akta spraw, 2) protokoły
posiedzeń ogólnego Zgromadzenia Rady Stanu i Komisji Instrukcyjnej, 3) pomoce
kancelaryjne. Akta spraw usystematyzowano w 8 sekcjach, według symboli
liczbowych i literowych. Wśród zawartości aktowej przewijają się sprawy dotyczące
m.in.: organizacji Rady Stanu, jej urzędników, nadawania tytułów i godności,
działalności poszczególnych komórek strukturalnych, przesiedlania ludności, skarbu,
działalności
żandarmerii
i
straży
policyjnej,
uroczystości
publicznych
i
funkcjonowania prokuratorii generalnej. Należy wyróżnić zawartość komórki
organizacyjnej Rady Stanu, obejmującej akta do spraw wojskowych. Są to więc
archiwalia dotyczące: organizacji Komisji Rządowej Wojny, przepisów — o zaciągu
do wojska, dezercji i pensji wojskowych od rządu francuskiego oraz należności za
budowę stajen i studzien dla wojska (s. XXIII).
Inwentarz poprzedzony został obszernym wstępem. Część końcową stanowią:
konkordancja sygnatur dawnych i nowych oraz indeksy osób i nazw geograficznych.
Ogólnie stwierdzić należy, że zespół akt I Rady Stanu Królestwa Polskiego
stanowi interesujące źródło do badań nad wszystkimi dziedzinami życia kraju w
okresie 1815—1831.
Archiwum Książąt Pszczyńskich. Przewodnik po
zespołach.
Opracowała
Bronisława
Spyra.
Warszawa 1973, s. 173.
Publikowane przez Naczelną Dyrekcję Archiwów Państwowych przewodniki
zawsze wzbudzają zainteresowanie archiwistów. Wydawnictwa te służą dużą pomocą
w poszukiwaniach źródłowych.
Omawiany przewodnik dotyczy części zasobu Oddziału Terenowego w
Pszczynie Wojewódzkiego Archiwum Państwowego w Katowicach. Przewodnik
ujmuje zawartość w następujących grupach problemowych: 1) akta rodzinne i ogólne
administracji dóbr książąt pszczyńskich (1287—1934), 2) urzędy i instytucje
wyodrębnione z ogólnej administracji dóbr (1423—1944), 3) branżowe zarządy
gospodarcze (1723—1945), 4) zarządy powiernicze (1916—1945), 5) zbiory (1546—
1945), 6) akta obce (1817—1934). Główny trzon archiwum książąt, którzy
rozpościerali swoją władzę na terytorium dużej części Górnego Śląska, stanowią akta
rodzinne i ogólnej administracji.
Poszczególne działy podzielone zostały na zespoły względnie zbiory, które
oznaczono numeracją ciągłą (cyframi rzymskimi). W ramach grup podstawowych
zachowano układ rzeczowo-strukturalny. Przy zespołach zamieszczono informacje o
charakterze ustrojowym.
Wstęp do przewodnika omawia dzieje twórców archiwum, zasięg terytorialny
posiadłości, przemiany ustrojowe i gospodarcze księstwa, organizację administracji
dóbr, dzieje archiwum, stan opracowania zasobu oraz powiązania z innymi zespołami
akt. Zaprezentowano też ogólną charakterystykę zasobu. Przy charakterystyce
zawartości grup aktowych podano numer kolejny, tytuł, daty skrajne, ilość jednostek
inwentarzowych, informacje o zawartości akt i sygnatury pod opisem każdej grupy.
Przy pozycjach zasługujących na specjalną uwagę podano w opisie sygnatury
jednostkowe.
Z charakterystyki archiwalnej dowiaduje się czytelnik, że Archiwum Książąt
Pszczyńskich jest największym z zachowanych archiwów podworskich na terenie
Górnego Śląska; obejmuje 41.414 jednostek archiwalnych (430 mb akt). Zawiera ono
cenne materiały źródłowe do dziejów rolnictwa, przemysłu górniczo-hutniczego, do
dziejów wsi górnośląskich oraz kilku miast. Zainteresować mogą informacje o
archiwaliach dotyczących spraw wojny i wojska, ujęte w odpowiedniej grupie
rzeczowej (s. 39—40). Omówione zostały akta obejmujące okres 1608—1922 (wojny
śląskie, wojny z Francją i Turcją, relacje z wojen napoleońskich i powstania
listopadowego, pierwsza wojna światowa — rozkazy z frontu wschodniego, pomoc
dla jeńców oraz inwalidów wojennych, powstania śląskie).
Przewodnik zaopatrzony został w tablicę genealogiczną książąt pszczyńskich,
schemat ich posiadłości według stanu z roku 1925, wykazy — miast i wsi oraz książąt
panujących, a także bibliografię.
