Wobec Zagłady - Historia w II LO

Wobec Zagłady
1. Bezsilność i opór

Los poszczególnych Żydów był zależny od wielu
czynników; wieku, płci, wyglądu, wykształcenia

Nikt wtedy nie zdawał sobie sprawy co czeka Żydów;
obawiano się prześladowań, wywózek czy represji, ale nie
zagłady
Uważano, że po prostu „front przejdzie”
Złudne nadzieje powodowały przeświadczenie o
konieczności podporządkowania się okupantom


2. Żydowski ruch oporu




Problem ze zdobyciem broni
Walka z Niemcami przyniosłaby represje na całej
zbiorowości żydowskiej
Wiara w przeżycie, mimo wszystko
Początkowo skupiano się na walce cywilnej, czyli
działaniu na rzecz zachowania własnej tożsamości
i życia
3. Opór cywilny




Historyk Emanuel Ringelblum w październiku 1939
r. zaczął zbierać świadectwa życia Żydów pod
okupacją niemiecką
Powstaje „Oneg Szabat” (Radość Sobotnia) – Archiwum
Getta Warszawskiego; ogłoszenia niemieckie i żydowskie,
listy, pamiętniki, tajną prasę itp.
Zbiory Archiwum zakopano na terenie getta, a ich
część odkopano po wojnie
W Łodzi i Białymstoku podobnie

W gettach funkcjonowały partie polityczne oraz
organizacje młodzieżowe, np. Bund

Działała także samopomoc Żydowska Samopomoc
Społeczna; prowadziły sierocińce, ośrodki zdrowia,
szkoły, poradnie zawodowe
Działały tzw. komitety domowe zbierające pieniądze,
jedzenie (tzw. akcja łyżeczkowa – zbieranie od ludzi po
łyżeczce (od herbaty) cukru, mąki, kaszy itp.

4. Przygotowania do walki zbrojnej





Gdy zaczęto likwidować getta Żydzi
zaczęli się organizować zbrojnie
Nawiązano kontakt w Armią Krajową i
Gwardią Ludową i przy ich pomocy
tworzono organizacje bojowe
Styczeń 1942 r. w Wilnie powstała
Zjednoczona Organizacja
Partyzancka
28 lipca 1942 r. powstała Żydowska
Organizacja Bojowa (ŻOB) założona
przez Icchaka Cukiermana, Cywię
Lubetkin, Mordechaja Tanenbauma i Josega
Kapłana
ŻOB miała ok. 300 członków z
Mordechajem Anielewiczem na
czele



ŻOB dogadał się z Bundem i zaczęli przygotowywać się
do samoobrony
Połowa 1942 r. powstała Organizacja Bojowa
Młodzieży Chalucowej; akcje sabotażowe i zamachy,
m.in. Rozkręcali szyny na drodze do Oświęcimia
W getcie warszawskim powstał jeszcze Żydowski
Związek Wojskowy (ŻZW) z Pawłem Frenklem na
czele
5. Powstanie w getcie warszawskim 19.048.05.1943
Powstanie w getcie warszawskim
6. W leśnym ukryciu




Wielu ucieka do lasu, a tam
tworzą leśne obozy
rodzinne; tutaj schronienie
dla kobiet z dziećmi
Takie obozy miały nawet
po 1000 osób
Od wiosny 1943 r. pod
opieką partyzantki
radzieckiej
Z czasem walczyli u boki
Rosjan czy żołnierzy
Armii Ludowej
7. Zbrojne wystąpienia w obozach zagłady

Próby ucieczki, buntu oraz zbrojnych wystąpień;
głównie przed likwidacją obozów
Bunt w Treblince 2 sierpnia 1943

wzięło udział ponad 800 więźniów

wybuch powstania ok. godz. 16.00.; więźniowie
podpalili część budynków obozowych, nie udało im
się jednak zniszczyć komór gazowych.
tylko niewielka część powstańców posiadała broń i
amunicję, którą wynieśli ze zbrojowni SS, pozostali mogli
przeciwstawić dobrze uzbrojonej załodze obozu jedynie
siekiery, noże, pręty czy młoty.