Katalog planów miast i osiedli śląskich z XVI—
XIX w. w zbiorach Archiwum Państwowego we
Wrocławiu. Opracował Józef Domański. Warszawa
1973 s. 214.
Ogłoszony drukiem katalog obejmuje plany miast i osiedli śląskich, wykonane
w okresie od XVI do XIX w., które przechowywane są w zbiorach kartograficznych
Archiwum Miasta Wrocławia i Województwa Wrocławskiego. Uwzględniono w nim
plany przechowywane w zbiorach jak też i w zespołach.
Publikacja zawiera omówienia planów, które w większości są oryginałami. W
katalogu zastosowano układ alfabetyczno-chronologiczny. Jako hasło posłużyła
współczesna polska nazwa miasta lub osiedla. Hasła odnoszą się do jednego lub kilku
planów. W tym ostatnim przypadku zastosowano porządek chronologiczny.
Tytuły planów zaopatrzone zostały numeracją ciągłą. Obok znajduje się data
sporządzenia danego planu. Dalej następuje opis treści jednostki kartograficznej, imię
i nazwisko wykonawcy oraz jego tytuł lub stanowisko, skala liczbowa i długość
podziałki liniowej. Na końcu notatki katalogowej znajduje się sygnatura. Ogółem
opisano 464 pozycji.
Publikacja została zaopatrzona w słowo wstępne oraz indeksy — nazw
geograficznych i Wykonawców planów. Ponadto 'w części końcowej zamieszczono 54
fotokopii całych planów lub ich części. Ten element pozwala badaczom na bliższe
zorientowanie się w treści prezentowanego materiału.
Omówiona
publikacja
może
zainteresować
historyka
i
archiwistę
wojskowego. W treści podstawowej planu ujęte zostały też informacje o fortach, oraz
różnych budynkach wojskowych występujących w poszczególnych planach miast i
osiedli śląskich z minionych wieków.
Inwentarz
Archiwalny
Wydziału
Statystyki
Handlu Zagranicznego i Komunikacji GUS 1918—
1939. Opracowała Róża Wojciechowska. Warszawa
1973, s. 42.
Inwentarz ten jest kolejną 12 pozycją Centralnego Archiwum Głównego
Urzędu Statystycznego z serii „Statystyka w dokumencie archiwalnym”.
Publikacja
ta
związana
jest
z
materiałami
archiwalnymi
okresu
międzywojennego. Jak się dowiaduje czytelnik z informacji Wydział Statystyki
Handlu Zagranicznego i Komunikacji był jednym z największych wydziałów GUS w
latach II Rzeczypospolitej. Wojna spowodowała duże zniszczenie w materiale.
Niemniej jednak to, co pozostało stanowi cenną bazę źródłową dla badacza dziejów
gospodarczych Polski 1918—1939.
Publikacja zawiera obszerny wstęp omawiający dzieje Wydziału Statystyki
Handlu Zagranicznego i Komunikacji, statystykę handlu zagranicznego, statystykę
komunikacji oraz charakterystykę zawartości aktowej i opracowanie archiwalne. Sam
inwentarz obejmuje 499 pozycji. Wśród nich wymienić można tablice statystyczne
zawierające dane przekrojowe za okresy kilkuletnie, materiały dotyczące organizacji i
metodologii badań w zakresie statystyki handlu zagranicznego, sprawozdania z
obrotów handlowych Polski i raporty konsularne o sytuacji gospodarczej w
poszczególnych krajach.
Publikację opatrzono krótką przedmową, schematem układu inwentarza oraz
wykazem skrótów i stosowanych terminów.
Doświadczenia archiwów francuskich w zakresie
mikrofilmowania akt. Możliwości wykorzystania w
archiwach nowych nośników informacji. Przekłady
z obcej literatury archiwalnej, zeszyt 13, Warszawa
1973, s. 93.
W kolejnym zeszycie Przekładów wydanym przez Naczelną Dyrekcję
Archiwów Państwowych zamieszczono artykuły poświęcone problematyce stosowania
mikrofilmów w archiwach. Treść publikacji wypełniają trzy artykuły: 1) H.
B l a q u i e r e — Mikrofilm w archiwach. I — Zagadnienia teoretyczne (przekład: B.
Kubiczek); 2) F.
d e
F e r r y — Mikrofilm w archiwach. II — Zagadnienia
techniczne (przekład: B. Kubiczek); 3) K. M e y e r — Tendencje rozwojowe w
dziedzinie nośników i sposobów gromadzenia informacji dla celów archiwalnych
(przekład: M. Tempel i H. Barczak).
W dwóch pierwszych artykułach, które stanowią referaty wygłoszone na XV
Kongresie Archiwistów Francuskich (czerwiec 1969 roku), poruszone zostały istotne
problemy pracy archiwalnej. Rozważane są więc sprawy dla kogo i w jakich celach
akta mikrofilmuje się. Zwrócono uwagę na zagadnienia użytkowania mikrofilmów dla
celów naukowych i administracyjnych. Ciekawe są spostrzeżenia na temat
zainteresowania archiwistów mikrofilmami zastępczymi. Stwierdza się, że niektóre
doświadczenia w zakresie możliwości wykorzystania mikrofilmów w pracy
archiwalnej powinny być szeroko rozpowszechniane. Postuluje się opracowanie
wykazu mikrofilmów sporządzonych przez urzędy i instytucje. Nie wykluczona jest
możliwość
przekazywania
do
archiwów
mikrofilmów
zamiast
oryginałów.
Problematyka ta wymaga jednak jeszcze dalszych studiów. We wnioskach końcowych
referatów zwrócono uwagę na potrzebę krytycznej oceny dotychczasowej polityki
mikrofilmowania w archiwach francuskich. Czytelnika zainteresować mogą też
zagadnienia: wyposażenia pracowni mikrofilmowych, metody przechowywania i
konserwacji mikrofilmów oraz problemy ich ewidencjonowania i udostępniania.
W trzecim artykule ukazane zostały dotychczasowe osiągnięcia i tendencje
rozwojowe w dziedzinie mikrofilmów oraz innych audiowizualnych nośników
informacji. Równocześnie autor poruszył sprawy możliwości zastosowania ich w
placówkach archiwalnych. Obok problemu magazynowania istnieje także kwestia
odnajdywania dokumentów i fragmentów prac drukowanych w możliwie jak
najkrótszym czasie. Autor stwierdza, iż największe znaczenie ma opracowanie
systemu klasyfikacyjnego — listy terminów czyli tezaurusa, który pozwala określone
pojęcia wprowadzić do komputera. W zakończeniu artykułu czytamy: „W każdym
archiwum istnieją różne ekonomiczne uzasadnienia możliwości zgodne z wielkością,
zawartością lub zadaniami określonego archiwum. Dlatego też wprowadzenie nowego
systemu zabezpieczania, gromadzenia, selekcji i powielania musi być poprzedzone
specjalnymi studiami, tak aby uwzględnić nie tylko życzenia, ale i konkretne
możliwości”.
Zeszyt nr 13 Przekładów poprzedzony jest wstępem Danuty Filarowej.
Zamieszczono też w nim wykaz artykułów i prac opublikowanych w zeszytach od
numeru 1 do 12.
Powstanie Wielkopolskie. Źródła — stan badań —
postulaty badawcze. Redakcja naukowa: Zdzisław
Grot przy współudziale Bogusława Polaka i Marka
Rezlera. Kościan 1973, s. 84.
Wydawnictwo Komisji Historycznej Zarządu Oddziału Powiatowego Związku
Bojowników o Wolność i Demokrację w Kościanie stanowi zbiór materiałów z
Ogólnopolskiego Seminarium Historyków Powstania Wielkopolskiego, które odbyło
się 2 lutego 1972 roku. Cenna, publikacja zasługuje na uwagę historyków i
archiwistów szczególnie ze względu na zawarte w niej informacje o stanie badań oraz
źródłach do interesującego problemu z przełomu lat 1918—1919.
Jako pierwszy wymienić należy referat Zdzisława G r o t a (Uniwersytet im.
A. Mickiewicza w Poznaniu) pt. „Postulaty dalszych badań dziejów powstania
wielkopolskiego 1918—1919”. W kolejnym wystąpieniu Tadeusz
G r y g i e r
(Wojewódzkie Archiwum Państwowe w Olsztynie) omawia dzieje Archiwum
Referatu Historycznego Dowództwa Okręgu Korpusu VII w Poznaniu i jego zagładę
w 1939 roku. Referat Leszka L e w a n d o w i c z a skoncentrował uwagę na
źródłach do dziejów powstania wielkopolskiego 1918—1919 w zasobach Centralnego
Archiwum Wojskowego w Warszawie. Stanisław
N a w r o c k i
(Archiwum
Państwowe Miasta Poznania) naświetlił stan źródeł do dziejów powstania w zasobach
Archiwum Państwowego Miasta Poznania i Województwa Poznańskiego. W kolejnym
referacie Ludwik
G o m o l e c
poinformował o materiałach dotyczących
omawianego problemu w zasobach Komisji Historycznej Zarządu Okręgu ZBoWiD w
Poznaniu. Marek R e z l e r (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu)
omówił źródła ikonograficzne do dziejów powstania.