S. Willenberg wspominał: "Strzelanina się wzmagała. Za nami biegli
znów więźniowie w kierunku bramy. Od strony garażu dolatywały do
naszych uszu dźwięki detonacji. Poprzez drzewa widzieliśmy coraz
wyższy płomień ognia - unosił się na wysokości zbiorników z benzyną,
które znajdowały się między peronem a barakiem niemieckim. W
szatańskim jakby tańcu płonęły niemieckie obozy. Wyschnięte gałęzie
sosny wplecione w płot płonęły jak wąż, który ciągnie za sobą płonący
ogon. Cała Treblinka stała w płomieniach".

Do więźniów próbujących przedostać się przez obozowe
ogrodzenie strzelano z wież strażniczych. Większość z nich
zabito. Z obozu udało się jednak uciec ok. 200 więźniom
Wojnę przeżyło ok. 70 z nich

Ocaleni z obozu zagłady - Treblinka
Bunt w Sobiborze 14 października 1943

Z królestwa śmierci - Sobibor
Bunt Sonderkommando w AuschwitzBirkenau 7 października 1944r.





więźniowie Sonderkommando zdawali sobie sprawę, że jako ci co
„noszą ze sobą tajemnicę”, będą musieli zostać kiedyś usunięci.
planowali wysadzić krematoria, podpalić baraki, następnie
przeciąć druty okalające obóz, by uciec
materiał wybuchowy, z którego zrobili prymitywne granaty
otrzymali od kobiet pracujących w zakładach
zbrojeniowych Union-Werke i od więźniów pracujących przy
rozbiórce starych samolotów
więźniowie planowali wybuch powstania na czerwiec 1944 r., jednak
czekali na ofensywę wojsk radzieckich licząc, że wtedy ich szanse
będą większe.
władze SS wpadły na ślad konspiracji.; więźniowie Sonderkommadno
zostali przeniesieni z BIId do krematorium II i III, gdzie umieszczono
ich na poddaszu i w rozbieralni krematorium IV.




Pod koniec lata 1944 r. zmniejszyła się liczba transportów
skierowanych na zagładę; nie potrzebna był już tak
duża grup ludzi do obsługi krematoriów.
Zaczęła się więc akcja eliminacji członków
Sonderkommadno.
Pierwszą grupę 200 ludzi zabrano we wrześniu 1944 r. do
Auschwitz, pod pozorem przeniesienia ich do
podobozu Gleiwitz; w Auschwitz zgazowano ich w
budynku służącym do dezynfekcji odzieży.
Kiedy rano 7 października wśród Sonderkommadno
rozeszła się wieść o zabraniu kolejnej grupy do gazu
postanowiono działać.




Gdy w południe do krematorium IV przyszli esesmani, by
zabrać stamtąd grupę mężczyzn, ci zaatakowali Niemców
młotkami, siekierami i podpalili budynek
krematorium.
W tym samym momencie akcja została podjęta w
krematorium II.
Więźniowie z tego budynku przecięli druty okalające
krematorium i rzucili się do ucieczki w kierunku
Rajska. Tam zabarykadowali się w stodole, jednak została
ona po jakimś czasie obrzucona przez esesmanów granatami.
Ci, co nie zginęli w płomieniach musieli umrzeć od kul
karabinów maszynowych. Więźniowie z krematoriów III i
V nie zdążyli się włączyć do akcji, gdyż esesmani
szybko oponowali tam sytuację.


Około 200 więźniów z
komand, które wznieciły
bunt, a którzy przeżyli tę
walkę, rozstrzelano.
Pozostałych przy życiu
212 członków
Sonderkommadno
umieszczono w
krematorium III.
W czasie tego buntu zginęło
451 więźniów. Esesmani
odnieśli o wiele mniejsze
straty, gdyż w ich szeregach
śmierć poniosło tylko 3
esesmanów, a kilkunastu
odniosło rany.