W dalszej części publikacji zawartych zostało kilka informacji o planach
naukowych ośrodków badawczych. I tak Wacław
R y ż e w s k i przedstawił
zamierzenia Wojskowego Instytutu Historycznego, zaś Kazimierz S o b c z a k —
problematykę powstania wielkopolskiego 1918—1919 podejmowaną w Wojskowej
Akademii Politycznej im. Feliksa Dzierżyńskiego. Jerzy W o j c i a k (Bydgoskie
Towarzystwo Naukowe) zaprezentował stan badań nad powstaniem wielkopolskim w
Bydgoszczy; Bogusław
P o l a k
omówił natomiast plany naukowe ośrodka
poznańskiego.
W opublikowanych głosach dyskusyjnych podniesione zostały m.in.
zagadnienia socjologicznych problemów powstania wielkopolskiego (Z. Dworecki),
bieżących postulatów badawczych (B. Woszczyński), kontaktów Poznania z
Warszawą w okresie przygotowań do powstania (L. Gomolec), historycznych
aspektów powstania oraz sposobów ich naświetlania w podręcznikach szkolnych (P.
Bauer), chronologii dziejów 1918—1919 wraz z propozycjami (B. Polak), stanu badań
nad dziejami munduru wojsk powstańczych i armii wielkopolskiej w latach 1918—
1919 (M. Rezler) oraz udziału młodzieży harcerskiej w powstaniu (J. Andrzejewski).
Publikacja zawiera też słowo wstępne, informację ogólną o seminarium oraz
podsumowanie przebiegu obrad.
Wykaz tematów opracowywanych na podstawie
rękopiśmiennych
źródeł
archiwalnych
i
bibliotecznych. Przygotowała do druku Maria
Pestkowska. Zeszyt XXIX/XXX, Warszawa 1973.
Publikacja ta jest kontynuacją zapoczątkowanej przez Naczelną Dyrekcję
Archiwów Państwowych w roku 1957 serii informacyjnej o pracach badawczych
podejmowanych w oparciu o przekazy źródłowe. Sygnalizowany zeszyt obejmuje
zestawienia tematów zgłoszonych przez badaczy w roku 1971. Wydawnictwo to
zawiera informacje nadesłane przez: archiwa sieci państwowej (wojewódzkie,
powiatowe, oddziały terenowe), Centralne Archiwum Wojskowe oraz Bibliotekę
Czartoryskich Muzeum Narodowego w Krakowie, Bibliotekę Główną Uniwersytetu
im. Mikołaja Kopernika w Toruniu i Miejską Bibliotekę Publiczną im. Edwarda
Raczyńskiego w Poznaniu.
Zgłoszone tematy ujęte zostały w kilku podstawowych działach, a
mianowicie: 1) bibliografia, katalogi, nauki pomocnicze historii; 2) historia Polski; 3)
historia powszechna. W poszczególnych działach dokonano podziału na problemy
szczegółowe, w ramach których ujęte są wszystkie tematy prac badawczych.
Ogółem zeszyt obejmuje 2.056 pozycji, zawierających nazwisko i imię autora
oraz tytuł tematu pracy z podaniem jej rodzaju (magisterska, doktorska, habilitacyjna,
monograficzna). Wśród tych pozycji znajdują się również prace dotyczące zagadnień
wojskowości (s. 11, 31, 45, 62—63, 73—74, 88—89); w sumie jest ich 76. Większość
tematów dotyczących spraw militarnych wiąże się z przekazami źródłowymi, które są
przechowywane w Centralnym Archiwum Wojskowym.
Część końcową omawianej publikacji stanowią: wykaz badaczy (nazwisko i
imię, adres prywatny oraz skrót nazwy placówki archiwalnej czy bibliotecznej) oraz
indeks nazwisk i nazw geograficznych wymienionych w tytułach prac.
Biuletyn Wojskowej Służby Archiwalnej nr 5.
Warszawa 1973, s. 188.
W ramach wydawnictw własnych Centralnego Archiwum Wojskowego ukazał
się kolejny numer biuletynu archiwalnego. Zawiera on 15 artykułów omawiających
zagadnienia pracy archiwalnej oraz akta do organizacji siły zbrojnej okresu
międzywojennego i zawartość aktową wybranych zespołów archiwalnych jednostek
ludowego Wojska Polskiego.
W dziale informującym, o wydawnictwach archiwalnych omówiono 12
pozycji
wydawniczych.
publikacji.
Biuletyn
Wśród
zamyka
wydawnictw
wykaz
źródłowych
bibliograficzny
zasygnalizowano
ważniejszych
ogłoszonych drukiem przez pracowników wojskowej służby archiwalnej.
5
publikacji